T asfiye bir kurumun ticari faaliyetlerinin tamamen sona erdirilmesine yönelik

Transkript

1 m a l i Ç Ö Z Ü M 189! 1- G R fi: brahim ERCAN* T asfiye bir kurumun ticari faaliyetlerinin tamamen sona erdirilmesine yönelik yap lan ifllemler sürecidir. Bu ifllemler, kurumun mal varl n n elden ç kar lmas, alacaklar n tahsili, borçlar n ödenmesi, mükellefiyetlerin yerine getirilmesi ile hissedar, yönetici, çal flanlar ve üçüncü kiflilerle olan iliflkilerin tamamen sona erdirilmesi sürecini kapsar Tasfiyenin Tan m : 5520 say l KVK da (Kurumlar Vergisi Kanunu) temel hatlar yla tasfiyenin nas l yap laca na iliflkin hükümler yer almaktad r. Ancak, tasfiyenin tan m na yer verilmemifltir say l TTK n n (Türk Ticaret Kanunu) maddelerinde anonim flirketlerin, maddelerinde ise limited flirketlerin, 1163 say l Kooperatifler Kanunu nun 81. maddesinde kooperatiflerin, tasfiyesine iliflkin usul ve esaslar düzenlenmifltir say l TTK n n ve 5520 say l KVK n n tasfiyeye iliflkin hükümleri birlikte de erlendirildi inde, tasfiye ifllemleri, kurumlar n yetkili organlar n n kararlar do rultusunda, faaliyetlerine son vererek, mevcut alacak ve borçlar n tayin ve tespiti, alacaklar n tahsili, borçlar n ödenmesi, tasfiye kar n n tespit edilerek ödenmesi gereken vergilerin do ru tespiti ile kurumun kalan varl n n pay sahiplerine hisseleri oran ndan da t larak, tüzel kifliliklerinin sona erdirilmesinden oluflmaktad r Tasfiyenin Uygulanaca Kurumlar: 5520 say l KVK n n 1. maddesinde say lan ve tam mükellef olan sermaye flirketleri, kooperatifler ve özel kanunlar na göre kurulmufl iktisadi kamu kurulufl- * Vergi Denetmeni Ha k e m s i z Y a z l a r

2 190 m a l i Ç Ö Z Ü M lar n n tasfiye sürecinde tasfiye hükümlerinin uygulanaca kesindir. Ancak, dernek ve vak flara ait iktisadi iflletmeler ile özel kanunu ve tüzel kiflili i bulunmayan iktisadi kamu müesseselerinin tasfiye ifllemlerine iliflkin, tarih ve say l Resmi Gazete de yay nlanan 1 seri no.lu Kurumlar Vergisi Genel Tebli- i nin tasfiye kar bafll kl 17/4 bölümünde, söz konusu kurulufllar n mükellefiyetinin, flah s iflletmelerinde oldu u gibi iflin b rak lmas yla sona erece i, bu tür kurulufllarda tasfiyenin, mevcut iktisadi k ymetler, ya sat lmak ya da ba l oldu u kurum, dernek veya vakfa fatura edilerek iflletmeden çekilmek suretiyle sonuçland r laca, bu kapsamda ifli b rakan mükelleflerin ilgili döneme ait kurumlar vergisi beyannamelerinin ise 5520 say l KVK n n 14. maddesinde belirtilen sürede verilece i belirtilerek, söz konusu kurulufllar n tasfiye hükümlerine tabi olmad aç kça vurgulanm flt r. fl ortakl klar nda tasfiye hükümlerinin uygulanmayaca, tarih ve say l Resmi Gazete de yay nlanan 31 seri no.lu Kurumlar Vergisi Genel Tebli indeki aç klamalardan anlafl lmaktad r. Dar mükellef kurumlar n tasfiye sürecinde, tasfiye hükümlerinin uygulanaca 5520 say l KVK n n 22. maddesinde aç kça belirtilmifltir. 2- TASF YE DÖNEM : 5520 say l KVK n n 17/1 maddesinde, her ne sebeple olursa olsun, tasfiye haline giren kurumlar n vergilendirilmesinde normal hesap dönemi yerine tasfiye döneminin geçerli olaca, belirtilmifltir. Yine ayn maddede; Tasfiye, ayn takvim y l sonuna kadar olan dönemde tamamland nda, tasfiye dönemi, kuruluflun tasfiyeye girdi i tarih ile tasfiyenin bitti i tarihi kapsayan dönemden oluflur. Tasfiyenin birden fazla takvim y l n kapsamas durumunda, bafllang ç tarihinden ayn takvim y l sonuna kadar olan dönem ile bu dönemden sonraki her takvim y l ve tasfiyenin sona erdi i dönem için, ilgili takvim y l bafl ndan tasfiyenin bitifl tarihine kadar olan dönemin, ba ms z bir tasfiye dönemi say laca belirtilmifltir. Bu do rultuda, özel hesap dönemine tabi kurumlar tasfiyeye girmeleri halinde, tasfiyeye girdikleri dönemden itibaren takvim y l esas nda vergilendirileceklerdir Tasfiyenin Bafllang c : 6762 say l TTK n n 438. maddesinde, infisah n iflastan baflka bir sebepten ileri gelmesi halinde yönetim kurumlunca ticaret siciline tescil ve en çok birer hafta ara ile üç defa ilan ettirilece i ve söz konusu tescil iflleminin gerçeklefltirildi i tarihin sermaye H a ke m s i z Y a z l a r

