GENEL MUHASEBE. Duran Varlıklar-Maddi Olmayan Duran Varlıklar. Yrd. Doç. Dr. Serap DURUKAN KÖSE Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi

Ebat: px

Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "GENEL MUHASEBE. Duran Varlıklar-Maddi Olmayan Duran Varlıklar. Yrd. Doç. Dr. Serap DURUKAN KÖSE Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi"

Tolga Akbaba
8 yıl önce
İzleme sayısı:

1 GENEL MUHASEBE Duran Varlıklar-Maddi Olmayan Duran Varlıklar Yrd. Doç. Dr. Serap DURUKAN KÖSE Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi

2 MADDİ OLMAYAN DURAN VARLIKLAR Herhangi bir fiziksel varlığı bulunmayan ve işletmenin belli bir şekilde yararlandığı veya yararlanılmayı beklediği giderler ile belli koşullar altında hukuken himaye gören haklar ve şerefiyelerin izlendiği hesap grubudur. Her türlü haklar; Patent Lisans Marka Ticaret Ünvanı İsim Hakkı Telif Hakkı İmtiyaz Hakkı Kullanma-Yararlanma Hakkı Şerefiyeler (Hava Parası), Aktifleştirilen giderler... Kuruluş Örgütlenme Giderleri Araştırma Geliştirme Giderleri

3 MADDİ OLMAYAN DURAN VARLIKLARIN TÜRLERİ

4 260 HAKLAR HESABI İşletmelerin; patent, lisans, telif, imtiyaz, ticari marka, ünvan gibi bir bedel ödenerek elde edilen bazı hukuki tasarruflar ile kamu otoritelerinin işletmeye belirli alanlarda tanıdığı kullanma, yararlanma gibi yetkiler dolayısıyla yapılan harcamaların izlendiği ve takip edildiği hesaptır. Hesabının İşleyişi: Edinilen haklar, maliyet bedelleri ile bu hesaba borç olarak kaydedilir. Yararlanma süreleri içerisinde itfa edilir. Yararlanma sürelerinin belli olmaması durumunda, 5 yıllık sürede eşit taksitlerle itfa olunarak yok edilir.

harcamaların izlendiği ve takip edildiği hesaptır.

5 ÖRNEK-260 Bir işletme tarihinde, markanın patent hakkı için 3 yıllığına TL ye anlaşıyor. KDV % 18 hariç. Mad. No AÇIKLAMA BORÇ ALACAK Haklar Hesabı İndirilecek KDV Hesabı Bankalar Hesabı Patenet hakkının alınması Patent hakkı için 3 yıllığına ödenen TL amorti edileceğinden, birinci yıl sonunda / 3 = TL amortisman gideri olarak yazılacaktır Genel Yönetim Gideri Hesabı Birikmiş Amortsimanlar Hesabı Patent hakkına ayrılan amortsiman

200 Patenet hakkının alınması Patent hakkı için 3 yıllığına ödenen 90.000 TL amorti edileceğinden, birinci yıl sonunda 90.000 / 3 = 30.

6 261 ŞEREFİYE HESABI Bir kuruluş devralınırken katlanılan maliyet ile söz konusu işletmenin rayiç bedelle hesaplanan net varlıklarının değeri arasındaki olumlu farkların izlendiği hesaptır. Şerefiye hesaplanırken rayiç bedelin tespit edilmemesi halinde, net defter değeri esas alınır. Hesabının İşleyişi: Ödenen şerefiye bedellerinin tamamı bu hesabın borç tarafına kaydolunur. Yok edilmeleri ise amortisman yoluyla 5 yıl içinde eşit taksitlerle yapılır.

Şerefiye hesaplanırken rayiç bedelin tespit edilmemesi halinde, net defter değeri esas alınır.

