Engellilerin İş Hayatına Katılımı. Prof. Dr. Zeynep Aycan Türk Psikologlar Derneği - İstanbul Şube Başkanı

Transkript

1 Engellilerin İş Hayatına Katılımı Prof. Dr. Zeynep Aycan Türk Psikologlar Derneği - İstanbul Şube Başkanı 1

2 Eğitimin Başlıkları I. Engelliler Neler Yapabilir? Bildiğiniz ünlü engelliler kimler? II. Engelliler ve İstihdam Kurumlar Engellileri neden işe almalı? Kurumlar Engellileri işe almaktan neden kaçınıyor? Engelli istihdam kararını etkileyen öncelikli nedenler? 2

3 III. İş Başvuru Sürecinde Bilinmesi Gerekenler Özgeçmiş hazırlama Önyazı hazırlama İş görüşmelerine hazırlık 3

4 I. Engelliler Neler Yapabilir? Bildiğiniz ünlü engelliler kimler? 4

5 Ünlü ve Başarılı Engellilerden Bazıları... Ludwig van Beethoven Besteci, işitme engelli David Paterson New York valisi, görme engelli Eşref Armağan Ressam, görme engelli 5

6 Stephen Hawking Biliminsanı, ALS hastası (sinir sistemi hastalığı) John Forbes Nash Nobel Ödüllü Ekonomist, Şizofren 6

7 Dilek Sabancı, spastik engelli Richard Branson, disleksik Aşık Veysel, ozan, saz sanatçısı, görme engelli 7

8 Mehmet Ali Birand, ampüte Fazıl Say, Besteci, Piyanist, otistik 8

9 Ve daha adını bilmediklerimiz... Gülçin Erdiş: Tekerlekli sandalye bağımlısı anaokulu müdür yardımcısı, dalgıç, planör eğitmeni, tenis şampiyonu, binici. Ayse Işık: Ressam, Ampüte Lokman Ayva: Milletvekili, Görmez Engin Avcı: Dişçi, Pinpon şampiyonu, Motor Sürücüsü, Ampüte 9

10 II. Engelliler ve İstihdam Kurumlar Engellileri neden işe almalı? Kurumlar Engellileri işe almaktan neden kaçınıyor? Engelli istihdam kararını etkileyen öncelikli nedenler? 10

11 Kurumlar engellileri neden işe almalı? Önem sırasına göre sıralayalım: yardım amaçlı, insani nedenler vergi avantajı hukuki nedenler iş başarısı ve motivasyonları yüksek olduğu için dini ve vicdani nedenler olumlu kurum imajı yaratma sosyal sorumluluk diğer:... 11

12 Kurumlar Engellileri İşe Almaktan neden kaçınıyor? Önem sırasına göre sıralayalım: maliyetli olduğu için iş güvenliği tehlikeye girer endişesi olumsuz önyargılar engelliler ve potansiyelleri hakkında bilgi eksikliği engellilerin hangi işlerde çalışabilecekleri hakkında bilgi eksikliği başarısız olacakları endişesi kalifiye eleman bulma bulma zorluğu engelliye uygun iş bulma zorluğu engellileri koruma ve kollama isteği (örn. işe ulaşım zorluğu) yaygın işsizlik sorununun parçası diğer:... 12

13 Engellileri İstihdam Kararını Etkileyen Öncelikli Faktörler A. Kanuni zorunluluk B. Maliyet C. Engelliler ve çalışabilecekleri işler hakkında bilgi eksikliği D. İşverenlerin olumsuz önyargıları E. Eleman bulma zorluğu 13

14 A. Engelli İstihdamı ve Kanun 6 Nokta Körler Vakfı Görme Engelliler Bilgi ve İletişim Projesi, yılında düzenlenen İş Kanunu'na göre 50 veya daha fazla işçi çalıştıran bütün işverenlerin en az % 3 oranında özürlü çalıştırması, bu oranı işten çıkarım ve yeni alımlar esnasında da koruması gereklidir. İstihdam edilmesi gereken özürlü sayısını hesaplarken birden fazla işyeri veya fabrikası bulunan işverenler tüm çalışan sayılarını göz önünde bulundurmalıdır. Bu koşulları yerine getirmeyen işverenler İş Kanunu'nun 30. Maddesi gereği her ay TL ceza öderler. Eskiden çalıştığı işyerinde tekrar çalışmayı talep eden engelli işçiyi açık veya boşalan uygun kadroya yerleştirmeyen işveren ise işçiye altı aylık ücret tutarında tazminat ödemekle yükümlüdür. Bu kapsamda çalıştırılacak olan özürlü belirli bir yaşamsal fonksiyonunun en az % 40'ını kaybetmiş olmalıdır. Fonksiyon kaybı % 80 ve üzerine çıktığı zaman işçinin işveren payına düşen sigorta priminin yarısı Hazine tarafından karşılanır. Emekli Sandığı Kanunu'na göre göreve girişlerinde en az % 40 oranında özürlü olduklarını sağlık kurulu raporu ile belgeleyen ve devlet memuru olarak en az 15 yıl fiili hizmeti bulunan engelliler istekleri doğrultusunda malullük kapsamında değerlendirilmektedirler. Bu kimseler kurumdan 15 yıl hizmet sonrasında istifa etseler bile kendilerine emekli ikramiyesi verilir ve emekli aylığı bağlanır 14

