Hafta. Duran Varlık Hesapları 221. ALACAK SENETLERİ HESABI VERİLEN DEPOZİTO ve TEMİNATLAR 220.

Transkript

1 9. Hafta 220. ALICILAR HESABI Duran Varlık Hesapları İşletmenin mal ve hizmet sattığı kişi ve kuruluşlardan olan 1 yıldan uzun vadeli, senetsiz alacaklarının izlendiği hesaptır Alıcılar hesabı gibi çalışır. Tek farkı veresiye alacağın bir yıldan uzun süreli olmasıdır. Vadesi bir yılın altına düşen uzun vadeli alacaklar bilanço gününde 120. ALICILAR hesabına aktarılır ALACAK SENETLERİ HESABI 222. ALACAK SENETLERİ REESKONTU (-) İşletmenin ticari işlemleri ile ilgili olarak aldığı vadesi 1 yılın üzerinde olan senetlerin izlendiği hesaptır Alacak Senetleri hesabı gibi çalışır. Tek farkı senetli ticari alacağın bir yıldan uzun süreli olmasıdır. Vadesi bir yılın altına düşen uzun vadeli, senetli ve ticari alacaklar 221. ALACAK SENETLERİ hesabı alacaklandırılarak 121. ALACAK SENETLERİ hesabının borcuna aktarılır Alacak Senetleri Reeskontu (-) hesabı gibi çalışır. Tek farkı bilanço gününde vadesine bir yıldan uzun süre kalan senetli ticari alacaklar için reeskont hesaplanır. Hesaplanan reeskont tutarları bu hesaba alacak yazılır. Senedin vadesinin 1 yılın altına inmesi durumunda senet tutarı 221 no.lu hesaptan 121 no.lu hesaba aktarılırken bu hesaptaki tutar da 122. Alacak Senetleri Reeskontu (-) hesabına aktarılır KAZANILMAMIŞ FİNANSAL KİRALAMA FAİZ GELİRLERİ (-) 226. VERİLEN DEPOZİTO ve TEMİNATLAR Finansal kiralama işlemi yapan işletmelerde; kiralamanın yapıldığı tarihte kira alacakları ile kira ödemelerinin bugünkü değeri arasındaki farkın (uzun vadeli) izlendiği hesaptır VERİLEN DEPOZİTO ve TEMİNATLAR hesabı gibi çalışır. Tek farkı işletmenin vermiş olduğu teminatın veya depozitonun uzun vadeli olmasıdır. Elektrik su doğalgaz gibi işletme var oldukça kalacak depozitolar bu hesaba kaydedilir. Bağlı olduğu olayın tamamlanmasının 1 yıldan daha uzun olduğu durumda verilen teminatlar da bu hesapta izlenir. Bilanço gününde vadesine bir yıldan daha az süre kalan depozito ve teminatlar, 126.VERİLEN DEPOZİTO ve TEMİNATLAR hesabına aktarılır

2 229. ŞÜPHELİ TİCARİ ALACAKLAR KARŞILIĞI (-) 23. DİĞER ALACAKLAR 129. ŞÜPHELİ TİCARİ ALACAKLAR KARŞILIĞI (-) hesabı gibi çalışır. Uzun vadeli ticari alacaklar için ayrılan karşılıklar bu hesabın alacağına, alacağa mahsup edilen veya gereksiz hale geldiği için iptal edilen karşılıklar da borcuna yazılır. Tek farkı söz konusu şüpheli ticari alacağın vadesine bir yıldan uzun süre kalmasıdır. Tüm karşılık ayırma işlemlerinde olduğu gibi ilk olarak 654. KARŞILIK GİDERLERİ hesabı borçlandırılır ve ilgili karşılık hesabı alacaklandırılır. Ticari olmayan uzun vadeli alacaklar için kullanılır ORTAKLARDAN ALACAKLAR 232. İŞTİRAKLERDEN ALACAKLAR 233. BAĞLI ORTALIKLARDAN ALACAKLAR 235. PERSONELDEN ALACAKLAR 236. DİĞER ÇEŞİTLİ ALACAKLAR 237. DİĞER ALACAK SENETLERİ REESKONTU (-) 239. ŞÜPHELİ DİĞER ALACAKLAR KARŞILIĞI (-) Söz konusu alacakların vadesi 1 yılın altına indiğinde bu gruptaki hesaplardan dönen varlıklar içindeki alacak hesaplarına