T.C. DEVLET DEMİRYOLLARI İŞLETME GENEL MÜDÜRLÜĞÜ DOLFENLERİ PROJESİ KÜRESEL ÇEVRE MÜHENDİSLİK VE DANIŞMANLIK HİZMETLERİ LTD.ŞTİ. ÇED Başvuru Dosyası

Transkript

1 T.C. DEVLET DEMİRYOLLARI İŞLETME GENEL MÜDÜRLÜĞÜ YANAŞMA DOLFENLERİ PROJESİ KOCAELİ İLİ, DERİNCE İLÇE, LİMAN MEVKİİ, 3NOLU RIHTIM KÜRESEL ÇEVRE MÜHENDİSLİK VE DANIŞMANLIK HİZMETLERİ LTD.ŞTİ. ÇED Başvuru Dosyası ÇED Raporu Nihai ÇED Raporu KOCAELİ Esentepe Mahallesi Dinlendi Sokak İçsezgi Apt. A.Blok No:1 Kat:1 / 1 Nilüfer / BURSA Tel: Fax: bilgi@kureselcevre.com.tr

2 PROJE SAHİBİNİN ADI ADRESİ TELEFON VE FAKS NUMARALARI PROJENİN ADI PROJE BEDELİ PROJE İÇİN SEÇİLEN YERİN AÇIK ADRESİ ( İLİ, İLÇESİ, MEVKİİ ) T.C. DEVLET DEMİRYOLLARI İŞLETMESİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ TALATPAŞA BULVARI GAR / ANKARA TEL: FAX : YANAŞMA DOLFENİ ÇED DOSYASI TL KOCAELİ İLİ, DERİNCE İLÇESİ, LİMAN MEVKİİ, 3 NOLU RIHTIM 1 NOLU YANAŞMA DOLFENİ KOORDİNATLARI NOKTA LİK (6 DERECE) COĞRAFİK NO Y X ENLEM BOYLAM : : : : : : : : : : : : : : : : PROJE İÇİN SEÇİLEN YERİN KOORDİNATLARI, ZONE 2 NOLU YANAŞMA DOLFENİ KOORDİNATLARI NOKTA LİK (6 DERECE) COĞRAFİK NO Y X ENLEM BOYLAM : : : : : : : : : : : : : : : : NOLU YANAŞMA DOLFENİ KOORDİNATLARI NOKTA LİK (6 DERECE) COĞRAFİK NO Y X ENLEM BOYLAM : : : : : : : : : : : : : : : : PROJENİN ÇED YÖNETMELİĞİ KAPSAMINDAKİ YERİ (SEKTÖRÜ, ALT SEKTÖRÜ) tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanan ÇED Yönetmeliği ve tarih ve sayılı Çevresel Etki Değerlendirmesi Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik in EK I Suyolları, limanlar ve tersaneler:10. Madde (b) Bendi b) DWT ve üzeri ağırlıktaki deniz araçlarının yanaşabileceği ticari amaçlı liman, iskele ve rıhtımlar (güneşlenme ve sportif amaçlı iskeleler hariç),

3 PTD//NİHAİ ÇED RAPORUNU HAZIRLAYAN KURULUŞUN/ÇALIŞMA GRUBUNUN ADI Yeterlilik Belge No: 114 PTD//NİHAİ ÇED RAPORUNU HAZIRLAYAN KURULUŞUN/ÇALIŞMA GRUBUNUN ADRESİ, TELEFON VE FAKS NUMARALARI PTD / / NİHAİ ÇED RAPORU SUNUM TARİHİ ( GÜN, AY, YIL ) Esentepe Mah. Dinlendi Sk. İçsezgi Apt. A.Blok No: 1 Daire: 1/1 NİLÜFER / BURSA TEL: FAX: /08/2013

4 İçindekiler TABLOLAR DİZİNİ...10 ŞEKİLLER DİZİNİ... 9 KISALTMALAR...13 BÖLÜM I: PROJENİN TANIMI VE GAYESİ Projenin Tanımı, Hizmet Amaçları, Mevcut ve Planlanan Projelerle İlişkisi, Mesafesi, Ekonomik-Sosyal Yönden Ülke, Bölge ve İl Ölçeğinde Önem ve Gerekliliği, Projenin Yatırım ve İşletme Süresi Projenin Fiziksel ve Teknik Özellikleri Mevcut Limanda Yer Alan Ana Faaliyet Ünitelerinin (Liman Sahası, İskele, Rıhtım vb.) Boyutları, Kapasiteleri, Su Derinliği, Bu Üniteler İçin ÇED Yönetmeliği Kapsamında Yapılmış İş ve İşlemler, Bu Ünitelere Yanaşan Deniz araçlarının Özellikleri (boyutları, kapasitesi vb.) ve Sayısı Proje Kapsamında Yapılması Planlanan Faaliyet Ünitelerinin Boyutları, Adedi, Kapasitesi, Su Derinliği, İnşaat Tekniği, ve İnşaat Süresince Kullanılacak Ekipmanlar, Bu Üniteler İçin Belirlenen Kapalı ve Açık Alan Büyüklükleri ve Verilecek Hizmetler Proje Alanında Mevcut ve Yapılması Planlanan Faaliyet Ünitelerinin Vaziyet Planı Üzerinde Gösterimi (faaliyet ünitelerinin boyut bilgileri, derinlik bilgileri, batimetri haritası ve lejandı ile birlikte) Yapılması Planlanan Yanaşma Dolfenlerini Bir Yılda Kullanacak Deniz Araçlarının Sayısı ve Özellikleri (Boyut, Kapasite vb.) Proje Alanındaki Mevcut Ünitelerde Herhangi Bir Amaçla Güçlendirme Yapılıp Yapılmayacağı, Yapılacak İse Bunların Nerelerde, Ne Kadar Alanda, Nasıl Yapılacağı Proje Kapsamında Herhangi Bir Amaçla Dolgu Yapılıp Yapılmayacağı, Yapılacak İse Yapılacak Dolgunun Amacı, Kaplayacağı Alan (m 2 ), Hacmi (m 3 ) ve Yapım Tekniği, Dolgu Malzemesinin Nereden ve Nasıl Temin Edileceği, Temin Edilecek Ocakların Özellikleri, Proje Alanına Mesafesi, Dolgu Malzemesi Proje Alanına Taşınırken İzlenecek Yol Güzergahı Proje Alanı İçindeki Su Ortamında Herhangi Bir Amaçla Kazı, Dip Taraması vb. İşlemin Yapılıp Yapılmayacağı, Yapılacak İse; Nerede, Ne Kadar Alanda, Nasıl Yapılacağı ve Bu İşlemler Nedeni İle Çıkarılacak Malzemenin Miktarları, Bu Maddelerin Analiz Sonuçları ve Bertaraf Yöntemleri (dip taraması yapılacak alanın koordinat bilgileri vaziyet planı üzerinde işaretlenmelidir. Ayrıca dip taraması sonucu çıkarılacak malzemenin, düzenli depolama tesislerinde depolanması düşünülüyor ise hangi atık lotunda depolanacağının anlaşılması için de Tehlikeli Atıkların kontrolü Yönetmeliği Ek- 11A ya göre Bakanlığımızdan yeterlik/ön yeterlik almış kurumlarca analizleri 1

5 yapılmalıdır.), Projenin Akdeniz in Kirliliğe Karşı Korunması-Akdeniz Boşaltım Protokolü Formatı Kapsamında Değerlendirilmesi, Nereye Taşınacağı veya Hangi Amaçlar İçin Kullanılacağı Proje Kapsamında Su ve Akaryakıt İkmali Hizmeti Verilip Verilmeyeceği, Verilecek İse; Depolanacak Yakıt Türü ve Miktarı, Depolama Birimlerinin Boyutu, Özellikleri, Adedi ve İkmal Sistemi Projenin İnşaat-İşletme Aşamalarında Esnasında Patlayıcı ve Zararlı Madde Kullanıp Kullanılmayacağı Projenin İnşaat-İşletme Aşamalarında Tesiste Kullanılacak Enerji İhtiyacının Nereden ve Nasıl Temin Edileceği Projenin İnşaat/İşletme Aşamalarına Ait İş Akım Şeması Projenin Gerçekleşmesi İle İlgili Zamanlama Tablosu Proje İçin Seçilen Yer ve Kullanılan Teknoloji Alternatiflerinin Değerlendirilmesi ve Seçilen Yerin Seçiliş Nedenlerinin Belirtilmesi Projeye İlişkin Finans Kaynakları ve Fayda-Maliyet Analizi Projeye İlişkin Politik, Yasal ve İdari Çerçeve Proje İle İlgili Olarak Bu Aşamaya Kadar Gerçekleştirilmiş Olan İş ve İşlemlerin (inşaat, ÇED vb.) Kısaca Açıklanması Projeye İlişkin İzin Prosedürü (ÇED sürecinden sonra alınacak izinler)...28 BÖLÜM 2: PROJE İÇİN SEÇİLEN YERİN KONUMU Proje ve Etki Alanının Genel Olarak Tanıtımı(etki alanının nasıl ve neye göre belirlendiğinin açıklanması, etki alanının 1/ Ölçekli Topografik Harita üzerinde işaretlenmesi) Proje ve Etki Alanında Bulunan Yerleşim-Sanayi-Turizm Alanlarının, Ulaşım Ağının, Proje Alanı Yakın Çevresinde Faaliyetine Devam Etmekte Olan Diğer Kullanımların 1/ Ölçekli Topografik Harita Üzerine İşlenmesi, Mesafelerinin Verilmesi, Proje Alanının ve Yakın Çevresinin Panoromik Fotoğraflandırılması Proje Alanına İlişkin Planlama Bilgileri, Kocaeli Büyükşehir Başkanlığınca onaylanan 1/ ölçekli Çevre Düzeni Planı, 1/ ölçekli Nazım İmar Planı ile Proje alanına ilişkin 1/5.000 Ölçekli Nazım İmar Planı ile 1/1.000 Ölçekli Uygulama İmar Planı(Aslının aynıdır onaylı ilgili paftaları) veya Plan Teklifleri(Planlanan projenin söz konusu planlarda hangi kullanımlarda kalmakta olduğu belirtilmelidir. Ayrıca, projenin yürürlükteki 1/ ölçekli Çevre Düzeni ve 1/ Ölçekli Nazım İmar Planları ve yetkisi dahilindeki diğer planlara uygun olup olmadığına dair Kocaeli Büyükşehir 2

6 Belediyesi-İmar ve Şehircilik Dairesi Başkanlığı ndan görüş alınarak rapora eklenmelidir.) Proje kapsamında yapılması planlanan dolfenlerin ilave edileceği tesis bütününün ve kıyı kenar çizgisinin ve proje alanının üzerine işaretlenmiş olduğu bir bilgi paftasının rapora ilave edilmesi, kıyı kenar çizgisinin kara ve deniz tarafında kalan kısımlarını kullanımına ilişkin bilgi verilmesi Arazi Kullanım Durumu, Proje Alanının (kara ve deniz tarafı) Mülkiyetine İlişkin Bilgi ve Belgeler (Tapu, kira kontratosu vb.) İnşaat ve İşletme Aşamasında Proje Alanına Ulaşım Proje Alanına En Yakın Karayolunun Mesafesi Proje Alanına Ulaşım İçin Kullanılacak Karayolu Güzergahı (Proje Faaliyet Alanı ve Yolların Gösterildiği Kesimin 1/ lik Harita Üzerinde Gösterimi) ve Alternatifleri, Bağlantı Yolu ya da Mevcut Yolda Genişletme/İyileştirme İhtiyacı Duyulup Duyulmayacağı, Bu Çalışmaların Kim Tarafından Yapılacağı, Bölgede Mevcut/Planlanan Yol Çalışması Olup Olmadığı (Konu ile ilgili çalışmaların Karayolları 1. Bölge Müdürlüğü ile koordineli bir şekilde yürütülmesi ve Karayolları 1. Bölge görüşünün rapora ilave edilmesi) İnşaat ve İşletme aşamalarında kullanılacak karayoluna gelebilecek ilave araç yükünün araç cinsi ve sayısı şeklinde detaylandırılarak % artış olarak hesaplanması ve güncel trafik hacim haritasının ilgili kesiminin rapora eklenmesi Karayolu Kenarında Yapılacak ve Açılacak Tesisler Hakkında Yönetmelik çerçevesinde yapılacak iş ve işlemler Proje alanı ve Etki Alanında 2863 Sayılı Resmi Gazete de Yayımlanan Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanunu Gereği Yapılacak İş ve İşlemler, Alınacak İzinler Proje Alanı ve Etki Alanında Bulunan Ulusal ve Uluslararası Mevzuat Uyarınca Koruma Altına Alınmış Habitat ve Türler İle İlan Edilmiş Özel Statülü Alanların (Birinci Derece Doğal Sit Alanı, Turizm Merkezi/Alanı, Ramsar Alanı, Sulak alan, Özel Çevre Koruma Alanı, Milli Park, Kültür ve Tabiat Varlığı, Av-Yaban Hayatı Koruma Alanı vb.) Tanımlanması, Proje Alanı ve Etki Alanına Olan Uzaklıklarının Belirtilmesi, Koruma Alanı Sınırları İle Proje Alanı ve Etki Alanı Sınırlarının Üst Ölçekli Haritalar İle Gösterimi...43 BÖLÜM 3: PROJE YERİ VE ETKİ ALANININ MEVCUT ÇEVRESEL ÖZELLİKLERİ Proje Alanı ve Etki Alanının Mevcut Kirlilik Yükü (bu bölümde deniz suyunun Su Kirliliği Kontrolü Yönetmeliği Tablo 4: Deniz Suyunun Genel Kalite Kriterleri ne göre, Bakanlığımızdan Yeterlik/Ön Yeterlik Belgesi almış laboratuarlara son altı ay içerisinde yaptırılan analiz sonuçlarının verilmesi, proje alanı ve etki alanında yüzme ve rekreasyonel amaçlı kullanılan su var ise Yüzme Suyu Kalitesi Yönetmeliği eki uyarınca da yapılacak analizlerin rapora eklenmesi, analiz sonuçlarının standartların üzerinde çıkması durumunda deniz kirliliğinin nedenlerinin araştırılması)

7 3.2. Proje ve Etki Alanında, Devletin Yetkili Organlarının Hüküm ve Tasarrufu Altında Bulunan Arazi(askeri yasak bölgeler, kamu kurum ve kuruluşlarına belirli amaçlarla tahsis edilmiş alanlar vb.), Yerleşim, Sanayi, Turizm vb. Alanı Olup Olmadığının Belirtilmesi Proje Etki Alanının Jeolojik Özellikleri Bölgesel Jeoloji (çalışma alanının işaretlendiği 1/ ölçekli genel jeoloji haritası eklenmelidir.) Proje ve Etki Alanının Jeolojisi (inceleme alanına ait 1/ ölçekli jeoloji haritası ile bölgesel ve inceleme alanlarına ait stratigrafik kesit, tabaka kalınlıkları, analiz raporu eklenmeli ve bölüm içerisinde atıfta bulunulmalıdır.) Proje Alanına Ait İmar Planına Esas Jeolojik ve Jeoteknik Etüt Raporları (onaylayan kurum, onay tarihi, kapak, amaç, imar durumu, afet durumu, yerleşime uygunluk durumu, sonuçlar, onay kısmı ile proje alanının işaretlendiği yerleşime uygunluk haritalarının ÇED Raporuna eklenmesi, söz konusu etüt raporlarının bulunmaması veya imar tadilatı yapılacak olması durumunda proje sahasına ait daha önce yapılmış ve onaylanmış imar planlarına altlık oluşturan jeolojik-jeoteknik etüt raporlarının yukarıda belirtilen sayfalarının ÇED Raporuna eklenmesi) Proje ve Etki Alanının Doğal Afet ve Depremsellik Durumu Doğal Afet Durumu(7269 sayılı yasada belirtilen deprem dışındaki heyelan, taşkın, çığ, kaya düşmesi vb. afet riskleri hakkında bilgi verilmelidir.) Deprem Durumu(inceleme alanı ve yakın çevresinde yer alan fayların faaliyet alanına uzaklıkları, etkileri, geçmişte ve son dönemde meydana gelen depremlerden kısaca bilgi verilerek, Türkiye Deprem Bölgeleri Haritasına, diri fay haritası, proje sahasının fay hattına mesafesi ve uyulacak yönetmeliklere atıfta bulunulmalıdır Deniz Dibi Zemin Etüt Raporu Proje ve Etki Alanının Hidrolojik ve Hidrojeolojik Özellikleri, Yüzeysel ve Yer altı Su Kaynaklarının(kuyu suları dahil) Mevcut ve Planlanan Kullanımı, Proje Alanına Mesafeleri, Debileri, 1/ Ölçekli Topografik Haritada Gösterimi...72 Hidrojeolojik Özellikler...72 Faaliyet alanına en yakın su kaynağı olan Çene Suyu Deresi 8 km uzunluğundadır. Çene Dağı ndan doğar ve İzmit Körfezi ne tesisin batı sınırından, TMO tesislerinin hemen bitiminden, dökülür. Yandere niteliğinde olup, ulaşıma, su sporlarına, su ürünleri üretim ve avcılığa elverişli değildir. Islahı yapılmıştır fakat bazı bölümlerin üzeri kapatılmış olduğundan şiddetli yağışlarda taşkın riski vardır. Taşkın tekrarlama periyotları Q 10 = 32 m 3 /s, Q 100 = 69 m 3 /s ve Q 500 = 93 m 3 /s dir (Kocaeli İÇDR, 2006) Meteorolojik Özellikler, Bölge Özelinde Hava Koşulları, Rüzgar Gülü, Bu Koşulların Denizciliğe ve Yapımı Planlanan Projeye Etkileri Proje Sahasının Batimetrik ve Oşinografik Özellikleri

8 3.8.1.Proje Sahasının Batimetrik Yapısı ve 1/1000 Ölçekli Batimetri Haritası( adresinde belirtilen Hidrografik Mesaha Standartları na uygun ve örneği verilen rapor ile birlikte) Sahanın Akıntı Durumunun Tespiti amacıyla Akıntı, Hız ve Yön Ölçüm Sonuçları İle Grafiksel Değerlendirmeler Deniz Tabanı Yatay ve Düşey Devamlılığın Tespitine Yönelik Jeolojik ve Jeofiziksel (sismik veya sondaj uygulamaları ile yandan taramalı sonar) Çalışma ve Değerlendirmeler Deniz Tabanı Sediment Cinsi, Dağılımı ve Sediment Hareketlerine İlişkin Değerlendirmeler İle Sahanın Sediment Dağılımı Haritası Bölgenin Deniz Suyunun Oşinografik Parametrelerine(tuzluluk-sıcaklık-yoğunluk vb.)ilişkin Ölçüm Sonuçları ve Değerlendirmeleri İçeren Bilgiler...91 Yapılan ölçüm ve değerlendirmeler sonucu, proje sahasında deniz suyu sıcaklığı yüzeyden ölçüm derinliğine kadar pozitife yakın izotermal gradyenli bir su tabakası görünümündedir. Deniz yüzeyinde sıcaklık değişiminin ºC ile ºC arasında, deniz tabanında 6 nolu CTD istasyonunda (17,68 metre derinlikte) ise ºC olduğu ölçüm sonuçlarında tespit edilmiştir Deniz suyu tuzluluk değişimine bakıldığında; deniz yüzeyinde tuzluluk değerleri, %18,20 ile %22,05 arasında değişmekte olup, deniz yüzeyinden ölçüm derinliğine kadar tuzluluk değerlerinin küçük oranlarda arttığı ve 6 nolu istasyonda %21,63 değerine ulaştığı ölçüm sonuçlarından tespit edilmiştir Kara ve Deniz Ortamındaki Flora/Fauna Türleri ve Yaşam Alanları (Arazide gözlem, anket ve görüşme sonucu tespit edilen türler ile literatürden alınan türlerin belirtilmesi, arazi çalışmasının vejatasyon döneminde yapılması, çalışma yönteminin verilmesi, alanda bulunan bitki türlerinin endemizm durumlarının verilmesi, Koruma Statülerinin RDB(Kırmızı Listesi)/Bern Sözleşmesi tür listeleri baz alınarak belirlenmesi, IUCN tehlike kategorilerine göre değerlendirme yapılması, Bern Sözleşmesi EK-1 kapsamında da türlerin değerlendirilmesi, kumul bitki örtüsü, ve deniz ekosisteminin ayrıca değerlendirilmesi, önemli bitki alanlarına ilişkin bilgi verilmesi, yapılan literatür çalışmalarında TÜBİTAK tarafından hazırlanan Türkiye Birlikleri Veri Servisi nin (TÜBİVES) ve Av Dönemi Merkez Av Komisyonu Kararlarına Ait Tabloların Kullanılması gerekmektedir) Proje ve Etki Alanının Su Ürünleri İstihsal Sahası Açısından İrdelenmesi sayılı Su Ürünleri Kanunu kapsamında Yapılacak İş ve İşlemler Proje Sahasının Bulunduğu Alana En Yakın Orman Alanı Mesafesi, Mesafeye Bağlı Olarak Muhtemel Olumsuz etkiler, Orman Yangınlarına Karşı Alınacak Önlemler (Proje Alanı ile İlgili Olarak Orman Bölge Müdürlüğü Görüşü Rapora eklenmelidir.) Sosyo-ekonomik Çevrenin Özellikleri

9 Ekonomik Özellikler (yörenin ekonomik yapısını oluşturan başlıca sektörler, proje, ile gerçekleşmesi beklenen gelir artışları) Nüfus(Yöredeki kentsel ve kırsal nüfus, nüfus hareketleri; göçler, nüfus artış oranları, diğer bilgiler) Yaratılacak İstihdam İmkanları ve İşsizlik İnşaat aşamasında 40 kişi çalışacak olup, işletme aşamasında projenin niteliği sebebiyle personel çalışmayacaktır. Proje kapsamında inşaat aşamasında çalışacak personel öncelikle en yakın yerleşim birimlerinden tedarik edilecektir Proje Kapsamında Yapılacak Kamulaştırmanın Sosyo-Ekonomik Etkileri Faaliyete Geçtikten Sonra Beklenen Sosyo-Ekonomik Değişiklikler BÖLÜM 4: PROJENİN ÖNEMLİ ÇEVRESEL ETKİLERİ VE ALINACAK ÖNLEMLER Arazinin Hazırlanması ve Yapılacak İşler Kapsamında Hafriyat Yapılıp Yapılmayacağı, Yapılacak İse; Nerelerde, Ne Kadar Alanda ve Ne Miktarda Hafriyat Yapılacağı, Hafriyat Artığı Toprak, Taş, Kum vb. Maddelerin Nerelere Taşınacakları, Nerelerde Depolanacakları veya Hangi Amaçlar İçin Kullanılacakları Yapılması planlanan dolfenler, tamamen kazık çakma metoduyla yapılacağından herhangi bir hafriyat söz konusu olmayacaktır. İnşaat aşamasında dip taraması, dolgu vb. bir faaliyet yapılmayacaktır Proje kapsamında yapılması düşünülen yanaşma dolfenleri faaliyetinden dolayı etrafındaki tesislere, meskun mahallere ve deniz ve karayollarına menfi bir etkisi olmayacaktır. Bununla birlikte faaliyetten kaynaklanabilecek zararlar, ilgili kurumlar ile işbirliği içerisinde giderilecektir Projenin İnşaat ve İşletme Aşamasında Oluşacak Katı Atıkların Cinsi, Miktarı, Bertaraf Yöntemleri(Tehlikeli atıkların izin/lisanslı geri kazanım/bertaraf firmalarına gönderilene dek bekletileceği tehlikeli atık geçici depolama sahasının ve depolama şartları hakkında bilgi verilmeli, kaynak, montaj vb. işlemler sonrasında oluşması muhtemel saç, metal vb. parçaların, ambalaj atıklarının, tıbbi atıkların yönetimi açıklanmalı, ilgili kurumlardan alınan görüşler rapora eklenmelidir.) Projenin İnşaatı ve İşletme Aşamasında Oluşacak Sıvı Atıkların Cinsi(evsel nitelikli atık su, sintine, balast suyu, iş makinelerinden kaynaklanan atık yağlar, yağmur vb.), Miktarı, Bertaraf Yöntemleri, Deşarj İşlemleri(atık suların toplam kirlilik yükü belirtilmeli, arıtma tesisinin kapasitesi ve proje detayı verilmeli, proje alanında kanalizasyon bağlantısı olup olmadığı, kanalizasyon bağlantısı olmaması durumunda atık suların depolanması, bertaraf şekli, deşarj edileceği alıcı ortamlar, deşarj parametreleri vb. konularda açıklayıcı bilgiler verilmeli, gerekli izinler rapora eklenmelidir.) Gemilerden Atık Alınması ve Atıkların Kontrolü Yönetmeliği Doğrultusunda Verilecek Hizmetler(Gemilerden Alınacak Atıkların Cinsi, Miktarı ve Bertaraf Yöntemi, Deşarj Edileceği Ortamlar) ve Atık Kabul Tesisi İle İlgili Bilgiler (Mevcutta bulunan atık 6

10 kabul tesisinin gemilerin opsiyonel faaliyetlerinden kaynaklanan tüm atıklarla ilgili olarak yeterliliği hakkında bilgi verilmesi ve vaziyet planı üzerinde gösterimi) İnşaat ve İşletme Aşamasında Oluşacak Gürültü ve Alınacak Önlemler İnşaat Aşamasında Oluşacak Gürültünün Hesaplanması Arka Plan Gürültü Ölçümleri İşletme Aşamasında Oluşacak Gürültünün Hesaplanması ve Sınır Değerler İle Karşılaştırılması Kontrol Tedbirleri İnşaat ve İşletme Aşamasında Oluşacak Emisyon Kaynakları ve Hakim Rüzgar Yönü Dikkate Alınarak Bu Kapsamda Alınacak Önlemler İnşaat ve İşletme Aşamasında Su Temini Sistemi Planı, Suyun Nereden Temin Edileceği, Suyun Temin Edileceği Kaynaklardan Alınacak Su Miktarı ve Bu Suların Kullanım Amaçlarına Göre Miktarı (gerekli izinler alınarak rapora eklenmelidir.) Projenin İnşaat Aşamasının Mevcut Limana Etkileri ve Alınacak Önlemler İnşaat ve İşletme Döneminde Kara ve Deniz Ortamındaki Flora ve Fauna Üzerinde Olabilecek Etkiler ve Alınacak Önlemler Projenin Su Ürünleri İstihsal Sahaları, Yöredeki Balıkçı-Balıkçılık Faaliyetlerine Etkileri ve Bu Kapsamda Alınacak Önlemler (bu konuda alınmış izinler rapora eklenmelidir.) Projenin Tamamlanması Sonucunda Proje Sahasının Batimetrik ve Oşinografik Özellikleri ne İlişkin Bilgiler Dikkate alınarak, Akıntı Sirkülasyonu-Su Kirliliğini İlişkisinin İrdelenmesi Projenin Mevcut Deniz Trafiği İle Etrafında Bulunan Diğer Kıyı Kullanımlarına Etkileri ve Alınacak Önlemler Projenin İnşaat/İşletme Aşamalarında Oluşacak Araç Yükü, Bölgedeki Karayolu Trafik Yüküne Etkileri, Kaza Riski ve Alınacak Önlemler, 2918 Sayılı Resmi Gazete de Yayımlanan Karayolları Trafik Kanunu nu Hükümleri Doğrultusunda Yapılması Gereken İş ve İşlemler Taşkın Önleme ve Drenaj İle İlgili İşlemler Projenin Mevcut Yer altı ve Yüzeysel Su Kaynaklarına Etkiler ve Alınacak Önlemler Proje Alanına İlişkin Jeolojik ve Jeoteknik Etüt Çalışmaları Doğrultusunda Depreme ve Doğal Afetlere Karşı alınacak Önlemler

11 4.17. Bölge Özelinde Hava Koşullarının Projeye Etkileri Kapsamında Alınacak Tedbirler Sayılı Deniz Çevresinin Petrol ve Diğer Zararlı Maddelerle Kirlenmesinde Acil Durumlarda Müdahale ve Zararların Tazmini Esaslarına Dair Kanun ve Acil Müdahale Uygulama Yönetmeliği ve Satın alma Yönetmeliği Kapsamında Alınacak Tedbirler İnşaat ve İşletme Aşamasında Çalışanların Sağlık ve Güvenliği Açısından Alınacak Tedbirler Projenin İnşaat ve İşletme Dönemine Ait İzleme ve Kontrol Programı İşletme Sonrası Proje Alanının Durumu ve Rehabilitasyon Programı BÖLÜM 5: HALKIN KATILIMI BÖLÜM 6: YUKARIDA VERİLEN BAŞLIKLARA GÖRE TEMİN EDİLEN BİLGİLERİN TEKNİK OLMAYAN BİR ÖZETİ NOTLAR VE KAYNAKLAR