3 m a l i Ç Ö Z Ü M 191 flirketleri için tasfiyenin bafllang c olarak kabul edilece i belirtilmifltir say l KVK n n 17/1 maddesindeki düzenleme de ayn do rultuda olup, tasfiyenin kurumun tasfiyeye girmesine iliflkin genel kurul karar n n tescil edildi i tarihte bafllayaca ifade edilmifltir. flas halinde ise, tasfiyenin bafllang c ilgili mahkemenin iflas karar na göre belirlenir. Bu kararda belirtilen iflas n aç lma tarihi tasfiyeye girifl tarihi olarak kabul edilir say l Kooperatifler Kanunu nun 82. maddesinde, iflastan gayr hallerde kooperatifin da lmas, yetkili organlar taraf ndan ticaret siciline tescil ile ilan ettirilece i, hükmüne yer verilerek, kooperatiflerde tasfiyenin bafllang c olarak, infisah n ticaret siciline tescil ettirildi i tarihin esas al naca ifade edilmifltir. flas halinde ise, durum sermaye flirketlerinde oldu u gibi gerçeklefltirilir. Tasfiye hükümlerinin uygulanaca di er kurumlarda, tasfiyenin bafllang c statülerindeki esaslara göre tayin edilir Tasfiyenin Sonuçlanmas : 5520 say l KVK n n 17/1 maddesinde, tasfiye, tasfiye karar n n tescil edildi- i tarihte sona erer, hükmüne yer verilerek tasfiyenin ne zaman sonuçlanaca- aç k bir flekilde ifade edilmifltir Tasfiye Dönemine liflkin Örnekler: Örnek 1- Tasfiyenin ayn takvim y l içinde sonuçlanmas hali; ABC A.fi tarihinde tasfiye karar alm fl olup, söz konusu karar ticaret siciline tarihinde tescil ettirmifltir. Tasfiyenin sonuçland na iliflkin karar ise tarihinde tescil ettirmifltir. Bu örne imize göre ABC A.fi. nin tasfiye dönemi afla daki gibi gerçekleflecektir. Kurumun tasfiye karar n tescil tarihi... : Tasfiyenin bitifl karar n n tescil tarihi... : Tasfiye dönemi... : Örnek 2- Tasfiyenin birden fazla takvim y l devam etmesi hali; KLM A.fi tarihinde tasfiye karar alm fl olup, söz konusu karar ticaret siciline tarihinde tescil ettirmifltir. Tasfiyenin sonuçland na iliflkin karar ise tarihinde tescil ettirmifltir. Bu örne imize göre ABC A.fi. nin tasfiye dönemleri afla daki gibi gerçekleflecektir. H a ke m siz Y a z l a r

