TG 1 ÖABT COĞRAFYA. KAMU PERSONEL SEÇME SINAVI ÖĞRETMENLİK ALAN BİLGİSİ TESTİ COĞRAFYA ÖĞRETMENLİĞİ Ocak 2014

Transkript

1 KAMU PERSONEL SEÇME SINAVI ÖĞRETMENLİK ALAN BİLGİSİ TESTİ COĞRAFYA ÖĞRETMENLİĞİ Ocak 2014 TG 1 ÖABT COĞRAFYA Bu testlerin her hakkı saklıdır. Hangi amaçla olursa olsun, testlerin tamamının veya bir kısmının İhtiyaç Yayıncılık ın yazılı izni olmadan kopya edilmesi, fotoğrafının çekilmesi, herhangi bir yolla çoğaltılması, yayımlanması ya da kullanılması yasaktır. Bu yasağa uymayanlar, gerekli cezai sorumluluğu ve testlerin hazırlanmasındaki mali külfeti peşinen kabullenmiş sayılır.

2 AÇIKLAMA DİKKAT! ÇÖZÜMLERLE İLGİLİ AŞAĞIDA VERİLEN UYARILARI MUTLAKA OKUYUNUZ. 1. Sınavınız bittiğinde her sorunun çözümünü tek tek okuyunuz. 2. Kendi cevaplarınız ile doğru cevapları karşılaştırınız. 3. Yanlış cevapladığınız soruların çözümlerini dikkatle okuyunuz.

3 2014 ÖABT / COĞ COĞRAFYA ÖĞRETMENLİĞİ TG 1 1. Yüksek enlemlerin haritalarının yapımı için konik veya azimutal projeksiyon kullanılmaktadır. Çünkü, yüksek enlemlerde konik veya azimutal projeksiyon ile en az alan bozulması elde edilmektedir. 4. Termik kökenli basınç merkezlerinde genel olarak 6-7 km yükseklikte denkleşme yüzeyi oluşmakta ve bu yükseltinin üstünde basınç tam tersi bir karakter kazanmaktadır. Buna göre Türkiye'yi etkileyen basınç merkezlerinden termik olanları I ve II'de yer alan Sibirya ve Basra basınç merkezleridir. 7. Yeryüzünde iklimler Net radyasyon esasına göre Sıcaklık esasına göre Yağış esasına göre Toprak esasına göre Vejetasyon esasına göre sınıflandırılmaktadır Mart'ta Dünya'nın her yerinde gece - gündüz eşitliği yaşanır. Dolayısıyla birbirini tamamlayan meridyenlerden birinde güneş doğarken diğerinde batmaktadır. Buna göre 150 batı meridyeni boyunca güneş doğarken onun antimeridyeni olan 30 doğu boylamı boyunca güneş batmaktadır. 5. Özgül nem değerleri, buhar basıncının hava basıncına bölünmesi ile bulunur. Maksimum nem, hava kütlesinin sahip olduğu sıcaklığa bağlı olarak taşıyabileceği nem miktarıdır. Bağıl nem, mutlak nemin maksimum neme oranıdır. Havanın ne ölçüde neme doyduğunu gösterir ve yüzde ile ifade edilir. Gerçek ya da mutlak nem, havada bulunan nem miktarıdır. 8. Kuzeybatı Güneybatı Kuzeydoğu Kesite bakış yönü güneydoğu olduğuna göre yapıyı oluşturan kuvvetlerin yönü güneybatı - kuzeydoğu olur km 11 km 27 km %75 %90 %97 Şekle göre I numaralı katman %3 II numaralı katman %7 III numaralı katman %15 IV numaralı katman %75 %3 I II III IV 6. Denizel kökenli hava kütleleri için m (maritim) Tropikal hava kütlesi için T (tropikal) Soğuk karakterli hava kütlesi için k (kolt) Kararsız hava kütlesi için u (unstable) harflerinden oluşan simgeler kullanılır. Buna göre doğru cevap mtku olacaktır. 9. Kıvrım sistemlerinin antiklinallere tekabül eden bölümlerinden taşınan, kaba malzemeden oluşmuş tortul kütleler molas adı ile tanımlanmaktadır. Klip, şaryajlı yapılarda abanan kütlenin, aşınma sonucu kalmış parçalarıdır. Alüvyon, akarsuların taşıdığı muhtelif boyutlardaki materyaldir. Korniş, yatay bünyelerde sert kütlelerin oluşturduğu dikliklerdir. Nap, şaryajlı yapılarda abanan kütledir. oranında gaza sahiptir. 3

