Makro Görünüm Yılı Bütçe Tasarısına Dair Notlar 25 Ekim Erol Gürcan Ekonomist +90 (212)

Transkript

1 T COVERAGE KICKOFF OTOKAR March 30, 2015 Makro Görünüm 2019 Yılı Bütçe Tasarısına Dair Notlar 2019 Bütçe Tasarısında, Yeni Ekonomi Programında, bütçeye dair paylaşılan tüm tahminler korundu. YEP sonrasındaki Kamu Maliyesinde disiplinden taviz yok: Eylem planına ilişkin rakamlarla desteklenen ikna edici detaylar, kısa-orta vadede hedeflerin yakalanması sürpriz olmayacaktır. Harcama-tasarruf kontrolü, gelir artırıcı - tahsilatı iyileştirici planlamalar ve israf önleyici tedbirler dikkat çekici. Yapılandırma, istisna, indirim, muafiyete mümkün mertebe başvurulmayacak. Para politikasında gerçekleşen güçlü sıkılaşma sonrasında odağın kaydığı maliye politikası tarafındaki tedbir/düzenlemeler (vergi ayarlamaları, özelleştirme portföyüne yönelik planlama, mevcut uygulama/sistemlerin iyileştirilmesine yönelik çalışmalar vs.) ön plana çıkabilir yorumumuzu koruyoruz. Gelir politikaları, 2019 da ekonomik dengelenme sürecini destekleyecek gerekli mali alanı temin edecek ve 2021 döneminde ise kamu harcamaları için ihtiyaç duyulan finansmanın sağlanması, sosyo-ekonomik kalkınma ve adaletin daha da güçlendirilmesi, ekonominin uluslararası düzeyde rekabet gücünün artırılması ve yurt içi tasarruflara katkı sağlanması hedefleri doğrultusunda yürütülecek. Ekonomideki dengelenmeyi destekleyici tasarruf bütçesi olarak tanımlanan ve sermaye giderlerinde %20 lik düşüşün öne çıktığı 2019 Bütçe Tasarısı nda öne çıkan noktalar aşağıda maddeler hâlinde sunulmuş olup; detaylar sonraki sayfalarda ele alınmıştır: Gider tarafında, Tüm gider kalemlerinde kesinti yapıldığı vurgulanırken, geçmiş yılların altında alımlar öngörüldü. İhracat, teknoloji üretimi ve turizme BUY yönelik kaynaklarda kesinti uygulanmadı Öncelik tasarruf alanı, altyapı yatırımları bütçesinde 75,9 milyar TL (GSYH nin % 1,7 si oranında) tasarruf sağlanacak. o 59,9 milyar TL Harcama ve Tasarruf (30,9 milyar TL Yatırımlar; 13,7 milyar TL Teşvikler; 10,1 milyar TL Sosyal Güvenlik Harcamaları; 2,5 milyar TL Mal ve Hizmet Alımları; 2,7 milyar TL Diğer alımlar) o 16 milyar TL Gelir Artırıcı Tedbirler Tek seferlik gelir karşılığı olmayan harcama bulunmamakta. Gelir tarafında, Genel olarak vergi oranlarında değil vergi gelirlerinde artış öngörüldüğü vurgulandı. Tek seferlik gelir artırıcı tedbir öngörüsü yok; ancak dönem içinde meydana gelebilecek tek seferlik uygulamalar bütçeyi pozitif etkileyebilir. Kamu Finansmanı Lütfen raporun 2018 yılı sonundaki için %110 olarak yasal öngörülen uyarıları göz iç borç önündebulundurunuz. çevirme oranı 2018 sonunda %107,5 olarak öngörülmekte (2017: %126,6) Tek Hazine Kurumlar Hesabı 17 Ekim 2018 de uygulamaya girdi. Orta-uzun vadede yaklaşık 40 milyar TL lik kamu kaynağı tek hesap üzerinden yönetilecek. Tek elde toplanacak nakit rezervinin uygun finansal araçlarla nemalandırılması sayesinde 3-4 milyar TL gelir/tasarruf elde edilmesi hedefleniyor yılında bütçeden yatırımlar için 65,1 milyar TL, reel sektörü desteklemek için 32,8 milyar TL kaynak ayrıldı. Tarım için, destek programlarına 16,1 milyar TL; yatırım ödenekleri için 5,1 milyar TL; kredi sübvansiyonu, müdahale alımları, tarımsal KİT lerin finansmanı, ihracat destekleri için 5,3 milyar TL olmak üzere toplam 26,5 milyar TL kaynak ayrıldı. BES katkısı için 4,1 milyar TL kaynak ayrılırken; 2019 sonunda bütçeden karşılanan toplam devlet katkısı tutarının 19,4 milyar TL ye ulaşacağı belirtildi. Sosyal yardımlar için de 62,1 milyar TL tutarında kaynak ayrıldı. Gedik Investment Research Görsel 1: Yeni Ekonomi Programı Bütçeye İlişkin Seçilmiş Göstergeler 2018 (E) 2018 (Y) 2019 (Y) 2020 (Y) 2021 (Y) Bütçe Giderleri (milyar TL) Büyüme (%) 21% 17% 16% 11% Büyüme (milyar TL) Faiz Hariç Giderler (milyar TL) Büyüme (%) 20% 13% 14% 10% Büyüme (milyar TL) Faiz Giderleri (milyar TL) Büyüme (%) 35% 54% 26% 16% Büyüme (milyar TL) Bütçe Gelirleri (milyar TL) Büyüme (%) 19% 17% 15% 12% Büyüme (milyar TL) Vergi Gelirleri (milyar TL) Büyüme (%) 17% 20% 17% 13% Büyüme (milyar TL) Diğer Gelirler (milyar TL) Büyüme (%) 27% 4% 3% 3% Büyüme (milyar TL) Bütçe Dengesi (milyar TL) Bütçe Dengesi / GSYH Faiz Dışı Denge (milyar TL) Faiz Dışı Denge / GSYH Görsel 2: İç Borç Çevirme Oranı: T TOPLAM İÇ BORÇ ÇEVİRME ORANI (%, Yıllık) Kaynak: Hazine ve Maliye Bakanlığı, BUMKO, Gedik Yatırım Erol Gürcan Ekonomist egurcan@gedik.com +90 (212)