15 2010 yılı engelli maaşları Yeni düzenlemelerle birlikte 18 yaşını doldurmuş ve özür derecesi yüzde arasında olan engellilerin maaşlarının miktarının aylık TL, üç aylığın 556 TL olduğunu belirten Hasan Tahsin Yazıcı, engellilerin 1 Mart'ta 3 aylık farkı da alacakları için yaklaşık TL civarında maaş alacağını, 1 Haziran'da alacakları ücretin ise 556 TL olacağını söyledi. 18 yaşını doldurmuş ve özür derecesi yüzde arasında olan engellilerin maaşlarının miktarının aylık TL, üç aylık 834 TL olduğunu hatırlatan Yazıcı, bu engellilerin 1 Mart'ta 3 aylık fark alacaklarının TL civarında, 1 Haziran'da ise alacaklarının 834 TL olacağını vurguladı. 15

16 B. Görme Engellileri için Ürünler ve Maliyetleri teknoloji/engelli-teknolojileri/1091- goerme-engelliler-cin-ceitli-ueruenler.html 16

17 Ekran Okuma ve Büyütme Programı JAWS for Windows PRO Edition Ekran Okuma Programı ve Türkçe Sentezleyicisi ile birlikte ve diğer dillerde Ekran Okuma Programı Hiç Görmeyenler için Türkçe AYLİN Sesli: 1375 $ Ekran büyütme programı: 620 $ Bu işyerlerinde engellilerin çalışma ihtiyaçlarını karşılayacak özel araç ve gereçler Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı ile Özürlüler İdaresi tarafından çıkarılacak tebliğ ile yönetmeliğin yayınını takiben altı ay içerisinde belirlenmesine karar verilmiştir. Ancak belirtilen tebliği henüz yayınlanmamıştır ve bu sürecin 2009 yılında tamamlanması beklenmektedir. 6 Nokta Körler Vakfı Görme Engelliler Bilgi ve İletişim Projesi, 17

18 Vergi Avantajı Gelir Vergisi Kanunu'na göre ölüm, sakatlık, işsizlik gibi durumlarda verilen tazminat ve yapılan yardımlar gelir vergisinde muaftır. Aynı kanuna göre çalışma gücünün en az % 80'ini kaybetmiş çalışanlar birinci, en az % 60'ını kaybetmiş çalışanlar ikinci, en az % 40'ını kaybetmiş çalışanlar ise üçüncü dereceden sakat olarak sınıflandırılmaktadır. Bu sınıflandırmaya göre 19 Temmuz 2005 tarihi itibariyle bahsi geçen birinci derece sakatların ödemekle yükümlü olduğu gelir vergisi tutarında 530, ikinci derece sakatların ödemekle yükümlü olduğu gelir vergisi tutarında 265, üçüncü derece sakatların ödemekle yükümlü olduğu gelir vergisi tutarında ise 133 Yeni Türk Lirası indirim yapılmasına karar verilmiştir. 6 Nokta Körler Vakfı Görme Engelliler Bilgi ve İletişim Projesi, 18

19 C. Engelliler ve çalışabilecekleri işler hakkında bilgi eksikliği Avrupa Ülkelerinde İşkolları Telefon ve Bilgisayar Operatörlüğü / Programcılığı İş Yönetimi Eğitimi Parfüm Sanayii Şarap Tadımı Ticaret ve Pazarlama Teknikleri Ofis görevleri:(sekreterlik, Muhasebecilik, Müşteri İlişkileri) Tele pazarlama Resepsiyon Görevliliği Halkla İlişkiler - Basın Yayın Masörlük - Fizyoterapistlik Ağrı Tedavisi Anse, 2009

20 Avustralya daki İşkolları Kimyasal üreticisi Çocuk bakıcısı Bilgisayar danışmanı Bilgisayar operatörü Bilgisayar programcısı Müşteri hizmetleri İstihdam danışmanı Mali danışman Bahçıvan Gazeteci Yargıç Avukat Bakım mühendisi Yönetim danışmanlığı Pazarlama müdürü Masör Meteoroloji uzmanı Mesleki terapist Orkide yetiştiricisi Piyano akortçusu Psikolog Bisiklet tamircisi Araştırma analisti Ses mühendisi Konuşma patoloğu Borsacı

21 Türkiye de İşkolları Telefon operatörlüğü Bilgisayar operatörlüğü Çağrı Merkezi operatörlüğü Avukatlık Öğretmenlik Masörlük Galoş üretimi Kültür mantarı yetiştiriciliği El Sanatları Temel tesisat ve tamirat işleri

22 Türkiye de İŞKUR tarafından tanımlanan Potansiyel İşkolları İŞKUR tarafından az görenlerin çalışabileceği 67 iş kolu belirlenmiş, bunlar içinden görmezlerin çalışabileceği 34 işkolu seçilerek listelenmiştir. Müellif (yazar) Metin yazarı Masör (spor) Büro memuru (genel) Yıkama ve ayıklama işçisi (konserve imali-elle) Tad bakıcı (kahve ve çay) Tad bakıcı (içki) Metal mamuller montaj işçisi Elektrik montörü (büro makineleri) Elektronik montörü (genel)

