İçindekiler. TOPOĞRAFYA ve KAYAÇLAR...5 LEVHA HAREKETLERİNİN ETKİLERİ DOĞADAKİ ÜÇ UNSUR: SU, TOPRAK ve BİTKİ... 17

Ebat: px
Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "İçindekiler. TOPOĞRAFYA ve KAYAÇLAR...5 LEVHA HAREKETLERİNİN ETKİLERİ... 11. DOĞADAKİ ÜÇ UNSUR: SU, TOPRAK ve BİTKİ... 17"

Transkript

1 İçindekiler 1. Ünite TOPOĞRAFYA ve KAYAÇLAR Ünite LEVHA HAREKETLERİNİN ETKİLERİ Ünite DOĞADAKİ ÜÇ UNSUR: SU, TOPRAK ve BİTKİ Ünite NÜFUSUN GELİŞİMİ, DAĞILIŞI ve NİTELİKLERİ Ünite GÖÇLERİN NEDENLERİ ve SONUÇLARI Ünite GEÇMİŞTEN GÜNÜMÜZE EKONOMİK FAALİYETLER Ünite TÜRKİYE NİN FİZİKİ ÖZELLİKLERİ Ünite NEREDE VE NASIL YAŞIYORUZ? Ünite TÜRKİYE NİN NÜFUS ÖZELLİKLERİ ve NÜFUS HAREKETLERİ Ünite KITALARIN KEŞFİ ve KÜÇÜLEN DÜNYA Ünite DOĞAL AFETLER ve TOPLUM

2 1. Ünite TOPOĞRAFYA ve KAYAÇLAR KAYAÇLAR Yer kabuğunun ana malzemesi olan kayaçlar, bir ya da birkaç mineralin bir araya gelerek oluşturdukları katı cisimlerdir. Mineraller, belli bir kimyasal bileşimi ve atomik düzeni olan, çoğunlukla katı hâlde bulunan homojen cisimlerdir. Kaya tuzu, elmas, kuvars ve jips doğadaki minerallerden bazılarıdır. OLUŞUMLARINA GÖRE KAYAÇ TÜRLERİ A. PÜSKÜRÜK(MAGMATİK) KAYAÇLAR 1. İç Püskürük Kayaçlar 2. Dış Püskürük Kayaçlar 10. Sınıf Coğrafya Kolay Öğrenme Kılavuzu 5

3 1. Ünite Topoğrafya ve Kayaçlar B. TORTUL(SEDİMENTER) KAYAÇLAR Jeolojik zamanlarda yaşamış olan canlıların, tortul kayaçlar içinde taşlaşmış olarak bulunan her çeşit kalıntı ve izine fosil adı verilir. Daha çok kum taşı, kireç taşı ve çakıl taşı gibi tortul kayaçlarda bulunurlar. Kayaçların oluştukları dönemlerle ilgili önemli ipuçları verirler. Tortul kayaçlarda bulunan çeşitli fosil örnekleri 1. Fiziksel(Kırıntılı) Tortul Kayaçlar 2. Kimyasal Tortul Kayaçlar 3. Organik Tortul Kayaçlar B. BAŞKALAŞIM(METAMORFİK) KAYAÇLARI 6 Kolay Öğrenme Kılavuzu

4 Topoğrafya ve Kayaçlar 1. Ünite Yeryüzündeki kayaçlar derinlere doğru inerek eriyip magma hâline gelir. Sonra bu magma yeryüzüne çıkıp soğuyarak katılaşım kayaçlarını oluşturur. Çözülme ve erozyonla yeryüzündeki kayaçlar parçalanıp, taşınıp tabakalar hâlinde biriktirilerek tortul kayaçları oluşturur. Tortul ya da katılaşım kayaçları, yüksek basınç ve sıcaklığın etkisiyle başkalaşım kayaçlarına dönüşmektedir. Milyonlarca yıldan beri devam eden bu olaya kayaç döngüsü denir. Aktivite.. 1 Aþaðýda verilen cümlelerdeki boþluklarý uygun þekilde doldurunuz. 1. Kayaçlar bir ya da birkaç bir araya gelerek oluşturdukları katı cisimlerdir. 2. İç püskürük kayaçlar, yeryüzüne doğru hareket eden, yer kabuğunun yüzeyine çıkamadan iç kesimlerdeki boşluklarda soğumasıyla oluşurlar. 3. Kütle hâlindeki granitler, fiziksel ve kimyasal ayrışmaya uğradıklarında değişik boyut ve şekillerde bloklara dönüşür. Granit bloklarından oluşan bu tür şekillere adı verilir. 4. Jeolojik zamanlarda yaşamış olan canlıların, tortul kayaçlar içinde taşlaşmış olarak bulunan her çeşit kalıntı ve izine adı verilir. 5. tortul kayaçlar, suların içinde erimiş hâlde bulunan minerallerin çökelmesiyle oluşurlar. 6. Ülkemizde, Nevşehir(Ürgüp - Göreme) Yöresi ndeki volkanik tüflü eğimli yamaçların selinti suları tarafından aşındırılmasıyla adı verilen doğal güzellikler oluşmuştur. 7. Dış püskürük kayaçlar, püskürme sırasında magmanın yer kabuğunu geçip, yer kabuğunun üzerine çıkarak hızlı bir şekilde soğumasıyla oluştuklarından taneli malzemelerden oluşurlar. Aktivite.. 2 Aþaðýda verilen bilgileri doðru (D) veya yanlýþ (Y) olarak iþaretleyiniz. 1. Genel olarak aşınmaya karşı dirençli olan kayaçların bulunduğu araziler çevresine göre yüksek ve belirgin yer şekillerini oluşturur. 2. Andezit, bazalt, obsidiyen ve volkanik tüf en tanınmış organik tortul kayaçlardır. 3. Dünya da tor topoğrafyasının en güzel örnekleri Kuzey İskoçya da görülür. 4. Fiziksel tortul kayaçlar; akarsular, rüzgârlar ve buzullar tarafından aşındırılarak taşınan kırıntılı malzemelerin çukur sahalarda tortulanması ve doğal çimento ile birbirlerine yapışmasıyla oluşurlar. 5. Kömür, bitki ve hayvan kalıntılarının kapalı ortam ve sıcaklık koşulları altında değişime uğramasıyla oluşmuş sıvı organik tortuldur. 6. Ýnsanlar, ilk çaðlardan beri kayaçların farklı sertlikte olduklarını görmüşler ve kayaçlardan kesici alet yapımı, yemek kabı ile su kabı yapımı, süs eşyası yapımı ve barınak inşa etme gibi birçok alanda yararlanmýþlardýr. 7. Tortul ya da püskürük kayaçların yüksek sıcaklık ve basıncın etkisiyle başka bir kayaca dönüşmesiyle oluşurlar. Bu olaya metamorfizma, oluşan kayaçlara da metamorfik kayaç adı verilir. 10. Sınıf Coğrafya Kolay Öğrenme Kılavuzu 7

5 1. Ünite Topoğrafya ve Kayaçlar Aktivite.. 3 Aþaðýda verilen kavram haritasındaki boşluklara uygun kavramları yazınız. KAYAÇLAR PÜSKÜRÜK( ) KAYAÇLAR (SEDİMENTER) KAYAÇLAR (METAMORFİK) KAYAÇLARI İÇ PÜSKÜRÜK KAYAÇLAR FİZİKSEL(KIRINTILI) TORTUL KAYAÇLAR MERMER GRANİT (KONGLOMERA) DİYORİT (GRE) MERCAN ŞİST KALKERİ KİMYASAL DIŞ PÜSKÜRÜK TORTUL KAYAÇLAR KAYAÇLAR (KALKER) BAZALT (JİPS) VOLKANİK TÜF KAYATUZU 8 Kolay Öğrenme Kılavuzu

6 TOPOĞRAFYA ve KAYAÇLAR Yazılıya Hazırlık Soruları Soru.. 1 Aþaðýda verilen cümlelerdeki boþluklarý uygun þekilde doldurunuz. (Her bir seçenek 2 puandır.) a. Yer kabuğunu oluşturan kayaçlar oluşumlarına göre ayrılır. Soru.. 4 Fiziksel kayaçların tanımını yazınız. (4 puan) Fiziksel kayaçlara üç örnek veriniz. (Her örnek 2 puan) Cevap b. Kayaçları oluşturan, belli bir kimyasal bileşimi ve atomik düzeni olan, çoğunlukla katı hâlde bulunan homojen cisimlerdir. c. Günümüzde enerji kaynağı olarak kullanılan ve oluşumu kömüre benzeyen, organik tortulların sıvılaşmış hâlidir. d. Ülkemizde tor topoğrafyası örnekleri Yöresi nde görülür. e., kömürün başkalaşmasıyla oluşmuş metamorfik bir kayaçtır. Soru.. 2 Aþaðýda verilen bilgileri doðru (D) veya yanlýþ (Y) olarak iþaretleyiniz. (Her bir seçenek 2 puandır.) Soru.. 5 Başkalaşım kayaçlara beş örnek veriniz. ( Her örnek 2 puan) Cevap a. Jips(alçı taşı), suların içindeki eriyik minerallerin çökelmesiyle oluşmuş, kimyasal tortul kayaçtır. b. Nevşehir - Ürgüp - Göreme Yöresi nde peri bacalarının yaygın olduğu alanlardaki volkanik tüfler, yumuşak kayaçlar olduklarından, insanlar tarafından oyularak doğal barınak olarak kullanılmıştır. c. Tortul kayaçlar oluşumlarına göre ikiye ayrılır. d. Jeolojik zamanlarda yaşamış olan canlıların her türlü kalıntı ve izi olan fosillere en fazla püskürük kayaçlarda rastlanır. e. Kolay aşınan dirençsiz kayaçların bulunduğu arazilerde, alçak ve belirgin olmayan yer şekilleri meydana gelir. Soru.. 6 Kayaç döngüsünü kısaca anlatınız. ( 10 puan) Cevap Soru.. 3 Peri bacalarının oluşumunu kısaca anlatınız. ( 10 puan) Cevap 10. Sınıf Coğrafya Kolay Öğrenme Kılavuzu 9