2 2018 Yılı Bütçe Hedef ve Gerçekleşme Tahminleri Bütçe Gelirleri Vergi Gelirleri 2018 yılında vergi gelirleri hedefin 31,1 milyar TL üzerinde 630,5 milyar TL olarak gerçekleşmesi bekleniyor. o Küresel emtia fiyatları ve kurlarda yaşanan artışa bağlı olarak ithalde alınan katma değer vergisinin bütçe hedefinin 25,2 milyar TL üzerinde gerçekleşeceği tahmin edilmekte. o Gelir vergisinin ise tevkifatta yaşanan artışlar neticesinde 14,9 milyar TL hedefin üzerinde gerçekleşeceği tahmin edilmekte. o Yapılandırma kanunları kapsamındaki tahsilatlar bütçede öngörülen tutarların üzerinde gerçekleşmiştir. o Diğer taraftan, özel tüketim vergisi gelirlerinin bütçe hedefinin 5,9 milyar TL (eşel mobil sistemi, büyümedeki yavaşlama), dahilde alınan katma değer vergisi gelirlerinin (büyümedeki yavaşlama) ise hedefin 5,8 milyar TL altında gerçekleşmesi beklenmektedir. Vergi Dışı Gelirler Vergi dışı gelirlerin hedefin 21,7 milyar TL üzerinde gerçekleşerek 119 milyar TL olması öngörülmektedir. o Kamu bankalarından elde edilen temettü gelirlerinin bütçe hedefinin 4,4 milyar TL üstünde gerçekleşmiş olması, o Bedelli askerlikten tahsil edilmesi beklenen 9 milyar TL tutarındaki gelir, o İmar barışından tahsil edilmesi beklenen 6 milyar TL tutarındaki gelir etkili olacaktır Yılı Bütçe Hedef ve Gerçekleşme Tahminleri Bütçe Giderleri 2019 yılı Bütçe ödenekleri 2018 yılına göre %26 (198 milyar TL) artmakta. o %99 u (197 milyar TL si) başlıca 4 bütçe harcama kalemindeki artışa denk düşmektedir. 1. Personel Giderleri ve Sosyal Güvenlik Kurumlarına Devlet Primi Giderleri ile Personel Giderlerini Karşılama Ödeneği (Bütçe Giderleri içindeki payı %30,6): Personel giderleri geçen yıla göre % 35,6 oranında artarak 216,6 milyar TL den 293,7 milyar TL ye yükselmiştir Kamu personel ücretlerine 2019 yılı içerisinde yansıtılacak olan enflasyon farkı ödemeleri 2018 yılında kadroya geçen taşeron işçilerin ücret ödemeleri nedeniyle, 2. Sosyal Güvenlik Kurumuna Yapılan Transferler (Bütçe Giderleri içindeki payı %19,3): % 36,5 oranında artarak 135,7 milyar TL den 185,2 milyar TL ye yükselmiştir yılı içerisinde emekli ve yaşlılık aylıklarına yapılacak (enflasyon farkı dahil) zamlar Emeklilere verilecek bayram ikramiyeleri nedeniyle 3. Faiz Giderleri (Bütçe Giderleri içindeki payı %12,2): 2018 yılına göre %63,6 oranında artarak, 71,7 milyar TL den 117,3 milyar TL ye yükselmiştir. Faiz faiz oranında ve döviz kurundaki yükselişe bağlı olarak borçlanma maliyetlerindeki ve dış borç faiz ödemelerindeki artış nedeniyle 4. Gelirden Ayrılan Paylar (Bütçe Giderleri içindeki payı %11,9): Gelirlerdeki artış nedeniyle gelirden ayrılan paylar 2018 yılı ödeneklerine göre %27,2 oranında artarak 89,9 milyar TL den, 114,3 milyar TL ye yükselmiştir. o Diğer kalemlerdeki artış ve azalışların net etkisi %1 (1,5 milyar TL) Bütçe Gelirleri Merkezi yönetim gelirlerinin %17,4 artışla 880,4 milyar TL ye ulaşacağı tahmin edilmektedir. Vergi Gelirleri %20 oranında artarak 756,5 milyar TL ye ulaşacağı tahmin edilmektedir. Vergi Dışı Gelirler %4 oranında artarak 123,9 milyar TL ye ulaşacağı tahmin edilmektedir. Gedik Yatırım 2

