BÖLÜM 1. ÇOCUK GELİŞİMİNİ DEĞERLENDİRMEDE GÖZLEM... 1

Transkript

1 İçindekiler BÖLÜM 1. ÇOCUK GELİŞİMİNİ DEĞERLENDİRMEDE GÖZLEM... 1 GÖZLEM İLE DEĞERLENDİRME... 2 Çocuk Gelişimine Yönelik Gözlem Yapma... 3 Programın Planlanması... 4 Çocuk Değerlendirmesi... 4 Çocuk Gelişimi Kontrol Listesi... 5 STANDART TESTLERİ BİR DEĞERLENDİRME ARACI OLARAK KULLANMA... 9 Gelişimsel İzleme TESTLERİN BİR DEĞERLENDİRME ARACI OLARAK KULLANILMASININ YOL AÇTIĞI PROBLEMLER Öğretmenler Test Yaparlarsa ERKEN ÇOCUKLUK UZMANLARININ HAZIRLIĞINDA NAEYC STANDARTLARI KÜÇÜK ÇOCUKLARI DEĞERLENDİRMEK İÇİN ALTERNATİF YAKLAŞIMLAR Oyun Temelli Değerlendirme Çocuk Görüşmeleri Görsel Belgelendirme Fotoğraflar Videolar Ses Kayıtları Belge Panoları Portfolyolar GÖZLEMCİ OLMAK Nerede Gözlem Yapılmalı? Hangi Araçlar Kullanılmalı? Nasıl Başlayacaksınız? Ne zaman ve ne kadar süre gözlem yapmalısınız? Gözlem yapmak için nasıl bir plana sahip olmanız gerekir? SİSTEMATİK GÖZLEMDEKİ MADDELERİ TAKİP EDİN GÖZLEM YAPABİLDİĞİNİZİ GÖSTERİN Gözlem yapma becerileri ilgili pratik yapma ÖĞRENME AKTİVİTELERİ ÖNERİLEN OKUMALAR ÇOCUK KİTAPLARI İNTERNET SİTELERİ... 30

2 xiv / Erken Çocuklukta Gözlem ve Değerlendirme BÖLÜM 2. GÖZLEMSEL VERİ TOPLAMA VE KAYIT GÖZLEMSEL VERİ TOPLAMA VE KAYDETME YÖNTEMLERİ ANEKDOT VE SİSTEMATİK KAYITLAR Anekdot Kayıtlar Sistematik Kayıt Gözlemci hataları Gerçeklerin Göz Ardı Edilmesi ya da Eklenmesi Öğrenme Merkezi Günlükleri BİLGİYİ KAYDETME Kendi Kısaltmalarınızı Kullanmak ÖRNEKLEME, ÖLÇEKLER VE RUBRİKLER (DERECELİ PUANLAMA ANAHTARI) Zaman Örnekleme Olay Örnekleme Derecelendirme Ölçekleri (Likert) Derecelendirme Ölçeği Gözlemci Hataları Rubrik (Dereceli Puanlama Anahtarı) Kontrol Listeleri GÖZLEM YAPMAK VE KAYIT TUTMAK İÇİN YÖNTEM SEÇMEK ÇOCUK GELİŞİM KONTROL LİSTESİNİ KULLANMA Tek Seferde Kontrol Listesinin Bir Bölümünü Kullanmak Kontrol Listesinin Tümünü Kullanmak VERİLERİ YORUMLAMAK VE KULLANMAK Stajyer Öğretmenler ve Öğretmen Adayları Tarafından Kontrol Listelerinin Kullanımı.. 59 HER ÇOCUĞUN GÖZLEMİ ÖĞRENME AKTİVİTELERİ ÖNERİLEN OKUMALAR İNTERNET SİTELERİ BÖLÜM 3. ÖZSAYGI ÖZSAYGI GELİŞTİRME TEMEL BAKIM VEREN KİŞİDEN ZORLUK YAŞANMADAN AYRILIR İlk Bağlanma İlk Ayrılık Okul Ayrılığı... 67

