İNTERNET TABANLI CBS VE SANAL KÜRELER ÜZERİNDEN BARAJLAR İÇİN DEFORMASYON AĞI TASARIMI VE OPTİMİZASYONU

Ebat: px
Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "İNTERNET TABANLI CBS VE SANAL KÜRELER ÜZERİNDEN BARAJLAR İÇİN DEFORMASYON AĞI TASARIMI VE OPTİMİZASYONU"

Transkript

1 11 Kasım - 13 Kasım 2013, Ankara İNTERNET TABANLI CBS VE SANAL KÜRELER ÜZERİNDEN BARAJLAR İÇİN DEFORMASYON AĞI TASARIMI VE OPTİMİZASYONU Hakan Akçın 1, Oğuz Şahin 1, Fatih Aslan 1 1 Bülent Ecevit Üniversitesi (BEÜ), Mühendislik Fak., Geomatik Mühendisliği Böl., Zonguldak, akcinh@beun.edu.tr ÖZET Barajlar önemli mühendislik yapılarındandır ve bu yapılarda oluşacak deformasyonların izlenmesi ayrıca önemlidir. Optimum ölçütleri farklı standartlarda sağlayan mikrojeodezik ağa dayalı olarak deformasyonlar izlenebilmektedir. Çalışmada; Zonguldak ilindeki Kızılcapınar Barajı için İnternet tabanlı CBS ve Sanal Küreler kullanılarak, optimum bir mikrojeodezik ağ tasarlanmıştır. Baraj gövdesine 7 obje noktası ve bu noktaları kontrol edebilecek 7 referans noktası ile ağ oluşturulmuştur. Olası tüm ölçüler açısından ağın aşırı güvenli olduğu görülmüş, ölçülerin üçte biri çıkartılarak 50 baz ölçülmesi durumunda ise optimum ölçüm planı ve standartlar açısından da yüksek konum doğruluğu belirlenmiştir. Bu çalışma, ölçüm doğruluğu ±3mm + 0,1ppm olan GNSS alıcıları için tasarlanmıştır. Anahtar Sözcükler: Baraj güvenliği, Web/Internet CBS, Sanal Küre, ağ tasarımı ve optimizasyonu, Mühendislik ölçmeleri ABSTRACT DESIGN AND OPTIMIZATION OF GEODETIC DEFORMATION MONITORING NETWORK FOR DAMS BY INTERNET GIS APPLICATIONS AND VIRTUAL GLOBE Dams are important engineering structures and monitoring of deformations will occur in these structures is also important. Deformations can be monitored based on microgeodetic network provides the optimum criteria in different standards. In this study, optimal microgeodetic network designed for the Kızılcapınar Dam in Zonguldak City-Turkey using the Internet-based GIS and the Virtual Globes. Network has been established by 7 object and 7 reference points on body and environment of the dam. Network are shown to be over safe with use all possible measurements but for 50 measures by removing one-third of the baselines is measured in terms of the optimum measurement plan and the standards were high position accuracy. Measurement accuracy for GNSS receivers of the network designed in this study taken ± (3 mm ppm). Keywords: Dam safety, Web/ Internet GIS, Virtual Globe, Geodetic Network designed and optimization, Engineering surveys. 1. GİRİŞ VE BARAJ GÜVENLİĞİ HAKKINDA GENEL BİLGİLER Günümüzde barajlar; suyu biriktirmek, su akımını düzenlemek, tarım için sulama, kentlerin içme suyu ihtiyacını karşılamak ve enerji üretmek gibi birçok fonksiyona yönelik olarak inşa edilmektedirler. Ancak bu tip büyük mühendislik yapılarının beraberinde büyük riskleri taşıdığı ve önemli tehlike kaynakları olduğu da bilinmektedir. Bu gibi büyük mühendislik yapılarında meydana gelecek olumsuz bir değişiklik, hem bu yapıların bulunduğu yerdeki çevresel durumu etkilemekte hem de ülke ekonomisi adına olumsuzlar yaratabilmektedir (Kalkan ve Alkan 2006). Bu nedenle barajların düzenli olarak izlenmesi, meydana gelecek olan tehlikelerin önlenmesi adına çok önemlidir (Kalkan 2009). Artan dünya nüfusu, yükselen hayat standartlarıyla enerjiye olan gereksinimin artması ve küresel ısınma ile tatlı su kaynaklarının çölleşmesi ya da buzulların erimesiyle bozulan doğal denge nedeniyle suya olan ihtiyaç hızla artmaktadır. Bu nedenle insanların ihtiyaçlarını karşılamak için daha riskli barajlar inşa edilmektedir. Bu risk ya daha yüksek baraj inşa etmek ya da İnşa için uygun yerlerin çoğunun kullanılması sebebiyle riskli zemin veya tektonik açıdan olumsuz bölgelere baraj inşa etmek şeklinde oluşmaktadır. Her geçen gün yüzlerce barajda ya inşa sırasında ya da inşa sonrası iklim değişiklikleri nedeniyle oluşan feyezanlarla barajların yıkıldığı veya önemli hasar oluştuğu, buna bağlı olarak da insanların hayatını kaybettiği tarım alanlarının ve kentlerin etkilendiği gerçeği ile baraj güvenliğinin önemini rahatlıkla anlayabiliriz. Beton kemer barajlarda oluşan deformasyonlar genellikle; yatay yer değişiklikleri şeklindeki konum değişimleri, temel oturmaları, düşeyden sapmalar, boşluk suyu basıncı, sızıntı, gövdedeki sıcaklık değişimi, beton gerilmesi şeklinde oluşurken, kaya dolgu barajlarda ise yatay yer değiştirme, düşey yer değiştirme, boşluk suyu basıncı, sızıntı şeklinde oluştuğu görülmektedir (Kalkan ve Alkan 2006, Chrzanowski A. Vd. 1992). Bu deformasyonlar genellikle jeodezik yöntemler ve fiziksel ölçme yöntemleri ile izlenmektedir. Özellikle yatay yer değiştirme şeklindeki konum değişimleri barajlar için son derece önemli bir deformasyon olup bu değişimlerin 2 Boyutlu GNSS ağları veya iki basamaklı mikrojeodezik ağlar şeklindeki jeodezik ağlarlarla takibi yapılabilmektedir. Düşey yer değiştirme ve sapmalar ile gövde oturmaları ise tek boyutlu jeodezik ağlarda nivelman ölçmeleri şeklinde jeodezik yöntemler kullanılmak üzere gözlemlenmektedir. Bu ağlardan belirlenen konum değişimlerinin ise belirli

2 mühendislik ölçme standardında gerçekleştirilmesi, belirli bir doğruluğu taşıması ve güvenilir olması ayrı bir özellik olarak görülmektedir. Bu nedenle birçok ülkede doğruluk standartları geliştirilmiş olup, konumsal değişimlerin bu standartlar çerçevesinde uygulanması istenmektedir ( Erkaya H. 2011) 2. JEODEZİK AĞLARIN OPTİMAL TASARIMI Bir jeodezik ağın oluşturulması üç aşamada gerçekleşir. Bunlar; ilk olarak ağın en uygun (optimal) tasarımının yapılması gereklidir, ikinci aşamada ağın tasarıma uygun olarak araziye aplikasyonu yapılır ve aplikasyon noktalarında ağ tesisi gerçekleşir, son aşamada ağda ölçmeler ve analizler gerçekleştirilerek ağın amaçlanan koordinat sistemindeki konumu belirlenir. Amaçlar doğrultusunda uygun bir ağ kurmak için, tesis ve ölçüler yapılmadan önce ağın duyarlık, güvenirlik, zaman ve maliyet açısından kendinden beklenenleri karşılayacak şekilde tasarlanması gerekir. Bu ölçütler, tasarlanan bir ağın kalitesini ortaya koyar. Deformasyon izleme ağlarının ise bu ölçütlerden başka hassasiyet açısından da yeterli olmaları, dolayısıyla beklenen deformasyonu ortaya çıkarması istenir (Yetkin 2008). Matematiksel olarak bir jeodezik ağın optimizasyonu, ağın kalitesini ifade eden bir amaç fonksiyonunun maksimum veya minimum yapılmasıdır. Ağ optimizasyonu ile gereksiz ölçü yapılması önlenerek zamandan, maliyetten ve arazide harcanacak işgücünden tasarruf edilerek başlangıçta belirlenen istekleri karşılayan en uygun ağ tasarımı ve/veya en uygun ölçü planı belirlenebilir. Ağın tasarımı aşamasında hangi ölçü aletlerinin seçileceği, ağın nasıl ölçüleceği, hangi ölçme tekniğinin kullanılacağı, hangi ölçülerin yapılacağı, noktaların tesis edileceği yerler ve yapılacak olan ölçülerin duyarlıkları belirlenebilir. Jeodezik ağları en uygun hale getirme (optimizasyon) problemi Grafarend (1974) tarafından aşağıdaki gibi sınıflandırılmıştır ( Hoşbaş 1992, Yetkin 2008): 0. derece tasarım: En uygun datumun belirlenmesi 1. derece tasarım: Ağ noktaları için en uygun konumu belirleme 2. derece tasarım: Hangi ölçülerin hangi duyarlıkla yapılacağının belirlenmesi 3. derece tasarım: Mevcut bir ağın iyileştirilmesi 0. derece tasarımda datum noktaları diğer bir deyişle ağda koordinatları sabit olan noktalar değişken olarak ele alınırken, 1.derece tasarımda; ağ noktalarının konumlarına bağlı olarak belirlenen ve ağın geometrisini ifade eden A- matrisi, 2.derece tasarımda; gözlemlerin duyarlığına bağlı olarak belirlenen ağırlıklar optimizasyon değişkenleridir. 3.derece tasarımda ise hem A hem de P matrisi değişkenlerdir (Berné ve Baselga 2004). Örneğin; Yatay deformasyonların belirlendiği 2B GNSS ağlarında, olası tüm GNSS bazları içinde en uygun bazların seçilmesiyle oluşacak ölçü setinin belirlenmesi 2. derece tasarım olarak ele alınmaktadır. Dolayısıyla bu tasarımda olası tüm bazların ölçülmesi durumunda ağın aşırı güvenli olması sağlanacağından ve amaç en uygun güvenli bir ağ oluşturmak olacağından 2. derece tasarımı aynı zamanda güven optimizasyonu olarak da değerlendirebiliriz. Tasarlanan bir ağda; ağın geometrisi ve ağdaki noktaların yaklaşık koordinatları ile A katsayılar (tasarım) matrisi ile birlikte ağda kullanılacak ölçme yöntemi ve alet duyarlılığına bağlı belirlenen ağırlıklar da kullanılarak Q xx kofaktörler matrisi ve önsel varyans ile de C x = σ 0 Q xx = σ 0 (A T P A) + varyans kovaryans matrisi belirlenebilmektedir. Bu matrisin izi ne kadar küçük olursa oluşturulan ağ o kadar duyarlı ve dolayısıyla kaliteli olacaktır. Ağ tasarımındaki amaçlardan biri de ağın güvenirliğidir. Güvenirlik; ölçülerdeki kaba hataların belirlenip elemine edilmesi ve aynı zamanda belirlenmemiş kaba hataların bilinmeyen parametreler üzerindeki etkisinin minimize edilmesini sağlayacak ölçü planı ve ağ biçiminin oluşturulmasıdır (Yalçınkaya vd. 2003,Yetkin 2008). Dolayısıyla ağ güvenirliğini iki şekilde değerlendirmek olasıdır; bunlardan ilki ölçülerin kontrol edilebilirliğini sağlamaktır ve ikincisi ise ağın kendisinin gözlemlerdeki kaba hatalara veya küçük sapmalara karşı hassaslığının diğer bir deyişle robustluğunun ifadesidir. Serbestlik derecesini ifade eden redundans (fazla ölçü sayısı) değeri tüm iz minimum serbest dengeleme modelinde ölçü sayısı, bilinmeyen sayısı ve defekt sayısına göre r i =( n u +d) ne kadar büyükse, ağın duyarlılık değeri o kadar küçülür ve robust bir ağ halini alır. Fazla ölçü sayısının ölçülere dağılımı eşit ve uygun büyüklükte olması gereklidir. Redundans değerleri eğer uygun büyüklükte ise ağın iç güvenirliği (duyarlığı) sağlanmış olur. Sıfır ile bir arasında değer alabilen ölçülerin redundans değerleri ne kadar küçük olursa (burada ölçüt 0,3 ten küçük olmasıdır), ölçülerdeki kaba hata göze batmaz ve kendini gizleme oranı büyür ve sanki kaba hata oluşmamış izlenimini yaratır. Bu nedenle r i değerleri büyük olmalıdır. Bu değerlerin 0,5 den büyük olması durumunda da ağın aşırı güvenli olması gibi bir durum söz konusudur. En uygun ağ tasarımında bu değerlerin 0,3-0,5 aralığında olması gereklidir. Her nokta için bir kısmi redundans değeri hesaplamak yerine ağın geneli için bir ortalama redundans değeri hesaplamak da olasıdır. Buna göre ortalama redundans değeri;