4 10. İntrüzif ya da plütonik kütlelerin en büyüğü, blokdiagramda da görüldüğü gibi batolittir. 13. Guyot, kıta yamaçlarındaki kabartılardır. Abisal ova, kıta yamaçları ile deniz altı sırtları arasındaki düzlüklerdir. Şelf veya kıta sahanlığı, kıyıdan itibaren 200 metre derinliğe kadar olan bölümdür. Kıta yamacı, kıta sahanlığından bir eğim kırıklığı ile ayrılan ve abisal ovada biten eğimli yapıdır. Dolayısıyla bunlar deniz altı topoğrafyasının jeomorfolojik birimleridir. Yapı platformu, karalar üzerinde yatay yapılarda meydana gelen topoğrafya şeklidir. 16. Türkiye'de Paleolitik Çağ'a ilişkin yerleşmeler Antalya'da Karain, Beldibi ve Belbaşı ile İstanbul'da Yarımburgaz mağaralarıdır. Bunlardan en eski olanı dolayısıyla bilinen ilk yerleşim birimi Yarımburgaz (İstanbul) mağarasıdır. 11. Suda eriyik hâle gelen kalsiyum karbonatlı sular, suların buharlaştıkları sahalarda bünyelerindeki kireci bırakarak kalker tüfü ya da travertenlerin oluşmasına neden olmaktadır. 14. Madde döngülerinin yaşamın devamlılığını sağlayan biyolojik, kimyasal ve jeolojik etkileri vardır. 17. Şehirlerde yaşayan nüfus oranı, yüzde olarak Avrupa'da 72, Okyanusya'da 71, Güney Amerika'da 78, Asya'da 41'dir. Kuzey Amerika'da ise bu oran %82'dir. 12. Antiklinal, kıvrımlı yapıda kubbeleşen kısımdır. Horst, kırıklı yapıda yükselen bloktur. Büt, yatay yapılarda vadilerin genişlemesi veya gerilemesi sonucu açıkta kalan ve eski yüzeyi gösteren küçük tepelerdir. Bunlara şahit tepe de denir. Bunların büyük olanlarına sorumuzun cevabı olan mesa denilmektedir. Korniş ise yatay bünye üzerinde sert kütlelerden oluşan dikliklerdir. 15. Paris : Çölleşme ile Mücadale Sözleşmesi Barcelona : Akdeniz'in Kirlenmeye Karşı Korunması Sözleşmesi Cenevre : İşçilerin İyonize Edici Radyasyona Karşı Korunması Sözleşmesi Moskova : Nükleer Silah Deneyini Yasaklayan Sözleşme Biyolojik Çeşitlilik Sözleşmesi 1992'de Brezilya'nın Rio de Janeiro şehrinde imzalanmıştır. 18. Aksaray, düz ovalık bir bölgede; Mardin, Mezopotamya'ya hâkim bir tepe üzerinde; Erzurum, düz ovalık bir bölgede; Balıkesir Güney Marmara'da düz ovalık bir bölgede kurulmuştur. Yeşilırmak üzerinde kurulmuş olan Amasya, dar ve derin vadide yer almaktadır. 4

5 19. Meksika, Endonezya, Nijerya ve Suudi Arabistan zengin petrol yataklarına; Kanada zengin maden, kömür yatakları ile orman örtüsüne, Endonezya zengin orman örtüsüne sahip ülkelerdir. Bunların arasında gelişmişlik seviyesine bağlı olarak Kanada, bilgi ve sermaye birikimini doğal kaynak kullanımında en etkin kullanan ülkedir. 22. Fethiye Küre Küre'de bakır Fethiye'de krom Keban'da kurşun Keban Hekimhan Mazıdağı 25. Avrupa'nın 2. uzun nehri olan Tuna, Almanya'da Ren ve Elbe, Fransa'da Rhone nehirleri debileri yüksek ve düzenli, yatak eğimleri az olan akarsulardır. Bu akarsularda taşımacılık yapılabilmektedir. Kaynağını Doğu Anadolu'dan alan, Basra Denizi'ne dökülen Fırat ise yatak eğimi fazla olduğu için taşımacılığa uygun değildir. Hakimhan'da demir çıkartılır. Bunlar metalik madenler arasındadır. Mazıdağı'ndan çıkartılan fosfat ise metalik olmayan madenler arasında yer alır. 20. Plantasyonlar, önce Muson Asya'sı ülkelerinde gelişmiştir. Daha sonra, Orta ve Güney Amerika ile Afrika'ya da yayılmıştır. 23. Üretim yapılırken ham madde, ağırlık ve hacimden büyük çapta kaybediyorsa, sanayi tesisi genellikle ham madde kaynağının bulunduğu yerde kurulur. Demir - çelik sanayisi bu duruma örnek olarak verilebilir. Bu sanayi kolu genel olarak kömür veya demir yataklarına yakın kurulur. Yine kâğıt gibi ağaç maddesi kullanan sanayi tesisleri de orman bölgelerinde kurulur. Çünkü bir ağacın yaklaşık %40'ı doğrudan kullanılmaktadır. Aynı sebeplerden dolayı çimento fabrikaları, pancar maddesi kullanan şeker fabrikaları, et sanayisi ve taşa - toprağa dayalı sanayi kuruluşları, ham maddenin bulunduğu alanlarda kurulur. 26. Türkiye'nin ilk serbest ticaret bölgeleri 1983'te Antalya ile Mersin'de kurulmuştur. 21. Dünyada 1 milyardan fazla koyun beslenmektedir. Çin ve Avustralya, dünyanın en önemli koyun yetiştiricisi ülkeleridir. Bu iki ülkenin koyun varlığı, dünya toplamının yaklaşık 1/4'ünü oluşturur. 24. Boyutları standartlaştırılmış konteynerler, yükleme - boşaltma işlemlerinin hızlanması, hem transit taşımacılık sürelerinin hem de iş gücü maliyetinin azalmasına imkân vermektedir. 27. Hacıosman Ormanı - Samsun (Çarşamba'da) Sığla Ormanı - Burdur (Kargı köyünde) Seyfe Gölü - Kırşehir (Mucur'da) Kazdağı Köknarı - Balıkesir (Edremit'te) eşleştirmeleri doğrudur. Ancak Yumurtalık Lagün'ü Mersin'de değil Adana'dadır. 5