3 İçindekiler / xv ÖĞRETMENLE GÜVENLİ BAĞLANMANIN GELİŞMESİ Güvensiz Bağlanan Çocuklar GÖREVİ BAŞARIYLA TAMAMLAR ÖĞRETMENİN YARDIMI OLMAKSIZIN ETKİNLİK TERCİHİNDE BULUNUR HAKKINI KORUR Haklarını Koruma Konusunda Kültürel Farklılıklar KENDİSİ İÇİN BİR ŞEYLER YAPMAYA HEVESLİDİR SİSTEMATİK KAYIT VE KONTROL LİSTESİ KULLANARAK GÖZLEM YAPMAK Bulgular Öğrenme Yönergesi ÖĞRENME AKTİVİTELERİ ÖNERİLEN OKUMALAR ÇOCUK KİTAPLARI İNTERNET SİTELERİ BÖLÜM 4. DUYGUSAL YETERLİK KÜÇÜK ÇOCUKLARDA DUYGUSAL YETERLİK GELİŞİMİ Uygun Olmayan Duygusal İfadeleri Yönetmede Çocuklara Yardım Etme UYGUN DAVRANIŞLARLA STRES YARATAN DUYGULARDAN UZAKLAŞMA Endişe Öğretmenin Rolü HAREKETLER YERİNE KELİMELERLE ÖFKEYİ İFADE ETME Öfke KORKUTUCU DURUMLARDA SAKİNLEŞTİRİLEBİLME Korku BAŞKALARINA KARŞI YAKINLIK, ŞEFKAT VE SEVGİ GÖSTERME Şefkat SINIF İÇİ FAALİYETLERDE İLGİ VE DİKKAT GÖSTERMEK İlgi (Heyecan) GÜLÜMSEME, ÇOĞU ZAMAN MUTLU GÖRÜNME Neşe (Haz) Mizah SINIF ORTAMINDA ÇOCUKLUK DUYGULARI KONTROL LİSTESİ VE ÖRNEKLEME KULLANARAK DUYGUSAL YETERLİĞE YÖNELİK GÖZLEM YAPMA121 Kontrol Listesi...121

4 xvi / Erken Çocuklukta Gözlem ve Değerlendirme Tarama Yöntemi Örneklem Oluşturma ÖĞRENME AKTİVİTELERİ ÖNERİLEN OKUMALAR ÇOCUK KİTAPLARI İNTERNET SİTELERİ BÖLÜM 5. SOSYAL YETERLİK SOSYAL YETERLİĞİ GELİŞTİRMEK OYUNUN ÖNEMİ DİĞER ERKEN OYUN ARAŞTIRMALARI NÖROBİLİM ARAŞTIRMALARI SOSYAL OYUN GELİŞİMİ ÖĞRETMENİN ROLÜ Çocukların Akran Kabulü için Sosyal Becerilerini Geliştirme KENDİ OYUNCAĞI/MATERYALİ İLE KENDİ BAŞINA OYNAMA DİĞER ÇOCUKLARLA BİRLİKTE BENZER OYUNCAK VE MATERYALLERLE PARALEL OYUN OYNAMA 136 DİĞER ÇOCUKLARLA GRUP OYUNUNDA OYNAMA Kendiniz Bir Oyun Grubunu Başlatın DEVAM EDEN OYUNA KATILMAYI SAĞLAMADA OLUMLU TUTUM SERGİLEME Giriş/Oyuna Kabul Ritüelleri DİĞER ÇOCUKLAR İLE ARKADAŞ OLMA OYUN İÇİNDEKİ ÇATIŞMALARI OLUMLU BİR ŞEKİLDE ÇÖZME Dramatik Oyun Grubu SOSYAL YETERLİĞE YÖNELİK GÖZLEM YAPMA, KAYIT TUTMA VE YORUMLAMA ÖĞRENME AKTİVİTELERİ ÖNERİLEN OKUMALAR ÇOCUK KİTAPLARI İNTERNET SİTELERİ BÖLÜM 6. FİZİKSEL GELİŞİM BÜYÜK KAS MOTOR BECERİLERİ Daha Fazla Egzersiz Sınıf İçindeki Motor Beceriler HIZ VE YÖN KONTROLÜ YAPARAK KOŞMAK