aktarılır. Ticari alacaklar gibi değerlemeye tabi tutulur MALİ DURAN VARLIKLAR 240. BAĞLI MENKUL KIYMETLER HESABI Uzun vadeli olarak elde tutulan menkul kıymetler bu grupta izlenir BAĞLI MENKUL KIYMETLER 241. BAĞLI MENKUL KIYMETLER DEĞER DÜŞÜKLÜĞÜ KARŞILIĞI (-) 242. İŞTİRAKLER 243. İŞTİRAKLERE SERMAYE TAAHHÜTLERİ (-) 244. İŞTİRAKLER SERMAYE PAYLARI DEĞER DÜŞÜKLÜĞÜ KARŞILIĞI (-) 245. BAĞLI ORTAKLIKLAR 246. BAĞLI ORTAKLIKLARA SERMAYE TAAHHÜTLERİ (-) 247. BAĞLI ORTAKLIKLAR SERMAYE PAYLARI DEĞER DÜŞÜKLÜĞÜ KARŞILIĞI (-) 248. DİĞER MALİ DURAN VARLIKLAR 249. DİĞER MALİ DURAN VALRIKLAR KARŞILIĞI (-) 416 Bir yıldan uzun bir süre elde tutulmak ve %0 ~ %9 arasında ortak olmak amacıyla satın alınan hisse senetleri bu hesapta izlenir. Aktif bir hesap olduğu için artışlar borç, azalışlar alacak tarafına kaydedilir. Uzun vadeli amaçlarla veya yasal zorunluluklarla elde tutulan hisse senedi dışı menkul kıymetler de bu hesapta izlenir. Ayrıca; -Yasal zorunluluk, -Pazarlanmasında engel (tasfiye sürecine girmiş bir A.Ş. nin çıkarmış olduğu tahvil vb.) nedeniyle 1 yıl içinde nakde çevrilemeyecek olan hisse senedi dışındaki menkul kıymetler de bu hesapta izlenir. Not: Eğer bir işletme, geçici yatırım yapmak amacıyla hisse senedi satın alıyorsa, alınan hisse senetleri 110. HİSSE SENETLERİ hesabının borcunda izlenir. Fakat hisse senetlerini ihraç eden işletmenin %0 ~ %9 arasındaki hissesi, ortak olunmak amacıyla satın alınıyorsa, alınan hisseler 240. BAĞLI MENKUL KIYMETLER hesabının borcunda izlenir BAĞLI MENKUL KIYMETLER DEĞER DÜŞÜKLÜĞÜ KARŞILIĞI (-) 242. İŞTİRAKLER HESABI Bağlı menkul kıymetlerin Pazar değerinin edinme bedelinin altına inmesi durumunda değer düşüklüğü için ayrılan karşılıkların izlendiği hesaptır. Bilanço gününde değeri %10 un altına düşen bağlı menkul kıymetler için ayrılan karşılıklarda kullanılır Menkul Kıymetler Değer Düşüklüğü Karşılığı (-) hesabında olduğu gibi çalışır. BAĞLI DEĞER olma niteliğini kaybeden kıymetler Dönen Varlıklar bölümündeki hesaplara aktarılırken varsa karşılıkları da 119. Menkul Kıymetler Değer Düşüklüğü Karşılığı (-) hesabına aktarılır. Satılabilir menkul kıymetlerden BAĞLI DEĞER olma niteliğini kazananlar için de aksi işlem yapılır Uzun vadeli olarak %10 ~ %50 oranları arasında ortak olunmak amacıyla alınan hisse senetleri bu hesapta izlenir BAĞLI MENKUL KIYMETLER hesabı gibi çalışır. İşletmenin diğer işletmelere ortak olmak amacıyla yaptığı sermaye yatırımları; %10 nun altında ise 240. BAĞLI MENKUL KIYMETLER H. %10 ~ %50 oranları arasında ise 242. İŞTİRAKLER HESABI %51 ve üzerinde ise 245. BAĞLI ORTAKLIKLAR HESABI TMS-28 e göre; İştirak, yatırımcı işletmenin üzerinde önemli etkisinin bulunduğu işletmedir. İştirakleri diğer finansal yatırımlar için ayırıcı özellik olan önemli etki de: Yatırım yapılan işletmenin finansal ve faaliyetle ilgili politikaların belirlenmesi kararlarına katılma gücü olup bu politikaları tek başına ya da bir başka taraf ile müşterek kontrol etme gücünü ifade etmemektedir (TMS:2 prg.3)