12 ŞEKİLLER DİZİNİ Şekil 1: Yanaşma Dolfenini Kullanacak Örnek Gemi...16 Şekil 2 Dolfenleri Gösterir Uydu Görüntüsü...31 Şekil 3 Proje Alanı ve Yakın Çevresinin Panoromik Fotoğrafı...32 Şekil 4: Uydu Görüntüsü...32 Şekil 5 Faaliyet alanının yakın çevresini gösterir uydu görüntüsü...34 Şekil 6 Karayolları Haritası...37 Şekil 7 Trafik Yoğunluğu...39 Şekil 8 Trafik Hacim Haritası...40 Şekil 9 İnceleme Alnına Ait Jeolojik Kesitler...59 Şekil 10:Kocaeli Depremsellik Haritası...65 Şekil 11.Kocaeli İli, Derince İlçesi ve Çevresindeki Yılları Arası Depremler Ve Etki Alanları (pembe) (kırmızı) (yeşil) Şekil 12.İzmit ve Çevresindeki Aktif Faylar...67 Şekil Yılları Arasında Olmuş M 4.0 Depremler...70 Şekil 14:Bölgede Meydana Gelen Hasar Yapıcı Depremlerin Zamana Göre Dağılımları..70 Şekil 15:Türkiye İklim Haritası...76 Şekil 16: Yönlere Göre Rüzgar Esme Sayıları Toplamı...79 Şekil 17:Hava Kalitesi Ölçüm Grafiği (Derince)...81 Şekil 18 Kocaeli İli Hava Kalitesi Sonuçları...82 Şekil 19: Akıntı Yön Zaman Grafiği...85 Şekil 20: Akıntı Hız Zaman Grafiği...86 Şekil 21: Akıntı Hız Yön Grafiği...86 Şekil 22: Akıntı Hız Yön Saçılma Grafiği...87 Şekil 23: Based on Grids: A Şekil 24:Kocaeli Nüfus Bilgileri Grafiği

13 Şekil 25:Kocaeli İli Nüfusun Yaş ve Cinsiyete Göre Dağılım Grafiği Şekil 26:Kocaeli İlçe Nüfusları Grafiği Şekil 27:Kocaeli İli Yıllara Göre Nüfus Artış Hız Grafiği Şekil 28: Kocaeli İli İlçe Nüfus Artış Hızları Grafiği Şekil 29:Kocaeli İlçe Nüfuslarının İl Nüfusu İçindeki Payı Şekil 30:Kocaeli de İkamet Edenlerin Nüfusa Kayıtlı Olduğu İller Şekil 31:Kocaeli Nüfusuna Kayıtlı Kişilerin İkamet Ettikleri İller Şekil 32: Kocaeli İline Ait Göç Hızı Grafiği Şekil 33:Kocaeli İline Ait Göç İstatistikleri Şekil 34:Kocaeli İlinin Göç Aldığı İller Şekil 35:Kocaeli İlinin Göç Verdiği İller Şekil 36:Kocaeli İli Eğitim Durumu Şekil 37:Evsel Atık Kompozisyonu Şekil 38. Çeşitli Mesafelerdeki Eşdeğer Gürültü Düzeyi Grafiği Şekil 39. Derince Liman Giriş-Çıkış Bağlantı Yolları Şekil 40. Yanaşma Dolfenleri Ulaşımına Destek Sağlayabilecek Mevcut Karayolu Ulaşım Alt Yapısı TABLOLAR DİZİNİ Tablo 1. Değişik DWT (Deat Weight Ton) daki Gemilere Ait Uluslararası Tipik Ölçüler...22 Tablo 2 Zamanlama Tablosu...25 Tablo 3 İzin Süreci...36 Tablo 4 Yıllık Ortalama Günlük Trafik Değerleri...39 Tablo 5 Yıllık Ortalama Günlük Trafik Değerleri ve Hız Bilgileri...40 Tablo 6 Deniz Suyu Analiz Sonuçları...49 Tablo 8:Kocaeli İli, Yılları Arası Depremler...66 Tablo 9:Yeraltı Suyu Taşıyan Formasyonları

14 Tablo 10:Kirazdere Barajının Özellikleri...74 Tablo 11:Kocaeli İli Yağış Miktarları ( )...76 Tablo 12: Kocaeli İli, Yerel Basınç-hPa ( yılları )...77 Tablo 13: Kocaeli İli Ort. Bağıl Nem Miktarı ( yılları )...77 Tablo 14:Kocaeli İli, Ortalama Buharlaşma Durumu (mm)...77 Tablo 15: Kocaeli İli ( ) Dönemine ait Aylara Göre Ortalama Sıcaklık Değerleri 78 Tablo 16: Kocaeli İli Ortalama Rüzgar Hızları ( yılları )...78 Tablo 17: Aylara Göre Rüzgar Yönleri...79 Tablo 18:. Isınmada Kullanılan Yakıtların Bazı İlçelere Göre Dağılımı...80 Tablo 19:Derince İlçesi Hava Kalitesi Ölçüm Sonuçları...81 Tablo 20. Kocaeli İli 2005 Yılı İl Geneli Hava Kalitesi Ölçüm Sonuçları...82 Tablo 21 Akıntı Ölçümü Yapılan Akıntı Noktasının Koordinatları...83 Tablo 22:Akıntı Ölçüm Sonuçları...84 Tablo 23: Sonar Hat Başlangıç ve Bitiş Koordinatları...88 Tablo 24:Deniz tabanı sediment örnekleri alınan istasyonlar...89 Tablo 25:Tane Boyu Analiz Sonuçları...90 Tablo 26: Flora Tablosu...94 Tablo 27: İkiyaşamlılar (Amfibiler), Sürüngen ve Memeliler Tür Listesi Tablo 28: Kuş Türleri Listesi Tablo 29 Balık Türleri Tablosu Tablo 30:Kocaeli İli Su Ürünleri Yetiştiriciliği Tablo 31: 2006 Yılında Üretilen Su Ürünleri Miktarı ve Üretim Değeri Tablo 32: Kocaeli İlçe Nüfus Bilgileri Tablo 33:Derince İlçesi Nüfus Bilgileri Tablo 34: Türkiye'deki Evsel Atıksu Kirlilik Parametreleri ve Karakterizasyonu

15 Tablo 35. Kullanılacak Ekipmanlar ve Adetleri Tablo 36:Kullanılacak Ekipman Tipi ve Bunların Motor Güçlerine Göre Tanımlanan Formüller Tablo 37:Kullanılacak Ekipman Motor Güçleri Tablo 38:Kullanılacak Ekipmanlar ve Ses Gücü Düzeyleri Tablo 39:Ses Gücü Düzeyinin Her Bir Oktav Bandındaki Dağılımı Tablo 40:Her Bir Kaynağın Çeşitli Mesafelerdeki Ses Basıncı Düzeyi Tablo 41 Düzeltme Faktörleri Tablo 42. Her Bir Gürültü Kaynağının Çeşitli Mesafelerdeki Ses Düzeyleri Tablo 43. Her Frekansa Göre Atmosferik Yutuş Değeri Tablo 44. Her Bir Gürültü Kaynağının 4 Oktav Bandındaki Net Ses Düzeyleri Tablo 45. Her Bir Gürültü Kaynağının Toplam Ses Düzeyleri Tablo 46. Çeşitli Mesafelerdeki Eşdeğer Gürültü Düzeyi ( dba ) Tablo 47: Şantiye Alanı İçin Çevresel Gürültü Sınır Değerleri Tablo 48 İnşaat Aşamasında Kullanılacak Makina ve Ekipman Listesi Tablo 49: Dizel araçlardan yayılan kirlenmenin faktörleri Tablo 50: İnşaat Aşamasında Dizel Araçlardan Yayılan Kirlenmenin Hesabı Tablo 51:İnşaat aşamasında oluşacak egzoz emisyonlarının değerlendirilmesi

16 KISALTMALAR ÇED kg C m 2 DWT L sn TÜİK m 3 KKM Çevresel Etki Değerlendirmesi Kilogram Santigrat derece Metre kare Dead Weight Ton Litre Saniye Türkiye İstatistik Kurumu Metre küp Kişisel Koruyucu Malzemeleri 13

17 BÖLÜM I: PROJENİN TANIMI VE GAYESİ 1.1. Projenin Tanımı, Hizmet Amaçları, Mevcut ve Planlanan Projelerle İlişkisi, Mesafesi, Ekonomik-Sosyal Yönden Ülke, Bölge ve İl Ölçeğinde Önem ve Gerekliliği, Projenin Yatırım ve İşletme Süresi Projenin Tanımı Kocaeli İli, Derince İlçesi, Liman Mevkii nde 3 nolu rıhtım üzerine, T.C. Devlet Demiryolları İşletmesi Genel Müdürlüğü tarafından 3 Adet Yanaşma Dolfeni yapılması planlanmaktadır. 3 nolu rıhtıma tren vagonları yüklü gemilerin tren raylarının karşılıklı olarak aynı hizaya gelebilmesi amacıyla yapılmış olan çelik konstrüksiyon hareketli rampanın ön iki uç kısmına yapılması planlanan 2 adet usturmaça yapımı için tarih ve 2214 sayılı Çevre ve Şehircilik Bakanlığı ÇED Yönetmeliği hükümleri dışındadır yazısı mevcuttur. ( Bkz. Ek 7 ) Proje; tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren ve tarih ve sayılı değişiklikle son halini alan Çevresel Etki Değerlendirmesi Yönetmeliği ; Ek-ı Madde 10- b) DWT ve üzeri ağırlıktaki deniz araçlarının yanaşabileceği ticari amaçlı liman, iskele ve rıhtımlar (güneşlenme ve sportif amaçlı iskeleler hariç), kapsamında yer almaktadır. Yanaşma Dolfeni İnşaatı T.C. Devlet Demiryolları İşletmesi Genel Müdürlüğü tarafından yaptırılacaktır. Proje kapsamında yapılacak olan yatırım için, Derince Limanı seçilmiştir. Derince Limanı; demiryolu ve karayolu şebekesi ile bağlantılıdır. Faaliyet alanına ulaşım; Ankara, İstanbul otoyolundan ayrılan Derince karayolu ile sağlanmaktadır. Derince Limanı; İzmit Körfezi nin kuzeyinde konuşlanan genel amaçlı bir limandır. Ağırlıklı olarak ihracat-ithalata dayalı hizmet veren Derince Limanı; Körfez deki otomotiv (araba, traktör, vb.), sanayi ve karışık eşya yüklerine hizmet vermektedir. Söz konusu bölge yüksek tarımsal ve endüstriyel potansiyeli olan, ulaşım ve bölgesel altyapı sistemlerinin gelişmiş olduğu bir bölge olup, tarımsal üretim ve tarıma dayalı sanayiler, demir çelik ve yan sanayileri, gübre, petrol ürünleri gibi alanlarda üretim, dağıtım, ihracat ve ithalatının yapıldığı bir ekonomik çekim alanıdır. Bölgenin mekansal yapısı, ulaşım ve altyapı sistemleri de bu gelişmelere göre biçimlenmektedir. Söz konusu yatırımın, gerek bölgedeki dışsal ekonomilerden 14

18 yararlanılması, gerekse bölgede yoğun altyapı ihtiyacını karşılaması açısından ülke ekonomisine katkı sağlayacak bir yatırım olması beklenmektedir. Proje konusu faaliyetle; Derince Limanı nda yük taşıyan DWT den büyük gemilerin yanaşabileceği bir yanaşma yerinin inşa edilmesi amaçlanmaktadır. Proje kapsamında 3 adet dolfen yapılacaktır. Yanaşma yerine yanaşacak geminin rüzgar, dalga gibi olumsuz koşullardan etkilenmesini önlemek amacıyla uzun bir iskele yerine daha ekonomik olan dolfen sistemi yapılması planlanmaktadır. Projede 40 m. aralıklarla 3 adet dolfen yapılacaktır. Tasarlanan yanaşma dolfeni ile iskelesi arasında kediyolu benzeri herhangi bir yapı bulunmayacaktır. Dolfenlerin her biri T şeklinde (11 m. x 4 m.) + (8 m. x 4m. ) boyutlarında olacaktır. Yine her bir dolfende çapları 32 olan 16 adet kazık kullanılacaktır. Kazıkların derinlikleri 36,1 m. olacaktır. Derince Limanı Dolfen Donatı Planı, Kalıp Planı, Dolfen Kazık Aplikasyon Planı ve Vaziyet Planı ekte verilmektedir(bkz. Ek 8, Ek 9, Ek 10, Ek 11). Söz konusu projede, inşaat aşamasında 40 kişi çalışacak olup, işletme aşamasında projenin niteliği sebebiyle personel çalışmayacaktır. Proje kapsamında inşaat aşamasında çalışacak personel öncelikle en yakın yerleşim birimlerinden tedarik edilecektir. Hizmet Amaçları Proje için Derince Limanı seçilmiştir. Derince Limanı; Marmara Denizi nin doğusunda İzmit körfezinde yer almaktadır. Körfezdeki genel amaçlı yük limanıdır. Limanda aynı zamanda ithal ve ihraç yükleri sevkiyatları yapılmaktadır. Derince Limanı nda Marmaray Projesi için vagon taşıyan tren feribotlarının yanaşabileceği bir yanaşma yerinin inşa edilmesi amaçlanmaktadır. Yanaşma yerine yanaşacak geminin rüzgar, dalga gibi olumsuz koşullardan etkilenmesini önlemek amacıyla uzun bir iskele yerine daha ekonomik olan dolfen sistemi yapılması planlanmaktadır. Projede 40 m. aralıklarla 3 adet dolfen yapılacaktır. 3 nolu rıhtımda tren vagonları yüklü gemilerin tren raylarının karşılıklı olarak aynı hizaya gelmesi amacıyla 15

19 yapılmış olan çelik konstrüksiyon hareketli rampanın ön iki uç kısmına 2 adet usturmaça yapılacaktır. Şekil 1: Yanaşma Dolfenini Kullanacak Örnek Gemi Mevcut ve Planlanan Projelerle İlişkisi, Mesafesi Proje için seçilen Derince Limanı; Marmara Denizi nin doğusunda İzmit Körfezi nin kuzeyinde yer almaktadır yılından beri faaliyeti devam eden genel amaçlı yük limanıdır. Yapımı planlanan Yanaşma Dolfeni nin kuzey istikametinde ve bitişiğinde liman, tahmil ve tahliye alanları içerisinde TMO Tesisleri, kuşuçuşu yaklaşık 975 m mesafede D- 100 karayolu (İstanbul-Kocaeli Yolu), 2325 m mesafede 0-4 (TEM) Anadolu Otoyolu, kuzeydoğu istikametinde ve kuşuçuşu yaklaşık 500 mesafede demiryolu bulunmaktadır. Kocaeli Valiliğinin Liman Tesisi Yatırım Taleplerinin Değerlendirilmesi Hakkında tarih 2012/8 sayılı Genelgesi Madde 3 Yeni yatırım taleplerinde iskeleler arası mesafenin en az 150 metre olması şartı aranacaktır. Ayrıca, mevcut limanların genişleme taleplerinde, komşu liman tesisi ile ortak proje sunulması halinde talep değerlendirilecektir. denmektedir. Planlanan yanaşma dolfenleri ile en yakın kıyı tesisi arasındki mesafe 150 metreden fazla olduğundan söz konusu proje genelge kapsamı dışındadır. 16

20 Ekonomik-Sosyal Yönden Ülke, Bölge ve İl Ölçeğinde Önem ve Gerekliliği Derince Limanı; Marmara Denizi nin doğusunda İzmit Körfezi nin kuzeyinde yer almaktadır. Körfezdeki genel amaçlı genel yük limanıdır. Liman Haydarpaşa Limanına yakınlığı dolayısıyla da önemli bir alternatif limandır. Liman demiryolu ve karayolu şebekesi ile bağlantılıdır. Faliyet alanına ulaşım; Ankara İstanbul otoyolundan ayrılan Derince karayolu ile sağlanmaktadır. Ağırlıklı olarak ihracat-ithalata dayalı hizmet veren Derince Limanı; Körfez deki otomotiv (araba, traktör, vb.) sanayi ve karışık eşya yüklerine hizmet vermektedir. Söz konusu bölge yüksek tarımsal ve endüstriyel potansiyeli olan, ulaşım ve bölgesel altyapı sistemlerinin gelişmiş olduğu bir bölge olup, tarımsal üretim ve tarıma dayalı sanayiciler, demir çelik ve yan sanayileri, gübre, petrol ürünleri gibi alanlarda üretim, dağıtım, ihracat ve ithalatının yapıldığı bir ekonomik çekim alanıdır. Bölgenin mekansal yapısı, ulaşım ve altyapı sistemleri de bu gelişmelere göre biçimlenmektedir. Deniz taşımacılığı uluslararası yük taşımacılığında en yaygın kullanılan taşıma türüdür. Taşıma tipleri arasında en düşük maliyetli ve güvenli olanıdır. Çok büyük miktardaki ürünler ile konteynırlanabilen ürünler denizyolu ile taşınır. Havayoluna göre 22, karayoluna göre 7, demiryoluna göre 3.5 kat daha ucuz olmasından dolayı dünyada en çok tercih edilen ulaşım şeklidir. Dünya ticaretinin ithal ve ihraç yüklerinin %90 dan fazla bölümü deniz yoluyla taşınmakta olup dünyada, deniz yoluyla gerçekleştirilen uluslararası ticaret hacmi, her geçen gün artmaktadır. Son yıllarda deniz taşımacılığı toplam ticaret hacmi içerisinde yükselen bir trend göstermektedir. Ulusal ekonomilerdeki serbestleşme ve sanayileşmenin artması ürünlere talebin de artmasına yol açmaktadır. Teknolojik gelişmeler ise ulaştırmanın etkin ve hızlı yapılmasını sağlamaktadır. Deniz taşımacılığı; özellikle sanayi hammaddesini oluşturan çok büyük miktarlardaki yüklerin taşınması imkan sağlaması, güvenilir olması, sınır aşımı olmaması, mal zayiatının minimum düzeyde olması, hava yoluna, karayoluna ve demiryoluna göre daha ucuz olması sebebiyle, dünyada en çok tercih edilen ulaşım şeklidir. 17

21 Denizyolu taşımacılığının avantajları; Denizyolu taşımacılığı, etkili ve ucuz bir taşımacılık yöntemi olduğundan uluslararası ve hatta kıtalar arası taşımacılıkta büyük bir yere sahiptir. Denizyolu taşımacılığı, en ekonomik taşıma yöntemidir, bunun sebebi, yüksek miktarlarda yük taşınabilmesi, enerji tüketiminin azlığı gibi nedenlerden dolayı taşıma maliyetlerinin düşük olmasıdır. Denizyolu taşımacılığı, karayoluna göre yedi kat, demiryoluna ve demiryoluna göre daha ucuz, yakıt tüketimi bakımından da, karayolundan ve demiryolundan daha ucuz bir taşımacılık yöntemidir. Çok büyük hacimli ürün taşınmasını sağlar. Güvenilirliği yüksektir. Yapılması planlanan proje kapsamında, Derince Limanına gelecek olan yük gemilerinin 40 m. ara ile yapılacak olan 3 adet dolfen ile sabitlenmesi sağlanacaktır. T.C. Devlet Demiryolları İşletmesi Genel Müdürlüğü tarafından yapılan etüd çalışmalarında ve yukarıda tanımlanan sebeplerden ötürü ayrıca bir alternatif ele alınarak değerlendirilmemiştir. Projenin Yatırım ve İşletme Süresi Yanaşma dolfeni inşaat aşamasına, ÇED sürecinin tamamlanmasını müteakip gerekli izinler alınarak başlanması planlanmaktadır. Projenin inşaat süresi yaklaşık 2 ay olacaktır. Yanaşma dolfeninin 50 yıl boyunca hizmet vermesi öngörülmektedir Projenin Fiziksel ve Teknik Özellikleri T.C. Devlet Demiryolları İşletmesi Genel Müdürlüğü tarafından Kocaeli İli, Derince İlçesi, Liman Mevkii nde 3 nolu rıhtım üzerine, Derince Limanı nda yük taşıyan DWT den büyük gemilerin yanaşabileceği bir yanaşma yerinin inşa edilmesi amaçlanmaktadır. Projeye konu olan dolfenler kazıklı sistemle inşa edilecek olup, bu işlemlerde çelik ve boru kazıklar kullanılacaktır. İlk olarak yüzer duba üzerine monte edilmiş bir vinç yardımı ile dizel bir şahmerdan kullanılarak çelik kazıklar çakılacaktır. Çelik kazıkların TS EN standardında belirtilen özelliklerde çakılmasına dikkat edilecek, çelik 18

22 boruların çakılmasında ve toleranslarda betonarme kazıkların çakım kurallarına uyulacaktır. Kazığın deniz seviyesinden 3,95 m altına çelik tapa konulur, tapa üzerinde kalan borunun iç kısmı betonlanır. Monte edilen kazıklar demir donatılarla birbirine bağlanır. Platform kalıpları monte edilir. Platform betonlanır. Kazıkların dış yüzeyleri korozyona karşı epoksi boya ile boyanacak gerekirse korozyon tehlikesine karşı gerekli katodik koruma ya da kaplama sistemi uygulanacaktır. Proje kapsamında; 40 m. aralıklarla 3 adet dolfen yapılacaktır. Tasarlanan yanaşma dolfeni ile iskele arasında kediyolu benzeri herhangi bir yapı bulunmayacaktır. Dolfenlerin her biti T şeklinde (11 m. 4m.)+(8m. 4m.) boyutlarında olacaktır.yine her bir dolfende çapları 32'' olan 16 adet kazık kullanılacaktır.kazıkların derinlikleri 36,1 m. olacaktır. Derince Limanı Dolfen Donatı Planı, Kalıp Planı, Dolfen Kazık Aplikasyon Planı ve Vaziyet Planı ekte verilmektedir(bkz. Ek 8, Ek 9, Ek 10, Ek 11). Dolfen üzerinde gemiler için gerekli çekme yüklerini karşılayabilecek baba/lar ve bölgede güvenli navigasyonu sağlamak amacıyla gerekli olan tüm alametler (sancak-pupa seyir fenerleri, güverte aydınlatması ve demir fenerler vb. ) bulundurulacaktır. Proje kapsamında gerek arazinin hazırlanması aşamasında gerekse işletme aşamasında çevresel ve teknolojik açıdan en modern ekipman ve yöntemler seçilecektir. Söz konusu proje kapsamında Derince Limanına ilave yapılacak olan Dolfenler, deniz içerisinde kalmakta olup, tarım, orman, turizm veya başka amaç için kullanılacak planlı alanlar içerisinde kalmamaktadır. Proje kapsamında inşa edilmesi planlanan yanaşma dolfenleri projesinde idare ve hizmet binaları, araç giriş-çıkış park yerleri vb. yapıların inşaası söz konusu olmayıp, mevcut Derince Limanı ndaki yapılardan faydalanılacaktır. Faaliyet kapsamında yapımı planlanan dolfenlerin inşaat ve işletme aşamasında 17/04/1990 tarih ve Sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak tarihinde güncellenen Kıyı Kanunu ilgili hükümlerine uyulacaktır. 19

23 Yanaşma dolfenlerini kullanacak söz konusu deniz araçları Deniz Ticaret Hukukunda taşınması müsaade edilen her türlü yükü taşıyabilicek kapasitede olacaktır Mevcut Limanda Yer Alan Ana Faaliyet Ünitelerinin (Liman Sahası, İskele, Rıhtım vb.) Boyutları, Kapasiteleri, Su Derinliği, Bu Üniteler İçin ÇED Yönetmeliği Kapsamında Yapılmış İş ve İşlemler, Bu Ünitelere Yanaşan Deniz araçlarının Özellikleri (boyutları, kapasitesi vb.) ve Sayısı Söz konusu rıhtım 50 vagon kapasiteli gross tonluk bir feribotun yanaşabileceği kapasitededir. Planlanan projeyle; Derince Limanı nda yük taşıyan DWT den büyük gemilerin yanaşabileceği bir yanaşma yerinin inşa edilmesi amaçlanmaktadır. Rıhtım üzerinde, T.C. Devlet Demiryollarına ait demiryolu hattı, gemiyi arkadan yakalamak için usturmaça yapıları, bağlamak için babalar bulunmaktadır. İskeleye yanaşacak gemiler için 35,7 m genişlikte yanaşma yeri mevcuttur. Söz konusu yanaşma dolfenlerinin planlandığı 3 No lu rıhtımın alanı 4300 m 2 olup, en derin noktası 13,13 m, en sığ noktası da 8,33 m dir. İskelede bulunan rayların genişliği 1,5 m., aralarındaki mesafe de 5,25m., rayların her birinin uzunluğu da yaklaşık 200 metredir. 200 metre mesafeden sonra raylar TMO nun kullandığı demiryolu hattına makas ile bağlanmaktadır. Yanaşma dolfenlerini kullanacak söz konusu deniz araçları Deniz Ticaret Hukukunda taşınması müsaade edilen her türlü yükü taşıyabilicek kapasitede olacaktır. 3 nolu rıhtımın için 1993 öncesi yapıldığına dair belgeler mevcuttur. ( Bkz. Ek 6) 3 nolu rıhtıma tren vagonları yüklü gemilerin tren raylarının karşılıklı olarak aynı hizaya gelebilmesi amacıyla yapılmış olan çelik konstrüksiyon hareketli rampanın ön iki uç kısmına yapılması planlanan 2 adet usturmaça yapımı için tarih ve 2214 sayılı Çevre ve Şehircilik Bakanlığı ÇED Yönetmeliği hükümleri dışındadır yazısı mevcuttur. (Bkz. Ek 7) 3 nolu rıhtıma yanaşan feribot Tekirdağ-Derince arasında 365 sefer, Tekirdağ- Bandırma arasında ise 180 sefer olmak üzere toplam yıl içerisinde 545 sefer yapmaktadır. 20

24 Proje Kapsamında Yapılması Planlanan Faaliyet Ünitelerinin Boyutları, Adedi, Kapasitesi, Su Derinliği, İnşaat Tekniği, ve İnşaat Süresince Kullanılacak Ekipmanlar, Bu Üniteler İçin Belirlenen Kapalı ve Açık Alan Büyüklükleri ve Verilecek Hizmetler Projede 40 m. aralıklarla 3 adet dolfen yapılacaktır. Tasarlanan yanaşma dolfeni ile iskelesi arasında kediyolu benzeri herhangi bir yapı bulunmayacaktır. Söz konusu rıhtım 50 vagon kapasiteli gross tonluk bir feribotun yanaşabileceği kapasitededir. Planlanan projeyle; Derince Limanı nda yük taşıyan DWT den büyük gemilerin yanaşabileceği bir yanaşma yerinin inşa edilmesi amaçlanmaktadır. Projeye konu olan dolfenler kazıklı sistemle inşa edilecek olup, bu işlemlerde çelik ve boru kazıklar kullanılacaktır. Dolfenlerin her biri T şeklinde (11 m. x 4 m.) + (8 m. x 4m. ) boyutlarında olacaktır. Yine her bir dolfende çapları 32 olan 16 adet kazık kullanılacaktır. Kazıkların derinlikleri 36,1 m. olacaktır. Söz konusu proje kapsamında herhangi bir kapalı alan inşası yapılmayacaktır. 1.No lu dolfenin en sığ noktası 8,82 m, en derin noktası 11,55 m, 2. No lu dolfenin en sığ noktası 12,30 m, en derin noktası 12,75 m, 3. No lu dolfenin en sığ noktası 13,94 m, en derin noktası 14,64 m dir Proje Alanında Mevcut ve Yapılması Planlanan Faaliyet Ünitelerinin Vaziyet Planı Üzerinde Gösterimi (faaliyet ünitelerinin boyut bilgileri, derinlik bilgileri, batimetri haritası ve lejandı ile birlikte) Proje alanında mevcut durumda bulunan ve yapılması planlanan ünitelerin boyutlarını gösterir vaziyet planı Ek.8 de verilmiştir. Ünitelerin derinlik bilgilerini gösterir Batimetri haritası Ek.20 de verilmiştir. 1.No lu dolfenin en sığ noktası 8,82 m, en derin noktası 11,55 m, 2. No lu dolfenin en sığ noktası 12,30 m, en derin noktası 12,75 m, 3. No lu dolfenin en sığ noktası 13,94 m, en derin noktası 14,64 m dir. 21