7 Yazılıya Hazırlık Soruları 1. Ünite Soru.. 7 I. Kömür II. Bazalt III. Tebeşir IV. Traverten Yukarıdaki kayaç türlerinden hangileri organik tortul kayaçlar arasında yer alır? (4 puan) A) I ve II B) I ve III C) II ve III D) II ve IV E) III ve IV Soru.. 8 Aşağıda verilen kayaçlar ve bu kayaçların başkalaşmasıyla oluşan kayaç eşlemelerinden hangisi yanlıştır? (4 puan) A) Kil taşı Şist B) Granit Gnays C) Kömür Elmas D) Kum taşı Andezit E) Kireç taşı Mermer Soru.. 9 Aşağıdakilerden hangisi, tortul kayaçların ortak özelliklerinden biri değildir? (4 puan) A) Siyah renkli olmaları B) Tabakalı yapıda olmaları C) İçlerinde fosillere rastlanması D) Püskürük kayaçlardan daha dayanıksız olmaları E) Çeşitli malzemelerin çökelmesi sonucu oluşmaları Soru.. 12 I. Mermer II. Bazalt III. Kireç taşı IV. Volkanik tüf Nevşehir - Ürgüp - Göreme çevresinde peri bacalarının oluştuğu alanda, yukarıdaki kayaç türlerinden hangileri yaygındır? (4 puan) A) I ve II B) I ve III C) II ve III D) II ve IV E) III ve IV Soru.. 13 Püskürük kayaçların Dünya nın iç yapısı hakkında bilgiler veren kanıtlar arasında gösterilmesi, bu kayaçların hangi özelliğiyle açıklanabilir? (4 puan) A) İçlerinde fosil bulunmamasıyla B) Farklı büyüklüklerde olmalarıyla C) Farklı renklerde bulunabilmeleriyle D) Çeşitli yer şekillerini oluşturmalarıyla E) Magmanın soğuması sonucu oluşmalarıyla Soru.. 14 Aşağıdaki kayaç gruplarından hangisi, bitki ve hayvan kalıntılarından oluşmuştur? (4 puan) A) İç püskürük kayaçlar B) Kimyasal tortul kayaçlar C) Başkalaşım kayaçları D) Dış püskürük kayaçlar E) Organik tortul kayaçlar Soru.. 10 Aşağıdaki yer şekillerinden hangisinin oluşumu, ancak kimyasal tortul kayaçların yaygın olduğu arazilerde olanaklıdır? (4 puan) A) Peri bacaları B) Volkan konileri C) Travertenler D) Kum tepeleri E) Delta ovaları Soru.. 11 Granit, magmanın yer kabuğunun derinliklerinde kalması ve ağır ağır soğumasıyla oluşmuş bir kayaçtır. Buna göre, granit aşağıdaki kayaç türlerinden hangisine bir örnektir? (4 puan) A) İç püskürük kayaçlar B) Kimyasal tortul kayaçlar C) Dış püskürük kayaçları D) Başkalaşım kayaçları E) Fiziksel(kırıntılı) tortul kayaçlar Soru.. 15 Kil taşının başkalaşarak şist adı verilen yeni bir kayaç türüne dönüşmesinde; I. yağış, II. magmatik sıcaklık, III. kayaçların ağırlığından kaynaklanan basınç, IV. rüzgâr gibi faktörlerden hangileri etkilidir? (4 puan) A) I ve II B) I ve III C) II ve III Soru.. 16 D) II ve IV E) III ve IV Aşağıdakilerden hangisi, dış püskürük kayaçlardan biri değildir? (4 puan) A) Andezit B) Jips C) Bazalt D) Volkan tüfü E) Obsidiyen 10 Kolay Öğrenme Kılavuzu

8 2. Ünite LEVHA HAREKETLERİNİN ETKİLERİ 1. Bölüm : Volkanların ve Depremlerin Dağılışı Karaları meydana getiren ve aynı zamanda okyanuslar altında devam eden yer kabuğu bütün değildir. Yer kabuğunu meydana getiren parçalara levha ya da plaka denir. Levhaların başlıcaları şunlardır: ATLAS OKYANUSU BÜYÜK OKYANUS BÜYÜK OKYANUS HİNT OKYANUSU Levha Sınırları Uzaklaşan Levhalar Yakınlaşan Levhalar Dünya daki başlıca levhalar Levhalar, hamurumsu kıvamdaki mantonun üzerinde insanı şaşırtacak hızda hareket etmektedir. Bu da yaklaşık yılda 1 ile 10 cm arasında değiştirmektedir. Örneğin, Kuzey Amerika ve Avrupa levhaları yılda 2 cm kadar birbirinden uzaklaşmaktadır. Levhaların manto üzerindeki hareketi ise şu şekilde açıklanmaktadır: Mantodaki konveksiyonel akıntıların yer kabuğunu hareket ettirmesi 10. Sınıf Coğrafya Ocak üzerinde kaynayan suda konveksiyonel akımlarının oluşumunu görebiliriz. Kolay Öğrenme Kılavuzu 11

9 2. Ünite 1. Bölüm : Volkanların ve Depremlerin Dağılışı Yer kabuğunun hareketlerini açıklamak için ilk ortaya atılan teori, Alman bilimadamı Alfred Wegener in Kıtaların Kayması Teorisi dir. Alfred Wegener in teorisi daha sonra geliştirilerek Levha Tektoniği Teorisi ortaya atılmıştır. Okyanus ortası sırtlar : Dalma batma alanı: Deprem bölgelerinin yeryüzünde levha sınırları boyunca uzun ve dar kuşaklar boyunca uzandığı görülür. Üç önemli deprem kuşağı vardır. 1. Pasifik Deprem Kuşağı: 2. Alp Himalaya Deprem Kuşağı: 3. Atlas Okyanusu Deprem Kuşağı: Volkanların en yaygın olduğu kuşak Pasifik Ateş Çemberi adı verilen Büyük Okyanus çevresindeki kuşaktır. İkinci en belirgin kuşak ise Atlas Okyanusu nu baştan başa geçen kuşaktır. Ayrıca Akdeniz çevresi ile Doğu Afrika da da önemli volkanlar bulunmaktadır. 12 Kolay Öğrenme Kılavuzu

10 1. Bölüm : Volkanların ve Depremlerin Dağılışı 2. Ünite Dünya da depremlerin sık görüldüğü bölgeler ile volkanların dağılışı Aktivite.. 1 Aþaðýda verilen bilgileri doðru (D) veya yanlýþ (Y) olarak iþaretleyiniz. 1. Kıtasal levhaların yoğunluğu okyanusal levhalara göre fazladır. 2. Levhalar yılda 1 ile 10 cm arasındaki bir hızla hareket etmektedir. 3. Dünya daki depremlerin yarıdan fazlası Alp Himalaya Deprem Kuşağı nda görülmektedir. 4. Hindistan Levhası ile Avrasya Levhası birbirine doğru hareket etmektedir. 5. Volkanların çoğu okyanus ortası sırtlarda ya da okyanusların kenarlarındaki dalma - batma alanlarında oluşur. Aktivite.. 2 Aşağıdaki şekillerde üç farklı levha hareketi numaralandırılarak gösterilmiştir. Bu levha hareketlerinin görüldüğü yerleri harita üzerindeki kutucuklara numaraları yazarak belirleyiniz Sınıf Coğrafya Kolay Öğrenme Kılavuzu 13

11 2. Bölüm 2. Ünite Yeryüzünde Sıcak Suların Dağılışı Yağışlarla yeryüzüne inen suların bir bölümünün yer altına sızmasıyla kınındaki bir magma kütlesi tarafından ısıtılmasıyla oluşur. Yer altı suyunun, yaoluşmaktadır. Yer altında kaynayıp buharlaşan sıcak sular fay kırıklarını takip ederek yeryüzüne ulaşıp sıcak su kaynaklarını oluşturmuştur. kanların Depremler ve vol- yaygın olarak oluştuğu alanlar, aynı zamanda sıcak su kaynaklarının da yaygın olarak oluştuğu alanlardır. Sıcak su kaynakları temiz ve güvenilir bir enerji kaynağı olan enerjiyi oluşturmaktadır. Dünya genelin- de jeotermal enerji potansiyeli fazla olan bölgeler levha sınırlarına yakın alanlardır. Örneğin, İzlanda, ABD, Japonya ve Yeni Zelanda da elektrik enerjisi üretimi ve ısıtmada sıcak su kaynakları yaygın olarak kullanılmaktadır. AVRASYA KUZEY AMERİKA ATLAS OKYANUSU PASİFİK BÜYÜK OKYANUS PASİFİK ARAP BÜYÜK OKYANUS HİNDİSTAN KOKOS NAZKA AFRİKA GÜNEY AMERİKA HİNT OKYANUSU AVUSTRALYA ANTARKTİKA Levha Sınırları Sıcak Su Kaynakları ANTARKTİKA Aktivite.. 3 Dünya daki sıcak su kaynaklarının dağılışı Aþaðýdaki şekilden yararlanılarak sıcak su kaynaklarının oluşumu üç aşamada anlatılacaktır. Oluşumun ikinci aşaması yazıldığına göre birinci ve üçüncü aşamaları yazınız Kolay Öğrenme Kılavuzu Magma tarafından ısıtılan sular kaynayıp buharlaşır.

12 Levha Hareketlerinin Etkileri Yazılıya Hazırlık Soruları Soru.. 1 Aşağıdaki levha sınırları haritasında belirlenen alanlara levhaların adını yazınız. (8 puan) ATLAS OKYANUSU BÜYÜK OKYANUS BÜYÜK OKYANUS HİNT OKYANUSU Levha Sınırları Uzaklaşan Levhalar Yakınlaşan Levhalar Soru.. 2 Dünya daki deprem kuşaklarını yazınız. (6 puan) Cevap Soru.. 4 Kıtaların önceleri bitişik olduğu sonradan birbirinden ayrıldığı görüşünü içeren Kıtaların Kayması Teorisi ni destekleyen kanıtları yazınız. (8 puan) Cevap Soru.. 3 Aşağıdaki kavramları kısaca tanımlayınız. (20 puan) Levha: Konveksiyonel akıntılar: Soru.. 5 Aþaðýda verilen cümlelerdeki boþluklarý uygun þekilde doldurunuz. (10 puan) 1. Levhaların hareketini sağlayan konveksiyonel akıntılar gerçekleşir. Dalma batma alanı: 2. Dünya daki deprem bölgeleri, volkanik alanlar, sıradağlar ve sıcak su kaynakları genellikle ile paralellik gösterir. 3. Okyanus ortası sırtlar birbirinden uzaklaştığı okyanuslarda görülür. Okyanus ortası sırt: 4. Yoğunluğu aynı olan levhaların birbirine doğru hareketi, levhalar arasındaki tortulların sıkışıp kıvrılarak yeryüzünde oluşmasına yol açmıştır. 10. Sınıf Coğrafya Kolay Öğrenme Kılavuzu 15

