Önsöz. Bu kitabın amacı nedir? Bu kitabın kimlere yönelik olduğu:

Transkript

1 Uygulamalı Psikolojik Danışmanlık ve Yardım Becerileri ne hoş geldiniz. Aşağıda kitapla ilgili aklınıza takılabilecek bazı sorulara yanıtlar verilmiştir. Bu kitabın amacı nedir? Bu, uygulamalı danışmanlık ve yardım becerileri nasıl olur kitabıdır. Bu kitapta, her birinin üç aşaması olan, üç aşamalı İlişki-Anlama-Değişim (RUC) yaşam becerileri danışmanlık modeli için öge beceriler sunuyorum. RUC modeli, danışanların nasıl hissettikleri, düşündükleri, iletişim kurdukları ve hareket ettiklerini değiştirmeleri için belirli yaşam becerileri geliştirmelerini sağlar. Bu kitabın temel odak noktası danışmanlığa gelen bireylerdir. Aslında yetenekli stajyerlerin yönettiği danışmanlık becerileri sınıfları için bir metin olması planlandı. Kitabı, hem giriş düzeyinde hem de ileri düzey eğitim amaçları için tasarladım. Örneğin kitap, iyi danışmanlık ilişkileri önerme ve sorunları daha iyi anlama becerilerine daha çok önem verir. Ayrıca daha ileri düzey değerlendirme becerileri ve geniş bir danışmanlık müdahaleleri repertuvarı sunar. Bu kitabın kimlere yönelik olduğu: Kitabı aşağıdaki kişilere yönelik olarak tasarladım: Liseler, üniversiteler, yetişkin eğitim merkezleri ve gönüllü oluşumlarda, uygulamalı sınıflarda danışmanlık becerileri öğreten öğretim görevlileri Yardım hizmetlerinde roller için eğitim oluşumlarında eğitim gören stajyerler: örneğin danışman, psikolog, hemşire, sağlık hizmetleri çalışanı, sosyal hizmet görevlileri, genç çalışanlar, toplum çalışanları, sosyal yardım danışmanları, kariyer danışmanları, insan ilişkileri danışmanları, pastoral hizmet çalışanları ve öğretmenler gibi yardım hizmetleri Gönüllü kuruluşlarda danışmanlık ve yardım becerileri geliştiren stajyerler: örneğin kiliseyle ilgili kuruluşlar, akıl hastası, yakını kaybetmiş, lezbiyen, gey veya krizde olan insanlar gibi özel popülasyonlara odaklanan kuruluşlar

2 XIII Devam eden eğitim ve gelişmelerinin bir parçası olarak gözetimleri süren danışmanlar Yardım hizmet profesyonelleri, beceri geliştirme ve referans amaçları için gönüllü kuruluş danışmanları Bu kitabın içeriği nedir? Kitap, yaşam becerileri danışmanlık modeli çevresinde oluşturulmuştur. Beş kısımdan oluşur. Kısım Bir: Giriş kısmı dört bölümden oluşur. Bölüm 1, danışmanların ve yardımcıların kim olduğu ve danışmanlık ve yardımın ne olduğu sorularını sorar. Bölüm 2 ve 3, okuyucuya bazı önemli iletişim/eylem becerileri, hisleri, fiziksel tepkileri ve zihin becerilerini tanıtır. Bölüm 4, yaşam becerileri danışmanlık modelinin aşamaları ve evrelerini tanımlar ve örnek bir olay incelemesi ile örneklendirilir. Kısım İki: İlişkilendirme aşaması da dört bölümden oluşur. Danışmanlık öncesi temas üzerine olan Bölüm 5, fiziksel öncüller ve reklam gibi konuları inceler. Bölüm 6 ve 7, on adet dinleme ve anladığını gösterme becerisi sunar; Bölüm 8 ise danışmanlık ve yardım sürecine başlarken açılış ifadeleri, yapılandırma ve temel özetlemeler yapma gibi becerilere odaklanır. Kısım Üç: Anlama Aşaması beş bölümden oluşur. Sorunları daha iyi anlama becerileri üzerinde olan Bölüm 9, soru sorma, mücadele etme, dönüt ve kendini açma becerilerini inceler. Bölüm 10, 11 ve 12 hisleri, fiziksel tepkileri, düşünmeyi, iletişim ve eylemleri sırasıyla değerlendirme becerilerini keşfeder. Bunlar, sorunların birlikte çözümlenmesi konusunda danışanlarla anlaşma ve sunma becerilerini tanımlayan Bölüm 13 ün temelini oluşturur. Kısım Dört: Değişim Aşaması on bir bölümden oluşur. Bölüm 14, farklı müdahaleler planlama yöntemlerine odaklanırken Bölüm 15 konuşma, gösterme ve koçluk becerileri gibi müdahaleleri gerçekleştirme becerilerini sunar. Düşünme müdahaleleri üzerine olan Bölüm 16 ve 17, kural oluşturma, algılar, iç konuşma, görsel imgeler, açıklamalar, beklentiler oluşturmak ve ayrıca gerçekçi hedefler ve kararlar oluşturmak konusunda bazı müdahaleleri ele alır. Bölüm 18 ve 19 danışanın iletişimi; rol oynama, programlama, alt hedefler planlama ve derecelendirilen görevleri sıralama ve kendini ödüllendirmeyi içeren eylemlerini geliştirmesi için müdahaleler sunar. Bölüm 20, danışanların duygularını yaşaması, açıklaması ve yönetebilmesinde yardımcı olma becerilerini inceler ve danışmanlık ile birlikte ilaç tedavisi kullanımını tanıtır. Bölüm 21, rahatlama prosedürlerini ve sistematik duyarsızlaştırmanın nasıl olacağını açıklar. Bölüm 22, danışanların uyum sağlamasını artıracak olan ödevin ve ödevi verme yollarının önemine dikkat çeker. Bölüm 23, başlangıç oturumlarının ve