7 ÖRNEK-261 Y işletmesi diğer bir işletmeyi, tarihinde net defter değerinin üzerinde bir değer olan TL ye aşağıdaki varlık ve borçları ile devralıyor. Ticari Mallar: TL Taşıtlar: TL Satıcılar: TL Devralınan işletmenin net defter defterinin (öz varlık değeri) hesaplanması: VARLIK TOPLAMI BORÇLAR TOPLAMI FARK TUTARI Ticari Mallar: Satıcılar: Taşıtlar: TOPLAM: TOPLAM: TOPLAM: İşletmenin net defter değeri TL dir, defter değerinin üzerinde bir tutar olan TL ye alındığına göre aradaki fark Şerefiye olarak isimlendirilir. Şerefiye tutarı da = TL olacaktır.

000 TL Devralınan işletmenin net defter defterinin (öz varlık değeri) hesaplanması: VARLIK TOPLAMI BORÇLAR TOPLAMI FARK TUTARI Ticari Mallar: 150.000 Satıcılar: 100.

8 ÖRNEK-261 DEVAM Mad. No AÇIKLAMA BORÇ ALACAK Ticari Mallar Hesabı Taşıtlar Hesabı Şerefiye Hesabı Satıcılar Hesabı Sermaye Hesabı İşletmenin devralınması ve şerefiye kaydı Dönem sonunda şerefiye için amortisman kaydı yapılır / 5 = TL Genel Yönetim Gideri Hesabı Birikmiş Amortsimanlar Hesabı Şerefiye için ayrılan amortsiman

000 İşletmenin devralınması ve şerefiye kaydı Dönem sonunda şerefiye için amortisman kaydı yapılır. 30.000 / 5 = 6.

9 262 KURULUŞ VE ÖRGÜTLENME GİDERLERİ HESABI İşletmenin kurulması, yeni bir şubenin açılması, işlerin sürekli olarak genişletilmesi için yapılan ve karşılığında maddi bir değer elde edilmeyen giderlerin aktifleştirilmeleri durumunda izlendiği hesaptır. Yapılan giderler maliyet değerleri ile bu hesaba borç kaydedilir. Yok edilmeleri amortisman yolu ile olur. Genelde 5 yılda eşit taksitlerle itfa olunarak yok edilir.

aktifleştirilmeleri durumunda izlendiği hesaptır.

10 263 ARAŞTIRMA VE GELİŞTİRME GİDERLERİ HESABI İşletmede yeni ürün ve teknolojiler oluşturulması, mevcutlarının geliştirilmesi ve benzeri amaçlarla yapılan her türlü harcamaların izlendiği hesaptır. Bu tür giderler maliyet değerleri ile bu hesaba borç olarak kaydedilirken, giderler 5 yıl içinde eşit taksitlerle itfa edilerek yok edilir.

11 264 ÖZEL MALİYETLER HESABI Kiralanan gayrimenkullerin geliştirilmesi veya ekonomik değerinin sürekli olarak artırılması amacıyla yapılan giderler ile bu gayrimenkulün kullanılması için yapılıp kira süresinin sonunda mal sahibine bırakılacak olan, varlıkların tutarları kapsar. Hesabının İşleyişi: Yapılan harcamalar bu hesaba borç olarak kaydedilir. Bu harcamalar kira süresi içerisinde, kira süresinin 5 yıldan fazla olması durumunda ise 5 yılda eşit tutarlar ile amorti edilir.

bırakılacak olan, varlıkların tutarları kapsar. Hesabının İşleyişi: Yapılan harcamalar bu hesaba borç olarak kaydedilir.

12 ÖRNEK-264 İşletme tarihinde 4 yıllık olarak kiraladığı bir dükkan için TL tutarında dekarosyon harcaması yapıyor. KDV % 8 hariç. Mad. No AÇIKLAMA BORÇ ALACAK Özel Maliyetler Hesabı İndirilecek KDV Hesabı Kasa Hesabı Dekarasyon için yapılan maliyet kaydı Dükkan için 4 yıllığına ödenen TL kira süresince amorti edileceğinden, birinci yıl sonunda / 4 = TL amortisman gideri olarak yazılacaktır Genel Yönetim Gideri Hesabı Birikmiş Amortsimanlar Hesabı Özel maliyetler için ayrılan amortsiman

400 Dekarasyon için yapılan maliyet kaydı Dükkan için 4 yıllığına ödenen 5.000 TL kira süresince amorti edileceğinden, birinci yıl sonunda 5.000 / 4 = 1.

