ÖĞRETİM YILI Sınavla Öğrenci Alacak Ortaöğretim Kurumlarına İlişkin Merkezî Sınava Yönelik Ocak Ayı Örnek Soruları

Transkript

1 T.C. MİLLÎ EĞİTİM BAKANLIĞI ÖLÇME, DEĞERLENDİRME VE SINAV HİZMETLERİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ ÖĞRETİM YILI Sınavla Öğrenci Alacak Ortaöğretim Kurumlarına İlişkin Merkezî Sınava Yönelik Ocak Ayı Örnek Soruları (SAYISAL BÖLÜM) Bu kitapçıkta sayısal ölüme ait örnek sorular ulunmaktadır. Matematik Fen Bilimleri : 10 soru : 10 soru

2 2

3 Matematik Örnek Soruları 1. Aşağıda 1 den 100 e kadar olan doğal sayıların yazılı olduğu ir kart verilmiştir Serra, u kartta 2 nin pozitif tam sayı kuvvetlerinin yazılı olduğu kareleri sarıya, 3 ün pozitif tam sayı kuvvetlerinin yazılı olduğu kareleri maviye ve tam kare sayıların yazılı olduğu kareleri de kırmızıya oyuyor. Sarı oyalı kareler, kırmızıya oyandığında turuncu, mavi oyalı kareler kırmızıya oyandığında ise mor renk alıyor. Buna göre son durumda turuncu ve mor renkli kare sayıları aşağıdaki seçeneklerin hangisinde doğru olarak verilmiştir? Mor Turuncu A) 3 3 B) 3 2 C) 2 3 D) 2 2 3

4 2. c Ayrıtları a,, c olan dikdörtgenler prizmasının hacmi a..c dir. a a, 1 veya 1 den üyük, 10 dan küçük ir gerçek sayı ve n ir tam sayı olmak üzere a 10n gösterimi ilimsel gösterimdir. Kutuplar üzerinde keşif uçuşları gerçekleştiren ir ekip, dikdörtgenler prizması görünümünde ir uzdağı keşfetti. Bölgede incelemeler yapan uzmanlar, uzdağının uzunluğunun 1600 metre, genişliğinin 1000 metre, suyun üzerindeki yüksekliğinin 50 metre olduğunu ve uzdağının görünen kısmının uzdağının % 20 sini oluşturduğunu tahmin etmektedirler. Uzmanların tahminlerine göre u haerdeki uzdağının tamamının hacminin metreküp cinsinden ilimsel gösterimi aşağıdakilerden hangisidir? A) C) B) 2, D) 8.108

5 3. Bir şifreleme yönteminde alfaemizdeki 29 harf ulundukları sıranın karekökü ir tam sayı ise o tam sayı olarak, değil ise karekökünün en yakın olduğu tam sayı değeri olarak kodlanmaktadır. A B C Ç D E F G Ğ H I İ J K L M N O Ö P R S Ş T U Ü V Y Z Bir kelimedeki harfler sırasıyla yukarıdaki yönteme göre kodlanıp, ulunan kodlar yine aynı sırayla yan yana yazıldığında kelime kodlanmış olur. Örneğin A, 1. harf ve ñ1 = 1 olduğundan 1 diye, L, 15. harf ve ò15 in en yakın olduğu tam sayı değeri 4 olduğundan 4 diye, İ, 12. harf ve ò12 nin en yakın olduğu tam sayı değeri 3 olduğundan 3 diye kodlandığından ALİ ismi 143 olarak kodlanır. Bu şifreleme yöntemine göre AHMET isminin kodu nedir? A) B) C) D)