23 D. Olumsuz Önyargılar Önyargılar a. özürlü işçiler, sık sık mazeret izni alırlar ve sürekli hastalanırlar. b. verimli ve iyi çalışamazlar. c. hissidirler. alıngan, kırılgan olurlar ve çabuk kızarlar. d. diğer çalışanları rahatsız etmektedirler ve genel çalışma temposunu düşürmektedirler. e. daha çok iş kazalarına maruz kalmaktadırlar. f. halkla ilişkiler açısından olumsuz bir manzara oluşturmaktadırlar. g. işyerinde özel düzenlemelerin yapılması masraflıdır. h. işten atmak ve cezai müeyyide uygulamak daha zordur. i. emek piyasasında yeterince sağlam işsiz bulunmaktadır. Gerçekler a. iş bırakma ihtimalleri daha az olmaktadır. b. sorumlu ve kesintisiz olarak çalışmaktadırlar. c. daha az iş kazalarına sebep olmaktadırlar. d. işlerini daha çabuk kavramaktadırlar. e. daha çok iş bilincine sahip olmaktadırlar. f. normal işçiler kadar verim göstermektedirler. g. işlerine zamanında gelmektedirler. Antonak ve Livneh, 1999; Barrett,

24 IV. İş Başvuru Süreci Özgeçmiş hazırlama Kaynak: Önyazı hazırlama Kaynak: İş arayanların ilan verdiği siteler İş görüşmelerine hazırlık Kaynak: 24

25 Özgeçmiş Hazırlarken Dikkat Edilmesi Gerekenler Özgeçmiş (CV) Nedir? CV (Curriculum Vitae / Özgeçmiş), Latince karşılığı olarak hayat yarışı, profesyonel hayat yarışında kişinin kendini kısaca anlatmasını sağlayan araç anlamına geliyor. Özgeçmiş ; kişinin eğitimi, deneyimleri, nitelikleri ve becerileri v.b. gibi önemli bilgilerini içeren kısa tanıtım dokümanıdır. 25

26 Özgeçmiş Hazırlama Prensipleri 1- Kısa ve Öz Güzel ve temiz görünmeli, sade ve kolay okunur olmalı. Yazım kuralları ve noktalama işaretlerine dikkat edilmeli yazım ve noktalama işareti hataları, ufak detaylar olsa da "dikkatsiz" ve "özensiz" bir kişi imajı çizer. Tüm bilgilerinizi bir sayfaya sığdırmaya çalışın. Kimse uzun özgeçmişleri okumaktan hoşlanmaz, özellikle ilgisiz detaylar içerenleri. 2- Format Özgeçmişinizdeki içeriğin kariyer seviyeniz ile uyumlu sırada olduğundan emin olun. Güçlü yönlerinizi öne çıkarın. Zarif ve tutarlı fontlar kullanarak göze hoş gelen bir doküman yaratın. İlanda yer alan ve vurgulanan sözcükleri veya eş anlamlılarını özgeçmişinizde kullanarak aranılan göreve yakın olduğunuzu gösterebilirsiniz. Ayrıca şirket hakkında araştırma yaparak bu bilgileri ön mektupta kullanmak da yakınlık yaratır. 3- Kişisel Bilgiler Kendinize zarar verecek detayları (dış görünüşünüz ve engelinizle ilgili duygu sömüren ve işten çıkarılma gibi) özgeçmişinizde kesinlikle bahsetmeyin ve öne çıkarmayın. Geçmiş iş deneyimlerinizle ilgili olumsuzluklara fazla yer vermeyin çünkü bunlar iş görüşmesinde yeri geldiği zaman karşılıklı konuşulacaktır. Her zaman size kolayca ulaşılabilecek ulaşım bilgilerinizi verin. 4- Tutarlı Olun Özgeçmişinize "Kariyer Hedefi" kısmını koyduysanız listelenen iş tecrübelerinin bu hedefi desteklediğinden emin olun. Genel olarak, başvurulan pozisyona göre tecrübelerinizdeki ilgili kısımları öne çıkarın. Özgeçmiş bilgileriniz hakkında dürüst olun. 26

27 ÖRNEK CV HAZIRLAMA BİLGİLERİ Özgeçmiş (CV) hazırlarken aşağıdaki ana başlıklar ve alt başlıklardaki bilgilerin hepsini eksiksiz ve güncel bilgilerinizle özenle hazırlamaya dikkat edin. Başarılı bir iş görüşmesi öncesi işverenleri özgeçmiş değerlendirmelerinde sizden etkilenmesinin yolu, eksiksiz yer vermenizden geçer. Özgeçmiş hazırlarken özellikle iletişim, eğitim, engel durumu, engel oranı, deneyim bilgilerinizin yanına özenle seçilmiş gülümseyen bir resminizi de eklemeyi unutmayınız. BİLGİLERİN SIRASINA DİKKAT! Kişisel Bilgiler: - İsim - Adres - Telefon numarası - E-posta adresi - Doğum Tarihi - Doğum Yeri - Uyruğu - Medeni Hali 27

