-Rubai nazım şekli denince akla gelen ilk sanatçı İranlı şair.. dır.

Transkript

1 10. SINIF TÜRK EDEBİYATI ÇALIŞMA SORULARI 1. Gazelin özelliklerinden beşi tanesini yazınız. 2. Aşağıda verilen kavramları tanımlayınız. Matla: Taç beyit: Tegazzül: Fahriye: Methiye: 3. Verilen dörtlüğün ahenk unsurlarını bulunuz. Kum birikmiş derede Vefasız yar nerede Geçersin belki dedim Bekledim pencerede Kafiyesi: Redifi: Ölçüsü: Kafiye şeması: 4. Verilen boşlukları uygun şekilde doldurunuz. -Gazelin en güzel beyitine...denir. -Gazelin İslamiyet ten önceki Türk edebiyatındaki karşılığına., halk edebiyatındaki karşılığına ise. denir. -Rubai nazım şekli denince akla gelen ilk sanatçı İranlı şair.. dır. -Bestelenmek üzere yazılan şiirlere..denir. 5. Divan şiirine Türklerin kazandırdığı nazım şekilleri nelerdir?

2 6. Verilen manilerin türünü belirleyiniz. Ne viran çeşme imiş Su içecek tası yok Yıkıldı viran gönlüm Yapacak ustası yok Şu vefasız dünyanın Ucu var ortası yok Ayağı Kuşlardan bir kuş gördüm Var başında ayağı Üstad manici isen Aç maniden ayağı Şu dağlar olmasaydı Çiçeği solmasaydı Ölüm Allah ın emri Ayrılık olmasaydı Güle naz Boğaza Bülbül eyler güle naz Girdim bir dost bağın Ağlayan çok gülen az

3 7. I. Duygu ve düşünceler kalıplaşmış mazmunlarla anlatılır. II. Konular genellikle aşk, şarap, sevgilidir. III. Anlatım süslü ve sanatlıdır. Anlam ve söz sanatlarına özellikle yer verilir. IV. Nazımdan çok nesir alanında eserler ortaya konulmuştur. V. Ahenge çok önem verildiği için redife özellikle yer verilir. Divan edebiyatı ile ilgili numaralandırılmış cümlelerin hangisinde bir bilgi yanlışı vardır? A) V B) IV C) III D) II E) I 8. I. Nazım birimi dörtlüktür. II. Sanatlı ve süslü söyleyişten uzaktır. III. Sagu, koşuk, sav en önemli ürünleridir. IV. Halkın ortak problemlerini dile getirmiştir. V. Nesir alanında şiirden daha çok gelişme görülmüştür. Numaralanmış cümlelerin hangisinde ya da hangilerinde Halk edebiyatıyla ilgili bir bilgi yanlışı yapılmıştır? A) Yalnız II B) Yalnız III C) Yalnız V D) III ve V E) I ve IV 9. Verilen yargıları doğu-yanlış durumlarına göre işaretleyiniz. Mani, Anonim Halk Edebiyatı nazım şekillerindendir.( ) Rubai tek dörtlükten oluşur. ( ) Şarkı türünün en önemli şairi Fuzuli dir. ( ) Divan şiirinde genellikle hece ölçüsü kullanılır. ( ) Kasidenin beyit sayısı 5-15 arasındadır. ( ) 10.Aşağıdaki boşlukları doldurunuz. a.fuzuli nin naat olarak yazdığı adını redifinden alan meşhur kaside.. b. Halk şiirinde en küçük nazım biçimidir.. c.halk şiirinde hecenin sekizli ölçüsü ile koşma biçiminde düzenlenen ve özel bir ezgi ile söylenen şiirlerdir.

4 d.dört dizeli bentlerden oluşan, oldukça uzun bir nazım biçimidir.. e.bir kimseyi yermek ya da toplumun bozuk yönlerini eleştirmek amacıyla yazılan şiirlerdir f.divan edebiyatında beş mısralık bentlerden oluşan nazım şeklidir. Beşli demektir g.birinci dizesi 7 heceden az, anlamlı ya da anlamsız bir sözcük grubu olan mani çeşididir h.âşıklık geleneğinde şiirlerini kalem ve kâğıt kullanarak yazan âşıklara denir. Bu şairler eğitim görmüş, okuma yazma bilen şairlerdir ı.divan edebiyatında bentlerle kurulan uzun bir nazım biçimidir. Yaşamdan, talihten şikâyet; felsefi düşünceler, dini, tasavvufi konular ve toplumsal yergilerin işlendiği şiirlerdir.. i. Biyografi türüyle benzerlik gösteren eserlere Divan edebiyatında denir. j. Divan edebiyatındaki "gazel"in konu bakımından Halk edebiyatındaki benzeri 11. I. Yollarda kaldı gözlerimiz, gelmedi haber II. Bakarım, bakarım sılam görünmez Birincisi Baki'den, ikincisi Karacaoğlan'dan alınan bu iki dize için aşağıdakilerden hangisi söylenemez? a) Her ikisi de yalın bir dille söylenmiştir b) Biri Divan, öteki Halk şiiriyle ilgilidir c) Her ikisi de aynı ölçüyle söylenmiştir d) İkisi de bir bekleyişin, özlemli bir arayışın anlatımıdır e) İkisinde de kolay gibi görünen, gerçekte güç bir söyleyiş vardır 12. Bir merhaleden güneşle derya görünür Bir merhaleden her iki dünya görünür Son merhale bir fasl-ı hazandır ki sürer Geçmiş gelecek cümlesi rüya görünür Bu parçanın nazım şekli aşağıdakilerden hangisidir? a) Rubai b) Murabba c) Tuyuğ d) Şarkı e) Musammat