6 4. Bir veri gruundaki sayıların toplamının, gruptaki terim sayısına ölümü ile elde edilen sayıya o veri gruunun aritmetik ortalaması denir. Sıfır atık projesi kapsamında israfın önlenmesi ve sokak hayvanlarına yiyecek sağlanması amacıyla ir üniversite yemekhanesinde yemek masalarının yanına atık yemek kutuları yerleştirilmiştir. Bu yemekhanede ir hafta oyunca günlere göre iriken atık miktarları aşağıdaki grafikte gösterilmiştir. Grafik: Günlere Göre Biriken Atık Miktarı Atık Yemek (kg) Pazartesi Salı Çarşama Perşeme Cuma Cumartesi Pazar Günler Bu yemekhanede hafta sonları günlük 500 kg, hafta içleri günlük 1000 kg yemek çıkmaktadır. Buna göre I. Pazartesi günü çıkan yemeklerin % 10 u atık yemeğe dönüşmüştür. II. En çok yemek cumartesi günü tüketilmiştir. III. Hafta oyunca günlük ortalama atık miktarı 90 kg olmuştur. ifadelerinden hangileri doğrudur? A) Yalnız I. B) Yalnız II. C) I ve III. D) II ve III. 6

7 5. 1 ve kendisinden aşka çarpanı (öleni) olmayan, 1 den üyük doğal sayılara asal sayı denir. İstenilen olası durumların sayısı Bir olayın olma olasılığı = Tüm olası durumların sayısı Aşağıdaki kutunun içerisinde 1 den 10 a kadar olan doğal sayılardan ardışık 4 tanesinin yazılı olduğu 4 kart vardır Şekildeki gii 11 den 20 ye kadar olan doğal sayıların yazılı olduğu kartlar u kutunun içine atılıyor. 1 Kutudan rastgele çekilen kartın üzerinde yazılı sayının asal sayı olma olasılığı 2 olduğuna göre aşlangıçta u kutunun içindeki kartlarda yazılı en üyük sayı aşağıdakilerden hangisidir? A) 5 B) 6 C) 7 D) 8 7

8 6. Erdem Öğretmen aşağıdaki resfee görselinden faydalanarak öğrencilerinden yazdığı resfeeleri temsil eden ceirsel ifadeleri ulmalarını istemektedir. RESFEBE Resfee; harf, sayı ve resimlerin ir arada kullanılarak ir kelimeyi ulmaya dayanan zeka oyunudur. Resfee ismi, resim ve alfae kelimelerinden üretilmiştir. n 9 a n rr (küp) ve (azalma) olduğundan n 3 9 ceirsel ifadesi olur. (kare) ve (azalma) olduğundan a 2 2 ceirsel ifadesi olur. (kare), (artma) ve rr (iki r) olduğundan n 2 + 2r ceirsel ifadesi olur. Buna göre Erdem Öğretmen in yazdığı aşağıdakilerden hangisi olur? a aaaa 4 şeklindeki resfeeyi temsil eden ceirsel ifade A) (a 4) 2 B) (a 2) 2 C) (a + 2) 2 D) (a + 4) 2 8

9 7. Elvan Öğretmen ceirsel ifadeler konusunu pekiştirmek amacıyla ir kenarının uzunluğu a cm olan kare şeklindeki ir levhanın iki kenarına hareket edeilen irer ince çuuk yerleştirerek ir düzenek kurmuştur. Bu düzenekte I. çuuk aşağı yukarı doğru, II. çuuk ise sola sağa doğru sadece cm lik eşit aralıklar alınarak açılmış çentiklere yerleştirilerek hareket etmektedir. Elvan Öğretmen öğrencilerinden u hareket sonucunda oluşan dört dörtgensel ölgenin de alanını ulmalarını istemektedir. I. çuuk II. çuuk Örneğin, aşlangıçtaki düzenekte I. çuuk cm aşağı, II. çuuk 3 cm sola hareket ettirilerek oluşan dörtgensel ölgelerin santimetrekare cinsinden alanlarını gösteren ceirsel ifadeler şekilde gösterilmiştir. a a 2 4a a 3 2 Elvan Öğretmen aşlangıçtaki düzenekte I. çuuğu 2 cm aşağı, II. çuuğu 3 cm sola kaydırıyor ve öğrencilerinden oluşan dörtgensel ölgelerin santimetrekare cinsinden alanlarını gösteren ceirsel ifadeleri ulmalarını istiyor. Buna göre aşağıdakilerden hangisi öğrencilerin ulması gereken ceirsel ifadelerden iri değildir? A) a 2 5a B) 2a 6 2 C) 3a 6 2 D) a 2 6a