5 İçindekiler / xvii TIRMANMA EKİPMANLARINA TIRMANMAK VE İNMEK ATMA, YAKALAMA VE AYAK İLE VURMA Atma Yakalama Topa Ayak ile Vurma BÜYÜK KAS MOTOR BECERİLERİNE İLİŞKİN GÖZLEM YAPMA VE KAYIT TUTMA KÜÇÜK KAS MOTOR BECERİ GELİŞİMİ Refleksler Zamanlama El Becerisi, Tercih Edilen El Küçük Kas Motor Gelişim Basamakları KAPI TOKMAĞI ÇEVİRMEK, KAPAK AÇIP KAPATMAK, YUMURTA ÇIRPICI KULLANMAK Yapboz Yemek Pişirme EL BECERİSİ İLE NESNELERİ TOPLAMA VE YERLEŞTİRME Manipülatif Materyaller Çocukların Becerileri Cinsiyet Farklılıkları MAKASI KONTROLLÜ KULLANIN ÇEKİCİ KONTROLLÜ KULLANIN MOTOR GELİŞİME YÖNELİK GÖZLEM YAPMA, KAYIT TUTMA VE YORUMLAMA ÖĞRENME AKTİVİTELERİ ÖNERİLEN OKUMALAR ÇOCUK KİTAPLARI İNTERNET SİTELERİ BÖLÜM 7. BİLİŞSEL GELİŞİM BİLİŞSEL KAVRAMLARI GELİŞTİRME BEYİN ARAŞTIRMALARI OYUNU KULLANMA KEŞİF OYUNLARININ AŞAMALARI SINIFLANDIRMA GELİŞİMİN DEĞERLENDİRİLMESİ NESNELERİ ŞEKLİNE, RENGİNE VE BÜYÜKLÜĞÜNE GÖRE SINIFLANDIRIR Şekil...209

6 xviii / Erken Çocuklukta Gözlem ve Değerlendirme Renk Büyüklük Karşılaştırma Karşıtlar Koleksiyonlar NESNELERİ BİR DİZİNE YA DA SERİYE YERLEŞTİRİR ÖRÜNTÜLERİ TANIR VE ÖRÜNTÜ OLUŞTURUR YE KADAR EZBERE SAYAR SAYILARLA NESNELERİ BİREBİR EŞLEŞTİREBİLİR Kaydetmek için İşaretler, Resim Sembolleri ve Sayı Sembolleri Kullanmak SOMUT NESNELERLE PROBLEM ÇÖZER Akıl Yürütme Ölçüm Aletleri Başka Bir Blok Problemi DÜŞÜNMEYİ GÖRÜNÜR KILAR Belge Panolar Dramatik Oyun Dokümantasyonu BİLİŞSEL GELİŞİME YÖNELİK GÖZLEM YAPMA, KAYIT TUTMA VE YORUMLAMA Kontrol Listesi Kullanımı ÖĞRENME AKTİVİTELERİ ÖNERİLEN OKUMALAR ÇOCUK KİTAPLARI İNTERNET SİTELERİ BÖLÜM 8. KONUŞMA DİLİ KONUŞMA DİLİNİ GELİŞTİRME DİL EDİNİMİNİN AŞAMALARI Okul Öncesi Dil Üretiminin Aşamaları DİNLERLER FAKAT KONUŞMAZLAR Üretim Öncesi Aşama İkinci dil öğrenenler Stressiz Bir Çevre Sağlamak Öğretmen Konuşmasını Dinleme TEK KELİMELİK CEVAPLAR VERİR Üretime Geçiş...255

