Bir Yüksek Öğretim Uzaktan Eğitim Programının Görme Engellilerin Kullanımı Açısından Değerlendirilmesi: GÜUEP Örneği

Transkript

1 1175 Bir Yüksek Öğretim Uzaktan Eğitim Programının Görme Engellilerin Kullanımı Açısından Değerlendirilmesi: GÜUEP Örneği Özet Ufuk TANYERİ, Bilgisayar Eğitimi Bölümü, Gazi Üniversitesi, Ankara, Yrd. Doç. Dr. Aslıhan TÜFEKÇİ, Bilgisayar Eğitimi Bölümü, Gazi Üniversitesi, Ankara, Günümüzde geliştirilen yeni teknolojiler sayesinde görme engelliler de çeşitli yazılımsal ya da donanımsal gereçleri kullanarak bir gören kadar etkin olarak bilgi ve iletişim teknolojilerinin sunduğu hizmetlerden yararlanabilmektedirler. Bu durum, bu teknolojiler aracılığıyla verilen hizmetlerin görme engellilerin de rahatlıkla kullanabilecekleri şekilde onların kullandıkları gereçlerle uyumlu bir şekilde geliştirilmelerini zorunlu kılmaktadır. Bu gerekliliklerin dikkate alınması gereken uygulama alanlarından biri de internet tabanlı eğitim programlarıdır. Günümüzde bu programlar sayesinde birçok genç, diploma ve/veya sertifika sahibi olarak iş bulma imkânına sahip olmaktadır. Bu programlar geliştirilirken, görme engelli vatandaşlarımızın da programı takip edebilecek şekilde tasarlanması, onların alabilecekleri eğitimler sayesinde üretken ve topluma yararlı birer birey olabilmelerinde oldukça önem taşımaktadır. Bu çalışmada, Gazi Üniversitesi Uzaktan Eğitim Programları (GÜUEP) web sitesi öğrenci modülü, görme engeli olan, yaşları 16 ile 35 arasında değişen 10 katılımcıya kullanılabilirlik testi uygulanarak web sitesinin etkililiği ve verimliliği değerlendirilmiştir. Bu amaçla, Öğrenci Modülü Kullanışlılık Testi (ÖMKT) adı verilen kullanılabilirlik testi geliştirilmiş ve yapılan testlerde fonksiyonellik, kullanılabilirlik, bakılabilirlik, güvenilirlik gibi kıstaslar ölçülmüştür. Araştırma sonuçlarından elde edilen sonuçların, bu tip hizmetleri veren kurumlara ve araştırmacılara katkı sağlayacağı düşünülmektedir. Anahtar Kelimeler: Uzaktan Eğitim, Görme Engeli, Kullanılabilirlik Testi, İnsan Bilgisayar Etkileşimi. GİRİŞ Üniversite gençliğinin öğrenim yaşantıları boyunca, üniversite yerleşkelerinde birçok zorlukla karşılaştığı bilinmektedir. Bireyi sosyal olgunluğa hazırlayan gençlik döneminde, karşılaşacağı sorunların en aza indirgenmesi büyük önem taşımaktadır. Birey, böylelikle biyolojik ve sosyal gelişimini en iyi şekilde tamamlayabilecektir. Toplum, üniversite bitirmiş bir bireyden çok şeyler beklemektedir. Belirli bir eğitimle, toplum bilgileri, sanat, dil bilgileriyle donanmış bir gençlik için, gençlik enerjisinin iyi yönlendirilmesi ve iyi eğitim verilmesi gerekmektedir. İyi bir eğitim verilmiş olarak yetiştirilmiş gençliğin kalkınma sürecine katılımını sağlama amacı, sadece gençlik sorunlarını çözme girişimi olarak değil, aynı zamanda yaşam koşullarını iyileştirme için toplumun öteki gruplarıyla enerji ve çabalarını bütünleştirme girişimi olarak düşünülebilir. Üniversite gençliği arasındaki görme engelli öğrencilerin biyolojik psiko-sosyal gereksinimleri görenlerden farklı değildir. Bu nedenle eğitim amaçlarında bir farklılık beklenmemelidir. Ancak eğitim ortamlarının görme engelli öğrencilerin özelliklerine uygun olarak hazırlanması gerekmektedir. Görme engelli üniversite öğrencilerinin çevrelerini genişletmede, yaşantılarını zenginleştirmede, teknoloji ürünü araç gereçlerin akılcı bir biçimde planlanıp uygulamaya konması, önemli bir adım olacaktır. Çünkü görme engelli öğrenciler görme gücünün sağlayacağı algılardan yoksun kaldıkları için çevrelerinden dokunma, işitme, koklama gibi duyumları izleme yoluyla elde etmektedirler.