4 192 m a l i Ç Ö Z Ü M Kurumun tasfiye karar n tescil tarihi...: Tasfiyenin bitifl karar n n tescil tarihi...: I. Tasfiye dönemi...: II. Tasfiye dönemi...: III. Tasfiye dönemi... : TASF YE KARI: 5520 say l KVK n n 17/4. maddesine göre, tasfiye halindeki kurumlar n vergi matrah tasfiye kâr d r. Tasfiye kâr ise, tasfiye döneminin sonundaki servet de- eri ile tasfiye döneminin bafl ndaki servet de eri aras ndaki olumlu farktan oluflur Servet De eri: Kurum kazanc, bilanço esas nda, özsermaye k yaslamas suretiyle tespit edilir. Bilanço esas nda defter tutan gelir vergisi mükelleflerine ait ticari kazanç tespitinde de ayn esas geçerlidir (Kurumlar Vergisi Kanunu Yorum ve Aç klamalar 2007, 484). Tasfiye halindeki kurumlarda kurum kazanc, 5520 say l KVK 17/4 de de belirtildi i üzere servet de erine göre tespit edilir say - l KVK n n 17/5. maddesinde, tasfiye dönemi bafl ndaki ve tasfiye dönemi sonundaki servet de erinin, kurumun tasfiye dönemi bafl ndaki ve sonundaki bilançosunda görülen özsermayesi oldu u belirtilerek, esas nda servet de erinin özsermayeden farkl olmad vurgulanm flt r. Özsemayenin nas l tespit edilece ine 213 say l Vergi Usul Kanunu nun 192. maddesinde yer verilmifltir. Buna göre özsermaye, aktif toplam ile borçlar aras ndaki farktan oluflmakta olup, ayn zamanda ortaklar n iflletmeye koydu u varl ifade etmektedir. Böylece, özsermaye tespitinin iki usulle yap labilece i de ortaya ç kmaktad r. Filhakika özsermaye, ya analitik usulle, yani aktif toplam ndan borçlar ç kar - larak, yahut da sentez usullü ile, öz sermaye unsurlar teker teker toplanmak suretiyle bulunur (Özbalc, 2004, 531) Tasfiye dönemi bafl servet de eri: Tasfiye dönemi bafl ndaki servet de eri, kurumlar n tasfiye dönemi bafl ndaki bilançosunda görülen özsermayesidir say l KVK n n 17/6 maddesinde, 192 H a ke m s i z Y a z l a r

5 m a l i Ç Ö Z Ü M 193 her çeflit karfl l klar ile da t lmam fl kazançlar n bu sermayeye dahil oldu- u, ancak vergi kanunlar na göre ayr lm fl olan her türlü amortismanlar ve karfl l klar ile sigorta flirketlerinin teknik karfl l klar ve hissedar veya sahip olmayan kimselere da t lacak olan kazançlar n tasfiye dönemi bafl öz sermayeye dahil olmad belirtilmifltir. Karfl l klar, ya aktifte yer alan bir kaleme iliflkin olarak, ya da has l olmas beklenen bir gider veya zarara yönelik olarak, ilgili dönem kar ndan ayr lmak suretiyle meydana getirilmektedir. Vergi kanunlar na göre ayr lm fl ve ayr ld klar dönemin vergiye tabi kazanc ndan tenzil edilen karfl l klar n büyük bölümü 213 say l Vergi Usul Kanununda düzenlenmifl olmakla beraber, sigorta flirketlerinin teknik karfl l klar gibi di er kanunlarda yer alan karfl l klarda bulunmaktad r (Beyanname Düzenleme K lavuzu, 2007, 641). - Vergi kanunlar na göre ayr lm fl olan her türlü amortismanlar ve karfl l klar ile sigorta flirketlerinin teknik karfl - l klar (KVK 17/6-a); Vergi kanunlar na göre ayr lm fl olan amortismanlar ve karfl l klar ile sigorta flirketlerinin teknik karfl l klar, tasfiye dönemi bafl öz sermayesine dahil edilmezler. Birikmifl amortismanlar ilgili bulundu u varl k sat ld kça kar hesaplar na aktar l r. De er art fl fonlar da, amortismanlar gibi ayn uygulamaya tabi tutulur. 213 say l Vergi Usul Kanunu na uygun olarak ayr lm fl olan flüpheli alacaklar, söz konusu alacak tahsil edildi i taktirde kara ilave edilecek, tamamen de ersiz hale gelmesi durumunda ise de ersiz alacak tutar ile karfl l kl yok edilecektir. Sigorta flirketleri taraf ndan ayr lan muallak hasar ve tazminat karfl l klar, kazan lmam fl prim karfl l klar, hayat sigortalar nda matematik karfl l klar ve deprem hasar karfl l klar ayr lmalar n izleyen hesap dönemi bafl nda yeniden kara nakledilecek ve tasfiye dönemi sonu bilançosunda yer almayacakt r (Beyanname Düzenleme K - lavuzu, 2007, 642). - Hissedar veya sahip olmayan kimselere da t lacak olan kazanç k sm (KVK 17/6-b); Kurumlar, hissedarlar veya flirket müdürü ve çal flanlar gibi hissedar olmayan kimselere da t lmak üzere kardan pay ay rabilirler. Söz konusu miktarlar da t lmad sürece bilançonun pasifinde özel bir hesapta tutulurlar. Tasfiye dönemi bafl öz sermayesine dahil edilmezler. fiayet bunlar ayr l fl amac na uygun olarak tasfiye döneminde hak sahiplerine ödenmemiflse tasfiye dönemi sonu servet de- erine ilave edilirler. H a ke m siz Y a z l a r