28 Eğitim Durumu: (Sondan başa doğru yıllara göre yazarak alt alta sıralayınız) Askerlik İle İlişiği Yabancı Dil Bilgisi Deneyimler Staj: Katıldığı Kurslar Konferanslar/seminerler Profesyonel sertifikalar Bilgisayar Bilgisi: Etkinlikler: Ödüller: İlgilenilen Alanlar/Hobiler: Engel Durumunuz: Sahip olduğunuz engelinizin kısaca tanımı Engel Oranınız: Hastaneden aldığınız sağlık kurulu raporunuzda yer alan engelinizin oranı Referanslar: Özgeçmiş ile attığınız ilk adımda her zaman başarılı olmanın yolu mülakattın olumlu geçmesi ile sağlanır. Daima unutmayın ki mülakat öncesi karşılaşabileceğiniz ortam ve durumları her şekilde göz önünde bulundurmak ve söz konusu durumlarda kendinizi daha rahat hissetmek amacıyla kısa bir ön hazırlık yapmanızın önemli fayda sağlayacaktır. 28

29 Özgeçmiş Hazırlarken Sık Yapılan En önemli 6 Hata! 1. Ciddiye alınmanızı engelleyen garip e-posta adresi: İş başvurunuzda özgeçmişte yer alan tüm nitelikleriniz/yazılanlar firmanın aradığı aday kriterlerine uyuyor gibi.. Ancak o da ne? Özgeçmişinizi iletişim bölümünde yer alan şöyle bir eposta adresi: sirilsiklamasik@...com. Hiç düşünmediğiniz ve nasıl olur diyebileceğiniz hakkınızda istemeyeceğiniz olumsuz geri dönüşümler verecek garip e-posta adresleri vermeyin: anlikkiz@...com, katmerliadam@...com, uykudayim@...com gibi. Eğer isminizin yer aldığı bir eposta adresini özgeçmişinizde yer vermeniz, en doğrusu olduğunu ve çok önemli bir detay olduğunu sakın unutmayın. 29

30 2. Aceleyle hazırlanmış karışık bir özgeçmiş: Aceleyle temiz yada düz olmayan özensiz bir A4 kağıdına, zamanla yarışır gibi hızla, ayak üstü yazılmış düzensiz, sayfa düzenine dikkat edilmeden karışık bilgiler yumağı gibi görünen özgeçmişinizin işveren tarafından daha görür görmez şansı ne yazık ki çok çok azdır. Unutmayın her zaman az önce saydığımız önemli hususlara dikkat edilmediği için özgeçmişlerin çoğu ilk izlenimden dolayı değerlendirilmeden elenir. Çünkü bir özgeçmişte ilk etki ve olumlu intiba, düzenli mi?, temiz mi?, titizlikle özenilerek yazılmış mı? Şeklinde değerlendirilerek bakılır. Ya da incelenmesi için ilk göz ucu ile yapılan ön inceleme sonrası detaylı olarak değerlendirilmek üzere diğer başvuru yapan adayların özgeçmişleri arasından seçilir. 30

31 3. Olmaz dedirten eğlencelik artistik fotoğraf: İşte olmaması gerekn önemli bir konuda günlük anlarınızı ölümsüzleştirmek için cep telefonunuzla kendinizi çektiğiniz resimler, her hangi bir mekanda dostlarınızla ya da sadece kendinizi çektirdiğiniz ve sonradan kendinizin olduğu bölümü kesip kaydettiğiniz fotoğraflar, güneş gözlüklü, özensiz kıyafetli, bulanık görüntülü ve garip bakışlı pozlar... Lütfen bu resimleri iş arayışı yaparken kayıt oldupunuz sitelerde ve asla özgeçmişleriniz kullanmayın. Bunları sadece arkadaşlarınıza göndermeyi tercih edin, iş başvurularınıza değil. Fotoğraflarınızda özellikle özel olarak hazırlanarak düzgün ve özenli giyimli, gülümsediğiniz bir vesikalık fotoğrafınız tüm artistik duruşlardan daha fazla puan toplamanızı ve olumlu sonuç almanızı sağlar. 31

32 4. Eğitim aldığınız anaokulu ve ilkokul bilgisi: Özgeçmişinizin en önemli yeri olan eğitim bölümünde çocukluğunuzun ilk yıllarından başlayarak tüm okuduğunuz okulları yazmanıza gerek yoktur. Örneğin ilkokul ve anaokulu nerede, hangi okulda kaç yılında bitirdiğiniz işveren için önemli bilgiler değil. Ve asla da bu bilgileri merak etmemekle beraber görüşme sırasında da size sormayacaktır. Sadece önemle dikkat etmeniz gereken, lise (hangi tip liseden (düz lise, meslek lisesi gibi) ve bölümden mezun olduğunuzu) lisans ve varsa yüksek lisans-doktora yazmanızdır. 32