3 242. İŞTİRAKLER HESABI 243. İŞTİRAKLERE SERMAYE TAAHHÜTLERİ (-) İştirak şeklinde yatırımın muhasebeleştirilmesinde aşağıdaki yöntemlerden biri uygulanabilir. 1-Maliyet Değeri ile Değerleme (VUK a göre) 2-Maliyet veya Piyasa Değerinden Düşük Olanla Değerleme 3-Borsa Değeri ile Değerleme (Hisse senetleri borsaya kayıtlı şirketlerde uygulanabilir) 4-Öz kaynak yöntemi ile Değerleme (TMS-28 İştiraklerdeki ve Ortaklıklardaki Yatırımlar Standardına göre) Bu yönteme göre iştirak payı başlangıçta maliyet bedeli ile muhasebeleştirilir. Daha sonra bu tutar, iştirak edilen şirketin öz kaynağından işletmenin payına düşen kısmı gösterecek şekilde artırılır veya azaltılır. İştirak taahhüdünde (sermaye ödemeyi üstlenme, söz verme) bulunulması halinde 243. İştiraklere Sermaye Taahhütleri Hesabı karşılığında 242. İştirakler hesabı borçlandırılarak taahhütten doğan borç genel kabul görmüş muhasebe ilkesi uyarınca, hesaplara yansıtılır. Henüz satın alınmayan ve iştirake/iştiraklere ait hisseler için kullanılır. Aktifi düzenleyici bir hesaptır. Bu sebeple açılış kaydı daima alacak taraflı olur. İştirak payının satılmasında kayıtlı değer ile satış bedeli arasındaki fark kar yazılır İŞTİRAKLER SERMAYE PAYLARI DEĞER DÜŞÜKLÜĞÜ KARŞILIĞI (-) 245. BAĞLI ORTAKLIKLAR HESABI Bilanço gününde %10 un üzerinde değer kaybeden iştiraklere ait hisseler için kullanılır BAĞLI MENKUL KIYMETLER DEĞER DÜŞÜKLÜĞÜ KARŞILIĞI (-) hesabı gibi çalışır. Hesap, iştirakler sermaye paylarındaki değer azalmaları için karşılık ayrılmasında alacaklanır. Bu karşılıktan yapılan mahsuplar veya iptaller, hesabın borcuna kaydedilir. Aktifi düzenleyici bir hesaptır. Bu sebeple açılış kaydı daima alacak taraflı olur. 422 %50 ~ %100 arasında ortak olunmak amacıyla alınan hisse senetleri bu hesapta izlenir BAĞLI MENKUL KIYMETLER ve 242. İŞTİRAKLER hesapları gibi çalışır. TFRS-10 Konsolide Finansal Tablolar Standardında; Bağlı ortaklık: Başka bir işletme tarafından kontrol edilen bir işletmedir. Şeklinde bir tanım yer almaktadır. Bağlı ortaklık için sermaye taahhüdünde bulunulduğunda veya bu amaçla doğrudan hisse senedi edinildiğinde bu hesaba borç, sermaye payının elden çıkarılmasında alacak yazılır. Değerleme iştiraklerde olduğu gibidir. Dönem sonu değerlemesi yapılarak varsa değer düşüklüğü için karşılık ayrılır ve mevcut karşılık beklenen zarar miktarına eşitlenir. Öz kaynak yönteminin uygulanması halinde ise hesabın kalanı iştirak şirketin öz kaynaklarından işletmeye düşen tutara eşitlenir BAĞLI ORTAKLIKLAR SERMAYE TAAHHÜTLERİ (-) 247. BAĞLI ORTAKLIKLAR SERMAYE PAYLARI DEĞER DÜŞÜKLÜĞÜ KARŞILIĞI (-) Bağlı ortaklıklarla ilgili olarak işletme tarafından taahhüt edilip de henüz ödenmemiş sermaye tutarını gösteren hesaptır. İşleyişi iştirakler hesabında olduğu gibidir. Bağlı ortaklıktaki sermayenin piyasa değerinde meydana gelen azalmalar için ayrılan karşılıkların izlendiği hesaptır. İşleyişi iştiraklerde olduğu gibidir