25 1.2.4.Yapılması Planlanan Yanaşma Dolfenlerini Bir Yılda Kullanacak Deniz Araçlarının Sayısı ve Özellikleri (Boyut, Kapasite vb.) Proje konusu faaliyetle; Derince Limanı nda yük taşıyan DWT den büyük gemilerin yanaşabileceği bir yanaşma yerinin inşa edilmesi amaçlanmaktadır. DLHİ Genel Müdürlüğü nden alınan bilgilere göre değişik DWT (Deat Weight Ton) daki gemilere ait uluslararası tipik ölçüler aşağıdaki tabloda verilmiştir. Tablo 1. Değişik DWT (Deat Weight Ton) daki Gemilere Ait Uluslararası Tipik Ölçüler 50 vagon kapasiteli gross tonluk bir feribotun; Tekirdağ-Derince arasında 365 sefer yapacağı öngörülmektedir. Yanaşma dolfenlerini kullanacak söz konusu deniz araçları Deniz Ticaret Hukukunda taşınması müsaade edilen her türlü yükü taşıyabilecek kapasitede olacaktır. 22

26 Proje Alanındaki Mevcut Ünitelerde Herhangi Bir Amaçla Güçlendirme Yapılıp Yapılmayacağı, Yapılacak İse Bunların Nerelerde, Ne Kadar Alanda, Nasıl Yapılacağı Proje alanındaki mevcut ünitelere herhangi bir güçlendirme çalışması yapılmayacağı öngörülmektedir Proje Kapsamında Herhangi Bir Amaçla Dolgu Yapılıp Yapılmayacağı, Yapılacak İse Yapılacak Dolgunun Amacı, Kaplayacağı Alan (m 2 ), Hacmi (m 3 ) ve Yapım Tekniği, Dolgu Malzemesinin Nereden ve Nasıl Temin Edileceği, Temin Edilecek Ocakların Özellikleri, Proje Alanına Mesafesi, Dolgu Malzemesi Proje Alanına Taşınırken İzlenecek Yol Güzergahı Proje kapsamında herhangi bir amaçla dolgu yapılmayacaktır Proje Alanı İçindeki Su Ortamında Herhangi Bir Amaçla Kazı, Dip Taraması vb. İşlemin Yapılıp Yapılmayacağı, Yapılacak İse; Nerede, Ne Kadar Alanda, Nasıl Yapılacağı ve Bu İşlemler Nedeni İle Çıkarılacak Malzemenin Miktarları, Bu Maddelerin Analiz Sonuçları ve Bertaraf Yöntemleri (dip taraması yapılacak alanın koordinat bilgileri vaziyet planı üzerinde işaretlenmelidir. Ayrıca dip taraması sonucu çıkarılacak malzemenin, düzenli depolama tesislerinde depolanması düşünülüyor ise hangi atık lotunda depolanacağının anlaşılması için de Tehlikeli Atıkların kontrolü Yönetmeliği Ek-11A ya göre Bakanlığımızdan yeterlik/ön yeterlik almış kurumlarca analizleri yapılmalıdır.), Projenin Akdeniz in Kirliliğe Karşı Korunması-Akdeniz Boşaltım Protokolü Formatı Kapsamında Değerlendirilmesi, Nereye Taşınacağı veya Hangi Amaçlar İçin Kullanılacağı Proje kapsamında herhangi bir amaçla kazı, dip taraması v.b. işlemler gerçekleştirilmeyecektir. 23

27 Proje Kapsamında Su ve Akaryakıt İkmali Hizmeti Verilip Verilmeyeceği, Verilecek İse; Depolanacak Yakıt Türü ve Miktarı, Depolama Birimlerinin Boyutu, Özellikleri, Adedi ve İkmal Sistemi Söz konusu proje; 3 adet yanaşma dolfenini kapsamaktadır. Dolayısıyla su ve akaryakıt ikmali hizmeti verilmesi söz konusu değildir Projenin İnşaat-İşletme Aşamalarında Esnasında Patlayıcı ve Zararlı Madde Kullanıp Kullanılmayacağı Projenin inşaat ve işletme aşamalarında herhangi bir patlayıcı ve zararlı madde kullanılmayacaktır Projenin İnşaat-İşletme Aşamalarında Tesiste Kullanılacak Enerji İhtiyacının Nereden ve Nasıl Temin Edileceği Projenin inşaat aşamasında çoğunlukla dizel makinalar kullanılacak olup, enerji için motorin kullanılacaktır. Elektrikle çalışacak bir makine kullanılacağında enerji jeneratörlerden karşılanacaktır. Projenin işletme aşamasında projenin niteliği sebebiyle enerji kullanımı söz konusu olmayacaktır. 1.3.Projenin İnşaat/İşletme Aşamalarına Ait İş Akım Şeması Kazıkların Çakılması Platform Donatısının Bağlanması Betonlama İşlemi Platform Üzerindeki Donatıların Montajı İşletmeye Geçiş İnşaat aşamasına ilişkin iş akım şeması 24

28 İNŞAAT ÖNCESİ DÖNEM T.C. DEVLET DEMİRYOLLARI İŞLETMESİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ Yanaşma Dolfenlerle ve Usturmaçayla Bağlantıların Yapılması Kapak Rampasının İndirilmesi Yük Vagonlarının Raylar Yardımı ile Demiryolu Üzerinde Taşınması İşletme aşamasına ilişkin iş akım şeması 1.4 Projenin Gerçekleşmesi İle İlgili Zamanlama Tablosu Tablo 2 Zamanlama Tablosu YAPILACAK İŞLEMLER YILLAR Ek-3 Formatında Proje Tanıtım Dosyasının Bakanlığa Sunulması Halkın katılım toplantısı Kapsamlaştırma ve format belirleme toplantısı İDK Toplantıları ÇED Sürecinin Sonu(Öngörülen) İNŞAAT DÖNEMİ Dolfen 1.5.Proje İçin Seçilen Yer ve Kullanılan Teknoloji Alternatiflerinin Değerlendirilmesi ve Seçilen Yerin Seçiliş Nedenlerinin Belirtilmesi Proje; Kocaeli İli, Derince İlçesi, Liman Mevkiinde, Ulaştırma Bakanlığı DLH İnşaatı Genel Müdürlüğü tarafından, Marmaray Projesi kapsamında Tekirdağ Limanı ile Bandırma ve Derince Limanları arasındaki feribot işletmeciliğine yönelik olarak, Derince Limanı nda yapılması planlanan Yanaşma Dolfenleridir. Proje kapsamında yapılacak olan yatırım için, Derince Limanı seçilmiştir. Söz konusu bölge yüksek endüstriyel potansiyeli olan, ulaşım ve bölgesel altyapı sistemlerinin 25

29 gelişmiş olduğu bir bölge olup, demir çelik ve yan sanayileri, gübre, petrol ürünleri gibi alanlarda üretim, dağıtım, ihracat ve ithalatının yapıldığı bir ekonomik çekim alanıdır. Merkezi konumda olmasında dolayı Derince Limanı depolama ve sevkiyat açısından önemli bir limandır. Bölgenin mekansal yapısı, ulaşım ve altyapı sistemleri de bu gelişmelere göre biçimlenmektedir. Söz konusu yatırımın, gerek bölgedeki dışsal ekonomilerden yararlanılması, gerekse bölgede yoğun altyapı ihtiyacını karşılaması açısından ülke ekonomisine katkı sağlayacak bir yatırım olması beklenmektedir. Kocaeli İli nin çevre pazarlarına yakın konumda bulunması, ana ulaşım ağları üzerinde olması, enerji-elektrik gibi temel girdiler için uygun konumda bulunması ve istihdam için yeterli insan potansiyelinin mevcut olması, proje sahasını özellikle son 30 yıl içinde sanayi için cazibe merkezi haline getirmiştir. Doğal olarak sanayi yatırımlarındaki bu hızlı gelişmeye paralel olarak ulaşım, haberleşme, sağlık, eğitim ve hizmetler gibi diğer sektörlerde de hızlı bir gelişme olmuştur. Buna bağlı olarak, hızlı bir nüfus artışı da yaşanmış, ancak bölgedeki eğitim ve gelir düzeyi ile birlikte insanların refahı da artmıştır. Kocaeli ve Derince Limanı; hem karayolu hem de demiryolu bakımından ana arterler üzerinde bulunmaktadır. İstanbul daki Uluslararası Atatürk Hava Limanına hem D-100 karayoluyla, hem de TEM otoyoluyla ulaşılabilmektedir. Proje Sahası; bu konumuyla; hem karayoluyla, hem de demiryoluyla Avrupa dan Asya ya kadar tüm ülkelerde doğrudan ulaşım olanaklarına sahip bulunmaktadır. Denizyoluyla ise; bir yandan Marmara-Ege ve Akdeniz üzerinden, bir yandan da Karadeniz ve Tuna Suyolu yla tüm Avrupa ve Dünya ülkeleriyle irtibatlı olup, deniz-kara ve demiryolu bağlantısının en kolay ve doğrudan yapılabildiği bir yer konumundadır. Projenin planlandığı 3. rıhtım mevcut durumda korunaklı bir konumda olup deniz araçları tarafından kullanılmaktadır. Proje kapsamında yapılacak dolfenlerin kazıklı sistemde olması tasarlandığından akıntı düzeninde bir değişiklik olmaması beklenmektedir. Kazıklı sistem liman içinde deniz suyunun sirkülasyonuna olanak vererek suyun temiz kalmasını sağlayacağından proje için farklı bir alternatif düşünülmemiştir. Denizyolu taşımacılığı; demiryolu taşımacılığı kadar büyük altyapı yatırımı gerektirmese de sermayesi yoğun bir sektördür. Denizyoluyla taşımacılık havayoluna göre 14 kat, karayoluna göre 7, demiryoluna göre ise 3,5 kat daha ucuza gerçekleşmektedir. Dünya ticaretinin yüzde 90 lık bölümü denizyolu ile taşınmaktadır. Denizyolu 26

30 taşımacılığında dökme yükler önemli yer tutmaktadır. Bir dökme yük gemisinin taşıdığı 150 bin ton demir cevherini karayolu ile taşımak için TIR gerekmektedir. Dünyada, deniz yoluyla gerçekleştirilen uluslararası ticaret hacmi, her geçen gün süratle artmaktadır. Günümüzde ülkeler arası deniz yoluyla taşınan yük miktarı 5,4 milyar tona ulaşmıştır. Dünya ticaretinin ithal ve ihraç yüklerinin %90 lık bölümü deniz yoluyla taşınmaktadır. 1.6.Projeye İlişkin Finans Kaynakları ve Fayda-Maliyet Analizi Derince Limanına Dolfen Yapımı için yatırım finansmanının TCDD İşletmesi Genel Müdürlüğü Emlak ve İnşaat Dairesi Başkanlığı tarafından özkaynak ile sağlanması planlanmaktadır. TCDD nin yatırım programında Derince Kıyı Tesisleri için TL ödenek ayrılmıştır. Bu ayrılan ödeneğin TL lik kısmı dolfen yapımı için proje maliyeti olarak kabul edilmiştir. 1.7.Projeye İlişkin Politik, Yasal ve İdari Çerçeve Proje İle İlgili Olarak Bu Aşamaya Kadar Gerçekleştirilmiş Olan İş ve İşlemlerin (inşaat, ÇED vb.) Kısaca Açıklanması Söz konusu proje ile; yapımı planlanan Yanaşma Dolfenlerinin inşaat ve işletme aşamalarında çevreye olabilecek etkileri, bu etkilerin en az düzeye indirilebilmesi için alınması gereken önlemler ve projenin bölgenin sosyo-ekonomisine olabilecek etkileri incelenmiştir tarihli ÇED Yönetmeliği hükümlerine uygun olarak ÇED Raporu genel formatı çerçevesinde hazırlanan ve Çevre ve Şehircilik Bakanlığı na sunulan dosya; ÇED Yönetmeliğinin 10. maddesi gereğince oluşturulan komisyon tarafından kapsamı belirlenen ÇED Raporu Özel Formatı doğrultusunda hazırlanmıştır. Bu kapsamda; proje ile ilgili olarak bu aşamaya kadar gerçekleştirilmiş iş ve işlemler aşağıda sıralanmaktadır. TCDD Derince Limanı Hidrografik, Oşinografik, Jjeolojik ve Jeofizik Etüd Raporu 2012 Yılı Mayıs ayında hazırlanmıştır. Leolojik ve Jeoteknik Etüt Raporu 2012 Yılı Mart ayında hazırlanmıştır. 27

31 tarihinde ÇED Başvuru Dosyası Çevre ve Şehircilik Bakanlığı na sunulmuştur tarihinde Kocaeli İli, Derince İlçesi Derince Limanı Güvenlik Amirliği Toplantı Salonunda Halkın Katılımı Toplantısı gerçekleştirilmiştir tarihinde Çevre ve Şehircilik Bakanlığı nda Bilgilendirme, Kapsam ve Özel Format Belirleme Toplantısı gerçekleştirilmiştir Tarihinde Deniz Suyu Analizi ESÇEM Enerji Sistemleri ve Çevre Etüt Merkezi San. ve Tic. Ltd. Şti. ye yaptırılmıştır (Bkz. Ek 26) Tarih ve 61 Sayılı Derince Belediyesi Meclis Kararıyla onaylanan 1/1000 Ölçekli Derince Belediyesi Revizyon İmar Planı (Merkez, Mersincik, Yenikent, Sanayi ) ve Plan Notları Kocaeli Büyükşehir Belediye Başkanlığından temin edilmiştir Tarih ve 700 Sayılı değişiklik Tarih ve 3796 Sayılı Büyükşehir Belediye Meclis Kararıyla Onaylanan 1/ Ölçekli Nazım İmar Planı ve Plan Notları temin edilmiştir tarih ve 2013/87 karar nolu Derince Limanı İmar Planı Onayı ve Haritası Özelleştirme İdaresi Başkanlığı ndan alınmıştır Tarihinde Bayındırlık ve İskan Bakanlığı nca 3621 Sayılı Kıyı Kanunun 7.Maddesi ve 3194 Sayılı İmar Kanununun 9.Maddesi uyarınca re sen onaylananan İzmit Körfezi (Kocaeli-Yalova) Bütünsel (Kıyı ve Geri Sahası) Planı temin edilmiştir. Yapılması planlanan 2 adet usturmaça için tarih ve 2214 sayılı Çevre ve Şehircilik Bakanlığı ÇED Yönetmeliği hükümleri dışındadır yazısı alınmıştır. Bölgenin Akıntı Yapısı, Sediment Birikimi ve Dağılımı, Uzun ve Kısa Dönemli Dalga Özellikleri Modelleme Çalışması Özelleştirme İdaresi Başkanlığı tarafından Gazi Üniversitesi ne Eylül 2012 tarihinde yaptırılmıştır. Derince Limanı Fizibilite Etüdü 2012 yılı içerisinde tamamlanmıştır Projeye İlişkin İzin Prosedürü (ÇED sürecinden sonra alınacak izinler) Yanaşma Dolfeni Projesine Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından ÇED Olumlu Kararı verilmesi durumunda projeye ilişkin izin süreci aşağıdaki gibi gerçekleşecektir. Söz konusu proje Özelleştirme İdaresi tarafından yürütüldüğünden, gerekli izinler de Özelleştirme İdaresi aracılığıyla alınacaktır. 28

32 Proje sahasında kıyı kenar çizgisinin deniz tarafındaki yapılara ait Özelleştirme İdaresi Başkanlığı tarafından yapılan 1/1000 Ölçekli İmar Planları Başbakanlık tarafından onaylanmıştır, askı ve itiraz süreci devam etmektedir. Kıyı kenar çizgisinin deniz tarafında kalan yapılara ait uygulama projeleri hazırlanarak DLHİ Genel Müdürlüğü ne onaya sunulacaktır. Yapı ruhsatları ve yapı kullanma izin belgeleri alınacaktır. 29

33 BÖLÜM 2: PROJE İÇİN SEÇİLEN YERİN KONUMU 2.1 Proje ve Etki Alanının Genel Olarak Tanıtımı(etki alanının nasıl ve neye göre belirlendiğinin açıklanması, etki alanının 1/ Ölçekli Topografik Harita üzerinde işaretlenmesi) Faaliyetin gerçekleştirileceği alan; Kocaeli İli, Derince İlçesi, Liman Mevkii, 3 Nolu rıhtımda yer almaktadır. Proje konusu faaliyet Marmaray Projesi kapsamında tren vagonu taşıyan DWT den büyük gemilerin yanaşabileceği bir yanaşma yerinin inşa edilmesi amaçlanmaktadır. Yapımı planlanan Yanaşma Dolfeni nin kuzey istikametinde ve bitişiğinde liman, tahmil ve tahliye alanları içerisinde TMO Tesisleri, kuşuçuşu yaklaşık 975 m mesafede D- 100 karayolu (İstanbul-Kocaeli Yolu), 2325 m mesafede 0-4 (TEM) Anadolu Otoyolu, kuzeybatı istikametinde ve kuşuçuşu yaklaşık 500 m mesafede dolfenin yapılacağı 3 nolu rıhtımla bağlantılı demiryolu bulunmaktadır. Projenin etki alanı; projenin konusu ve projenin inşaat, işletme aşamalarında çevreye olabilecek muhtemel etkilerine göre belirlenir. Proje konusu faaliyet; yanaşma dolfeni olup, projenin etkileri inşaat ve işletme olmak üzere 2 aşamada incelenmiştir. Projenin arazi hazırlama aşamasında karada kazı çalışmaları gerçekleşmeyecek olup, hafriyat oluşumu söz konusu olmayacaktır. İşletme aşamasında ise sadece rıhtıma yanaşacak tren feribotlarından kaynaklı egzos gazı emisyonlarının olacağı ve düşük seviyelerde kalacağı görülmüştür. Bu nedenle etki alanının belirlenmesinde emisyon faktörleri rol oynamamıştır. Proje kapsamında işletme sürecinde çevreye olabilecek etkilerinin değerlendirmesi yapılarak söz konusu projenin etki alanı yaklaşık 1000 m düşünülmüştür. Projenin alanı ve etki alanının işaretlendiği 1/ ölçekli topografik harita (Bkz. Ek-13 ), alanın ve yakın çevresinin fotoğrafları (Bkz.Ek- 27) eklerde verilmektedir. 30

34 2.2. Proje ve Etki Alanında Bulunan Yerleşim-Sanayi-Turizm Alanlarının, Ulaşım Ağının, Proje Alanı Yakın Çevresinde Faaliyetine Devam Etmekte Olan Diğer Kullanımların 1/ Ölçekli Topografik Harita Üzerine İşlenmesi, Mesafelerinin Verilmesi, Proje Alanının ve Yakın Çevresinin Panoromik Fotoğraflandırılması Yapımı planlanan Yanaşma Dolfeni nin kuzey istikametinde ve bitişiğinde liman, tahmil ve tahliye alanları içerisinde TMO Tesisleri, kuşuçuşu yaklaşık 975 m mesafede D- 100 karayolu (İstanbul-Kocaeli Yolu), 515 metre kuzeyinde Derince İlçesi Dumlupınar Mahallesi, 2325 m mesafede 0-4 (TEM) Anadolu Otoyolu, kuzeydoğu istikametinde ve kuşuçuşu yaklaşık 500 mesafede demiryolu bulunmaktadır. Proje için tercih edilen bölge ve yakın çevresi Şekil 2 de verilmiştir. Şekil 2 Dolfenleri Gösterir Uydu Görüntüsü 31

35 Şekil 3 Proje Alanı ve Yakın Çevresinin Panoromik Fotoğrafı Şekil 4: Uydu Görüntüsü 32

36 2.3. Proje Alanına İlişkin Planlama Bilgileri, Kocaeli Büyükşehir Başkanlığınca onaylanan 1/ ölçekli Çevre Düzeni Planı, 1/ ölçekli Nazım İmar Planı ile Proje alanına ilişkin 1/5.000 Ölçekli Nazım İmar Planı ile 1/1.000 Ölçekli Uygulama İmar Planı(Aslının aynıdır onaylı ilgili paftaları) veya Plan Teklifleri(Planlanan projenin söz konusu planlarda hangi kullanımlarda kalmakta olduğu belirtilmelidir. Ayrıca, projenin yürürlükteki 1/ ölçekli Çevre Düzeni ve 1/ Ölçekli Nazım İmar Planları ve yetkisi dahilindeki diğer planlara uygun olup olmadığına dair Kocaeli Büyükşehir Belediyesi-İmar ve Şehircilik Dairesi Başkanlığı ndan görüş alınarak rapora eklenmelidir.) Proje alanının lejant ve plan notlarının yer aldığı onanlı 1/ Ölçekli Nazım İmar Planı Kocaeli Büyükşehir Belediyesinin tarih ve 463 sayılı kararıyla onaylanmış olup söz konusu karar ve plan eklerde verilmiştir (Bkz. Ek-5) Tarih ve 61 Sayılı Derince Belediyesi Meclis Kararıyla onaylanan 1/1000 Ölçekli Derince Belediyesi Revizyon İmar Planı (Merkez, Mersincik, Yenikent, Sanayi ) ve Plan Notları ile plan üzerinde sahanın gösterimi ekte verilmektedir (Bkz.Ek-3). Proje sahası; 1/1000 Ölçekli Revizyon İmar Planı ve Plan Notlarından da görüleceği üzere; Kocaeli ili, Derince İlçesi, Liman Mevkiinde önerilen bir deniz yapısıdır. Denizler ise devletin hüküm ve tasarrufu altında bulunmaktadır. Proje sahasının çevresi ise planda; liman, tahmil ve tahliye alanları olarak tanımlanmıştır. Kocaeli Büyükşehir Belediyesi nin görüşünde söz konusu saha Kocaeli İli, Derince İlçesi, Derince Belediyesi, Deniz Mahallesi, G.23.c.02.b Nazım İmar Planı paftasında kalan, Yanaşma Dolfenleri nin kıyı kenar çizgisinin deniz tarafında deniz yüzeyinde kaldığı, 1/1000 ölçekli Dolgu İmar Planının bulunmadığı, söz konusu alanın kara tarafında 1/ ve 1/5.000 ölçekli Nazım İmar Planında Limanlar Alanı kullanımında kaldığı tespit edilmiş olup, yapılması planlanan Yanaşma Dolfenleri projesinin 1/1000 ölçekli Dolgu İmar Planı yapılması koşulu ile uygun olacağı değerlendirililmiştir denmektedir. Söz konusu görüş yazısı Ek 36 da verilmiştir. 33

37 Üst Ölçek Plan Kararları ve Mevcut İmar Durumu, 1/5.000 Ölçekli Nazım İmar Planı Değişikliği ile 1/1.000 Ölçekli Uygulama İmar Plan Değişikliğini gösterir plan ve onay yazısı eklerde verilmiştir. (Bkz. Ek 5) Üst Ölçek Plan Kararları ve Mevcut İmar Durumu, 1/ Ölçekli Çevre Düzeni Planı Kocaeli Büyükşehir Belediyesi nin tarih ve 704 sayılı kararıyla onaylanan Çevre Düzeni Planında faaliyet sahası liman alanı olarak tescillenmiştir. Söz konusu Çevre Düzeni Planı ekte sunulmuştur. (Bkz. Ek 5) Proje kapsamında yapılması planlanan dolfenlerin ilave edileceği tesis bütününün ve kıyı kenar çizgisinin ve proje alanının üzerine işaretlenmiş olduğu bir bilgi paftasının rapora ilave edilmesi, kıyı kenar çizgisinin kara ve deniz tarafında kalan kısımlarını kullanımına ilişkin bilgi verilmesi Projenin tamamı deniz tarafında olacak olup, kara tarafında hiçbir işlem yapılmayacaktır. Planlanan dolfenlerin ilave edileceği tesis bütününün ve kıyı kenar çizgisinin ve proje alanının üzerine işaretlenmiş olduğu bilgi paftası eklerde verilmiştir. (Bkz.Ek 12) Şekil 5 Faaliyet alanının yakın çevresini gösterir uydu görüntüsü 34

38 Yapımı planlanan Yanaşma Dolfeni nin kuzey istikametinde ve bitişiğinde liman, tahmil ve tahliye alanları içerisinde TMO Tesisleri, kuşuçuşu yaklaşık 975 m mesafede D- 100 karayolu (İstanbul-Kocaeli Yolu), 515 metre kuzeyinde Derince İlçesi Dumlupınar Mahallesi, 2325 m mesafede 0-4 (TEM) Anadolu Otoyolu, kuzeydoğu istikametinde ve kuşuçuşu yaklaşık 500 mesafede demiryolu bulunmaktadır. Derince Limanı; İzmit Körfezi nin kuzeyinde konuşlanan genel amaçlı bir limandır. Ağırlıklı olarak ihracat-ithalata dayalı hizmet veren Derince Limanı; Körfez deki otomotiv (araba, traktör, vb.), sanayi ve karışık eşya yüklerine hizmet vermektedir. Söz konusu bölge yüksek tarımsal ve endüstriyel potansiyeli olan, ulaşım ve bölgesel altyapı sistemlerinin gelişmiş olduğu bir bölge olup, tarımsal üretim ve tarıma dayalı sanayiler, demir çelik ve yan sanayileri, gübre, petrol ürünleri gibi alanlarda üretim, dağıtım, ihracat ve ithalatının yapıldığı bir ekonomik çekim alanıdır. Bölgenin mekansal yapısı, ulaşım ve altyapı sistemleri de bu gelişmelere göre biçimlenmektedir. Söz konusu yatırımın, gerek bölgedeki dışsal ekonomilerden yararlanılması, gerekse bölgede yoğun altyapı ihtiyacını karşılaması açısından ülke ekonomisine katkı sağlayacak bir yatırım olması beklenmektedir. Projenin Etki Alanını, Karayollarına, Yerleşime, Akarsuya, Yollara Mesafesini Gösterir Topografik Haritalar eklerde verilmiştir (Bkz. Ek-13) 2.4. Arazi Kullanım Durumu, Proje Alanının (kara ve deniz tarafı) Mülkiyetine İlişkin Bilgi ve Belgeler (Tapu, kira kontratosu vb.) Proje için seçilen yer; mevcut Derince Limanına ait olan 3 nolu rıhtımdır. Proje alanı ve yakın çevresindeki parsellerde bulunan tesislerin yerleşimi gösterir Mülkiyet Haritakarı TCDD den temin edilmiştir. Ek-1 de verilen Mülkiyet Haritalarından da görüleceği üzere; yanaşma dolfeninin 3 nolu rıhtıma yanaşan deniz araçları için kurulması planlanmıştır. 3 nolu rıhtımın bir kısmını teşkil eden 95 nolu ada 13 nolu parsele ait tapu eklerde verilmiştir (Bkz Ek-2). Yapımı planlanan faaliyetin kuzey istikametinde ve bitişiğinde liman, tahmil ve tahliye alanları içerisinde TMO Tesisleri, kuşuçuşu yaklaşık 975 m mesafede D-100 karayolu (İstanbul-Kocaeli Yolu), 2325 m mesafede 0-4 (TEM) Anadolu Otoyolu, kuzeydoğu istikametinde ve kuşuçuşu yaklaşık 500 mesafede demiryolu bulunmaktadır. 35

39 Faaliyet kapsamında İnşaat yapılacak alanı denizde olup, denizler devletin hüküm ve tasarrufu altında bulunmaktadır. Sahanın karada kalan kısmı yoktur. Tablo 3 İzin Süreci 2.5. İnşaat ve İşletme Aşamasında Proje Alanına Ulaşım Söz konusu proje alanına ulaşım Ankara, İstanbul otoyolundan ayrılan Derince karayolu ve demiryolu ile sağlanmaktadır. İşletme aşamasında karayolu kullanılmayacak, dolfenlere yanaşan deniz taşıtlarının yükleri demiryolu ile taşınacaktır, inşaat aşamasında ise malzemenin büyük bir kısmı denizyolu ile taşınacak olup, az bir kısmı karayolu ile taşınacaktır Proje Alanına En Yakın Karayolunun Mesafesi Yapımı planlanan Yanaşma Dolfeni ne en yakın karayolu kuşuçuşu yaklaşık 975 m mesafede bulunan D-100 karayolu (İstanbul-Kocaeli Yolu) ve 2325 m mesafede 0-4 (TEM) Anadolu Otoyoludur. İstanbul-Adapazarı Demiryolu Hat tesisin kuzeyinden geçmektedir. 36