13 Yazılıya Hazırlık Soruları 2. Ünite Soru.. 6 Aşağıdaki tabloda verilen ülkelerden aktif volkanlara sahip olanları işaretleyerek belirleyiniz. (9 puan) İngiltere Japonya Türkiye Endonezya Mısır Norveç Filipinler İzlanda Rusya Soru.. 9 Levha Tektoniği Teorisi ne göre yer kabuğu levha adı verilen irili ufaklı parçalardan oluşmuştur. Levhalar birbirine doğru hareket etmekte ya da birbirinden uzaklaşmaktadır. Buna göre, aşağıdaki yer şekillerinden hangisi birbirinden uzaklaşan levha sınırlarında görülür? (4 puan) A) Sıradağlar B) Okyanus çukurları C) Volkanik ada yayları D) Okyanus ortası sırtlar E) Peri bacaları Soru.. 10 Yer kabuğunu oluşturan levhaların hareketi üzerinde aşağıdakilerden hangisi etkilidir? (4 puan) A) Mantodaki konveksiyonel akıntılar B) Sürekli rüzgârlar ve okyanus akıntıları C) Yer kabuğunda yayılan deprem dalgaları D) Dünya nın ekseni etrafındaki hareketinden doğan güç E) Kıtasal kabuk ile okyanusal kabuk arasındaki yoğunluk farkı Soru.. 7 Sıcak su kaynağını tanımlayıp, sıcak su kaynakları yönüyle zengin üç ülke yazınız. (15 puan) Cevap Soru.. 11 Aşağıdaki ülkelerin hangisinde şiddetli deprem görülme olasılığı azdır? (4 puan) A) ABD B) Pakistan C) Almanya D) İtalya E) Japonya Soru.. 12 Büyük Okyanus kıyılarının Pasifik Ateş Çemberi olarak isimlerindirilmesinde, bu kıyıların aşağıdaki özelliklerinden hangisi etkili olmuştur? (4 puan) Soru.. 8 Şiddetli depremler ve aktif volkanların çoğu levha sınırlarında veya yakınlarında görülür. A) Yıllık yağış miktarlarının fazla olması B) Asya ile Amerika kıtalarının arasında olması C) Şiddetli depremlerin ve tsunamilerin görülmesi D) Sıcak ve soğuk okyanus akıntılarının karşılaşması E) Dünya daki aktif volkanların büyük bölümünün bulunması IV Ekvator I II III Soru.. 13 Yeryüzünde deprem bölgeleri, aktif volkanlar ve sıcak su kaynakları hemen hemen aynı bölgelerde toplanmıştır. V Bu durum, bu bölgelerin aşağıdakilerden hangisi yönüyle ortak olduğunu gösterir? (4 puan) Buna göre, haritada numaralandırılan bölgelerden hangisinin levha sınırında veya yakınında olduğu söylenemez? (4 puan) A) I B) II C) III D) IV E) V A) Yükseltilerinin az olması B) Levha sınırlarında yer almaları C) Yer şekillerinin az engebeli olması D) Karasal iklim özelliklerinin görülmesi E) Okyanusal kabuk üzerinde oluşmaları 16 Kolay Öğrenme Kılavuzu

14 3. Ünite DOĞADAKİ ÜÇ UNSUR: SU, TOPRAK ve BİTKİ 1. Bölüm : Su Kaynakları Dünya daki suların % 97 sini tuzlu sular(okyanuslar ve denizler), % 3 ünü tatlı sular(akarsular, göller ve yer altı suları) oluşturur. Yeryüzündeki bu sulardan buharlaşma yoluyla atmosfere su buharı karışır. Karalar üzerine düşen yağış sularının bir kısmı canlılar tarafından kullanılır. Bir kısmı yer altına sızar. Bir kısmı da buharlaşarak tekrar atmosfere geri döner. Yüzey sularının bir kısmı akarsular tarafından deniz ve okyanuslara ulaştırılır. Suların atmosfer, denizler ve karalar arasındaki bu dolaşıma su döngüsü(hidrolojik çevrim) denir. YER ÜSTÜ SULARI A. DENİZLER ve OKYANUSLAR Yeryüzünün % 71 i deniz ve okyanuslarla, % 29 u karalarla kaplıdır. Güney Yarım Küre de okyanusların kapladığı oran Kuzey Yarım Küre ye göre daha fazladır. Yüz ölçümü en geniş olan okyanus, daha sonra ve en küçük okyanus dur. Denizlerdeki tuzluluk oranını belirleyen en önemli faktör buharlaşmadır. Ekvator dan kutuplara gidildikçe sıcaklıkların azalmasına bağlı olarak buharlaşma azaldığı için tuzluluk azalmaktadır. Dünya nın en tuzlu denizi olan Kızıldeniz in tuzluluk oranı 43 iken, Dünya nın en az tuzlu denizi olan Baltık Denizi nin tuzluluk oranı 7 dir. B. GÖLLER Karalar üzerinde çanaklaşmış alanlarda biriken su kütlelerine göl denir. Gölün fazla sularını deniz ve okyanuslara ulaştıran akarsulara gideğen(göl ayağı) denir. Göl suları acı, tatlı, tuzlu ve sodalı olabilmektedir. Fazla sularını bir gideğen yardımıyla denizlere ulaştırabilen göllerin suları tatlıdır. Sularını denizlere ulaştıramayan göllerin suları acı, tuzlu ya da sodalıdır. Göl sularının özelliği üzerinde etkili olan faktörler şunlardır: 10. Sınıf Coğrafya Kolay Öğrenme Kılavuzu 17

15 3. Ünite 1. Bölüm : Su Kaynakları 1. Doğal Göller a) Çanaklarda Oluşan Göller Yer kabuğu hareketleri sonucunda çanaklaşan sahalarda tektonik göller oluşmuştur. Bu göllerin başlıcaları; Aral, Baykal, Hazar, Lût ve Afrika Kıtası nın doğusundaki fay hattı üzerinde oluşan göller(victoria, Tanganika, Nyasa, Rudolf)dir. Çözünebilen kayaçların (kireç taşı, alçı taşı ve kaya tuzu gibi) bulunduğu arazilerdeki uvala, polye veya obruk gibi erime çukurlarında oluşmuştur. oluş- Dağların yüksek kesimlerinde buzulların aşındırmasıyla oluşan sirk çukurlarında muştur. Daha çok kutuplara yakın bölgelerde(kanada, Finlandiya, Norveç ve İsveç) yaygındır. Volkanın zirvesindeki baca ağzında oluşan gölleri, krater kısmında patlamayla ya da çökmeyle oluşan daha büyük çukurluklarda oluşmuş gölleri ve volkanik patlama çanaklarında oluşan gölleri volkanik göllerdir. Endonezya, İtalya, Japonya ve Türkiye gibi ülkelerde volkanik göllere rastlanmaktadır. b) Doğal Setlerin Gerisinde Oluşan Göller gölle- Volkanizma sırasında çıkan lavların bu çukurluğun önünü kapatmasıyla Akarsu vadilerinin önünün heyelan sonucu kapanmasıyla oluşan Akarsu vadilerinin önünün akarsuyun taşıdığı alüvyonlarla kapatılması sonucu oluşan ri oluşmuştur. gölleri oluşmuştur. gölleri gölleri oluşmuştur. Dalga ve akıntıların getirdiği malzemelerin kıyıda oluşturduğu kıyı setlerinin zamanla büyüyerek bir koyun ağzını kapatmasıyla oluşan gölleri oluşmuştur. Buzullardan çıkan suların önünün buzulun süreklediği malzemelerden oluşan moren setleriyle kapanması sonucu oluşan gölleri oluşmuştur. c) Karma Yapılı Göller Oluşumunda birden fazla faktörün etkili olduğu göllerdir. 2. Baraj Gölleri İnsanların, çeşitli amaçlar için akarsu vadilerinin önüne set inşa etmeleri sonucu suların setin gerisinde toplanmasıyla oluşan göllerdir. Barajların yapılış amaçları şunlardır: C. AKARSULAR Çeşitli kaynaklarla beslenen ve belirli bir yatak içinde eğime bağlı olarak akan sulara adı verilir. Akarsuların küçüklerine dere, su, çay büyüklerine ırmak ya da nehir adı verilir. Akarsular çeşitli özelliklerine göre üç gruba ayrılır. 18 Kolay Öğrenme Kılavuzu

16 1. Bölüm : Su Kaynakları 3. Ünite 1. Rejimlerine Göre Akarsular Bir akarsuyun herhangi bir kesiminden, bir saniyede geçen su miktarına akarsuyun Akarsuların akımlarının yıl içinde gösterdiği değişikliklere akarsuyun denir. denir. Düzenli rejime sahip akarsuyun akım grafiği Düzensiz rejime sahip akarsuyun akım grafiği 2. Beslenme Kaynaklarına Göre Akarsular Akarsular kaynaklarla beslenme durumuna göre akarsular şu şekilde adlandırılır: Birden fazla kaynaktan beslenen akarsulara ve çok uzun yol kateden akarsulara denir. 3. Döküldüğü Yere Göre Akarsular Bir akarsuyun kollarıyla birlikte sularını topladığı alana havza adı verilir. Sularını denizlere ulaştırabilen akarsu havzalarına açık havza adı verilir. Sularını denizlere ulaştıramayan akarsu havzalarına kapalı havza adı verilir. YER ALTI SULARI ve KAYNAKLAR Yağışlarla yeryüzüne düşen sular ile eriyen kar ve buzulların erimesiyle oluşan suların bir bölümü, yer altına sızarak geçirimsiz tabakalar üzerindeki boşluklarda birikir. Çeşitli derinliklerde biriken bu sulara adı verilir. Bir bölgenin yer altı suyu potansiyeli üzerinde şu faktörler etkilidir: 10. Sınıf Coğrafya Kolay Öğrenme Kılavuzu 19

17 3. Ünite 1. Bölüm : Su Kaynakları Yer altı sularının yüzeye çıktığı yerlere adı verilir. Kaynaklar oluşumularına göre çeşitli şekil- lerde adlandırılır. Kaynak Su Kaynak Su Geçirimsiz tabaka Kaynak VADİ(YAMAÇ) KAYNAĞI Kaynak KARSTİK KAYNAK Yer altý suyu Artezyen kuyusu Geçirimsiz tabaka FAY FAY KAYNAĞI GAYZER(KAYNAÇ) 20 Kolay Öğrenme Kılavuzu ARTEZYEN KAYNAĞI

FENERBAHÇE SPOR KULÜBÜ EĞİTİM KURUMLARI ANADOLU LİSESİ 10. SINIFLAR COĞRAFYA İZLEME SINAVI

FENERBAHÇE SPOR KULÜBÜ EĞİTİM KURUMLARI ANADOLU LİSESİ 10. SINIFLAR COĞRAFYA İZLEME SINAVI 1. 2. Kalker gibi tortul kayaçların metamorfik kayaçlarına dönüşmesinde etkili olan faktörler aşağıdakilerin hangisinde verilmiştir (5 puan)? A. Soğuma - Buzullaşma B. Ayrışma - Erime C. Sıcaklık - Basınç

Detaylı

TOPOÐRAFYA ve KAYAÇLAR

TOPOÐRAFYA ve KAYAÇLAR Magmatik (Püskürük) Kayaçlar Ýç püskürük Yer kabuðunu oluþturan kayaçlarýn tümünün kökeni magmatikdir. Magma kökenli kayaçlar dýþ kuvvetlerinin etkisiyle parçalara ayrýlýp, yeryüzünün çukur yerlerinde

