Tekirdağ&Ziraat&Fakültesi&Dergisi&

Transkript

1 NamıkKemalÜniversitesi ISSN:1302*7050 TekirdağZiraatFakültesiDergisi Journal(of(Tekirdag(Agricultural(Faculty( ( ( ( ( ( ( An(International(Journal(of(all(Subjects(of(Agriculture( Cilt(/(Volume:(10Sayı(/(Number:(3(((((Yıl(/(Year:(2013

2 ( ( Sahibi/Owner NamıkKemalÜniversitesiZiraatFakültesiAdına OnBehalfofNamıkKemalUniversityAgriculturalFaculty Prof.Dr.AhmetİSTANBULLUOĞLU Dekan/Dean EditörlerKurulu/EditorialBoard Başkan/EditorinChief Prof.Dr.SelçukALBUT ZiraatFakültesiBiyosistemMühendisliğiBölümü DepartmentBiosystemEngineering,AgriculturalFaculty salbut@nku.edu.tr Üyeler/Members Prof.Dr.M.İhsanSOYSAL Zootekni/AnimalScience Prof.Dr.BülentEKER BiyosistemMühendisliği/BiosystemEngineering Prof.Dr.ServetVARIŞ BahçeBitkileri/Horticulture Prof.Dr.AslıKORKUT PeyzajMimarlığı/LandscapeArchitecture Prof.Dr.TemelGENÇTAN TarlaBitkileri/FieldCrops Prof.Dr.MüjganKIVAN BitkiKoruma/PlantProtection Prof.Dr.ŞefikKURULTAY GıdaMühendisliği/FoodEngineering Prof.Dr.AydınADİLOĞLU ToprakBilimiveBitkiBesleme/SoilScienceandPlantNutrition Prof.Dr.FatihKONUKCU BiyosistemMühendisliği/BiosystemEngineering Prof.Dr.SezenARAT TarımsalBiyoteknoloji/AgriculturalBiotechnology Doç.Dr.ÖmerAZABAĞAOĞLU TarımEkonomisi/AgriculturalEconomics Yrd.Doç.Dr.DevrimOSKAY TarımsalBiyoteknoloji/AgriculturalBiotechnology Yrd.Doç.Dr.HarunHURMA TarımEkonomisi/AgriculturalEconomics Yrd.Doç.Dr.M.RecaiDURGUT BiyosistemMühendisliği/BiosystemEngineering İndeksler/Indexingandabstracting CABItarafındanfull*textolarakindekslenmektedir/IncludedinCABI DOAJtarafındanfull*textolarakindekslenmektedir/Includedin DOAJ EBSCOtarafındanfull*textolarakindekslenmektedir/Includedin EBSCO FAOAGRISVeriTabanındaİndekslenmektedir/IndexedbyFAO AGRISDatabase INDEXCOPERNICUStarafındanfull*textolarakindekslenmektedir/ IncludedinINDEXCOPERNICUS TUBİTAK]ULAKBİMTarım,VeterinerveBiyolojiBilimleriVeri Tabanı(TVBBVT)Tarafındantaranmaktadır/IndexedbyTUBİTAK] ULAKBİMAgriculture,VeterinaryandBiologicalSciencesDatabase YazışmaAdresi/CorrespondingAddress TekirdağZiraatFakültesiDergisiNKÜZiraatFakültesi59030TEKİRDAĞ E*mail: ziraatdergi@nku.edu.tr Webadresi: Tel: ISSN:

3 DanışmanlarKurulu/AdvisoryBoard BahçeBitkileri/Horticulture Prof.Dr.KazımABAK ÇukurovaÜniv.ZiraatFak.Adana Prof.Dr.Y.SabitAĞAOĞLU AnkaraÜniv.ZiraatFak.Ankara Prof.Dr.JimHANCOCK MichiganStateUniv.USA Prof.Dr.MustafaPEKMEZCİ AkdenizÜniv.ZiraatFak.Antalya BitkiKoruma/PlantProtection Prof.Dr.MithatDOĞANLAR MustafaKemalÜniv.ZiraatFak.Hatay Prof.Dr.TimurDÖKEN AdnanMenderesÜniv.ZiraatFak.Aydın Prof.Dr.IvankaLECHAVA AgriculturalUniv.Plovdiv*Bulgaria Dr.EmilPOCSAI PlantProtectionSoilCons.ServiceVelence*Hungary GıdaMühendisliği/FoodEngineering Prof.Dr.YaşarHIŞIL EgeÜniv.MühendislikFak.İzmir Prof.Dr.FevziKELEŞ AtatürkÜniv.ZiraatFak.Erzurum Prof.Dr.AtillaYETİŞEMİYEN AnkaraÜniv.ZiraatFak.Ankara Prof.Dr.ZhelyazkoSIMOV UniversityofFoodTechnologiesBulgaria TarımsalBiyoteknoloji/AgriculturalBiotechnology Prof.Dr.HakanTURHAN ÇanakkaleOnsekizMartÜniv.ZiraatFak.Çanakkale Prof.Dr.KhalidMahmoodKHAWAR AnkaraÜniv.ZiraatFak.Ankara Prof.Dr.MehmetKURAN OndokuzMayısÜniv.ZiraatFak.Samsun Doç.Dr.TuğrulGİRAY UniversityofPuertoRico.USA Doç.Dr.KemalKARABAĞ AkdenizÜniv.ZiraatFak.Antalya Doç.Dr.MehmetAliKAYIŞ SelçukÜniv.ZiraatFak.Konya TarlaBitkileri/FieldCrops Prof.Dr.EsvetAÇIKGÖZ UludağÜniv.ZiraatFak.Bursa Prof.Dr.ÖzerKOLSARICI AnkaraÜniv.ZiraatFak.Ankara Dr.NurettinTAHSİN Agric.Univ.PlovdivBulgaria Prof.Dr.MuratÖZGEN AnkaraÜniv.ZiraatFak.Ankara Doç.Dr.ChristinaYANCHEVA Agric.Univ.PlovdivBulgaria TarımEkonomisi/AgriculturalEconomics Prof.Dr.FarukEMEKSİZ ÇukurovaÜniv.ZiraatFak.Adana Prof.Dr.HasanVURAL UludağÜniv.ZiraatFak.Bursa Prof.Dr.GamzeSANER EgeÜniv.ZiraatFak.İzmir Dr.AlbertoPOMBO ElColegiodelaFronteraNorte,Meksika TarımMakineleri/AgriculturalMachinery Prof.Dr.ThefanisGEMTOS AristotleUniv.Greece Prof.Dr.SimonBLACKMORE TheRoyalVet.Agr.Univ.Denmark Prof.Dr.HamdiBİLGEN EgeÜniv.ZiraatFak.İzmir Prof.Dr.AliİhsanACAR AnkaraÜniv.ZiraatFak.Ankara TarımsalYapılarveSulama/FarmStructuresandIrrigation Prof.Dr.ÖmerANAPALI AtatürkÜniv.ZiraatFak.Erzurum Prof.Dr.ChristosBABAJIMOPOULOS AristotleUniv.Greece Dr.ArieNADLER MinistryAgr.AROIsrael Toprak/SoilScience Prof.Dr.SaitGEZGİN SelçukÜniv.ZiraatFak.Konya Prof.Dr.SelimKAPUR ÇukurovaÜniv.ZiraatFak.Adana Prof.Dr.MetinTURAN AtatürkÜniv.ZiraatFak.Erzurum Doç.Dr.PasgualeSTEDUTO FAOWaterDivisionItaly Zootekni/AnimalScience Prof.Dr.AndreasGEORGOIDUS AristotleUniv.Greece Prof.Dr.IgnacyMISZTAL BreedingandGeneticsUniversityofGeorgiaUSA Prof.Dr.KristaqKUME CenterforAgriculturalTechnologyTransferAlbania Dr.BrianKINGHORN TheIns.ofGeneticsandBioinf.Univ.ofNewEnglandAustralia Prof.Dr.IvanSTANKOV TrakiaUniv.Dept.OfAnimalSci.Bulgaria Prof.Dr.NihatÖZEN AkdenizÜniv.ZiraatFak.Antalya Prof.Dr.JozsefRATKY Res.Ins.AnimalBreed.andNut.Hungary Prof.Dr.NaciTÜZEMEN AtatürkÜniv.ZiraatFak.Erzurum

