Hastane Yönetimi-Ders 10 Hastane ve Sağlık Kurumlarında Lojistik ve Depo-Stok Yönetimi. Öğr. Gör. Hüseyin ARI

Ebat: px

Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "Hastane Yönetimi-Ders 10 Hastane ve Sağlık Kurumlarında Lojistik ve Depo-Stok Yönetimi. Öğr. Gör. Hüseyin ARI"

Ayşe Veli
5 yıl önce
İzleme sayısı:

1 Hastane Yönetimi-Ders 10 Hastane ve Sağlık Kurumlarında Lojistik ve Depo-Stok Yönetimi Öğr. Gör. Hüseyin ARI 1

2 Giriş Hastane hizmetlerinde ayrılmaz bir biçimde tedarik zincirine bağlıdır. Hastane satın alma departmanları bu nedenle değişken talep, sınırlı tedarikçi ve üretim meseleleri ve mevzuat hükümleri ışığında uygun bir stok yönetim politikası geliştirmeye çalışmaktadırlar. Yukarıda sayılan kısıtlar bir çok endüstride aynı olmasına karşın, sağlık hizmetleri ve bilhassa hastane hizmetlerinde tedarik sisteminde yaşanabilecek herhangi bir kıtlık, kesinti veya aksama doğrudan hasta sağlığını etkileyerek hayati sorunlara neden olmaktadır. 2

3 Tıbbi Stokların Hastane Hizmetlerindeki Yeri Hastane bütçelerinin ortalama yaklaşık %25 ila %35 i tıbbi stok ödemeleri için ayrılmaktadır (Neil, 2005). Son 10 yılda ise stok ve tedarik süreçlerindeki iyileştirmeler sayesinde toplam harcamalarının %2 si kadarını azaltabileceği ortaya konmuştur (Schneller ve Smeltzer, 2006). Hastane hizmetlerinde stokları kabaca tıbbi sarf malzemeler ve ilaç olmak üzere 2 ye ayırabiliriz. Yaklaşık olarak stoklanabilecek (hastanenin ürettiği hizmetlerin değişimine göre) çeşit ilaç bulunmaktadır ve bunların önemli bir çoğunluğu kısa raf ömrü bulunan ilaçlardır. Bu nedenle stokların satın alınmasının yanı sıra depolama ve saklama giderleri de söz konusu olmaktadır. 3

4 Stok Yönetiminin Amacı İstenilen zamanda İstenilen miktarda İstenilen yerde İstenilen kalitede Stokların hastane hizmetlerine katılımını sağlamaktır. 4

5 Hastanelerde Stok Türleri Tıbbi Stoklar İlaçlar Tıbbi sarf malzemeler Laboratuvar sarf malzemeleri Tıbbi gazlar Radyoaktif malzemeler Diğer sarf malzemeler Çarşaflar, yastık kılıfları, örtüler vs. Tıbbi Olmayan Stoklar Büro malzemeleri Temizlik malzemeleri Isıtma malzemeleri Akaryakıt Yiyecek, içecek malzemeleri Teknik, bakım-onarım malzemeleri 5

6 Hastanelerde Stok Problemleri Hastanelerde stok yönetimini zorlaştıran iki faktör bulunmaktadır. Bunlar; Kullanılan stokların çeşitliliğinin oldukça fazla olmasıdır Piyasada istenilen kalitede stokun kısıtlı olmasıdır. Bu nedenle hastane yönetimleri stok politikalarını oluştururken aşağıdaki hususları dikkate alırlar; 6 1. Stokun fiyatı (10 tl) 2. Stok için ayrılan bütçe ( tl) 3. Depolama giderleri (kira, amortisman, bakım, ısıtma, soğutma) 4. Satın alma giderleri (sipariş giderleri, yazışma giderleri, stok muayene gideleri) 5. Stoksuzluk maliyeti (8.000 tl) 6. Sigorta giderleri 7. Stokun raf ömrü ve diğer risklere ilişkin giderler ve zararlar

7 Hastanelerde Stok Yönetimi Hastane hizmetlerinde stokları etkili bir şekilde yönetebilmek için öncelikle sırasıyla aşağıdakileri incelemek gerekir. Bunlar; hastanenin bilançosu üzerinden stokların aktif toplamı içerisindeki büyüklüğü stok devir hızı stok devir süresi 7

8 Örnek Hastane Bilançosu ve Stok Oranı VARLIKLAR Dönen Varlıklar Nakit ve Nakit Be nze rle ri Finansal Yatırımlar Ticari Alacaklar İlişk ili Taraflardan Ticari Alacak lar İlişk ili Olmayan Taraflardan Ticari Alacak lar Diğe r Alacaklar İlişk ili Taraflardan Diğer Alacak lar İlişk ili Olmayan Taraflardan Diğer Alacak lar Stoklar Pe şin Öde nmiş Gide rle r Cari Döne m Ve rgisiyle İlgili Varlıklar Diğe r Döne n Varlıklar Stok Oranı 2015 (%) 2014 (%) 2,23 2,30 Duran Varlıklar Ticari Alacaklar Diğe r Alacaklar İlişk ili Taraflardan Diğer Alacak lar İlişk ili Olmayan Taraflardan Diğer Alacak lar Maddi Duran Varlıklar Maddi Olmayan Duran Varlıklar Şe re fiye Erte le nmiş Ve rgi Varlığı Pe şin Öde ne n Gide rle r Diğe r Duran Varlıklar TOPLAM VARLIKLAR

Örnek Hastane Bilançosu ve Stok Devir Hızı İşletmenin stoklarını bir yıl içinde kaç kez paraya dönüştürdüğünü gösteren orandır. 31.12.2015 Satışların Maliyeti 1.605.806.