4 248. DİĞER MALİ DURAN VARLIKLAR 249. DİĞER MALİ DURAN VARKLIKLAR KARŞILIĞI (-) Yukarıda açıklanan hesapların hiçbirinin kapsamına girmeyen ve özellikle kendi bölümlerinde tanımlanmayan diğer mali varlıkların izlendiği hesaptır. Diğer mali duran varlıkların değerinde, sürekli veya önemli ölçüde meydana gelen değer azalmalarının izlendiği hesaptır. Ayrılması kararlaştırılan değer azalma karşılıkları 654. Karşılık Giderleri hesabına gider kaydı suretiyle bu hesaba alacak, mali duran varlığın elden çıkarılmasında ise 644. Konusu Kalmayan Karşılıklar Hesabına alacak kaydı suretiyle bu hesaba borç kaydedilir MADDİ DURAN VARLIKLAR MADDİ DURAN VARLIKLARDA DEĞERLEME Uzun vadeli olarak satın alınan ve 1 yıl içerisinde nakde dönüştürülmeyecek maddi anlamdaki değerlerin izlendiği hesaptır. Bunlar; 250. ARAZİ ve ARSALAR 251. YERALTI ve YERÜSTÜ DÜZENLERİ 252. BİNALAR 253. TESİS, MAKİNE ve CİHAZLAR 254. TAŞITLAR 255. DEMİRBAŞLAR 256. DİĞER MADDİ DURAN VARLIKLAR 258. YAPILMAKTA OLAN YATIRIMLAR 259. VERİLEN AVANSLAR Maddi duran varlıklar satın alındıklarında muhasebenin maliyet esası kavramı gereği maliyet bedelleri ile muhasebeleştirilirler. 428 Maddi duran varlıklar maliyet değeri ile değerlenir. TMS-16 Maddi Duran Varlıklar Standardı (prg.16) ya göre bir duran varlığın maliyetine; 1-Satın alma bedeli, ithalat vergileri ve alış nedeni ile ödenen geri alınamayacak diğer vergiler, 2-Varlığın yerleştirileceği yere ve çalışabileceği konuma getirilmesi için katlanılan giderler, 3-Arsanın hazırlanması için katlanılan giderler, 4-Duran varlığın teslim alınması ile ilgili olarak katlanılan giderler, 5-Kurma ve montaj giderleri, 6-Deneme çalışması giderleri, 7-Varlığın elde edilmesi için katlanılan diğer parasal fedakarlıklar girecektir. Duran varlığın edinilmesi için alınan yatırım kredilerinin yatırım dönemi faizlerinin ve yatırım döneminde ortaya çıkan kur farklarının da maliyete eklenmesi gerekir ARAZİ ve ARSALAR 251. YERALTI ve YERÜSTÜ DÜZENLERİ Satın alınan arazi ve arsalar için kullanılır. Maliyet bedeline satın alma sırasında yapılan noter, tapu, komisyon vb. giderler eklenebilir. Boş arsa ve araziler amortismana tabi değildir. Arazi ve arsanın üzerindeki yapıların yıkımı sırasında oluşan enkaz masrafları hesabın maliyetine eklenir. Aktif bir hesap olduğu için artışlar borç, azalışlar alacak tarafında gösterilir. Yeraltı düzenleri için; -Kanallar -Bacalar -Yeraltında dekovil hatları Yerüstü düzenleri için; -Pistler -İskeleler -Rıhtımlar -Bentler -Spor sahaları Bu hesaptaki varlıkların yapımı tamamlanıncaya kadar 258. YAPILMAKTA OLAN YATIRIMLAR hesabında izlenir

5 252. BİNALAR HESABI 253. TESİSLER, MAKİNELER ve CİHAZLAR Satın alınan binalar, işyerleri, yönetim ofisleri gibi yapılar bu hesapta izlenir. Satın alınan her türlü üretim tesisi, üretim makinesi ve cihazlar gibi duran varlıklar bu hesapta izlenir. Satın alma sırasında yapılan KDV hariç her türlü gider maliyete eklenir. Satın alım sonrası bakım masrafı ilgili gider hesabına kaydedilirken, varlığı fiziksel olarak değiştiren unsurlar maliyete eklenir TAŞITLAR HESABI 255. DEMİRBAŞLAR HESABI İşletme faaliyetlerinde kullanılmak