4 ( ( TekirdagZiraatFakültesiDergisi/JournalofTekirdagAgriculturalFaculty201310(3) İÇİNDEKİLER/CONTENTS N.Tekel TürkiyeGapBölgesiKoyunYetiştiriciliğininBazıYapısalveTeknikÖzellikleri SomeofTheStructuralAndTechnicalFeaturesofSheepBreedinginTheGapRegionofTurkey... 1*10 C.Yücel,M.Avcı,N.Kılıçalp,M.R.Akkaya, LactobacillusBuchneriileSilolanmışBaklagil,BuğdaygilVeKarışımlarınınSilajÖzellikleri TheSilageCharacteristicsOfLegume,GrassesAndMixturesOfSiledWithLactobacillusBuchneri... 11*18 E.Gökyer BartınKentiVeArıtHavzasıÖrneğindePeyzajDeğişimiVeParçalılıkÜzerineBirAraştırma OnAResearchLandscapeChangeandFragmentationCaseStudy,BartınCityandArıtBasin... 19*28 N.Koluman(Darcan),İ.Daşkıran,B.Şener EkstansifSistemdeYetiştirilenKeçilerdeSıcaklıkStresininT4(Tiroksin),T3(Triiyodotironin),KortizolHormonları ÜzerineEtkileri TheHeatStreesEffectOnT4(Thyroxin),T3(Triiodothyronine),CortisolHormonesOfGoatsİnRearingExtensive Systems... 29*36 C.Tölü,T.Savaş,İ.Y.Yurtman,B.H.Hakyemez,A.Gökkuş BuğdayHasılıVeDoğalMeraİleFarklıOtlatmaYoğunluklarınınSağmalKeçilerinBazıDavranışÖzelliklerineEtkisi TheEffectOfWheatAndNaturalPasturesAndOfDifferentGrazingİntensitiesOnSomeBehavioralTraitsOf LactatingGoats... 37*45 A.Sungur,H.Özcan DTPAveBCRArdışıkEkstraksiyonYöntemleriyleToprakÖrneklerindeAğırMetalAnalizi HeavyMetalsAnalysesintheSoilSamplesthroughDTPAandBCRSequentialExtractionProcedures... 46*53 P.Oğuzhan,F.Yangılar GıdalardaMikroorganizmaİnaktivasyonununModellemesiveUygulaması ModellingAndApplicationofTheInactivationofMicroorganism... 54*58 S.Adiloğlu,F.EryılmazAçıkgöz,AydınAdiloğlu TheEffectofIncreasingDosesofSulfurApplicationofSomeNutrientElements,VitaminC,ProteinContentsAnd BiologicalPropertiesofCanolaPlant(BrassicaNapusL.) ArtanMiktarlardaKükürtUygulamasininKanola(Brassica(Napus(L.)BitkisininBaziBesinElementi,VitaminC,Protein KapsamiVeBiyolojikÖzellikleriÜzerineEtkisi... 59*63 Ö.Sayı,L.Genç ÇanakkaleİliAraziKullanımveBitkiÖrtüsüDeğişimininUzaktanAlgılamaYardımıileBelirlenmesi DeterminationofLandUseAndLandCoverChangesinCanakkaleProvinceUsingRemoteSensing... 64*73 J.M.Kıyıcı,R.Koçyiğit,N.Tüzemen KlasikMüziğinSiyahAlacaSığırlardaSütVerimi,SütBileşenleriveSağımÖzelliklerineEtkisiDepolamaSüresive TheEffectofClassicalMusiconMilkProduction,MilkComponentsAndMilkingCharacteristicsofHolsteinFriesian... 74*81 B.Öztürk,E.Küçüker,O.Saraçoğlu,K.Y.YakupÖzkan 0900Ziraat KirazÇeşidininMeyveKalitesiVeBiyokimyasalİçeriğiÜzerineBüyümeyiDüzenleyiciMaddelerin Etkisi EffectofPlantGrowthRegulatorsonFruitQualityandBiochemicalContentof 0900Ziraat SweetCherryCultivar.. 82*89 G.Ş.Aydın,B.Büyükışık,A.Kocataş FarklıAzotKaynağının(No3VeNh4)ZararlıDenizelDiyatomuThalassiosiraAlleniiTakano(Bacillariophyceae) BüyümesiÜzerineEtkisi Effectsofdifferentnitrogen(NO3veNH4)sourcesonthegrowthofharmfulmarinediatom:Thalassiosiraallenii Takano(Bacillariophyceae)... 90*96 S.T.Rad,Ş.Kurt,S.Polatöz UseofInformationandCommunicationTechnologiesinRuralMersın(Turkey);ProspectsForRuralDevelopment MersinKırsalındaSürdürülebilirKırsalKalkınmadaBilgiveİletişimTeknolojilerindenYararlanma... 97*106

5 Lactobacillus+BuchneriileSilolanmışBaklagil,BuğdaygilVeKarışımlarınınSilaj Özellikleri C.Yücel 1 M.Avcı 1 N.Kılıçalp 1 M.R.Akkaya 1 1 DoğuAkdenizTarımsalAraştırmaEnstitüsüMüdürlüğü,Doğankent/Adana Araştırma,Lactobacillus)buncheribakteriinokulantındeğişikyembitkisitürvekarışımlarındanhazırlanansilajların kimyasalkomposizyonlarıilesilajkalitesiüzerineetkisinibelirlemekamacıylayürütülmüştür.araştırmadayonca,ak üçgül,adifiğ,soyafasulyesi,nohut,ingilizçimi,buğday,tritikale,yulafvehardalınsafsilajlarınınyanısıra;adifiğin yulaf,tritikale,buğaykarışımları,yoncaibuğdayveingilizçimiiaküçgülünkarışımlarındaeldeedilmiş15farklıkarışım ilelactobacillus)buncheriinokulantının5x10 5 CFU/g/yaşmateryaldozu,araştırmadamateryalolarakkullanılmıştır. Silajmateryaliüzerindehamproteinoranı(HPO),nötrdetergantlif(NDF),asitdeterjanlif(ADF),pH,sindirilebilir kuru madde oranı (SKMO), nispi yem değeri(nyd) gibi özellikler incelenmiştir. İncelenen tüm özelliklerde tür ve karışımileinokulantuygulamasıinteraksiyonlarıistatistikîolarakönemlibulunmuştur.ayrıca,inokulantuygulaması incelenen tüm özellikler üzerine istatistiksel olarak önemli etkide bulunmuştur. Asetik asit üreten L.) buchneri inokulantuygulaması,türvekarışımlarınsilajveyemkaliteözelliklerindenhporanı,skmvenydveortalamalarını düşürdüğü; NDF, ADF ve ph ortalamalarını yükselttiği ve sonuç olarak silaj kalitesi üzerine olumlu etkide bulunmadığısaptanmıştır.ayrıca,hardalınyüksekhp,skm,nydvedüşükndfveadfdeğeriileyemamaçlıolarak silajıyapılabilirverasyonlarabellioranlardakullanılabileceğidesaptanmıştır. Anahtarsözcükler:Inokulant,Yembitkileri,Silaj,Kalite TheSilageCharacteristicsofLegume,grassesandMixturesofSiledwith LactobacillusBuchneri Theresearchwascarriedouttodeterminetheeffectofbacterialinoculant(Lactobacillus)buncheri)onthechemical compositionandthequalityofthesilagespreparedfromdifferentforagecropsandtheirmixtures.solesilageof alfalfa, white clover, common vetch, soybean, chickpea, perinnal rygrass, wheat, triticale, oat and wild mustard, furthermore15differentsilageitypeobtainedfromdifferentproportionsmixturesuchas(vetch50%itritikale50%, vetch 50%Iwheat 50%, vetch 50%Ioat 50%, perinnel rygrass 60%Iwhite clover 40%, alfalfa 50%Iwheat50%) and Lactobacillus)buncheridosesof5x10 5 CFU/g/freshmaterialwereusedasmatarialsintheresearch.Thefollowing measurment were recorded on silage materials: Crude protein ratio (CPR), neutral detergen fiber (NDF), acid detergant fiber (ADF), ph, degistieble dry matter ratio (DDMR) and relative feed value (RFV). Interaction of the spices, their mixtures and application of the inoculant in all examined traits were found statistically significant. Furthermore, all examined traits were statistically significantly influenced by application of the inoculant. ApplicationofL.buncheriinoculantproducingaceticaciddecreased(CPratio,DDMRandRFV)thesilageandforage