40 Şekil 6 Karayolları Haritası Proje Alanına Ulaşım İçin Kullanılacak Karayolu Güzergahı (Proje Faaliyet Alanı ve Yolların Gösterildiği Kesimin 1/ lik Harita Üzerinde Gösterimi) ve Alternatifleri, Bağlantı Yolu ya da Mevcut Yolda Genişletme/İyileştirme İhtiyacı Duyulup Duyulmayacağı, Bu Çalışmaların Kim Tarafından Yapılacağı, Bölgede Mevcut/Planlanan Yol Çalışması Olup Olmadığı (Konu ile ilgili çalışmaların Karayolları 1. Bölge Müdürlüğü ile koordineli bir şekilde yürütülmesi ve Karayolları 1. Bölge görüşünün rapora ilave edilmesi) İşletme aşamasında karayolu kullanılmayacak, dolfenlere yanaşan deniz taşıtlarının yükleri demiryolu ile taşınacaktır, inşaat aşamasında ise malzemenin büyük bir kısmı demiryolu ile taşınacak olup, az bir kısmı karayolu ile taşınacaktır. Proje konusu olan dolfenlerin yapılacağı Derince Limanı nın kurulu olması nedeniyle proje kapsamında devlet karayoluna yeni bir bağlantı yolu ve mevcut yollarda genişletme çalışması yapılmayacaktır. Mevcut karayolunda herhangi bir genişletme ve iyileştirme yapılması gerekli olursa, Karayolları Genel Müdürlüğü 1. Bölge Müdürlüğü nden 37

41 gerekli görüş ve izinler alınacak, projesi onaylattırılacak ve yapılacak protokol çerçevesinde her türlü finansman faaliyet sahibi tarafından karşılanacaktır. Ayrıca karayoluna giriş ve çıkışlarda Karayolları Genel Müdürlüğü 1. Bölge Müdürlüğü nün görüşleri doğrultusunda her türlü güvenlik önlemleri alınacaktır. Gerek inşaat gerekse işletme aşamasında ulaşım için kullanılacak yol güzergahlarından geçerken sürücülerin hız limitlerine uymaları sağlanacaktır. Trafik kazası risklerine karşı bütün bu işlemler karayollarında gerçekleştirilirken Karayolları Trafik Yönetmeliği hükümlerine uyulacaktır. Tehlikeli madde sınıfına giren tüm malzemelerin taşınması esnasında Tehlikeli Maddelerin Karayolu İle Taşınması Hakkında Yönetmelik hükümlerine uyulacaktır. İnşaat ve işletme aşamasında malzemelerin taşınması sırasında karayollarına ve ilgili tesislerine zarar verilmeyecek olup, verilmesi durumunda zararın Karayolları 1. Bölge Müdürlüğü ile yapılacak protokol çerçevesinde proje sahibi tarafından karşılanacaktır. İnşaat aşamasında, kullanılacak malzeme ocakları ve nakil güzergâhları ile ilgili olarak Karayolları 1. Bölge Müdürlüğü nden görüş alınacak ve belirtilen hususlar doğrultusunda hareket edilecektir. Yapılması planlanan dolfenlere ilişkin Karayolları Genel Müdürlüğü 1. Bölge Müdürlüğünden alınan görüşte belirtilen hususlara uyulacaktır. Söz konusu görüş yazısı EK 33 de verilmiştir. 13). Faaliyet alanını ve yolları gösterir 1/ lik harita eklerde verilmiştir (Bkz. Ek İnşaat ve İşletme aşamalarında kullanılacak karayoluna gelebilecek ilave araç yükünün araç cinsi ve sayısı şeklinde detaylandırılarak % artış olarak hesaplanması ve güncel trafik hacim haritasının ilgili kesiminin rapora eklenmesi Yapımı planlanan Yanaşma Dolfenlerinin inşaatında gerekli olan malzemelerin büyük bir kısmı demiryolu vasıtasıyla proje alanına getirilecek olup, çok az bir kısmının da sahanın kuzey istikametinde ve kuşuçuşu 975 m mesafeden geçen D-100 karayolu (İstanbul-Kocaeli Yolu) ile proje alanına getirilmesi planlanmaktadır. 38

42 Tablo 4 Yıllık Ortalama Günlük Trafik Değerleri 2012 YILI KARAYOLLARI 1. BÖLGE MÜDÜRLÜĞÜ OTOYOLLARI YILLIK ORTALAMA GÜNLÜK TRAFİK DEĞERLERİ HAFİF AĞIR TOPLAM UZUNLUK KESİM - ADI TAŞIT TAŞIT Y.O.G.T. KM Taşıt/Gün Taşıt/Gün Taşıt/Gün KÖRFEZ - BATI İZMİT (Tahmini 7, Değer) Kaynak: Karayolları Genel Müdürlüğü Trafik Güvenliği Dairesi Başkanlığı Ulaşım Etütleri Şubesi Müdürlüğü Haziran-2013 Şekil 7 Trafik Yoğunluğu 39

43 Tablo 5 Yıllık Ortalama Günlük Trafik Değerleri ve Hız Bilgileri 2012 YILI KARAYOLLARI 1. BÖLGE MÜDÜRLÜĞÜ DEVLET YOLLARI YILLIK ORTALAMA GÜNLÜK TRAFİK DEĞERLERİ VE HIZ BİLGİLER ORTA BL. NO İLİ KK NO DİLİM NO UZUNLUK KM SAYIM TÜRÜ TOPLAM YOGT Taşıt/Gün OTOMOBİL YÜKLÜ TİCARİ TAŞIT OTOBÜS KAMYON KMY+RÖMORK,ÇEKİCİ+YARI RÖMORK AĞIR TAŞIT YÜZDESİ YOGT YOGT YOGT YOGT YOGT Taşıt/Gün Taşıt/Gün Taşıt/Gün Taşıt/Gün Taşıt/Gün 1 KOCAELİ TAHMİN Şekil 8 Trafik Hacim Haritası 40

44 Karayolları Genel Müdürlüğü tarafından yapılan araştırmayla yıllık ortalama günlük trafik değerleri ile Otoyolları ve Devlet Yolları Trafik Hacim Haritası oluşturulmuştur. Bu haritaya göre D-100 Karayolunun projenin gerçekleştirileceği mevkide ki ortalama trafik değerleri; Otomobil = adet Orta Yüklü Ticari Taşıt = 3003 adet Otobüs = 417 adet Kamyon = 4154 adet Kamyon+Römork, Çekici+Yarı Römork = 2552 adet Toplam Taşıt = adet olarak tespit edilmiştir. Yapımı planlanan projenin inşaat aşamasında mevcut trafik yükünde biri çalışanlara ait servis aracı ve biri beton mikseri olmak üzere günde 4 sefer yapılacaktır. İnşaatta kullanılacak malzemelerden beton derince beton santralinden karayoluyla getirilecek, kazılar ve donatıları Gemlik ten denizyoluyla getirilecektir. İnşaatta çalışacak personel Kocaeli ve Derince bölgesinden seçilecek olup, tek bir servis aracıyla proje alanına getirilecektir. İnşaat aşamasında karayolu güzergahında karayoluna çok az bir etki olacağı tahmin edilmektedir. Planlanan projenin inşaat aşamasının 2 ay olduğu düşünüldüğünde mevcut trafik yükünende olacak artışın ihmal edilebilir düzeyde olduğu sonucuna varılmıştır. Yine de projenin inşaat aşamasında meydana gelecek trafik yükü hesaplanmıştır. Söz konusu araçların gidiş ve dönüş sefereleri de dikkate alınarak projenin Karayoluna trafik yükünü günlük olarak yüzde Trafik Yükü = (2 x 2 taşıt/gün) / = %0,0001 oranında artıracaktır. Söz konusu değerin ihmal edilebilir olduğu düşünülmektedir. Proje kapsamında; tren feribotları ile vagonlar taşınarak yanaşma dolfenlerine yanaşmak suretiyle mevcut demiryolu sistemine bağlantı sağlanılacaktır. Buradan da mevcut demiryolu demiryolu sistemiyle, Marmaray Projesi ile bağlantısı yapılarak Tekirdağ Limanı-Bandırma-Derince Limanı arasındaki entegrasyonun sağlanması amaçlanmaktadır. Bu sebeple faaliyet işletmeye geçtiğinde karayolu güzergahında mevcut trafik yükünde bir artış olmayacaktır. 41

45 2918 Sayılı Resmi Gazete de Yayımlanan Karayolları Trafik Kanunu nun 65. Maddesinde belirtilen aşağıdaki hükümlere riayet edilecektir. Taşıma sınırı üstünde yolcu alınması, Taşıma sınırı üstünde yük alınması veya taşıma sınırı aşılsın veya aşılmasın dingil ağırlıklarını aşacak şekilde yüklenmesi, Karayolu yapısı ve kapasitesi ile trafik güvenliği bakımından tehlikeli olabilecek tarzda yükleme yapılması, Tehlikeli ve zararlı maddelerin gerekli izin ve tedbirler alınmadan taşınması, Ağırlık ve boyutları bakımından taşınması özel izne bağlı olan eşyanın izin alınmadan yüklenmesi, taşınması ve taşıttırılması, Gabari dışı yük yüklenmesi, yük üzerine veya araç dışına yolcu bindirilmesi, Yükün, karayoluna değecek, düşecek, dökülecek, saçılacak, sızacak, akacak, kayacak, gürültü çıkaracak şekilde yüklenmesi, Yükün, her çeşit yolda ve yolun her eğiminde dengeyi bozacak, yoldaki bir şeye takılacak ve sivri çıkıntılar hasıl edecek şekilde yüklenmesi, Sürücünün görüşüne engel olacak, aracın sürme güvenliğini bozacak ve tescil plakaları, ayırım işaretleri, dur ve dönüş ışıkları ile yansıtıcıları örtecek şekilde yüklenmesi, Çeken ve çekilen araçlarla ilgili şartlar ve tedbirler yerine getirilmeden araçların çekilmesi yasaktır Karayolu Kenarında Yapılacak ve Açılacak Tesisler Hakkında Yönetmelik çerçevesinde yapılacak iş ve işlemler Proje alanı, karayolu kenarında yer almamakta olup, faaliyet alanına en yakın karayolu 975 metre mesafede bulunan D100 karayoludur. Karayoluna baglantı yapılması söz konusu değildir. Yapımı planlanan dolfenlerin tamamı denizde olacaktır Proje alanı ve Etki Alanında 2863 Sayılı Resmi Gazete de Yayımlanan Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanunu Gereği Yapılacak İş ve İşlemler, Alınacak İzinler Yapılacak olan dolfenlerin tamamı deniz alanında olacağından inşaat ve işletme döneminde bölgede bulunan herhangi bir Kültür Varlığına etkisi olması mümkün değildir. Yapılan araştırmalarda deniz dibinde herhangi bir Kültür Varlığına rastlanmamıştır. 42

46 Ancak yine de proje sahasında yapılacak çalışmalar sırasında herhangi bir taşınır ve taşınmaz kültür ve tabiat varlıklarına rastlanılması durumunda çalışmalar durdurularak, 2863 Sayılı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanunu nun 4. maddesi gereği en geç 3 gün içinde Kocaeli İli Müze Müdürlüğü yetkililerine haber verilecektir Proje Alanı ve Etki Alanında Bulunan Ulusal ve Uluslararası Mevzuat Uyarınca Koruma Altına Alınmış Habitat ve Türler İle İlan Edilmiş Özel Statülü Alanların (Birinci Derece Doğal Sit Alanı, Turizm Merkezi/Alanı, Ramsar Alanı, Sulak alan, Özel Çevre Koruma Alanı, Milli Park, Kültür ve Tabiat Varlığı, Av-Yaban Hayatı Koruma Alanı vb.) Tanımlanması, Proje Alanı ve Etki Alanına Olan Uzaklıklarının Belirtilmesi, Koruma Alanı Sınırları İle Proje Alanı ve Etki Alanı Sınırlarının Üst Ölçekli Haritalar İle Gösterimi Etki alanını gösterir topografik harita eklerde verilmiştir (Bkz. Ek-13) Yakın çevrede bulunan tescilli yapıları gösterir harita eklerde verilmiştir (Bkz. Ek-38). Etki alanı içinde herhangi bir tescilli yapı bulunmamaktadır. 1. Ülkemiz Mevzuatı Uyarınca Korunması Gerekli Alanlar : a) 2873 sayılı Milli Parklar Kanunu 'nun 2. maddesinde tanımlanan ve bu Kanunu'nun 2 nci maddesinde tanımlanan ve bu Kanunun 3 üncü maddesi uyarınca belirlenen "Milli Parklar", "Tabiat Parkları", "Tabiat Anıtları" ve "Tabiat Koruma Alanları" Proje alanı içerisinde ve yakın çevresinde "Milli Park Alanı", "Tabiat Koruma Alanı", "Tabiat Parkı" ve "Tabiat Anıtı" bulunmamaktadır. b) 4915 Sayılı Kara Avcılığı Kanunu uyarınca Orman Bakanlığı'nca belirlenen"yaban Hayatı Koruma Sahaları ve Yaban Hayvanı Yerleştirme Alanları" Kocaeli İli, Kandıra İlçesi, Sarısu Mevkii nde Seyrek Yaban Hayatı Geliştirme Sahaları bulunmaktadır. Yaban Yayatı Yerleştirme Sahası alana ortalama kuşuçuşu 40 km mesafede yer almasından ötürü faaliyet ile etkileşimi söz konusu değildir. Kocaeli İli, Merkez İlçesi, Sarışeyh Köyü, Balaban Tepe Mevkii nde Yaban Hayatı Geliştirme Sahaları bulunmaktadır. Söz konusu sahalar alana uzak mesafede yer aldıklarından ötürü faaliyet ile etkileşimleri söz konusu değildir. 43

47 c) 2863 Sayılı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanunu 'nun 2 nci maddesinin"a - Tanımlar" bendinin 1, 2, 3 ve 5 inci alt bentlerinde "Kültür Varlıkları", "Tabiat Varlıkları", "Sit" ve "Koruma Alanı" olarak tanımlanan ve aynı Kanun ile 3386 Sayılı Kanunun ilgili maddeleri uyarınca tespiti ve tescili yapılan alanlar Kocaeli İli, Derince İlçesi, 1.Çınarlı Mahallesi, Çenedağ Mevkii 1. ve 3. Derece arkeolojik sit alanı bulunmaktadır. Arkeolojik sit alanı faaliyet alanının kuzey batı istikametinde ve kuşuçuşu ortalama 2000 m mesafede bulunmakta olup, faaliyetten olumsuz etkileneceği düşünülmemektedir. Proje alanı ve yakın çevresinde; "Kültür Varlıkları", "Tabiat Varlıkları", "Sit Alanı" ve "Koruma Alanı" olarak tanımlanan özel alanlardan hiçbiri bulunmamaktadır. d) 1380 Sayılı Su Ürünleri Kanunu kapsamında olan Su Ürünleri İstihsal ve Üreme Sahaları Kocaeli İli sınırları içerisinde Bayraktar, Bıçkıdere, Kurtdere, Şahinler, Şeytandere Göletleri ve Sapanca Gölü Su ürünleri İstihsal ve üreme sahaları bulunmaktadır. Bu sahalar faaliyet alanına uzak mesafede yer aldığından ötürü olumsuz bir etkinin olmayacağı düşünülmektedir. e) 31/12/2004 Tarih ve Sayılı Resmi Gazete'de Yayımlanarak Yürürlüğe Giren Su Kirliliği Kontrolü Yönetmeliği 'nin 17, 18, 19 ve 20 Nci Maddelerinde Tanımlanan Alanlar Su Kirliliği Kontrol Yönetmeliği ne Göre belirlenen Kıta İçi Yüzeysel Suları kapsayan İçme ve Kullanma Suyu Rezervleri Su Kirliliği Kontrol Yönetmeliği ne Göre belirlenen Kıta İçi Yüzeysel Suları kapsayan İçme ve Kullanma Suyu Rezervleri ne Kocaeli sınırları içerisinde Sapanca Gölü yer almaktadır. Proje alanı; Sapanca Gölü ne kuşuçuşu yaklaşık 30 km mesafede bulunmakta olduğundan ötürü olumsuz bir etkinin olmayacağı düşünülmektedir. f) 02/11/1986 Tarih Ve Sayılı Resmi Gazete'de Yayımlanarak Yürürlüğe Giren Hava Kalitesinin Korunması Yönetmeliği'nin 49 Uncu Maddesinde Tanımlanan "Hassas Kirlenme Bölgeleri" Proje alanı ve yakın çevresinde bu tür alanlar bulunmamaktadır. g) 2872 Sayılı Çevre Kanunu'nun 9 Uncu Maddesi Uyarınca Bakanlar Kurulu Tarafından "Özel Çevre Koruma Bölgeleri" Olarak Tespit Ve İlan Edilen Alanlar Proje alanları ve yakın çevresinde Özel Çevre Koruma Alanı bulunmamaktadır. 44

48 h) 2960 Sayılı Boğaziçi Kanunu 'na Göre Koruma Altına Alınan Alanlar Proje alanları ve yakın çevresinde 2960 Sayılı Boğaziçi Kanunu 'na Göre Koruma Altına Alınan Alanlar bulunmamaktadır. i)6831 Sayılı Orman Kanunu Gereğince Orman Alanı Sayılan Yerler Proje alanı, Ormanlık Bölge kapsamında yer almamaktadır j) 3621 Sayılı Kıyı Kanunu Gereğince Yapı Yasağı Getirilen Alanlar Proje alanı içerisinde ve yakın civarında böyle bir alan söz konusu değildir. k) 3573 Sayılı Zeytinciliğin Islahı ve Yabanilerinin Aşılattırılması Hakkında Kanun 'da belirtilen alanlar Proje alanı içerisinde ve yakın civarında böyle bir alan söz konusu değildir. l) 4342 Sayılı Mera Kanunu 'nda belirtilen alanlar Proje alanı meralık alan içerisinde yer almamaktadır. m) 17/05/2005 Tarih ve Sayılı Resmi Gazete'de Yayımlanarak Yürürlüğe Giren Sulak Alanların Korunması Yönetmeliği' Nde Belirtilen Alanlar Proje alanı 17/05/2005 tarih ve Sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren Sulak Alanların Korunması Yönetmeliği nde belirtilen alanlar içerisinde yer almamaktadır. 2. Ülkemizin Taraf Olduğu Uluslararası Sözleşmeler Uyarınca Korunması Gerekli Alanlar: a) 20/02/1984 tarih ve Sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren "Avrupa'nın Yaban Hayatı ve Yaşama Ortamlarını Koruma Sözleşmesi" (BERN Sözleşmesi) uyarınca koruma altına alınmış alanlardan "Önemli Deniz Kaplumbağası Üreme Alanları"nda belirtilen I. ve II. Koruma Bölgeleri, "Akdeniz Foku Yaşama ve Üreme Alanları" Proje alanı ve yakın çevresinde ilgili sözleşmede belirtilen flora, fauna,"deniz Kaplumbağası Üreme Alanları"nda belirtilen I. ve II. Koruma Bölgeleri, "Akdeniz Foku Yaşama ve Üreme Alanları" bulunmamaktadır. b) 12/06/1981 tarih ve Sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren "Akdeniz'in Kirlenmeye Karşı Korunması Sözleşmesi" (Barcelona Sözleşmesi) uyarınca koruma altına alınan alanlar Proje alanı ve çevresi; "Akdeniz'in Kirlenmeye Karşı 45

49 Korunması Sözleşmesi" (Barcelona Sözleşmesi) uyarınca koruma altına alınan alanlar içerisinde bulunmamaktadır. Proje alanı ve çevresinde 23/10/1988 tarih ve Sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren "Akdeniz'de Özel Koruma Alanlarına İlişkin Protokol" gereği ülkemizde "Özel Koruma Alanı" olarak belirlenmiş alanlar bulunmamaktadır. Proje alanı ve çevresinde 13/09/1985 tarihli Cenova Bildirgesi gereği seçilmiş ve Birleşmiş Milletler Çevre Programı tarafından yayımlanmış olan "Akdeniz'de Ortak Öneme Sahip 100 Kıyısal Tarihi Sit" listesinde yer alan alanlar bulunmamaktadır. Proje alanı ve çevresinde Cenova Bildirgesi'nin 17 nci maddesinde yer alan "Akdeniz'e Has Nesli Tehlikede Olan Deniz Türlerinin" yaşama ve beslenme ortamı olan kıyısal alanlar bulunmamaktadır. c) 14/02/1983 Tarih Ve Sayılı Resmi Gazete'de Yayımlanarak Yürürlüğe Giren "Dünya Kültür ve Tabiat Mirasının Korunması Sözleşmesi" nin 1 ve 2 nci Maddeleri Gereğince Kültür Bakanlığı Tarafından "Kültürel Miras" ve "Doğal Miras" Statüsü İle Koruma Altına Alınan Kültürel, Tarihi ve Doğal Alanlar Proje alanı içerisinde böyle bir alan bulunmamaktadır. d)17/5/1994 tarihli ve Sayılı Resmî Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren "Özellikle Su Kuşları Yaşama Ortamı Olarak Uluslararası Öneme Sahip Sulak Alanların Korunması Sözleşmesi" (RAMSAR Sözleşmesi) uyarınca koruma altına alınmış alanlar. Proje alanı içerisinde bu tür alanlar bulunmamaktadır. 3. Korunması Gereken Alanlar : a) Onaylı Çevre Düzeni Planlarında, Mevcut Özellikleri Korunacak Alan Olarak Tespit Edilen ve Yapılaşma Yasağı Getirilen Alanlar (Tabii Karakteri Korunacak Alan, Biogenetik Rezerv Alanları, Jeotermal Alanlar v.b.) Proje alanı ve yakın çevresi yukarıda belirtilen alanlar içerisinde değildir. b) Tarım Alanları: Tarımsal Kalkınma Alanları, Sulanan, Sulanması Mümkün ve Arazi Kullanma Kabiliyet Sınıfları I, II, III Ve IV Olan Alanlar, Yağışa Bağlı Tarımda Kullanılan I. Veıı. Sınıf İle Özel Mahsul Plantasyon Alanlarının Tamamı Proje alanı ve yakın 46

50 çevresinde sulanan, sulanması mümkün olan araziler ile yağışa bağlı tarımda kullanılan I. ve II. sınıf ile özel mahsul plantasyon alanları bulunmamaktadır. c)sulak Alanlar: Doğal veya yapay, devamlı veya geçici, suların durgun veya akıntılı, tatlı, acı veya tuzlu, denizlerin gel-git hareketinin çekilme devresinde 6 metreyi geçmeyen derinlikleri kapsayan, başta su kuşları olmak üzere canlıların yaşama ortamı olarak önem taşıyan bütün sular, bataklık sazlık ve turbiyeler ile bu alanların kıyı kenar çizgisinden itibaren kara tarafına doğru ekolojik açıdan sulak alan kalan yerler, Proje alanı içerisinde bu tür alanlar bulunmamaktadır. d) Göller, Akarsular, Yeraltı Suyu İşletme Sahaları Faaliyet alanının güneybatı istikametinde ve kuşuçuşu yaklaşık 28 km mesafede Hersek Gölü, güney doğu istikametinde ve kuşuçuşu 30 km mesafede Sapanca Gölü bulunmaktadır. Bu göller proje alanına uzak mesafede bulunmaktadır. e) Bilimsel Araştırmalar İçin Önem Taşıyan ve/veya Nesli Tehlikeye Düşmüş veya Düşebilir Türler ve Ülkemiz İçin Endemik Olan Türlerin Yaşama Ortamı Olan Alanlar, Biyosfer Rezervi, Biyotoplar, Biyogenetik Rezerv Alanları, Benzersiz Özelliklerdeki Jeolojik ve Jeomorfolojik Oluşumların Bulunduğu Alanları Proje alanı ve yakın çevresinde Endemik Bitki ve Hayvanların Yaşama Ortamı Olan Alanlar Biyosfer Rezerv Alanları Biyogenetik Rezerv Alanları ve Benzersiz Özelliklerdeki Jeolojik ve Jeomorfolojik Oluşumların Bulunduğu Alanlar bulunmamaktadır. 47

51 BÖLÜM 3: PROJE YERİ VE ETKİ ALANININ MEVCUT ÇEVRESEL ÖZELLİKLERİ 3.1. Proje Alanı ve Etki Alanının Mevcut Kirlilik Yükü (bu bölümde deniz suyunun Su Kirliliği Kontrolü Yönetmeliği Tablo 4: Deniz Suyunun Genel Kalite Kriterleri ne göre, Bakanlığımızdan Yeterlik/Ön Yeterlik Belgesi almış laboratuarlara son altı ay içerisinde yaptırılan analiz sonuçlarının verilmesi, proje alanı ve etki alanında yüzme ve rekreasyonel amaçlı kullanılan su var ise Yüzme Suyu Kalitesi Yönetmeliği eki uyarınca da yapılacak analizlerin rapora eklenmesi, analiz sonuçlarının standartların üzerinde çıkması durumunda deniz kirliliğinin nedenlerinin araştırılması) Kocaeli İli; kükürtdioksit, karbonmonoksit ve partiküler maddeden kaynaklı hava kirliliği yaşayan iller arasında yer almaktadır. Söz konusu hava kirliliğinin başlıca sebepleri olarak; plansız kentleşme, yeşil alanların azalması, ısınmada kullanılan yakıtlar, endüstriyel emisyonlar ve trafikten kaynaklanan emisyonlar gibi nedenler sıralanabilir. Kocaeli İli nde sanayileşmenin yoğunlaşması nüfus artışını da tetiklemiştir. Kırsal bölgelerden şehire olan göçlerin sonucunda; yetersiz alt yapı, plansız hızlı yapılaşma gibi aktivitelerin artışı, kirliliğin önemli sebebini oluşturmuştur. Kocaeli İli nde ısınma amaçlı kullanılan yakıtlar LPG tüplü sobalar ve elektriktir. Bunlara ilave olarak son zamanlarda kömür, odun, kalorifer yakıtı ve motorin gibi yakıtlarda ısınma amaçlı olarak kullanılmaya başlanmıştır. Kocaeli İli Hava Kalitesi Verileri ve Yanaşma Dolfenleri Projesinin Hava Kalitesine Muhtemel Etkileri ile ilgili detaylı bilgiler raporun ilgili kısımlarında verilmektedir. Ayrıca faaliyetin işletmeye geçmesi ile oluşacak emisyonlar; yanaşma dolfenine yanaşacak yük gemileri ve giriş-çıkış yapan araç trafiğinden kaynaklanacaktır. Projeye konu olan dolfenler mevcut durumda var olan limana ilave eklenecek yapılardır. Liman ve yakın çevresi yüzme ve rekreasyon amaçlı kullanımlar için uygun olmadığından Yüzme Suyu Kalitesi Yönetmeliği, ekinde yer alan, Yüzme ve Rekreasyon Amacıyla Kullanılan Suların Sağlaması Gereken Kalite Kriterleri Tablosuna göre analizler yapılmasına gerek duyulmamıştır. Deniz kıyısından alınan numunelerin analizi yürürlükteki Su Kirliliği Kontrol Yönetmeliği Deniz Suyunun Genel Kalite Kriterleri için verilen parametrelere göre Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından yetkilendirilmiş özel bir firmaya yaptırılmıştır. Deniz suyu analiz raporu ekte verilmektedir (Bkz.Ek-26) 48

52 Tablo 6 Deniz Suyu Analiz Sonuçları NUMUNE ANALİZ SONUÇLARI PARAMETRELER ANALİZ BİRİM SKKY 4 Kriter ANALİZ SONUCU METODU (Üretkenlik)Klorofila <0, TS 9092 ISO 10260:1999 Amonyak <0,02 mg/l 0,02 TS 7159:1989 Arsenik <0,01 mg/l 0,1 EPA 200.7:1994 Askıda Katı Madde 20,5 mg/l 30 TS EN 872 Bakır <0,005 mg/l 0,01 SM 3113 B:2005 Bulanıklık 1,65 NTU Doğal SM 2130 B:2005 Cıva <0,00008 mg/l 0,004 SM 3112 B:2012 Çinko <0,1 mg/l 0,1 SM 3111 B:2005 Çözünmüş Oksijen 98,5 % Doygunluğun SM 4500 O %90 nından G:2005 fazla Fenoller(Fenol) <0,02 mg/l 0,001 SM 6420 C:2005 Ham Petrol ve <4 mg/l 0,003 TS EN ISO Petrol Türevleri :2002 Kadmiyum <0,001 mg/l 0,01 SM 3113 B:2005 Krom 0,02 mg/l 0,1 SM 3113 B:2005 Kurşun <0,02 mg/l 0,1 SM 3113 B:2005 Nikel <0,02 mg/l 0,1 SM 3113 B:2005 Parçalanabilir <15 mg/l - TS EN 49