üzere alınan her türlü motorlu araç bu hesapta izlenir. KDV dışındaki tüm vergiler otomobilin satın alma maliyetine eklenir ve 254. TAŞITLAR hesabında gösterilir. İşletme faaliyetlerinde kullanılmak üzere satın alınan masa, sandalye, bilgisayar gibi büro eşya ve makinaları bu hesapta izlenir DİĞER MADDİ DURAN VARLIKLAR 250 ~ 255 no.lu hesaplarının konusu olmayan, üretimde kullanılmak üzere satın alınan muhafaza kapları gibi varlıklar bu hesapta izlenir. Duran varlıklarda meydana gelen değer kayıplarının dönemler itibariyle izlenmesi işlemine amortisman ayırma denir. Genel olarak normal ve azalan bakiyeler olmak üzere iki türlü amortisman ayırma yöntemi vardır. Aktifi düzenleyici bir hesap olduğu için açılış kaydı daima alacak taraflı olur. Sadece dönem sonlarında kullanılır. Her duran varlık için ayrılan amortismanlar ayrı gösterilir BİRİKMİŞ AMORTİSMANLAR HESABI (-) Arazi ve Arsalar Yeraltı ve Yerüstü Düzenleri Binalar Tesis, Makine ve Cihazlar Taşıtlar Demirbaşlar Diğer Maddi Duran Varlıklar

6 Genel anlamda amortisman, sabit varlıkların fiziksel ve teknolojik nedenlerle uğradıkları değer kayıplarıdır. Finansal anlamda amortisman, sabit varlıklara yatırılmış olan sermayenin geri dönmesi işlemidir. Ekonomik anlamda amortisman, kapasitenin sürekliliğini sağlama işlemidir. Maliyet anlamında amortisman, sabit varlıkların kullanımından veya başka nedenlerden dolayı meydana gelen değer kayıplarının maliyetlere aktarılması işlemidir. Gider Türleri : 0. İlk madde ve malzeme 1. İşçi ücret ve giderleri 2. Memur ücret ve Giderleri 3. Dışarıdan sağlanan fayda ve hizmetler 4. Çeşitli giderler 5. Vergi, resim ve harçlar 6. Amortismanlar ve tükenme payları 7. Finansman giderleri Satış Maliyeti Kar Satış Fiyatı Amortismanı Oluşturan Nedenler Sabit varlıkların değer kayıplarına neden olan 2 öğe vardır. Bunlar, 1- Fiziksel (Maddesel)Amortisman: Sabit değerlerin kullanılmasından kaynaklanan yıpranma ve eskimedir. 2- İşlevsel (Fonksiyonel) Amortisman: Teknolojik eskime (demode olma) veya yetersizliğe bağlı olarak ortaya çıkmaktadır. Amortisman Ayırma İşlemi: Sabit varlıklarda meydana gelen değer kayıplarının dönemler itibariyle hesaplanıp, ilgili dönemin giderleri arasına katılmasına denir. Amortisman matrahı (M): Sabit varlığın elde edilmesi için yapılan tüm ödemeler ve giderlerdir. Kalıntı veya hurda değeri (H): Sabit varlığın kullanma süresinin sonunda varsa taşıdığı parasal değerdir. Amortismandönemi (n): Sabit varlığın kullanım süresidir. Amortisman oranı (r): Amortisman payının bulunabilmesi için ekonomik değere uygulanan orandır PEŞTEMALLIK NEDİR? İlgili Mevzuat: VUK Madde 313 Amortisman mevzuu: İşletmede bir yıldan fazla kullanılan ve yıpranmaya, aşınmaya veya kıymetten düşmeye maruz bulunan gayrimenkullerle 269 uncu madde gereğince gayrimenkul gibi değerlenen iktisadi kıymetlerin, alet, edevat, mefruşat, demirbaş ve sinema filmlerinin birinci kısımdaki esaslara göre tespit edilen değerinin, bu Kanun hükümlerine göre yok edilmesi amortisman mevzuunu teşkil eder. Değeri 900 TL yi aşmayan peştemallıklar ile işletmede kullanılan ve değeri 900 TL yi aşmayan alet, edavat, mefruşat ve demirbaşlar amortismana tabi tutulmayarak doğrudan doğruya gider yazılabilir. İktisadi ve teknik bakımdan bütünlük arz edenlerde bu had topluca dikkate alınır. 