3 iz( Q P r vv ) = = ( n u + d) (1) n n eşitliğinden elde edilebilir. Yukarıda verilen (1) nolu eşitlik incelenecek olursa; eşitliğin sol tarafı A tasarım matrisi, P ağırlık matrisi ve I birim matris kullanılarak elde edilen matrisin köşegen terimlerinin toplamından; r = iz( Q i vv P ) = iz( I A( A ll T P A) ll 1 A T P ll ) (2) şeklinde elde edilir. Matris hesaplamalarından bulunan redundans değerinin ölçü sayısı, bilinmeyen sayısı ve defekt sayısına göre elde edilen değere eşit olması gereklidir ki bu duruma ideal koşul adı verilir (Demirel H. 2005). Bu eşitlikten bulunan r değerinin de 0,5 e eşit veya büyük olması istenir. Yukarıda da değinildiği gibi deformasyon izleme amaçlı ağların tasarımında güven optimizasyonu yanı sıra ağın hassasiyeti de önemlidir. Nokta koordinatlarının varyans-kovaryans matrisi bir jeodezik ağın duyarlığı hakkındaki tüm bilgiyi içerir. Genel olarak bir jeodezik ağın duyarlık ölçütü, global varyans-kovaryans matrisi, bir güven bölgesi veya varyans-kovaryans matrisi elemanlarının skaler bir fonksiyonu formunda olabilir. Duyarlık ölçütleri global ve lokal duyarlık ölçütleri olmak üzere ikiye ayrılmaktadır. İlki bütün ağ için geçerliyken ikincisi bir nokta veya nokta grubuyla ilişkilidir. Lokal ölçütler ağın özellikle zayıf bölgelerinin belirlenmesi açısından önemlidir (Yalçınkaya vd 2003). Ağdaki herhangi bir noktanın koordinat bilinmeyenlerinin karesel ortalama hataları m x ve m y, koordinat bilinmeyenlerinin varyans-kovaryans matrisi C x olmak üzere ağın duyarlık optimizasyonunda minimum yapılması öngörülen skaler amaç fonksiyonlarından (Z) bazıları Tablo1 de verilmiştir. Tablo 1: 2B bir GNSS ağının duyarlılık optimizasyonunda seçilebilecek bazı amaç fonksiyonları (Yalçınkaya ve Teke 2004). Lokal Z duyarlılık amaç fonksiyonları Helmert nokta konum hatası Z=m pt = m xt m yt Werkmeister nokta konum hatası Z=W pt = m m xt yt Global Ortalama koordinat duyarlılığı Z= m 0 iz( Qxx) 2 p Barajlardaki deformasyonların izlenmesine yönelik tasarlanan jeodezik ağların, tasarım aşamasında Z amaç fonksiyonlarından bulunan değerlerin günümüzde baraj deformasyonlarının belirlenmesinde kullanılan standartlara uyması gerekmektedir. Bu standartlardan bazıları Alman Deutsche Industrie Norm(DIN) 18710, Amerika Birleşik Devletleri nde barajlardaki deformasyon ölçmelerinde uygulanan doğruluk ölçütleri USAGE 2002 ve Çin de barajlarda uygulanan doğruluk ölçütleridir. Bu ölçütler Tablo 2, 3 ve 4 de verilmiştir. Tablo 2: DIN a göre yatay konum doğruluklarının sınıflandırılması (Erkaya 2011). Sınıf Konum ölçmeleri için Z sınır değerleri Açıklama K 1 50 mm <Z Çok düşük doğruluk K 2 15 mm <Z 50mm Düşük doğruluk K 3 5 mm <Z 15mm Orta doğruluk (kaya dolgu barajlarda) K 4 0,5 mm <Z 5mm Yüksek doğruluk (beton kemer ve kaya dolgu barajlarda) K 5 Z 0,5mm Çok yüksek doğruluk (beton kemer barajlarda) Tablo 3: USAGE 2002 ye göre barajlardaki deformasyon ölçmelerinde uygulanan yatay konum doğruluk ölçütleri. Baraj Tipi Beton Kemer Kaya Dolgu İzleme Doğruluğu Uzun Periyotlu Ölçmelerde Z ± (5-10) mm Uzun Periyotlu Ölçmelerde Z ± (20-30) mm

4 Tablo 4: Çin de barajlarda uygulanan yatay konum doğruluk ölçütleri (Chen Y. 2002, Kalkan ve Alkan 2006). Baraj Tipi Beton Kemer Kaya Dolgu İzleme Doğruluğu Uzun Periyotlu Ölçmelerde Z ± (1-1,5) mm İnşaat aşamasında; Z ± (10) mm İşletme aşamasında; Z ± (5) mm Günümüzde yapılarda deformasyonların izlenmesine yönelik çalışmalar, jeodezik ağlarla konumları belirlenmiş noktalara dayandırılmaktadır. Bu nedenle jeodezik ağlar, kuruluş amaçlarına uygun olarak beklenen duyarlık ve güven isteklerini yeterince karşılayabilecek yapıda olmalıdırlar. İstenilen jeodezik duruma ulaşmak için oluşturulacak jeodezik ağın yapıya ve yapının çevresine uygun bir biçimde konumlandırılması gerekir. Deformasyon izleme amaçlı bir jeodezik ağ tasarımında, ağın geometrisi ya da yaklaşık konumunun belirlenmesinde dikkat edilecek hususlar şu şekilde sıralanabilir: Seçilen noktaların yapı çevresine homojen olarak dağılmasına, Ormanlık ve sık ağaçlarla kaplı yerlere nokta atılmamasına, Seçilen noktalara herhangi bir vasıta ile ulaşılabilir olmasına, Baz uzunluklarının yaklaşık olarak eşit olmasına, Oluşturulacak ağın yeterince gergin olmasına, Her obje noktasına yaklaşık olarak eşit sayıda baz ile ölçüm yapılmasına. Seçilen noktaların vadi içi, çukurluk alan ya da tepelik alanların eteğinde kalmamasına Bu hususlar göz önünde bulundurularak günümüzün teknolojik hizmetlerinden internet tabanlı coğrafi bilgi sistemlerinin sağlamış olduğu katman yapıları ve sanal kürelerden elde edilen güncel coğrafi bilgiler birleştirilerek uygun bir jeodezik ağın tasarlanması olasıdır. 3. BARAJLARDA DEFORMASYON İZLEME AMAÇLI ÖRNEK BİR JEODEZİK AĞIN TASARIMI Gerçekleştirilen uygulama; Kızılcapınar Barajı kreti ve yakın çevresinde oluşan deformasyonları izlemek için zaman, kalite, maliyet ölçütlerine en uygun 2B bir GNSS ağının tasarımına yöneliktir. Kızılcapınar Barajı, Zonguldak İli, Ereğli ilçesi, Kızlar Çayı üzerinde; sulama, enerji ve içme suyu sağlamak amacıyla yılları arasında inşa edilmiş bir barajdır. Gövdesi kaya dolgu olan barajın, gövde hacmi m³, akarsu yatağından yüksekliği 65,00m, normal su kotunda göl hacmi 36,00 hm³, normal su kotunda gölalanı 2,45 km²'dir. Baraj 928 hektarlık bir alana sulama hizmeti vermekte ve yıllık içme suyu olarak 26 hm³ su sağlamaktadır. Barajdan 2 MW kurulu güç ile yılda 9 GWh' lik enerji sağlanmaktadır. Jeodezik ağı oluşturacak olan noktalar; aralarındaki ortalama baz uzunlukları göz önünde bulundurularak ArcGIS Explorer üzerinde bir tampon bölge oluşturulmuştur. Bu tampon bölge içerisinde bulunan akarsu, yol, ormanlık alan, yerleşim yeri, baraj sınırı katmanlarından yardım alarak noktalar uygun yerlerde seçilmiştir. Oluşturulan tampon bölgenin çapı 5km dir. Bu bölge içinde yol katmanı kırmızı, baraj gölü ve akarsu katmanı mavi renkli çizgi ile gösterilmiştir. Ormanlık alan katmanı açık yeşil ve yerleşim alanı katmanı turuncu renkli olarak Şekil 1 de gösterilmiştir. Bu katmanların çeşitliliği ve ayrıntılı yapısı bize arazi çalışması öncesi ve sonrası için önemli avantajlar sunar. Örneğin yol katmaları ile noktaların bulundukları yerlere ulaşım için en uygun yol güzergâhları belirlenip zamandan ve maliyetten kazanç elde edilmesi sağlanabilir. Ormanlık alan katmanı ile ağın planlama aşamasında GNSS noktaları için gökyüzü görüşünün açık olduğu yerler kolaylıkla tespit edilebilir. İnternet tabanlı CBS ve sanal küre üzerinde ağ noktaları konumlandırılırken; seçilen noktaların homojen olarak dağıtılmasına özen gösterilmiştir. Şekil 2 de görünümü verilen ve baraj kreti üzerinde seçilen 7 obje noktasının birbirlerine olan mesafelerinin yaklaşık olarak eşit olmasına ve 7 referans noktasının da birbirlerine göre simetrik olarak konumlandırılmasına özen gösterilmiştir. Tasarlanan 2B ağ noktalarının; WGS84 datumunda ve UTM projeksiyonu 6 0 lik dilimdeki yaklaşık x ve y koordinatları sanal küre üzerinde belirlendikten sonra bu koordinat değerlerine bağlı Δx ve Δy yaklaşık baz bileşenleri hesaplanmıştır. Tasarımda yatay baz bileşeni ölçüm doğruluğu m Δx,i = m Δy,i = ± (3 mm ppm) olan GNSS alıcılarının kullanılacağı varsayılmıştır. Önsel varyans 1km lik baz için 3,1 2 alınarak P i ağırlıkları;

5 2 m P 0 i = (3) 2 msi eşitliği kullanılarak elde edilmiştir. Ağ, mutlak model olan iki basamaklı ağ olarak tasarlanmıştır. Mutlak model olarak kabul, ağdaki obje noktalarının hareketlerinin, referans noktalarına göre belirlenmesinden kaynaklanmaktadır. Buna göre ağda baz sayısı referans noktaları ile obje noktaları arasında ölçülecek bazların toplamı olarak belirlenmiştir. Bunun için p adet nokta arasında t=2 li nokta çiftlerinin konbinazomu eşitliği kullanılmıştır. Tekrar olmamak ve sıranın önemi olmamak koşuluyla; C p, t P! = (4) t!( P t)! eşitliğinden yararlanarak toplam 14 nokta için C 14,2 = 91 ve 7 obje noktasının kendi arasındaki bazların sayısı C 7,2 =21 ve son olarak ağda ölçülecek toplam baz sayısı ΣB i = 91-21=70 ve 2B ağdaki GNSS ölçü sayısı n= 140 olarak hesaplanmıştır. Şekil 1: Tasarlanan jeodezik ağın tampon bölge ve katmanlarla ilişkisi. Şekil 2: Tasarlanan 7 obje ve 7 referans noktalı iki basamaklı jeodezik ağda olası tüm bazların görünümü. Ağın güvenirlik analizinde; 2 nolu eşitlik kullanılarak 70 baz ve 140 ölçü için hesaplanan redundans matrisinin r değeri olarak bulunmuş ve ağdaki tüm bazlar için r i değerlerinin de 0,5 den büyük olduğu belirlenmiştir. Dolayısıyla ağın bu hali ile aşırı güvenli bir yapıda olduğu görülmüştür. Sırayla en büyük ri değerleri çıkartılarak 45 iterasyonda 26 baz ve 52 ölçü için r =0,5 değerine ulaşılmıştır. Ağın 26 bazlık son durumu Şekil 3 de verilmiştir. Önsel karesel ortalama hata 3,1mm olarak hesaplanan ağda, 70 baz ve 140 ölçü için yatay ağdaki kofaktörler matrisinin köşegenleri ve bu köşegenlerden hesaplanan nokta konum hataları tablo 5 de verilmiştir.