10 8. Aşağıda iki doğal sayının çarpımında kullanılailecek ir yöntem verilmiştir. İki sütunlu ir talo yapıp, çarpma işleminin irinci çarpanını sol taraftaki sütunun irinci satırına, ikinci çarpanını ise sağ taraftaki sütunun irinci satırına yazın. 1. çarpanı sürekli ikiye ölüp kalanı işleme dahil etmeden ulduğunuz ölümleri ir alt satıra yazın, satıra 1 yazana kadar işleme aynı şekilde devam edin. 2. çarpanın her defasında iki katını alıp ir alt satıra yazın. 1 yazan satıra gelene kadar işleme aynı şekilde devam edin. Taloyu oluşturduktan sonra 1. sütunda yazılı tek sayıların karşısına denk gelen 2. sütundaki sayıları toplayın. Bulduğunuz sonuç verilen çarpma işleminin sonucudur. Örneğin 11 6 işleminin sonucunu u yöntemi kullanarak ulalım = = 66 dır Bu yöntemi kullanarak A B işleminin sonucunu ulmak isteyen iri aşağıdaki taloyu hazırlıyor. A B x A B = 378 olduğuna göre x kaçtır? A) 7 B) 8 C) 9 D) 10 10

11 9. Bir inşaat firması Erzurum daki ir farikadan 50 kilogramlık paketler hâlinde satılan çimentoyu nakliye hariç paketi 12 liradan, Rize deki ir farikadan ise 25 kilogramlık paketler hâlinde satılan çimentoyu nakliye hariç 7 liradan satın alailmektedir. İnşaat firmasının alacağı çimentoyu şantiyesine getirmek için Erzurum dan alması durumunda 1200 TL, Rize den alması durumunda ise 700 TL nakliye ücreti ödemesi gerekmektedir. Bu fiyatlara göre inşaat firması almayı düşündüğü çimento miktarı için toplam ödeyeceği ücretin iki farikadan da alması durumunda aynı olacağını hesaplıyor. Buna göre inşaat firmasının almayı düşündüğü çimento kaç kilogramdır? A) B) C) D)

12 10. Ondalık gösterimi verilen ir sayı irler asamağına yuvarlanırken virgülden sonraki ilk rakama akılır. Bu rakam 5 veya 5 ten üyük ise irler asamağı 1 arttırılarak, 5 ten küçük ise irler asamağı aynen ırakılarak virgülden sonraki kısım silinir. Örneğin 7,64 sayısının irler asamağına yuvarlanmış içimi 8 205,28 sayısının irler asamağına yuvarlanmış içimi 205 tir. Bir veri gruundaki sayıların toplamının, gruptaki terim sayısına ölümü ile elde edilen sayıya o veri gruunun aritmetik ortalaması denir. Aşağıda Eylül ve Zeynep in matematik dersi irinci dönem yazılı sınavlarından aldıkları notlar verilmiştir. 1. Yazılı 2. Yazılı Eylül Zeynep Matematik öğretmenlerinin verdiği sınıf içi performans notuyla irlikte ikisinin de notlarının aritmetik ortalamasının irler asamağına yuvarlanmış değeri 85 oluyor. Buna göre matematik öğretmeninin Eylül ve Zeynep e verdiği performans notları arasındaki fark en çok kaçtır? A) 8 B) 6 C) 4 D) 2 12

13 Fen Bilimleri Örnek Soruları 1. Aşağıdaki görselde 21 Haziran tarihinde Dünya nın Güneş karşısındaki durumu gösterilmiştir. K Yengeç Dönencesi Ekvator Oğlak Dönencesi G Buna göre 21 Haziran da, I. Güney Yarım Küre de en uzun gece yaşanır. II. Dünya üzerindeki tüm noktalarda gece - gündüz süreleri eşitlenir. III. Kuzey Yarım Küre de sonahar mevsimi sona erer, kış mevsimi aşlar. durumlarından hangileri yaşanır? A) Yalnız I. B) Yalnız II. C) I ve III. 13 D) I, II ve III.

