Öğr. Gör. Dr. Ömer ERKAN HACİM KALIPÇILIĞI BÖLÜM 3 PLASTİK ENJEKSİYON KALIBI ELEMANLARI

Transkript

1 Öğr. Gör. Dr. Ömer ERKAN HACİM KALIPÇILIĞI BÖLÜM 3 PLASTİK ENJEKSİYON KALIBI ELEMANLARI

2

3 KALIP ELEMANLARI Yolluk Burcu ve Yerleştirme Bileziği Bağlama Plakaları Kılavuz Pimler İtici pimler, Burç ve Plakalar Destek Plakaları

4 olluk burcu ve yerleştirme flanşı Üst Bağlama Plakası Destek Plakası Dişi Plaka Merkezleme Kolonları Erkek Plaka Destek Plakası Merkezleme Burçları İtici Pimleri Soğutma Rakorları Destek Takozları (Plakaları) İtici Bağlama Plakaları Alt Bağlama Plakası

5 YOLLUK BURCU ve YERLEŞTİRME BİLEZİĞİ Yolluk burcu, içinde meme yolluğunun şekillendiği kalıp parçasıdır.yolluk burcu makinenin enjeksiyon memesinden gelen malzemeyi kalıp ayrılma hattına taşıyan kalıp elemanıdır. Yolluk burcundaki plastiğin en son donması gerekir ki ütüleme basıncı kalıp gözlerine iletilebilsin. Diğer taraftan gereğinden büyük olması çevrim süresini aşırı artıracaktır. Yolluk burcu kalıp açıldığı zaman kolayca kopabilmelidir.dolayısı ile bir koniklik verilmesi gerekir.

6 YOLLUK BURCU BOYUTLANDIRMA ESASLARI Enjeksiyon sonunda yolluğun kalıptan kolay ayrılabilmesi için, 3-5 derece arasında bir koniklik verilir..din de yolluk burcu malzeme,boyut ve işleme kalitesi ile standart kalıp elemanı olarak tanımlanmıştır.

7 YOLLUK BURCU ÇIKIŞ ÇAPI DEĞERLERİ Malzeme < 200gr gr gr 1000gr > POM PMMA 5,5 6,5 8 9 PC PA6 4,5 5,5 7 7 PA66 4,5 5,5 7 7 PPO ABS

8 YOLLUK BURCU STANDARDI

9

10 YERLEŞTİRME BİLEZİĞİ Yolluk burcu ile enjeksiyon memesinin aynı merkezde(eksen) çalışmasını sağlar.

11

12 BAĞLAMA ve DESTEK PLAKALARI Büyük hacimli kalıplarla üretilen parçaların kalıp içerisinden çıkartılmasında kullanılan itici pim, burç ve plakalarının desteklenmesinde kullanılan ilave kalıp elemanlarındandır. Ayrıca bu plakalar, kalıp yarımlarının desteklenmesinde de kullanılır. Desteklenmemiş itici pim ve plakalar, çarpıldığı veya şekil değiştirdiği zaman dişi kalıp ve maça pimlerinin konumu ile itici pimlerin çalışma konumu değişir. Bu da kalıptan çıkartılacak parçanın kırılmasına sebep olur. Bu nedenle, kalıp sıkma kuvveti fazla olan preslerde kalıplama alanına uygun destek plakası boyutları veya destek plakası boyutlarına bağlı olarak toplam kalıplama alanı bulunur

13

14

15 İtici Destek Plakasının Bağlanışı İtici bağlama plakasındaki pimler için arka plaka görevi yapar. İtici bağlama plakası ile birlikte düşünülmelidir

16 Kalıbın çalışma durumuna göre itici plakaya monte edilmiş itici pimlerle birlikte destek plakası, kaba olarak yan duvarlar arasına yerleştirilir. Yan Destek Plakaları

17 KLAVUZ ve İTİCİ PİMLER Kılavuz pimler plakalara kılavuzluk ederek konum tayin ederler. İtici pimler ise kalıplanan parçanın kalıp içersinden çıkartılması için kullanılan pimlerdir.