6 194 m a l i Ç Ö Z Ü M Tasfiye dönemi sonu servet de eri: Tasfiye dönemi sonundaki servet de- eri, kurumun tasfiye sonundaki bilançosunda görülen öz sermayesidir. Tasfiye döneminde, aktifteki k ymetler paraya çevrilmifl, alacaklar tahsil edilmifl ve borçlar da ödenmifltir. Bu sebeple, tasfiye dönemi sonu bilançosu, aktifinde kurumun nakit mevcudu ile pasifinde nakit mevcudunun da - t laca hissedarlar n paylar n belirten basit bir tablo haline gelmifltir. Bir y ldan fazla süren tasfiyelerde de izleyen tasfiye dönemlerinin bafl ndaki servet de eri, bir önceki dönemin son bilançosunda görülen servet de eri, yani özsermayesidir Tasfiye Kar n n Tespiti: Tasfiye kar, tasfiye döneminin sonundaki servet de eri ile tasfiye döneminin bafl ndaki servet de eri aras ndaki olumlu farkt r. Ancak, 5520 say l KVK n n 17/4. maddesinde, tasfiye kâr hesaplan rken, tasfiye dönemi bafl ndaki ve sonundaki servet de erlerine baz ilaveler yap laca ve bu ilaveler neticesinde flekillenecek servet de erlerinin k yaslamaya esas al naca belirtilmifltir Tasfiye dönemi bafl ndaki servet de erine yap lacak ilaveler: -Mevcut sermayeye ilave olarak ortaklar veya kurum sahipleri taraf ndan yap lan ödemeler tasfiye döneminin bafl ndaki servet de erine eklenir. Ortak ve kurum sahipleri taraf ndan yap lan söz konusu ödemeler, sermaye, kar veya ihtiyat hesaplar na ilave fleklinde olmal d r. Bu flekildeki ödemeler, dönem bafl servet de erine ilave edilerek vergiye tabi tutulmalar önlenmifl olur. -Tasfiye esnas nda elde edilen ve vergiden istisna edilmifl olan kazanç ve iratlar tasfiye döneminin bafl ndaki servet de erine eklenir. Tasfiye sürecinde de kurumlar vergiden istisna kazanç elde etmeleri durumunda tasfiye dönemi bafl servet de erine ilave edilir. Böylece, tasfiye kar söz konusu kazanç kadar düflük tespit edilir ve söz konusu istisna kazanç vergiye tabi tutulmaz Tasfiye dönemi sonundaki servet de erine yap lacak ilaveler: Tasfiye sürecinde ortaklar veya kurum sahiplerine tasfiye esnas nda avans olarak veya di er flekillerde yap lan her türlü ödemeler tasfiyenin sonundaki servet de erine eklenir. Hissedar veya sahiplere yap lan ödemeler iki grupta toplanabilir; -Hissedar veya sahiplere, tasfiyeye girmeden önce, mevcut olan sermaye, yedek akçe veya birikmifl karlardan ödeme yap labilir. Bunlar tasfiye dönemi bafl servet de erine dahildir. Tasfiye sürecinde ödenmeleri durumunda tasfiye dönemi sonu bilanço- H a ke m s i z Y a z l a r