6 28. Sınır kapısı ile ülke eşleştirmelerinden Türkgözü - Gürcistan Öncüpınar - Suriye Pazarkule - Yunanistan Hamzabeyli - Bulgaristan eşleştirmeleri doğrudur. Ancak, Dilucu sınır kapısı İran sınırında değil Nahçivan sınırındadır. 31. Kuzey Amerika'da Kanada sınırları içindeki Labrador Yarımadası yaklaşık 292 bin km 2 Ön Asya'daki Arabistan Yarımadası yaklaşık 2,5 milyon km 2, Batı Avrupa'daki İber Yarımadası yaklaşık km 2, Kuzey Avrupa'daki İskandinavya Yarımadası yaklaşık 777 bin km 2 dir. Hint Yarımadası yaklaşık 3,2 milyon km 2 lik alanı ile dünyanın en büyük yarımadasıdır. 34. Katar Kuveyt Suudi Arabistan İran Basra Körfezi'ne kıyısı olan ülkelerdir. Yemen'in ise Kızıldeniz ve Umman Denizi'ne kıyısı vardır. 29. Türkiye'nin ilk tabiat parkı, Muğla'ya bağlı Fethiye'deki Ölüdeniz'dir. Diğer seçeneklerdeki tabiat parklarının ilan tarihleri ise şöyledir. Trabzon - Uzungöl: Aydın - Bafa Gölü: Antalya - İncekum: Artvin - Karagöl: km 2 lik alanı, 3,4 milyon km 2 lik orman örtüsü ve yaklaşık Türkiye büyüklüğünde ekilebilir arazisi ile Kanada, maden ve enerji kaynağı bakımından dünyanın en zengin ülkelerinden birisidir. 35. Nijerya, Türkiye ve Mısır dış ticarette açık veren ülkelerdir. Çin ve Japonya'nın dış ticaretinde fazlalık oluşmaktadır. Ancak Çin bu fazlalığı dengelemek yerine yatırıma dönüştürme eğilimindedir. Japonya ise dış ticaret fazlalığını dengelemek için vatandaşlarını yurt dışına gönderme politikasını izlemektedir. 30. Mahan; Deniz Hâkimet Teorisi, Mackinder ve Seversky; Kara Hâkimiyet Teorisi, Cohen; Stratejik Bölgeler Teorisi'ni geliştirmiş jeapolitikçilerdir. Ratzel'e göre devletler ve onu oluşturan milletler, çoğu kez âdeta bir organizma gibi gelişerek yaşama ve ortama hâkim olma gayesi içerisindedir. 33. Büyük Okyanus Ekvator Şili Kanada Uruguay Çin Japonya Büyük Okyanus Haritada da görüldüğü gibi Uruguay bir Atlantik ülkesidir. 36. Yüzey şekillerinin engebe derecesi arttıkça, gerçek alan ile iz düşüm alan arası fark artar. Buna göre engebe derecesi en fazla olan Norveç'te gerçek ve iz düşüm alanlar arası fark en fazladır. Hollanda, Finlandiya, Macaristan ve Estonya engebesi çok az, dümdüz ülkelerdir. 6