Detaylı

ÜNÝTE - 1 TOPOÐRAFYA ve KAYAÇLAR

ÜNÝTE - 1 TOPOÐRAFYA ve KAYAÇLAR Doðal Sistemler ÜNÝTE - 1 TOPOÐRAFYA ve KAYAÇLAR TOPOÐRAFYA ve KAYAÇLAR...12 Ölçme ve Deðerlendirme...14 Kazaným Deðerlendirme Testi...16 Ünite Deðerlendirme Testi...18 Doðal Sistemler ÜNÝTE - 2 LEVHA

Detaylı

1.Bölüm: Kayaçlar vetopoğrafya

1.Bölüm: Kayaçlar vetopoğrafya 1.Bölüm: Kayaçlar vetopoğrafya KAYAÇ (TAŞ) :Bir ya da birden fazla. doğal olarak birleşmesiyle oluşan katılardır. PAna kaynakları..' dır, P ana malzemesini oluştururlar, PYer şekillerinin oluşum ve gelişimlerinde

Detaylı

Sunum ve Sistematik 1. BÖLÜM: TOPOĞRAFYA VE KAYAÇLAR KONU ÖZETİ

Sunum ve Sistematik 1. BÖLÜM: TOPOĞRAFYA VE KAYAÇLAR KONU ÖZETİ Sunum ve Sistematik 1. BÖLÜM: TOPOĞRAFYA VE KAYAÇLAR KONU ÖZETİ Bu başlık altında, bölümün en can alıcı bilgileri, kazanım sırasına göre en alt başlıklara ayrılarak hap bilgi niteliğinde konu özeti olarak

Detaylı

JEOLOJĠ TOPOĞRAFYA VE KAYAÇLAR

JEOLOJĠ TOPOĞRAFYA VE KAYAÇLAR JEOLOJĠ TOPOĞRAFYA VE KAYAÇLAR Bir nehir kenarında gezerken çakılların renk ve biçim bakımından birbirlerinden farklı olduğunu görürüz. Bu durum bize, kayaçların farklı ortamlarda oluştuğunu gösterir.

Detaylı

1 PÜSKÜRÜK ( MAGMATİK = KATILAŞIM ) KAYAÇLAR :

1 PÜSKÜRÜK ( MAGMATİK = KATILAŞIM ) KAYAÇLAR : Kayaçlar Nelerdir Kayaçlar su, gaz ve organik varlıkların dışında yerkabuğunu meydana getiren unsurlardır. Yol yarmaları, maden ocakları ve taş ocakları gibi yerlerle, toprak veya enkaz örtüsünden yoksun

Detaylı

EVREN VE DÜNYAMIZIN OLUŞUMU Evrenin ve Dünyanın oluşumu ile ilgili birçok teori ortaya atılmıştır. Biz bunların sadece ikisinden bahsedeceğiz.

EVREN VE DÜNYAMIZIN OLUŞUMU Evrenin ve Dünyanın oluşumu ile ilgili birçok teori ortaya atılmıştır. Biz bunların sadece ikisinden bahsedeceğiz. EVREN VE DÜNYAMIZIN OLUŞUMU Evrenin ve Dünyanın oluşumu ile ilgili birçok teori ortaya atılmıştır. Biz bunların sadece ikisinden bahsedeceğiz. 1. Hareketsiz ve başlangıcı olmayan evren teorisi 2. Büyük

Detaylı

1. Yer kabuðunun yapý gereði olan bir veya birkaç mineralden oluþan kütlelere ne ad verilir?

1. Yer kabuðunun yapý gereði olan bir veya birkaç mineralden oluþan kütlelere ne ad verilir? Soru - Yanýt 15 1. Yer kabuðunun yapý gereði olan bir veya birkaç mineralden oluþan kütlelere ne ad verilir? Yanýt: Yer kabuðunun yapý gereði olan bir veya birkaç mineralden oluþan kütlelere kayaç denir.

Detaylı

YERKÜRE VE YAPISI. Çekirdek (Ağır Küre) Manto (Ateş Küre (Magma)) Yer Kabuğu (Taş Küre) Hidrosfer (Su Küre) Atmosfer (Hava Küre)

YERKÜRE VE YAPISI. Çekirdek (Ağır Küre) Manto (Ateş Küre (Magma)) Yer Kabuğu (Taş Küre) Hidrosfer (Su Küre) Atmosfer (Hava Küre) YERKÜRE VE YAPISI Dünya iç içe kürelerden meydana gelmiştir. Bu katmanların kalınlıkları, yoğunlukları ve bileşimleri birbirinden çok farklıdır. Yoğunlukları dışarıdan Dünya nın merkezine doğru artar.

Detaylı

Doğal Sistemler. Test-1. Kayaçlar. 1. Kayaçları oluşturan en küçük yapı aşağıdakilerden

Doğal Sistemler. Test-1. Kayaçlar. 1. Kayaçları oluşturan en küçük yapı aşağıdakilerden 1.Ünite Doğal Sistemler 1. ı oluşturan en küçük yapı aşağıdakilerden hangisidir? A) Su B) Mineral C) Fosil D) Toprak E) Element 4. Bir öğretmen derste anlattığı bölge ile ilgili olarak granit, siyenit

Detaylı

BÖLÜM BEŞ LEVHA SINIRLARI

BÖLÜM BEŞ LEVHA SINIRLARI BÖLÜM BEŞ LEVHA SINIRLARI 5.1 YERKABUĞU ÜZERİNDEKİ LEVHA SINIRLARI Levha tektoniğine göre dünyayı saran yerkabuğu üzerinde 8 büyük (Avrasya, Afrika, Pasifik, Kuzey Amerika, Güney Amerika, Antartika, Avustralya)

Detaylı

DOĞAL SİSTEMLER. 1. BÖLÜM TOPOĞRAFYA VE KAYAÇLAR

DOĞAL SİSTEMLER. 1. BÖLÜM TOPOĞRAFYA VE KAYAÇLAR DOĞAL SİSTEMLER. 1. BÖLÜM TOPOĞRAFYA VE KAYAÇLAR KONULAR: KAYAÇLAR PÜSKÜRÜK KAYAÇLAR NASIL OLUŞUR? TORTUL KAYAÇLAR NASIL OLUŞUR? BAŞKALAŞIM KAYAÇLAR NASIL OLUŞUR? EK NOTLAR VE SORULAR 1. ve 2. BÖLÜM 1

Detaylı

KONU 12: TAŞIN HAMMADDE OLARAK KULLANIMI: KAYAÇLAR

KONU 12: TAŞIN HAMMADDE OLARAK KULLANIMI: KAYAÇLAR KONU 12: TAŞIN HAMMADDE OLARAK KULLANIMI: KAYAÇLAR Yerkürenin iskeletini oluşturan kayaçlar kökenleri bakımından üç ana gruba ayrılırlar: 1. Magmatik Kayaçlar (Volkanik kayaçlar) 2. Tortul Kayaçlar (Sedimanter

Detaylı

İSTANBUL ÜNİVERSİTESİ AÇIK VE UZAKTAN EĞİTİM FAKÜLTESİ AUZEF

İSTANBUL ÜNİVERSİTESİ AÇIK VE UZAKTAN EĞİTİM FAKÜLTESİ AUZEF İSTANBUL ÜNİVERSİTESİ AÇIK VE UZAKTAN EĞİTİM FAKÜLTESİ AUZEF Tüm yayın ve kullanım hakları İstanbul Üniversitesi Açık ve Uzaktan Eğitim Fakültesine aittir. Hiçbir şekilde kopyalanamaz, çoğaltılamaz ya

Detaylı

TOPRAK ANA MADDESİ KAYAÇLAR. Oluşumlarına göre üç gruba ayrılırlar 1. Tortul Kayaçlar 2.Magmatik Kayaçlar 3.Metamorfik (başkalaşım) Kayaçlar

TOPRAK ANA MADDESİ KAYAÇLAR. Oluşumlarına göre üç gruba ayrılırlar 1. Tortul Kayaçlar 2.Magmatik Kayaçlar 3.Metamorfik (başkalaşım) Kayaçlar TOPRAK ANA MADDESİ KAYAÇLAR Oluşumlarına göre üç gruba ayrılırlar 1. Tortul Kayaçlar 2.Magmatik Kayaçlar 3.Metamorfik (başkalaşım) Kayaçlar 1. Magmatik Kayaçlar Magmanın arz kabuğunun çeşitli derinliklerinde

Detaylı

DERS 10. Levha Tektoniği

DERS 10. Levha Tektoniği DERS 10 Levha Tektoniği Levha Tektoniğine Giriş Dünya nın yüzeyi kesintisiz gibi görünüyorsa da, gerçekte dev boyuttaki bir yap-boz gibi birbirine geçen parçalardan oluşmaktadır. Levha (Plate) adı verilen

Detaylı

MEV KOLEJİ ÖZEL ANKARA OKULLARI 10. SINIF COĞRAFYA DERSİ YAZ TATİLİ EV ÇALIŞMASI

MEV KOLEJİ ÖZEL ANKARA OKULLARI 10. SINIF COĞRAFYA DERSİ YAZ TATİLİ EV ÇALIŞMASI MEV KOLEJİ ÖZEL ANKARA OKULLARI 10. SINIF COĞRAFYA DERSİ YAZ TATİLİ EV ÇALIŞMASI Öğrencinin, AdıSoyadı: Sınıfı: Numarası: Ödevin Veriliş Tarihi: 12.06.2015 Ödevin Teslim Tarihi: 19.09.2015 DOĞAL SİSTEMLER

Detaylı

5. Aşağıdakilerden hangisi, Dünya nın iç kısmının sıcak. 6. Yer kabuğu mantoyu çevreleyen bir zar gibi olup kıtalar.

5. Aşağıdakilerden hangisi, Dünya nın iç kısmının sıcak. 6. Yer kabuğu mantoyu çevreleyen bir zar gibi olup kıtalar. BÖLÜM 6 Yerin Şekillenmesi (İç Kuvvetler) 1. Dünya nın iç yapısı hakkında en kapsamlı bilgileri... verir. Bu bilgilere göre, Dünya, iç içe bir kaç küreden oluşmuştur. Buna göre, yukarıda noktalı yere aşağıdakilerden

Detaylı

8. Ünite Yeryüzünde Yaşam

8. Ünite Yeryüzünde Yaşam 8. Ünite Yeryüzünde Yaşam 381 Yer kabuðu Nelerden Oluþur? Milyarca yýl önce Dünya, ekseni etrafýnda dönen, erimiþ ve gaz hâlinde bulunan maddelerden oluþmuþtu. Zamanla dýþtan içe doðru soðuyarak yer kabuðu

Detaylı

TOPO ĞR AFYAV E KAYAÇLAR

TOPO ĞR AFYAV E KAYAÇLAR BÖLÜM 1 TO A VE K A AFY Y A ĞR Ç PO R LA Doğal yollarla oluşmuş, inorganik, karakteristik bir kristal yapısı ve belli bir kimyasal bileşimi (formülü) olan, sabit veya belli sınırlar içinde değişebilen,

