İNTERNET HAFTA 02 TEMEL BİLGİ TEKNOLOJİSİ KULLANIMI. Öğr. Gör. GÜLTEKİN BÜYÜKŞENGÜR. SAPANCA Meslek Yüksekokulu

Transkript

1 İNTERNET HAFTA 02 TEMEL BİLGİ TEKNOLOJİSİ KULLANIMI Öğr. Gör. GÜLTEKİN BÜYÜKŞENGÜR SAPANCA Meslek Yüksekokulu

2 İnternet, bilgisayarların ve bilgisayar sistemlerinin birbirine bağlı olduğu, sürekli büyüyen ve dünya çapında yaygın olan bir bilgisayar ağıdır. İnternet üzerindeki bilgisayarlar birbirlerine metal (bakır) veya fiber optik kablolar, uydu bağlantıları, kablosuz (radyo frekans, kızılötesi) bağlantı vb. teknolojilerle birbirleriyle bağlıdır ve geliştirilen TCP/IP protokolleriyle birbirleri arasında bilgi paylaşımına dayalı veri (metin, resim, ses, video vb.) alma/gönderme, vb. birçok işleri gerçekleştirebilmektedir. İnternet; üniversiteler, araştırma kurumları, kamu ve devlet kurumları, kar amacı gütmeyen kurumlar, ticari kurumlar, meslek kuruluşları, sivil toplum kuruluşları, teknoloji geliştiren firmalar, internet bağlantısı ve altyapısı sunan işletmeler, bireyler gibi akla gelebilecek her türlü kullanıcı tarafından kullanmaktadır. Bu nedenle internet üzerinde her türlü bilgiyi bulmak ve ulaşmak mümkündür. 2

3 World Wide Web, ya da kısaca Web, internet ortamı üzerinden bilgiye erişim yolu veya internet üzerine kurulmuş olan bir bilgi paylaşım yöntemidir. WWW veri iletimi için internet üzerinde bulunan HTTP (Hyper Text Transfer Protokol) protokolünü kullanır. WWW, internet ortamında bilgilerin depolanması, biçimlendirilmesi, gösterilmesi ve geri çağrılması için uluslararası kabul edilmiş standartların oluşturduğu sistemdir. 3

4 İnternet ile WWW arasındaki fark ; Birçok kişi tarafından internet ile WWW ya da web kavramları aynı şey olarak düşünülmektedir. Fakat internetin tanımından da anlaşılacağı üzerine çok sayıda bilgisayar ve bilgisayar sistemlerinin oluşturmuş olduğu bir bilgisayar ağıdır. WWW ya da web ise internet üzerinde çalışan bir HTTP protokolünü kullanarak web sayfalarının görüntülenebilmesini sağlayan bir internet hizmetidir. 4

5 TCP / IP protokol kümesi TCP/IP internette veri transferi için kullanılan TCP (Transmission Control Protokol) ve IP (Internet Protocol) protokollerini temsil eder. Bu protokoller internette veri transferi için kullanılır ve internette kullanılan her türlü servisi sağlarlar. Bu servislere örnek olarak; elektronik posta transferi, dosya transferi, WWW erişimi gibi servisler sayılabilir. Sunucu(server) ve istemci(client) mimarisine göre tasarlanan protokoller, paket anahtarlama tekniği adı verilen bir yöntemle çalışmaktadır. İnternet üzerindeki her bilgisayar, farklı TCP portu (iletişim kapısı) aracılığıyla birbirleri ile bağlantı kurabilmektedir. 5

6 6

7 HTML (Hyper Text Markup Language) İnternet üzerinde web sayfası oluşturmak için kullanılan en yaygın metin tabanlı dildir. HTML, bir programlama dili olarak tanımlanamaz. Çünkü HTML kodları ile kendi başına çalışan bir program yazılamaz. Ancak bu dili yorumlayabilen programlar aracılığıyla çalışabilen programlar yazılabilir. HTML dosyalarının aktarımı için HTTP (Hyper Text Transfer Protocol) kullanılır. HTML dosyaları.html ya da.htm uzantısı ile kaydedilerek saklanır. 7