3 GÖRSEL 3: 2018 ve 2019 Bütçe Görünümü Bütçe Ödeneği 2018 Gerçekleşme Tahmini 2019 Teklif Edilen 2018 Bütçe Ödeneğine Göre Değişim Değişim TL % Sapma Bütçe Giderleri % Faiz Hariç Giderler % Personel Giderleri % SGK Devlet Primi Giderleri % Mal-Hizmet Alımları % Cari Transferler % Sermaye Giderleri % Sermaye Transferleri % Borç Verme % Yedek Ödenekler % Faiz Harcamaları % Bütçe Gelirleri % Vergi Gelirleri % Gelir Vergisi % Kurumlar Vergisi % Motorlu Taşıtlar Vergisi % Dahilde Alınan KDV % ÖTV % BSMV % İthalde Alınan KDV % Damga Vergisi % Harçlar % Vergi Dışı Gelirler % Bütçe Dengesi % Faiz Dışı Denge (Maliye Tanımlı) % Gedik Yatırım 3

4 GÖRSEL 4: Merkezi Yönetim Bütçeleri Özet Görünüm (milyon TL) GÖRSEL 5: Merkezi Yönetim Bütçeleri Özet Görünüm GSYH ye Oran (%) Gedik Yatırım 4

5 GÖRSEL 6: Merkezi Yönetim Bütçeleri Özet Görünüm Bütçe Payı (%) GÖRSEL 7: Merkezi Yönetim Bütçe Ödeneklerinin Ekonomik Dağılımı ( ) Gedik Yatırım 5

6 YASAL UYARI Burada yer alan bilgiler Gedik Yatırım Menkul Değerler A.Ş. tarafından genel bilgilendirme amacı ile hazırlanmıştır. Yatırım Danışmanlığı hizmeti; aracı kurumlar, portföy yönetim şirketleri, mevduat kabul etmeyen bankalar ile müşteri arasında imzalanacak Yatırım Danışmanlığı sözleşmesi çerçevesinde sunulmaktadır. Burada yer alan yorum ve tavsiyeler, yorum ve tavsiyede bulunanların kişisel görüşlerine dayanmaktadır. Herhangi bir yatırım aracının alımsatım önerisi ya da getiri vaadi olarak yorumlanmamalıdır. Bu görüşler mali durumunuz ile risk ve getiri tercihlerinize uygun olmayabilir. Bu nedenle, sadece burada yer alan bilgilere dayanarak yatırım kararı verilmesi beklentilerinize uygun sonuçlar doğurmayabilir. Burada yer alan fiyatlar, veriler ve bilgilerin tam ve doğru olduğu garanti edilemez; içerik, haber verilmeksizin değiştirilebilir. Tüm veriler, Gedik Yatırım Menkul Değerler A.Ş. tarafından güvenilir olduğuna inanılan kaynaklardan alınmıştır. Bu kaynakların kullanılması nedeni ile ortaya çıkabilecek hatalardan Gedik Yatırım Menkul Değerler A.Ş. sorumlu değildir. Gedik Yatırım 6