Detaylı

O."aapari üç unsur: su, TopRAx, SU KAVNAI{IARI girri N: r-. sıjııı!i $ $J ııç,iifu Aşağıda verilen şekilden yararlanarak soruları cevaplayınız. Su kaynakları arasında nasıl bir ilişki vardır? - Su döngüsü

Detaylı

YERİN YAPISI VE İÇ KUVVETLER

YERİN YAPISI VE İÇ KUVVETLER YER 3 KATMANDAN OLUŞUR: 1.YERKABUĞU: En üstte bulunan tabakadır. İkiye ayrılır. SİAL: En üstteki katı kabuktur. Kıtaların altında kalın okyanusların altında incedir. SİMA: Sial in altında bulunan sıvı

Detaylı

3. Hafta (12 16 Ekim) Hoş Geldiniz

3. Hafta (12 16 Ekim) Hoş Geldiniz 2 3. Hafta (12 16 Ekim) Hoş Geldiniz SU KAYNAKLARI A. Okyanuslar ve Denizler: Atmosferdeki su miktarında artış ya da azalış olmaz sadece yer değiştirme olur. Okyanuslar büyüklüğüne göre Pasifik, Atlas

Detaylı

Yeryüzündeki Sular hidrosfer su döngüsü

Yeryüzündeki Sular hidrosfer su döngüsü Yeryüzündeki Sular Başta balıklar olmak üzere bütün canlılar suya ihtiyaç duymaktadır. Okyanus, deniz ve göllerde yaşayan bitki ve hayvanların sayısı karalarda yaşayanlara göre çok daha fazladır. Karalarda

Detaylı

Toprak oluşum sürecinde önemli rol oynadıkları belirlenmiş faktörler şu

Toprak oluşum sürecinde önemli rol oynadıkları belirlenmiş faktörler şu TOPRAK OLUŞUMU Toprak oluşum sürecinde önemli rol oynadıkları belirlenmiş faktörler şu şekildedir: 1. İklim (su, sıcaklık, oksijen ve karbondioksit) 2. Ana materyal 3. Bitki ve hayvanlar (organik faktörler)

Detaylı

DOĞADAKİ ÜÇ UNSUR; SULAR. Veli&Sümeyra YILMAZ

DOĞADAKİ ÜÇ UNSUR; SULAR. Veli&Sümeyra YILMAZ DOĞADAKİ ÜÇ UNSUR; SULAR 1 2 3 4 Dünyadaki Su Tatlı Su Tatlı Yüzey Suları 5 Su ihtiyacının karşılanması için alınabilecek önemler: a) Baraj yapma b) Suların kirlenmesini engelleme c) Her alanda su tüketiminde

Detaylı

YERKABUĞUNUN BİLEŞİMİ VE ÖZELLİKLERİ LEVHA TEKTONİĞİ İZOSTASİ

YERKABUĞUNUN BİLEŞİMİ VE ÖZELLİKLERİ LEVHA TEKTONİĞİ İZOSTASİ YERKABUĞUNUN BİLEŞİMİ VE ÖZELLİKLERİ LEVHA TEKTONİĞİ İZOSTASİ LİTOSFER VE ASTENOSFER LİTOSFER:Yeryuvarında katı kayaçlardan oluşan kesim Kabuk altında ortalama olarak 70-100 km derinliklere kadar uzanır

Detaylı

5. SINIF SOSYAL BİLGİLER BÖLGEMİZİ TANIYALIM TESTİ. 1- VADİ: Akarsuların yataklarını derinleştirerek oluşturdukları uzun yarıklardır.

5. SINIF SOSYAL BİLGİLER BÖLGEMİZİ TANIYALIM TESTİ. 1- VADİ: Akarsuların yataklarını derinleştirerek oluşturdukları uzun yarıklardır. 1- VADİ: Akarsuların yataklarını derinleştirerek oluşturdukları uzun yarıklardır. PLATO: Çevresine göre yüksekte kalmış, akarsular tarafından derince yarılmış geniş düzlüklerdir. ADA: Dört tarafı karayla

Detaylı

4. SINIF FEN VE TEKNOLOJİ DERSİ II. DÖNEM GEZEGENİMİZ DÜNYA ÜNİTESİ SORU CEVAP ÇALIŞMASI

4. SINIF FEN VE TEKNOLOJİ DERSİ II. DÖNEM GEZEGENİMİZ DÜNYA ÜNİTESİ SORU CEVAP ÇALIŞMASI 4. SINIF FEN VE TEKNOLOJİ DERSİ II. DÖNEM GEZEGENİMİZ DÜNYA ÜNİTESİ SORU CEVAP ÇALIŞMASI 1. Dünya mızın şekli neye benzer? Dünyamızın şekli küreye benzer. 2. Dünya mızın şekli ile ilgili örnekler veriniz.

Detaylı

TOPRAK ANA MADDESİ Top T rak Bilgisi Ders Bilgisi i Peyzaj Mimarlığı aj Prof. Dr Prof.. Dr Günay Erpul kar.edu.

TOPRAK ANA MADDESİ Top T rak Bilgisi Ders Bilgisi i Peyzaj Mimarlığı aj Prof. Dr Prof.. Dr Günay Erpul kar.edu. TOPRAK ANA MADDESİ Toprak Bilgisi Dersi 2011 2012 Peyzaj Mimarlığı Prof. Dr. Günay Erpul erpul@ankara.edu.tr Toprak Ana Maddesi Topraklar, arz kabuğunu oluşturan kayalar, mineraller ve organik maddelerin

Detaylı

LEVHA HAREKETLERĠNĠN ETKĠLERĠ Alfred WEGENER 1915 yılında tüm kıtaların bir arada toplandığını,sonra farklı yönlere kayarak dağıldığını ileri

LEVHA HAREKETLERĠNĠN ETKĠLERĠ Alfred WEGENER 1915 yılında tüm kıtaların bir arada toplandığını,sonra farklı yönlere kayarak dağıldığını ileri LEVHA HAREKETLERĠNĠN ETKĠLERĠ Alfred WEGENER 1915 yılında tüm kıtaların bir arada toplandığını,sonra farklı yönlere kayarak dağıldığını ileri sürmüģtür. KITALARIN KAYMASI TEORĠSĠ olarak anılan bu teoriye

Detaylı

Özlem ŞAHİN, Faruk MİRZA

Özlem ŞAHİN, Faruk MİRZA YAYIN KURULU Hazırlayanlar Özlem ŞAHİN, Faruk MİRZA YAYINA HAZIRLAYANLAR KURULU Kurumsal Yayınlar Yönetmeni Saime YILDIRIM Kurumsal Yayınlar Birimi Dizgi & Grafik Mustafa Burak SANK & Ezgi Güler & Meltem

Detaylı

PÜSKÜRÜK (MAĞMATİK) KAYAÇLAR

PÜSKÜRÜK (MAĞMATİK) KAYAÇLAR KAYAÇLAR Kayaçlar, yerkabuğunu oluşturan ve içerisinde çeşitli minareller bulunan taş ve kayalardır. Aslında baktığımızda bütün canlılar için çok önemli yeri olan ve incelemeye değer özellikleri bulunan

Detaylı

Yeryüzünün en yaşlı kayacı milyar yıl

Yeryüzünün en yaşlı kayacı milyar yıl KAYAÇLAR Tek bir veya birden fazla minerale ait kristal ve/ veya tanelerin bir araya gelerek oluşturdukları katı kütlelere kayaç veya taş adı verilir. Kayaçlar kökenleri ve oluşum koşullarına göre üç gropta

Detaylı

BAŞLICA TOPRAK TİPLERİ

BAŞLICA TOPRAK TİPLERİ BAŞLICA TOPRAK TİPLERİ Topraklar zonal, intrazonal ve azonal topraklar olmak üzere üçe ayrılır. 1. Zonal (Yerli) Topraklar iklim ve bitki örtüsüne bağlı olarak oluşan ve bütün katmanların(horizonların)

Detaylı

TOPO ĞR AFYAV E KAYAÇLAR

TOPO ĞR AFYAV E KAYAÇLAR BÖLÜM 1 Sosyal Bilgiler Akademik Ders Notları Sayfası Paylaşımıdır.. (İbrahim Ulaş Baldemir) TO A VE K A AFY Y A ĞR Ç PO R LA BÖLÜM 1 COĞRAFYA Doğal yollarla oluşmuş, inorganik, karakteristik bir kristal

Detaylı

COĞRAFYA-2 TESTİ. eşittir. B) Gölün alanının ölçek yardımıyla hesaplanabileceğine B) Yerel saati en ileri olan merkez L dir.

COĞRAFYA-2 TESTİ. eşittir. B) Gölün alanının ölçek yardımıyla hesaplanabileceğine B) Yerel saati en ileri olan merkez L dir. 2012 LYS4 / COĞ-2 COĞRAFYA-2 TESTİ 2. M 1. Yukarıdaki Dünya haritasında K, L, M ve N merkezleriyle bu merkezlerden geçen meridyen değerleri verilmiştir. Yukarıda volkanik bir alana ait topoğrafya haritası

Detaylı

BÖLÜM 16 YERYÜZÜ ŞEKİLLERİNİN GELİŞMESİ

BÖLÜM 16 YERYÜZÜ ŞEKİLLERİNİN GELİŞMESİ BÖLÜM 16 YERYÜZÜ ŞEKİLLERİNİN GELİŞMESİ TOPOĞRAFYA, YÜKSELTİ VE RÖLİYEF Yeryüzünü şekillendiren değişik yüksekliklere topoğrafya denir. Topoğrafyayı oluşturan şekillerin deniz seviyesine göre yüksekliklerine

Detaylı

TÜRKİYE NİN DÜNYA ÜZERİNDEKİ YERİ

TÜRKİYE NİN DÜNYA ÜZERİNDEKİ YERİ İ İ İ İ Ğ TÜRKİYE NİN DÜNYA ÜZERİNDEKİ YERİ TÜRKİYE VE YAKIN ÇEVRESİ NEOTEKTONİK HARİTASI TÜRKİYE VE ÇEVRESİ LEVHA HARİTASI TÜRKİYE VE ÇEVRESİ LEVHA HARİTASI-2 TÜRKİYE PALEOZOİK ARAZİLER HARİTASI TÜRKİYE

Detaylı

ÖABT. SORU BANKASI Tamamı Çözümlü. FEN BİLİMLERİ FEN ve TEKNOLOJİ ÖABT. YER BİLİMİ - ASTRONOMİ ÇEVRE BİLİMİ ve ALAN EĞİTİMİ