442 Peştemallık bir ticari işletmenin; -Bulunduğu yerin önemi, -Sahip olduğu şöhret, -Tutmuş olduğu müşteri kitlesi vb. unsurlara bağlı olarak bilanço değerlerine ilave olarak sahip olduğu değeri ifade etmektedir. Benzer şekilde konumu son derece güzel olan işyerlerinin kiralanmasında, içindeki kiracının çıkarılması veya o yerin kiralanabilmesi amacıyla ödenen hava paraları da peştemallık niteliğinde bir harcamadır

7 VUK Madde 314 Arazide amortisman: Boş arazi ve boş arsalar amortismana tabi değildir. Ancak: 1. Tarım işletmelerinde vücuda getirilen meyvalık, dutluk, fındıklık, zeytinlik ve güllüklerle incir bahçeleri ve bağlar gibi tarım tesisleri; 2. İşletmede inşa edilmiş olan her nevi yollar ve harklar; Amortismana tabi tutulur. VUK Madde 315 Normal amortisman: Mükellefler amortismana tâbi iktisadî kıymetlerini Maliye Bakanlığının tespit ve ilân edeceği oranlar üzerinden itfa ederler. İlân edilecek oranların tespitinde iktisadî kıymetlerin faydalı ömürleri dikkate alınır. Amortisman Matrahı (M) - Hurda Değeri (H) Yıllık Amortisman Tutarı (A) = Sabit Varlığın Ömrü (n) Normal Amortisman Yöntemi Örnek: TL ye satın alınan, 5 yıl ekonomik ömrü olan ve 5. yılın sonunda da hurda değerinin TL olacağı tahmin edilen bir iktisadi kıymetin yıllık amortisman tutarı: A = = TL / Yıl 5 Bu durumda, normal amortisman yöntemine göre yıllık amortisman oranı: 1 r = = 0,20 dir. 5 Yıllar Amorisman Matrahı (TL) Oranı (%) Tutarı (TL) Hurda Değeri Toplam YAPILMAKTA OLAN YATIRIMLAR 259. VERİLEN AVANSLAR Yapımı süren inşaatlar için yapılan maliyetler bu hesapta izlenir. İnşaat bittiğinde maddi duran varlıklardaki ilgili hesaba aktarılır. Örneğin; Yol yapımı için harcanan nakitler 258. YAPILMAKTA OLAN YATIRIMLAR hesabı alacaklandırılarak 251. YERALTI ve YERÜSTÜ DÜZENLERİ hesabına aktarılır. Maddi duran varlıkların satın alımı öncesi satıcı firmaya verilen avanslar bu hesapta izlenir VERİLEN SİPARİŞ AVANSLARI, satışlarda ya da üretimde kullanılmak üzere stok alındığı sırada kullanılır VERİLEN AVANSLAR ise sadece maddi duran varlıkların satın alımı sırasında kullanılır

8 26. MADDİ OLMAYAN DURAN VARLIKLAR 260. HAKLAR HESABI Herhangi bir fiziksel varlığı bulunmayan ve 1 yıldan daha uzun bir süre elde tutulmak amacıyla alınan varlıkları kapsar HAKLAR 261. ŞEREFİYE 262. KURULUŞ ve ÖRGÜTLENME GİDERLERİ 263. ARAŞTIRMA ve GELİŞTİRME GİDERLERİ 264. ÖZEL MALİYETLER 267. DİĞER MADDİ OLMAYAN DURAN VARLIKLAR 268. BİRİKMİŞ AMORTİSMANLAR (-) 269. VERİLEN AVANSLAR Patent, lisans, ticari marka TM gibi bazı hukuki ve ticari hakların izlenmesinde kullanılır. Genellikle 5 yıl içinde itfa edilirler. Diğer bir ifadeyle, aksi belirtilmedikçe 5 yıllık amortisman ayrılır ŞEREFİYE HESABI 262. KURULUŞ ve ÖRGÜTLENME GİDERLERİ Çoğunlukla bir