qualityfeatures,butincreasedndf,adfandphratioiasaresult,itwasdeterminedthattheseapplicationhada positiveeffectonthequalityofthesilage.also,itwasdeterminedthatwildmustard(sinapsis)arvensis)maybe usedasaforagecroptomakesilageoraddedcertainamountinrationsduetoconteinhighcpr,ddmr,rfvand lowrationdfandadf. Keywords:Inoculant,)Forage)crops,)Silage,)Quality Giriş Çukurova gibi sahil bölgelerde kışlık dönemde ekimi yapılan yem bitkilerinin, ot amaçlı biçim dönemlerine rastlayan MartINisan aylarındaki yağışların fazla ve nispi nemin yüksek olması nedeniyle üretilen otun kurutulmasını zorlaştırmakta, çürümeler nedeniyle önemli derecedeverimvekalitekayıplarıolabilmektedir. Bölgede özellikle yaz döneminde doğal meralardan yeterli düzeyde verim alınamaması nedeniyle bu dönemdeki kaliteli kaba yem ihtiyacını karşılanması açısından silaj yapımı önemli olmaktadır. Yonca, fiğ üçgül gibi baklagil yem bitkilerinin düşük kuru madde içeriği suda çözülebilir karbonhidratların az oluşu ve ayrıca baklagillerin tampon kapasitesinin yüksek olması bunlarınzorsilolaşmasınanedenolmaktadır(pitt, 1990; McAllister ve ark., 1998; Davies ve ark., 1998; Altınok ve ark., 2005). Ancak, baklagil yem bitkilerin silaj yapılırken meydana gelebilecek bu olumsuz özellikleri buğdaygillerle karıştırılmasının 11

6 yanı sıra, inokulant veya diğer katkı maddeleri kullanılarak önlenebileceği bildirilmektedir (Keleş veyazgan,2005;kayaveark.,2009;karakozakve Ayaşan, 2010). Silaj kalitesi, elde edildiği materyale, biçim dönemine, biçim sayısına, silaj üretim teknolojisine, toprak ve iklim koşullarına bağlı olarak önemli düzeyde değişmektedir (Kaya ve ark., 2009). Yaban hardalı, bölgemizde yonca, üçgülvefiğgibibitkilerinekimiyapılanalanlarda zaman zaman sorun olmaktadır. Bu nedenle bu alanlarda yer alan hardalın kalite özelliklerinin saptanması söz konusu türlerle birlikte hasat yapılıp yem olarak kullanılabilirliği, ayrıca, bunun gibi türlerin özellikle kültür bitkileri tarımının yapılamadığı daha çok marjinal alanlarda değerlendirip, alternatif bir bitki olarak yem temininde kullanılabilme olasılığı da amaçlanmıştır. Akdeniz ikliminin sahip olduğu ekolojilerde nohut bitkisi, tane üretimi amacıyla kışlık olarak yetiştirilmektedir. Ancak, nohut bu alanlarda yağış ve nisbi nemin yüksek olması nedeniyle zaman zaman fungal bir hastalık olan Antraknoza yakalanmakta ve bunun sonucunda önemli verim ve kalite kayıpları meydana gelmektedir. Nohut belirtilen nedenle tane üretimi amacıyla hasat yapılamadığı durumlarda, silajının yapılması ile hayvan yemi olarak değerlendirilebilme olasılığı amacıyla incelenmiştir. Son yıllarda su içeriği yüksek yeşil bitkilerin uzun süre muhafaza edilerek ve kalite kayıplarının minimum düzeye indirerek silaj yapımı, gün geçtikçe daha da önemli olmaktadır. Bu amaçla, yeşil yemlerin ve uzun süreli muhafazasıveyemkalitesiniartırmakiçindeğişik birçok kimyasal ve biyolojik katkı maddesi geliştirilmiş ve yaygın olarak uygulanmaktadır. Silaj yapımı sürecinde yaygın olarak kullanılan mikrobiyal inokulantların amacı, siloda fermantasyonun başlangıç döneminde ph nın düşüşünü hızlandırmak, homofermantasyon süresince bitkideki karbonhidratları, proteolis ve diaminasyon azalması sırasında proteinleri muhafazaetmektir(seale,2006).ayrıca,laktikasit içeren inokulantlar laktik asit fermantasyonunu artırmak ve silaj materyalini korumak için kullanılmaktadır(sucuvefilya,2006;jalčveark., 2010; Ozduven ve ark., 2010). Silaj yapımında yaygın olarak kullanılan mikrobiyal inokulantlar, homofermantatif ve heterofermatatif LAB olmak üzere başlıca 2 grup altında toplanmaktadır (Mohammadzadeh ve ark., 2011). Lactobacillus) plantarum, Enterococcus) faecium ve Pediococcus türleri gibi homofermantatif LAB inokulantları genelde laktik asit üretimini artırmakta ve asetik asit, butirik asit, amonyakiazotu (NH 3 IN) seviyesi veilkfermantasyonevresindekiphdeğerinihızla düşürmesinin yanı sıra, düşük stabiliteye neden olduğu ve sıklıkla aerobik bozulmayı artırdığı bildirilmektedir(daviesveark.1998;filya,2000; Holzerveark.,2003;KleinschmitveKung,2006). Aerobik olarak stabil olmayan silajlar, silaj yapımında karşılaşılan önemli sorunların başında gelmektedir. Silolama sırasında hava alması sonucu başta maya ve küf olmak üzere ortamda bulunanvesilajlardabozulmayanedenolandiğer aerobik mikroorganizmalar aktif hale geçerek ortamda bulunan şeker ve fermantasyon ürünlerini tüketip silajın ısınmasına yol açmaktadır. Heterofernatatif özellikte olan Lactobacillus) buchneri) daha çok) buğdaygil, mısır, baklagil ve yüksek nem içeriğine sahip tanelerin silaj yapımında kullanılan bir bakteriyal inokulanttır. Lactobacillus) buchneri,) asetik asit üretimini artırarak, maya ve küf oluşumunu engelleyereksilajınaerobikstabilitesiniartırmakta vesilajaçıldığındasıcaklığadayanıklılığınıartırdığı birçok araştırmada da belirtilmektedir (Holzer ve ark., 2003; Kleinschmit ve Kung, 2006; Kung ve Ranjit,2001;Filya,2001;Filya,2003a;Filya,2003 b; Lindsey ve Kung, 2010). Ancak, L. buchneri inokulantın kullanımı, kuru madde kaybı, yüksek ph ve yem alımı gibi bazı olumsuz etkilerin yanı sıra silaj kalitesi üzerine çok az düzeyde olumlu etkide bulunduğu bilinmektedir (Holzer ve ark., 2003; Kleinschmit ve Kung, 2006; Kung, 2010). Çoğunlukla biyolojik katkı maddeleri içeren homofermatatif inokulantlar yüksek miktarda laktik asit üreterek silajın laktik asit içeriğini artırdığı bilinmesinin yanı sıra, son dönemlerde asetik asit