9 Örnek Hastane Bilançosu ve Stok Devir Hızı İşletmenin stoklarını bir yıl içinde kaç kez paraya dönüştürdüğünü gösteren orandır Satışların Maliyeti Stok Devir Hızı 35 Stok devir hızının yüksekliği stokların iyi yönetildiğini, satış hacminin, karın, rekabet gücünün arttığını ve aktiflerin etkin kullanıldığını gösterir. Bir diğer değişle stoklarını hızlı bir şekilde nakde dönüştürdüğünü göstermektedir. 9 Satışların Maliyeti/Ortalama Stok Miktarı VARLIKLAR Dönen Varlıklar Nakit ve Nakit Benzerleri Finansal Yatırımlar Ticari Alacaklar İlişkili Taraflardan Ticari Alacaklar İlişkili Olmayan Taraflardan Ticari Alacaklar Diğer Alacaklar İlişkili Taraflardan Diğer Alacaklar İlişkili Olmayan Taraflardan Diğer Alacaklar Stoklar

10 Örnek Hastane Bilançosu ve Stok Devir Süresi Hastanenin tüm stokları 10 günde bir devri daim etmektedir. Ortalama stok devir süresinin düşük olması hastanenin stoklarını kısa sürede alacağa dönüştürdüğünü göstermektedir Satışların Maliyeti Stok Devir Hızı 35 Stok Devir Süresi / Stok Devir Hızı 10

11 Hastanelerde Kullanılabilecek Başlıca Stok Kontrol Yöntemleri Gözle kontrol Çift Kutu Yöntemi Sabit Sipariş Süresi Ekonomik Sipariş Miktarı 11

12 Gözle Kontrol Yöntemi Hastanelerde stok depolama alanından sorumlu çalışanlar tarafından ve cep depolarda ise ilgili sağlık çalışanları tarafından (çoğu kere hemşireler) deneyime dayalı olarak stok hareketlerinin göz ile takip edilmesidir. Stok ve satın alma süreçlerinde çok deneyimli çalışanların varlığını gerektirir. Aksi halde stok hareketlerindeki azalışların doğru zamanda satın alma birimine iletilmesi gecikir. Kişisel hataya oldukça açık bir kontrol sistemidir. 12

13 Çift Kutu Yönetimi Bu yöntem cep depolarda (hemşire bankoları) tıbbi sarf malzemeler (sütur, iğne ucu, sonda vs.) iki bölmeli bir kutuda muhafaza edilmesine dayanmaktadır. Kutunun bir bölmesinde malzemeler bitince diğer bölmesinden kullanılmaya devam edilir ve bu sırada biten bölme için ana depoya istek yapılır. Çok sayıdaki değeri düşük, küçük hacimli stoklar için kullanılması uygundur. 13

14 Sabit Sipariş Süresi ve Miktarı Yöntemi Sabit Sipariş Miktarı Yöntemi, stokların maksimum ve minimum seviyelerinin sabitlendiği ve minimum ya da sipariş noktasına geldikten sonra otomatik olarak siparişin verildiği bir yöntemdir. Verilecek sipariş miktarı ve sipariş noktası sabittir. Karar sürecinde siparişin maliyeti dikkate alınmaz. Sadece stok devir hızı önemlidir. 14

15 Ekonomik Sipariş Miktarı Yöntemi Ekonomik Sipariş Miktarı ise satın alınacak olan stokun hastane açısından maliyetine ilişkin finansal bilgiler üzerinden optimal stok sipariş sayısını hesaplamaya dayanan stok yöntemidir. Bunun için aşağıdaki verilere ihtiyaç duyulmaktadır; 15

16 Ekonomik Sipariş Miktarı İçin Dikkati Alınacak Veriler 1. Stok bulundurma maliyeti 2. Sipariş verme maliyeti 3. Stokun birim maliyeti (fiyat) Depo kirası, stok kalemlerinin kendi maliyetleri, ısıtma, havalandırma, aydınlatma, iklimlendirme maliyetleri Sipariş şartnamesi hazırlama ve piyasa araştırması yapma giderleri Tedarikçi tarafından sağlık kuruluşuna verilen fiyat 4. Aylık/haftalık/yıllık tüketim miktarı 16

17 Ekonomik Sipariş Miktarı 17

18 Ekonomik Sipariş Miktarının Formülü 18

19 Örnek Olay (Ekonomik Sipariş Miktarı) Bir özel hastanenin depo sorumlusu, hastanedeki servisler ve poliklinik hizmetleri için yıllık iğne ucu talebinin kutu olduğunu saptamıştır. Buna göre aşağıdaki bilgiler ışığında ekonomik sipariş miktarını hesaplayınız? Stok bulundurma maliyeti: 0.12 TL Sipariş verme maliyeti: 2 TL Birim fiyat: 10 TL Yıllık Tüketim miktarı:

20 Örnek Olay Kutu 2 TL TL ((2 x x 2) / (0.12). (10) =

21 Bu sunumdakiler sadece ders notu amaçlı hazırlanmıştır; akademik makalelere kaynak olarak gösterilemez. 21

Benzer belgeler

Sağlık Kurumlarında Kaynak Planlaması DERS-4

Sağlık Kurumlarında Kaynak Planlaması DERS-4 Sağlık Kurumlarında Stok Yönetimi ÖĞR. GÖR. HÜSEYİN ARI Sağlık Kurumlarında Stok Kavramı Ekonomik literatürde mali bir değeri olan ve satılmayı bekleyerek belirli