şirket satın alınırken artan tutarlar için kullanılır. Amortismana tabidirler. İşletmenin kuruluşu veya yeni bir şubenin açılışı sırasında yapılan giderler bu hesapta izlenir. Ayrıca personelin eğitimi ve personel temini sırasında oluşan masraflar da bu hesapta kayıt altına alınır. Amortismana tabidirler. Genellikle 5 yılda eşit taksitlerle itfa edilirler ARAŞTIRMA ve GELİŞTİRME GİDERLERİ 263. ARAŞTIRMA ve GELİŞTİRME GİDERLERİ Yeni ürünlerin üretilebilmesi için yapılan araştırma ve geliştirme (AR- GE) giderleri için kullanılır. Amortismana tabidirler. Genellikle 5 yıl içinde itfa edilirler. AR-GE giderleri aktifleştirilmiyorsa 750. ARAŞTIRMA ve GELİŞTİRME GİDERLERİ hesabı kullanılır. Dönem sonunda 750 no lu hesaptaki tutar, yansıtma hesabı yoluyla 630. ARAŞTIRMA ve GELİŞTİRME GİDERLERİ hesabına aktarılır. Bilançoda 263. ARAŞTIRMA ve GELİŞTİRME GİDERLERİ hesabının olmasının nedeni, yapılan AR-GE masraflarının içinde bulundukları dönemi aşarak uzun vadeli sonuçlar vermesidir. Size yöneltilen soruda «AR-GE masrafları bilançoda aktifleştirilmiştir» gibi ifadeler varsa bilin ki sadece 263. ARAŞTIRMA ve GELİŞTİRME GİDERLERİ hesabı kullanılacaktır

9 264. ÖZEL MALİYETLER HESABI 267. DİĞER MADDİ OLMAYAN DURAN VARLIKLAR Bakım ve onarım masrafları hariç üçüncü kişilerden kiralanan varlıkların fiziksel değerleri için yapılan harcamalarda kullanılır. Amortismana tabidir. Genellikle 5 yıl içinde amorti (itfa) edilirler. 260 ~ 264 no lu hesapların konusu olmayan bilgisayar yazılımı gibi fiziksel varlığa sahip olmayan duran varlıkların takibi için kullanılır. Amortismana tabidirler. Genellikle 5 yılda itfa edilirler BİRİKMİŞ AMORTİSMANLAR (-) 269. VERİLEN AVANSLAR Maddi olmayan duran varlıklar için ayrılan amortisman payları bu hesapta izlenir Birikmiş Amortismanlar (-) hesabı gibi çalışır. Maddi olmayan duran varlıkların satın alımı için yapılan avans ödemeleri bu hesapta izlenir VERİLEN AVANSLAR hesabı gibi çalışır. Tek farkı, söz konusu avansın maddi olmayan duran varlıkların alımı için verilmiş olmasıdır ÖZEL TÜKENMEYE TABİ VARLIKLAR 271. ARAMA GİDERLERİ Madencilik sektörü ile ilgili hesapların yer aldığı gruptur ARAMA GİDERLERİ 272. HAZIRLIK (ARAŞTIRMA) ve GELİŞTİRME GİDERLERİ 277. DİĞER ÖZEL TÜKENMEYE TABİ VARLIKLAR 278. BİRİKMİŞ TÜKENME PAYLARI (-) 279. VERİLEN AVANSLAR Maden araması sonucu yapılan giderlerin izlendiği hesaptır. Maden araması başarı ile sonuçlandığı takdirde eşit taksitlerle itfa edilirler

10 272. HAZIRLIK ve GELİŞTİRME GİDERLERİ 277. DİĞER ÖZEL TÜKENMEYE TABİ VARLIKLAR Madenin çıkarılması için yapılan harcamalar bu hesapta izlenir. Özellikle kendi bölümlerinde tanımlanmayan özel tükenmeye tabi varlıklar bu hesapta izlenir BİRİKMİŞ TÜKENME PAYLARI (-) 279. VERİLEN AVANSLAR 27 hesap grubu ile ilgili amortismanlar bu hesapta izlenir. Aktifi düzenleyici bir hesap olduğu için açılış kaydı diğer BİRİKMİŞ AMORTİSMANLAR (-) hesapları gibi alacak tarafında yapılır. Özel tükenmeye tabi varlıklar için verilen avanslar bu hesapta izlenir. Avans ödemesi