üreten heterofermantatif inokulantlarında kullanıldığı bildirilmektedir (Holzer ve ark., 2003). Son yıllarda aerobik fermantasyonu ve aerobik stabiliteyi artıracak iki amaçlıkullanılabilecekinokulantlargeliştirildiğive yaygın şekilde kullanıldığı bildirilmektedir (Hu ve ark., 2009). Homofermantatif ve heterofermantatif inokulantların ayrı ayrı kullanılmasının yanı sıra yaygın olarak silaj yapımında kullanılan farklı gruplarda yer alan ve özelliklede L. buchneri ve L.) plantarum gibi diğer bakterilerle kombine şeklinde yaygın olarak kullanılmaktadır (Kung ve Ranjit, 2001; Filya, 2003a;Filya,2003b;LindseyveKung,2010;Huve ark., 2009; Weinberg ve ark., 2002). Kung and Ranjit (2001), ayrıca L. buncheri nin arpa silajın aerobik stabiliteyi artırmak için etkili bir metot olduğu ve diğer antifungal katkılara alternatif olabileceğinibildirmektedirler. 12

7 Araştırma, Çukurova koşullarında yaygın olarak yetiştirilen veya yem amaçlı olarak değerlendirilebilecek bazı bitki türlerinin saf ve karışım şeklinde silaj yapımında kullanılan L. buchneri inokulantın, silolanan materyalin fermantasyon ve yem kalitesi üzerine etkisini saptamakamacıylayürütülmüştür. MateryalveYöntem Bu araştırma, 2008I2009 yıllarında Doğu Akdeniz Tarımsal Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü Araştırma Alanında (Doğankent) yürütülmüştür. Araştırma, Çukurova koşullarında yaygın olarak yetiştirilen bazı yem bitkisi türlerinin saf veya karışımlarından yapılan silajların bakteri inoküle edilmesinin silaj kalitesi ve kimyasal komposizyonu üzerine etkilerini saptamak amacıylayürütülmüştür. Silaj yapımında kullanılan tür ve karışımların şu şekildesıralanmıştır; 1.%50fiğI%50yulaf(FY) 6.safbuğday(B)11. %50yoncaI%50buğday(YB) 2.%50fiğI50tritikale(FT)7.saffiğ (F)12.%60İngilizçimiI%40aküçgül(İÇÜ) 3.%50fiğI50buğday(FB)8.safsoya(S) aküçgül(ü) 4.saftritikale(T)9.safnohut(N) çimi(iç) 5.safyulaf(Yl) hardalı(h) 13.saf 14.safİngiliz 10.safyonca(Y) 15.safyaban Araştırmada, bakteri inokulantı olarak Lactobacillus buchneri) ) (Pioneer 11A44; Pioneer HiIBred International, Inc., Des Moines, IA, USA) kullanılmıştır.) Silaj yapımında kullanılan bitki türlerinin ekimi (soya hariç) 2008 yılı kasım ayı içerisinde yapılmış ve hasatlar 2009 yılı nisan ayı içerisinde, buğdaygiller süt olum, baklagillerin ise çiçeklenme başlangıç dönemde tamamlanmıştır. Yabanhardalınekimiyapılmamışolup,enstitümüz tarla alanlarında doğal olarak yetişen bitkilerden örnekler alınarak silaj materyali olarak kullanılmıştır. Soya fasulyesi örnekleri 2. ürün döneminde yetiştirilen deneme alanından sağlanmıştır. Silaj yapımı için kullanılacak karışımlar, saf türlerin belirtilen oranlarında karıştırılmasıyla oluşturulmuştur. Laboratuar koşullarında 2I3 cm boyutlarında doğrandıktan sonra 5x10 5 CFU/g/olacakşekilde saf su ile iyice karıştırıldıktansonrahazırlananbakteriinokulantı silajlık materyal üzerine homojen bir şekilde püskürtülmüştür. Hazırlanan silajlık materyali 4 litrelik özel yapılmış silindirik silaj kapları içine doldurulmuş ve bu amaçla geliştirilmiş baskı düzeneğiileiyicesıkıştırıldıktansonraağızlarıhava almayacak şekilde kapatılmıştır. Güneş almayan karanlık bir odada saklanan silaj kapları 60 gün sonra açılarak, örnekler üzerinde 3 paralel olmak üzere ph, HP, NDF ve ADF analizleri yapılmıştır. Silaj örneklerinde ph analizlerinin yapılmasında dijitalphmetredenyararlanılmışveölçümler20g silajın 180 ml saf suda 30 saniye yüksek hızda karıştırılmasından sonra alınan süzüklerde gerçekleştirilmiştir. Ayrıca) silaj örnekleri renk, kokuve)yapısalözellikleregörefizikselveduyusal analizlere tabi) tutulmuştur (Coşkun, 2007). İncelenen silaj örnekleri kurutulup tartıldıktan sonra, örneğin tamamı 1 mm elek çapına sahip değirmende öğütülerek analize hazırlanmıştır. Örneklerin azot (N) içeriğinin belirlenmesinde Kjeldahlmetodukullanılmıştır.HamProteinoranı isenx6.25formülüilebelirlenmiştir(aoac,1990). YemlerinhücreduvarıbileşenlerinioluşturanNDF veadfiçerikleriesaslarıvansoestveark.(1991) tarafından belirtilen esaslara göre ANKOM lif analizcihazı(fiber)analizer))ilesaptanmıştır.skm oranı ve KMT, Schroeder (1994) tarafından belirtilenformülegörehesaplanmıştır.bunagöre, SKMO=88.9I(0.779x%ADF); KMT=120/%NDF. ÖrneklerinNisbiyemdeğerleriise,NYD=(%SKMX %KMT)/1.29eşitliğinegörehesaplanmıştır. Araştırma sonucunda elde edilen veriler, bölünmüş parseller deneme deseninde, ana parselleri tür ve karışımlar, alt parselleri ise inokulant uygulaması olacak şekilde, MSTATIC istatistik paket programında varyans analizleri yapılmış, ortalamalar Duncan (%5) çoklu karşılaştırmatestinegöregruplandırılmıştır. BulgularveTartışma Ham Protein Oranı (HPO): Ham protein oranları bakımından, türler arasında önemli farklılıklar saptanmışvetürxinokulantinteraksiyonuönemli bulunmuştur. En yüksek ham protein oranları %21.4 ile inokulant uygulanmayan yaban hardalında, en düşük değer ise %7.8 ile yine inokulant uygulanmayan yulafta tespit edilmiştir. İnokulant uygulaması tür ve karışımlara ait silajların ham protein oranlarını negatif yönde etkilemiştir. İncelen tüm tür ve karışımların inokulantsız HPO ortalaması %15.2 oranında bulunurken, bu değer inokulant kullanılarak elde edilen silajlarda %13.4 olarak saptanmıştır. İnokulant uygulanan baklagil silajlarının ham 13