3 XIV Önsöz sonların hazırlama, başlama, çalışma ve bitirme aşamaları için süreci gösterip değerlendirerek beceriler sunar. Bölüm 24, danışmanlığın ne zaman sonlandırılacağını ve bu konuda farklı yöntem ve görevleri inceler. Bazı danışan öz yardım becerileri de burada ele alınır. Kısım 5: Dikkat Edilmesi Gereken Diğer Noktalar, dört bölümden oluşur. Bölüm 25, okuyucuya etik kuralları ve ilkeleri, ayrıca danışmanlık uygulaması ve danışman stajındaki bazı önemli etik konuları ve ikilemleri tanıtır. Bölüm 26, farklılıklara duyarlı danışmanlık ve yardım alanları sunar ve daha sonra çok kültürlü ve cinsiyete duyarlı danışmanlık yaklaşımlarına odaklanır. Bölüm 27, denetimin önemini vurgular, bazı çeşitlerini ve işlevlerini tartışır ve çeşitli hazırlanma ve bilgi sunma yöntemlerini sunar. Bölüm, denetimin gölgede kalan tarafın bir tartışmasıyla sonuçlanır. Bölüm 28, stajyerler için kişisel danışmanlık meselelerine bakar ve öz yardımın bazı şekilleri üzerinde durur. Devam eden profesyonel gelişim konusuna da kısaca değinilir. Kitap boyunca bölümlere uygulamalı etkinlikler dâhil edilmiştir ve son bölüm, bir gözden geçirme etkinliği ile son bulur. Bu kitabın sahip olduğu özellikler nelerdir? Yaşam becerileri danışmanlığı teorisine dayalıdır. Bu kitap, yaşam becerileri danışmanlığı bütünleyici yaklaşımıma dayalıdır. Bu yaklaşımı, insan veya hümanistik varoluşsal yüzü ile birlikte bilişsel davranışçı psikoloji olarak görüyorum. Güncel uygulama modeli. Danışmanlık becerileri öğrenen çoğu stajyer, karşılıklı görüşmelerini danışmanlık süreci modeli etrafında yapılandırmanın zor olduğunu düşünür. Bu kitap, üç aşamalı İlişkilendirme-Anlama-Değiştirme (RUC) danışmanlık süreci modelini sunar; her bir aşama, yine üç aşamadan oluşur. RUC modeli sadece sorunlar üzerine değil aynı zamanda sorunları devam ettiren ve onları gelecek sorunlara karşı savunmasız bırakan, danışanların sahip olduğu sorunlu beceriler üzerine de odaklanır. İyi bir danışmanlık ilişkisi kurma vurgusu. Danışmanlar ve danışmanlık stajyerlerinin değerlendirme ve müdahale becerileri kadar destekleyici ve yardımsever insan ilişkileri sunmaları da gerekir. İyi danışmanlık ilişkileri teknik becerileri kullanma bağlamı sunar. Kapsamlılık. Etkili bir danışmanlık ve yardım için sahip olmanız gereken genel bir beceri kapsamı sunuyorum. Yenilik. Kitap, danışmanlık ve yardım hakkında en son teorik, araştırmacı ve uygulayıcı edebiyatı dâhil eder. Uygulamalı etkinlikler. Kitapta bilginizi ve becerilerinizi geliştirmenize yardım edecek 79 adet etkinlik vardır. Uygun olduğu takdirde bu etkinlikleri kendi başınıza, bir partnerle veya grubunuzla birlikte tamamlayabilirsiniz.