6 Şekil 3: 44 baz çıkartıldıktan sonra kalan 26 baz ve 52 ölçü için yatay GNSS ağının son durumu. Tablo 5: 70 bazlı yatay ağdaki noktaların Helmert nokta konum hataları. N.N qxx qyy mx(mm) my(mm) mp(mm) Hesaplanan Helmert nokta konum hatalarının, Deutsche Industrie Norm(DIN) 18710, USAGE 2002 ve Çin de uygulanan standartlara uygunlukları araştırılmış, elde edilen sonuçlar Tablo 6 da verilmiştir. 44 bazın ölçüm setinden çıkartılmasıyla kalan 26 baz için yapılan güvenilirlik analizi sonucu ağdaki kofaktörler matrisinin köşegenleri ve bu köşegenlerden hesaplanan Helmert nokta konum hataları Tablo 7 de, bu değerlerin standartlarla karşılaştırılması ise Tablo 8 de verilmiştir. 1 numaralı noktanın nokta konum doğruluğunun en düşük olması sebebiyle, bu noktanın baz sayısı B ye göre nokta konum doğruluklarının değişimi incelenmiştir. 45 iterasyonda 1 numaralı noktada oluşan konum hatalarının baz sayısına göre değişimleri Şekil 4 de gösterilmiştir. Baraj gövdesinde bulunan obje noktalarının ortasındaki 4 numaralı noktanın baz sayısına göre değişimi de ayrıca incelenmiştir. Yapılan baz çıkarma işlemlerine göre 4 numaralı noktada oluşan konum hatalarının baz sayısına göre değişimleri Şekil 5 de gösterilmiştir. Ağda Global ölçüt olarak ortalama koordinat duyarlılığı B baz sayısına göre incelenmiş ve Şekil 6 daki grafik elde edilmiştir. Tablo 6: 70 bazlı yatay ağdaki noktaların Helmert nokta konum hatalarının standartlarla karşılaştırılması. N.N mp i (mm) DIN18710 USAGE (2002) Çin Standartları 0.5mm<mp i 5mm mp i ± (20-30)mm mp i 10mm Yüksek Doğruluk Duyarlı Duyarlı Yüksek Doğruluk Duyarlı Duyarlı Yüksek Doğruluk Duyarlı Duyarlı Yüksek Doğruluk Duyarlı Duyarlı Yüksek Doğruluk Duyarlı Duyarlı Yüksek Doğruluk Duyarlı Duyarlı Yüksek Doğruluk Duyarlı Duyarlı Yüksek Doğruluk Duyarlı Duyarlı Yüksek Doğruluk Duyarlı Duyarlı Yüksek Doğruluk Duyarlı Duyarlı Yüksek Doğruluk Duyarlı Duyarlı Yüksek Doğruluk Duyarlı Duyarlı Yüksek Doğruluk Duyarlı Duyarlı Yüksek Doğruluk Duyarlı Duyarlı

7 Tablo 7: 26 bazlı yatay ağdaki noktaların Helmert nokta konum hataları. N.N qxx qyy mx(mm) my(mm) mp(mm) Ağın yüksek doğruluk standardında olması istenmesi durumunda 5mm lik değerden küçük ya da eşit olması durumu da ayrıca incelenmiştir. Buna göre; 1 nolu obje noktasında 48 bazda ve 4 nolu obje noktasında da 52 bazda DIN18710 yüksek konum standardı sınır değeri olan 5mm değerine ulaşıldığı belirlenmiştir. Böylece ağda 70 baz ve 140 ölçü yerine ortalama 50 baz ve 100 ölçü yapılması durumunda yüksek konum standardına ulaşılabileceği belirlenmiştir. 50 baz ölçüsünün ortalama redundans değeri r =0,74 ve ortalama koordinat duyarlılığı açısından da karşılığı ± 3.5mm dir. Tablo 8: 26 bazlı yatay ağdaki noktaların Helmert nokta konum hatalarının standartlarla karşılaştırılması. N.N mp i (mm) DIN USAGE (2002) Çin Standartları 5mm<mpi 15mm mpi ± (20-30)mm mpi 10mm Orta Doğruluk Duyarlı Duyarlı Orta Doğruluk Duyarlı Duyarlı Orta Doğruluk Duyarlı Duyarlı Orta Doğruluk Duyarlı Duyarlı Orta Doğruluk Duyarlı Duyarlı Orta Doğruluk Duyarlı Duyarlı Orta Doğruluk Duyarlı Duyarlı Orta Doğruluk Duyarlı Duyarlı Orta Doğruluk Duyarlı Duyarlı Orta Doğruluk Duyarlı Duyarlı Orta Doğruluk Duyarlı Duyarlı Orta Doğruluk Duyarlı Duyarlı Orta Doğruluk Duyarlı Duyarlı Orta Doğruluk Duyarlı Duyarlı 50 baz için bulunan bu değerler; hem ağın iç güvenirliği açısından kaba hatalara karşı denetlenebilirliği yüksek bir ağ olmasını sağlamakta, hem de dış güvenirlik açısından ortaya çıkartılamayan model veya ölçü hatalarının model koordinatlarına ya da onların fonksiyonlarına olan etkisine karşı denetlenebilirliği üst düzeyde yüksek standartlarda ve kaliteli bir ağ olmasını sağlamaktadır. Duyarlık ve güven amaç fonksiyonlarının birlikte ele alındığı bu tasarımda belirlenen 50 baz ve 100 ölçünün ölçüm planı, kullanılacak alet sayısına bağlı olarak belirlenebilir. Böylece oturum planlaması yapılmak suretiyle optimizasyon işlemi tamamlanmış olur. Örneğin bu ağ için r = 3 alıcı kullanılması durumunda bir oturumda ölçülebilen bağımsız baz sayısı m= r-1= 2 olacağından 50 bazın statik yöntemle ölçülebilmesi için 25 oturum düzenlenmesi gerekecektir. 50 bazlı ağın oturum planlamasına ilişkin görünümü Şekil 7 de verilmiştir. Şekil 4: 1 nolu obje noktasında baz sayısına göre Helmert nokta konum duyarlılığı değişimi.

8 Şekil 5: 4 nolu obje noktasında baz sayısına göre Helmert nokta konum duyarlılığı değişimi. Şekil 6: Tasarlanan ağın baz sayısına göre ortalama koordinat duyarlılığı değişimi. 4. SONUÇLAR Barajlar büyük mühendislik yapılarıdır. Bu yapılar ve çevresinde oluşacak deformasyonlar sonucu hem büyük bir felaketin meydana gelmesi söz konusu olabilir, hem de çok büyük maddi hasarlar oluşabilir. Bu nedenle bu yapıların sürekli olarak izlenmesi gerekmektedir. Baraj deformasyonlarının izlenmesi için oluşturulacak olan jeodezik ağın, kuruluş amaçlarına uygun olup olmadıkları, duyarlılık ve güven analizleriyle saptanabilir. Bu tür uygulamalar için ise İnternet tabanlı CBS ve sanal küreler üzerinden geometrik tasarım yapılabilir ve elde edilen veriler optimizasyon işlemlerinde kullanılabilir. Bu amaca yönelik olarak Zonguldak ili Ereğli ilçesinde bulunan Kızılcapınar Barajı ve çevresinde meydana gelen deformasyonları belirlemeye yönelik bir jeodezik ağın tasarımı yapılmıştır. Ağın geometrisinin oluşturulmasında İnternet tabanlı CBS ve sanal küreden elde edilen katman bilgileri göz önünde bulundurulmuştur. 7 si obje, 7 si referans noktaları olmak üzere 14 noktadan oluşan iki basamaklı ağın mutlak modelde 70 adet GNSS ölçüm bazı belirlenmiştir. (a) (b) Şekil 7: Deformasyon izleme ağının standartlar doğrultusunda ve güvenirlik analizi ile (a) da görülen olası tüm bazlar (70 baz) içinden çıkartılan 20 bazdan sonra kalan 50 bazlık setin oturum planlamasına ilişkin yapısı (b). Sanal küre üzerinde tasarlanan bu iki basamaklı GNSS ağının, güvenirlik ve duyarlılık analizi yapılıp yorumlanmıştır. 70 bazdan oluşan ağda yapılan güvenirlik analizi sonucu ağın toplam redundans değeri r =0, ile aşırı güvenilir çıkmıştır. Daha sonra baz çıkarma işlemleri gerçekleştirilmeye başlanmış ve 45 iterasyon ile toplamda 44 baz çıkartılarak optimal ağ tasarımı elde edilmiştir. 26 bazdan oluşan jeodezik ağda yapılan güvenirlik analizi sonucu bulunan ortalama redundans( r ) değeri 0.5 tir. Bu değer jeodezik ağlarda istenen güvenirlik koşulunu sağlamaktadır. Ancak deformasyon izleme amaçlı ağların tasarımında güven optimizasyonu yanı sıra ağın hassasiyeti de önemlidir. Bu amaçla uluslar arası ölçütler olan Alman, Amerikan ve Çin deformasyon izleme ölçütleri ele alınarak tasarlanan ağın lokal ve global ölçütleri bu standartlara göre de değerlendirilmiştir. Bu ölçütler dikkate alındığında ağda olası tüm baz ölçü sayısı olan 70 baz yerine 50 baz ölçüsü yapılarak, ağda yüksek seviyeli optimal konum duyarlılığı standartlarına

9 her üç ölçüt için de ulaşılabilineceği belirlenmiştir. Bu çalışma ile internet tabanlı CBS ve sanal küreler yardımıyla deformasyon izleme amaçlı jeodezik ağların istenilen geometrik ve duyarlılık standartlarında tasarlanabileceği ve gerek deformasyon izleme duyarlılığı ve gerekse maliyet açısından jeodezik ağların optimize edilebileceği gösterilmiştir. KAYNAKLAR Berné, J.L., Baselga, S., First-order Design of Geodetic Networks Using the Simulated Annealing Method, Journal of Geodesy 78: Chen Y., Deformation Surveys In P.R. China Chrzanowski A., Avella S., Yong-qi C., Secord J. M., 1992.Existing Resources, Standards, and Procedures for Precise Monitoring and Analysis of Structural Deformations, U.S. Army Corps of Engineers Topographic Engineering Center Fort Belvoir, Virginia Demirel, H., Dengeleme Hesabı. Yıldız Teknik Üniversitesi Basın-Yayın Merkezi, İstanbul Erkaya H., Mühendislik yapılarında ölçmeler, YTÜ Geomatik Müh. Böl. Ders notları. Grafarend E.W., Optimization of geodetic networks. Boll. Geod. Sci. Aff. 33: Hoşbaş R.G., Baraj Deformasyonlarının Belirlenmesinde Jeodezik Yaklaşımların İrdelenmesi, Doktora Tezi, YTÜ Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul. Kalkan, Y., Alkan, R. M., Mühendislik Yapılarında Deformasyon Ölçmeleri, 2. Ulusal Mühendislik Ölçmeleri Sempozyumu, Kasım 2006, İstanbul, s USAGE, Engineering and Design Structural deformation Surveying (EM ) Department of the Army US Army Corps of Engineers, Washington, DC Yalçınkaya, M., Teke, K., Bayrak, T., Jeodezik GPS Ağlarında Duyarlık ve Güven Analizi, I. Ulusal Mühendislik Ölçmeleri Sempozyumu, Ekim, , İstanbul. Yalçınkaya, M., Teke, K., Jeodezik GPS Ağlarının Tasarımında Bilgisayar Destekli Simülasyon Yönteminin Kullanımı, Türkiye Ulusal Jeodezi Komisyonu (TUJK) Mühendislik ölçmelerinde Jeodezik Ağlar konulu bilimsel toplantısı, Zonguldak. Yetkin M., GPS Ağlarının Optimal Tasarımı ve Robust İstatistik Yöntemlerinin Kullanılabilirliği, SEÜ Yüksek Lisans Tezi, Konya.