8 protein oranındaki azalış fiğ, soya, ak üçgül ve nohutta, tritikale ve buğdaydaki azalıştan daha fazla olmuştur. İnokulant uygulaması sadece saf yulafta önemsiz bir yükselişe neden olurken çok yıllık çim ve yaban hardalında da önemli oranda düşüşenedenolmuştur(tablo)1). İnokulant uygulanan karışımlarda ham protein oranı sadece fiğ+yulaf karışımında değişmezken diğerbütünkarışımlarda,saftürlerdeolduğugibi önemliderecedeazalmıştır.l.)buchneri inokulant uygulaması saf yulaf ve bu türün fiğ karışından oluşun silajın ph sında önemli bir değişikliğe neden olmamasına karşılık, diğer tür ve karışımlardan oluşan silajın ham protein oranını önemliderecededüşürmüştür.bukonudayapılan birçok araştırmada L. buchneri inokulantı uygulanan silajlarda kuru madde kaybının fazla olduğu,ph yıl.)plantarum)inokulantınagöreetkili şekildedüşüremediği,eldeedilensilajınhayvanlar tarafından tüketiminde bazı olumsuz etkileri olduğu ve silaj kalitesi üzerine çok az düzeyde olumlu etkide bulunduğu belirtilmiştir. Fakat bu olumsuz etkilere karşılık L.) buchneri bakteri inokulantının silajların daha çok aerobik stabilitesiniartırdığıbirçokaraştırıcıtarafındanda bildirilmiştir(holzerveark.,2003;kleinschmitve Kung,2006;Filya,2003a;Filya,2003b;Lindseyve Kung, 2010). Bu yönüyle araştırma bulgularımız diğer araştırıcıların bulguları ile uyum içerisinde görülmektedir. Bu araştırmada, baklagillerin yer aldığı silajların HPO değerleri, saf buğdaygillerin değerinden daha yüksek bulunmuştur. Zira bu konuda yapılan çalışmalarda benzer gelişme dönemindehasatedilenbaklagilvebuğdaygilyem bitkilerinin ham protein içeriklerinin genelde baklagillerdedahayüksekbulunduğubelirtilmiştir (Açıkgöz,2001).Oldukçairivebolyapraklıolanve erken çiçeklenme döneminde hasat edilen yaban hardalının hem inokulantlı hem de inokulantsız koşullardahamproteinoranıaraştırmadayeralan diğertürvekarışımlardanönemliderecedeyüksek bulunmuştur. Bölgemizde boş tarla alanları, yol kenarları ve doğal meralarda yaygın olarak bulunan yaban hardalın bu yönüyle çiftlik hayvanlarınproteinihtiyacınıkarşılamadaoldukça önemli bir potansiyele sahip olduğu anlaşılmıştır. ZirabukonudayapılanbiraraştırmadaKamalakve ark. (2005), uygun dönemde hasat edilen yaban hardalından ruminat hayvanlar için yüksek kalitede ot elde edilen alternatif bir yem bitkisi olduğubelirtilmiştir. Nötr Deterjan Lif (NDF): Tablo) 1 de görüleceği üzere, NDF oranları bakımında, araştırmada yer alan türler ve karışımlar arasında önemli farklılıklar saptanmış olup, tür x inokulant interaksiyonuönemlibulunmuştur. Çizelge1.SilajlarınHamProtein,NDFveADFOranları(%) Table1.CrudeProtein,NDF,andADFRates(%)ofSilages. No HamProteinOranı(%) NDF(%) ADF(%) Türler inokulantsız inokulantlı inokulantsız inokulantlı inokulantsız inokulantlı 1IFY 13.9gh 13.9gh 50.8hı 53.3fg 41.3bc 40.0cIe 2IFT 16.1d 14.3fIh 50.0ı 48.7j 38.4eIg 38.0fIh 3IFB 17.7c 16.2d 39.5op 44.2m 34.8jIl 36.4hIj 4IT 14.3fIh 13.4h 53.6f 59.0c 35.7ıIk 37.6fIh 5IYl 7.8k 8.1k 64.2a 60.4b 44.5a 40.6cd 6IB 14.7fg 13.7gh 52.0gh 57.0d 34.5kl 37.6fIh 7IF 18.4bc 13.8gh 40.3op 39.0p 38.5eIg 40.4cd 8IS 13.7gh 12.4ı 40.5o 41.8n 36.5hIj 38.4eIg 9IN 12.4ı 10.4j 42.5n 40.4op 39.3dIf 39.0dIf 10IY 14.7fg 13.6h 46.5kl 47.8jk 40.6cd 42.5b 11IYB 15.2ef 14.4fIh 48.7j 47.3k 39.4dIf 37.1gIı 12IİÇÜ 16.7d 13.6h 42.1n 45.7l 32.2m 33.5lm 13IÜ 18.8b 16.0de 32.9r 30.4s 35.5ıIk 33.5lm 14IİÇ 11.6ı 8.2k 52.7fg 54.9e 37.6fIh 36.6hIj 15IH 21.4a 18.6bc 28.5t 34.8q 29.4n 35.6ıIk Ort 15.2A 13.4B 45.7B 47.0A 37.2B 37.8A CV(%) *)Aynısütuniçerisindebenzerharfgrubuilegösterilenortalamalar,Duncan(%5) egörefarklıdeğildir 14

9 İnokulant uygulamasının istatistikî olarak önemli bulunduğu, inokulantsız NDF ortalaması %45.7 iken inokulantlı NDF ortalaması %47.0 olarak saptanmıştır. Araştırmada incelenen yem bitkisi tür ve karışımlarından yapılan silajların %NDF oranlarıinokulantuygulamasıileönemliderecede değişmiştir.inokulantuygulamasıfiğ+tritikalesaf yulaf, fiğ, nohut, yonca+buğday ve ak üçgülün %NDFdeğerindeönemlibirazalışanedenolurken, buğday,tritikale,ingilizçimi,yabanhardalıyonca saf türlerinde önemli derecede artışa neden olmuştur. Karışımlar incelendiğinde inokulant uygulaması ile fiğ+tritikale ve yonca+buğday karışımlarınınndforanlarıazalırkendiğerkarışımi ların NDF değerleri yükselmiştir. Bulgularımız, bu konuda yapılan diğer araştırma bulgularının aksine, genel olarak inokulant uygulaması ile silajların NDF ortalamaların attığını göstermiştir. Bulgulararasındakifarklılığıntemelnedenlerinden birisi uygulamalardaki inokulantların farklı olmasından kaynaklanmaktadır. L.) buchneri) inokulantının) silajın aerobik ve fermantasyon devresindekine olan katkısından daha çok, asetik asit üretimini artırarak, maya ve küf oluşumunu engelleyerek silajın aerobik stabilitesini artırdığı, silajaçıldığında(havailetemasettiğinde)sıcaklığa dayanıklılığı yükselttiğide bir çok araştırmada bildirilmiştir(holzerveark.,2003;kungveranjit, 2001; Filya, 2001; Filya, 2003 a; Filya, 2003 b; LindseyveKung,2010).Değişiktürvekarışımlarla yapılan silajlarda farklı inokulant kullanılması sonucu tritikale, buğday ve yulafın %NDF değerlerinin52.8i67.5arasındadeğiştiği (Ozduven ve ark., 2010; Muller ve ark., 2000), saf yoncada %47.4olarakbulunduğu(Kaplan,2011),hardalda ise bu değerin %66.5I74.1 arasında değiştiği bildirilmiştir(kamalakveark.,2005). Asit Deterjan Lif (NDF): ADF oranları bakımında, araştırmadayeralantürlervekarışımlararasında önemlifarklılıklarsaptanmışolup,türxinokulant interaksiyonu önemli bulunmuştur. ADF değerlerinin, %29.4I44.5 arasında değiştiği, en yüksek ADF oranın %44.5 ile saf yulafın