8 İnternet üzerinde bulunan web sayfalarının sunucu tarafından istemci tarafına aktarılabilmesi için çeşitli kural ve yöntemler gerekmektedir. Hiper metin transfer protokolü (HTTP) bu kural ve yöntemleri düzenleyen sistemdir. Web tarayıcıları aracılığı ile bir web sayfasına istek gönderilip sayfa görüntülenmeye çalışıldığında web tarayıcı tarafından otomatik olarak ifadesi eklenir. Web sayfalarının adreslerinin başına eklenen bu ifade sunucu üzerinde bulunan bilgilerin http kural ve yöntemleri çerçevesinde iletilmesi için gerekli komutları verir ve iletişim gerçekleşir. 8

9 Dosya transfer protokolü (FTP- File transfer protocol) İnternet üzerinde bulunan sunucu ve istemci bilgisayarlar arasındaki çift yönlü dosya transferine olanak sağlayan protokoldür. Dosya transfer protokolü TCP tabanlı bir protokoldür. İstemci, sunucu bilgisayara kendisine ait kullanıcı adı ve şifre ile kendisinin erişim izni olan dizinlere ya da anonymous adı verilen herkes tarafından ulaşılabilecek ortak kullanım alanlarına erişebilir. 9

10 İnternet üzerinde yer alan her web sitesinin bir alan adının (domain name) bulunması zorunludur. Web sitelerine erişebilmek için alan adlarının karşılığı olarak bir IP adresine sahip olması gerekmektedir. DNS (Domain Name System), IP adresleri ile günlük hayatta kullanılan sözcüklerden oluşan internet adresleri arasındaki eşleştirmeyi ve çift yönlü sorgulamayı yapan sistemdir. 10

11 URL (Uniform Resource Locator), günlük hayatta web adresi veya internet adresi olarak kullanılan yapının adıdır. URL adresleri sayesinde sunucu bilgisayarlara IP adresini bilmeden ulaşabilme olanağı sağlanır. Bir URL sırasıyla; protokol, servis adı, sunucu adı, alan uzantısı, ülke kodu, port numarası, dizin ve dosya adresi olmak üzere bölümlere ayrılmıştır. 11

12 Aşağıdaki tablolarda kurum ve kuruluşlar için standart olarak belirlenen alan adı uzantıları ile bazı ülkeler için ülke kodları verilmiştir. 12

13 Günümüzde en çok kullanılan internet tarayıcıları Internet Explorer, Mozilla Firefox, Google Chrome, Safari ve Opera tarayıcılarıdır. 13

14 14

15 Yaygın olarak kullanılan web tarayıcılarından Internet Explorer Windows işletim sistemleriyle birlikte yüklü olarak gelir. Tüm web tarayıcılar benzer işlevleri yapmakla birlikte kendilerine özel birtakım ek işlev ve eklentiler sunmaktadır. Resimde Internet Explorer web tarayıcısında bulunan önemli işlev düğmeleri (resimde numaralarla belirtilmiştir) kısaca açıklanmıştır. 1. Görüntülenmekte olan sayfadan önce görüntülenmiş olan sayfaya geri gidilmesini sağlar, 2. Görüntülenmekte olan sayfaya geri düğmesi aracılığı ile geri gelinmiş ve tekrardan sonraki sayfaya gidilmesini sağlar, 3. Görüntülenen sayfaya ait URL bilgisinin gösterildiği adres çubuğudur, 4. Bir tarayıcı içerisinde birden fazla sayfaya sekmeler aracılığı ile ulaşılabilir, 5. Görüntülenmekte olan web sayfasının tarayıcıya ana sayfa olarak atanmasını sağlar, 6. Görüntülenmekte olan web sayfası adresinin sık kullanılanlara eklenmesini sağlar, 7. Tarayıcı ile ilgili yazdırma, yakınlaştırma, güvenlik vb. seçeneklere erişilmesini sağlar, 8. Kaydırma çubukları görüntülenmekte olan web sayfasının dikey veya yatay olarak kaydırılarak görüntülenmesini sağlar. 15