7 m a l i Ç Ö Z Ü M 195 sunda yer almazlar. Tasfiye dönemi sonundaki servet de erine eklenerek, tasfiye dönemi kazanc n olumsuz etkileri önlenmifl olur. -Ödeme, tasfiye dönemi içinde do an kardan yap lm fl olabilir. Tasfiye dönemi bafl ndaki bilançoda yer almayan bir servet de eri tasfiye dönemi sonu servet de erine eklenmek suretiyle tasfiye kar olarak kavranmas sa lanm fl olur (Kurumlar Vergisi Kanunu Yorum ve Aç klamalar 2007, 487) Tasfiye kar n n hesab nda giderler: 5520 say l KVK n n 17/4 maddesinde, tasfiye kâr n n hesaplanmas s ras nda, kanunun 8, 9, 10 ve 11. madde hükümlerinin de ayr ca dikkate al naca belirtilmifltir. Tasfiye kar, kurum kazanc n n tespitine iliflkin esaslar dahilinde hesaplan r. Kanunun belirtilen madde hükümlerinde yer alan, indirilecek giderler, zarar mahsubu, di er indirimler ve kabul edilmeyen indirimlerle ilgili hükümleri, tasfiye kar hesaplan rken de dikkate al nacakt r Tasfiye Kar n n Tespitine liflkin Örnekler: Örnek 1- ABC A.fi. tasfiyeye girifl karar n tarihinde, tasfiyenin son buldu una iliflkin karar n da tarihinde tescil ettirmifltir. Ad geçen kurumun tarihli tasfiyeye girifl ve tarihli tasfiye sonu bilançolar na iliflkin bilgiler ile tasfiye döneminde yap lan ifllemlere iliflkin bilgiler afla daki gibidir. 1- Dönen Varl klar K sa Vadeli Yabanc Kaynaklar Haz r De erler 32 Ticari Borçlar 100 Kasa Sat c lar Bankalar Borç Senetleri Ticari Alacaklar Ödenecek Vergi ve Di er Yükümlülükler 120 Al c lar 360 Ödenecek Vergi ve Fonlar Alacak Senetleri Özkaynaklar Stoklar 50 Ödenmifl Sermaye 153 Ticari Mallar Sermaye Duran Varl klar Ödenmemifl Sermaye ( ) 25 Maddi Duran Varl klar 59 Dönem Net Kar 252 Binalar Dönem Net Kar Tesis, Makine ve Cihazlar Birikmifl Amortismanlar ( ) Aktif Toplam Pasif Toplam H a ke m siz Y a z l a r