inokulantsızsilajında,endüşükdeğerise%29.4ile inokulant uygulanmayan yaban hardalı silajında saptanmıştır. İnokulant uygulamasının istatistikî olarak önemli bulunduğu, inokulant uygulanan silajların ADF ortalaması %37.8 iken, bu değer inokulantsız silajlarda %37.2 olarak saptanmıştır. Araştırmadaincelenentürlerininsafvekarışımları ile yapılan ve inokulant uygulanmayan silajlarda yaban hardalı, İngiliz çimiiak üçgül karışımlarının incelenendiğertürvekarışımlardandahadüşük% ADFdeğerinesahipoluğusaptanmıştır.Fiğ+yulaf ve saf yonca silajlarının diğer tür ve karışımlara göre daha yüksek ADF değerine sahip olduğu belirlenmiştir. İnokulant uygulaması saf hardal, yonca, tritikale, buğday ve fiğ türlerinin % ADF değerlerini önemli derecede yükseltirken, saf İngiliz çimi ve yulafın değerlerini düşürmüştür. Fiğ+yulaf ve fiğ+tritikalede olduğu gibi ADF oranında azalışa, buna karşılık, fiğ+buğday ve İngiliz çimi+ak üçgül karışımlarında olduğu gibi yükselişe neden olmuştur. Değişik tür ve karışımlardan elde edilen silajlara farklı inokulant kullanılması sonucu oluşan ADF değerleri; yulaf örneklerinde %30.8I45.7, tritikalede 35.3I43.7 arpa ve buğdayda ; yulafibuğday/fiğ karışımında35.0i43.4arasındadeğiştiği (Mullerve ark., 2000), saf yoncada ise bu değerin olarak bulunduğu bildirilmiştir (Kaplan, 2011). Kamalak ve ark. (2005), ise hardalın ADF oranlai rının %56.4I65.8 arasında değiştiğini saptamışlari dır. Bulgularımızda, diğer araştırıcıların bulgularıi nın aksine inokulant uygulamasının bazı tür ve karışımlarının%adfdeğerlerinidüşürmüşolmakla birliktegenelolarakortalamadeğerleriniartırdığı görülmektedir.uygulamalardakifarklılıkdahaçok kullanılaninokulantlarınfarklıolmasındankaynaki lanmaktadır. L.) buchneri) inokulantının silajın fermantasyon ve olgunlaşma devresine olumlu katkısından daha çok silaj açıldıktan sonraki yemlemedevresindeaerobikstabilitesiniartırdığı birçokaraştırıcıtarafındandabildirilmiştir(holzer veark.,2003;kungveranjit,2001;filya,2003a; Filya,2003b;LindseyveKung,2010). ph: Tablo) 2 nin incelenmesinden de anlaşılacağı üzere, ph oranları bakımında, araştırmada yer alan türler ve karışımlardan elde edilen silajlar arasında önemli farklılıklar saptanmış olup, tür x inokulant interaksiyonu da istatistiksel olarak önemlibulunmuştur.endüşük(4.05)veenyüksek (5.79) ph oranları sırasıyla inokulant uygulanmayan İngiliz çimi + ak üçgül karışımı ve saf yonca silajlarında tespit edilmiştir. İnokulant uygulaması silajların ph ortalamasını önemli derecedeyükseltmiştir.tümtürvekarışımlaraait silajların ortalama ph sı 5.33 bulunurken, inokulantsız silajların ortalama ph sı 4.87 olarak saptanmıştır.araştırmamateryalindesaptananph oranları tür ve karışımlara göre önemli derecede farklılıkgöstermiştir.inokulantuygulamasıtümtür ve karışımların ortalama ph değerini (5.33) yükseltirken, inokulant uygulanmayan koşullarda 15 12

10 bu ortalama (4.87) daha düşük bulunmuştur. Bu değerler, kaliteli bir silajda bulunması gereken ortalamadeğerdengeneldedahayüksek(olumsuz olarak) bulunmuştur. ph değerlerinin yüksek olması silajın kuru madde içeriği ile ilişkili olabilmektedir.ayrıca,baklagillerinsafvekarışım olarakyeraldığısilajlarınphortalamalarınındaha yüksekolduğugörülmektedir.budurumsilajıniyi birfermantasyongeçirmediğiniişaretetmektedir. Nitekim Davies ve ark. (1998), iyi bir silajın fermantasyonun ilk devrelerinde ph değerlerinin <4.2 ninaltındaolmasınınöneminibelirtmişlerdir. Silaj materyalinin ph sının laktik asit üretimi, doğal laktik asit bakterilerinin yoğunluğu veya uygulanan inokulant bakterisi, yemin suda çözülebilirkarbonhiratiçeriğivekomposizyonuile ilişkili olduğu bildirilmiştir (Heron ve ark., 1989; Williams ve ark., 1992). Davies ve ark. (1998) e göre eğer materyalin suda çözülebilir karbonhidratlar değeri düşük yoğunlukta ise inokuleedilmişolsabilehomofermatatifolanlab, heteroformatatifbiryolizlemektevesilajkalitesi düşmektedir.yonca,fiğveüçgülgibibaklagilyem bitkilerinin düşük kuru madde içeriği, suda çözülebilir karbonhidratların az oluşu ve ayrıca baklagillerin tampon kapasitesinin yüksek olması, bu türlerin zor silolaşmasına neden olmaktadır (Pitt, 1990; McAllister ve ark., 1998; Davies ve ark.,1998;altınokveark.,2005).ancak,yonca,ak üçgül ve fiğ gibi baklagil yeşil yemlerin silajı Çizelge2.SilajlarınpH,SKMOveNYDOranları(%) yapılırken meydana gelebilecek bu olumsuz özellikleribuğdaygillerlekarıştırılmasınınyanısıra, inokulant veya diğer katkı maddeleri kullanılarak önlenebileceği bildirilmektedir (Keleş ve Yazgan, 2005;Kayaveark.,20097;KarakozakveAyaşan, 2010). Değişik tür ve karışımlarından elde edilen silajlara farklı inokulant uygulanması sonucu elde edilen ph değerlerini; Karakozak ve Ayaşan (2010),arpa,yulaf,fiğinsafvekarışımlarında3.76I 5.60, inokulantlı ve inokulantsız saf soyada sırasıyla 4.3 ve 5.7; Özduven ve ark. (2010), tritikaledebudeğeri3.8i4.0olaraksaptamışlardır. Müller ve ark. (2000), farklı yem bitkileriyle yapılansilajlardaiyibirsilajfermantasyonuileph oranlarının 3.9I4.2 arasında bulunduğunu ve bu değerlerin silaj açısından ideal değerler olduğunu bildirmişlerdir.silajkonusundayapılançalışmalari dageneldeinokulantuygulamasınınsilajınph sını düşürdüğü, ancak L.) buncheri ile yapılan çalışi malarda ph nın genelde düşmediği ve hatta kontrole göre önemli derecede yükseldiği bildii rilmiştir (Holzerveark.,2003;KleinschmitveKung, 2006;Filya,2003a,b;Weinbergveark.,2002). SindirilebilirKuruMaddeOranı(%):SKMoranları