7 37. Cava Selebes Sumatra Sunda adaları Endonezya'nındır. Luzon Adası ise Filipinlere aittir. 40. Hindistan'da tarla ziraatinin iki ekim devresine ayrılmış olmasında yağış ve sıcaklık rejimleri etkilidir. Yağışlı bahar ve yaz mevsiminde jüt, yer fıstığı, çeltik ve mısır ekilir. Kurak kış mevsiminde buğday, baklagiller, pamuk ve yağlı tohumlar yetiştirilir. Bu iki mevsim arasında sıcaklık farkının fazla olmaması tarla ziraatini iki mevsimde de mümkün kılmaktadır. 43. İlk kültür merkezlerinde gelişmiş uygarlıklar arası savaş ve antlaşmalar tarih biliminin alanına girer. Dolayısıyla savaş ve antlaşmaların kronolojik sıralaması coğrafyanın, alan ve prensiplerinin dışındadır, kazanıma uygun bir konu değildir. 38. Okyanusya kıtasında Avustralya ve onun komşusu olan Yeni Zelanda, Kuzey Amerika'da Kanada, Avrupa'da Norveç gelişmiş, zengin ülkeleridir. Asya'da Bangladeş, dünyanın yoksul ülkeleri arasında yer alır. 41. Program, coğrafyanın alanı gereği bütünsel bir bakış açısı ile hazırlanmış olduğundan, konular işlenirken etkileşime önem verilmelidir. Buna göre volkanizmadan söz ederken, volkanik toprakların verimliliğini belirtmek gerekir. 44. Öz değerlendirme raporu kişisel gözlem, öngörü, önceki bilgi ve deneyimlere bağlı olduğu için, arazi çalışmasında diğer çalışmaların bilinmesi gerekmez. Dolayısıyla diğer arkadaşlarının gözlem ve araştırmalarına ilişkin sorular öz değerlendirme raporunda yer almaz. 39. Sudan ve Ürdün'ün yalnızca Kızıldeniz'e, İsrail ve Lübnan'ın yalnızca Akdeniz'e kıyısı vardır. Mısır ise kuzeyde Akdeniz'e, doğuda Kızıldeniz'e kıyısı olan ülkedir. 42. Öğretmenin "Şehirleşme, göç ve sanayileşme olgularını birbiriyle olan ilişkileri ve toplumsal etkileri açısından yorumlar." kazanımına yönelik, deneyimlerine ve bilgilerine ulaşma temelinde öğrencilere soruları yöneltmesi, onlara önceki öğrenmeleri ile yeni öğrenmeleri arasında bağ kurma gibi bir fayda sağlayacaktır. 7

8 45. Konum analizi becerisini kazandırmaya yönelik soruların başlıcaları şunlar olmalıdır. Bulduğunuz yer neresidir? Bulduğunuz yerin komşuları hangileridir? Bulduğunuz yer Ekvator ve başlangıç meridyeninin neresine düşer. Buna göre "Bulduğunuz şehirde yaşamak size ne hissettirir?" sorusu konum analizinde kullanılmaz. 47. "Yaşadığı yerleşim alanının farklı zaman periyotlarındaki değişim ve sürekliliğini coğrafi açıdan analiz eder." kazanımına yönelik dersin planlaması coğrafyanın güncellik ilkesine bağlı olarak yapılmalıdır. 49. "Kayaçların özellikleri ile yeryüzü şekillerinin oluşum süreçlerini ilişkilendirir." kazanımına yönelik etkinlikler arasında; sergi, fotoğraf, slayt ve arazi çalışması yer alır. 46. "Sanayleşmiş bir ülkeyi sanayileşme aşamaları açısından analiz ederek, sanayileşme süreçlerini değerlendirir." kazanımına uygun örnek inceleme konusu sanayileşmiş bir ülke olmalıdır. Almanya, Kanada, İsveç ve Japonya sanayileşmiş ülkelerdir. Buna göre sanayileşme düzeyi düşük, az gelişmiş bir ülke olan Moğolistan, örnek inceleme konusu olamaz. 48. Öğretmenin, kazanıma yönelik yararlanacağı diğer bilim dallarından uzmanları davet ederek öğrencilerle eğitsel bir sohbeti gerçekleştirmesi görüşme tekniği kullandığını gösterir. 50. Sarmal programlamada konuların ve kavramların yeri ve zamanı geldikçe tekrar tekrar öğretilmesi söz konusudur. Her konunun kendi içindeki konuları arasında bir ardışıklık söz konusu olduğunda bu düzenlemeden yararlanılır. Bu programlama yaklaşımında önceki öğrenmeler sonraki öğrenmelere temel oluşturur ve kavramlar arası ilişkiler önemli bir yer tutar. Önceki öğrenmelerle sonraki öğrenmelerin bağlantıları tekrarla yapılır. Bu bilgiler ışında önceki öğrenmelerin yeni konularda üst düzey problemlerle tekrar edilip genişletilmesi sarmal programlamanın kullanıldığını kanıtlar. Ayrıca bu süreçte üst düzey problemlerin çözümü sürecin öğrenci merkezli olmasını sağlar. 8