14 2. Aşağıda azı canlı türlerinin kromozom sayıları elirtilmiştir. Canlılarda ulunan en üyük kalıtım r m kromozomdur. Canlıların kromozom sayısı tü türdek canlıların kromozom sayısı aynı ola l r. Örneğ n nsan, kurtağrı tk s (Görsel 1.28) ulunan kromozom sayısı 46 dır. İnsan (Kromozom sayısı: 46) Köpek (Kromozom sayısı: 78) Kurtağrı B tk s Neler Öğreneceksiniz? Görsel 1.27: Kurtağrı tk s (Kromozom sayısı: Kromozomlar, kromat n46) pl klerden oluşur. Kromat n pl kler se DNA nın h ston prote n dana gel r. DNADNA, üzer nde nükleotid, nükleot tlerden oluşan ş frelenmes nden sorumlu Bu ölümü tamamladığınızda gen,ve prote nler n kromozom kavramların vardır. Genler de çok sayıda nükleot tten oluşmuştur Verilen görsellere akılarak aşağıdakilerden hangisine ulaşılamaz? A) Kromozom sayısı canlı türlerinde farklılık göstereilir. B) Farklı türlerin DNA larının nükleotid dizilimleri aynı olailir. C) Kromozom sayıları canlıların gelişmişliği hakkında ilgi veremez. D) Farklı türe ait canlıların kromozom sayıları aynı olailir. 14

15 3. Ali, ezelyelerde çiçek renginin kalıtımı üzerine yaptığı araştırma sonuçlarında topladığı verileri grafiklerle göstermiştir. 1. Graf k (Mor Ç çek x Beyaz Ç çek) Fenot p Olasılığı (%) 2. Graf k (Mor Ç çek x Beyaz Ç çek) Fenot p Olasılığı (%) Ç çek Reng 0 Ç çek Reng Mor Beyaz Mor Ç çek Ç çek Ç çek 3. Graf k (Beyaz Ç çek x Beyaz Ç çek) 100 Fenot p Olasılığı (%) Mor Ç çek Beyaz Ç çek 0 Beyaz Ç çek Ç çek Reng Ali nin yaptığı u araştırmalardan aşağıdakilerden hangisine ulaşılamaz? A) Mor çiçek geni askın, eyaz çiçek geni çekiniktir. B) 1. Grafik te çaprazlanan mor çiçekli ezelyelerin genotipi heterozigottur. C) 2. Grafik te oluşan ezelyelerin tamamının genotipi heterozigottur. D) 3. Grafik te çaprazlanan eyaz çiçekler ile oluşan eyaz çiçeklerin genotipleri iririnden farklıdır. 15

16 4. Basınç, irim yüzeye etki eden dik kuvvet olarak tanımlanır. Basınçla ilgili deney yapmak isteyen ir öğrenci, Sivri uçları yukarıda kalacak şekilde tahta levhalardan irine ir çivi, diğerine yirmi çivi çakıyor. İçlerine eşit miktarda su doldurulmuş özdeş alonları eşit yükseklikten çivilerin üzerine ırakıyor. h I. Düzenek II. Düzenek Öğrenci I. Düzenek teki alonun patladığını, II. Düzenek teki alonun ise patlamadığını gözlemliyor. Buna göre öğrencinin deneye ilişkin yaptığı yorumlardan hangisi yanlıştır? A) II. Düzenek te çivi sayısının fazla olması, çivilerin alona uyguladığı katı asıncını azaltmıştır. B) Çivi uçları sivri olduğu için asınç artmış, çivilerin tahta levhaya çakılması kolaylaşmıştır. C) I. Düzenek teki alonun patlamasının seei, u alonun içindeki sıvı asıncının diğerinden üyük olmasıdır. D) Temas anında I. Düzenek teki alonun irim yüzeyine etki eden dik kuvvet, II. Düzenek teki alondan daha fazladır. 16