18 İTİCİ SİSTEMLER İtici sisteminin fonksiyonu, baskı soğuduktan sonra parçanın çıkartılmasını kalıptan sağlamaktadır. İtici mekanizmasının fonksiyon ve dizayn olarak çeşitleri vardır. İtici metotlarının seçimi bazı faktörlere bağlıdır; a. Dışarı atılacak parçanın dizaynına, b. Parçanın estetik görünüşüne, c. Üretimin ihtiyaçlarına, Parçayı ve kalıbı enjeksiyon baskı işlemi için tasarlandığında, itici metotlarının seçimine dikkat edilmesi gerektiği göz önüne alınmalıdır.

19 Örnek İtici Sistem Çap 4 itici pimler Çap 6 itici pimler

20 İTİCİ SİSTEM ÇEŞİTLERİ İtici pimler, en ucuz itici sistemi sunarlar. Fakat bunların kullanımı sınırlıdır. Bu sınırlamalardan biri, ufak kesitlerden dolayı, yüksek miktarda itici kuvveti baskıdaki bir noktaya uygulanır. Pimin yerleştirildiği noktadan dolayı parçada bozukluk veya kırılma olur. Özellikle ince duvarlı parça veya kırılgan malzemesi kullanıldığında. İtici pimler, standart kalıp parçası olarak genelde ucuz olduklarından dolayı ve standart format olarak metrik ve parmak ölçü birimlerinde bıçak, düz basamaklı pim olarak şekilde görüldüğü gibi üretilirler.

21 BORU TİP İTİCİLER İtici bilezikler, belirli özellikteki parçaları dışarı atmak için kullanılırlar, örneğin, içi boş delikler. Ufak yuvarlak parça bir tane itici bilezik kullanılarak parçanın çevresinden itilirler. İtici bilezik kullanmak, pim kullanmaktan daha pahalıdır ve kullanılmaları esnasında bilezik içinde ve dışında sürtünmeden dolayı daha hızlı eskime eğilimindedir. Standart pimlerle karşılaştırıldığında itici kuvvetler bileziğin daha geniş kesit alanına daha düzgün şekilde dağıtılması ile birlikte kalıp havalandırmasını iki katına çıkararak daha etkin havalandırma da sağlar. Bu tip boru iticiler genellikle bos altlarında veya boru şeklindeki ayaklarda yada yüzeyde itici izi olmayan yerlerde kullanılırlar. Standart bir parça olduğu için piyasada çeşitli boy ve çaplarda hazır bulunurlar

22 HAVALI İTİCİ Çeşitli mekanik itici metot kombinasyonlarına ihtiyaç duyulduğunda, havalı iticiler de kullanılır. Hava mekanik itici sistemleri ile ilgili bir çok termoplastik ve kauçuk endüstrisinde bulunur, örneğin, conta yağ keçesi, diyafram vb. Büyük ince duvarlı parçaların kalıptan dışarı atılmasında, büyük izdüşüm alanlarından dolayı sıkça hava itici tekniği kullanılarak, parçaya zarar vermeden kalıptan dışarı atılır. Havalı itici sistemleri çoğunlukla büyük yüzey alanına sahip ve baskıdan sonra erkek üzerinde kalarak büyük bir vakum yapan parçalarda flanş veya itici sistemlerine yardımcı olarak kullanılırlar. Kalıp açıldıktan sonra erkek kısmında vakum yapmış halde bulunan bu sübaplardan ilk önce hava verilerek vakum önlenir. Daha sonra ise, itici sistemi parçayı çok rahat erkekten sıyırır ve dışarı atar. Sübap bazen kendiliğinden yerine geçer bazen de mal basıncı veya küçük bir yay ile yerine oturur.

23 BURÇLAR Plastik Enjeksiyonla Kalıplama işleminde çevrim zamanının (cycle time) kısalığından ötürü kalıbın hızlı hareket etmesi istenir. Bu durumda bilyalı burçlar sürtünmeyi azaltarak hareket kabiliyetini artırırlar ve plastik enjeksiyon ile kalıplama sistemlerinde sıklıkla kullanılırlar.

24 24 BÖLÜM 3 SONU BÖLÜM 4 SOLIDWORKS TE KALIP AYIRMA YÖNTEMLERİ

25 T E K N O L O J İ F A K Ü LT E S İ M A K İ N E v e İ M A L A T M Ü H E N D İ S L İ Ğ İ