53 Organik :2002 Kirleticiler(BOİ) PH 7, SM 4500 H+B:2005 Renk 9,62 Pt-Co Doğal SM 2120 C:2005 Yüzer Madde Tespit - - İşletme İçi Edilmedi Metot Zehirlilik(ZSF) >2 - Bulunmayacak TS 5676 Yukarıda verilen analiz sonuçları tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren ve tarih ve sayılı değişiklikle son halini alan Su Kirliliği Kontrol Yönetmeliği Tablo-4 te verilen sınır değerler ile karşılaştırılmıştır. Analiz sonuçları standartlara uygundur Proje ve Etki Alanında, Devletin Yetkili Organlarının Hüküm ve Tasarrufu Altında Bulunan Arazi(askeri yasak bölgeler, kamu kurum ve kuruluşlarına belirli amaçlarla tahsis edilmiş alanlar vb.), Yerleşim, Sanayi, Turizm vb. Alanı Olup Olmadığının Belirtilmesi Sahanın kuzey batı istikametinde ve yaklaşık 150 m mesafede Derince belediyesi Revizyon İmar Planı ve Plan Notunda askeri ve stratejik alanlar koruma kuşağı nda tanımlanan askeri saha, kuzey istikametinde ve bitişiğinde liman, tahmil ve tahliye alanları içerisinde tanımlanan TMO Tesisleri, doğusunda Denmar Depolamaya ait (Eti Soda) Tesisi, kuzeydoğu istikametinde liman, tahmil ve tahliye alanları içerisinde tanımlanan Ekin Ata Tahıl Depolama Tesisi yer almaktadır. Ayrıca, sahanın kuzey batı istikametinde ve yaklaşık 500 m mesafede gürültüye duyarlı yapılardan sağlık tesisi yer almaktadır. Bunun dışında proje alanı ve etki alanında kamu kurum ve kuruluşlara tahsis edilmiş alanlar, 7/16349 Sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile sınırlandırılmış alanlar bulunmamaktadır. 50

54 3.3. Proje Etki Alanının Jeolojik Özellikleri Bölgesel Jeoloji (çalışma alanının işaretlendiği 1/ ölçekli genel jeoloji haritası eklenmelidir.) İnceleme alanı, Kocaeli yarımadası yükseliminde yer alır. Bölgede jeolojik istifi Paleozoik, Mesozoik ve Senozoik yaşlı kayaçlar oluşturur. Palezoik istif, İstanbul Palezoyiği olarak da tanımlanan kumtaşı- kireçtaşı ardalanmasından oluşur. Bu düzey Hereke, Derince, Sopalı ve İzmit'in kuzeyinde geniş yayılım sunar. Bu kesimlerde yüzeylenen arkoz, Sopalı Formasyonu, kuvarsarsitler, Çenedağ Formasyonu ve Kumtaşı (Grovak) Kireçtaşı ardalanmasından oluşan Devoniyen yaslı düzey ise Çınarlıdere Formasyonu olarak adlandırılmıştır. Palezoik istif üzerinde, bölgede Triyas yaslı kırıntılar genis alanlarda izlenir. Hereke, Körfez, Derince ve İzmit yerleşim alanları ve bu alanların kuzey yükseliminde izlenen bu birim iri kırıntılarla başlayıp kumtaşı ve silttaşı düzeylerine geçer. Kırıntılardan oluşan Triyas'a ait bu düzey İzmit Formasyonu olarak tanımlanmaktadır. Triyas üst düzeylerde kalın bir karbonat istifine geçer. Bu düzey genelde Hereke ve Gebze dolaylarında izlenir. Bölgede Jura çökelimi veya Jura yaslı birimler yoktur. Triyas istifi üzerinde kırıntılarla başlayan üst Kretase yaslı çökelim izlenir. Üst Kretase tabanındaki kırıntılar karbonat çimentolu ve yer yer kireçtaşı aratabakalıdır. Peksimet Formasyonu olarak adlandırılan bu düzey İzmit Kuzey ve Kuzeydogusunda mostra verir. Magnitüd depremin kaynağında açığa çıkan enerjinin bir ölçüsü; şiddet ise depremin yapılar ve insanlar üzerindeki etkilerinin bir ölçüsüdür. Üst Kretase daha üst düzeylerde Kireçtaşı ve Killi Kireçtaşı litolojilerinden oluşan kalın bir istifle temsil olunur. Akveren Formasyonu olarak adlandırılan bu düzey üzerinde kesiksiz olarak izlenen kumtaşımarnkiltaşı ardalanmasından oluşan ve Korucu Formasyonu olarak tanımlanan birim vardır. Bölgede, kıyı seridi ve kıyı düzlüğü boyunca az tutturulmuş Pleyistosen yaslı kırıntılar ve Kuvaterner'e ait alüvyal çökeller vardır. Bu çökellerin düşey ilişkileri bölgenin Genelleştirilmiş Stratigrafik Sütun kesitinde sunulmuştur. Bölge genel yapısını Hersiniyen ve Alp Orojenez'leri ile kazanmıştır. Paleozoyik ve Mesozoyik istif içerisindeki süreksizlikler aktivitesini yitirmiştir. 51

55 SOPALI FORMASYONU : Kumtaşından oluşan birim ilk defa Altınlı (1968) tarafından Derince nin Sopalı Mahallesine atfen isimlendirilmiştir. Baykal ve Kaya nın İzmit civarındaki çalışmalarında birim Arkoz olarak tanımlanmıştır. Formasyonun rengi eflatun ve mor, bazı yerlerde koyu gridir. Yer yer kırmızı renkli laminalanma görülür. Tabakalanma ince ve orta kalınlıkta olup çapraz tabaka gelişmiştir. Tektonik olaylar sonucunda birim içinde eklem takımları, kırıklar, çatlaklar oluşmuştur. Bu tür de Formasyon yapıları tabaka yüzeyinin belirlenmesini engellemektedir. Tektonizmanın etkisiyle birim içinde yaklaşık birbirine paralel, yatay ve düşey yönlerde kuvars damarları gelişmiştir. Bu kuvars damarlarının çoğu milimetrik kalınlıktadır. Formasyonun kalınlığı tam olarak bilinmemektedir. Altınlı (1968), tarafından m olarak ölçülen kalınlık gerçek kalınlığın bir kısmıdır. Formasyonun yası Altınlı (1968) tarafından Alt Ordovisiyen olarak belirtilmiştir. ÇENEDAĞ FORMASYONU : Birim kumtaşından (kuvars arenit) oluşur. Birim, krem, pembe ve kırmızı renklerdedir. Çok sert, keskin kırıklı, kırılma yüzeyi parlak ve pürüzlüdür. Tabakalar orta kalınlıkta olup, tektonizma etkisiyle oluşan çok sık kırık, çatlak, eklem takımları tabakalanma yüzeyinin görülmesini zorlaştırmaktadır. Birim içerisinde fosile rastlanmamıştır. Altınlı (1968) ya göre altındaki Sopalı Formasyonu ile geçişli olup her ikisi de aynı çökelme ortamını göstermektedir. Buna göre birime Ordovisiyen yaşı uygun görülmüştür. Eş yaşlı ve benzer çökelme ortamı ürünü olduklarından Sopalı Formasyonu ile birlikte değerlendirilmektedir. ÇINARLIDERE FORMASYONU : Çakır (1998) tarafından tanımlanmıştır. İzmit batısında yer alan Çınarlı dereye atfen bu isim verilmiştir. Subarkoz, radyolarit ve kireçtaşlarından oluşmuştur. Subarkozların rengi kırmızı, sarımsı, boz, radyolaritlerin rengi siyah, kireçtaşlarının rengi ise kirli beyaz ve sarımsı renktedir. Formasyonun büyük kısmını subarkoz oluşturur. Çimentosu karbonatlıdır. Radyolarit Formasyonun üst kesimlerinde görülmüştür. Orman örtüsü nedeniyle uzanımı takip edilememektedir. Kireçtaşı ise alt ve orta seviyelerde görülmektedir. Alt seviyedeki kireçtaşı mercekseldir ve mikritten oluşmuştur. Çınarlı gurubu Topallar köyünün kuzeyinde görülür, Subarkozların içinde mercek seklinde ve 52

56 uzunluğu 1 cm yi geçmeyen limonit merceklerine rastlanmıştır. Bunlar tabakalanma düzlemine paraleldir. Mikritik kireçtaşları bu Formasyonun shelf ortamında çökelebileceği sonucuna götürmüştür. İZMİT FORMASYONU : İzmit Formasyonu adlaması ilk defa Çakır (1999) tarafından kullanılmıştır. Aynı birimi Altınlı (1988) Kapaklı Formasyonu, Baykal (1943) Ballıkaya Formasyonu olarak tanımlamıştır. MTA (1999) çalışmalarında Batı Karadeniz'deki genel adlama dikkate alınarak bu birim için Çakraz Formasyonu adlaması tanımlanmıştır. İzmit Formasyonu inceleme alanının güneye bakan yamacında doğu batı doğrultusunda yüzeylenir. Bu yamacı kuzey güney yönlü kesen süreksizlikler boyunca açılan yer yer derin kazılmış vadi yamaçlarında tipik olarak izlenir. En doğuda Şehitlik tepe güney ve doğu yamacında geniş yayılım sunar. Daha batıda Yenidoğan Mahallesi dolayında yamaç eteklerinde az engebeli, genelde ise litolojik özellikleri etkisiyle sarp ve eğimli bir morfoloji oluşturur. İzmit Formasyonu, mor, kırmızı veya alacalı görüntüsüyle tipiktir. Alt düzeyleri genelde çakıltaşı, daha üst seviyeleri yer yer çamurtaşı (seyl) arakatkılı kumtaşı litolojilerinden olusur. Bu genelleme yanında çakıltaşı, kumtaşı ve seyl düzeyleri çogun ardalanmalar şeklinde izlenir. Çakıltaşı ve kumtaşını oluşturan taneler Paleozoik yaslı birimlerden türemiştir. Bu kırıntılar genelde kuvars ve grovak kökenlidir. Çimento çogun silislidir. Mikroskobik değerlendirmede kumtaşı düzeyleri arkoz ve süblitarenit ve litarenit bilesimidir. Sarpça Tepe dolayında bu genel özellikleri farklılıklar sunar. Bu kesimde silis çimento yerine taneler killi ve siltli matriksle tutturulmuştur. Ayrıca kumtaşı ve çakıltaşını oluşturan taneler daha yuvarlaklaşmıştır. Bu litolojik farklılık birimin mühendislik özelliklerini olumsuz etkiler. Birimin ortalama kalınlığı 800 m dolayındadır. İzmit Formasyonu sığ denizel bir ortamda çökelmiştir. Üste doğru tane boylarının küçülmesi çökelme ortamının derinlestiğini işaret eder. İnceleme alanı batısında Paleozoik yaslı birimler üzerinde, diskordan olarak izlenir. Üzerinde yeralan Peksimet Formasyonu ile arasında diskordans yüzeyi vardır. Birime daha önceki araştırmacılar elde ettikleri fosil bulgularından, Triyas ( Skitiyen ) yasını vermişlerdir ( Baykal 1943, Altınlı 1968, Çakır 1999, MTA 1999 ). MTA (1999) çalışmalarında Batı Karadaniz'deki genel adlama dikkate alınarak bu birim için Çakraz Formasyonu adlaması tanımlanmıştır. 53

57 PEKSİMET FORMASYONU: Peksimet Formasyonu adlaması ilk defa Çakır 1999 tarafından kullanılmıştır. Ali Kahya beldesi kuzeyindeki Peksimet tepe birim için tipik mevkiidir. Önceki çalışmalarda Peksimet Formasyonu Üst Kretase yaslı Akveren ve Semsettin Formasyonunun alt düzeyi olarak tanımlanmış, Üst Kretase istifinin tabanını oluşturan karbonat çimentolu kumtaşı düzeyi peksimet Formasyonu olarak ayırtlanmıştır. Batıya dogru incelerek aşınma veya çökelmezlik etkisiyle Akveren Formasyonu altında kaybolur. Akveren Formasyonu altında devamlılığı olmayan ince düzeyler halinde yer yer izlenir. Birim Kumtaşı, Çakıltaşı, Kireçtaşı ve Marn litolojilerinden oluşmakla birlikte Kumtaşı egemen litolojidir. Çakıltaşı genelde tabanda izlenir ve kalınlığı fazla degildir. Üste dogru orta kum boyutundaki tanelerden oluşan kumtaşı hakimdir. Çakıl ve kum boyutundaki kırıntılar karbonat çimento ile tutturulmuştur. Daha üst düzeylerinde Kireçtaşı ve Marn ara düzeyleri izlenir. Açık sarı,kirli beyaz ve turuncu tipik rengidir. Tabakalanma az belirgindir. Peksimet Formasyonu İzmit Formasyonu üzerinde Diskordan olarak yer alır. Aradaki bu iliski Alikahya beldesinde Peksimet tepesinin güneye bakan yamacının eteginde tipik olarak izlenir. Üstten Akveren Formasyonu ile konkordanslıdır. Konkordan ilişki yer yer dereceli geçişler halinde izlenir. inceleme alanında Ankara- İstanbul otoyolu ile eski İstanbul yolunun kesistigi kesimde bu ilişkiler belirgin olarak izlenir kalınlığı 100 m dolayındadır. Üst Kretase istifinin tabanını oluşturan Peksimet Formasyonundaki Kireçtaşı ara düzeylerinden derlenen fosiller birimin Kampaniyen-Maestrihtiyen yasında olduğunu belirtir ( Çakır1999 ). AKVEREN FORMASYONU : Batı ve Orta Karadeniz' de geniş yayılım sunan kireçtaşı düzeylerine Akveren Formasyonu tanımlaması ilk defa Ketin ve Gümüş(1963) tarafından kullanılmıştır. Aynı birimi Altınlı(1968) Semsettin kireçtaşı olarak ayırtlamış. MTA (1999) Akveren Formasyonu adlamasını kullanmıştır. Bu çalışmada da Akveren Formasyonu adlaması benimsenmiştir. Birim litolojik özelliklerine bağlı olarak engebeli bir topografya oluşturur. Kireçtaşı düzeylerinin zenginleştiği alanlarda sert bir morfoloji sunar. Akveren Formasyonu, killi kireçtaşı, marn, kireçtaşı ve kısmen karbonatlı kumtaşı düzeylerinden oluşur. Egemen litoloji killi kireçtaşıdır. İnce ve orta tabakalanma yaygındır. Kireçtaşı yüzeyleri yer yer masif veya kalın tabakalanma sunar. Beyaz, kirli beyaz veya krem tipik rengidir. Yer yer kalsit damar veya kalsit dolguludur. Altta Peksimet Formasyonu ile üstte 54

58 ise Korucu Formasyonu ile konkordanslıdır. Yer yer dereceli geçiş ve üst düzeyleri izlenir. Bölgede m kalınlık sunar. İnceleme alanında kalınlığı m dolayındadır. Birim self ortamı çökelidir. Killi kireçtaşı ve mikritik kireçtaşı düzeyleri yanında kumtaşı ve marn düzeyleri türbiditik akıntıların ve hareketli bir deniz tabanının tipik işaretidir. Birimde önceki araştırmalarda ayrıntılı paleontolojik incelemeler yapılmıştır (Altınlı 1968,Çakır 1999,vd.) Bu araştırmalarda elde edilen fosil bulgular Akveren Formasyonunun Kampaniyen- Alt Lütesiyen (Üst Kretase- Eosen ) zaman aralıgında çökeldigini isaret eder. Birim içinde açılan arastırma sondajlarında karot yüzdesi ve RQD değerleri orta ve iyidir. Bu degerler ve arazi gözlemleri birimin genelde iyi mühendislik özellikleri sunduğunu gösterir. Yüzeyde ayrışma zonu kalınlığı en fazla 1.00 m dolayındadır. ATBAŞI FORMASYONU : İnceleme alanını dogu-batı kat eden Ankara-İstanbul otoyolunun kuzeyi genelde bu Formasyon ile kaplıdır. Korucu Formasyonu ilk defa Altınlı(1968) tarafından kullanılmıştır. Ketin ve Gümüs (1963) Atbası Formasyonu, MTA (1999) Çaycuma Formasyonu adlamasını bu birim için kullanmışlardır. Batı ve orta Karadeniz' de geniş yayılım sunan bu birim hafif engebeli Bad-lands topografyası ile tipik bir morfolojik görünüm sunar. Bu görünüm birimin heterojen yapılı olmasının topografyaya tipik yansımasıdır. Geçirimsiz litolojilerden oluşması birimde Dendritik bir drenaj ağının gelişmesine neden olmuştur. Korucu Formasyonu inceleme alanında Agaköy dolayında geniş yayılımlar sunar. Birim kiltaşı, Marn ve Kumtaşı ardalanmalarından oluşur, ince ve orta kalın tabakalanmalıdır. Kumtaşı düzeylerinin iyi çimentolandığı kesimlerde dayanımlı olması topografyada disler ve yükselimler oluşturmasını sağlamıştır. Kiltaşı, yeşilimsi gri, marn düzeyleri gri krem ve kumtaşı düzeyleri sarı-kirli sarı görünümündedir. Kumtasları yer yer karbonat çimentolu, Grovak bazen çamurtaşı bileşimlidir. Özellikle kiltaşı ve marn düzeyleri asınmaya karsı dayanımsız, yamaç eğiminin arttığı kesimlerde duraysızdır. Kumtaşı düzeyi digerlerine oranla daha dayanımlı ve duraylıdır. Kiltaşı düzeylerinde yer yer karbonat çamurları ve karbonat ara düzeyleri izlenir. Kumtaşından çamurtaşı düzeylerine geçiste mika (muskovit-serizit) zenginlesmesi izlenir. Korucu Formasyonu Akveren Formasyonu ile yanal ve düsey tedrici geçislidir. 55

59 Üzerinde genç alüvyal çökeller vardır. Bölgede kalınlığı 400 m dolayındadır. İnceleme alanında m dolayında kalınlık sunar. Litolojik özelliklerine bağlı olarak sık kıvrımlı bir yapı kazanması kalınlığı hakkında kesin bir sonuç verilmesini engellemektedir. Birim içerisindeki karbonat düzeylerinden derlenen fosiller ve litolojik özellikler derin deniz ortamı çökeli oldugunu isaret eder. Flis özelligi sunan birim türbiditik akıntılarının etkin oldugu kıta yamacı çökelidir. Birim içerisinden derlenen fosiller Atbaşı Formasyonunun altorta Lütesiyen ( Eosen ) yasında oldugunu isaret eder (Çakır1999). ŞİRİNTEPE FORMASYONU : Şirintepe adlaması ilk defa Altınlı (1968) tarafından kullanılmıştır. Derince ve Körfez ilçesi dolayındaki Pleyistosen yaslı traça çökellerine Altınlı (1968) Şirintepe kumu olarak ayırt etmiştir. Aynı birimi Çakır (1999) Şirintepe Formasyonu olarak haritalamıştır. Birim genelde kum düzeylerinden oluşmasına karsın yer yer kil ve silt ara düzeyleride içerir. Bu litolojik özellikler dikkate alınarak birim için Şirintepe Formasyonu adlaması tarafımızdan da benimsenmiştir. Şirintepe Formasyonu inceleme alanında adını aldığı Şirintepe dolayında yüzeylenir. Birimin tipik kesiti Şirintepe mahallesinin güneyinde Koruma Tarım tesislerine bakan dik veya dike yakın falezde izlenir. Bu falezin doğu ve batı uzanımı dışında morfolojide hafif engebeli bir görünüm sunar. Bu yükselim ve kot farkı birimin alüvyon düzeylerinden ayrılmasını sağlar. Şirintepe Formasyonu tutturulmamış, gevsek kum ve silt ve kil ara düzeylerinden oluşur. Birim genelde iyi boylanmış kum ve çakıl düzeylerinden oluşur. Kil düzeyleri yumuşak, orta katı ve katı kıvamdadır. Şirintepe Formasyonu tipik bir traça çökelidir. Kuvaternar döneminde deniz seviyesinin alçalıp yükselmesine bağlı olarak bazen aşınma bazen depolanmanın gerçekleştiği sekiler oluşmuştur. Kalınlığı m arasında değişir. Daha yaslı birimler üzerinde diskordanstır. Üzerinde genç alüvyal çökeller vardır. PLİYO- KUVATERNER YAMAÇ MOLOZLARI : Birimin üst seviyeleri ile Kuvaternere geçis gösteren bölümleri; silt, kil, kum ve çakıl ve bunların karışımından oluşmaktadır. Alt veya pliyosene geçiş gösteren seviyeleri ise kiltaşı, kumtaşı, çakıltaşı, kumlu siltli çakıltaşı, çakıllı siltli kumtaşı ardalanmalarından oluşmuştur. Birim Kuzey Anadolu Fayının (KAF) hareketliligine bağlı olarak İzmit körfezinin güney ve kuzeyinde bulunan sırtlarda meydana gelen yükselmelerin sonucunda meydana gelen asırı erozyonun etkisiyle gelişmiştir. Genellikle yarı yuvarlak ve yarı köseli çakıl taneleri içermesi ile kendini gösterir. Bu olgu birimin koliviyal ortamda geliştiğini 56

60 göstermektedir. Yamaçların altındaki bölümlerde yamaç molozları ile geçisli olup yer yer ince güncel yamaç molozlarına geçiş gösterir. Üst seviyeleri ayrık olan birim güneye dogru daha yuvarlak tanelerden meydana gelmiştir. Günümüzde birim erozyonla aşınmasını sürdürmekte olup, birimin ayrışma ürünleri derelerde ve denize yakın kesimlerde alüvyonları oluşturur. ALÜVYON : Bölgede, alüvyon üzerinde yapılan su sondajlarında çakıllı, kumlu, killi, çakıllı kil, kumlu çakıl seviyeleri m. derinliğe kadar devam etmektedir. Bu derinliklerden itibaren mavi renkli kil başlamaktadır. Mavi seviyesinin devam ettiği anlaşılmıştır. Alüvyon bölgenin alçak seviyelerinde deniz kıyısına yakın kısımlarda gözlenmektedir. KÖRFEZ ÇÖKELLERİ: Körfez çöküntü havzasında kalınlığı 200 m den fazla genç alüvyal çökeller körfez çökelleri olarak tanımlanmıştır. Bu çökeller yüzeyden itibaren 1-3 m katı killerden olusan zon 3-35 m arasında çok yumusak kil ve daha derinde siltli kum ve kabuklu kum düşey istifinden oluşur. 1 / Ölçekli Jeoloji Haritası ve Stratigrafik Kesit EK.15 de verilmiştir Proje ve Etki Alanının Jeolojisi (inceleme alanına ait 1/ ölçekli jeoloji haritası ile bölgesel ve inceleme alanlarına ait stratigrafik kesit, tabaka kalınlıkları, analiz raporu eklenmeli ve bölüm içerisinde atıfta bulunulmalıdır.) İnceleme Alanı Jeolojisi : İnceleme alanında Kıyı Kenar Çizgisinin kara ve deniz tarafında yapay suni dolgu malzemesi ve gri-yeşil-mavi renkli yumuşak-orta katı kıvamda çakıllı kumlu siltli killerden oluşan Kuvaterner yaşlı denizel çökeller ve gri-yeşil-mavi renkli çok katı-sert kıvamda çakıllı kumlu siltli killer olmak üzere 3 farklı birim gözlenmiştir. İnceleme alanının Kıyı Kenar Çizgisinin kara ve deniz tarafında kalan alanlar üzerinde yapılan metre derinlikler arasındaki 55 adet sondajda genel olarak üstten alta doğru sırasıyla 3 farklı seviye ayırt edilmiştir. En üstte kalınlığı metre arasında değişen orta katı-katı zemin özelliğinde olup kil-kum-çakıl boyutunda heterojen malzemeden oluşan yapay-suni dolgu malzemesi; 57

61 altında metre derinlikler arasında değişen kalınlıklarda, gri-yeşil-mavi renkli yumuşak-orta katı kıvamlı, Kuvaterner yaşlı kumlu siltli killerden oluşan denizel çökeller, metre derinlikler arasında değişen kalınlıklarda ise gri-yeşil-mavi renkli katıçok katı kıvamda çakıllı kumlu siltli killerden oluşan birim yer almaktadır. İnceleme alanında Kıyı Çizgisinin deniz tarafında deniz üzerinde yapılan m. arasında derinliklere sahip 45 adet deniz sondajında ise genel olarak üstten alta doğru sırasıyla 4 farklı seviye ayırt edilmiştir. Sondajların yapıldığı yerlerde su derinlikleri metre arasında değişim göstermektedir.sondajlarda metre derinlikler arasında değişen kalınlıkta deniz suyu, metre derinliklerdeler arasında değişen kalınlıklarda gri-yeşil-mavi renkli yumuşak-orta katı kıvamlı, çakıllı kumlu siltli killerden oluşan denizel çökeller, en altta ise metre derinlikler arasında değişen kalınlıkta gri-yeşil-mavi renkli katı-çok katı kıvamda çakıllı kumlu siltli killerden oluşan birim yer almaktadır. İnceleme alanında yer alan jeolojik birimlerin yanal ve düşey yöndeki değişimlerini açıklamak amacıyla, inceleme alanını enine ve boyuna kat edecek şekilde 5 farklı kesimden jeolojik enine kesitler alınmıştır. 1 / Ölçekli Jeoloji Haritası ve Stratigrafik Kesit EK.15 de verilmiştir. 58

62 Şekil 9 İnceleme Alnına Ait Jeolojik Kesitler 59

63 Proje Alanına Ait İmar Planına Esas Jeolojik ve Jeoteknik Etüt Raporları (onaylayan kurum, onay tarihi, kapak, amaç, imar durumu, afet durumu, yerleşime uygunluk durumu, sonuçlar, onay kısmı ile işaretlendiği yerleşime uygunluk haritalarının ÇED Raporuna eklenmesi, söz konusu etüt raporlarının bulunmaması veya imar tadilatı yapılacak olması durumunda proje sahasına ait daha önce yapılmış ve onaylanmış imar planlarına altlık oluşturan jeolojik-jeoteknik etüt raporlarının yukarıda belirtilen sayfalarının ÇED Raporuna eklenmesi) Proje alanı ile ilgili olarak İmar Planına Esas Jeolojik ve Jeoteknik Etüd Raporu nun Afet İşleri Genel Müdürlüğü nün tarih 4343 Sayılı Genelge Formatına uygun olarak hazırlanıp, Tarih ve 4256 Sayılı Genelge Gereği ilgili kuruma onaylatılmıştır. Onay planının bir kopyası ilgili kurumlara gönderilmiştir. Onay belgesi ve Jeolojik ve Jeoteknik Etüd Raporu nun istenen kısımları eklerde verilmiştir ( Bkz. Ek 24). Yerleşime uygunluk haritası eklerde verilmiştir (Bkz Ek 16) Proje ve Etki Alanının Doğal Afet ve Depremsellik Durumu Doğal Afet Durumu(7269 sayılı yasada belirtilen deprem dışındaki heyelan, taşkın, çığ, kaya düşmesi vb. afet riskleri hakkında bilgi verilmelidir.) Kütle Hareketleri : İnceleme alanında heyelan ve kaya düşmesi gibi kütle hareketleri tehlikesi bulunmamaktadır. Faaliyet sahası deniz içerisinde olduğundan dolayı çığ riski yoktur. Su Baskını, Taşkın : İnceleme alanının Marmara Denizi kıyısında yer alması nedeni ile tektonik hareketler sonucunda oluşabilecek deprem vb. olaylara bağlı olarak tsunami etkisinden oluşabilecek deniz suyunun yükselmesine ve dalga hareketlerine bağlı olarak oluşabilecek su baskını tehdidi ihtimaline karşı tahliye yollarının güvence altına alınması ve su baskınından kaynaklanabilecek yapı hasarlarının önlenebilmesi için koruyucu duvarların yapımı, drenaj sistemlerinin geliştirilmesi ve diğer su tutma yapılarının projelendirilmesi gerekmektedir. Deniz suyu girişimi, su baskını ve yer altı suyu yükselmesi gibi sorunlara yönelik liman bünyesinde önlemlerin alınması gerekmektedir. Dolfenler açısından su baskınının bir problem yaratması beklenmemektedir. 60