33 5. İş tecrübeleriniz hakkında yetersiz bilgi: Özgeçmişlerde işverenlerin ilk bakış da göz gezdirdikleri iş tecrübeleriniz en can alıcı ve de adayların en sık hata yapılan bölümdür. İş tecrübelerinizin kısaca neler olduğunu yazmak asla tek başına yeterli değildir. Özellikle hangi firmada ne yaptınız? Sorumluluklarınız, görev aldığınız pozisyon nelerdi? Hangi projelerde yer aldınız? Önemli olan her zaman yazacağınız ve işverenin dikkat ettiği detaylardır. Örneğin; X Firması-Staj diye yazdınız, iyi ancak ne stajı? Ya da B Firması-Eleman olarak yazdınız, güzel ancak size verilen iş göreviniz içinde ne elemanı olduğunuzu ve sorumluluklarınızı mutlaka yazmalısınız. Size ayrıcalık getirecek önemli bir konuda ofis makinelerini kullanabildiğinizi yazmak bir meziyet değil, önkoşuldur. Bildiğiniz, tecrübeli olduğunuz her deneyiminizi yazmak sizi avantajlı konuma getireceğini de gözden kaçırmayın. 33

34 6. Referans bilgisi: İlk iş başvurunuzu yapacaksınız ve uygun referansınız hiç yok ise katıldığınız kurs eğitmenlerinizi, akademik referanslarınızı kullanın. Asla olmayan, yanlış isimleri, aile bireylerinizin ya da yakın aile dostlarınızın isimlerine yer vermeyin. Örneğin: Firma başvurunuzu kabul ederek sizi işe aldı. Özgeçmişinizde yer alan referansınızdaki isim ya da isimlerle iletişim kurduğunda verdiğiniz isim ya da iletişim bilgisinin doğru olmadığını ya da yakın aile dostunuz olduğu ortaya çıktı. Bu durumda işveren sizin hakkınızda ne düşünür ve size söylediğinde ne yaparsınız? 34

35 Referansın Önemi ve Dikkat Edilmesi Gerekenler Eğitiminizi yeni tamamlamış ve hiçbir yerde staj yapmamış ya da hiç iş deneyiminiz yoksa özgeçmişinizde önemli bir bilgi ve detay olan referanslar bölümünü boş bırakabilirsiniz. Ayrıca referanslar bölümü boş bırakılacaksanız şu not ekleyebilirsiniz: 'Arzu edilirse belirtilecektir.' Referanslar bölümü illa da doldurmam gerek diyerek sadece boş kalmasın düşüncesi ile yakın arkadaşlarınızı ya da aile üyelerinizi referans bölümüne yazmayınız. Çünkü özgeçmişinizle iş başvurusu yapacağınız firma yetkilileri, referans bölümünde yer alan bilgilerin sadece o alanı doldurmak için yazılıp yazılmadığını, orada yer alan isimlerin gerçek olup olmadığını kolaylıkla anlayabiliyorlar. Özellikle bu ve benzeri durumlarla o kadar sık karşılaşılıyor ki uzmanlar bu konuda daha dikkatli olunması gerektiğinin altını çizerek iş arayanları uyarıyorlar. Referanslar bölümüne doğru isimleri sıralanmaması iş arayışınızda size avantaj kazandırması gerektiği yer de iş arayışınız ve kariyer planlarınızın olumsuz sonuçlanmasına neden olabilir. Referanslar bölümünde isimleri sıralarken itici ve önyargı oluşturabilecek, siyasi kinlikleri olan milletvekili, vali, bakan, belediye başkanı ve kamuda önemli birimlerde üst düzey isimlere kesinlikle yer vermeyiniz. Çünkü uzmanlara göre bu isimler işe alımı gerçekleştirecek kişi ve firmalar üzerinde olumsuz bir etki ve gözdağı vermek anlamına gelmektedir. Oysa referans probleminizi çözmenin kolay yolları da var. Bunlar; lise, üniversite, meslek kurslarında size eğitiminiz boyunca destek veren akademisyen ve eğitmenleri, sivil toplum örgütleri (dernekvakıf) yöneticilerini, katıldığınız gönüllü çalışmalarda size destek olan sevdiğiniz kişileri de rahatlıkla referanslarınız bölümüne yazabilirsiniz. Referanslar bölümüne sıralayacağınız bu isimler profesyonel referans olarak kabul edilerek size avantaj sağlayacaktır. Referans bölümüne yazacağınız her doğru ismin iş başvurusu yaptığınız firmaların referans kontrolü yaparak özgeçmişde yer alan isimlerin doğru olup olmadığı ve hakkınızda bilgi almak için iletişim kurduklarını unutmayın. Doğru referans sizi her zaman kariyer dünyanızda daha başarılı olmanızda önemli bir katkı sağlayacaktır. 35