8 196 m a l i Ç Ö Z Ü M Tasfiye dönemi içersinde gerçeklefltirilen ifllemler; - Bankadaki para çekilmifl ve alacaklar tahsil edilmifltir. - Ticari mallar YTL ye sat lm flt r. - Duran varl klardan binalar YTL ye, tesis, makine ve cihazlar ise YTL ye sat lm flt r. - Tasfiye gideri olarak YTL harcanm flt r. - Borçlar ile vergi ve fonlar ödenmifltir. - Ortaklar, ödenmemifl sermaye miktar olan YTL yi tasfiye döneminde ödemifllerdir. - Tasfiye girifl bilançosunda dönem net kar olarak yer alan YTL den, GVK n n 94/b-i maddesi gere ince % 15 oran nda gelir vergisi stopaj yap lm fl ve ilgili vergi dairesine ödenmifl, kalan miktar tarihinde ortaklara hisseleri oran nda da t lm flt r. Tasfiye döneminde gerçeklefltirilen ifllemleri, tasfiye sonu bilançosunda yer alan Kasa ve Dönem Kar-Zarar hesaplar dahilinde belirtti imizde; afla daki tablolardaki durum oluflmufltur. Özetle afla daki tabloda belirtildi i üzere, tasfiye dönemi bafl ndaki kasa mevcudu ile kasaya para girifline yol açan ifllemler kasa hesab n n borç k sm na, kasadan para ç k fl na yol açan ifllemler de alacak k sm na yaz lm fl ve tasfiye dönemi sonu kasa mevcudu YTL olarak tespit edilmifltir. Dönem bafl mevcut Bankadan çekilen Al c lardan tahsil edilen Alacak senetleri tahsili Emtia sat fl (ticari mallar) Binalar n sat fl Tesis, makine ve cihazlar n sat fl Ödenmemifl sermayenin ödenmesi Genel Toplam Borçlar n ödenmesi Vergi ve fonlar n ödenmesi Yap lan giderler Önceki dönem kar n n da t lmas (vergi ve kar) Toplam Kasa mevcudu Genel Toplam Afla daki tabloda belirtildi i üzere, Dönem Kar-Zarar hesab n n borç k sm - na yap lan giderler, alacak k sm na da emtia sat fl ndan elde edilen YTL kar ile sabit k ymetin sat fl de erinden net defter de erini düfltü ümüzde kalan YTL kar yaz lm fl ve yap lan hesaplamalar neticesinde dönem kar YTL olarak tespit edilmifltir. H a ke m s i z Y a z l a r

9 m a l i Ç Ö Z Ü M 197 Yap lan giderler Dönem Kar Genel Toplam Emtia sat fl kar Binalar ile tesis, makine ve cihazlar n sat fl kar Genel Toplam Yap lan hesaplamalar neticesinde ABC A.fi. nin tasfiye dönemi sonu bilançosu afla daki gibi tespit edilmifltir. 1- Dönen Varl klar Özkaynaklar Haz r De erler 50 Ödenmifl Sermaye 100 Kasa Sermaye Dönem Net Kar 590 Dönem Net Kar Aktif Toplam Pasif Toplam Tasfiye dönemi bafl ve sonundaki servet de erlerinin karfl laflt rmas ile tasfiye kar-zarar n n tespiti afla daki gibidir. (YTL) Dönem Bafl Servet De eri Gerçek Aktif Aktif Toplam Amortismanlar (-)(KVK17/6-a) Borçlar Toplam ( ) -Tasfiye döneminde Sermayeye ilave (KVK 17/4-a) Dönem Sonu Servet De eri Gerçek Aktif Aktif Toplam Borçlar Toplam - -Tasfiye döneminde da t lan kar (KVK 17/4-a) Tasfiye Kar Yukar daki tabloda özetle belirtildi i üzere, kurumun tasfiye dönem bafl bilançosunda toplam aktifi YTL dir. KVK n n 17/6-a hükmü gere ince amortismanlar özsermayeye dahil edilmemifl, sabit k ymetlerin sat fl esnas nda kar hesaplar na aktar lm flt r. Bu hesaplamalar neticesinde gerçek aktif miktar YTL olarak tespit edilmifltir. Gerçek aktif miktar ndan pasifte yer alan borçlar düfltü ümüzde tasfiye dönemi bafl servet de eri YTL olarak gerçekleflmifltir. Ancak, KVK n n 17/4-a-2 hükmüne göre ortaklar n tasfiye döneminde sermayeye ilaveten ödedikleri YTL sermaye tutar n n da tasfiye dönemi bafl servet de erine eklenmesi gerekmektedir. Bu sebeple, tasfiye dönemi bafl servet de eri toplam YTL oluflmufltur. Tasfiye dönem sonu bilançosunda aktif toplam ayn zamanda gerçek aktif miktar d r. Borçlar n tamam n n ödenmesinden dolay da servet de erinin tespiti için aktif toplam ndan düflülecek herhangi bir de er bulunmamaktad r. Bu H a ke m siz Y a z l a r