7 İçindekiler / xix KISA İFADELİ CEVAPLAR VERME Erken Üretim Kelime Oyunu KONUŞMALARA KATILIR Erken Üretim Konuşmanın Kuralları Öğretmen-Çocuk Konuşması Telefon Konuşmaları Küçük Grup Konuşmaları Çocuk-Çocuk Konuşmaları Konuşmaları Kaydetme ve Gözlemleme GENİŞLETİLMİŞ CÜMLELERLE KONUŞMAK Üretimin Genişletilmesi SORULAR SORAR Üretimin Genişlemesi (Üretimin İlerlemesi) Dilsel Yapı İskelesi BİR HİKÂYE ANLATABİLME Üretimin Genişlemesi (Üretimin İlerlemesi) Bağlam Dışında Konuşma (Decontextualized Talk) Resimli Kitaplardan Hikâyeleri Tekrar Anlatma KONUŞULAN DİLE YÖNELİK GÖZLEM YAPMA, KAYDETME VE YORUMLAMA ÖĞRENME AKTİVİTELERİ ÖNERİLEN OKUMALAR ÇOCUK KİTAPLARI İNTERNET SİTELERİ BÖLÜM 9. GELİŞEN OKUR-YAZARLIK BECERİLERİ GELİŞEN OKUR-YAZARLIK BECERİLERİ KARALAMA VE ÇİZİMLE YAZIYORMUŞ GİBİ YAPAR YATAY ÇİZGİLERLE KARALAMA YAPMAK İkinci Dili Öğrenen Çocuklar BAZI HARFLER ÇİZER, İSMİNİ YA DA İSMİNİN BAŞ HARFLERİNİ YAZAR Alfabe Harfleri Harfleri Yazmak (Kaydetmek)...292

8 xx / Erken Çocuklukta Gözlem ve Değerlendirme KONTROL LİSTELERİ VE RUBRİKLER KULLANARAK ÇOCUKLARIN YAZMA BECERİLERİNE YÖNELİK GÖZLEM YAPMA VE DEĞERLENDİRME KİTABI SAĞ TARAFINDAN TUTAR; SAYFALARI SAĞDAN SOLA ÇEVİRİR Kitap Tutuş Becerileri RESİMLERİ KULLANARAK KİTABI OKUYORMUŞ GİBİ YAPAR VE HİKÂYEYİ ANLATIR En Sevilen Kitaplar Okumada Yapı İskelesi Kurma İkinci Dili Öğrenen Okuyucular KİTABIN İÇİNDEKİ YAZILARIN HİKÂYEYİ ANLATTIĞINI FARK EDER Şarkı Sözlü Hikâye Kitapları KONTROL LİSTELERİ VE ÖLÇEKLERLE OKUMA BECERİLERİNE YÖNELİK GÖZLEM YAPMA VE DEĞERLENDİRME ÖĞRENME AKTİVİTELERİ ÖNERİLEN OKUMALAR ÇOCUK KİTAPLARI İNTERNET SİTELERİ BÖLÜM 10. SANAT, MÜZİK VE DANS BECERİLERİ ERKEN ÇOCUKLUKTA YARATICILIK Yaratıcılığın Gözlemlenmesi Sağ Beyin mi, Sol Beyin mi? BASİT ŞEKİLLER İLE RESİM BECERİLERİNİN GELİŞTİRİLMESİ KAFADAN KOLLAR VE BACAKLAR ÇIKARARAK GÜNEŞ YÜZLÜ İNSAN ÇİZME ŞEMATİK RESİMLER ÇİZME MÜZİK BECERİLERİNİ GELİŞTİRME KOLLAR VE ELLERLE RİTMİK TEMPO TUTMA RİTİM ALETLERİ ÇALMAK Davullar GRUPLA BİRLİKTE YA DA YALNIZ BAŞINA ŞARKI SÖYLEME Geçiş Şarkıları DANS BECERİLERİNİN GELİŞMESİ HERHANGİ BİR İNSANI, HAYVANI YA DA DUYGUYU ANLATMAK İÇİN VÜCUDUNU HAREKET ETTİRME DİĞER ÇOCUKLARLA BİRLİKTE MÜZİK EŞLİĞİNDE DANS ETME