36 BUSE TAŞKESEN Adres Bilgileri Bahçelievler Sok. No:1 Bahçelievler / İSTANBUL Ev Tel (212) Cep Tel (532) E-posta buse@busmail.com Kişisel Bilgiler Cinsiyet Bayan Doğum Tarihi 01/01/1980 Medeni Durum Bekar Uyruk T.C. Sürücü Belgesi H Engel Durumu Ortopedik Engelli Engel Oranı %40 Kariyer Hedefi İş hayatımda, eğitim ve kariyer geçmişime uygun bir kariyer fırsatı yakalamak. Uzun vadede, çalıştığım firmaya değer katarak yöneticiliğe terfi etmek. Eğitim Bilgileri Yüksek Lisans İşletme 09/ /2004 Üniversite İktisat 09/ /2002 Lise Matematik 09/ /1998 Sabancı Üniversitesi İstanbul Gaziantep Üniversitesi Gaziantep Gaziantep Lisesi Gaziantep İş Deneyimi 10/2004 Halen Çalışıyorum Bilge Finans Danışmanlığı İstanbul Departman : Finans Pozisyon : Danışman Tam zamanlı İş tanımı : Kurumsal finans danışmanlığı. Bilgisayar Bilgisi Word, Excel, Powerpoint, Outlook: Çok iyi - Matlab: Çok iyi Yabancı Dil Bilgisi İngilizce Okuma: Çok iyi, Yazma:Çok iyi, Konuşma:Çok iyi Fransızca Okuma: Çok iyi, Yazma:Çok iyi, Konuşma:Çok iyi Hobiler Kitap okumak, tenis, sinema, internet,seyahat etmek, trophy ve outdoor sporları Referanslar Mustafa Öz Sabancı Üniversitesi Profesör Tel no.: (212) Feridun Bilge Bilge Finans Danışmanlığı Genel Müdür Tel no.: (212) (Eğer Referanslar bölümü boş bırakılırsa şu not eklenebilir: Arzu edilirse belirtilecektir. ) 36

37 Önyazı Hazırlama Önyazı özgeçmişe ek olarak yazılan ve özgeçmişte belirtilmeyen kariyer hedeflerinizin ve kariyeriniz açısından önem taşıyan noktaların vurgulanmasına yardımcı olur. Kapak yazısı bilgi ve becerilerinizi tümüyle anlatacağınız bir yazı değil, özgeçmişinize destek olacak genel beklentilerinizi ortaya koyduğunuz bir metindir. Önyazı size; kendinizi tanıtma, özgeçmişinizi kişiselleştirme, beceri ve deneyimlerinizin işverenin ihtiyaçlarına uygunluğunu belirtme fırsatını sunar. Önyazı işverenin iletişim becerilerinizi, detaya verdiğiniz özeni ve yazılı iletişiminizin kalitesini analiz edebilmesini sağlar. 37

38 Önyazı Yazmak İçin İpuçları Kapak yazısı bir anlamda pazarlama yazısıdır. Kapak yazınızı pozisyonun gerekliliklerine ve işverenin ihtiyaçlarına göre hazırlayın. Neden pozisyona ilgi duyduğunuzu, motivasyonunuzu ve güçlü yanlarınızı belirtin. Pozisyonun sizin için ne kadar önemli olduğunu değil, işyerine getireceğiniz katma değeri anlatın. Kapak yazınız kısa ve öz olmalıdır; bir sayfayı geçmemelidir. Hiçbir işveren hayat hikayenizi okumak istemez. Tek ve standart bir kapak yazısı yazmak yerine kapak yazınızı başvurduğunuz pozisyona ve şirkete göre kişiselleştirin. Kariyer hedeflerinizi ve amacınızı açıkça belirtin. Özgeçmişinizi tekrarlamayın. Kapak yazınızda becerilerinizi ve başarılarınızı anlatın. "Ben" ile başlayan çok fazla cümle kullanmayın ve aktif tanımlamalar yapın. Çelişkili cümleler kullanmayın. Kapak yazınızda kısa paragraflar kullanın ve kolay okunabilir olmasına özen gösterin. 38

39 Önyazı Örneği Sayın Azra TURUNCU İnsan Kaynakları Direktörü Turuncu MEDYA Çarşı Plaza Kat: 17/C No:11 İstanbul 1 Ocak 2010 Sayın Azra TURUNCU, 29 Eylül son başvuru tarihli Engelsizkariyer.com da yer alan Müşteri İlişkileri Direktörü ilanınız ilgimi çekti. Söz konusu pozisyonun benim deneyim, bilgi ve becerilerime oldukça uygun olduğunu düşünüyorum. Dolunay şirketinde Müşteri İlişkileri Sorumlusu olarak çalıştığım süre içerisinde yaptığım pazar analizleri ile yeni müşteriler kazandırarak ve müşteri memnuniyetini hedeflenen orandan daha fazlasına çıkararak şirketimin karlılığını önemli ölçüde arttırdım. Bugüne kadar görev aldığım tüm şirketlerde araştırmacı, yenilikçi ve fırsat yaratan bir rol alarak, şirketlerimin daha etkin bir yapıya kavuşmasını sağladım. Bahsettiğim araştırmacı kişiliğim, yenilikçi yapım ve bugüne kadar gösterdiğim performans ve geniş tecrübem ile şirketiniz için de son derece yararlı olacağıma inanıyorum. Ekim ayı içerisinde bir görüşme için uygun olabilirim. Pozisyonun gerekliliklerini ve benim bu pozisyonun gerekliliklerine uygunluğumu görüşmek üzere sizden haber bekliyorum. İlginiz için şimdiden teşekkür ederim. Saygılarımla, İMZA Elif YILMAZLAR 39