64 Sıvılaşma Analizi ve Değerlendirme : İnceleme alanı içerisinde, sondaj, jeofizik ve laboratuar deney sonuçlarına göre inceleme alanında yayılım gösteren zeminlerin CL-CH zemin sınıflarına ait katı-çok katı kıvamda siltli killerden oluşması, ince tane oranının % 35 in üzerinde olması ve gevşek kum zemin sınıfı seviyelerin bulunmaması nedeni ile sıvılaşma tehlikesi beklenilmemektedir. Buna bağlı olarak inceleme alanı içerisinde yanal yayılma tehlikesinin de bulunmadığı görüşüne varılmıştır. Zemin Büyütmesi ve Hakim Periyodunun Belirlenmesi : Kayma dalgası hızından zemin büyütmesi aşağıdaki bağıntıyla bulunur (Midorikawa-1987). Büyütmeler boyutsuzdur A k =68V k ~ 0 ' 6. Yerin baskın periyodu anakaya üzerindeki zemin kütlesinin serbest salınıma geçmesi halindeki periyot olup, zemini oluşturan katmanların dinamik özelliklerine bağlıdır(aytun, 2001). Ayrıca arazide yapılan MASW ve Mikrotremör çalışmaları sonucunda elde edilen zemin hakim titreşim periyodu (T 0 ); sn arasında değişmekte olup, ortalama olarak T 0 =0.34sn olarak hesaplanmıştır. Arazide yapılan MASW ve Mikrotremör çalışmaları sonucunda elde edilen zemin büyütme değerleri arasında değişmekte olup ortalama zemin büyütmesi 1.79 olarak hesaplanmıştır. Bu değerin zeminin meydana gelebilecek bir deprem sarsıntısı esnasında salınımının yüksek olacağını ve spektral büyütmenin arasında, tehlike düzeyinin ise A(Düşük) olduğu söylenebilir. Bu nedenle inceleme alanında yapılması düşünülen binalar projelendirilirken, binaların periyodu zeminin periyodundan küçük seçilmelidir Deprem Durumu(inceleme alanı ve yakın çevresinde yer alan fayların faaliyet alanına uzaklıkları, etkileri, geçmişte ve son dönemde meydana gelen depremlerden kısaca bilgi verilerek, Türkiye Deprem Bölgeleri Haritasına, diri fay haritası, proje sahasının fay hattına mesafesi ve uyulacak yönetmeliklere atıfta bulunulmalıdır. İzmit Körfezi birbirini izleyen grabenlerden oluşmuştur. Grabenlerin doğu - batı yönünde en echelon örnek sunan doğrultu atımlı fayların aşma gösterdiği alanlarda geliştiği düşünülmektedir. Grabenleri oluşturan faylardan biri doğuda İzmit te başlayıp NE- SW yönünde Marmara ya kadar uzanan ve Karamürsel de yersel süreksizlik gösteren 61

65 doğrultu atımlı faydır. Diğeri yaklaşık olarak Hereke' de başlar ve önceki faya paralel olarak batıya doğru devam eder. Üçüncüsü ise, İzmit in doğusunda başlar ve doğuya doğru uzanır. İzmit Körfez tektoniği Marmara Denizi nde gözlenen yapının değişik ölçekli benzer bir modeli olmakla birlikte, bazı farklılıklar da sunmaktadır. Elde edilen yaş verileri, bölgenin yaklaşık yıl öncesinden başlayarak günümüze değin etkin bir tektonizma altında kaldığını düşündürmektedir Kuzey Anadolu Fayı (KAF), sismik olarak dünyanın en diri faylarından birisini oluşturur. KAF ın toplam uzunluğu 1000 km civarında olup, toplam atım miktarı 25 km-80 km arasında değişmektedir tarih ve 03: 02 sıralarında merkez üssü Gölcük olan ve Richter ölçeğine göre 7.4 şiddetinde meydana gelen ve 7 ili etkisi altına alan deprem sonrası çok büyük ölçüde can ve mal kaybı meydana getirmiştir. Deprem sonrası yüzlerce artçı deprem ve bunların içinde da saat 11:27 de yine merkez üssü- Gölcük te Richter Ölçeğine göre 5.2, da saat 14:58 sıralarında merkez üssü İzmit olan ve Richter Ölçeğine 5.8, şiddetindeki yer sarsıntıları ile günü saat 16:41 sıralarında merkez üssü Sapanca olan ve Richter Ölçeğine göre 5.7, da saat 18:53 sıralarında merkez üssü Düzce olan ve Richter Ölçeğine göre 7.2 şiddetinde depremler meydana gelmiştir. Fay, doğuda birkaç yüz metre arasında değişen genişliklerde oldukça dar çizgisel Gölcük-Karamürsel arasında kıyı hattına paralel olacak şekilde deniz içine uzanmaktadır. Fayın genel doğrultusu K80-85D dur. Fay, Hereke-Çınarcık arasında deniz içinde uzanacak şekilde batıya doğru devam etmektedir. Fayın güney kesiminde, Yalova civarında heyelanlar yaygın olarak gözlenmektedir. Buna karşıt, Marmara Denizi içindeki gidişi tartışmalı olup, değişik modellemeler ortaya atılmıştır. Güney kol, Geyve-Mekece-İznik Gölü güneyi boyunca uzanarak, Bandırma ve Biga Yarımadası nı izleyerek Ege Denizi ne doğru devam eder. Bu kol, Barka (1997) 62

66 tarafından ortakol olarak adlandırılmış olup, güney kolun Bursa, Manyas Gölü güneyinden Edremit Körfezi ne kadar uzandığını ileri sürmüştür. Deprem hasarında ilk iki faktör son derece büyük önem taşımaktadır. Proje kapsamındaki tüm inşaat çalışmaları; T.C. Bayındırlık İskan Bakanlığı'nın tarih ve sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren "Deprem Bölgelerinde Yapılacak Binalar Hakkında Yönetmelik" hükümlerine uygun olarak yapılacaktır. Yapımı planlanan dolfenlerin depreme dayanıklı tasarımı ve deprem performanslarının değerlendirilmesi için proje kapsamında, tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren Kıyı ve Liman Yapıları, Demiryolları, Hava Meydanları İnşaatlarına İlişkin Deprem Teknik Yönetmeliği esas alınacaktır. Diri Fay Haritası, Türkiye Deprem Bölgeleri haritası eklerde verilmiştir (Bkz. Ek 17, Ek 18). Türkiye'de Neotektonik dönem Orta Miyosen' de Bitlis Kenet Kuşağında meydana gelen kıta-kıta çarpışması ile başlamıştır. Arap ve Avrasya kıtalarının çarpışması ile gerçekleşen bu rejim altında tüm ülke kabaca K-G yönünde sıkışmıştır. Bu sıkışma ile doğrultu atılımlı faylar gelişmiştir. Olasılıkla Üst Pliyosen' de Kuzey Anadolu Fayı (KAF) ve Doğu Anadolu Fayı (DAF)'nın birleşmesi ile bunlar arasında kalan Anadolu levhacılığı batıya doğru kaçmaya başlamıştır. Olasılıkla Üst Pliyosende KAF ve DAF 'in birleşmesiyle batıya kaçan Anadolu Plakası Rodop Masifi ile karşılanınca batıya kaçış yavaşlaması ve Ege de kuzey-güney yönünde bir gerilmeye sebep olmuştur. Ege graben sistemi bu dönemde oluşmuştur. Konya ovası ve Tuz gölü havzaları da bu gerilmelere bağlı olarak oluşmuşlardır. Bu dönemde; 1 -Batıda Ege graben sistemi, 2-Orta Anadolu'da ovalar rejimi 3-Doğu Anadolu'da sıkışma rejimi gibi üç ana neotektonik rejimler görülmektedir. Batıya kaçan Anadolu plakası Önündeki Rodop masifi ile durdurulunca güneybatıkuzeydoğu yönlü Yunan makaslama zonuna dönüşmüştür. Bu dönemin ilk evresinde doğrultu atımlı fayların etkinliğinde şekillenmiş olan Isparta Büklümü tampon bir bölge olarak kalırken, Adana havzası açılarak gelişmiştir.neotektonik dönemin başında Türkiye'nin büyük bir bölümü peneplen veya peneplene yakın bir morfolojiye sahipti. 63

67 Anadolu'da topografik yükselti, kuzeyden güneye ve batıdan doğuya azalacak şekildeydi. Neotektonik dönemde Doğu Anadolu sıkışarak yükselmiş, Orta Anadolu'da pull-apart havzalar ve batı Anadolu'da Ege graben sistemi oluşarak bugünkü konumlarını kazanmışlardır. Kocaeli İli, Türkiye nin en aktif deprem kuşakları olan Kuzey Anadolu Fay Zonu ile Marmara denizi çöküntü havzası içersinde bulunmaktadır. Bu konumuyla da hem Kuzey Anadolu Fay Zonu (KAFZ) hem de Marmara denizi içersinde meydana gelen depremlerden büyük ölçüde etkilenmektedir. Kocaeli İli, Afet İşleri Genel Müdürlüğü (Deprem Araştırma Dairesi) nin yayınladığı ve Ek-11 de verilen Deprem Bölgeleri Haritasında gözlendigi üzere 1.derece deprem bölgesinde yer almaktadır. Yalnız Kandıra İlçesi şehir merkezi ve kuzey kısmı 2.derece deprem bölgesinde kalmaktadır. 17 Ağustos 1999 depremi sonrası oluşan yüzey kırığı Hersek deltasının doğusundan itibaren Gölcük ilçesi, Kullar, Tepetarla, Acısu beldelerinin içinden geçmekte ve Kocaeli şehir merkezine çok yakın bulunmaktadır. Bu nedenle Kocaeli İli nden geçen KAFZ Kocaeli İli ve bağlı yerleşim birimleri için büyük tehdit oluşturmaktadır. Tüm Kuzey Anadolu Fay Zonu boyunca ve onun batı ucunda iki tektonik birliğin (İstanbul zonu ve Sakarya zonu) arasında kalan İzmit Körfezi boyunca görülen kırık hattı batıda Marmara Denizi ortalarından geçerek Şarköy-Mürefte üzerinden Saros Körfezi' ne ulaşır. KAF, fay özelliğini ve sağ yönlü doğrultu atılımlı fay niteliğini Üst Pliyosen' de kazanmıştır. Transform fay niteliğindeki hareketine karşılık gelen sağ yönlü toplam atım 25 km. dir. (Şaroğlu, 1994). Bu fay zonunun genişliği yer yer 100 m ile 10 km arasında değişmektedir. 17 Ağustos 1999 deprem kırığının uzandığı bölge Armutlu ve Almacık bloklarının kuzey kesimlerini oluşturmaktadır. K-G ve KD-GB eksenli büyük bir antiklinoryum tarafından denetlenmektedir. 2 Kuzey Anadolu Fayı (KAF), sismik olarak dünyanın en derin faylarından birini oluşturur. Sapanca Gölü güneyi boyunca İzmit Körfezi'ne kadar çok belirgin olarak izlenebilmektedir. Fayın genel doğrultusu K 80 D - K 80 B ve DB olarak değişmektedir. Sapanca-Gölcük arasında fayın uzunluğu 60 km.dir. Fay, Kuvaterner yaşlı birimleri denetleyerek bölgedeki tüm kayaçlan kesmektedir. Fay, Gölcük civarında sola sıçrama yaparak küçük bir çek-ayır oluşturmaktadır. Çek-ayır, Sapanca-Gölcük segmenti ile Gölcük- Karamürsel segmenti olarak gelişmiştir.17 Ağustos 64

68 1999 depremi, çek-ayır bölgeye karşılık gelen Gölcük ile Değirmendere kıyı hattının Körfez içine kaymasına neden olmuştur. Fay, Gölcük-Karamürsel arasında kıyı hattına paralel olacak şekilde deniz içinde uzanmaktadır. Fayın genel doğrultusu K D'dur (Demirtaş, 1999). Fay, Hersek-Çınarcık arasında deniz içinde uzanacak şekilde batıya doğru devam etmektedir. Fayın güney kesiminde, Yalova civarında heyelanlar yaygın olarak gözlenmektedir. Buna karşın, fayın Marmara Denizi içindeki gidişi tartışmalı olup değişik modellemeler ortaya atılmıştır. Yapılan incelemelere göre Kocaeli İli nde 50 yıllık süre içinde, M > 6.5 şiddetinde bir deprem olasılığı % 95 olmaktadır. Bu verilere göre 50 yıllık bir periyodla Kocaeli İli nde beklenen deprem şiddetinin 6.5 < M < 7.0 değerleri arasında kalacağı kabul edilebilir. Kocaeli İli ni etkileyecek bir depremin büyük olasılıkla Ek-11 de verilen Diri Fay Haritasında da görülen Kuzey Anadolu Fay hattı üzerinde meydana geleceği tahmin edilmektedir. Bu durumda literatürde verilen azalma ilişkilerinden faydalanarak Kocaeli İli için en büyük taban kayası ivmesi, ap = 0.35 g alınarak, To = 0.60 sn civarında olacağı kabul edilebilir. Üst yapı hesaplarında Kocaeli İli nin birinci derecede deprem bölgesi içinde yer aldığı kabul edilerek Deprem Şartnamesi'ndeki kurallara uyulacaktır. Buna göre yatay yüklerin hesabı için deprem bölgesi katsayısı olarak c = 0.10 alınacaktır. Şekil 10:Kocaeli Depremsellik Haritası 65

69 Şekil-7 ve Tablo-7 de proje alanı ve çevresindeki yılları arasında meydana gelen depremlerin 50 km etki alanını göstermektedir. Proje alanının KAFZ ye uzaklığı yaklaşık 4 kmdir. Proje alanının en yakın fay hattına uzaklığı 1km dir. Şekil 11.Kocaeli İli, Derince İlçesi ve Çevresindeki Yılları Arası Depremler Ve Etki Alanları (pembe) (kırmızı) (yeşil) Tablo 7:Kocaeli İli, Yılları Arası Depremler Tarih Büyüklük Derinlik Enlem-Boylam ,83-29, ,75-29, ,75-29, ,76-29, ,75-29, ,73-29, ,77-30, ,72-30, 66

70 Yukarıda depremselliği açıklanmaya çalışılan bölgede yapılacak Yanaşma Dolfenleri inşaatı öncesi ve sırasında statik hesaplardaki tüm güvenlik katsayıları artırılarak güvenli olarak inşasının yapılmasına özen gösterilecektir. Kocaeli İli M.S. 170, 268, 358, 448, 1509, 1672, 1719, 1766, 1878, 1894 ve en son 1999 yıllarında İzmit Körfezi, Marmara denizi ve KAFZ üzerinde meydana gelen depremler nedeniyle büyük ölçüde hasara uğramıştır. Türkiye Diri Fay haritasında da gözlendiği üzere Kuzey Anadolu Fay Zonu (KAFZ), İzmit ilinde batıda; Hersek deltasının doğusundan itibaren denizaltından Değirmendere beldesine teğet geçip Gölcük ilçe merkezinin kuzeyinden, Kullar, Tepetarla ve Acısu şehir merkezlerinden geçerek il topraklarının dışına, Sakarya il sınırına geçer. İzmit Şehir Merkezi, KAFZ ndaki kırığa en yakın mesafesi yaklaşık 3.7 km.dir. Gelecekte aynı fay zonlarında 7,0-7,5 mağnitütlü ve IX veya daha büyük şiddetle depremler meydana geleceği kabul edilerek, bu depremlerin il toprakları içersinde büyüklüklerinin, deprem bölgeleri haritasında belirtildiği şekilde dağılacağı varsayıldığında; il topraklarının yaklaşık 3686 km2 lik kısmı 1.derece deprem bölgesinde, yaklaşık 300 km2 lik kısmının ise 2. derece deprem bölgesinde kaldığı anlaşılmaktadır. Faaliyet alanın KAF zonuna uzaklığı yaklaşık olarak 4 km uzaklıkta bulunmaktadır. Şekil 12.İzmit ve Çevresindeki Aktif Faylar 67

71 İzmit Körfezi ve Çevresindeki Tarihsel Depremler Marmara Denizi ve İzmit Körfezi boyunca olmuş bilinen büyük depremlerden bazıları,1509 İstanbul, 1719 İzmit, 1754 Çınarcık, 1766a, 1766b Marmara ve 1894 Kocaeli -Adapazarı depremleridir 1509 İstanbul Depremi (Küçük Kıyamet), değişik kaynaklara göre İstanbul da arasında can kaybına neden olmuştur. Depremde İstanbul da 109 cami ve 1070 ev ve Kocaeli İli nde 1 adet cami ve 300 ev tamamen yıkılmıştır. Deprem, batıda Gelibolu dan doğuda Çorum a kadar geniş bir alanda hissedilmiştir. Depremde tsunami oluşturmuş ve Aksaray ın su altında kalmasına yol açmış ve Yenikapı da dalgalar duvarları aşmıştır. Artçıdepremlerin, ana şoktan sonra 45 gün devam ettiği rapor edilmiştir. VII şiddet bölgesi 200 km uzunlukta, Silivri den Kocaeli İli ne kadar olan bir bölge için belirlenmiştir. Hasar dağılımı ve sönümlenme ilişkileri depremin en büyük şiddetinin XI ve büyüklüğünün ise 7.7 civarında olduğunu göstermektedir. 24 Mayıs 1719 Depremi, özellikle Kocaeli İli nde ağır hasar yapmış ve 4000 kişinin ölmesine neden olmuştur. Bu ölenlerden 600 kişi altı caminin enkazı altında kalarak ölmüştür. Ayrıca Yalova nın yarısı önemli hasara sahne olmuş ve Sapanca ve Düzce de yaşayan halk depremden çok etkilenmişlerdir. Marmara Denizi nin doğu kenarı, özellikle İzmit Körfezi boyunca geniş bir alanda sıvılaşma olmuştur. Kocaeli İli ndeki hasar ile karşılaştırıldığında İstanbul da daha hafif olmuştur. Hasar raporları, ana şokun iç merkezinin Sapanca Gölü ile Karamürsel arasında, muhtemelen İzmit civarında merkezlendiğini göstermektedir. En büyük hasar alanı, Yalova ile Düzce arasında 150 km uzunlukta dar bir zonda yoğunlaşmıştır. Hasar dağılımının büyüklüğü, depremin en büyük şiddetinin XI ve büyüklüğünün 7.7 olduğunu göstermektedir. Diğer yandan Yalova ile Düzce arasındaki 75 km uzunluktaki bölge için şiddet değeri VII olarak varsayılırsa, depremin en büyük şiddeti X ve büyüklüğü 7.25 olarak belirlenebilir. Hasar Raporları, depremin İzmit Körfezi güneyi boyunca uzanan fay segmentini kırdığına işaret etmektedir.2 Eylül 1754 Depremi, Kocaeli İli nde önemli hasar yapmış ve İstanbul da hissedilmiştir. Depremin merkezi İzmit Körfezi içinde olduğu birçok rapor tarafından doğrulanmaktadır. Depremin günümüzde olan 1963 Çınarcık depreminin yırttığı fay segmentini kırmış olduğu düşünülmektedir. 68

72 22 Mayıs 1766 Depremi, Büyük ve Küçük Çekmece ile Burgaz adasında oldukça ağır hasara neden olmuştur. İstanbul daki camiler önemli hasar görmüşlerdir. Buna karşıt, Kocaeli İli ndeki hasar 1719 dakinden daha hafif olmuştur. Depremin Marmara Denizi içinde, Silivri nin güneyinde bir yerde olduğu tahmin edilmektedir. Deprem, İzmit Körfezi boyunca sıvılaşmalara neden olmuştur. Buna karşılık, sıvılaşmalar daha küçük şiddetlerde gelişmiştir. Değişik deprem raporları, bu depremin 1509 depreminden sonra olmuş en şiddetli deprem olduğunu göstermektedir. 10 Temmuz 1894 Depremi, 363 kişinin ölmesine ve 300 kişinin yaralanmasına neden olmuştur. Bu kişilerden 280 i İstanbul da ölmüştür. Deprem İstanbul dan Adapazarı na kadar uzanan geniş bir alanda hasar yapmıştır. Eginitis, en ağır hasarın Prenses Adaları nda olduğunu rapor etmiştir. Adapazarı nda birkaç can kaybı ve hasar olmuş, buna karşılık Kocaeli İli nde hasar çok hafif olmuştur. Kınalıada da ve Heybeliada da KB-GD doğrultulu 200 m uzunlukta yarıklar ve Ambarlı da D-B yönlü 3 km uzunlukta yarıklar oluşmuştur. Marmara Denizi nin kuzey sahil kesiminde Küçük Çekmece-Kartal arasında ve Prenses Adaları nda tsunami meydana gelmiştir. Tsunami dalgalarının yüksekliğinin 6 metreye kadar ulaştığından bahsedilmektedir. Hasar dağılımı ve tsunami dalgaları, 1894 depreminin en büyük şiddetinin X ya da XI ve büyüklüğünün 7.5 civarında olabileceğini göstermektedir yılları arasında M 4.0 depremlerin episantır dağılımları Şekil-25 de, hasar yapıcı depremler ise Şekil-26 da gösterilmiştir. Bu şekillerden de görüldüğü gibi depremlerin önemli tektonik kuşaklar üzerinde yer aldığı gözlenmektedir. Bu çalışmada, Alsan ve diğerleri (1975), Balkan Bölgeleri Deprem Kataloğu (Shabelin ve diğerleri, 1964), ISC International Seismological Center ve Yatman ve diğerleri (1993) kataloğundan yararlanılmıştır. Kataloglardaki magnitüdlerde tek düzelik sağlamak için, tüm magnitüdler yüzey dalgası magnitüdü, Ms cinsinden hesaplanmıştır. 17 Ağustos 1999 tarihinde Kocaeli İli ve civarında büyük hasarlara, can ve mal kaybına sebep olan 7.4 büyüklüğündeki deprem Kuzey Anadolu Fay Zonu üzerinde meydana gelmiştir. Bilindiği gibi, Kuzey Anadolu Fay Zonu üzerinde, 1939 dan beri oluşmuş magnitüdü 7.0 den büyük depremler doğudan batıya doğru bir etkinlik göstermişlerdir (Ketin,1969; Dewey, 1976). 69

73 Bu etkinlik, 26 Aralık 1939 Erzican depremi (M=7.9) ile başlamış, 20 Aralık 1942 Erbaa-Niksar (M=7..0), 26 Kasım 1943 Tosya-Ladik (M=7.2), 1 Şubat 1944 Bolu-Gerede (M=7.2), 26 Mayıs 1957 Bolu-Abant (M=7.1) depremleri ile devam etmiş, 22 Temmuz 1967 Adapazarı (M=7.2) depremiyle sürmüştür. Kuzey Anadolu Fayının en batı uzantısında 1912 Mürefte (M=7.3) meydana gelmiştir. Şekil Yılları Arasında Olmuş M 4.0 Depremler Şekil 14:Bölgede Meydana Gelen Hasar Yapıcı Depremlerin Zamana Göre Dağılımları 70

74 Bölgede Meydana Gelen Hasar Yapıcı Depremlerin Zamana Göre Dağılımları 17 Ağustos 1999 tarihinde İzmit Körfezi nde saat 03:02 de Richter ölçeğine göre 7.4 büyüklüğünde bir deprem olmuştur. Depremde yaklaşık 15 bin kişi hayatını yitirmiş ve 30 bin kişiden fazla kişi yaralanmıştır. Depremde den fazla binanın hasar gördüğü ve maddi kaybın 10 milyar dolar olduğu tahmin edilmektedir. 17 Ağustos 1999 depreminin en büyük şiddeti X (MSK) ve en büyük yer ivmesi Adapazarı nda 0.4 g olarak belirlenmiştir. Depremde sırasıyla Adapazarı, Gölcük, Değirmendere, Kocaeli, Yalova, Çınarcık, Avcılar (İstanbul) ve Düzce de çok sayıda bina tamamen çökmüştür. Deprem, elektrik, su ve iletişim hatlarının tamamen kesilmesine ve Ankara-İstanbul tren yolu ve otoyolundaki sıvılaşma ve zemin oturmasından dolayı ulaşımın durmasına ve aksamasına neden olmuştur. Ayrıca çok sayıda kanalizasyon boruları kırılmıştır. Deprem hasarı, yapı ile zemin arasındaki etkileşim olayı ile ilintili olup, herbir yıkıcı depremde aynı faktörler rol oynamaktadır. Bunlar: Depreme dayanıklı yapı yönetmeliklerine uygun olmayan bina üretimi Jeolojik faktörler (zemin koşulları) Topoğrafik faktörler/havza tabanı topoğrafyası Dalga yayılma yönü Dalgaların uzun periyod etkisi Deprem hasarında ilk iki faktör son derece büyük önem taşımaktadır. Proje kapsamındaki tüm inşaat çalışmaları; T.C. Bayındırlık İskan Bakanlığı'nın tarih ve sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren "Deprem Bölgelerinde Yapılacak Binalar Hakkında Yönetmelik" hükümlerine uygun olarak yapılacaktır. Yapımı planlanan dolfenlerin depreme dayanıklı tasarımı ve deprem performanslarının değerlendirilmesi için proje kapsamında, tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren Kıyı ve Liman Yapıları, Demiryolları, Hava Meydanları İnşaatlarına İlişkin Deprem Teknik Yönetmeliği esas alınacaktır. 71

75 Söz konusu projenin inşaat ve işletme aşamalarında, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı nın Afet Bölgelerinde Yapılacak Yapılar Hakkında Yönetmelik esaslarına ve Karayolu yol boyu Mühendislik Yapıları için Afet Yönetmeliği hususlarına uyulacaktır Deniz Dibi Zemin Etüt Raporu Deniz Dibi Zemin Etüt Raporunun bulunduğu Dünya Grup Jeoloji Mühendislik tarafından hazırlanmış 1/1000 ölçekli imar planına esas Jeolojik ve Jeoteknik Etüt Raporu nun ilgili sayfaları ve onay belgesi, Hidrografik, Oşinografik, Jeofizik ve Jeolojik Etüt Raporu nun onay belgesi ve Hidrografik Rapor eklerde verilmiştir. (Bkz.Ek-21, Ek 24) Proje ve Etki Alanının Hidrolojik ve Hidrojeolojik Özellikleri, Yüzeysel ve Yer altı Su Kaynaklarının(kuyu suları dahil) Mevcut ve Planlanan Kullanımı, Proje Alanına Mesafeleri, Debileri, 1/ Ölçekli Topografik Haritada Gösterimi Hidrojeolojik Özellikler Kocaeli İl inin toprakları tümüyle Marmara havzası içindedir. Bu havza Meriç, Susurluk ve Sakarya havzaları dışında Marmara bölgesinin hemen tümünü kapsar. Havzanın il sınırları içinde kalan bölümünde önemli sayılacak bir akarsu yoktur. Ancak Kocaeli yarımadası, birçok çay ve dereyle yarılmış durumdadır. Genellikle kısa ve sel niteliğinde olan bu sular, ildeki yeryüzü şekillerinin oluşumunda önemli rol oynamıştır. Akarsuların bir bölümü Karadeniz e diğerleri ise İzmit Körfezi ya da Marmara ya dökülür. Karadeniz'e dökülen akarsuların su kaynakları ve su toplama alanları hayli güneydedir. Bunların akışları da genellikle düzensizdir. Yağışlı dönemlerde taşkınlıklara yol açarken, yazın iyice kururlar. Karadeniz e dökülen akarsuların en önemlileri Kocadere, Davan çayı, Sarısu ve Kaynarca Deresidir. Proje sahası İzmit-İstanbul arası kıyı ovalarından Yarımca-Tütünçiflik-Derince ovaları olarak adlandırılan 13 km 2 lik alüvyon sahalardan oluşan 100 km 2 drenaj alanına sahip havza içerisinde yer almaktadır. Çalışmalarının yapıldığı alan Marmara Havzası (02) sınırları içerisinde kalmaktadır. Havza içinde dar ve uzun alüvyon dolgusu mevcuttur. Alüvyon saha karasal ve denizel etkenlerle oluşmuştur. Kalınlığı 30 m civarındadır. Azgeçirimli neojen formasyonları ile çevrili olduğundan beslenmesi zayıftır. Yeraltı suyu akım yönü Kd dan Gb ya doğrudur.(dsi 1977). İzmit Körfezi çevresi genel olarak yeraltı suyu açısından zengindir. Yeraltı suyu potansiyeli (toplam emniyetli yeraltı suyu rezervi) 74,2 hm 3 /yıl dır. 72