10 198 m a l i Ç Ö Z Ü M durumda, tasfiye dönem sonu servet de eri YTL olarak gerçekleflmifltir. Ancak, tasfiye dönem bafl bilançosunda yer alan dönem kar tasfiye döneminde ortaklara da t lm flt r. KVK n n 17/4-a hükmü gere ince söz konusu miktar n tasfiye dönemi sonu servet de erine eklenmesi gerekmektedir. Bu sebeple, tasfiye dönem sonu servet de eri toplam YTL olarak oluflmufltur. Örnek 2- KLM Ltd. fiti. tasfiyeye girifl karar n tarihinde, tasfiye bitifl karar n da tarihinde tescil ettirmifltir. Ad geçen kurumun tarihli tasfiyeye girifl, tarihli dönem sonu ve tarihli tasfiye sonu bilançolar na iliflkin bilgiler ile tasfiye döneminde yap lan ifllemler afla daki gibidir. Aktif KLM Ltd. fiti. nin Tarihli Tasfiyeye Girifl Bilançosu (YTL) Pasif 1- Dönen Varl klar K sa Vadeli Yabanc Kaynaklar Haz r De erler 32 Ticari Borçlar 100 Kasa Sat c lar Bankalar Borç Senetleri Ticari Alacaklar 36 Ödenecek Vergi ve Di er Yükümlülükler 120 Al c lar Ödenecek Vergi ve Fonlar Alacak Senetleri Özkaynaklar fiüpheli Ticari Alacak Ödenmifl Sermaye 129 fiüpheli Ticari Alacak Karfl l (25.000) 500 Sermaye Stoklar 501 Ödenmemifl Sermaye 153 Ticari Mallar Dönem Net Kar 2- Duran Varl klar Dönem Net Kar Maddi Duran Varl klar 252 Binalar Demirbafllar Birikmifl Amortismanlar ( ) Aktif Toplam Pasif Toplam Tasfiye dönemi bafl ndan dönem sonuna kadar afla daki ifllemler gerçeklefltirilmifl ve dönem sonu afla daki gibi oluflmufltur. - Senetsiz alacaklar ile flüpheli alacaklar n tamam tahsil edilmifl ve senetsiz borçlar n tamam ile vergiler ödenmifltir. Stoklar YTL ye sat lm flt r. Dönem sonunda sabit k ymetler için YTL amortisman ayr lm fl ve di- er dönem sonu ifllemleri yap lm flt r. H a ke m s i z Y a z l a r

11 m a l i Ç Ö Z Ü M 199 Aktif KLM Ltd. fiti. nin Tarihli Dönem Sonu Bilançosu (YTL) Pasif 1- Dönen Varl klar K sa Vadeli Yabanc Kaynaklar Haz r De erler 32 Ticari Borçlar 100 Kasa Borç Senetleri Bankalar Özkaynaklar Ticari Alacaklar 50 Ödenmifl Sermaye 121 Alacak Senetleri Sermaye Duran Varl klar Ödenmemifl Sermaye 25 Maddi Duran Varl klar 57 Geçmifl Y llar Karlar 252 Binalar Geçmifl Y l Kar Demirbafllar Dönem Net Kar 257 Birikmifl Amortismanlar ( ) 590 Dönem Net Kar Aktif Toplam Pasif Toplam dönem bafl ndan, tasfiye dönemi sonuna kadar yap lan ifllemler afla daki gibi olup, tasfiye dönem sonu bilançosu afla daki gibi oluflmufltur. -Alacaklar n tamam tahsil edilmifl, borçlar n tamam ödenmifltir. Sabit k ymetler YTL ye sat lm flt r. Aktif KLM Ltd. fiti. nin Tarihli Dönem Sonu Bilançosu (YTL) Pasif 1- Dönen Varl klar Özkaynaklar Haz r De erler 50 Ödenmifl Sermaye 100 Kasa Sermaye Geçmifl Y llar Karlar 570 Geçmifl Y l Karlar Dönem Net Kar 590 Dönem Net Kar Aktif Toplam Pasif Toplam a) 1.Tasfiye Dönemi Kar-Zarar ; (YTL) Dönem Bafl Servet De eri Gerçek Aktif Aktif Toplam Amortismanlar (-) Karfl l klar (-) Borçlar Toplam Dönem Sonu Servet De eri Gerçek Aktif Aktif Toplam Amortisman (-) Borçlar Toplam Tasfiye Dönemi Kar H a ke m siz Y a z l a r