16 16

17 17

18 18

19 19

20 20

21 İnterneti kullanarak kullanıcılar birbirleriyle e-posta, sohbet, haber grubu, forum, sosyal ağ gibi farklı uygulamalar üzerinden iletişim kurabilirler. E-Posta Elektronik posta(e-posta) iki ya da daha fazla kullanıcı arasında eş zamansız olarak mesaj gönderilip alınması işlemlerini içerir. Elektronik posta alıp gönderebilmek için öncelikle bir eposta adresine sahip olunması gerekmektedir. E-posta ile yazı, resim, ses, video ve html dokümanları almak/göndermek mümkündür. E-posta işareti ile ayrılan iki kısımdan oluşmaktadır. Birinci kısım kullanıcı adı ikinci kısım ise kullanılan sistemin internet adresini içerir. Kullanıcı adı ile ilgili olarak kullanılan sistemin sınırlandırmalarına göre bir kullanıcı adı belirlenmesi gerekmektedir. Aşağıda Sakarya Üniversitesi kullanıcılarına sağlanan e-posta adreslerinden iki örnek verilmiştir. 21

22 E-posta günümüzde iş ya da sosyal amaçlı olarak insanların kullandığı önemli bir iletişim aracı durumundadır. Her iki kullanım için de geçerli olan elektronik postanın kişisel kontrolüdür. E-posta hizmetinin iletişimdeki etkinliğinin korunması için elektronik posta gönderimlerinde dikkate alınması gerekli bazı etik kurallar mevcuttur. Bu kurallar aşağıda sıralanmıştır. E-posta gönderdiğiniz; İnsanlar meşguldür, bu yüzden: Konu satırını kullanın. Konu satırı sayesinde alıcı e-postanın içeriği hakkında bilgi sahibi olacaktır. Açık ve anlaşılır olun. E-posta mesajları içerisinde mecazi anlatımlardan kaçınarak açık ve anlaşılır bir şekilde yazınız. İletileri paylaşmayın. İletileri gereksiz yere başkaları ile paylaşarak onların vakitlerini gereksiz yere meşgul etmeyiniz. Hızlıca cevap verin. Size gönderilen e-postalara eğer cevap yazılması gerekiyorsa hızlıca cevap yazınız. 22

23 İnsanlar çok hassastır, bu yüzden: Noktalama işaretlerini peş peşe kullanmayın. Noktalama kurallarına uyarak yazınız. Cümlelerin sonuna,???? yada!!!! gibi noktalama işaretlerinin ardı ardına konularak oluşturulan mesajlar yanlış anlaşılabilir. Cümleyi büyük harfler kullanarak yazmayınız. Sadece büyük harf kullanarak yaptığınız konuşmalar SİZİN BAĞIRARAK KONUŞTUĞUNUZ ANLAMINA GELMEKTEDİR. Göndermeden önce, sesli bir şekilde okuyun. Anlatmak istediğiniz her şeyi tam olarak yazdığınızı düşündüğünüz metni sesli olarak okuyarak doğru anlaşılıp anlaşılmayacağını kontrol ediniz. Kızgınken sakın yazmayın. Kızgınken yazılan mesajlar alıcı/alıcılarla aranızda çeşitli sorunlara yol açabileceğini unutmayınız. Herkes teknolojiyi sizin kadar takip etmiyor olabilir, bu yüzden: Çok fazla simge kullanmayın. Herkes her kısaltmanın anlamını bilmiyor olabilir. Kısaltılmış terimleri çok fazla kullanmayın. Karşınızdaki insanın sizin kullandığınız kısaltmaları anlayabileceğinden emin değilseniz, kullanmayın. 23