yapıldığında bu hesaba borç, yapılan iş bedeline mahsup edilen avans miktarı alacak yazılır GELECEK YILLARA AİT GİDERLER ve GELİR TAHAKKUKLARI 280. GELECEK YILLARA AİT GİDERLER Bir yıldan uzun süreli giderler ile bir yıldan daha uzun bir sürede elde edilecek gelirler için kullanılır GELECEK YILLARA AİT GİDERLER 281. GELİR TAHAKKUKLARI Genellikle kiralanan işyerleri için peşin ödenen tutarların izleyen döneme ait giderleri için kullanılır. Vadesi bir yılın altına düşen giderler, bilanço gününde 180. GELECEK AYLARA AİT GİDERLER hesabına aktarılır

11 281. GELİR TAHAKKUKLARI 29. DİĞER DURAN VARLIKLAR Doğmuş, fakat alınacak duruma gelmemiş bir yıldan uzun süreli gelirler için kullanılır. Vadesi bir yılın altına düşen tahakkuklar bilanço gününde 181. GELİR TAHAKKUKLARI hesabına aktarılır. 22 ~ 28 no lu hesap gruplarının konusu olmayan uzun vadeli duran varlıklar için kullanılır GELECEK YILLARDA İNDİRİLECEK KDV 292. DİĞER KDV 293. GELECEK YILLAR İHTİYACI STOKLAR 294. ELDEN ÇIKARILACAK STOKLAR ve MADDİ DURAN VARLIKLAR 295. PEŞİN ÖDENEN VERGİLER ve FONLAR 297. DİĞER ÇEŞİTLİ DURAN VARLIKLAR 298. STOK DEĞER DÜŞÜKLÜĞÜKARŞILIĞI (-) 299. BİRİKMİŞ AMORTİSMANLAR (-) GELECEK YILLARDA İNDİRİLECEK KDV 292. DİĞER KDV Halen bu hesabın kullanım yeri bulunmamaktadır. Ertelenen, İadesi gereken, Tahsil edilen, Çeşitli şekillerde ortaya çıkan 1 yıldan uzun vadeli olan KDV lerin izlendiği hesaptır GELECEK YILLAR İHTİYACI STOKLAR 294. ELDEN ÇIKARILACAK STOKLAR ve MADDİ DURAN VARLIKLAR İzleyen dönemlerde kullanılması veya satılması düşünülen hammadde, ticari mal gibi varlıklar bu hesapta izlenir. ***Stok edinme sürelerinin kısalması nedeniyle artık bu hesaba ihtiyaç duyulmamaktadır. TMS-1 Finansal Tabloların Sunulması Standardı (prg.68); ***Dönen varlıklar raporlama döneminden (bilanço tarihinden) sonraki 12 ay içinde paraya dönüşmeleri beklenmiyor olsa bile, normal faaliyet dönemi içinde satılan, tüketilen ve paraya çevrilen varlıkları (stoklar ve ticari alacaklar gibi) içerir. Çeşitli nedenlerle elden çıkarılacak stoklarla maddi duran varlıkların satılarak tasfiye edilmelerine kadar tutuldukları hesaptır. Söz konusu varlıklar satıldıklarında veya satış yeteneklerinin olmadığı anlaşıldığı için zarar yazıldıklarında bu hesaba alacak yazılır

12 295. PEŞİN ÖDENEN VERGİLER ve FONLAR 297. DİĞER ÇEŞİTLİ DURAN VARLIKLAR İzleyen yıldan sonraki yıllarda indirim konusu yapılabilecek olan peşin ödenen vergi ve fonların izlendiği hesaptır. İndirim süresi 1 yılın altına düşen vergi ve fonlar bu hesabın alacağına karşılık 193. PEŞİN ÖDENEN VERGİ ve FONLAR hesabına aktarılır. Bu hesap grubu içinde açılan hesapların kapsamları dışında kalan duran varlıkların izlendiği hesaptır STOK DEĞER DÜŞÜKLÜĞÜ KARŞILIĞI (-) 299. BİRİKMİŞ AMORTİSMANLAR (-) Diğer duran varlıklar ile ilgili ayrılan karşılıklar bu hesapta izlenir STOK DEĞER DÜŞÜKLÜĞÜ KARŞILIĞI (-) hesabı gibi çalışır ELDEN ÇIKARILACAK STOKLAR ve MADDİ DURAN VARLIKLAR hesabına alınan maddi duran varlıkların birikmiş amortismanlarının tutulacağı hesaptır