JEODEZİK AĞLARIN OPTİMİZASYONU

JEODEZİK AĞLARIN OPTİMİZASYONU JEODEZİK AĞLARIN OPTİMİZASYONU Jeodezik Ağların Tasarımı 10.HAFTA Dr.Emine Tanır Kayıkçı,2017 OPTİMİZASYON Herhangi bir yatırımın gerçekleştirilmesi sırasında elde bulunan, araç, hammadde, para, işgücü

Detaylı

B = 2 f ρ. a 2. x A' σ =

B = 2 f ρ. a 2. x A' σ = TÜRKİYE ULUSAL JEODEZİ KOMİSYONU (TUJK) 004 YILI BİLİMSEL TOPLANTISI MÜHENDİSLİK ÖLÇMELERİNDE JEODEZİK AĞLAR ÇALIŞTAYI JEODEZİK GPS AĞLARININ TASARIMINDA BİLGİSAYAR DESTEKLİ SİMÜLASYON YÖNTEMİNİN KULLANIMI

Detaylı

KADASTRO HARİTALARININ SAYISALLAŞTIRILMASINDA KALİTE KONTROL ANALİZİ

KADASTRO HARİTALARININ SAYISALLAŞTIRILMASINDA KALİTE KONTROL ANALİZİ KADASTRO HARİTALARININ SAYISALLAŞTIRILMASINDA KALİTE KONTROL ANALİZİ Yasemin ŞİŞMAN, Ülkü KIRICI Sunum Akış Şeması 1. GİRİŞ 2. MATERYAL VE METHOD 3. AFİN KOORDİNAT DÖNÜŞÜMÜ 4. KALİTE KONTROL 5. İRDELEME

Detaylı

İKİ BOYUTLU AĞLARDA AĞIRLIK SEÇİMİNİN DENGELEME SONUÇLARINA ETKİSİ VE GPS KOORDİNATLARI İLE KARŞILAŞTIRILMASI

İKİ BOYUTLU AĞLARDA AĞIRLIK SEÇİMİNİN DENGELEME SONUÇLARINA ETKİSİ VE GPS KOORDİNATLARI İLE KARŞILAŞTIRILMASI SELÇUK TEKNİK ONLİNE DERGİSİ / ISSN 1302 6178 Volume 1, Number: 3 2001 İKİ BOYUTLU AĞLARDA AĞIRLIK SEÇİMİNİN DENGELEME SONUÇLARINA ETKİSİ VE GPS KOORDİNATLARI İLE KARŞILAŞTIRILMASI Doç Dr. Cevat İNAL S.Ü.

Detaylı

olmak üzere 4 ayrı kütükte toplanan günlük GPS ölçüleri, baz vektörlerinin hesabı için bilgisayara aktarılmıştır (Ersoy.97).

olmak üzere 4 ayrı kütükte toplanan günlük GPS ölçüleri, baz vektörlerinin hesabı için bilgisayara aktarılmıştır (Ersoy.97). 1-) GPS Ölçülerinin Yapılması Ölçülerin yapılacağı tarihlerde kısa bir süre gözlem yapılarak uydu efemerisi güncelleştirilmiştir. Bunun sonunda ölçü yapılacak bölgenin yaklaşık koordinatlarına göre, bir

Detaylı

OBRUK BARAJI DEFORMASYON ÖLÇMELERİ DEFORMATION MEASUREMENTS ON OBRUK DAM

OBRUK BARAJI DEFORMASYON ÖLÇMELERİ DEFORMATION MEASUREMENTS ON OBRUK DAM OBRUK BARAJI DEFORMASYON ÖLÇMELERİ R. M. ALKAN 1, V. E. GÜLAL 2, V. İLÇİ 3, İ. M. OZULU 3, M. N. ALKAN 3, Z. KÖSE 3, K. ALADOĞAN 3, F. E. TOMBUŞ 3, M. ŞAHİN 3, H. YAVAŞOGLU 1, G. OKU 2 1 İstanbul Teknik

Detaylı

GPS AĞLARININ DUYARLIK ve GÜVENĐRLĐĞĐNĐN BAZ OPTĐMĐZASYONU ĐLE ĐRDELENMESĐ

GPS AĞLARININ DUYARLIK ve GÜVENĐRLĐĞĐNĐN BAZ OPTĐMĐZASYONU ĐLE ĐRDELENMESĐ GPS AĞLARININ DUYARLIK ve GÜVENĐRLĐĞĐNĐN BAZ OPTĐMĐZASYONU ĐLE ĐRDELENMESĐ Orhan KURT okurt@kocaeli.edu.tr 30 Nisan 2009 KOCAELĐ ÜNĐVERSĐTESĐ Jeodezi ve Fotogrametri Mühendisliği Bölümü Bölüm Đçi Seminer

Detaylı

Yıldız Teknik Üniversitesi İnşaat Fakültesi Harita Mühendisliği Bölümü TOPOGRAFYA (HRT3351) Yrd. Doç. Dr. Ercenk ATA

Yıldız Teknik Üniversitesi İnşaat Fakültesi Harita Mühendisliği Bölümü TOPOGRAFYA (HRT3351) Yrd. Doç. Dr. Ercenk ATA Yıldız Teknik Üniversitesi İnşaat Fakültesi Harita Mühendisliği Bölümü Ders Adı Kodu Yerel Kredi ECTS Ders (saat/hafta) Uygulama (saat/hafta) Laboratuvar (saat/hafta) Topografya HRT3351 3 4 3 0 0 DERSİN

Detaylı

GPS ağlarının dengelenmesinden önce ağın iç güvenirliğini artırmak ve hataları elimine etmek için aşağıda sıralanan analizler yapılır.

GPS ağlarının dengelenmesinden önce ağın iç güvenirliğini artırmak ve hataları elimine etmek için aşağıda sıralanan analizler yapılır. 13. GPS AĞLARININ DENGELENMESİ 13.1 GPS ÖLÇMELERİ GPS ( Global Positioning System ) alıcıları kullanılarak yer istasyonu ile uydu arasındaki uzunluklar ölçülür ve noktaların konumları belirlenir. GPS ile

Detaylı

Bağıl Konum Belirleme. GPS ile Konum Belirleme

Bağıl Konum Belirleme. GPS ile Konum Belirleme Mutlak Konum Belirleme Bağıl Konum Belirleme GPS ile Konum Belirleme büroda değerlendirme (post-prosessing) gerçek zamanlı (real-time) statik hızlı statik kinematik DGPS (kod) gerçek zamanlı kinematik

Detaylı

MÜHENDİSLİK ÖLÇMELERİ UYGULAMASI (HRT4362) 8. Yarıyıl

MÜHENDİSLİK ÖLÇMELERİ UYGULAMASI (HRT4362) 8. Yarıyıl İnşaat Fakültesi Harita Mühendisliği Bölümü Ölçme Tekniği Anabilim Dalı MÜHENDİSLİK ÖLÇMELERİ UYGULAMASI (HRT4362) 8. Yarıyıl D U L K Kredi 2 0 2 3 ECTS 2 0 2 3 UYGULAMA-1 ELEKTRONİK ALETLERİN KALİBRASYONU

Detaylı

DEFORMASYON İZLEME AĞLARINDA KALİTE KONTROL

DEFORMASYON İZLEME AĞLARINDA KALİTE KONTROL DEFORMASYO İZLEME AĞLARIDA KALİTE KOTROL E. Yavuz,, S. Demirkaya Yıldız Teknik Üniversitesi, Meslek Yüksek Okulu, İstanbul, yavuze@yildiz.edu.tr, demirkay@yi ldiz.edu.tr ÖZET Deformasyonları izleme amacıyla

Detaylı

STATIC POSITIONING PERFORMED FROM DIFFERENT GNSS NETWORKS AND STATIONS INVESTIGATION IN ISTANBUL SCALE

STATIC POSITIONING PERFORMED FROM DIFFERENT GNSS NETWORKS AND STATIONS INVESTIGATION IN ISTANBUL SCALE FARKLI GNSS AĞ VE İSTASYONLARINDAN GERÇEKLEŞTİRİLEN STATİK KONUMLAMANIN İSTANBUL ÖLÇEĞİNDE İRDELENMESİ E. AVCIOĞLU 1, M. SOYCAN 2 1 Himtek Mühendislik İnş. Tic. San. Ltd. Şti., İstanbul ercan@himtek.com.tr

Detaylı

Hakan AKÇIN* SUNU Ali ihsan ŞEKERTEKİN

Hakan AKÇIN* SUNU Ali ihsan ŞEKERTEKİN AÇIK İŞLETME MADENCİLİĞİ UYGULAMALARINDA GNSS ÖLÇÜLERİNDEN YÜKSEKLİK FARKLARININ GEOMETRİK NİVELMAN ÖLÇMELERİNDEN YÜKSEKLİK FARKLARI YERİNE KULLANIMI ÜZERİNE DENEYSEL BİR ARAŞTIRMA Hakan AKÇIN* SUNU Ali

Detaylı

TUJK 2017 BİLİMSEL TOPLANTISI SABİT GNSS İSTASYONLARI UYGULAMALRI CORS İLE ORMANLIK ARAZİLERDE YAPILAN GNSS ÖLÇMELERİNDE RTK KULLANIMI

TUJK 2017 BİLİMSEL TOPLANTISI SABİT GNSS İSTASYONLARI UYGULAMALRI CORS İLE ORMANLIK ARAZİLERDE YAPILAN GNSS ÖLÇMELERİNDE RTK KULLANIMI TUJK 2017 BİLİMSEL TOPLANTISI SABİT GNSS İSTASYONLARI UYGULAMALRI CORS İLE ORMANLIK ARAZİLERDE YAPILAN GNSS ÖLÇMELERİNDE RTK KULLANIMI Yrd.Doç. Dr. Veli AKARSU/BEU, ZMYO Mimarlık ve Şehir Planlama Bölümü

Detaylı

JEODEZİK GPS AĞLARINDA DUYARLIK ve

JEODEZİK GPS AĞLARINDA DUYARLIK ve I. ULUSAL MÜHENDİSLİK ÖLÇMELERİ SEMPOZYUMU JEODEZİK GPS AĞLARINDA DUYARLIK ve GÜVEN ANALİZİ Mualla YALÇINKAYA Kamil TEKE Temel BAYRAK mualla@ktu.edu.tr k_teke@ktu.edu.tr temelbayrak@hotmail.com ÇALIŞMANIN

Detaylı

JEODEZİ. Şekil1: Yerin şekli YERİN ŞEKLİ JEOİD

JEODEZİ. Şekil1: Yerin şekli YERİN ŞEKLİ JEOİD JEODEZİ Jeodezi, üç boyutlu ve zaman değişkenli uzayda, çekim alanı ile birlikte, yeryuvarının ve öteki gök cisimlerinin ölçülmesi ve haritaya aktarılması ile uğraşan bilim dalıdır. Şekil1: Yerin şekli

Detaylı

DR. SERHAN KARABULUT DOÇ.DR. EBRU V. ÖCALIR AKÜNAL LPG TAŞIMA TANKERLERİ İÇİN COĞRAFİ BİLGİ SİSTEMİ TABANLI RİSK ANALİZİ

DR. SERHAN KARABULUT DOÇ.DR. EBRU V. ÖCALIR AKÜNAL LPG TAŞIMA TANKERLERİ İÇİN COĞRAFİ BİLGİ SİSTEMİ TABANLI RİSK ANALİZİ DR. SERHAN KARABULUT DOÇ.DR. EBRU V. ÖCALIR AKÜNAL LPG TAŞIMA TANKERLERİ İÇİN COĞRAFİ BİLGİ SİSTEMİ TABANLI RİSK ANALİZİ Takdim Planı Çalışmanın Amacı Problemin Tanımlanması Tehlikeli Madde Taşımacılığında