2 1176 Görme engelli öğrencilerin karşılaşmış olduğu sorunları şu şekilde sıralayabiliriz: Dersleri Takip Etme ve Ders Çalışma: Derslerin takip edilmesi görme engelli bir öğrenci için oldukça zor olmaktadır. Kaynaştırılmış bir eğitim verilmesine karşın görme engelli öğrencilerin kullanabileceği herhangi bir materyal fakülteler bünyesinde bulunmamaktadır. Sınavların Hazırlanması ve Sınavların Yapılması: Sınavlar hazırlanırken ve yapılırken, verilen eğitimin ne kadar iyi özümsendiğine bakılmaktadır. Öğretim elemanının, öğrencilerinin verilen eğitimden ne kadar faydalandıklarını sınaması en doğal hakkıdır. Ancak görme engelli öğrenci dönem boyunca dersten yeteri kadar yararlanamadığı için yapılan sınavın sonucunda başarısız olacak ya da düşük bir verim elde edecektir. Bu da görme engelli öğrencide motivasyon düşüklüğüne neden olacaktır. Bilgisayar Kullanımı: Günümüzde vazgeçilmeyen bir araç olan bilgisayar hayatımızın her aşamasındadır. Bu kadar hızla yayılan bilgisayar, fakültelerde öğrenim gören görme engelli öğrencilerin hizmetine tam olarak sunulmamıştır. Ülkemizdeki duruma bakıldığında, üniversitelerde eğitimini sürdüren görme engelli öğrencilerin kısmen bu olanaklardan yararlandığı gözlenmektedir. Kütüphane Kullanımı: Bir kaynağa ulaşmakta kütüphanelerin rolü büyüktür. Teknolojinin hızla ilerlemesine rağmen bütün kaynaklar henüz bilgisayar ortamına geçmemiştir. Engelliler için geliştirilen ileri teknolojik uygulamalar, ülkemizde bazı kütüphaneler hariç kullanılmamaktadır. Bu nedenden dolayı bir görme engelli istediği herhangi bir kaynağa ulaşmakta zorluklarla karşılaşmaktadır. Diğer Karşılaşılan Problemler: Görme engelli öğrencinin, fakülte binası içinde rahatça dolaşabilmesi için, merdiven başlarına ve koridor başlangıçlarına neresi olduğunu belirten braille levhaların konması gerekmektedir [1]. Tüm bu sorunlar ışığında, ülkemizde yapılan uzaktan eğitim çalışmalarının niteliğinin ve bu eğitim ile ilgili yapılan akademik çalışmaların ve bu çalışmalar sonucunda bireylere kullandırmak üzere hazırlanan arayüzlerin yukarıda bahsi geçen sorunlara çözüm olacağı beklenmektedir. Dolayısı ile bu arayüzlerin belirli bir norma kavuşturulması gerekir. UZAKTAN EĞİTİM Uzaktan eğitim, her düzeyde ve yaşta istekli tüm öğrencilere hizmet götürme işidir. Uygulamalarda, eğitimin her basamağında ve yetişkin eğitiminde bu sistemden yararlanılmaktadır. Uzaktan eğitimde öğrenme ortamlarından birisi de web tabanlı ortamlardır. Bu ortamın yararları şunlardır: Eğitim merkezinden tüm dünyaya bilgi gönderilir, Postalama masrafı en aza indirilir. Bilgi dağıtımı baskı ve taşıma masrafları indirilerek internet üzerinden yapılır, Tüm bilgi, bir servisten düzeltilip güncelleştirilir, Öğreten ve öğrenenle öğrenenler arasında metin, görüntülü ve sesli iletişim gibi çeşitli öğretim teknikleriyle etkileşim sağlanır, Internet, yazımda işbirliğine olanak sağlar, Öğrenciler geri bildirimlerini kolayca yaparlar [2].