ÖABT. SORU BANKASI Tamamı Çözümlü. FEN BİLİMLERİ FEN ve TEKNOLOJİ ÖABT. YER BİLİMİ - ASTRONOMİ ÇEVRE BİLİMİ ve ALAN EĞİTİMİ ÖABT 2015 Soruları yakalayan komisyon tarafından hazırlanmıştır. ÖĞRETMENLİK ALAN BİLGİSİ TESTİ ÖABT FEN BİLİMLERİ FEN ve TEKNOLOJİ YER BİLİMİ - ASTRONOMİ ÇEVRE BİLİMİ ve ALAN EĞİTİMİ SORU BANKASI Tamamı

Detaylı

KAYAÇLARDA GÖRÜLEN YAPILAR

KAYAÇLARDA GÖRÜLEN YAPILAR KAYAÇLARDA GÖRÜLEN YAPILAR Kayaçların belirli bir yapısı vardır. Bu yapı kayaç oluşurken ve kayaç oluştuktan sonra kazanılmış olabilir. Kayaçların oluşum sırasında ve oluşum koşullarına bağlı olarak kazandıkları

Detaylı

Diğer sayfaya geçiniz YGS / SOS

Diğer sayfaya geçiniz YGS / SOS 18. Doğal ve beşerî unsurlar birbirleriyle karşılıklı etkileşim içindedir. 19. Arazide yön ve hedef bulma sporlarında pusula ve büyük ölçekli haritalar sporcuların en önemli yardımcılarıdır. Sporcular

Detaylı

Okyanus kıtaları birbirinden ayıran engin, açık denizlerdir 1. Yeryüzünün yaklaşık üçte ikisini (%70) kaplarlar ve bu alanın yaklaşık yarısında su

Okyanus kıtaları birbirinden ayıran engin, açık denizlerdir 1. Yeryüzünün yaklaşık üçte ikisini (%70) kaplarlar ve bu alanın yaklaşık yarısında su Okyanus kıtaları birbirinden ayıran engin, açık denizlerdir 1. Yeryüzünün yaklaşık üçte ikisini (%70) kaplarlar ve bu alanın yaklaşık yarısında su seviyesi 3000 metrenin üzerindedir. Okyanus kelimesi Yunanca

Detaylı

Rüzgarlar kum çakıl gibi gevşek maddeleri havalandırarak taşımak, zemine çarparak aşındırmak ve biriktirmek suretiyle yeryüzünü şekillendirirler.

Rüzgarlar kum çakıl gibi gevşek maddeleri havalandırarak taşımak, zemine çarparak aşındırmak ve biriktirmek suretiyle yeryüzünü şekillendirirler. Rüzgarlar kum çakıl gibi gevşek maddeleri havalandırarak taşımak, zemine çarparak aşındırmak ve biriktirmek suretiyle yeryüzünü şekillendirirler. Rüzgarların şekillendirici etkilerinin görüldüğü yerlerin

Detaylı

SU HALDEN HALE G İ RER

SU HALDEN HALE G İ RER SU HALDEN HALE GİRER Doğada Su Döngüsü Enerji Kaynağı Güneş Suyun yeryüzünde, buharlaşma, yağış, yeraltına süzülme, kaynak ve akarsu olarak tekrar çıkma, bir göl veya denize akma vs gibi hareketlerine

Detaylı

TÜRKİYE NİN YER ALTI SULARI ve KAYNAKLARI

TÜRKİYE NİN YER ALTI SULARI ve KAYNAKLARI TÜRKİYE NİN YER ALTI SULARI ve KAYNAKLARI Yer altı Suları; Türkiye, kumlu, çakıllı ve alüvyal sahalar ile başta karstik alanlar olmak üzere, geçirimli kayaçlara bağlı olarak yer altı suları bakımından

Detaylı

DUMLUPINAR ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ İNŞAAT MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ GÜZ YARIYILI

DUMLUPINAR ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ İNŞAAT MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ GÜZ YARIYILI 2 DUMLUPINAR ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ İNŞAAT MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ 2017-2018 GÜZ YARIYILI Yrd. Doç. Dr. Uğur DAĞDEVİREN 1 4 3 Deprem, yerkabuğu içindeki kırılmalar nedeniyle ani olarak ortaya çıkan

Detaylı

Herhangi bir noktanın dünya üzerinde bulunduğu yere COĞRAFİ KONUM denir. Coğrafi konum ikiye ayrılır. 1. Matematik Konum 2.

Herhangi bir noktanın dünya üzerinde bulunduğu yere COĞRAFİ KONUM denir. Coğrafi konum ikiye ayrılır. 1. Matematik Konum 2. Herhangi bir noktanın dünya üzerinde bulunduğu yere COĞRAFİ KONUM denir. Coğrafi konum ikiye ayrılır. 1. Matematik Konum 2. Özel Konum 1. Türkiye nin Matematik (Mutlak) Konumu Türkiye nin Ekvatora ve başlangıç

Detaylı

KAYAÇLAR YER KABUĞUNU OLUŞTURAN KAYAÇLAR

KAYAÇLAR YER KABUĞUNU OLUŞTURAN KAYAÇLAR TOPOĞRAFYA VE KAYAÇLAR YER KABUĞUNU OLUŞTURAN KAYAÇLAR - Püskürük (Katılaşım - Volkanik) Kayaçlar. İç Püskürük Kayaçlar. Dış Püskürük Kayaçlar - Tortul Kayaçlar. Fiziksel (Kırıntılı) Tortul Kayaçlar. Kimyasal

Detaylı

Suyun yeryüzünde, buharlaşma, yağış, yeraltına süzülme, kaynak ve akarsu olarak tekrar çıkma, bir göl veya denize akma vs gibi hareketlerine su

Suyun yeryüzünde, buharlaşma, yağış, yeraltına süzülme, kaynak ve akarsu olarak tekrar çıkma, bir göl veya denize akma vs gibi hareketlerine su Suyun yeryüzünde, buharlaşma, yağış, yeraltına süzülme, kaynak ve akarsu olarak tekrar çıkma, bir göl veya denize akma vs gibi hareketlerine su döngüsü denir. Su döngüsünü harekete geçiren güneş, okyanuslardaki

Detaylı

Kaya çatlaklarına yerleşen bitki köklerinin büyümesine bağlı olarak çatlak genişler, zamanla ana kayadan parçalar kopar.

Kaya çatlaklarına yerleşen bitki köklerinin büyümesine bağlı olarak çatlak genişler, zamanla ana kayadan parçalar kopar. Toprağın Hikâyesi (Toprak Oluşumu) Toprak, yer kabuğunu oluşturan kayaçların ayrışması ve ufalanması ile oluşmuş; içinde çeşitli mineraller, canlı organizmalar, organik maddeler, hava ve su bulunan yeryüzü

Detaylı

DENİZ BİYOLOJİSİ Prof. Dr. Ahmet ALTINDAĞ Ankara Üniversitesi Fen Fakültesi Biyoloji Bölümü Hidrobiyoloji Anabilim Dalı

DENİZ BİYOLOJİSİ Prof. Dr. Ahmet ALTINDAĞ Ankara Üniversitesi Fen Fakültesi Biyoloji Bölümü Hidrobiyoloji Anabilim Dalı DENİZ BİYOLOJİSİ Prof. Dr. Ahmet ALTINDAĞ Ankara Üniversitesi Fen Fakültesi Biyoloji Bölümü Hidrobiyoloji Anabilim Dalı JEOLOJİK OSEONOGRAFİ Genelde çok karmaşık bir yapıya sahip olan okyanus ve deniz

Detaylı

DÜNYAMIZIN KATMANLARI FEN BİLİMLERİ

DÜNYAMIZIN KATMANLARI FEN BİLİMLERİ DÜNYAMIZIN KATMANLARI FEN BİLİMLERİ DÜNYAMIZIN KATMANLARI Uzaydan çekilen fotoğraflara baktığımızda Dünya yı mavi bir küreye benzetebiliriz. Bu durum, Dünya yüzeyinin çoğunluğunun su ile kaplı olmasının

Detaylı

İnsanlar var olduklarından beri levha hareketlerinin nedenini araştırıyorlar!!!

İnsanlar var olduklarından beri levha hareketlerinin nedenini araştırıyorlar!!! BÖLÜM DÖRT LEVHA TEKTONİĞİ KURAMININ OLUŞUMU VE GELİŞİMİ (http://ergunaycan.googlepages.com/ders5_levhatektoniginingenelprensipl.pdf) İnsanlar var olduklarından beri levha hareketlerinin nedenini araştırıyorlar!!!

Detaylı

10. SINIF KONU ANLATIMI. 48 EKOLOJİ 10 BİYOMLAR Sucul Biyomlar

10. SINIF KONU ANLATIMI. 48 EKOLOJİ 10 BİYOMLAR Sucul Biyomlar 10. SINIF KONU ANLATIMI 48 EKOLOJİ 10 BİYOMLAR Sucul Biyomlar SUCUL BİYOMLAR Sucul biyomlar, biyosferin en büyük kısmını oluşturur. Fiziksel ve kimyasal özelliklerine göre tatlı su ve tuzlu su biyomları

Detaylı

MÜHENDİSLİK JEOLOJİSİ İNŞAAT MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ İÇİN

MÜHENDİSLİK JEOLOJİSİ İNŞAAT MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ İÇİN MÜHENDİSLİK JEOLOJİSİ İNŞAAT MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ İÇİN JEOLOJİNİN TANIMI, KONUSU, GELİŞİMİ ÖNEMİ Jeoloji, geniş anlamı ile 1. yerküresinin güneş sistemi içindeki konumundan, 2. fiziksel özelliğinden ve

Detaylı

İKLİM ELEMANLARI SICAKLIK

İKLİM ELEMANLARI SICAKLIK İKLİM ELEMANLARI Bir yerin iklimini oluşturan sıcaklık, basınç, rüzgâr, nem ve yağış gibi olayların tümüne iklim elemanları denir. Bu elemanların yeryüzüne dağılışını etkileyen enlem, yer şekilleri, yükselti,

Detaylı

BİYOMLAR SUCUL BİYOMLAR SELİN HOCA

BİYOMLAR SUCUL BİYOMLAR SELİN HOCA BİYOMLAR SUCUL BİYOMLAR SELİN HOCA SUCUL BİYOMLAR Sucul biyomlar, biyosferin en büyük kısmını oluşturur. Fiziksel ve kimyasal özelliklerine göre tuzlu su ve tatlı su biyomları olmak üzere iki kısımda incelenir.

Detaylı

ÖSYM YGS / SOS M Diğer sayfaya geçiniz.

ÖSYM YGS / SOS M Diğer sayfaya geçiniz. 17. 18. Atatürk, Türkiye Cumhuriyeti sadece iki şeye güvenir. Biri millet kararı, diğeri en elim ve güç şartlar içinde dünyanın takdirlerine hakkıyla layık olan ordumuzun kahramanlığı; bu iki şeye güvenir.