Detaylı

Sevim Yasemin ÇİÇEKLİ 1, Coşkun ÖZKAN 2

Sevim Yasemin ÇİÇEKLİ 1, Coşkun ÖZKAN 2 1078 [1025] LANDSAT 8'İN ADANA SEYHAN BARAJ GÖLÜ KIYI ÇİZGİSİNİN AYLIK DEĞİŞİMİNİN BELİRLENMESİNDE KULLANILMASI Sevim Yasemin ÇİÇEKLİ 1, Coşkun ÖZKAN 2 1 Arş. Gör., Erciyes Üniversitesi, Harita Mühendisliği

Detaylı

İnşaat Mühendisliğine Giriş İNŞ-101. Yrd.Doç.Dr. Özgür Lütfi Ertuğrul

İnşaat Mühendisliğine Giriş İNŞ-101. Yrd.Doç.Dr. Özgür Lütfi Ertuğrul İnşaat Mühendisliğine Giriş İNŞ-101 Yrd.Doç.Dr. Özgür Lütfi Ertuğrul Ölçme Bilgisine Giriş Haritaların ve Ölçme Bilgisinin Kullanım Alanları Ölçmeler sonucunda üretilen haritalar ve planlar pek çok mühendislik

Detaylı

INS13204 GENEL JEOFİZİK VE JEOLOJİ

INS13204 GENEL JEOFİZİK VE JEOLOJİ 1 INS13204 GENEL JEOFİZİK VE JEOLOJİ Yrd.Doç.Dr. Orhan ARKOÇ e-posta: orhan.arkoc@kirklareli.edu.tr Web : http://personel.kirklareli.edu.tr/orhan-arkoc 2 BÖLÜM 12 Baraj Jeolojisi 3 Barajlar ve Baraj inşaatlarında

Detaylı

GPS AĞLARININ İNTERAKTİF TASARIMI

GPS AĞLARININ İNTERAKTİF TASARIMI TUJK 00 Çalıştayı, Zonguldak GPS AĞLARININ İNTERAKTİF TASARIMI Mustafa ACAR, M. Onur KAPLAN, Tevfik AYAN İ.T.Ü. İnşaat Fakültesi Jeodezi ve Fotogrametri Mühendisliği Bölümü, Maslak/İstanbul acarmusta@itu.edu.tr,

Detaylı

MONITORING COASTAL STRUCTURES THROUGH RADAR INTERFEROMETRY TECHNIQUE

MONITORING COASTAL STRUCTURES THROUGH RADAR INTERFEROMETRY TECHNIQUE RADAR İNTERFEROMETRİ TEKNİĞİ KIYI YAPILARINDAKİ DEFORMASYONLARIN İZLENMESİ H.Ş. KUTOĞLU 1, İ.H. ÖZÖLÇER 1, H. KEMALDERE 1 1 Bülent Ecevit Üniversitesi, Afet Uygulama ve Araştırma Merkezi, Zonguldak, İstanbul,

Detaylı

ÖZGEÇMİŞ. Adı Soyadı : Mevlüt YETKİN. İletişim Bilgileri:

ÖZGEÇMİŞ. Adı Soyadı : Mevlüt YETKİN. İletişim Bilgileri: ÖZGEÇMİŞ Adı Soyadı : Mevlüt YETKİN Ünvanı : Yard. Doç. Dr. İletişim Bilgileri: İş Adresi İzmir Kâtip Çelebi Üniversitesi, Mühendislik-Mimarlık Fakültesi, Harita Mühendisliği Bölümü, Balatçık Mahallesi,

Detaylı

Ölçme Bilgisi Jeofizik Mühendisliği Bölümü

Ölçme Bilgisi Jeofizik Mühendisliği Bölümü Ölçme Bilgisi Jeofizik Mühendisliği Bölümü Yrd. Doç. Dr. H. Ebru ÇOLAK ecolak@ktu.edu.tr Karadeniz Teknik Üniversitesi, GISLab Trabzon www.gislab.ktu.edu.tr/kadro/ecolak DÜŞEY MESAFELERİN YÜKSEKLİKLERİN

Detaylı

TUSAGA-AKTİF CORS İSTASYONLARININ YER DEĞİŞİKLİĞİNİN AĞ BAZLI RTK ÖLÇÜMLERİNE ETKİSİ. Sermet Öğütcü, İbrahim Kalaycı Necmettin Erbakan Üniversitesi

TUSAGA-AKTİF CORS İSTASYONLARININ YER DEĞİŞİKLİĞİNİN AĞ BAZLI RTK ÖLÇÜMLERİNE ETKİSİ. Sermet Öğütcü, İbrahim Kalaycı Necmettin Erbakan Üniversitesi TUSAGA-AKTİF CORS İSTASYONLARININ YER DEĞİŞİKLİĞİNİN AĞ BAZLI RTK ÖLÇÜMLERİNE ETKİSİ Sermet Öğütcü, İbrahim Kalaycı Necmettin Erbakan Üniversitesi ÇALIŞMA BÖLGESİ ÖLÇÜMLER Konya Aksaray-Cihanbeyli-Yunak

Detaylı

KARAYOLU SINIFLANDIRMASI

KARAYOLU SINIFLANDIRMASI GEOMETRİK STANDARTLARIN SEÇİMİ PROJE TRAFİĞİ ve TRAFİK TAHMİNİ KARAYOLU SINIFLANDIRMASI 2 3 Karayollarını farklı parametrelere göre sınıflandırabiliriz: Yolun geçtiği bölgenin özelliğine göre: Kırsal yollar

Detaylı

ARAZİ ÖLÇMELERİ. Temel Ödev I: Koordinatları belirli iki nokta arasında ki yatay mesafenin

ARAZİ ÖLÇMELERİ. Temel Ödev I: Koordinatları belirli iki nokta arasında ki yatay mesafenin Temel ödevler Temel ödevler, konum değerlerinin bulunması ve aplikasyon işlemlerine dair matematiksel ve geometrik hesaplamaları içeren yöntemlerdir. öntemlerin isimleri genelde temel ödev olarak isimlendirilir.

Detaylı

ÖLÇME BİLGİSİ. PDF created with FinePrint pdffactory trial version http://www.fineprint.com. Tanım

ÖLÇME BİLGİSİ. PDF created with FinePrint pdffactory trial version http://www.fineprint.com. Tanım ÖLÇME BİLGİSİ Dersin Amacı Öğretim Üyeleri Ders Programı Sınav Sistemi Ders Devam YRD. DOÇ. DR. HAKAN BÜYÜKCANGAZ ÖĞR.GÖR.DR. ERKAN YASLIOĞLU Ders Programı 1. Ölçme Bilgisi tanım, kapsamı, tarihçesi. 2.

Detaylı

BUSAGA BUSKİ Sabit GNSS Ağı

BUSAGA BUSKİ Sabit GNSS Ağı BUSAGA BUSKİ Sabit GNSS Ağı Yrd. Doç. Dr. Kurtuluş Sedar GÖRMÜŞ Bülent Ecevit Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Geomatik Mühendisliği Bölümü K. S. GÖRMÜŞ 1, Ş.H. KUTOĞLU 1, S. BULUT 2 F. ALİYAZICIOĞLU

Detaylı

Esra TEKDAL 1, Rahmi Nurhan ÇELİK 2, Tevfik AYAN 3 1

Esra TEKDAL 1, Rahmi Nurhan ÇELİK 2, Tevfik AYAN 3 1 İSTANBUL AYDIN ÜNİVERSİTESİ DERGİSİ (İAÜD) Yıl 4, Sayı 16, Sayfa (63-70) BOLU GEÇİŞİNDE DEPREM SEBEBİYLE MEYDANA GELEN Esra TEKDAL 1, Rahmi Nurhan ÇELİK 2, Tevfik AYAN 3 1 tekdale@itu.edu.tr 2 celikn@itu.edu.tr

Detaylı

İki Boyutlu Yapılar için Doğrudan Rijitlik Metodu (Direct Stiffness Method) (İleri Yapı Statiği II. Kısım)

İki Boyutlu Yapılar için Doğrudan Rijitlik Metodu (Direct Stiffness Method) (İleri Yapı Statiği II. Kısım) İki Boyutlu Yapılar için Doğrudan Rijitlik Metodu (Direct Stiffness Method) (İleri Yapı Statiği II. Kısım) Doç. Dr. Özgür Özçelik Dokuz Eylül Üniversitesi, Müh. Fak., İnşaat Müh. Böl. Genel Genel Genel

Detaylı

DENGELEME HESABI-I DERS NOTLARI

DENGELEME HESABI-I DERS NOTLARI DENGELEME HESABI-I DERS NOTLARI Ağırlık ve Ters Ağırlık (Kofaktör) Prof. Dr. Mualla YALÇINKAYA Yrd. Doç. Dr. Emine TANIR KAYIKÇI Karadeniz Teknik Üniversitesi, Harita Mühendisliği Bölümü Trabzon, 016 AĞIRLIK

Detaylı

BAĞIL GÜVEN ELİPSLERİ YÖNTEMİYLE DEFORMASYON ANALİZİ: ERMENEK BARAJI ÖRNEĞİ. Cevat İNAL, 2 Sercan BÜLBÜL

BAĞIL GÜVEN ELİPSLERİ YÖNTEMİYLE DEFORMASYON ANALİZİ: ERMENEK BARAJI ÖRNEĞİ. Cevat İNAL, 2 Sercan BÜLBÜL S.Ü. Müh. Bilim ve Tekn. Derg., c.1, s.3, 2013 Selcuk Univ. J. Eng. Sci. Tech., v.1, n.3, 2013 ISSN: 2147-9364 (Elektronik) BAĞIL GÜVEN ELİPSLERİ YÖNTEMİYLE DEFORMASYON ANALİZİ: ERMENEK BARAJI ÖRNEĞİ 1

Detaylı

Düşey Yönlü Deformasyon Belirleme Çalışmalarında Tekrarlanabilirliklerin İncelenmesi

Düşey Yönlü Deformasyon Belirleme Çalışmalarında Tekrarlanabilirliklerin İncelenmesi TUJK 2011 Sabit GNSS İstasyonları Ağı ve Analizi 23-25 Kasım 2011, İstanbul Düşey Yönlü Deformasyon Belirleme Çalışmalarında Tekrarlanabilirliklerin İncelenmesi Sefa Yalvaç 1*, Aydın Üstün 1, Ekrem Tuşat

Detaylı

COMPARING THE PERFORMANCE OF KINEMATIC PPP AND POST PROCESS KINEMATICS METHODS IN RURAL AND URBAN AREAS

COMPARING THE PERFORMANCE OF KINEMATIC PPP AND POST PROCESS KINEMATICS METHODS IN RURAL AND URBAN AREAS KİNEMATİK PPP VE POST PROCESS KİNEMATİK YÖNTEMLERİNİN KIRSAL VE MESKUN ALANLARDAKİ PERFORMANSLARININ KARŞILAŞTIRILMASI A. CEYLAN 1, C.Ö. YİGİT 2, S. ALÇAY 1, B. N. ÖZDEMİR 1 1 Selçuk Üniversitesi, Mühendsilik

Detaylı

ORMAN YOLLARININ UZAKTAN ALGILAMA VE CBS İLE PLANLANMASININ DEĞERLENDİRİLMESİ

ORMAN YOLLARININ UZAKTAN ALGILAMA VE CBS İLE PLANLANMASININ DEĞERLENDİRİLMESİ ORMAN YOLLARININ UZAKTAN ALGILAMA VE CBS İLE PLANLANMASININ DEĞERLENDİRİLMESİ Arş. Gör. Burak ARICAK Arş. Gör. Erhan ÇALIŞKAN Öğrt. Gör. Dr. Selçuk GÜMÜŞ Prof. Dr. H.Hulusi ACAR KAPSAM Giriş Orman yollarının

Detaylı

UYDU JEODEZISI: ÖLÇME YÖNTEM VE TEKNIKLERI

UYDU JEODEZISI: ÖLÇME YÖNTEM VE TEKNIKLERI UYDU JEODEZISI: ÖLÇME YÖNTEM VE TEKNIKLERI Gözlem noktasına baglı yöntemler: Yerden uyduya Uydudan yer noktasına Uydudan uyduya Ölçünün cinsine baglı yöntemler: Dogrultu ölçmeleri (geometrik yöntem) Çift

Detaylı

Proje kapsamında Arazi İzleme Sisteminin bir bütün olarak sunulması için bir portal yapısı hazırlanmıştır. Arazi İzleme Sistemi;