9 İçindekiler / xxi ÇOCUKLARIN ÜRÜNLERİNİ, FOTOĞRAFLARINI, SES KAYITLARINI, VİDEOLARINI VE KONTROL LİSTELERİNİ KULLANARAK RESİM, MÜZİK VE DANS BECERİLERİE YÖNELİK GÖZLEM YAPMA VE DEĞERLENDİRME ÖĞRENME AKTİVİTELERİ ÖNERİLEN OKUMALAR ÇOCUK KİTAPLARI İNTERNET SİTELERİ BÖLÜM 11. DRAMATİK OYUN BECERİLERİ DRAMATİK OYUN BECERİLERİ GELİŞTİRMEK ÇOCUKLARI DRAMATİK OYUNDA GÖZLEMLEME KENDİ KENDİNE MIŞ GİBİ OYUNU OYNAR ROLLER VERİR YA DA KENDİSİNE VERİLEN ROLLERİ ALIR MIŞ GİBİ OYUNU İÇİN ÖZEL DONANIMLARA İHTİYAÇ DUYAR Nesneleri Birbirinin Yerine Kullanma (Object Substitution) ROLE AİT ÖZELLİKLERİ VE EYLEMLERİ ÜSTLENİR OLAY ÖRGÜSÜNÜ YARATMAK VE SÜRDÜRMEK İÇİN DİLİ KULLANIR İçsel İmgeler için Söylenen Kelimeler HEYECANLI, TEHLİKE İÇERİKLİ KONULARI CANLANDIRIR Süper Kahraman ve Savaş Oyunu Toplum Yanlısı (Prososyal) Süper Kahramanlar Grup Oyunu DRAMATİK OYUN BECERİLERİNİ GÖZLEMLEME, KAYDETME VE YORUMLAMA ÖĞRENME AKTİVİTELERİ ÖNERİLEN OKUMALAR ÇOCUK KİTAPLARI İNTERNET SİTELERİ BÖLÜM 12. GÖZLEMSEL VERİLERİN AİLELER İLE PAYLAŞILMASI AİLELERİ, ÇOCUKLARININ EĞİTİM PROGRAMINA DAHİL ETMEK Çocuklara Odaklanma ÇOCUK GELİŞİM KONTROL LİSTELERİNİ AİLELERLE PAYLAŞMAK VE KULLANMAK AİLELERİN İŞBİRLİĞİNİ SAĞLAMAK GÖZLEM SONUÇLARINI AİLELERLE PAYLAŞMAK İletişim Yöntemleri...395

10 xxii / Erken Çocuklukta Gözlem ve Değerlendirme Kontrol Listesi Sonuçlarının Yorumlanması Kontrol Listesi Sonuçlarının Diğer Eğitimcilerle/Personelle Paylaşılması Kontrol Listesi Sonuçlarının Ailelerle Paylaşılması KONTROL LİSTESİNİN SONUÇLARINA DAYANARAK ÇOCUĞA YÖNELİK PLAN YAPMAK Aileler ve Eğitimciler Tarafından Sürdürülen Gözlemler SINIFTA AİLELERE GÖZLEM YAPTIRMAK İŞBİRLİĞİNE ELVERİŞLİ PORTFOLYOLAR GELİŞTİRMEK Portfolyoda bulunması gereken belgeler Portfolyolar Nasıl Olmalıdır? Portfolyolar Nasıl Kullanılmalıdır? ÖĞRENME FAALİYETLERİ ÖNERİLEN YAYINLAR ÇOCUK KİTAPLARI İNTERNET SİTELERİ Kaynaklar Çocuk Kitapları Listesi Dizin