17 5. Tüm sıvılar, içinde ulundukları kaın her tarafına yoğunlukları ve derinlikleri ile doğru orantılı olarak asınç uygular. h 1. sıvı 2. sıvı h K L Özdeş kaplara şekilde elirtilen miktarlarda, iririnden farklı cins iki sıvı dolduruluyor. K noktasına etki eden sıvı asıncının L noktasındaki sıvı asıncından üyük olduğu sonucuna ulaşan ir öğrenci, sıvıların yoğunluklarıyla ilgili, I. 1. sıvının yoğunluğu, 2. sıvının yoğunluğundan üyük olailir. II. İki sıvının yoğunlukları eşit olailir. III. 2. sıvının yoğunluğu, 1. sıvının yoğunluğundan üyük olailir. çıkarımlarından hangilerine ulaşailir? A) Yalnız I. B) I ve II. C) II ve III. D) I, II ve III. 17

18 6. Aşağıda günümüzde kullanılan periyodik çizelgeye ait ir kesit verilmiştir A 8A Hidrojen 2 2A A 4A 5A 6A 7A Helyum Lityum Berilyum Bor Karon Azot Oksijen Flor Neon Sodyum Magnezyum B 4B 5B 6B 7B 8B 1B 2B Alüminyum Silisyum Fosfor Kükürt Klor Argon Potasyum Kalsiyum Skandiyum Titan Vanadyum Krom Mangan Demir Koalt Nikel Bakır Çinko Galyum Germanyum Arsenik Selenyum Brom Kripton (Element simgelerinin altında ortalama atom kütleleri gösterilmektedir.) Günümüzde kullanılan periyodik sistem Mendeleyev in atom kütlelerini esas alarak oluşturduğu sistemden farklıdır. Eğer elementler Mendeleyev in dediği gii, artan atom kütlelerine göre sıralanacak olsaydı argon, günümüzdeki periyodik çizelgede potasyumun olduğu yerde olmalıydı. Çünkü argonun atom kütlesi (39,948), potasyumunkinden (39,098) daha üyüktür. Ancak Mendeleyev in ardından Henry Moseley in yaptığı çalışmalar, elementlerde gözlenen periyodikliğin temelinde, atom kütlesinden farklı ir özelliğin olduğunu göstermiş ve elementlerin sınıflandırılması günümüzde kullanılan hâlini almıştır. Günümüzde kullanılan periyodik çizelgede elementler, artan atom numaralarına veya proton sayılarına göre dizilmiş ve enzer özellik gösteren elementler aynı gruplarda sıralanmıştır. Periyodik sistem ile ilgili yapılan çalışmaların ir ölümünün verildiği yukarıdaki metne göre hangisi söylenemez? A) Günümüzde kullanılan periyodik çizelgede elementler, artan atom numaralarına göre sıralanmıştır. B) Moseley e göre elementler, atomlarının proton sayılarına göre sıralandığında enzer özellikler periyodik olarak tekrarlanır. C) Mendeleyev, oluşturduğu sistemde azı elementleri olması gereken gruplara yerleştirememiştir. D) Elementlerin günümüzdeki şekilde sınıflandırılailmesi için atom kütlelerinin ilinmesi yeterlidir. 18