Proje kapsamında Arazi İzleme Sisteminin bir bütün olarak sunulması için bir portal yapısı hazırlanmıştır. Arazi İzleme Sistemi; Arazi İzleme CORINE WEB Portal Projesi Kurum adı : T.C. Orman ve Su İşleri Bakanlığı Proje durumu : Tamamlandı. Uygulama adresleri: http://aris.cob.gov.tr http://aris.cob.gov.tr/csa/ http://aris.cob.gov.tr/csa/

Detaylı

ATATÜRK BARAJINDA DEFORMASYON İZLEME ÇALIŞMALARI ve DÜŞEY DEFORMASYONLAR

ATATÜRK BARAJINDA DEFORMASYON İZLEME ÇALIŞMALARI ve DÜŞEY DEFORMASYONLAR TMMOB Harita ve Kadastro Mühendisleri Odası 12. Türkiye Harita Bilimsel ve Teknik Kurultayı 11 15 Mayıs 2009, Ankara ATATÜRK BARAJINDA DEFORMASYON İZLEME ÇALIŞMALARI ve DÜŞEY DEFORMASYONLAR Y. Kalkan 1

Detaylı

TUSAGA-AKTİF istasyonları koordinat ve koordinat değişimlerinin yılları GNSS verilerinden yararla belirlenmesi ve uygulamada kullanılması

TUSAGA-AKTİF istasyonları koordinat ve koordinat değişimlerinin yılları GNSS verilerinden yararla belirlenmesi ve uygulamada kullanılması TÜRKİYE ULUSAL JEODEZİ KOMİSYONU 2017 YILI BİLİMSEL TOPLANTISI SABİT GNSS İSTASYONLARI UYGULAMALARI TUSAGA-AKTİF istasyonları koordinat ve koordinat değişimlerinin 2009-2017 yılları GNSS verilerinden yararla

Detaylı

5 İki Boyutlu Algılayıcılar

5 İki Boyutlu Algılayıcılar 65 5 İki Boyutlu Algılayıcılar 5.1 CCD Satır Kameralar Ölçülecek büyüklük, örneğin bir telin çapı, objeye uygun bir projeksiyon ile CCD satırının ışığa duyarlı elemanı üzerine düşürülerek ölçüm yapılır.

Detaylı

GPS ile Ölçülen Jeodezik Ağlarda Duyarlık ve Güven Optimizasyonu

GPS ile Ölçülen Jeodezik Ağlarda Duyarlık ve Güven Optimizasyonu GPS ile Ölçülen Jeodezik Ağlarda Duyarlık ve Güven Optimizasyonu Mualla Yalçınkaya, Kamil eke, emel Bayrak Karadeniz eknik Üniversitesi Mühendislik Mimarlık Fakültesi Jeodezi ve Fotogrametri Müh. 618 rabzon,

Detaylı

Kompozit Barajlarda Düşey Yöndeki Hareketlerin İzlenmesi ve Analizi

Kompozit Barajlarda Düşey Yöndeki Hareketlerin İzlenmesi ve Analizi Fırat Üniv. Mühendislik Bilimleri Dergisi Fırat Univ. Journal of Engineering 22 (2), 231-245, 2010 22 (2), 231-245, 2010 Kompozit Barajlarda Düşey Yöndeki Hareketlerin İzlenmesi ve Analizi Levent TAŞÇI

Detaylı

T.C. MİLLİ SAVUNMA BAKANLIĞI HARİTA GENEL KOMUTANLIĞI HARİTA YÜKSEK TEKNİK OKULU KOMUTANLIĞI ANKARA

T.C. MİLLİ SAVUNMA BAKANLIĞI HARİTA GENEL KOMUTANLIĞI HARİTA YÜKSEK TEKNİK OKULU KOMUTANLIĞI ANKARA T.C. MİLLİ SAVUNMA BAKANLIĞI HARİTA GENEL KOMUTANLIĞI HARİTA YÜKSEK TEKNİK OKULU KOMUTANLIĞI ANKARA ÇİFT STANDART DAİRELİ KONFORM LAMBERT PROJEKSİYONUNDA TÜRKİYE HARİTASININ YAPILMASI Hrt. Tğm. Soner ÖZDEMİR

Detaylı

T.C NECMETTİN ERBAKAN ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK ve MİMARLIK FAKÜLTESİ HARİTA MÜHENDİSLİĞİBÖLÜMÜ NORMAL ÖĞRETİM, AKADEMİK YILI DERS PLANI

T.C NECMETTİN ERBAKAN ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK ve MİMARLIK FAKÜLTESİ HARİTA MÜHENDİSLİĞİBÖLÜMÜ NORMAL ÖĞRETİM, AKADEMİK YILI DERS PLANI 0010070001 0010070002 0010070003 0010070004 0010070005 0010070006 0010070007 TOPLAM Ölçme Bilgisi-1 ADI T+U+L KREDİ 3+1+0 3,5 6 Harita Mühendisliğine Giriş 2+0+0 2 3 Matematik-1 4+0+0 4 7 Fizik-1 4+0+0

Detaylı

INVESTIGATION OF ELEVATION CHANGE WITH DIFFERENT GEODETIC MEASUREMENT METHODS

INVESTIGATION OF ELEVATION CHANGE WITH DIFFERENT GEODETIC MEASUREMENT METHODS FARKLI JEODEZİK ÖLÇME YÖNTEMLERİ İLE YÜKSEKLİK DEĞİŞİMLERİNİN İNCELENMESİ B. GELİN 1, S.O. DÜNDAR 1, S. ÇETİN 2, U. DOĞAN 2 1 Yıldız Teknik Üniversitesi, İnşaat Fakültesi, Harita Mühendisliği, İstanbul

Detaylı

DENGELEME HESABI-I DERS NOTLARI

DENGELEME HESABI-I DERS NOTLARI DENGELEME HESABI-I DERS NOTLARI Ağırlıkları Eşit Dolaysız (Direkt) Ölçüler Dengelemesi Prof. Dr. Mualla YALÇINKAYA Yrd. Doç. Dr. Emine TANIR KAYIKÇI Karadeniz Teknik Üniversitesi, Harita Mühendisliği Bölümü

Detaylı

Aplikasyon Klavuzu (V )

Aplikasyon Klavuzu (V ) Ekran Arayüzü ve Obje Seçimi klavuzunda da anlatıldığı üzere FieldGenius (FG), obje tabanlı bir arazi ölçme yazılımıdır. Nokta ve çizgi tipindeki vektörel objeleri kullanarak arazi ölçmeleri gerçekleştirilebilir.

Detaylı

M. MARANGOZ GEOMATİK MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ

M. MARANGOZ GEOMATİK MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ ÖLÇME BİLGİSİ II Poligon İstikşafı ve Yerüstü Tesisleri, Poligon Ölçüsü ve Türleri Yrd. Doç. Dr. Aycan M. MARANGOZ GEOMATİK MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ JDF120 ÖLÇME BİLGİSİ II DERSİ NOTLARI http://geomatik.beun.edu.tr/marangoz

Detaylı

HARİTA DAİRESİ BAŞKANLIĞI. İSTANBUL TKBM HİZMET İÇİ EĞİTİM Temel Jeodezi ve GNSS

HARİTA DAİRESİ BAŞKANLIĞI. İSTANBUL TKBM HİZMET İÇİ EĞİTİM Temel Jeodezi ve GNSS HİZMET İÇİ EĞİTİM MART 2015 İSTANBUL TAPU VE KADASTRO II.BÖLGE MÜDÜRLÜĞÜ SUNUM PLANI 1- Jeodezi 2- Koordinat sistemleri 3- GNSS 3 JEODEZİ Jeodezi; Yeryuvarının şekil, boyut, ve gravite alanı ile zamana

Detaylı

TÜRKİYE CUMHURİYETİ DEVLETİNİN temellerinin atıldığı Çanakkale zaferinin 100. yılı kutlu olsun.

TÜRKİYE CUMHURİYETİ DEVLETİNİN temellerinin atıldığı Çanakkale zaferinin 100. yılı kutlu olsun. Doç.Dr.Mehmet MISIR-2013 TÜRKİYE CUMHURİYETİ DEVLETİNİN temellerinin atıldığı Çanakkale zaferinin 100. yılı kutlu olsun. Son yıllarda teknolojinin gelişmesi ile birlikte; geniş alanlarda, kısa zaman aralıklarında

Detaylı

2 Hata Hesabı. Hata Nedir? Mutlak Hata. Bağıl Hata

2 Hata Hesabı. Hata Nedir? Mutlak Hata. Bağıl Hata Hata Hesabı Hata Nedir? Herhangi bir fiziksel büyüklüğün ölçülen değeri ile gerçek değeri arasındaki farka hata denir. Ölçülen bir fiziksel büyüklüğün sayısal değeri, yapılan deneysel hatalardan dolayı

Detaylı

3.2. Raster Veriler. Satırlar. Sütunlar. Piksel/hücre büyüklüğü

3.2. Raster Veriler. Satırlar. Sütunlar. Piksel/hücre büyüklüğü 3.2. Raster Veriler Satırlar Piksel/hücre büyüklüğü Sütunlar 1 Görüntü formatlı veriler Her piksel için gri değerleri kaydedilmiştir iki veya üç bant (RGB) çok sayıda bant Fotoğraf, uydu görüntüsü, ortofoto,

Detaylı

ARAZİ ÖLÇMELERİ. İki Boyutlu Koordinat sistemleri Arası Dönüşüm

ARAZİ ÖLÇMELERİ. İki Boyutlu Koordinat sistemleri Arası Dönüşüm İki Boyutlu Koordinat sistemleri Arası Dönüşüm Amaç, bir koordinat sistemine göre elde edilmiş olan koordinatların, diğer bir koordinat sistemindeki koordinat değerlerini elde etmektir. İki haritanın koordinat

Detaylı

Yıldız Teknik Üniversitesi İnşaat Fakültesi Harita Mühendisliği Bölümü TOPOGRAFYA (HRT3351) Yrd. Doç. Dr. Ercenk ATA

Yıldız Teknik Üniversitesi İnşaat Fakültesi Harita Mühendisliği Bölümü TOPOGRAFYA (HRT3351) Yrd. Doç. Dr. Ercenk ATA Yıldız Teknik Üniversitesi İnşaat Fakültesi Harita Mühendisliği Bölümü 4. HAFTA KOORDİNAT SİSTEMLERİ VE HARİTA PROJEKSİYONLARI Coğrafi Koordinat Sistemi Yeryüzü üzerindeki bir noktanın konumunun enlem

Detaylı

Gözlemlerin Referans Elipsoid Yüzüne İndirgenmesi

Gözlemlerin Referans Elipsoid Yüzüne İndirgenmesi JEODEZİ 6 1 Gözlemlerin Referans Elipsoid Yüzüne İndirgenmesi Jeodezik gözlemler, hesaplamalarda kullanılmadan önce, referans elipsoidin yüzeyine indirgenir. Bu işlem, arazide yapılan gözlemler l jeoidin

Detaylı

THE DESIGN AND USE OF CONTINUOUS GNSS REFERENCE NETWORKS. by Özgür Avcı B.S., Istanbul Technical University, 2003

THE DESIGN AND USE OF CONTINUOUS GNSS REFERENCE NETWORKS. by Özgür Avcı B.S., Istanbul Technical University, 2003 THE DESIGN AND USE OF CONTINUOUS GNSS REFERENCE NETWORKS by Özgür Avcı B.S., Istanbul Technical University, 2003 Submitted to the Kandilli Observatory and Earthquake Research Institute in partial fulfillment

Detaylı

Koordinat Dönüşümleri (V )

Koordinat Dönüşümleri (V ) KOORDİNAT DÖNÜŞÜMLERİ ve FARKLI KOORDİNAT SİSTEMLERİ İLE ÇALIŞMA FieldGenius ile birden fazla koordinat sistemi arasında geçiş yaparak çalışmak mümkündür. Yaygın olarak kullanılan masaüstü harita ve CAD

Detaylı

ÖLÇME BİLGİSİ DÜŞEY MESAFELERİN (YÜKSEKLİKLERİN) ÖLÇÜLMESİ NİVELMAN ALETLERİ. Doç. Dr. Alper Serdar ANLI. 8. Hafta

ÖLÇME BİLGİSİ DÜŞEY MESAFELERİN (YÜKSEKLİKLERİN) ÖLÇÜLMESİ NİVELMAN ALETLERİ. Doç. Dr. Alper Serdar ANLI. 8. Hafta ÖLÇME BİLGİSİ DÜŞEY MESAFELERİN (YÜKSEKLİKLERİN) ÖLÇÜLMESİ NİVELMAN ALETLERİ Doç. Dr. Alper Serdar ANLI 8. Hafta DÜŞEY MESAFELERİN (YÜKSEKLİKLERİN) ÖLÇÜLMESİ Noktaların yükseklikleri düşey ölçmelerle belirlenir.