13 267 DİĞER MADDİ OLMAYAN DURAN VARLIKLAR DS işletmelerde; 26 Maddi Olmayan Duran Varlıkların alt kodundaki 267 Diğer Maddi Olmayan Duran Varlıklar hesap kodunda; Bilgisayar yazılımları, İşletim programları, Tıbbi Cihaz programları ve Kullanılacak amaca göre geliştirilen uygulama programları vb. kayıt altına alınmaktadır. Hesabının İşleyişi: Bu tür giderler ortaya çıktığında maliyet değerleri ile bu hesaba borç olarak kaydedilirken, varlıklar amorti edildiğinde birikmiş amortismanlar hesabının borcuna karşılık bu hesaba alacak olarak kaydedilir.

uygulama programları vb. kayıt altına alınmaktadır.

14 268 BİRİKMİŞ AMORTİSMANLAR HESABI (-) Maddi olmayan duran varlık bedellerinin, kullanılabilecekleri süre içerisinde hesaben yok edilebilmesini sağlamak amacıyla kullanılan hesaptır. Pasif karakterli bir hesaptır. Amortisman: Duran varlıkların, aşınma, yıpranma veya eskime payını ifade eder. Hesabının İşleyişi: Ayrılan amortismanlar ilgili gider hesapları karşılığında bu hesaba alacak kaydedilir; satılan, devredilen, kullanma yeteneğini kaybedenler ise birikmiş amortismanlar hesabına borç kaydedilir, ilgili maddi olmayan duran varlık hesabına da alacak kaydedilir.

Amortisman: Duran varlıkların, aşınma, yıpranma veya eskime payını ifade eder.

15 269 VERİLEN AVANSLAR HESABI Maddi olmayan duran varlıklarla ilgili olarak yurt içi veya yurt dışındaki kişi ve kuruluşlara yapılan avans ödemelerinin izlendiği hesaptır. Hesabının İşleyişi: Ödeme yapıldığında hesaba borç olarak kaydedilirken, varlıklar elde edildiğinde ilgili hesabın borcu karşılığında bu hesaba alacak olarak kaydedilir.

ÖZEL TÜKENMEYE TABİ VARLIKLAR Belirli bir maddi varlıkla çok yakından ilgili bulunan veya tamamen tüketime tabi varlıklar için yapılan, üretim çalışmalarının zaman ve yoğunluğu ile

16 ÖZEL TÜKENMEYE TABİ VARLIKLAR Belirli bir maddi varlıkla çok yakından ilgili bulunan veya tamamen tüketime tabi varlıklar için yapılan, üretim çalışmalarının zaman ve yoğunluğu ile sınırlı bir ömre sahip olan giderleri içerir. Özel tükenmeye tabi giderlerin envanteri amortisman ayırma işleminden ibarettir. Bu varlıklar yeniden değerleme kapsamı dışında kalmaktadırlar.

sınırlı bir ömre sahip olan giderleri içerir.

17 GELECEK YILLARA AİT GİDERLER VE GELİR TAHAKKUKLARI TÜRLERİ

18 DİĞER DURAN VARLIKLARIN TÜRLERİ

Benzer belgeler

GENEL MUHASEBE SKY 102 MUHASEBE-II DURAN VARLIKLAR

GENEL MUHASEBE SKY 102 MUHASEBE-II DURAN VARLIKLAR 8. Hafta Ders İçeriği Maddi Olmayan Duran Varlıklar (26) Özel Tükenmeye Tabi Varlıklar Hesap Grubu (27) Gelecek Yıllara Ait Giderler ve Gelir Tahakkukları