76 Hidrolojik Özellikler Kocaeli İli topraklarından kaynaklanan suların bir bölümü Karadeniz'e bir bölümü de Marmara Denizi'ne ulaşır. İzmit Yarımadası'na uzanan dağların sırtı İzmit Körfezi ve Marmara ya daha yakın olduğundan Karadeniz'e dökülen sular daha uzundur. Gebze'nin Tepecik Köyü yakınlarında doğan 71 km uzunluğundaki Riva (Çayağzı) Deresi İstanbul Boğazı girişinin doğusunda Karadeniz'e dökülür. Ağva Deresi de denilen Göksu Deresi Karayakuplu Köyü yakınlarından çıkar ve Ağva'da Karadeniz'e ulaşır. Yine Karadenize dökülen Yulaflı Deresinin uzunluğu 43 km' dir. Üzerinde İstanbul Kenti'ne su sağlayan Darlık Barajı bulunan Darlık Deresi de il topraklarından doğar. Denizli Köyü'nden doğup Karadenıze dökülen Kocadere' nin uzunluğu 50 km' dir. İl topraklarından doğup, il sınırları içinde Karadeniz'e dökülen başlıca akarsu Kandıra İlçesi'ndeki Sansu' dur. Sakarya Nehri ne Karadeniz'e dökülmeden önce katılan son akarsu olan Kaynarca Deresi de Kandıra İlçesi nden doğar. Samanlı Dağlarından doğan Kirazdere Kocaeli Kenti'nde körfeze dökülür, bu dere üzerindeki Kirazdere Baraji' nın yapımı 1997'de tamamlanmıştır. Gebze İlçesi ndeki Dilovası Deresi'nin uzunluğu 12 km'dir. Pelitli Köyü'nün güneyinden ve Tavşanlı Koyu nün Kuzeyinden geçerek İzmit Körfezi'ne dökülür. İlin su kaynaklarından biri Sapanca Gölüdür. Göl Alanı 47 km 2 olup gölün emniyetli verimi hm 3 /yıldır. Yağış alanı ise 252 km 2 dir. Sapanca Gölü; Sakarya ve Kocaeli İlleri nin sınırlan içinde yer alan bir tatlı su gölü olup, çevre yerleşimler için önemli bir içme ve kullanma suyu kaynağıdır. Gölün çevresi 39 km uzunluğundadır ve bunun 26 km'lik kısmı Sakarya İli'ne, 13 km'si ise Kocaeli İli'ne aittir. Gölün su toplama havzası içinde, Sakarya İli sınırları dahilinde, Serdivan, Adapazarı, Anye, kapanca, Kırkpmar Belediyeleri ve Yanıkköy, Kurtköy, Mahmudiye, Memnuniye, Uzunkum, Esentepe, Aşağıdere, Yukandere v.b. köy yerleşimleri; İzmit sınırları dahilinde ise Eşme, Maşukiye, Hikmetiye (Derbent), Suadiye Belediyeleri ve Acısu, Şınsulhıye, Nusretıye, Uzuntarla v.b. köy yerleşimleri yer almaktadır. 73

77 Tablo 8:Yeraltı Suyu Taşıyan Formasyonları REZERVİN ADI İzmit Ovası Yeraltısuyu Rezervi Gölcük Ovası Yeraltısuyu Rezervi Sapanca Ovası Yeraltısuyu Rezervi Türünçiftlik-Yarımca-Derince Ovası Yeraltısuyu Rezervi Gebze-Dil Deresi Ovası Yeraltısuyu Rezervi Gebze Çayırova Ovası Yeraltısuyu Rezervi Karamürsel Kaytazdere Ovası Yeraltısuyu Rezervi 37x 10 6 m 3 /yıl 6,5x 10 6 m 3 /yıl 20,5x10 6 m 3 /yıl 4,5 x10 6 m 3 /yıl 2 x10 6 m 3 /yıl 2,5 x10 6 m 3 /yıl 1,2 x10 6 m 3 /yıl Sapanca gölü kuzey ve güneydeki dağlardan inen dereler ve göl dibindeki kaynaklardan beslenmekte olup, gölün fazla suları Çark suyu ile, Sakarya Nehrine akmaktadır. İlde ikinci su kaynağı Yuvacık-Kirazdere Barajıdır. Barajın karakteristikleri aşağıdaki gibidir. Tablo 9:Kirazdere Barajının Özellikleri Kirazdere Barajı Barajın Yeri Kocaeli Akarsuyu Kirazdere Amacı İçme Suyu İnşaatın (başlama-bitiş) yılı Gövde dolgu tipi Zonlu Kaya Dolgu Gövde hacmi 5,200 hm 3 Yükseklik (talvegden) 102,50 m Normal su kotunda göl hm 3 hacmi Normal su kotunda göl alanı 1,74 km 2 İçme Suyu 142 hm 3 / yıl 74

78 Marmara Denizi kıyısında herhangi bir su kaynağı mevcut değildir. Projenin yer aldığı bölgede "su kanalı" niteliğinde doğal ya da yapay herhangi bir yapı bulunmamaktadır. Ancak, proje alanının yaklaşık 1470 m kuzeybatı istikametinde Çenesuyu Deresi bulunmaktadır. Proje alanı çevresinde yaklaşık 1760 m mesafede Söğütlü Dere adıyla bilinen bir kuru dere de yer almaktadır. Söğütlü dere normal zamanlarda daima kuru dere niteliğinde olup, yağmurdan sonra, geri havzadaki yerleşim alanlarının yüzeysel sularının da katılımıyla akar hale gelmektedir. Bu derenin dışında, proje alanının yaklaşık 3200 m kuzeydoğu istikametinde denize dökülen Çınarlı Dere mevcuttur. Bunlardan sadece Çınarlı Dere'nin bir akış sürekliliği vardır ve suyu genelde temizdir. Faaliyetin gerçekleştirilmesi ile su akiferlerinin veya yerüstü su kaynaklarının etkilenmesi söz konusu değildir. Faaliyet alanı çevresinde bulunan yüzeysel ve yeraltı su kaynaklarının proje alanına uzaklığını gösterir topografik harita eklerde verilmiştir (Bkz. Ek 13). Faaliyet alanına en yakın su kaynağı olan Çene Suyu Deresi 8 km uzunluğundadır. Çene Dağı ndan doğar ve İzmit Körfezi ne tesisin batı sınırından, TMO tesislerinin hemen bitiminden, dökülür. Yandere niteliğinde olup, ulaşıma, su sporlarına, su ürünleri üretim ve avcılığa elverişli değildir. Islahı yapılmıştır fakat bazı bölümlerin üzeri kapatılmış olduğundan şiddetli yağışlarda taşkın riski vardır. Taşkın tekrarlama periyotları Q 10 = 32 m 3 /s, Q 100 = 69 m 3 /s ve Q 500 = 93 m 3 /s dir (Kocaeli İÇDR, 2006) 3.7. Meteorolojik Özellikler, Bölge Özelinde Hava Koşulları, Rüzgar Gülü, Bu Koşulların Denizciliğe ve Yapımı Planlanan Projeye Etkileri Proje alanı Marmara iklim kuşağına girer. Bu iklim tipi yarı nemli, mesotermal, yazın çok belirgin su eksiği bulunan dördüncü dereceden denizel karakter taşır. 75

79 Şekil 15:Türkiye İklim Haritası Bölgesel meteorolojik özellikleri yansıtan temel veriler, yeterli kayıt tipleri ve uzunluğu bulunan en yakın meteoroloji istasyonundan (Kocaeli DMİ; Enlemi 40 o 47", boylamı 29 o 56") sağlanmıştır. Bölgesel yağışın ortalama yüksekliği 728,4 mm/yıl dır. En fazla yağış düşen ay Aralık (105,2 mm), en az yağışlı aylar ise Temmuz (42,4 mm) ve Mayıs (45,3 mm) dir. Genel olarak Ekim ayında başlayan yağışlı dönem Mart ayında da devam etmekte ve Nisan dan itibaren giderek azalan yağışlar Eylül ayı sonuna kadar uzanan bir kurak dönem oluşturmaktadır. Buna göre yıllık yağışın %71 i yağışlı dönemde (Ekim-Nisan) ve %29 u kurak dönemde (Mayıs-Eylül) düşmektedir. Tablo 10:Kocaeli İli Yağış Miktarları ( ) AYLAR Aylık Ortalama Yağış Maksimum Yağış Toplam Yağış Olduğu (mm) Miktarı (mm) Sayısı Ocak 93,3 88,0 17,0 Şubat 72,2 45,6 15,4 Mart 68,8 47,5 13,2 Nisan 55,2 41,4 11,9 Mayıs 45,3 70,9 9,6 Haziran 48,7 68,1 8,7 Temmuz 42,4 89,1 6,1 Ağustos 49,5 125,8 5,8 Eylül 50,1 91,2 7,5 Ekim 88,6 110,8 12,3 Kasım 90,1 51,7 13,7 Aralık 105,2 70,0 16,7 YILLIK 728,4 125,8 137,9 0,1 mm Günler 76

80 Kocaeli İli, aylara göre ortalama yerel basınç miktarları Tablo da verilmiştir. Yıllık ortalama hpa olan basınç değeri, en yüksek hpa değeri ile Ocak ayında, en düşük hpa değeri ile ise Temmuz ayında görülmektedir. Tablo 11: Kocaeli İli, Yerel Basınç-hPa ( yılları ) Ocak Şubat Mart Nisan Mayıs Haziran Temmuz Ağustos Eylül Ekim Kasım Aralık 1009,8 1009,0 1007,1 1004,5 1005,1 1004,2 1003,2 1003,8 1006,7 1009,2 1009,2 1009,4 YILLIK ORTALAMA 1006,8 Kocaeli İli aylara göre bağıl nem miktarları Tablo da verilmiştir. Yıllık ortalama % 73 olan bağıl nem miktarı, en yüksek %76 ile Ocak, Ekim ve Kasım aylarında, en düşük değeri ise % 67 ile Haziran ayında görülmektedir. Tablo 12: Kocaeli İli Ort. Bağıl Nem Miktarı ( yılları ) Ocak Şubat Mart Nisan Mayıs Haziran Temmuz Ağustos Eylül Ekim Kasım Aralık Yıllık Ort Kocaeli İli, yılları arası ortalama buharlaşma (mm) durumu Tablo da verilmiştir. Yıllık toplam buharlaşma mm, en yüksek mm değeri ile Temmuz ayında, en düşük 8.5 mm değeri ile ise Şubat aylarında görülmektedir. Tablo 13:Kocaeli İli, Ortalama Buharlaşma Durumu (mm) Ocak Şubat Mart Nisan Mayıs Haziran Temmuz Ağustos Eylül Ekim Kasım Aralık Yıllık Ort. 9,7 8,5 15,6 82,8 118,5 150,9 165,4 140,1 101,1 58,1 33,4 14,4 898,5 Sıcaklığın yıl içindeki aylık dağılımına bakıldığında, Ekim ayından Mart ayına kadar sıcaklığın genelde giderek azaldığı ve Nisan ayından itibaren belirgin bir şekilde artmaya başlayan sıcaklığın Eylül ayında da etkin olduğu görülür. Ortalama değerlere göre en soğuk aylar Ocak (6.2 o C) ve Şubat (6.3 o C), 77

81 Tablo 14: Kocaeli İli ( ) Dönemine ait Aylara Göre Ortalama Sıcaklık Değerleri AYLAR Ortalama Sıcaklık ( o Ortalama Yüksek Ortalama C ) Sıcaklık ( o C ) Sıcaklık ( o C ) Ocak 6,2 9,6 3,4 Şubat 6,3 10,2 3,2 Mart 8,4 13,0 4,9 Nisan 13,0 18,3 8,8 Mayıs 17,3 22,9 12,8 Haziran 21,6 27,4 16,8 Temmuz 23,6 29,2 19,1 Ağustos 23,4 29,1 19,2 Eylül 20,1 25,7 15,9 Ekim 15,8 20,6 12,4 Kasım 11,3 15,4 8,1 Aralık 8,0 11,4 5,3 ORTALAMA 14,58 19,4 10,83 Düşük Kocaeli ili ortalama rüzgâr hızları Tablo 15 de verilmiştir. Ortalama Rüzgar Hızı en yüksek 1,8 m/s rüzgar hızı ile Nisan ayı, en düşük 1.2 m/s rüzgar hızı ile Eylül ve Ekim aylarıdır. Yıllık ortalama değerlere bakıldığında saat de yapılan ölçüm sonuçları 1.1 m/s, saat ölçüm sonuçları 2.4 m/s, saat ölçüm sonuçları 1.0 m/s dir. Tablo 15: Kocaeli İli Ortalama Rüzgar Hızları ( yılları ) AYLAR Ortalama (m/sn) Rüzgar Hızı (m/sn) Saat 07:00 Saat 14:00 Saat 21:00 Ocak 1,5 1,1 2,0 1,3 Şubat 1,7 1,3 2,4 1,3 Mart 1,7 1,2 2,8 1,2 Nisan 1,8 1,2 2,9 1,1 Mayıs 1,7 1,1 2,8 1,1 Haziran 1,6 1,1 2,7 1,0 Temmuz 1,5 1,0 2,5 1,0 Ağustos 1,3 0,8 2,4 0,8 Eylül 1,2 0,7 2,3 0,7 Ekim 1,2 0,7 2,1 0,7 Kasım 1,3 1,0 2,0 1,0 Aralık 1,5 1,3 2,0 1,2 ORTALAMA 1,4 1,1 2,4 1,0 Rüzgar Ortalama yıllık olarak kuzey (N) yönünde 1.2 m/sn, kuzeydoğu (NE) yönünde 0.9 m/sn, doğu (E) yönünde 0.8 m/sn, güneydoğu (SE) yönünde 0.9 m/sn, güney yönünde (S) 1.2 m/sn, güneybatı (SW) yönünde 1,0 m/sn, batı (W) yönünde 1.7 m/sn ve kuzeybatı (NW) yönünde ise 1.5 m/sn hızlarına ulaşan rüzgar durumu söz konusudur. 78

82 Rüzgar Dağılımı Kocaeli İli, Kocaeli Meteoroloji İstasyonu verilerine göre, rasat yılısüresince tespit edilen hakim rüzgar SE (güneydoğu) yönlüdür. Yıllık ortalama rüzgar hızı 1,5 m/sn olarak tespit edilmiştir. 31 yıllık rasatlarda ortalama fırtınalı gün (rüz.hızı 17,2m/sn) sayısı yılda 10.4 dür. Ortalama kuvvetli rüzgarlı (rüz.hızı 10,8-17,1 m/sn) gün sayısının yıllık ortalaması ise 52,1 gün olarak gözlemlenmiştir. Tablo 16: Aylara Göre Rüzgar Yönleri Şekil 16: Yönlere Göre Rüzgar Esme Sayıları Toplamı Kocaeli İli Hava Kalitesi Verileri ve Yanaşma Dolfenleri Projesinin Hava Kalitesine Muhtemel Etkileri: 79

83 Kocaeli İli; kükürtdioksit, karbonmonoksit ve partiküler maddeden kaynaklı hava kirliliği yaşayan iller arasında yer almaktadır. Söz konusu hava kirliliğinin başlıca sebepleri olarak; plansız kentleşme, yeşil alanların azalması, ısınmada kullanılan yakıtlar, endüstriyel emisyonlar ve trafikten kaynaklanan emisyonlar gibi nedenler sıralanabilir. Kocaeli İli nde sanayileşmenin yoğunlaşması nüfus artışını da tetiklemiştir. Kırsal bölgelerden şehre olan göçlerin sonucunda; yetersiz alt yapı, plansız hızlı yapılaşma gibi aktivitelerin artışı, kirliliğin önemli sebebini oluşturmuştur. Planlı kentleşme parolası ile yapılan, depremden sonra hasarsız ayakta durabilen Yahya Kaptan, Yuvam/Akarca, Saraybahçe konutlarına ilaveten ilde Afet Konutları adı altında yaklaşık konut yapılmıştır (Gündoğdu, Yuvacık, Değirmendere, Yukarı Hereke, Saraylı-Gölcük, Darıca konutları).büyükşehir Belediyesi nin Yuvam/Akarca ilave konut yapımı, Körfez Belediyesi nin İlimtepe Konutları da yeniden yapılandırılma kapsamında İlde yeni planlı yaşam alanları kazandırılmıştır. Kocaeli İli nde ısınma amaçlı kullanılan yakıtlar LPG tüplü sobalar ve elektriktir. Bunlara ilave olarak son zamanlarda kömür, odun, kalorifer yakıtı ve motorin gibi yakıtlarda ısınma amaçlı olarak kullanılmaya başlanmıştır. Isınmada Kullanılan Yakıtların Bazı İlçelere Göre Dağılımı Tablo 17 de gösterilmiştir. Tablo 17:. Isınmada Kullanılan Yakıtların Bazı İlçelere Göre Dağılımı Kocaeli İli nde Çevre ve Şehircilik Bakanlığı na ait sürekli ölçüm yapan Hava Kalitesi İzleme istasyonu yer almamaktadır. Fakat; Kocaeli İl Sağlık Müdürlüğü nce İl 80

84 merkezi ve İlçelerinde hava kalitesi ölçümleri yapılmaktadır. Kükürt Oksit ve Partikül Madde ile ilgili sürekli ölçümlerinin yapıldığı Kocaeli İli nde; karbonmonooksit, nitrojen oksitleri, hidrokarbon ve kurşun emisyonları ölçümleri ise yapılmamaktadır. Derince İlçesinde yapılan Hava Kalitesi Ölçüm Sonuçları Tablo-18 de sonuçların grafiksel değerlendirmesi de Şekil 14 de verilmiştir. Tablo 18:Derince İlçesi Hava Kalitesi Ölçüm Sonuçları Sonuç ve Değerlendirme: Şekil 17:Hava Kalitesi Ölçüm Grafiği (Derince) Kocaeli İli genelinde yapılan ölçüm sonuçları Hava Kirliliği Kontrolü Yönetmeliğinde Kükürtdioksit için belirtilen uzun vadeli sınır değerler (150 μ/m3) ile kısa vadeli sınır değerlerin (400 μ/m3) altında kaldığı görülmüştür. Ayrıca söz konusu ölçüm sonuçları 81

85 partikül madde için belirtilen uzun vadeli sınır değerler (150 μ/m3) ile kısa vadeli sınır değerlerin de (300 μ/m3) altında kalmaktadır. İzmit İli Hava kalitesi Ölçüm sonuçlarının 2005 yılı genel değerlendirmesine ait bilgiler Tablo 19 ve Şekil-15 de verilmiştir. Tablo 19. Kocaeli İli 2005 Yılı İl Geneli Hava Kalitesi Ölçüm Sonuçları Kaynak: Kocaeli İl Sağlık Müdürlüğü,2006. Şekil 18 Kocaeli İli Hava Kalitesi Sonuçları Sonuç olarak; İnşaat aşamasında çalışacak ekipmanlar ve yapılacak işlemlerden kaynaklı emisyonların oluşacağı Yanaşma Dolfenlerinin Kocaeli İli Derince İlçesi Hava Kalitesine olumsuz bir etkisi beklenmemektedir. Yanaşma dolfenlerinin yerinin konumu; hakim rüzgar yönü ile yanaşan geminin eksenine geniş açı ile gelecek şekilde konumlandırılmıştır. Bu konumlandırma ile yanaşan geminin rahat ve güvenli yanaşması mümkün olacaktır. 82

86 3.8. Proje Sahasının Batimetrik ve Oşinografik Özellikleri Proje Sahasının Batimetrik Yapısı ve 1/1000 Ölçekli Batimetri Haritası( adresinde belirtilen Hidrografik Mesaha Standartları na uygun ve örneği verilen rapor ile birlikte) Proje sahasının batimetrik yapısı şu şekildedir; 1.No lu dolfenin en sığ noktası 8,82 m, en derin noktası 11,55 m, 2. No lu dolfenin en sığ noktası 12,30 m, en derin noktası 12,75 m, 3. No lu dolfenin en sığ noktası 13,94 m, en derin noktası 14,64 m dir. Proje Sahasının gösterir batimetri haritası ve (wwwshodb.gov.tr) adresinde belirtilen hidrografik mesaha standartları na uygun ve örneği verilen raporla birlikte) hazırlanmış ve onaylatılmış Hidrografik, Oşinografik, Jeofizik ve Jeolojik Etüt Raporu nun onay belgesi ve Hidrografik rapor eklerde verilmiştir. (Bkz.Ek-20, Ek-21) Sahanın Akıntı Durumunun Tespiti amacıyla Akıntı, Hız ve Yön Ölçüm Sonuçları İle Grafiksel Değerlendirmeler Proje sahası ve çevresindeki akıntı sistemini tanımlamak için Mayıs 2012 tarihinde 1 adet akıntı noktasında, herbir gün için 12 saat olmak üzere toplam 24 saat süreli akıntı ölçümleri yapılmıştır. Tablo 20 Akıntı Ölçümü Yapılan Akıntı Noktasının Koordinatları Nokta No Koordinat Derinlik (metre) N E Akıntı 40 º 44' 44.83" 29 º 50' 05.08" 18,9 Ölçüm noktasındaki su derinliği 18,9 metredir. Akıntı cihazı deniz yüzeyinin 1 metre altında olacak şekilde sabitlenip ölçümler gerçekleştirilmiştir. Akıntı ölçümlerinde, veri toplama örnekleme aralığı 15 dakika olarak seçilmiş ve 3315 Display birimi üzerinden anlık olarak okunan değerler gerçek zamanlı olarak kayıt altına alınmıştır. Ölçüm noktasına ait akıntı veri setleri, bu verilerden ölçüm derinliğine ait akıntı yön-zaman, akıntı hız-zaman grafikleri ile akıntı hız-zaman grafiklerinde akıntının yön ve hızının zaman içindeki ölçüm değerleri ve değişimi, yön-hız saçılımında akıntının temel profili gösterilmektedir. 83

87 Grafiklerde mavi birinci günü, kırmızı ise ikinci günkü akıntı değerlerini göstermektedir. Bu grafiklerin yorumlanması sonucu; proje bölgesinde akıntı yönü incelendiğinde, etkin akıntı yönünün 1 nci gün için ortalama 76,07º akıntı hızının ise ortalama 7,09 cm/s, 2 inci gün için ise yönün ortalama 77,61º akıntı hızının 7,23 cm/s olduğu tespit edilmiştir. Tablo 21:Akıntı Ölçüm Sonuçları Zaman 22 Mayıs Mayıs 2012 Hız Yön Hız Yön Saat (Sa:dk) (cm/s) (Mag/Deg) (cm/s) (Mag/Deg) ,60 78,14 9,20 65, ,89 53,31 9,15 56, ,42 47,53 8,09 78, ,21 84,00 4,89 91, ,54 103,43 4,00 54, ,71 98,87 4,24 71, ,97 108,21 7,47 78, ,40 53,57 10,72 73, ,52 62,93 6,79 46, ,05 61,45 4,28 85, ,33 95,49 7,71 48, ,82 47,44 10,04 76, ,06 108,57 7,33 88, ,32 45,49 6,04 101, ,02 103,12 6,82 63, ,76 83,40 9,89 58, ,45 72,84 7,87 96, ,73 98,27 6,86 53, ,11 61,48 5,83 68, ,77 47,93 10,29 81, ,85 75,16 6,75 105, ,92 93,84 10,02 84, ,44 73,46 5,63 72, ,13 80,10 4,51 93, ,06 84,09 10,42 94, ,64 79,33 4,18 93, ,49 60,99 5,89 64,29 84

88 ,72 47,55 5,51 82, ,22 68,60 4,84 73, ,80 56,86 9,94 107, ,80 62,55 7,77 78, ,49 97,49 4,29 65, ,30 87,30 10,17 58, ,56 93,81 4,95 53, ,99 49,40 9,77 88, ,65 84,69 5,30 64, ,90 86,68 7,65 94, ,56 93,45 10,56 95, ,42 46,52 4,67 55, ,62 105,12 5,64 102, ,82 82,56 8,94 54, ,42 101,17 4,74 77,36 Şekil 19: Akıntı Yön Zaman Grafiği 85

89 Şekil 20: Akıntı Hız Zaman Grafiği Akıntı hız-yön grafiğinin her iki günün değerlendirmesi sonucu, proje sahasında akıntının 45º-110º yön aralığında değiştiği ve en yüksek akıntı hızının 93,84º yönünden geldiği grafiklerden görülmektedir. Şekil 21: Akıntı Hız Yön Grafiği 86

90 Şekil 22: Akıntı Hız Yön Saçılma Grafiği Deniz Tabanı Yatay ve Düşey Devamlılığın Tespitine Yönelik Jeolojik ve Jeofiziksel (sismik veya sondaj uygulamaları ile yandan taramalı sonar) Çalışma ve Değerlendirmeler Proje sahasında aşağıdaki tabloda koordinatları verilen profillerde kıyıya dik olarak 90 metre profil aralıklarıyla, 300 khz frekansında, 20 adet 120 metre iskele ve 120 metre sancak olmak üzere herbir profil için toplam 240 metrelik deniz tabanı kaplaması sağlayan yüksek çözünürlüklü yan taramalı sonar profilleri çekilmiştir. 87

91 Tablo 22: Sonar Hat Başlangıç ve Bitiş Koordinatları Yan taramalı sonar geometrisinin iyi çalışması ve sağlıklı veri toplamak için tekne hızının 3-4 knot arasında kalmasını sağlanarak deniz tabanındaki cismin gerçek boyut ve geometrisi ile görüntülenmesi sağlanmıştır. Proje bölgesinin sığ su özelliği nedeniyle towfish özel bir aparat ile çalışma teknesinin yan tarafına deniz yüzeyinin yaklaşık olarak 1 metre aşağısında kalacak şekilde monte edilerek çalışmalar gerçekleştirilmiştir. Yan taramalı sonar yorum ve sonuçlar Deniz tabanı üzerinde bulunabilecek doğal ve doğal olmayan yapıların deniz tabanı yüzey morfolojisinin tespitine yönelik olarak yapılan yan taramalı sonar çalışmalarından proje sahasının mozaik haritası oluşturulmuş ve bu haritanın değerlendirilmesi sonucu; Proje bölgesinde deniz tabanının genelde düzgün ve homojen bir yapıda olduğu, Deniz trafiği nedeniyle deniz tabanında çıpa izlerine rastlandığı, 88

92 Proje sahası deniz tabanı üzerinde doğal olmayan herhangi bir yapıya rastlanılmadığı, Proje sahasında yukarıdakilerin dışında herhangi bir batığa rastlanılmadığı, Proje sahasında yukarıdakilerin dışında projeyi engelleyecek herhangi bir batığa rastlanmadığı (gemi enkazı, kayalık vs.) söylenebilir Deniz Tabanı Sediment Cinsi, Dağılımı ve Sediment Hareketlerine İlişkin Değerlendirmeler İle Sahanın Sediment Dağılımı Haritası İnceleme alanının deniz tabanı yüzey sedement yapsını ve dağılımını tespit etmek amacıyla Van veen cinsi grap ile deniz tabanı yüzeyinden karelaj yapmak suretiyle 10 adet sediment numunesi alınmıştır. Sediment numunelerine ilişkin mevki ve derinlik bilgileri aşağıdaki tabloda verilmiştir. Proje sahasından alınan sediment örneklerinin cinsini tayin etmek maksadıyla tane boyutu ve granülometrik açılardan elek ve hidrometre analizlerine tabii tutulmuşlardır. Tablo 23:Deniz tabanı sediment örnekleri alınan istasyonlar 89

93 Elde edilen bulguların yanı sıra proje sahasının batimetrik ve sonar verilerinin de birlikte değerlendirilmesi ile neticesinde inceleme alanının tane boyutuna göre 1/5000 ölçekli sediment dağılım haritası hazırlanmıştır. (Bkz. Ek 22) İnceleme Alanının Sediment Dağılımı ve Yorumu İnceleme alanında gerçekleştirilen arazi ve laboratuar çalışmalarından elde edilen bulgular çerçevesinde bölgenin tane boyutuna göre çökel dağılım oranları; çakıl Sed-4 de %4.70, diğer noktalarda %0, kum % , silt % ve kil %49,70-64,22 arasında değiştiği tespit edilmiştir. Tablo 24:Tane Boyu Analiz Sonuçları İnceleme sahasında hakim litolojik birim olarak; çamur birimi görülmekte olup, analiz sonuçlarından hakim birimin kil ve silt olduğu anlaşılmaktadır. Bölgede kırıntılı sedimentlerin deniz tabanındaki dağılımında kıyı-deniz dinamiklerinin etkileri izlenmektedir. Bilindiği üzere, kıyı-deniz etkileşimlerinin ve enerjinin yüzksek olduğu kıyı alanlarında genel olarak iri taneli bloklu çakıllı ve kumlu materyallerin dağılımı gözlenmekte iken, kıyı-deniz etkileşimlerinin nispeten az olduğu kıyıdan açıklara doğru düşük enerji derin deniz alanlarında ise ince taneli siltli, killi ve çamurlu materyallerin dağılımı gözlenmektedir. Bu kapsamda proje sahası kıyı bandı ve 1/5000 ölçekli sediment dağılım haritasını incelediğimizde; kıyı bandının dolgu ve yerleşim alanı olduğu bölgenin genel jeolojisinde ve stratifisinde belirtildiği gibi sopalı formasyonu (kumtaşı) 90