5 13. Bir şairin, başka bir şairin şiirini konu ve biçim yönünden örnek alarak aynı ölçü, aynı uyak ve aynı redifle yazdığı benzer şiire ne ad verilir? 14. Bir kimsenin ölümü üzerine duyulan üzüntü ve acıyı anlatmak, onun erdemlerini, iyi yönlerini dile getirmek amacıyla yazılan şiirlere verilen addır. Ölen bir kişi için yazılan bu tür şiirlere divan edebiyatında , halk edebiyatındaysa denmiştir. 15.Tam bir kaside çeşitli bölümlerden oluşur.bunlardan biri, Yukarıda verilen bilgiye göre boş bırakılan yereaşağıdakilerden hangisi getirilemez? A) doğa güzelliklerinden söz eden nesib ya da teşbib bölümüdür B) asıl konuya girişi sağlamak için yazılan girizgâh bölümüdür C) kasidenin sunulduğu kişinin özelliklerinin abartılı bir övgüyle anlatıldığı methiye bölümüdür D) şairin kendisini övdüğü dizelerden oluşan fahriye bölümüdür E) şairin adının da geçtiği tegazzül bölümüdür. 16. Divan şiirinin İran edebiyatından aktarılmış, şaire bir estetiği vardır. Sevgilinin boyundan posundan başlayarak saçları, kaşları, gözleri, kirpikleri, ağzı,dişleri, dudakları, yanakları adı verilen, hazır benzetmelerle anlatılır, övülür. Bu parçada boş bırakılan yerlere aşağıdakilerin hangisinde verilenler sırasıyla getirilmelidir? A) örnekler sunan istiare B) özgürlük tanımayan mazmun C) yön gösteren mecaz-ı mürsel D) konu seçme olanağı vermeyen tenasüp E) kolaylık sağlayan teşhis ve intak 17. Bende Mecnûn dan füzun âşıklık isti dadı var Âşık-ı sâdık benim Mecnûn un ancak adı var Kıl tefâhur kim senin hem var benim tek âşıkın Leyli nin Mecnûn u Şîrîn in eger Ferhâd ı var. Bu dizeler aşağıdaki nazım şekillerinden hangisiyle yazılmış olabilir? A) Muhammes B) Şarkı C) Rubai D) Gazel E) Mesnevî 18. Nesir sözcüğü, 'yaymak, saçmak, dağılmak' demektir. Bugün "düzyazı" terimiyle karşılanmaya çalışılmaktadır. Nesir yazarlarına eskiden nâsir denirdi. Aşağıdakilerden hangisi divan edebiyatı nâsircilerinden değildir? A) Lâtifi B) Sinan Paşa C) Gülşehri D) Nergisi E) Naima

6 19. Aşağıda ayraç içinde verilen terimlerden hangisi, birlikte verildiği açıklamaya uygun değildir? A) Uyaklı beyit (Musarra) B) Gazel ve kasidelerde ilk beyit (Matla) C) Bir gazelin en güzel beyti (Şah beyit) D) Özlü ve güzel anlamlı beyit (Taç beyit) E) Gazellerde şairin adının geçtiği beyit (Mahlas beyti) 20. I. Özünde genellikle "övgü"ye yer verilen divan edebiyatı nazım şekli II beyit arasında değişen, ilk beytinin dizeleri birbiriyle, sonraki beyitlerin ikinci dizeleri birinci beyitle uyaklı, genellikle lirik bir eda ile söylenen nazım biçimi III. Aruz vezninin kısa kalıplarıyla değişik konularda yazılan, her beyti kendi içinde kafiyeli uzun manzum eser IV. Aruzun iki eşit parçaya bölünebilen kalıplarıyla yazılan ve mısra ortalarında iç kafiyesi bulunan gazeller Aşağıdaki terimlerden hangisinin tanımı yukarıda verilmemiştir? A) Musammat B) Kaside C) Muhammes D) Mesnevi E) Gazel