4 XV Uygulamalı örnekler. Kitapta bazı danışmanlık görüşmelerinden alıntılar ve birçok örnek olay ve olgu vardır. Anglo-Avusturyalı vurgusu. Amerikan olan diğer birçok danışmanlık ve yardım metinlerinin aksine bu kitap, İngiliz ve Avusturya ya ait demografik veriler, kitaplar, makaleler ve araştırma bulgularına yer verir. Kullanıcı dostu format. Her bölüm aynı kullanıcı dostu formatı takip eder: bölüm sonuçları, metin ve etkinlikler. Okunabilirlik. Kitabı açık ve basit bir dil ile yazmaya çalıştım. Teşekkür Yaşam becerileri danışmanlık yaklaşımı önemli ölçüde başkalarının çalışmalarına da borçludur. Örneğin, danışmanlık ilişkisine vurgu ve kendi terimleriyle danışanları anlamanın önemi Carl Rogers ın insan odaklı tedavisinin etkisini gösterir. Düşünme becerilerine vurgu AaronBeck, Albert Ellis, Arnold Lazarus ve Donald Meichenbaum un çalışmalarını yansıtır. İletişim ve eylem becerileri üzerine olan vurgu da davranışçıların etkisini yansıtır. Ayrıca Harry Stack Sullivan, Gerard Egan ve Robert Carkhuff, danışmanlık oturumları ve danışmanlık sürecinin aşama modellerini sunma konusunda öncülerdir. Tüm bu yazarlara ve bu kitapta adı geçen tüm diğerlerine teşekkürlerimi sunuyorum. Bu kitabı hayata geçirmeme yardım eden aşağıdaki kişilere teşekkür ederim. Kitabı yazarken bana bölümlerin gereksiz kısımlarıyla ilgili dönüt veren Profesör BrianThorne a danışman denetmen katkısı için teşekkürlerimi sunuyorum. Ayrıca kitabı kabul ettiği için editörüm Alison Paynor a, metin editörlüğüne, prodüksiyona ve Sage deki tasarı grubuna çalışmalarıyla kitabın takdimine kalite ekledikleri için çok teşekkür ederim. Son sözler Uygulamalı Danışmanlık ve Yardım Becerileri nin size nasıl yardım edebileceğiniz ve yaşayacağınız konusunda farklı şekilde düşünmenizde katkısı olacağını umuyorum. Ayrıca bu kitabın etkili ve insancıl danışmanlık potansiyelinizi geliştirmenizde size bütünleyici bir kuramsal çerçeve ve uygulama modeli sunacağını umut ediyorum.

5 Çeviri Editörünün Önsözü Profesyonel danışmanlar ve psikoterapistler için özellikle de bu alana girecek kişiler için kısa zamanda uygulamaya yönelik olan bu kitap sayesinde fark yaratabilecek bilgiye sahip olunabilir. Günümüzde danışmanlığın gittikçe önem kazanmasındaki en önemli sebep, yardım becerilerinde daha profesyonel bir yaklaşıma ihtiyaç duyulmasıdır. Çağın getirdiği kompleks yapı içinde, danışmanlığa ihtiyaç duyan kişilerin karşısında bu anlamda uzman ve çok yönlü profesyonel kişilerin olması artık kaçınılmaz. Teorinin ötesinde derin tecrübeye sahip olan profesyonel danışmanların uygulamada gösterdikleri maharet aslında bu anlamda gerçek tecrübeyi göstermektedir. Hızla değişen dinamiklere cevap veren ve bunu yapabilmek için de danışanlarının ötesinde giden profesyonel danışmanların düzgün ve kaliteli kaynaklara ihtiyaçları vardır. Danışanların geçiş dönemlerinde stratejik yol haritalarının geliştirilerek uygulanmasını sağlamak aslında önemli bir beceri olarak karşımıza çıkmaktadır. Ortamların ve durumların hızlı değişimi ve gelişimi dinamik bir danışmanlık anlayışını da paralelinde getirmektedir. Bu anlamda danışmanlar için de kendilerini geliştirmek ve yenilemek önemli birer konu olarak karşımıza çıkmaktadır. Toplumsal yönlendirme ve liderlik, yenilenme ile mümkün olduğu için danışmanların bu süreçte kendileri için izlemeleri gereken bir planlarının da gerekliliğini ortaya koymaktadır. Günümüzde pek çok iyi danışmanın kendi gelişimi için ciddi emek harcadığı ve bu emeğin sonrasında da hem kendisine hem de çevresine değer kattığı tespit edilmiştir. özellikle bireysel ve kariyer gelişimlerine önem veren danışmanların çok yönlü olarak geliştikleri ve özellikle de danışanlarına daha fazla katkıda bulundukları bilinmektedir. Bu nedenle danışanların yaşamın bütünselliği içinde tükenmişlik yaşamadan keyif aldıkları ve değer aldıkları danışmanlık süreçlerinde oluşan karşılıklı değer çok daha anlamlıdır. İşte tercümesi yapılan bu kitap vasıtasıyla bu amaçlar doğrultusunda, yol alan danışmanlara bir damlacık katkıda bulunmak ümit edilmiştir. Danışmanlık sürecinde gittikçe tecrübe edilen ve tecrübe edildikçe keyfi artan bu mesleğin getirmiş olduğu sorumluluk çerçevesinde niyetimiz bu mesleğin çok daha iyi anlaşılması ve değer oluşturarak değerinin daha da artmasıdır. Yrd. Doç. Dr. Gamze Sart