3 1177 Yukarıda yararları sayılan uzaktan eğitim sistemlerinde kullanılan web arayüzleri günümüzde çok yaygın olarak kullanılmaktadır. Örneğin PEAK, online ingilizce eğitimi veren bir web arayüzüdür [3]. Dünya çapında web sitelerindeki hızlı büyüme ciddi görme problemi olan pek çok insanın önceden ulaşamadığı zengin içerikli bilgiye şimdi erişebildiği anlamına gelmektedir. Tamamıyla görmeyen insanlar, Braille ekran teknolojisi ve konuşma sentezleyici yardımı ile interneti kullanabilir. Fakat bu teknolojilerin düzgün çalışabilmesi için web sayfaları doğru HTML (hypertext mark-up language) ile yazılmış olmalıdır [4]. Devlet Planlama Teşkilatı Müsteşarlığı ve Devlet İstatistik Enstitüsü Başkanlığı işbirliği ile 2003 yılında yapılan Türkiye Özürlü Araştırması na göre Türkiye nüfusunun %12 si engellidir. Toplam nüfusun %0,6 sı ise görme engellidir [5]. Bu doğrultuda web erişilebilirliğinin görme engelliler için ne kadar önemli olduğu ortadır. Web erişilebilirliği, özürlü kişiler tarafından web sayfalarının kullanılabilmesi demektir. Daha ayrıntılı açıklamak gerekirse; web sayfalarına erişilebilirlik; sayfaların özürlü kişilerin algılayabileceği, anlayabileceği, gezinebileceği, etkili bir şekilde kullanabileceği ve bunun yanında da içerik yaratıp, katkıda bulunabileceği bir şekilde tasarlanmasıdır [6]. Görme engelli oranının az olmadığı ülkemizde web erişilebilirliği dikkate alınarak hazırlanacak uzaktan eğitim sistemi web arayüzü, öğretimin kaliteli sürdürülmesi adına önemlidir. Gazi Üniversitesinde uzaktan eğitim amacı ile Bilgisayar Teknolojisi ve Programlama ve İşletme alanlarında ön lisans programları açılmış ve eğitim öğretim yılında da öğrenime başlanmıştır. Bir de bu programları web ortamında yürütmek amacıyla 2003 yılında uzaktan eğitim için çözüm üreten Enocta firmasına bir arayüz tasarlatılmıştır. Ancak bu arayüzün görme engelli bireyler için kullanılabilirlik testi bugüne kadar yapılmamıştır. İNSAN BİLGİSYAR ETKİLEŞİMİ VE KULLANIŞLILIK TESTİ İnsan bilgisayar etkileşiminin temel bileşenleri aşağıdaki gibi açıklanabilir: Fonksiyonellik; Sistem istenilen fonksiyonları içeriyor, bu fonksiyonları gerçekleştirebiliyor mu? Kullanılabilirlik; Sistem, görevlerin yapılmasında kullanılabiliyor mu? Bakılabilirlik; Sistemin desteklenmesi ve gerekli değişikliklerin yapılması olası mı? Güvenilirlik; Sistem her zaman aynı doğrulukta ve yeterlikte sonuçları verebiliyor mu? Web sayfası için hazırlanan bir arayüzün yukarıda bahsi geçen fonksiyonellik, kullanılabilirlik, bakılabilirlik ve güvenilirlik açısından denetimi mutlaka yapılmalıdır. Bir arayüzün değerlendirilmesi daha önceden belirlenmiş prensiplere uygunluk ve paralelliğin ölçülmesi ile birlikte kullanıcı-kabul testlerinin yapılmasını içermelidir. Yalnızca kullanıcı testleri ya da prensiplere uygunluğun değerlendirilmesi yeterli değildir. Arayüz tasarımının farklı aşamalarında arayüz değerlendirilmesi yapılır. İdeal olarak birinci değerlendirme herhangi bir uygulama programı yapılmaya başlamadan gerçekleştirilmelidir. Son değerlendirme ise sistemin aktif olarak kullanımı sırasında yapılmalıdır. Bunlara ek olarak tüm tasarım ve uygulama sürecinde, sürekli olarak çeşitli aşamalarda arayüz değerlendirmesi yapılmalıdır. Bu değerlendirme: Test için kullanılacak ağın oluşturulması, Test kullanıcılarına hesap açılması ve gerekli hakların verilmesi, Gerekli verinin veritabanlarına yüklenmesi, Farklı senaryolar için farklı veri oluşturulması, Tüm programın derlenip test ortamına kurulması, Test senaryolarının yazılması,