Detaylı

GPS AĞLARINDA EN UYGUN GÖZLEM ZAMANLARININ PLANLANMASI

GPS AĞLARINDA EN UYGUN GÖZLEM ZAMANLARININ PLANLANMASI TMMOB Harita ve Kadastro Mühendisleri Odası 1. Türkiye Harita Bilimsel ve Teknik Kurultayı 8 Mart - 1 Nisan 5, Ankara GPS AĞLARINDA EN UYGUN GÖZLEM ZAMANLARININ PLANLANMASI O. Kurt 1, H. Konak, E. Öztürk

Detaylı

SIKLAŞTIRMA AĞLARININ YER KABUĞU HAREKETLERĐNE KARŞI DUYARLIKLARI VE OLASI ALGILAYABĐLĐRLĐK DÜZEYLERĐ

SIKLAŞTIRMA AĞLARININ YER KABUĞU HAREKETLERĐNE KARŞI DUYARLIKLARI VE OLASI ALGILAYABĐLĐRLĐK DÜZEYLERĐ SIKLAŞTIRMA AĞLARININ YER KABUĞU HAREKETLERĐNE KARŞI DUYARLIKLARI VE OLASI ALGILAYABĐLĐRLĐK DÜZEYLERĐ ÖZET Pakize KÜREÇ, Haluk KONAK Kocaeli Üniversitesi, Harita Müh. Bölümü, Kocaeli, pakize.kurec@kocaeli.edu.tr,

Detaylı

DENGELEME HESABI-I DERS NOTLARI

DENGELEME HESABI-I DERS NOTLARI DENGELEME HESABI-I DERS NOTLARI Dengeleme Hesabı Adımları, En Küçük Kareler İlkesine Giriş, Korelasyon Prof. Dr. Mualla YALÇINKAYA Yrd. Doç. Dr. Emine TANIR KAYIKÇI Karadeniz Teknik Üniversitesi, Harita

Detaylı

Yıldız Teknik Üniversitesi İnşaat Fakültesi Harita Mühendisliği Bölümü TOPOGRAFYA (HRT3351) Yrd. Doç. Dr. Ercenk ATA

Yıldız Teknik Üniversitesi İnşaat Fakültesi Harita Mühendisliği Bölümü TOPOGRAFYA (HRT3351) Yrd. Doç. Dr. Ercenk ATA Yıldız Teknik Üniversitesi İnşaat Fakültesi Harita Mühendisliği Bölümü Ölçme Hataları Ölçme Hatası Herhangi bir ölçme aleti ile yapılan ölçüm sonucu bulunan değer yaklaşık değerdir. Bir büyüklük aynı ölçme

Detaylı

QUANTUM CBS YE İLİŞKİN LAB TAKİP NOTLARI. 1. coğrafi olarak referanslama (registration): Coğrafi veriyi seçilen bir koordinat sisteminde

QUANTUM CBS YE İLİŞKİN LAB TAKİP NOTLARI. 1. coğrafi olarak referanslama (registration): Coğrafi veriyi seçilen bir koordinat sisteminde QUANTUM CBS YE İLİŞKİN LAB TAKİP NOTLARI LAB DA İŞLENECEK KONULAR: 1. coğrafi olarak referanslama (registration): Coğrafi veriyi seçilen bir koordinat sisteminde gerçek koordinatlarına oturtma 2. raster/hücre

Detaylı

02.04.2012. Düşey mesafelerin (Yüksekliklerin) Ölçülmesi. Düşey Mesafelerin (Yüksekliklerin) Ölçülmesi. Düşey Mesafelerin (Yüksekliklerin) Ölçülmesi

02.04.2012. Düşey mesafelerin (Yüksekliklerin) Ölçülmesi. Düşey Mesafelerin (Yüksekliklerin) Ölçülmesi. Düşey Mesafelerin (Yüksekliklerin) Ölçülmesi Düşey mesafelerin (Yüksekliklerin) Ölçülmesi Noktalar arasındaki düşey mesafelerin ölçülmesine yükseklik ölçmesi ya da nivelman denir. Yükseklik: Ölçülmek istenen nokta ile sıfır yüzeyi olarak kabul edilen

Detaylı

COĞRAFİ BİLGİ SİSTEMLERİ

COĞRAFİ BİLGİ SİSTEMLERİ HRT 105 HARİTA MÜHENDİSLİĞİNE GİRİŞ Ders 8 COĞRAFİ BİLGİ SİSTEMLERİ Yrd.Doç.Dr. H. Ebru ÇOLAK Kamu Ölçmeleri Anabilim Dalı www.gislab.ktu.edu.tr/kadro/ecolak Coğrafi Bilgi Sistemleri (CBS) Geographical

Detaylı

Örnek 4.1: Tablo 2 de verilen ham verilerin aritmetik ortalamasını hesaplayınız.

Örnek 4.1: Tablo 2 de verilen ham verilerin aritmetik ortalamasını hesaplayınız. .4. Merkezi Eğilim ve Dağılım Ölçüleri Merkezi eğilim ölçüleri kitleye ilişkin bir değişkenin bütün farklı değerlerinin çevresinde toplandığı merkezi bir değeri gösterirler. Dağılım ölçüleri ise değişkenin

Detaylı

elektromagnetik uzunluk ölçerlerin Iaboratu ar koşullarında kaiibrasyonu

elektromagnetik uzunluk ölçerlerin Iaboratu ar koşullarında kaiibrasyonu elektromagnetik uzunluk ölçerlerin Iaboratu ar koşullarında kaiibrasyonu ÖZET Yük. Müh. Uğur DOĞAN -Yük. Müh Özgür GÖR Müh. Aysel ÖZÇEKER Bu çalışmada Yıldız Teknik Üniversitesi İnşaat Fakültesi Jeodezi

Detaylı

Yrd. Doç. Dr. Fatih TOSUNOĞLU Erzurum Teknik Üniversitesi Mühendislik Fakültesi İnşaat Mühendisliği Bölümü

Yrd. Doç. Dr. Fatih TOSUNOĞLU Erzurum Teknik Üniversitesi Mühendislik Fakültesi İnşaat Mühendisliği Bölümü Mühendislikte İstatistiksel Yöntemler Yrd. Doç. Dr. Fatih TOSUNOĞLU Erzurum Teknik Üniversitesi Mühendislik Fakültesi İnşaat Mühendisliği Bölümü 1 Araştırma sonuçlarının açıklanmasında frekans tablosu

Detaylı

GPS İle Ölçülen Jeodezik Ağlarda Duyarlık ve Güven Optimizasyonu

GPS İle Ölçülen Jeodezik Ağlarda Duyarlık ve Güven Optimizasyonu GPS İle Ölçülen Jeodezik Ağlarda Duyarlık ve Güven Optimizasyonu Y. Mualla 1,. Kamil, B. emel 3 1 Karadeniz eknik Üniversitesi Mühendislik Mimarlık Fakültesi Jeodezi ve Fotogrametri Müh. 618 rabzon, mualla@ktu.edu.tr

Detaylı

JEODEZİK ÖLÇMELER DERSİ. Yrd. Doç. Dr. Hakan AKÇIN Yrd. Doç. Dr. Hüseyin KEMALDERE

JEODEZİK ÖLÇMELER DERSİ. Yrd. Doç. Dr. Hakan AKÇIN Yrd. Doç. Dr. Hüseyin KEMALDERE JEODEZİK ÖLÇMELER DERSİ Yrd. Doç. Dr. Hakan AKÇIN Yrd. Doç. Dr. Hüseyin KEMALDERE REFERANS (KOORDİNAT) SİSTEMLERİ VE DATUM 1. Hafta Ders Notları REFERANS (KOORDİNAT) SİSTEMLERİ VE DATUM Referans (Koordinat)

Detaylı

TOPOĞRAFYA Kesitlerin Çıkarılması, Alan Hesapları, Hacim Hesapları

TOPOĞRAFYA Kesitlerin Çıkarılması, Alan Hesapları, Hacim Hesapları TOPOĞRAFYA Kesitlerin Çıkarılması, Alan Hesapları, Hacim Hesapları Yrd. Doç. Dr. Aycan M. MARANGOZ ÇEVRE MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ JDF 264/270 TOPOĞRAFYA DERSİ NOTLARI http://geomatik.beun.edu.tr/marangoz http://jeodezi.karaelmas.edu.tr/linkler/akademik/marangoz/marangoz.htm

Detaylı

Niğde İli Köydes ve CBS çalışmaları

Niğde İli Köydes ve CBS çalışmaları 19. Esri Kullanıcıları Konferansı 22-23 Ekim 2014 ODTÜ, Ankara Niğde İli Köydes ve CBS çalışmaları Mustafa BOZDAĞ Esri UC 2014 Demo Niğde Niğde İli ülkemizin iç Anadolu bölgesinin güneydoğusundadır. Rakımı

Detaylı

TEMEL HARİTACILIK BİLGİLERİ. Erkan GÜLER Haziran 2018

TEMEL HARİTACILIK BİLGİLERİ. Erkan GÜLER Haziran 2018 TEMEL HARİTACILIK BİLGİLERİ Erkan GÜLER Haziran 2018 1 HARİTA Yeryüzündeki bir noktanın ya da tamamının çeşitli özelliklere göre bir ölçeğe ve amaca göre çizilerek, düzlem üzerine aktarılmasına harita

Detaylı

KIRSAL YERLEŞİM TEKNİĞİ DOÇ.DR. HAVVA EYLEM POLAT 11. HAFTA

KIRSAL YERLEŞİM TEKNİĞİ DOÇ.DR. HAVVA EYLEM POLAT 11. HAFTA KIRSAL YERLEŞİM TEKNİĞİ DOÇ.DR. HAVVA EYLEM POLAT 11. HAFTA 11. HAFTA KÖY FİZİKİ PLANLAMASI Yerleşim Yerinin Seçimi Köy iskan gelişme veya yeni yerleşme alanlarının seçiminde yasal ve teknik zorunlulukların

Detaylı

Baraj Yıkılması Sonrasında Taşkın Yayılımının Sayısal Modeli. Ürkmez Barajı

Baraj Yıkılması Sonrasında Taşkın Yayılımının Sayısal Modeli. Ürkmez Barajı Baraj Yıkılması Sonrasında Taşkın Yayılımının Sayısal Modeli [ve Fiziksel Model Kıyaslaması] Ürkmez Barajı Dr. İsmail HALTAŞ Zirve Üniversitesi, Gaziantep Dr. Gökmen TAYFUR Dr. Şebnem ELÇİ, İzmir Yüksek

Detaylı

Kelkit Vadisi Afet Bilgi Sistemi (KABİS) Altyapısının Oluşturulması

Kelkit Vadisi Afet Bilgi Sistemi (KABİS) Altyapısının Oluşturulması Devlet Planlama Teşkilatı Cumhuriyet Üniversitesi Kelkit Vadisi Afet Bilgi Sistemi (KABİS) Altyapısının Oluşturulması DPT 2006K 1200220 : Aktif Fay Zonları ve Doğal Afetler : Kuzey Anadolu Fay Zonu Üzerinde

Detaylı

Orijinal OSSBERGER Türbin

Orijinal OSSBERGER Türbin Orijinal OSSBERGER Türbin Kendinizi boşa akan giden sudan elektrik üretmeye mi adadınız? Çevre dostu, yenilenebilir, doğal bir kaynaktan enerji elde ederek kullanmak mı istiyorsunuz? Bizim işimiz yüzyıldır