bakımında, araştırmada yer alan türler ve karışımlararasındaönemlifarklılıklarsaptanmışve türxinokulantinteraksiyonuönemlibulunmuştur. Table2.pH,DegistiebleDryMatterRatio(DDMR),andRelativeFeedValue(RFV)ofSilages. No ph SKMO NYD Türler inokulantsız inokulantlı inokulantsız inokulantlı inokulantsız inokulantlı 1IFY 5.68b 5.40f 56.7lm 57.7jIl 128no 135jIn 2IFT 4.65k 5.40f 58.9hIj 59.2gIı 142gIk 145fIj 3IFB 4.33n 5.40f 61.8cIe 60.5eIg 165cd 154ef 4IT 4.35mn 4.67k 61.0dIf 59.6gIı 158de 147fIı 5IYl 5.48e 5.55cd 54.2n 57.2kl 113p 131lIo 6IB 4.35mn 4.57l 62.0cd 59.6gIı 167cd 147fIı 7IF 5.27h 5.59c 58.9hIj 57.4kl 142gIl 133kIn 8IS 5.40f 5.47e 60.5eIg 58.9hIj 154ef 142gIk 9IN 5.66b 5.48e 58.3ıIk 58.5ıIk 138ıIn 139hIm 10IY 5.79a 5.50de 57.2kl 55.8m 131mIo 122op 11IYB 4.58l 5.48p 58.2ıIk 60.0fIh 137ıIn 150eIh 12IİÇÜ 4.05p 5.17ı 63.8b 62.7bc 184b 174c 13IÜ 4.20o 5.24h 61.2dIf 62.8bc 160de 174bc 14IİÇ 4.40m 5.75a 59.6gIı 60.4eIg 147fIı 153eIg 15IH 4.89j 5.34g 66.0a 61.1dIf 208a 159de Ort. 4.87B 5.33A 59.9A 59.4B 152A 147B CV(%) *)Aynısütuniçerisindebenzerharfgrubuilegösterilenortalamalar,Duncan(%5) egörefarklıdeğildir 16

11 En yüksek (%66) ve en düşük (%54.2) % SKM oranları sırasıyla yaban hardalın ve saf yulafın inokulantsız silajlarında tespit edilmiştir.inokulant uygulanansilajlarınskmo%59.4iken,inokulantsız silajlarda bu değer ortalaması %59.9 olarak saptanmıştır (Tablo) 2). İncelenen tür ve karışımlarındanyapılansilajlarınsindirilebilirkuru madde oranları tür ve karışımlara göre önemli farklılık göstermiştir. En yüksek SKM oranı %66.0 ileyabanhardalıninokulantsızuygulamasında,en düşük değer ise %55.8 ile saf yoncanın inokulant kullanılan silajında saptanmıştır. İnokulant uygulaması incelenen tüm tür karışımların ortalamaskmoranlarını(%59.4)kontrolortalama değerinegöre(%59.9)düşürdüğüsaptanmıştır. Nispi Yem Değeri (%): Nispi yem değeri oranları bakımından, araştırmada yer alan türler ve karışımlararasındaönemlifarklılıklarsaptanmışve türxinokulantinteraksiyonuönemlibulunmuştur. En yüksek NYD 208 ile yaban hardalının inokulantsız silajında, en düşük değer ise 122 ile saf yoncanın inokulantlı silajında bulunmuştur. İnokulant uygulaması NYD açısından tür ve karışımlarüzerindeistatistikîselolarakönemlietki yapmıştır. İnokulant uygulanan silajların NYD ortalaması147ikeninokulantsızsilajınortalaması 152 olarak saptanmıştır. İncelenen tür ve karışımlarındanyapılansilajlarınnispiyemdeğeri (NYD) oranları Tablo) 2 de verilmiştir. NYD oranlarının tür ve karışımlara göre farklılık göstermekteolup,%113i208arasındadeğiştiğien yükseknydoranının%208ilehardalıninokulatsız silajında, en düşük NYD ise %113 ile saf yulafın inokulantsız silajında elde edilmiştir. İnokulant uygulamasının(%147)veinokulantuygulanmayan (%152) uygulamaların ortalamalarını düşürdüğü saptanmıştır. SonuçveÖneriler Farklı yem bitkisi tür ve karışımlarının inokulantlı ve inokulantsız olarak yapılan silajlarının yem kalitesi üzerine etkilerinin araştırıldığı bu Kaynaklar Açıkgöz, E., Yem Bitkileri. Uludağ Üniversitesi GüçlendirmeVakfıYayınNo:182,584s,Bursa. Altınok, S., A. Genç ve İ. Erdoğdu, Farklı ekim şekillerinde yetiştirilen mısır ve soyadan elde edilen silajlardakaliteözelliklerininbelirlenmesi.türkiye)vi.) Tarla)Bitkileri)Kongresi,CiltII,Antalya5I9Eylül2005, s.1011i1016. AOAC:Associationofofficialanalyticalchemists.Official method of analysis. 15th) ed. Washington, DC. USA. pp.66i88,1990. çalışmada;sindirilebilirkurumaddeoranıvenisbi yemdeğeribakımındanyabanhardalı,ingilizçimi+ aküçgülkarışımı;diğertürvekarışımlardandaha yüksek değere sahip oldukları saptanmıştır. İnokulant uygulamasının türlere göre değişmekle birlikte genelde olumlu katkı yapmadığı saptanmıştır. L.) buncheri inokulantın silaj kalitesi üzerine olumlu katkı yapmasından daha çok aerobik stabiliteyi artırdığı önceki çalışmalar tarafından da doğrulanmaktadır. Bundan sonraki çalışmalarda heterofermantatif olan L.) buncheri) inokulantıilebirliktehomofermantatifgruptayer alanenazbirinokulantınkombinasyonuşeklinde kullanılmasının silaj kalitesine olumlu etkisinin yanısıraaerobikstabiliteyideartırmasıbakımında zorunlu olmaktadır. Bölgemizde tarla alanlarında yol kenarlarında ve mera alanlarında oldukça yaygınolarakbulunanvekışdönemindegelişenve erken ilkbaharda ot hasat olgunluğuna ulaşan ve yüksek verim potansiyeline sahip, yaban hardalından elde edilen silajının kalite değerleri oldukçayüksekbulunmuştur.butürünhayvanlara yedirilmesinde bazı tedbirlerin alınması koşuluyla hayvan beslemede önemli olduğu, silajının yapılabildiği yüksek oranda ham protein ve sindirilebilir kuru madde oranına sahip olduğu anlaşılmıştır. L. buchneri) inokulantı,) buğdaygil, mısır, baklagil ve yüksek nem içeriğine sahip taneler için geliştirilmiş olan ve yaygın olarak kullanılmaktadır. L. buchneri, maya ve küf oluşumunu engelleyerek silajın aerobik stabilitesiniartırmaktavesilajaçıldığında(havaile temas ettiğinde) sıcaklığa dayanıklılığının yüksek olmasınısağlamaktadır.l.buchneri)fermentasyon sırasında laktik ve asetik asit üreten heterofermantatifbirbakteriolup,enetkilidozun 5x10 5 CFU/g/yeşilmateryalolduğubildirilmektedir (KungveRanjit,2001;CombsveHoffman,2001). Bu analizler sonucu inokulant uygulanan tür ve karışımların tamamının renklerinin koyu yeşile dönüştüğü,inokulantuygulanmayansilajlaragöre daha ağır bir kokuya sahip oldukları gözlemlenmiştir. Combs, D.K. and P.C. Hoffman, Lactobacillus) buchneriforsilageaerobicstability.focus)on)forage, Department of Dairy Science University Wisconsin Madison,UniversityofWisconsinBoardofRegents,3 (14):1I2. Coşkun, B., Yemlerde Kalite Kontrolü. Yemlerde Kalite Kontrolü ve Olumsuzlukları. T.C. Tarım ve Köyişleri Bakanlığı, Konya İl Kontrol Laboratuar Müdürlüğü,148s,Konya. 17