40 İş arayanların ilan verdiği siteler 1. İlan verin ve ilan verilen sitelere bakın

41 İş Görüşmesi Yapan kişiler için Sorulması uygun olan sorular: (Yetkinlikler, eğitim, beceriler ve iş deneyimiyle ilgili tüm sorular sorulmalı.) Önerdiğimiz işteki performansınız engelinizden ne oranda etkilenebilir? Önerdiğimiz işin dışında daha fazla verimli olabileceğinize inandığınız başka işler nelerdir? Engeliniz nedeniyle görevlerinizde herhangi bir değişiklik yapmak gerekir mi? Önerdiğimiz işin yapılması için ne tür teknik ve diğer destek sistemlerine ihtiyaç var? Başvurunuz kabul edilirse kurumumuzdan diğer özel talep ve beklentileriniz neler olur? 41

42 İş Görüşmesinde Sorulması uygun OLMAYAN sorular: Engelinizin niteliği ve oranı nedir? Neden engelli oldunuz? İşe gelmeden maaş almayı ister misiniz? Başka bir geliriniz var mı? Daha basit bir işte çalışmak ister misiniz? 42

43 İş Görüşmelerinde Dikkat Edilecekler Geleceğiniz için bu iş görüşmesi sizin için önemli olacak. Tabii ki yepyeni bir dönüm noktasındasınız. Az da olsa panik yapmadan biraz heyecan hissetmeniz çok güzel ve olması gereken bir duygu. Ve heyecanınızı, yine azda olsa iş görüşmesine katılacak kişi ya da kişilere hissettirmenizde bir sakınca yok ve sakın korkmayın. Çünkü iş görüşmesi yapacağınız kişi de bir zamanlar, sizin gibi aynı duyguları hissederek aynı süreci yaşamış, aynı adımları atmış biri ve şu anda da sahip olduğu iş sorumluluğu ve görevi ile kendisine verilen bir görevi başarıyla bitirmek için çalışıyor. Her şeyden önce ve daima söylediğimiz önce öz güveninizi sıkıca toplayın ve kendinize güvenin. Sizi görüşmeye davet eden İnsan kaynakları yetkililerinin sizin engelinizin farkında olduğunu ve bunun için özel bir çaba göstermenize gerek olmadığını unutmayın. Önyargılardan kendinizi arındırın ve görüşmenin olumlu veya olumsuz olabileceği ile ilgili lüzumsuz düşüncelere asla kapılmayın. Dinç, istekli ve kararlı bir duruş sergileyin. Size sorulacak sorulara kısa öz ve net cevaplar vermeye hazır olun. Asla engelinizle ilgilini negatif bir düşünce oluşmasına izin vermemek için dikkatli olun. Ve unutmayın ki engelli olabilirsiniz bu bir dezavantaj değil. Eğer dikkatli cümleler kurarak ve davranışlarınıza da özen gösterirseniz bunun her zaman bir avantaj sağlayacağını unutmayın. Ve iş görüşmesinde özellikle size verilecek her işi yaparım gibisinden sizi basitleştirecek ve olumsuz sonuçlanacak bir yaklaşım sergilemeyin. Gerçekçi olun ve özellikle eğitim, deneyim ve potansiyelinize göre başarı ile yaptıklarınızı ve yapabileceklerinizi özetleyerek ifade edin. 43

44 İş Görüşmeleri ile İlgili On Altın Kural Cevaplarınızı kısa ve öz tutunuz. Daha fazla ayrıntı vermeniz istenmediği sürece, cevaplarınızı soru başına iki veya üç dakika ile sınırlandırınız. İş görüşmesine gitmeden önce kendinizi kasetle kaydediniz ve bir soruyu tam olarak cevaplamanızın ne kadar zaman aldığını görünüz. Somut, ölçülebilir veri sununuz. İş görüşmesine girenler, genellemelerle konuşmaya meyillidir. Ne yazık ki, genellemeler çoğunlukla görüşmeyi yapan kimseyi başvuru yapanın becerileri olduğuna ikna etmekte başarısız kalmaktadır. Güçlü noktalarınızı konuşurken, ölçülebilir bilgiler veriniz ve belirli başarılar hakkında ayrıntılar sununuz. Anahtar güçlü noktalarınızı üç kez tekrarlayınız. Güçlü noktalarınızı rahat ve emin bir şekilde açık açık belirtmeniz çok önemlidir. Güçlü noktalarınızın, şirketin veya bölümün hedefleri ile nasıl bağdaştığını ve iş verene sağlayabileceğini düşündüğünüz muhtemel yararları açıklayınız. Güçlü noktalarınızı tekrarlarsanız, sonradan hatırlanacaklardır ölçülebilir başarılarla desteklenirlerse kesinlikle daha inandırıcı olacaklardır. Beş veya daha fazla başarı hikâyesi hazırlayınız. Görüşmeye hazırlanırken, becerilerinizin ve anahtar niteliklerinizin bir listesini yapınız. Sonra, geçmişte yaptığınız işleri iyice düşününüz ve becerilerinizi başarıyla kullandığınız bir veya iki olay seçiniz. Kendinizi onların takımına koyunuz. İş verenin ismini ve ürünlerini veya hizmetlerini kullanarak muhtemel iş verenizle birliktelik oluşturunuz. Örneğin,... bir üyesi olarak,... ve... dikkatli bir şekilde analiz ederdim. Takımın bir üyesi gibi düşündüğünüzü ve mevcut ortama uyum sağlayacağınızı gösteriniz. Yine de kırıcı veya olumsuz algılanabilecek bir şey söylememeye dikkat ediniz. Araştırmanız bu alanda size yardım edecektir. 44