Detaylı

hkm Jeodezi, Jeoinformasyon ve Arazi Yönetimi Dergisi 2005/2 Sayý 93 www.hkmo.org.tr Klasik Yöntemlerle Üretilmiþ Kontrol Noktalarýnýn (Poligon Noktalarýnýn) GPS Koordinatlarý ile Karþýlaþtýrýlmasýna Ýliþkin

Detaylı

Dünya CBS Günü 2015. 19 Kasım 2015, Ankara

Dünya CBS Günü 2015. 19 Kasım 2015, Ankara Dünya CBS Günü 2015 19 Kasım 2015, Ankara Amaç Projenin amacı; kentsel analiz, planlama, tasarım ve karar destek süreçlerinin iyileşmesine katkı sağlamak amacıyla 3 Boyutlu Kent Veri Modelinin ve örnek

Detaylı

DEFORMASYON ÖLÇÜLERİ VE ANALİZİ

DEFORMASYON ÖLÇÜLERİ VE ANALİZİ DEFORMASYON ÖLÇÜLERİ VE ANALİZİ DEFORMASYON MODELLERİ (Statik, Kinematik, Dinamik) Prof. Dr. Mualla YALÇINKAYA DEFORMASYON MODELLERİ Deformasyon ölçüsünün amacı: Deforme olan objenin; Geometrik durumu

Detaylı

Hatalar Bilgisi ve İstatistik Ders Kodu: Kredi: 3 / ECTS: 5

Hatalar Bilgisi ve İstatistik Ders Kodu: Kredi: 3 / ECTS: 5 Ders Kodu: 0010070021 Kredi: 3 / ECTS: 5 Yrd. Doç. Dr. Serkan DOĞANALP Necmettin Erbakan Üniversitesi Harita Mühendisliği Bölümü Konya 07.01.2015 1 Giriş 2 Giriş Matematiksel istatistiğin konusu yığın

Detaylı

Yıldız Teknik Üniversitesi İnşaat Fakültesi Harita Mühendisliği Bölümü TOPOGRAFYA (HRT3350)

Yıldız Teknik Üniversitesi İnşaat Fakültesi Harita Mühendisliği Bölümü TOPOGRAFYA (HRT3350) Yıldız Teknik Üniversitesi İnşaat Fakültesi Harita Mühendisliği Bölümü Ders Adı Kodu Yerel Kredi ECTS Ders (saat/hafta) Uygulama (saat/hafta) Laboratuvar (saat/hafta) Topografya HRT3350 3 4 3 0 0 DERSİN

Detaylı

YTÜ İnşaat Müh. Bölümü Dersler BOĞAZİÇİ ÜNİ. ODTÜ Kodu Adı Adı Kodu Adı Kodu. Environmental Eng. CE 421

YTÜ İnşaat Müh. Bölümü Dersler BOĞAZİÇİ ÜNİ. ODTÜ Kodu Adı Adı Kodu Adı Kodu. Environmental Eng. CE 421 YTÜ İnşaat Müh. Bölümü Dersler BOĞAZİÇİ ÜNİ. ODTÜ INS1122 Mühendislik Jeolojisi Earth Sciences CE331 Geology for Civil Engineers GEOE104 INS1322 Statik Statics CE243 Engineering Mechanics I CE221 INS1911

Detaylı

DSİ kapsamında oluşturulan dağınık durumdaki verilerinin düzenlenmesi, yeniden tasarlanarak tek bir coğrafi veri tabanı ortamında toplanması,

DSİ kapsamında oluşturulan dağınık durumdaki verilerinin düzenlenmesi, yeniden tasarlanarak tek bir coğrafi veri tabanı ortamında toplanması, Projenin Amacı DSİ Genel Müdürlüğünde, Bölge Vaziyet Planı çalışmaları kapsamında üretilen ve mevcut DSİ faaliyetlerini içeren CBS veri setleri ile CBS Veritabanının incelenerek yine mevcut CBS donanım,

Detaylı

TOPOĞRAFYA Yüksekliklerin Ölçülmesi Nivelman Yöntemleri

TOPOĞRAFYA Yüksekliklerin Ölçülmesi Nivelman Yöntemleri TOPOĞRAFYA Yüksekliklerin Ölçülmesi Nivelman Yöntemleri Yrd. Doç. Dr. Aycan M. MARANGOZ ÇEVRE MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ JDF 264/270 TOPOĞRAFYA DERSİ NOTLARI http://geomatik.beun.edu.tr/marangoz http://jeodezi.karaelmas.edu.tr/linkler/akademik/marangoz/marangoz.htm

Detaylı

BARAJ EMNİYETİ VE DEFORMASYON İZLEME ÇALIŞMALARI ATATÜRK BARAJI ÖRNEĞİ

BARAJ EMNİYETİ VE DEFORMASYON İZLEME ÇALIŞMALARI ATATÜRK BARAJI ÖRNEĞİ BARAJ EMNİYETİ VE DEFORMASYON İZLEME ÇALIŞMALARI ATATÜRK BARAJI ÖRNEĞİ Y. KALKAN 1 1 İstanbul Teknik Üniversitesi, İstanbul, kalkany@itu.edu.tr Özet Susuz hayat olmaz sözü, suyun hayatımızdaki önemini

Detaylı

HACİM HESAPLAMALARINDA LASER TARAMA VE YERSEL FOTOGRAMETRİNİN KULLANILMASI

HACİM HESAPLAMALARINDA LASER TARAMA VE YERSEL FOTOGRAMETRİNİN KULLANILMASI TMMOB Harita ve Kadastro Mühendisleri Odası 12. Türkiye Harita Bilimsel ve Teknik Kurultayı 11 15 Mayıs 2009, Ankara HACİM HESAPLAMALARINDA LASER TARAMA VE YERSEL FOTOGRAMETRİNİN KULLANILMASI M. Yakar

Detaylı

MİLLİ EMLAK GENEL MÜDÜRLÜĞÜ. BİLGİ İŞLEM DAİRESİ BAŞKANLIĞI Coğrafi Bilgi Sistemleri Uygulamaları

MİLLİ EMLAK GENEL MÜDÜRLÜĞÜ. BİLGİ İŞLEM DAİRESİ BAŞKANLIĞI Coğrafi Bilgi Sistemleri Uygulamaları MİLLİ EMLAK GENEL MÜDÜRLÜĞÜ BİLGİ İŞLEM DAİRESİ BAŞKANLIĞI Coğrafi Bilgi Sistemleri Uygulamaları 1 UYGULAMA HAKKINDA Uygulama Milli Emlak Genel Müdürlüğü için İstanbul ilinin Fatih, Beykoz ve Çatalca ilçeleri

Detaylı

İstatistik ve Olasılık

İstatistik ve Olasılık İstatistik ve Olasılık Ders 8: Prof. Dr. İrfan KAYMAZ Tanım Tahmin (kestirim veya öngörü): Mevcut bilgi ve deneylere dayanarak olayın bütünü hakkında bir yargıya varmaktır. Bu anlamda, anakütleden çekilen

Detaylı

İNŞAAT TEKNOLOJİSİ ÖNLİSANS EĞİTİMİNDE HARİTACILIĞIN YERİ. Orhan KURT 1

İNŞAAT TEKNOLOJİSİ ÖNLİSANS EĞİTİMİNDE HARİTACILIĞIN YERİ. Orhan KURT 1 İNŞAAT TEKNOLOJİSİ ÖNLİSANS EĞİTİMİNDE HARİTACILIĞIN YERİ Orhan KURT 1 1 Kocaeli Üniversitesi, Mühendislik Fakültesi, Harita Mühendisliği Bölümü, Kocaeli, orhnkrt@gmail.com Özet Bir inşaat teknikeri haritacılık

Detaylı

Koordinat Referans Sistemleri

Koordinat Referans Sistemleri Koordinat Referans Sistemleri Harita yapımında geometrik süreç Küre Referans yüzeyin seçimi Elipsoit Ölçek küçültme Dünya/Jeoit Harita düzlemine izdüşüm Harita Fiziksel yer yüzünün belli bir şekli yok,

Detaylı

T.C NECMETTİN ERBAKAN ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK ve MİMARLIK FAKÜLTESİ HARİTA MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ NORMAL ÖĞRETİM, 2015-2016 AKADEMİK YILI DERS PLANI

T.C NECMETTİN ERBAKAN ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK ve MİMARLIK FAKÜLTESİ HARİTA MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ NORMAL ÖĞRETİM, 2015-2016 AKADEMİK YILI DERS PLANI 0010070001 Ölçme Bilgisi-1 3+1+0 3,5 6 0010070002 Harita Mühendisliğine Giriş 2+0+0 2 3 0010070003 Matematik-1 4+0+0 4 7 0010070004 Fizik-1 4+0+0 4 6 0010070005 Türk Dili-1 2+0+0 2 2 0010070006 Atatürk

Detaylı

Fethiye ÖÇK Bölgesi Arazi Örtüsü/Arazi Kullanımı Değişim Tespiti

Fethiye ÖÇK Bölgesi Arazi Örtüsü/Arazi Kullanımı Değişim Tespiti Fethiye ÖÇK Bölgesi Arazi Örtüsü/Arazi Kullanımı Değişim Tespiti Kurum adı: T.C. Çevre ve Orman Bakanlığı Bilgi İşlem Dairesi Başkanlığı, Özel Çevre Koruma Kurumu Başkanlığı Proje durumu: Tamamlandı. Proje

Detaylı

Kaya Dolgu Barajda Deformasyonların Jeodezik ve Sonlu Elemanlar Metodu ile Belirlenmesi

Kaya Dolgu Barajda Deformasyonların Jeodezik ve Sonlu Elemanlar Metodu ile Belirlenmesi F. Ü. Fen ve Mühendislik Bilimleri Dergisi, 16(2), 205-219, 2004 Kaya Dolgu Barajda Deformasyonların Jeodezik ve Sonlu Elemanlar Metodu ile Belirlenmesi Özet Levent TAŞÇI, Bekir YILDIRIM ve Ertan GÖKALP

Detaylı

JEOİD ve JEOİD BELİRLEME

JEOİD ve JEOİD BELİRLEME JEOİD ve JEOİD BELİRLEME İÇİNDEKİLER GİRİŞ JEODEZİDE YÜKSEKLİK SİSTEMLERİ Jeopotansiyel Yükseklikler (C) Dinamik Yükseklikler (H D ) Normal Yükseklik (H N ) Elipsoidal Yükseklik Ortometrik Yükseklik Atmosferik

Detaylı

BİR MONTAJ HATTI ÜRETİM SİSTEMİNDE OPTİMAL İŞGÜCÜ DAĞILIMININ ARENA PROCESS ANALYZER (PAN) VE OPTQUEST KULLANILARAK BELİRLENMESİ

BİR MONTAJ HATTI ÜRETİM SİSTEMİNDE OPTİMAL İŞGÜCÜ DAĞILIMININ ARENA PROCESS ANALYZER (PAN) VE OPTQUEST KULLANILARAK BELİRLENMESİ BİR MONTAJ HATTI ÜRETİM SİSTEMİNDE OPTİMAL İŞGÜCÜ DAĞILIMININ ARENA PROCESS ANALYZER (PAN) VE OPTQUEST KULLANILARAK BELİRLENMESİ Özgür ARMANERİ Dokuz Eylül Üniversitesi Özet Bu çalışmada, bir montaj hattı

Detaylı

Baraj Emniyeti ve Deformasyon İzleme Çalışmaları Atatürk Barajı Örneği

Baraj Emniyeti ve Deformasyon İzleme Çalışmaları Atatürk Barajı Örneği Harita Teknolojileri Elektronik Dergisi Cilt: 6, No: 3, 2014 (40-50) Electronic Journal of Map Technologies Vol: 6, No: 3, 2014 (40-50) TEKNOLOJİK ARAŞTIRMALAR www.teknolojikarastirmalar.com e-issn:1309-3983

Detaylı

Transformasyonlar (İleri Yapı Statiği)

Transformasyonlar (İleri Yapı Statiği) (İleri Yapı Statiği) Doç. Dr. Özgür Özçelik Dokuz Eylül Üniversitesi, Müh. Fak., İnşaat Müh. Böl. Sunum Ana Hattı Transformasyonlar Rijit uç bölgesi transformasyonu Global Lokal eksen transformasyonu Temel

Detaylı