94 sahadaki en geç oluşuklardır. Proje sahası halihazırda yerleşim alanı olup, yakınında deniz tabanı malzemesini değiştirebileceği düşünülen ve akışı mevsimsel değişkenlik gösteren dere yer almaktadır. Kıyı bandında görülen bu yapıyı takiben proje sahasının doğu kıyısında kumlu kil ve az çakıllı kumlu çamur, sahanın geri kalında ise çamur materyalinin dağılımı izlenmektedir. (Sediment Dağılım Haritası Ek. 22 de verilmiştir.) Bölgenin Deniz Suyunun Oşinografik Parametrelerine(tuzluluk-sıcaklıkyoğunluk vb.)ilişkin Ölçüm Sonuçları ve Değerlendirmeleri İçeren Bilgiler Yapılan ölçüm ve değerlendirmeler sonucu, proje sahasında deniz suyu sıcaklığı yüzeyden ölçüm derinliğine kadar pozitife yakın izotermal gradyenli bir su tabakası görünümündedir. Deniz yüzeyinde sıcaklık değişiminin ºC ile ºC arasında, deniz tabanında 6 nolu CTD istasyonunda (17,68 metre derinlikte) ise ºC olduğu ölçüm sonuçlarında tespit edilmiştir. Deniz suyu tuzluluk değişimine bakıldığında; deniz yüzeyinde tuzluluk değerleri, %18,20 ile %22,05 arasında değişmekte olup, deniz yüzeyinden ölçüm derinliğine kadar tuzluluk değerlerinin küçük oranlarda arttığı ve 6 nolu istasyonda %21,63 değerine ulaştığı ölçüm sonuçlarından tespit edilmiştir. Deniz suyu yoğunluk parametresinin ölçüm derinliğine doğru değişiminin sıcaklık profili ile benzerlik gösterdiği ve deniz üzerinde yoğunluk değerinin sigma-t olduğu, deniz tabanında 6 nolu CTD noktasında ise 15.61sigma-t olduğu görülmüştür. Proje sahasında iki farklı günde 12 CTD noktasında ölçülen fiziksel oşinografik parametreler bir araya getirilip, bu değerlerin bir profil boyunca dağılımını gösteren enine kesit grafiği oluşturularak eklerde verilmiştir. (Bkz. Ek. 23) 91

95 3.9. Kara ve Deniz Ortamındaki Flora/Fauna Türleri ve Yaşam Alanları (Arazide gözlem, anket ve görüşme sonucu tespit edilen türler ile literatürden alınan türlerin belirtilmesi, arazi çalışmasının vejatasyon döneminde yapılması, çalışma yönteminin verilmesi, alanda bulunan bitki türlerinin endemizm durumlarının verilmesi, Koruma Statülerinin RDB(Kırmızı Listesi)/Bern Sözleşmesi tür listeleri baz alınarak belirlenmesi, IUCN tehlike kategorilerine göre değerlendirme yapılması, Bern Sözleşmesi EK-1 kapsamında da türlerin değerlendirilmesi, kumul bitki örtüsü, ve deniz ekosisteminin ayrıca değerlendirilmesi, önemli bitki alanlarına ilişkin bilgi verilmesi, yapılan literatür çalışmalarında TÜBİTAK tarafından hazırlanan Türkiye Birlikleri Veri Servisi nin (TÜBİVES) ve Av Dönemi Merkez Av Komisyonu Kararlarına Ait Tabloların Kullanılması gerekmektedir) FLORA ÖZELLİKLERİ: Doğal Bitki örtüsü; Kocaeli İlinin Samanlı Dağları ormanlarla kaplıdır. Genellikle dağların yukarı kısımları iğne yapraklı ağaçlarla, aşağı kısımları geniş yapraklı ağaçlarla örtülüdür. Denize yaklastıkça Akdeniz ikliminin bitki örtüsüne (makilere) rastlanır. İlin sahil bölgelerinde (Körfez sahillerinde) meyve, sebze ve zeytincilik hakimdir. Bölgede zeytin, kiraz, bağ ve meyvecilik ekimi ekseriyetle karısık olarak yapılmaktadır. İlin kuzeyinde genellikle tarla tarımı yapılmaktadır. Proje alanı flora bölgeleri dikkate alındığında Avrupa-Sibirya Fitocoğrafya Bölgesi ne girmektedir. Ayrıca Akdeniz Fitocoğrafya Bölgesi karakteristiğine sahip vejetasyon da gözlenmektedir. Proje alanı ayrıca; Davis in Grid Sistemi (Flora of Turkey and the East Aegean Islands) açısından, bakıldığı zaman ise A-2 karesinde Batı Anadolu (West Anatolia) Bölgesi ne girmektedir. 92

96 Şekil 23: Based on Grids: A2 Avrupa-Sibirya Fitocoğrafya Bölgesi geniş yapraklı türlerden oluşur ve yükselti artıkça iğne yapraklı türlerle birlikte görülür. Yaz-kış yağışlı geçer, kuraklık yaşanmaz. Genellikle orman yapısı hakimdir, yağışların bol oluşu gür bir bitki varlığını ortaya çıkarır. Türkiye'nin batısından doğusuna doğru tüm kuzey kısımlarını içine alır. Akdeniz Fitocoğrafya Bölgesine giren sahaların karakteristik iklimi, yazları kurak ve sıcak, kışları ılık ve yağışlı geçen Akdeniz iklimidir. Bölgedeki vejetasyon, yaz döneminin sıcak ve kurak geçmesine bağlı olarak çoğunlukla kurakçıl karakterdedir. Bu nedenle bölgede ışık ve sıcaklık isteği yüksek olan kalın ve parlak yapraklı her zaman yeşil bitkilere ve iğne yapraklılara rastlanır. Akdeniz Fitocoğrafya Bölgesi nin belli başlı vejetasyon formasyonları : 1. Çalı (Maki ve Garik) Formasyonu 2. Orman Formasyonu 3. Ot Formasyonu 93

97 FLORA TABLOSU Familya Tablo 25: Flora Tablosu Tür Türkçe İsim Yöresel isim Fitocoğrafik Bölge Lokalite Bern e Göre Bitkinin Tespit şekli Habitat Örtüş Bolluk (braun- balanquet metodu) End L B Y Ranunculaceae Nigella sativa Çörek otu Kara Çörek m - L X X Lc Tehlike Sınıfı Ranunculaceae Anemone pavonia - - Akdeniz m - L X X Lc Brassicaceae Thlaspi perfoliatum - Avrupa-Sibirya m - *L X X X Lc Brassicaceae Brassica nigra L X X Lc Boragınaceae Nonea obtusifolia - - Akdeniz 0-50 m - L X X X X Lc Boragınaceae Caryophyllaceae Caryophyllaceae Onosma aucheranum Spergularia maritima Dianthus corymbosus - Emcek Akdeniz m - L X X Lc - - Avrupa-Sibirya - - * X X X Lc L X X X X Lc 1400 m 94

98 Caryophyllaceae Silene italica L X X Lc 2400 m Asteraceae Senecio vulgaris m - * X X X Lc Asteraceae Calendula arvensis Nergis Öküzgüzü Avrupa-Sibirya m - L X X Lc Asteraceae Cirsium creticum - - Akdeniz m - L X X Lc subsp. creticum Asteraceae Taraxacum m - L X X X Lc scaturiginosum Asteraceae Crepis neglecta L X X X Lc Anacardıaceae Pistacia terebinthus Yabani Çetemük Akdeniz m - * X X X Lc ssp. palaestina fıstık Equisetaceae Equisetum Kırkboğum Ulama m - *L X X X Lc ramosissimum Erıcaceae Arbutus unedo Kocayemiş Dağ yemişi m - L X X X Lc Erıcaceae Rhododendron Orman Komar Avrupa-Sibirya m - L X X Lc ponticum gülü Dıpsacaceae Scabiosa Uyuz otu m - L X X X Lc columbaria subsp. columbaria Geranıaceae Erodium ciconium m - L X X X X Lc 95

99 Fabaceae Astragalus hamosus m - L X X Lc Fabaceae Lathyrus annuus - - Akdeniz 0- - *L X X X X X Lc 1000 m Fabaceae Lotus edulis - - Akdeniz 0-50 m - *L X X X Lc Fabaceae Trifolium spumosum Yonca - Akdeniz m - *L X X X Lc Lamıaceae Teucrium polium Yavşan otu m - *L X X X X X Lc Lılıaceae Muscari tenuiflorum Dağ m - L X X X X X X Lc sümbülü Poaceae Bromus arvensis m - *L X X X X X Lc Poaceae Poa annua *L X X X X Lc 2200 m Poaceae Phalaris minor Kuş yemi m - L X X X X X Lc Poaceae Lolium multiflorum m - L X X X X Lc Rhamnaceae Rhamnus alaternus Çalı - Akdeniz m - *L X X Lc Salıcaceae Salix cineria Boz söğüt Sorgun Avrupa-Sibirya m - *L X X Lc 96

100 Fagaceae Quercus hartwissiana - - Karadeniz m - *L X X Lc 97

101 HABİTAT SINIFLARI TEHLİKE SINIFLARI (Red-Data Book) 1.Orman Ex: Tükenmiş-Extinct EndemikTürler(Tükenmiş) 2.Maki Ew: Doğada Yok Olmuş Endemik Türler (Doğada Tükenmiş) 3.Frigana CR: Kritik Olarak Tehlikede Olan Endemik Türler 4.Kültür Alanları (Bağ, bahçe v.b.) EN: Tehlike Altında Endemik Olmayan Türler (Tehlikede) 5.Mera VU: Hasar Görebilir Türler 6.Nemli çayır, Bataklık ve Sulak Alan LR: Düşük Riskli Bitkiler (Az Tehdit Altında) 7.Step cd:yukarıdaki Kategorilerin herhangi Birine Girmeyen Fakat 8.Kayalık Bunun Yanında Taksona Özgü veya Habitata Özgü Koruma Programı Olan Bitkiler (Koruma Önlemi Gerektiren) nt: Tehdit Altına Girebilir LOKALİTE: Bitkinin tam adresi lc: En Az Endişe verici (Herhangi bir koruma gerektirmeyen ve yüksekliği ve tehdit altında olmayan ) DD: Bitkinin tehdit altında olmasından çok bitki hakkında daha fazla bilgi toplanması gerekli bitkiler NE: Değerlendirilmeyen BİTKİ TESPİTİNİN NASIL YAPILDIĞI END. (ENDEMİZM) ÖRTÜŞ BOLLUK * : Arazi Çalışması Sonucu L : Lokal Endemik DERECELERİ L : Literatür Taraması Sonucu B : Bölgesel End 1.Çok Nadir *L : Arazi Çalışması ve Literatür Taraması Y : Yaygın End. 2.Nadir 3.Orta Derecede Bol 4.Bol 5.Çok Bol veya Saf Populasyon Oluşturmakta 98

102 YÖRESEL İSİM : Türk Dil Kurumu Yayını Türkçe Bitki Adları Sözlüğü refarans olarak alınabilir. Yukarıda belirtilen türlerden endemik ve nesli tehlikede olan bitki türlerini tespit etmek için ve web adresinde Türkiye Bitkileri Veri Servisi esas alınmış olup Türkiye Tabiatı Koruma Derneği Red Data Book Of Turkısh Plants adlı yayında incelenmiş ve nesli tehlikede olan bitki türüne rastlanmamıştır. Ayrıca Türk Çevre Mevzuatı "Avrupa'nın Yaban Hayatı ve Yaşama Ortamlarını Koruma Sözleşmesi" ve ekleri de incelenmiştir. Flora Karakteristiği: İnceleme alanı florasında endemik takson, ulusal ve uluslararası sözleşmeler ile korunan nadir ve nesli tehlikede olan herhangi bir türe rastlanmamıştır. Kozmopolit taksonlar yaygındır. Doğal hayatı etkileyen bir şey bulunmamaktadır. 99

103 FAUNA ÖZELLİKLERİ: Proje alanı ve yakın çevresinde yapılan inceleme ve araştırma çalışmaları sonucunda belirlenen hayvan türleri : Tablo 26: İkiyaşamlılar (Amfibiler), Sürüngen ve Memeliler Tür Listesi Latince Adı Türkçe Adı ERL END IUCN BERN Sözleşmesi AVL ( ) KAYNAK HABİTAT Gözlem İstasyonu AMPHIBIA AMFİBİLER (İkiyaşamlılar) TAKIM : ANURA Kuyruksuzkurbağalar ALTTAKIM : ANOMOCOELA FAM : RANIDAE Gerçek Su Kurbağaları CİNS : Pelophylax Sp : Pelophylax ridibundus Ova Kurbağası, Bataklık Nt - Nt Ek-II - G Su kenarları Kurbağası ALTTAKIM : PROCOELA FAM : BUFONIDAE Gerçek Kara Kurbağaları CİNS : Pseudepidalea Sp : Pseudepidalea viridis Gece Kurbağası Nt - Nt Ek-II - L Su kenarları,çayır,bağ,bahçe,taşlık-kayalık alanlar,orman içleri REPTILIA SÜRÜNGENLER TAKIM : SQUAMATA ALT TAKIM : LACERTILIA Kertenkeleler 100

104 FAM : LACERTIDAE Eski Dünya Adi Kertenkeleleri CİNS : Podarcis Sp : Podarcis siculus İstanbul Kertenkelesi Nt - Nt - Ek Liste-I G Bol güneşli, tarlalar, çalılıklar, taşlık, kayalık alanlar,şehir içi yerleşim alanları CİNS : Ophisops Sp : Ophisops elegans Tarla Kertenkelesi, Yılan Gözlü Kertenkele Nt - Nt - Ek Liste-I G Bol güneşli, tarlalar, çalılıklar, taşlık, kayalık alanlar. Latince Adı Türkçe Adı ERL END IUCN BERN Sözleşmesi AVL ( ) KAYNAK HABİTAT Gözlem İstasyonu FAM : TESTUDINATA Kaplumbağalar CİNS : Testudo Sp : Testudo graeca Tosbağa Nt - Nt Ek-III Ek Liste-I L Açık yamaçlar,tarla,çayır,bağ, bahçe. ALT TAKIM : OPHIDIA Yılanlar FAM : COLUBRIDAE Kırbaç Yılanları CİNS : Dolichophis Sp : Dolichophis caspius Hazer Yılanı, Bozyörük Nt - Nt Ek-III Ek Liste-I L Açık yamaçlar,tarla,çayır,bağ, 101

105 bahçe. CİNS : Eirenis Sp : Eirenis modestus Uysal Yılan Nt - Nt Ek-III Ek Liste-I L Bitki örtüsü seyrek, taşlık arazilerde yaşarlar. Taşların altında gizlenirler. MAMMALIA MEMELİLER TAKIM : INSECTIVORA Böcekçiller ALT TAKIM : MICROCHIROPTERA Böcek Yiyen Yarasalar FAM : VESPERTILIONIDAE Düz Burunlu Yarasalar CİNS : Pipistrellus Sp : Pipistrellus pipistrellus Cüce Yarasa V - V Ek-III - L Orman kenarında, yerleşim alanlarına yakın yerlerde CİNS : Miniopterus Sp : Miniopterus schreibersii Uzunkanatlı V - V Ek-II Ek Liste-I L Kayalık olan yerlerde Yarasa TAKIM : RODENTIA Kemiriciler ALT TAKIM : MYOMORPHA Fare Benzeri Sincaplar FAM : SPALACIDAE Körfareler CİNS : Spalax Sp : Spalax leucodon Körfare Nt Nt - - G Verimli alanlarda, bağ ve bahçelerde 102

106 Gözlem İstasyonu HABİTAT ERL : Faaliyet Alanı ve Çevresinde Yapılan Arazi Çalışmalarında Türlerin Tespit edildiği Noktalar veya Alanlar : Tespit Edilen Türün Yaşadığı Alan Özelliği : European Red List Tablo 27: Kuş Türleri Listesi Latince Adı Türkçe Adı İngilizce Adı Fİ FD EVRDB IUCN END BERN Sözleşmesi AVES KUŞLAR AVL ( ) KAYNAK TAKIM : FALCONIFORMES Doğanlar FAM : FALCONIDAE Doğangiller Sp : Falco tinnunculus Kerkenez Turmfaike:Kestrel - - A-4 V - Ek-II Ek Liste-I L Sp : Falco peregrinus Gezgincidoğan, Gök Doğan TAKIM : GALLIFORMES Tavuklar FAM : PHASIANIDAE Tavuksular Wanderfaike : Peregrine Falcon - - A-4 V - Ek-II Ek Liste-I L Sp : Coturnix coturnix Bıldırcın Wachtel : Quail - - A-4 O - - Ek Liste-III L TAKIM : COLUMBIFORMES Güvercinler FAM : COLUMBIDAE Güvercingiller Sp : Columba livia Kaya Güvercini Haustaube: - - A-4 Nt - - Ek Liste-III L 103

107 Domestis Pigeon Sp :Streptopelia decaocto Kumru Türkentaube: - - A-4 Nt - - Ek Liste-II A Collarede Dove TAKIM : STRIGIFORMES Gece Yırtıcıları FAM : STRIGIDAE Baykuşgiller Sp : Otus scops Cüce baykuş, Zwergohreule : - - A-3 V - - Ek Liste-I L İshakkuşu Scops Owl Sp : Athena noctua Kukumav Steinkauz:Little Owl - - A-4 V - - Ek Liste-1 L TAKIM : PASSERIFORMES Ötücü Kuşlar FAM : ALAUDIDAE Tarlakuşugiller Sp : Galerida cristata Tepelitoygar Haubenlerche : Crested Lark O - - Ek Liste-II L TAKIM : PASSERIFORMES FAM : TURDIDAE Ötücü Kuşlar Ardıçkuşugiller Sp : Saxicola torquata Taşkuşu Schwarzkehicheni : O - - Ek Liste-I L Stonechat Latince Adı Türkçe Adı İngilizce Adı Fİ FD EVRDB IUCN END BERN AVL KAYNAK Sözleşmesi ( ) FAM : CORVIDAE Kargagiller 104

108 Sp : Pica pica Saksağan Elster : Sp : Corvus monedula Cüce Karga, Küçük Karga Magpie Dohle: Jackdow Sp :Corvus frugilegus Ekin Kargası Koikraba: FAM : STURNIDAE Sığırcıkgiller Roven Sp : Sturnus vulgaris Sığırcık Star: FAM : PASSERIDAE Serçegiller Starling Sp : Passer domesticus Ev serçesi Hausperling : FAM : EMBERIZIDAE House Sparrow Sp : Miliaria calandra Tarla kirazkuşu Grauammer : Corn Bunting O Ek Liste-III G O - - Ek Liste-III L O - - Ek Liste-III G O - - Ek Liste-II G O - - Ek Liste-III G O - - Ek Liste :II L 105

109 Fİ FD EVRDB AVL ( ) END KAYNAK A G H L : Faaliyet Alanı ve Çevresindeki Populasyon Yoğunluğu : Faaliyet Alanı ve Çevresi Dışındaki Populasyon Yoğunluğu : European Vertabrate Red Data Book : Merkez Av Komisyonu Kararı : Endemik : Anket (Yöre Halkından Alınan Bilgiler) : Gözlem : Habitat Uygunluğu : Literatür 106

110 Tablo 28 Balık Türleri Tablosu TÜR ADI TÜRKÇE İSİM TÜR ADI TÜRKÇE ADI Lichia amia Akya Dicentrarchus labrax Levrek Mullus barbatus Barbunya Pomatamus saltatrix Lüfer Merluccius merluccius Berlam Oblada melanura Melanur Sparus aurata Çipura Pagellus ssp. Mercan Solea solea Dil Balığı Merlangius merlangus Mezgit Atherina brama Gümüş Echeluss myrus Mırmır Egraulis encrasicolus Hamsi Trachurus trachurus İstavrit Serranus ssp. Hani Diplodus annularis İsparoz Scomber colias Kolyos Maenna smaris İzmarit Boops boops Kupa Sargus sargus Karagöz Scopthhalmus Kalkan Boops salpa Sarpa rhomus Mugil chelo Kefal Dentex dentex Sinarit Xiphias gladius Kılıç Mullus surmeletus Tekir Sardina pilchardus Sardalya Scomber scombrus Uskumru Sarda sarda Palamut Belone belone Zargana Not: Yukarıdaki hayvan türlerinin varlığı arazi çalışmasına ek olarak literatür çalışması yapılarak belirlenmiştir. Yukarıda belirtilen türlerden koruma altına alınan türleri belirlemek için Türk Çevre Mevzuatı Avrupa nın Yaban Hayatı ve Yaşama Ortamlarını Koruma Sözleşmesi ve ekleri incelenmiştir. Bern sözleşmesine göre koruma altına alınmış türler gösterilmiştir. Proje alanımız ve çevresinde koruma altına alınmış türlere rastlandığı takdirde Bern sözleşmesi madde 6 ve 7 hükümlerine uygun hareket edilecektir. Ayrıca merkez av komisyonu kararlarına da uygun hareket edilecektir. Bern Sözleşmesine göre II. listede yer alan türler kesin olarak koruma altına alınan fauna türlerini içerir. Bern Sözleşmesine göre kesin olarak koruma altına alınan fauna türleri için aşağıdaki kurallar geçerlidir. a-her türlü kasıtlı yakalama ve alıkoyma, kasıtlı öldürme şekilleri, b-üreme veya dinlenme yerlerine kasıtlı olarak zarar vermek, buraları tahrip etmek 107

111 c-yabani faunayı bu sözleşmenin amacına ters düşecek şekilde özellikle üreme, geliştirme ve kış uykusu dönemlerinde kasıtlı olarak rahatsız etmek, d-yabani çevreden yumurta toplamak veya kasten tahrip etmek veya boş dahi olsa bu yumurtaları alıkoymak, e-fauna türlerinin canlı veya cansız olarak elde bulundurulması ve iç ticareti yasaktır. Bern Sözleşmesine göre III. listede yer alan türler Korunan Fauna Türlerini içerir. Bern Sözleşmesine göre korunan fauna türleri için alınacak önlemler şunlardır; a-kapalı av mevsimlerini ve/veya işletmeyi düzenleyen diğer esasları, b-yabani faunayı yeterli populasyon düzeylerine ulaştırmak amacıyla, uygun durumlarda, işletmenin geçici veya bölgesel olarak yasaklanmasını, c-yabani hayvanların canlı veya cansız olarak satışının, satmak amacıyla elde bulundurulmasının veya nakledilmesinin veya satışa çıkarılmasının uygun şekilde düzenlenmesi hususlarını kapsamalıdır. Ulusal ve Uluslararası Mevzuatla Koruma Altına Alınan Türler ve Proje Alanında tanımlanan Kuş Türlerinin tehlike kategorileri aşağıdaki gibidir. Türkiye nin Kuşları (KIZIROĞLU, 1989) adlı kitabına dayanarak bazı kuş türlerinin Red Data Book kategorileri (ERZ,1977;HEINWALD et all., 1981; BAYERISCHE STAATSMINISTEIUM 1982 a and b; GEEP 1984) e göre tehlike altındaki türler şu şekilde sınıflandırılmıştır. A.1.Nesli tükenmiş, tükenme tehlikesi altında olan ve ilerde tükenmeye aday türler A.1.1. Şu anda nesli tükenmiş türler A.1.2. Birey sayısı tüm bölgelerde 1-25 arasında kalmış türler A.2. Birey sayıları çift arasında olan bazı bölgelerde oldukça azalmış türler A.3.Birey sayıları 500 çifte ulaşan ancak bazı bölgelerde çok nadir olarak görülen türler (51-500) A.4.Birey sayıları fazla olmakla birlikte bazı bölgelerde azalmış türler B.1.Geçici olarak ülkemize gelen ve biyotopların yok edilmesi ile risk altında kalan türler B.2.Anadolu yu kışlak olarak kullanan ancak üremeyen türler B.3.Transit olarak geçen ve kışlak olarak kullanan risk derecesi düşük türler Red-Data Book Kategorileri Ex : (Extinct) : Soyu Tükenmiş Türler E : (Endangered):Tehlikede Olan Türler V : (Vulnerable):Zarar Görebilir Türler R : (Rare):Nadir Türler 108

112 I : (Indeterminate):Bilinmiyor K : (Insuffuciently Known):Yeterince Bilinmeyen Türler O : (Out of Danger):Tehlike Dışı Türler nt : Yaygın, bol ve Tehdit Altında Olmayan Türler Fauna Karakteristiği: Alanda ve yakın çevrede gözlenebilen bu hayvanlar özel habitatlara ihtiyaç duymayan, ülkemizin değişik bölgelerinde farklı habitatlarda yaşayabilen hayvanlar olup habitatlarının tahribi söz konusu değildir. Flora ve Fauna Genel Görünüm: Alanda yapılan flora ve fauna tespitinden sonra proje sahasında gerçekleştirilecek proje ile bundan zarar görebilecek, nadir ve endemik özellikte gerek bitki, gerekse hayvan türünün olmadığı ve tesisin biyolojik açıdan çevreye olumsuz bir etkisi olmayacağı sonucuna varılmıştır Proje ve Etki Alanının Su Ürünleri İstihsal Sahası Açısından İrdelenmesi Derince İlçesi; Mülga Tarım ve Köyişleri Bakanlığı Koruma ve Kontrol Genel Müdürlüğü tarafından çıkarılan Su Ürünleri İstihsal Yerleri arasında bulunmamaktadır. Bu nedenden dolayı projenin Bölgedeki Su Ürünleri Potansiyeli ve Su Ürünleri Avcılığına herhangi bir etkisi olmayacaktır. Su ürünlerinin yaşamını olumsuz etkilememesi için proje kapsamında yapılacak yapıların su sirkülasyonun doğal akışını sağlaması için kazıklı sistem şeklinde yapılması planlanmıştır. Planlanan projenin inşaat aşamasında, denizde geçici bir bulanıklık oluşabilecektir. Bulanıklığın deniz ekosistemine olacak etkisinin en az seviyede tutulmasına dikkat edilecektir. Tablo 29:Kocaeli İli Su Ürünleri Yetiştiriciliği 109

113 Kocaeli İli nde 2001 yılında üretilen su ürünleri üretim değerleri içerisinde deniz balıklarının oranı % 68, kültür balıklarının oranı ise % 32 dir. Toplam üretim miktarında ise kültür balıkçılığının oranı % dır yılında Kocaeli İli nde üretilen alabalık toplam miktarı 130 ton olmuştur yılı yılı verilerine göre, 10 adet Kültür balıkçılığı işletmesi mevcut olup toplam 149 ton/yıl kapasitesi mevcuttur. Tablo 30: 2006 Yılında Üretilen Su Ürünleri Miktarı ve Üretim Değeri Kaynak: Kocaeli İl Çevre Durum Raporu sayılı Su Ürünleri Kanunu kapsamında Yapılacak İş ve İşlemler Deniz ortamında yapılacak faaliyetler Kocaeli İl Gıda, Tarım ve Hayvancılık Müdürlüğü ile koordineli bir şekilde yürütülecek olup, gerekli izinler alınacaktır. Ayrıca; Proje kapsamında inşaat ve işletme aşamasında yapılacak çalışmalar kapsamında su ortamına atık veya su ürünlerine zarar veren maddeler dökülmesi söz konusu olmayacaktır. Ama yine de inşaat ve işletme aşamalarında; 1380 Sayılı Su Ürünleri Kanunu Madde 11 Su ürünlerine veya bunları tüketenlerin veya kullananların sağlığına veya istihsal vasıtalarına zarar veren maddelerin içme sularına ve denizlerdeki istihsal yerlerine veya civarlarına dökülmesi ve dökülecek şekilde tesisat yapılması yasaktır. Dökülmesi yasak olan zararlı maddeler ve alıcı ortama ait kabul edilebilir değerler, bu yönetmeliğin 5 sayılı Ek inde gösterilmiştir. Atıkların zararlı etkisini tespit etmek için, atık suyun alıcı suya karışmı noktasından önce, deşarjdan su numunesi alınır. Numune alma esas ve usulleri ile analiz ve test yöntemleri bakanlıkça belirlenir. Sulara boşaltılacak atıklar için atık değerleri bu yönetmeliğin 6 sayılı Ek inde gösterilmiştir. Atıkların alıcı sudaki zararlı etkisinin tespiti için; alıcı sudan, atıkların alıcı suya karıştığı yer merkez olmak üzere, en çok elli metre yarıçapındaki alan içinde, alıcı su akıntılı ise 110