12 Davies, D.R., R.J. Merry, A.P. Williams, E.L. Bakewell, D.K. Leemans and Tweed, Proteolysis during ensilageofforagesvaryinginsolublesugarcontent.j) Dairy)Sci,81(2):444I453. Filya, I., Bazı silaj katkı maddelerinin ruminantlarınperformanslarıüzerindekietkileri. Hay) Üret,41,76I83. Filya, I., Aerobic stability of sorghum and maize silages treated with homofermentative and heterofermentativelacticacidbacteria.in,weinberg ZG (Ed): Proceedings of the TurkeyIIsrael workshop on silage and agricultural byiproducts for high lactatingcows.24i26.betdagan,israel:thevolcani CenterAgriculturalResearchOrganization. Filya,I.,2003a.Theeffectoflactobacillus)buchneri,with orwithouthomofermentativelacticacidbacteria,on the fermentation, aerobic stability and ruminal degradabilityofwheat,sorghumandmaizesilages.j) Appl)Microbiol,95(5):1080I1086. Filya,I.,2003b.Theeffectoflactobacillus)buchneriand lactobacillus)plantarumonthefermentation,aerobic stability,andruminaldegradabilityoflowdrymatter cornandsorghumsilages.j)dairy)sci,86(11):3571i Heron, S.J.E., R.A.Edwards and P. Phillips, Effect of ph on the activity of ryegrasslolium) multiflorum) proteases.j)sci)food)agric,)46,267i271. Holzer, M., E. Mayrhuber, H. Danner and R. Braun, The role of lactobacillus) buchneri in forage preservation.trends)in)biotech,21(6):282i287. Hu, W., R.J. Schmidt, E.E. Mc Donell, C.M. Klingerman and Jr.L. Kung, The effect of Lactobacillus) buchneri40788orlactobacillus)plantarummtdi1on thefermentationandaerobicstabilityofcornsilages ensiled at two dry matter contents. J) ) Dairy) Sci, 92, 3907I3914. Jalč, D., A. Lauková and S. Kıšıdayová, Effect of inoculants on fermentation parametersand chemical compositionofgrassandcornsılages.slovak)j)anim) Sci,)43(3):141I146. Kamalak, A., O. Canbolat, Y. Gürbüz, O.O. Özkan and M. Kizilsimsek, Determination of nutritive value of wild mustard, Sinapsis arvensis harvested at different maturity stages using in situ and in vitro measurements. Asian Australasian J Anim Sci, 18 (9): Kaplan, M., Effect of ensiling of alfalfa with sorghum on the chemical composition and nutrive valueofsilagemixtures.j)ani)vet)adv,10(18):2368i Karakozak, E. ve T. Ayaşan, Değişik yem bitkileri ve karışımlarından hazırlanan silajlarda inokulant kullanımının flieg puanı ve ham besin maddeleri üzerineetkileri.kafkas)univ)vet)fak)derg,16(6):987i 994,2010. Kaya,İ.,Y.ÜnalveD.A.Elmalı,2009.Effectsofdifferent additives on the quality of grass silage and rumen degradability and rumen parameters. of the grass silageinrams.kafkas)üniv)vet)fak)derg,15(1):19i 24. Keleş, G. ve O. Yazgan, Bakteriyel inokulantların silajfermentasyonuvehayvanperformansınaetkileri. Hay)Araş)Derg,15(1):26I34. Kleinschmit,D.H.andJ.L.Kung,2006.AmetaIanalysisof the effects of lactobacillus) buchneri on the fermentation and aerobic stability of corn and grass and smalligrain silages. J) Dairy) Sci, 89, 4005I4013, Kung, J.L. and N.K. Ranjit, The effect of Lactobacillus) buchneri) and other additives on the fermentation and aerobic stability of barley silage. J) Dairy)Sci,84,1149I1155. Lindsey,J.R.andJr.L.Kung,2010.Effectsofcombining Lactobacillus)buchneri40788withvariouslacticacid bacteriaonthefermentationandaerobicstabilityof cornsilage.anim)feed)sci)tech,159,105i109. McAllister, T.A, R. Feniuk, Z. Mir, P, Mir, L.B. Selinger and K.J. Cheng, Inoculants for alfalfa silage: effects on aerobic stability, digestibility, and the growthperformanceoffeedlotsteers.livest)prod)sci, 53,171I181. Mohammadzadeh, H., M. Khorvash, G.R. Ghorbani, W.Z. Yang, Effects of a dual-purpose bacterial inoculant on the fermentation characteristics of highmoisture maize silage and dairy cattle performance. South Afric J Anim Sci, 41 (4): Muller,C.,K.Botha,D.EngelbrechtandT.D.D hangest, 2000.Thechemicalcompositionofsilagesproduced inamediterraneanclimate.south)afr)j)anim)sci,)30) (Suppl.)1):91I92. Ozduven, M.L., F. Koc, C. Polat, L. Coskuntuna, Theeffectsoflacticacidbacteriaandenzymemixture inoculantsonfermentationandnutrientdigestibility ofsunflowersilage.kafkas)üniv)vet)fak)derg,15(2): 195I199. Pitt, R.E The probability of inoculant effectivenessinalfalfasilages.american)soc)agr)eng, 33,1771I1778,. Schroeder, J.W., Interpreting forage analysis. Extention Dairy specialist (NDSU). ASI1080, North DakotaStateUniversity. Seale, D.R., Bacterial inoculants as silage additives.j)appl)bactsymp,15,9si26s. Sucu, E. ve İ. Filya, The effects of bacterial ınoculantsonthefermentation,aerobicstabilityand rumendegradabilitycharacteristicsofwheatsilages. Turk)J)Vet)Anim)Sci,30,187I193. Van Soest, P.J., J.D. Robertson and B.A. Lewis, Methodsfordietaryfibre,neutraldetergentfibreand nonistarch polysaccharides in relation to animal Nutrition.J)Dairy)Sci,)74,3583I3597. Weinberg,Z.G.,G.Ashbell,Y.Hen,A.Azrieli,G.Szakacs andi.filya,2002.ensilingwholecropwheatandcorn in large containers with lactobacillus) plantarum and lactobacillus)buchneri.j)ind)microbiol)biotech,28,7i 11. Williams, A.P., R.J. Merry, J.K.S. Tweed and D.K. Leemans, The effect of different additives on proteolysis during ensilage of perennial ryegrass. Anim)Prod,54,