45 İzlenim, içerik kadar önemlidir. Nasıl göründüğünüz ve bir şeyi nasıl söylediğiniz, ne söylediğiniz kadar önemlidir. Araştırmalar, verilen mesajın %65 inin sözlü olmadığını göstermiştir; jestler, fiziksel görünüm ve kıyafet iş görüşmeleri sırasında oldukça etkilidir. Sorular sorunuz. Sorduğunuz soru çeşitleri ve soru sorma şekliniz görüşmeyi yapan kimse üstünde muazzam bir etki bırakabilmektedir. İyi sorular önceden hazırlık gerektirmektedir. Sadece görüşmeyi yapanın sorularına nasıl cevap vereceğinizi planlamakla kalmayınız, sormak istediğiniz belirli soruları önceden hazırlayınız.görüşme esnasında hazırladığınız soruları sormak için sürekli fırsat kollayınız. Yararları veya maaşı sormayınız. Görüşme süreci, uygun bir eşleşmenin olup olmadığını belirlemek için sizin ve görüşmeyi yapanın birbirini değerlendirdiği iki yollu bir sokaktır. Konuşmaya ait bir akış sürdürünüz. Bilinçli şekilde konuşmaya ait bir akış sürdürerek bir monolog yerine bir diyalog daha olumlu şekilde anlaşılacaksınız. Yanıtlarınızın sonunda geri bildirim sorularını kullanınız. Sizin ve görüşmeyi yapan kişinin arasında bir konuşma değiş tokuşu yaratmak için vücut dilini ve ses tonlamasını kullanınız. Şirketi, ürün hattını ve rakiplerini araştırınız. Yaptığınız araştırma,şirketle ilgilenip ilgilenmediğiniz konusunda,size önemli puanlar kazandıracak ve görüşme süresince karşılaşabileceğiniz sorulara karar vermenize yardımcı olacak bilgiyi sağlayacaktır. Bir görüşme günlüğü tutunuz. En kısa sürede, neler olduğunun kısa özetini yazınız. Gerçekleştirmeniz gereken herhangi bir takip eylemini not alınız ve takviminize koyunuz. Sunumunuzu gözden geçiriniz. Duruşunuzun ve soruları yanıtlama biçiminizin bir günlüğünü tutunuz. İhtiyacınız olan bilgiyi edinmek için sorular sorup sormadığınızı,bir sonraki sefere değişik olarak neler yapabileceğinizi kendinize sorunuz.kısa, özlü bir teşekkür mektubu hazırlayınız ve gönderiniz. Becerilerinizi tekrar belirtiniz ve şirket için neler yapabileceğinizin altını çiziniz. Öneminden dolayı, her iş görüşmesi önceden hazırlığı gerektirir. Sonucu olumlu olarak sadece siz etkileyebilirsiniz.görüşmeden önce, istediğiniz iş çeşidini düşündüğünüzden, neden işi istediğinizden ve nasıl yeterli olduğunuzdan emin olunuz. Ayrıca gerçekle yüzleşmelisiniz: iş, elde etme şansınız nedir? 45

46 Görüşmelerde Karşılaşılan En Genel Sorular 1. Bana kendinizi anlatınız. Görüşmelerde en sık sorulan soru. Aklınızda hazır bulunan kısa bir açıklamanız olmalıdır. Önceden provası yapılmış şekilde bir etki bırakmamasına dikkat ediniz. Aksi takdirde yönlendirilmediğiniz sürece, konuşmanızı iş bağlantılı maddelerle sınırlandırınız. Yaptığınız şeyler ve görüşmesini yaptığınız pozisyon ile ilgili yaptığınız işler hakkında konuşunuz. En uzaktaki madde ile başlayınız ve şimdikine geliniz. 2. Son işinizden neden ayrıldınız? Olayları umursamayarak olumlu kalınız. Yönetim ile ilgili büyük bir soruna asla değinmeyiniz ve gözlemciler, iş arkadaşları veya kuruluş hakkında kötü konuşmayınız. Konuşursanız, kötü gözüken siz olacaksınızdır. Gülümsemenizi sürdürünüz ve özel bir şeyler yapmak için bir olanak, bir şans veya diğer ileriye dönük nedenler gibi olumlu bir nedenden dolayı ayrıldığınızı belirtiniz. 3. Bu alandaki ne çeşit deneyime sahipsiniz? Başvurduğunuz pozisyona ilişkin özellikler hakkında konuşunuz. Belirli bir deneyiminiz yoksa, yakınlaşabildiğiniz kadar yakınlaşınız. 46