Detaylı

COĞRAFYA DERSİ 9. SINIF 2. DÖNEM 1. YAZILISI SORULARI (1) (CEVAP ANAHTARLI)

COĞRAFYA DERSİ 9. SINIF 2. DÖNEM 1. YAZILISI SORULARI (1) (CEVAP ANAHTARLI) COĞRAFYA DERSİ 9. SINIF 2. DÖNEM 1. YAZILISI SORULARI (1) (CEVAP ANAHTARLI) 2013-2014 EĞİTİM VE ÖĞRETİM YILI.. OKULU 2.DÖNEM 9/ SINIFI COĞRAFYA DERSİ 1. YAZILISI ADI SOYADI:...SINIF NO..PUAN 1. Yukarıdaki

Detaylı

GENEL JEOLOJİ. y e r i n d ı ş o l a y l a r ı

GENEL JEOLOJİ. y e r i n d ı ş o l a y l a r ı GENEL JEOLOJİ y e r i n d ı ş o l a y l a r ı D I Ş D İ N A M İ K y e r i n d ı ş o l a y l a r ı - Dış olayların genel değerlendirmesi - İklim - Ayrışma - Deniz ve okyanusların genel özellikleri - Dış

Detaylı

BÖLGE KAVRAMI VE TÜRLERİ

BÖLGE KAVRAMI VE TÜRLERİ BÖLGE KAVRAMI VE TÜRLERİ Doğal, beşerî ve ekonomik özellikler bakımından çevresinden farklı; kendi içinde benzerlik gösteren alanlara bölge denir. Bölgeler, kullanım amaçlarına göre birbirine benzeyen

Detaylı

DIŞ KUVVETLER. Hazırlayan : Taylan Batman Coğrafya Öğretmeni

DIŞ KUVVETLER. Hazırlayan : Taylan Batman Coğrafya Öğretmeni DIŞ KUVVETLER Rüzgar aşınım ve birikim şekilleri Akarsu aşınım şekilleri Akarsu birikim şekilleri Yer altı suları ve kaynaklar Karstik aşınım ve birikim şekilleri Buzul aşınım ve birikim şekilleri* Dalga

Detaylı

Hitit Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi Antropoloji Bölümü. Öğr. Gör. Kayhan ALADOĞAN

Hitit Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi Antropoloji Bölümü. Öğr. Gör. Kayhan ALADOĞAN Hitit Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi Antropoloji Bölümü Öğr. Gör. Kayhan ALADOĞAN ÇORUM 2017 Alp - Himalaya kıvrım kuşağı üzerinde yer alan ülkemizde tüm jeolojik zaman ve devirlere ait araziler görülebilmektedir.

Detaylı

Konu 2.1: Kayaçların sirkülasyonu ile ilgili alıştırma

Konu 2.1: Kayaçların sirkülasyonu ile ilgili alıştırma Dr Ralph Baehr Konu 2.1: Kayaçların sirkülasyonu ile ilgili alıştırma Aşağıdaki resimde yer kabuğu üzerinden litosfere kadar giden yerzünün kayaç maddelerinin gelişimi görülmektedir. Ödevler 1. Aşağıda

Detaylı

İlk Zaman KAMBRİYEN ÖNCESİ: 3-Hadeyan, 2-Arkeyan, 1-Proterozoik

İlk Zaman KAMBRİYEN ÖNCESİ: 3-Hadeyan, 2-Arkeyan, 1-Proterozoik JEOLOJİK DEVİRLER İlk Zaman KAMBRİYEN ÖNCESİ: 3-Hadeyan, 2-Arkeyan, 1-Proterozoik Dünya nın oluşumundan 4 Milyar Yıl sonra Kıtaların çekirdek kısmını oluşturan en eski kıvrımlar oluşmuştur. Su yosunu (alg)

Detaylı

BÖLÜM YEDİ DEPREM TÜRLERİ

BÖLÜM YEDİ DEPREM TÜRLERİ BÖLÜM YEDİ DEPREM TÜRLERİ 7.1 DEPREM TÜRLERİ Bölüm6 da deprem nedir, nasıl oluşur ve deprem sonucunda oluşan yer içinde hareket eden sismik dalgaların nasıl hareket ettiklerini ve yer içinde nasıl bir

Detaylı

Fen ve Teknoloji ÜNİTE: DOĞAL SÜREÇLER 8.1 Evren ve Dünyamız Nasıl Oluştu? Anahtar Kavramlar Büyük Patlama EVRENİN OLUŞUMU 2.

Fen ve Teknoloji ÜNİTE: DOĞAL SÜREÇLER 8.1 Evren ve Dünyamız Nasıl Oluştu? Anahtar Kavramlar Büyük Patlama EVRENİN OLUŞUMU 2. 8.1 Evren ve Dünyamız Nasıl Oluştu? Anahtar Kavramlar Büyük Patlama * Edwin Hubble 1929 da gök adaların birbirinden uzaklaştıklarını gözlemleyerek evrenin devamlı genişlemekte olduğu fikrini destekler.

Detaylı

MEKANSAL BIR SENTEZ: TÜRKIYE. Türkiye nin İklim Elemanları Türkiye de İklim Çeşitleri

MEKANSAL BIR SENTEZ: TÜRKIYE. Türkiye nin İklim Elemanları Türkiye de İklim Çeşitleri MEKANSAL BIR SENTEZ: TÜRKIYE Türkiye nin İklim Elemanları Türkiye de İklim Çeşitleri Türkiye de Sıcaklık Türkiye de Yıllık Ortalama Sıcaklık Dağılışı Türkiye haritası incelendiğinde Yükseltiye bağlı olarak

Detaylı

MÜHENDİSLİK JEOLOJİSİ. Of Teknoloji Fakültesi İnşaat Mühendisliği Bölümü Şubat.2015

MÜHENDİSLİK JEOLOJİSİ. Of Teknoloji Fakültesi İnşaat Mühendisliği Bölümü Şubat.2015 MÜHENDİSLİK JEOLOJİSİ Of Teknoloji Fakültesi İnşaat Mühendisliği Bölümü Şubat.2015 JEOLOJİNİN TANIMI Jeoloji, geniş anlamı ile 1. Yerküresinin güneş sistemi içindeki konumundan, 2. Fiziksel özelliğinden

Detaylı

T.C. MİLLÎ EĞİTİM BAKANLIĞI AÇIK ÖĞRETİM OKULLARI (AÇIK ÖĞRETİM LİSESİ - MESLEKİ AÇIK ÖĞRETİM LİSESİ) COĞRAFYA

T.C. MİLLÎ EĞİTİM BAKANLIĞI AÇIK ÖĞRETİM OKULLARI (AÇIK ÖĞRETİM LİSESİ - MESLEKİ AÇIK ÖĞRETİM LİSESİ) COĞRAFYA T.C. MİLLÎ EĞİTİM BAKANLIĞI AÇIK ÖĞRETİM OKULLARI (AÇIK ÖĞRETİM LİSESİ - MESLEKİ AÇIK ÖĞRETİM LİSESİ) COĞRAFYA 3 DERS NOTU YAZAR Mecit Mümin POLAT ANKARA 2014 MEB HAYAT BOYU ÖĞRENME GENEL MÜDÜRLÜĞÜ YAYINLARI

Detaylı

Bölgesel iklim: Makroklima alanı içerisinde daha küçük alanlarda etkili olan iklimlere bölgesel iklim denir.(marmara iklimi)

Bölgesel iklim: Makroklima alanı içerisinde daha küçük alanlarda etkili olan iklimlere bölgesel iklim denir.(marmara iklimi) YERYÜZÜNDEKİ BAŞLICA İKLİM TİPLERİ Matematik ve özel konum özelliklerinin etkisiyle Dünya nın çeşitli alanlarında farklı iklimler ortaya çıkmaktadır. Makroklima: Çok geniş alanlarda etkili olan iklim tiplerine

Detaylı

Doğal Su Ekosistemleri. Yapay Su Ekosistemleri

Doğal Su Ekosistemleri. Yapay Su Ekosistemleri Okyanuslar ve denizler dışında kalan ve karaların üzerinde hem yüzeyde hem de yüzey altında bulunan su kaynaklarıdır. Doğal Su Ekosistemleri Akarsular Göller Yer altı su kaynakları Bataklıklar Buzullar

Detaylı

BBP JEOLOJİ. Prof.Dr. Atike NAZİK Ç.Ü. Jeoloji Mühendisliği Bölümü

BBP JEOLOJİ.  Prof.Dr. Atike NAZİK Ç.Ü. Jeoloji Mühendisliği Bölümü BBP JEOLOJİ http://i44.tinypic.com/9rlwea.jpg Prof.Dr. Atike NAZİK Ç.Ü. Jeoloji Mühendisliği Bölümü I.HAFTA Jeoloji hakkında temel bilgiler, dalları, tarihçe, jeoloji mühendisinin uğraş alanları, jeoloji

Detaylı

SU HALDEN HALE GİRER. Nazife ALTIN. Fen ve Teknoloji

SU HALDEN HALE GİRER. Nazife ALTIN. Fen ve Teknoloji SU HALDEN HALE GİRER SU DÖNGÜSÜ Güneş, yeryüzündeki karaları ve suları ısıtır. Havayı ise yeterince ısıtamaz. Havanın bir kısmı dolaylı yoldan ısınır. Karalar ve suların ısınması sırasında bunlarla temas

Detaylı

B A S I N Ç ve RÜZGARLAR

B A S I N Ç ve RÜZGARLAR B A S I N Ç ve RÜZGARLAR B A S I N Ç ve RÜZGARLAR Havadaki su buharı ve gazların, cisimler üzerine uyguladığı ağırlığa basınç denir. Basıncı ölçen alet barometredir. Normal hava basıncı 1013 milibardır.

Detaylı

Orojenez (Dağ Oluşumu) Jeosenklinallerde biriken tortul tabakaların kıvrılma ve kırılma olayına dağ oluşumu ya da orojenez denir.

Orojenez (Dağ Oluşumu) Jeosenklinallerde biriken tortul tabakaların kıvrılma ve kırılma olayına dağ oluşumu ya da orojenez denir. İç Kuvvetler Enerjisini yerin içinden (magma) alan güçlerdir. İç güçlerin oluşturduğu yer şekilleri dış güçler tarafından aşındırılır. İç güçlerin oluşturduğu hareketlerin bütününe tektonik hareket denir.

Detaylı

Başlıca Kıyı Tipleri, Özellikleri ve Oluşum Süreçleri

Başlıca Kıyı Tipleri, Özellikleri ve Oluşum Süreçleri Başlıca Kıyı Tipleri, Özellikleri ve Oluşum Süreçleri Dünya da bir birinden farklı kıyı tipleri oluşmuştur. Bu farklılıkların oluşmasında; Dalga ve akıntılar, Dağların kıyıya uzanış doğrultusu, Kıyılardaki

Detaylı

YERYÜZÜNÜ ŞEKİLLENDİREN DIŞ KUVVETLER

YERYÜZÜNÜ ŞEKİLLENDİREN DIŞ KUVVETLER ADI SOYADI: Dış Kuvvetler: Enerjisini Güneşten alan ve yeryüzünü aşındırma, taşıma ve biriktirme şeklinde şekillendiren kuvvetlerdir. Akarsu, rüzgâr, dalga, buzul gibi ** AKARSULAR ** Yeryüzünün şekillenmesinde

Detaylı

Atoller (mercan adaları) ve Resifler

Atoller (mercan adaları) ve Resifler Atoller (mercan adaları) ve Resifler Atol, hayatlarını sıcak denizlerde devam ettiren ve mercan ismi verilen deniz hayvanları iskeletlerinin artıklarının yığılması sonucu meydana gelen birikim şekilleridir.