19 7. Kimyasal değişim : Maddenin yapısının değişerek yeni maddeler oluşmasıdır. Fiziksel değişim : Maddenin yalnız görünüşünde meydana gelen değişimlerdir. Aşağıdaki taloda kâğıt, patates, gümüş ve limona uygulanan azı işlemler, karşılarında elirtilmiştir. MADDE UYGULANAN İŞLEMLER KÂĞIT YAKILDI BURUŞTURULDU YIRTILDI PATATES KIZARTILDI CİPS YAPILDI DİLİMLENDİ GÜMÜŞ TEL YAPILDI KARARDI YÜZÜK YAPILDI LİMON YIKANDI KESİLDİ ÇÜRÜDÜ Uygulanan işlemlerden kimyasal değişime neden olanlar oyandığında aşağıdaki seçeneklerden hangisi elde edilir? A) B) C) D) 19

20 8. Maddelerin kimyasal değişime uğrayarak yeni maddeleri oluşturma sürecine kimyasal tepkime denir. Aşağıda ir kimyasal tepkimeye ait molekül modeli gösterilmiştir. Buna göre K, L ve M maddeleri ile ilgili, K L M I. M maddesinin kütlesi K ve L maddelerinin toplam kütlesinden daha fazladır. II. M maddesinin fiziksel ve kimyasal özellikleri, K ve L maddelerininkinden farklıdır. III. Tepkimeye girenler ve çıkanlar tarafındaki atom sayıları aynıdır. yorumlarından hangileri doğrudur? A) Yalnız I. B) Yalnız II. C) II ve III. D) I, II ve III. 20

21 9. Çözeltilerdeki ph değeri değiştikçe renk değişimine neden olan maddelere indikatör veya ayıraç denir. Örneğin kırmızı lahana suyu indikatör özellik gösteren ir maddedir. ph değeri yaklaşık olarak 7 olan nötr kırmızı lahana çözeltisinin rengi mor olup u çözeltinin farklı ph değerlerinde dönüşeceği renklere ait görsel aşağıdaki giidir. Nötr As t Baz Özdeş dört ehere eşit miktarda kırmızı lahana çözeltisi konularak sırasıyla eherlere saf su, toz saun ve limon suyu ilave ediliyor. Saf su Toz saun Limon suyu 1. Beher 2. Beher 3. Beher Başlangıçta mor renkli olan kırmızı lahana çözeltilerine elirtilen maddeler eklendiğinde çözeltilerin dönüşeceği renklerin hangi seçenekteki gii olması eklenir? A) B) 1. Beher 2. Beher 3. Beher 1. Beher 2. Beher 3. Beher C) D) 1. Beher 2. Beher 3. Beher 1. Beher 2. Beher 3. Beher 21

22 10. Aysu, saah okula gitmeden önce kahvaltı yapmak için su dolu çaydanlığı ocağa koymuş ve su kaynayınca çayını demlemiştir. Çaydanlık ağzına kadar su ile doluyken kaynamanın daha çok zaman aldığını düşünen Aysu, ertesi gün çaydanlığa daha az su koyduğunda daha kısa sürede kaynadığını gözlemlemiştir. Bu durumdan emin olmak için okul laoratuvarında aşamaları aşağıda verilen deneyi gerçekleştirmiştir: Özdeş iki ehere aynı sıcaklıkta 200 ml ve 400 ml su koymuştur. Özdeş ısıtıcılarla kaynayıncaya kadar ısı vermiştir. Kaynamaya aşladıkları süreleri kaydetmiştir. Buna göre, verilen deneydeki ağımlı ve ağımsız değişkenler aşağıdakilerin hangisinde doğru verilmiştir? Bağımlı Değişken Bağımsız Değişken A) Kaynama süresi Sıvıların cinsi B) Sıvıların cinsi Sıvıların miktarı C) Kaynama süresi Sıvıların miktarı D) Sıvıların miktarı Kaynama süresi 22

23 CEVAP ANAHTARI MATEMATİK 1. C 2. C 3. B 4. A 5. A 6. B 7. D 8. C 9. C 10. A FEN BİLİMLERİ 1. A 2. B 3. D 4. C 5. D 6. D 7. B 8. C 9. B 10. C 23