12 200 m a l i Ç Ö Z Ü M b) 2.Tasfiye Dönemi Kar- Zarar ; (YTL) Dönem Bafl Servet De eri Dönem Sonu Servet De eri Gerçek Aktif Aktif Toplam Borçlar Toplam - 2. Tasfiye Dönemi Kar Yukar da tasfiye dönemleri itibariyle tespit edilen tasfiye kar-zarar tutarlar dikkate al narak KLM Ltd. fiti. nin tarihlerini kapsayan tasfiye dönemine iliflkin nihai kar-zarar afla daki gibi tespit edilmifltir. c) Tasfiye Dönemi Nihai Kar- Zarar ; (YTL) Dönemler Kar Zarar 1. Dönem Dönem Tasfiye Kar SONUÇ : Tasfiye, bir kurumun ticari faaliyetlerinin tamamen sona erdirilmesine yönelik yap lan ifllemler sürecidir. Bu ifllemler, kurumun mal varl n n elden ç kar lmas, alacaklar n tahsili, borçlar n ödenmesi, mükellefiyetlerin yerine getirilmesi ile hissedar, yönetici, çal flanlar ve üçüncü kiflilerle olan iliflkilerin tamamen sona erdirilmesi sürecini kapsar say l KVK da temel hatlar yla tasfiyenin nas l yap laca na iliflkin hükümler yer almakta iken 6762 say l TTK n n maddelerinde anonim flirketlerin, maddelerinde ise limited flirketlerin 1163 say l Kooperatifler Kanunu nun 81. maddesinde kooperatiflerin, tasfiyesine iliflkin usul ve esaslar düzenlenmifltir. Belirtilen kanun hükümleri birlikte de erlendirildi inde, tasfiye ifllemleri, kurumlar n yetkili organlar n n kararlar do rultusunda, faaliyetlerine son vererek, mevcut alacak ve borçlar n tayin ve tespiti, alacaklar n tahsili, borçlar n ödenmesi, tasfiye kar n n tespit edilerek ödenmesi gereken vergilerin do ru tespiti ile kurumun kalan varl n n pay sahiplerine hisseleri oran ndan da t larak, tüzel kifliliklerinin sona erdirilmesinden oluflmaktad r. Vergi kanunlar aç s ndan tasfiyeyle ilgili hususlardan özellik arz eden hususlardan bir, tasfiye döneminin tespiti, di eri de tasfiye kar n n hesaplanmas d r say l KVK n n 17/1 maddesinde tasfiye döneminin tespiti, 17/4 maddesinde de tasfiye kar n n hesaplanmas na iliflkin hükümler yer almaktad r. H a ke m s i z Y a z l a r

13 m a l i Ç Ö Z Ü M 201 Bu çal flmam zda, kurumlarda tasfiye dönemi ve tasfiye kar n n tespiti konular, 5520 say l Kurumlar Vergisi Kanunu ile ilgili tebli hükümleri çerçevesinde ve örnekler de verilerek aç klanmaya çal fl lm flt r. KAYNAKÇA Beyanname Düzenleme K lavuzu ( ), stanbul: Hesap Uzmanlar Derne i. Özbalc, Y lmaz (2004), Vergi Usul Kanunu Yorum ve Aç klamalar, Ankara: Olufl. T.C. Yasalar, 5520 Say l Kurumlar Vergisi Kanunu, Ankara. T.C. Yasalar, 6762 Say l Türk Ticaret Kanunu, Ankara. T.C. Yasalar, 1163 Say l Kooperatifler Kanunu, Ankara. T.C. Yasalar, 213 Say l Vergi Usul Kanunu, Ankara. Kurumlar Vergisi Kanunu Yorum ve Aç klamalar (2007), Ankara: Olufl. T.C. Yasalar, tarih ve say l Resmi Gazete de yay nlanan 1 seri no.lu Kurumlar Vergisi Genel Tebli i, Ankara. T.C. Yasalar, tarih ve say l Resmi Gazete de yay nlanan 31 seri no.lu Kurumlar Vergisi Genel Tebli- i, Ankara H a ke m siz Y a z l a r

14 202