Detaylı

Başlıca Toprak Tipleri ve Özellikleri

Başlıca Toprak Tipleri ve Özellikleri Başlıca Toprak Tipleri ve Özellikleri Toprak, üzerinde tüm canlıların barınıp yaşadığı, insan ve hayvan beslenmesi için gerekli ürünlerin yetiştiği yaşayan canlı bir varlıktır ve yaşamın kaynağıdır. Toprak,

Detaylı

Prof. Dr. Ceyhun GÖL. Çankırı Karatekin Üniversitesi Orman Fakültesi Havza Yönetimi Anabilim Dalı

Prof. Dr. Ceyhun GÖL. Çankırı Karatekin Üniversitesi Orman Fakültesi Havza Yönetimi Anabilim Dalı Jeoloji Prof. Dr. Ceyhun GÖL Çankırı Karatekin Üniversitesi Orman Fakültesi Havza Yönetimi Anabilim Dalı Ders Konuları Jeolojinin tanımı ve tarihçesi Mineraller Güneş sistemi Kayaçlar Dünyanın şekli ve

Detaylı

DOĞAL SİSTEMLER 3. ÜN TE

DOĞAL SİSTEMLER 3. ÜN TE 1. DOĞAL SİSTEMLER 3. ÜN TE 11 1. ÜNİTE Doğal Sistemler Mantodan kaynağını alan mağma yeryüzünde katılaşarak dış püskürük kayaçları oluşturur. 1. Topoğrafya ve Kayaçlar KAYAÇLAR YERKABUĞUNUN MALZEMESİ

Detaylı

YER KABUĞU NELERDEN OLUġUR?(6.sınıf)

YER KABUĞU NELERDEN OLUġUR?(6.sınıf) YER KABUĞU NELERDEN OLUġUR?(6.sınıf) Dünyayı oluşturan katmanların dıştan içe doğru sırası şu şekildedir; hava küre, su küre, taş küre, ateş küre, ağır küre. Hava Küre(Atmosfer): Yeryüzünün etrafını saran

Detaylı

YGS COĞRAFYA HIZLI ÖĞRETİM İÇİNDEKİLER EDİTÖR ISBN / TARİH. Sertifika No: KAPAK TASARIMI SAYFA TASARIMI BASKI VE CİLT İLETİŞİM. Doğa ve İnsan...

YGS COĞRAFYA HIZLI ÖĞRETİM İÇİNDEKİLER EDİTÖR ISBN / TARİH. Sertifika No: KAPAK TASARIMI SAYFA TASARIMI BASKI VE CİLT İLETİŞİM. Doğa ve İnsan... YGS COĞRAFYA HIZLI ÖĞRETİM EDİTÖR Turgut MEŞE Bütün hakları Editör Yayınevine aittir. Yayıncının izni olmaksızın kitabın tümünün veya bir kısmının elektronik, mekanik ya da fotokopi yoluyla basımı, çoğaltılması

Detaylı

JEOLOJİ İÇ KUVVETLER

JEOLOJİ İÇ KUVVETLER JEOLOJİ İÇ KUVVETLER Enerjisini yerin içindeki mağmadan alan güçlere iç kuvvetler denir. İç kuvvetlerin etkisiyle orojenez, epirojenez, volkanizma ve depremler meydana gelir. İç kuvvetlerin oluşturduğu

Detaylı

DUMLUPINAR ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ İNŞAAT MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ GÜZ YARIYILI

DUMLUPINAR ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ İNŞAAT MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ GÜZ YARIYILI 2 DUMLUPINAR ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ İNŞAAT MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ 2018-2019 GÜZ YARIYILI Dr. Uğur DAĞDEVİREN 1 4 3 2 6 5 3 8 7 4 10 9 A.1.a. Tektonik Yüzey Yırtılması 5 12 11 A.1.b. Bölgesel Çökme/Yükselme

Detaylı

YAZILI SINAV CEVAP ANAHTARI COĞRAFYA

YAZILI SINAV CEVAP ANAHTARI COĞRAFYA YAZILI SINAV CEVAP ANAHTARI COĞRAFYA CEVAP 1: (TOPLAM 10 PUAN) 1.1: 165 150 = 15 meridyen fark vardır. (1 puan) 15 x 4 = 60 dakika = 1 saat fark vardır. (1 puan) 12 + 1 = 13 saat 13:00 olur. (1 puan) 1.2:

Detaylı

Meteoroloji. IX. Hafta: Buharlaşma

Meteoroloji. IX. Hafta: Buharlaşma Meteoroloji IX. Hafta: Buharlaşma Hidrolojik döngünün önemli bir unsurunu oluşturan buharlaşma, yeryüzünde sıvı ve katı halde farklı şekil ve şartlarda bulunan suyun meteorolojik faktörlerin etkisiyle

Detaylı

5. SINIF FEN BİLİMLERİ YER KABUĞUNUN GİZEMİ TESTİ

5. SINIF FEN BİLİMLERİ YER KABUĞUNUN GİZEMİ TESTİ 1) Aşağıdaki anıtlardan hangisi diğerlerinden farklıdır? A) B) C) D) 2) I Arazide daha önce olmayan, kaynak suların, suya doygun alanların ve su sızıntılarının oluşması. II Bina temelleri altında çatlama,

Detaylı

SEDİMANTER KAYAÇLAR (1) Prof.Dr. Atike NAZİK, Çukurova Üniversitesi J 103 Genel Jeoloji I

SEDİMANTER KAYAÇLAR (1) Prof.Dr. Atike NAZİK, Çukurova Üniversitesi J 103 Genel Jeoloji I SEDİMANTER KAYAÇLAR (1) Prof.Dr. Atike NAZİK, Çukurova Üniversitesi J 103 Genel Jeoloji I KAYAÇ ÇEŞİTLERİ VE OLUŞUMLARI soğuma ergime Mağmatik Kayaç Aşınma ve erosyon ergime Sıcaklık ve basınç sediment

Detaylı

İKLİM TİPLERİ VE BİTKİ ÖRTÜSÜ ÇALIŞMA TESTİ

İKLİM TİPLERİ VE BİTKİ ÖRTÜSÜ ÇALIŞMA TESTİ İKLİM TİPLERİ VE BİTKİ ÖRTÜSÜ ÇALIŞMA TESTİ A. Aşağıdaki soruları yandaki şekle bakarak cevaplayınız. 1. Yağış rejimi. 2. Burası. Kuşakta bulunur. 3. Yarımküresi 4. Bitki örtüsü. 5. Yaz kuraklığı isteyen

Detaylı

Nüfus Dağılışını Etkileyen Faktörler İkiye Ayrılır: 1-Doğal Faktörler 2-Beşeri Faktörler

Nüfus Dağılışını Etkileyen Faktörler İkiye Ayrılır: 1-Doğal Faktörler 2-Beşeri Faktörler Nüfusun Dağılışında Etkili Faktörler Nüfus Dağılışını Etkileyen Faktörler İkiye Ayrılır: 1-Doğal Faktörler 2-Beşeri Faktörler 1-Doğal Faktörler: 1.İklim : Çok sıcak ve çok soğuk iklimler seyrek nüfusludur.

Detaylı

YENİLENEBİLİR ENERJİ KAYNAKLARI. Gökhan BAŞOĞLU

YENİLENEBİLİR ENERJİ KAYNAKLARI. Gökhan BAŞOĞLU YENİLENEBİLİR ENERJİ KAYNAKLARI İÇERİK 1. DÜNYADAKİ VE ÜLKEMİZDEKİ ENERJİ KAYNAKLARI VE KULLANIMI 1.1 GİRİŞ 1.2 ENERJİ KAYNAKLARI 1.3 TÜRKİYE VE DÜNYADAKİ ENERJİ POTANSİYELİ 2. YENİLENEBİLİR ENERJİ KAYNAKLARI

Detaylı

Test. Doğa ve İnsan BÖLÜM 1

Test. Doğa ve İnsan BÖLÜM 1 Doğa ve İnsan 1. Aşağıdakilerden hangisi insanın doğrudan veya dolaylı etkisi ile oluşmamış doğal olaylardandır? A) Kuraklık B) Orman yangını C) Sel D) Erozyon E) Aşırı yağış Test 1 6. Coğrafi araştırmalarda

Detaylı

NEMLİLİK VE YAĞIŞ Su Döngüsü: döngüsü NEMLİLİK nem

NEMLİLİK VE YAĞIŞ Su Döngüsü: döngüsü NEMLİLİK nem NEMLİLİK VE YAĞIŞ Yeryüzünde yaşamın en önemli öğelerinden biri olan su, atmosferde katı, sıvı ve gaz halinde bulunur. Su, her derecede gaz haline geçebilir. Sıcaklık 0 C nin altına düşünce donarak, katı

Detaylı

en.wikipedia.org Prof.Dr. Atike NAZİK, Çukurova Üniversitesi

en.wikipedia.org Prof.Dr. Atike NAZİK, Çukurova Üniversitesi METAMORFİZMA VE METAMORFİK KAYAÇLAR I en.wikipedia.org Prof.Dr. Atike NAZİK, Çukurova Üniversitesi KAYAÇ DÖNGÜSÜ VE METAMORFİK KAYAÇLAR METAMORFİZMA Metamorfizma; Yunanca değişme anlamına gelen meta ve

Detaylı

Tarım, yeryüzündeki belli başlı üretim şekillerinden en gerekli ve yaygın olanıdır. Tarımın yapılış şekli ve yoğunluğu, ülkelerin gelişmişlik

Tarım, yeryüzündeki belli başlı üretim şekillerinden en gerekli ve yaygın olanıdır. Tarımın yapılış şekli ve yoğunluğu, ülkelerin gelişmişlik TARIM VE EKONOMİ Tarım, yeryüzündeki belli başlı üretim şekillerinden en gerekli ve yaygın olanıdır. Tarımın yapılış şekli ve yoğunluğu, ülkelerin gelişmişlik düzeyine bağlıdır. Bazı ülkelerde tarım tekniği

Detaylı

VOLKANLAR VOLKANLAR :

VOLKANLAR VOLKANLAR : VOLKANLAR VOLKANLAR : Yanardağ ya da volkan, magmanın (Dünya'nın iç tabakalarında bulunan, yüksek basınç ve yüksek sıcaklıkla erimiş kayalar) yeryuvarlağının yüzeyinden dışarı püskürerek çıktığı coğrafi

Detaylı