4 1178 Test sonuçlarının analizi, Hata ve isteklerin kaydı ve organizasyonu [7] şeklinde gerçekleştirilir. Pek çok çalışma fonksiyonellik ve güvenilirliğe ilaveten kullanılabilirliğin çok önemli bir faktör olduğunu göstermiştir [8]. Bu amaçla bugüne kadar pek çok kullanılabilirlik testleri hazırlanmıştır. Kullanılabilirlik testlerinde: Etkililik: Hata oranı (başarı yüzdesi) Verimlilik: Verilen işlerin tamamlanma süreleri Kullanıcı Memnuniyeti: QUIS vb. anketler ile alınan kullanıcı tepkileri, yorumları ölçülür [9]. Bunun yanı sıra katılımcıların ve görevlerin seçimi, toplanacak verilerin ve toplama yönteminin belirlenmesi de bir diğer önemli unsurdur. Katılımcıların Seçimi: Katılımcılar gerçek kullanıcılar ya da gerçek kullanıcıları temsil edebilecek kullanıcılar arasından seçilmelidir. Sistemin kullandığı dili (kelimeleri) anlayabilmeli ve sistemin gerçekleştirdiği görevlere aşina olmalıdırlar. Görevlerin Seçimi: Görevler kullanıcı gereksinim analizi sonucunda oluşan görevler arasından seçilmelidir. Seçilen görevler, sistemin başarısı için kritik olarak sağlanması gereken fonksiyonları içermelidir. Toplanacak Verilerin ve Toplama Yönteminin Belirlenmesi Laboratuar ortamında iki tür veri toplanır: Gözlemsel Veriler Görev yapılırken kullanıcıların doğrudan değerlendirilmesi Video Kayıt (kullanıcı yüzü, ekran, eller ve klavye, uzaktan duruş vb.) Sistemin içine bulunan log dosyası Sesli düşünme-kullanıcıdan görevleri gerçekleştirirken düşüncelerin yüksek sesle söylemesi istenir [10]. Kullanıcı görüşlerinin toplanması amacıyla test sonu anketleri de yapılmalıdır. Kullanıcılara arayüz hakkında sorular sorulmalıdır. Görev tamamlama, arayüz bileşenleri (menüler, ikonlar vb.) ve giriş-çıkışların kolaylığı hakkında sorular kullanıcılar tarafından test sonunda yanıtlanır. Bu amaçla insan bilgisayar etkileşim alanında standartlaşmış soru grupları hazırlanmıştır. IBM kullanılabilirlik testi Kirakowwsi-Corbett testi ya da Schneiderman kullanılabilirlik testleri bunların en çok bilinenleri arasındadır. Bu standartlaşmış soru gurupları ve bahsi geçen diğer durumları incelenerek ÖMKT adı verilen bir test geliştirilmiş ve bu testten elde edilen veriler ışığında sonuçları analiz edilmiştir [11]. BULGULAR VE TARTIŞMA Kullanıcılar genellikle üniversite öğrencileri arasından seçilmiştir. Çünkü testi yapılacak web arayüzü üniversitede öğrenimini sürdürecek öğrenciler için tasarlanmıştır. Görevler seçilirken, görme engellilere gereksinim analizi yapılmıştır. ÖMKT, testin nasıl yapılacağını anlatan hoş geldin yazısı, tanışma, ilk izlenim ve web arayüzünde uygulama yapılacak görevleri gösterir 4

5 1179 ayrı bölümden oluşmuştur. Bulgular bu testten elde edilmiştir. Son olarak, aşağıda maddelerde gösterilen kabul kriterleri belirlenmiş ve bulgular bu doğrultu da analiz edilmiştir. Kabul kriterleri: Öğrenme süresi Hata Oranı (toplam hata sayısı ya da belirli bir sürede yapılan hata sayısı) Görevin tamamlanma hızı (yazılımın değil kullanıcı arayüzünün kullanılması ile gözlenen hız) Tablolarla İlgili Bilinmesi Gerekli Durumlar Tablolardaki veriler adresindeki web arayüzünün kullandırılarak elde edilmiştir. Bu veriler toplanırken aşağıdaki durumların bilinmesinde fayda görülmektedir: Arayüzün kullanışlılık testi yapıldığında bu site üzerinden güz dönemi eğitim öğretim faaliyetleri etkin olarak sürdürülmekteydi. Görevlerin seçiminde arayüz, alanında uzman kişilerce incelenmiş ve ilk seferinde 15 ayrı görev belirlenmiştir. Fakat yapılması istenilen görevler, klavye kısayolları ile erişim ve benzer içeriklere sahip olma kriterleri esas alınarak tekrar incelendiğinde bir diğerine benzeyen 5 görev tespit edilmiş ve değerlendirme 10 görev üzerinden sürdürülmüştür. Bazı görevlerin hiç değerlendirmeye giremeyişi konusu bir diğer durumdur. Örneğin; siteye erişimin kısıtlı olmasından dolayı site üzerinden kredi kartı ile ödeme işleminin yapılamaması; kullanıcının kredi kartı ile ödeme yapmasının beklenilmemesi ve testin uygulanması esnasında çevrimiçi ödemenin açık olmayışı. Tablo 1 de + lar kullanışlılık testinde yapılması beklenen görevlerin eksiksiz olarak yerine getirildiğini ler ise diğer tüm halleri göstermektedir. Diğer haller, görevin çok yardım alınarak tamamlanması veya hiç tamamlanamaması olarak belirlenmiştir. Tablo 2 deki süre ölçüm sonuçlarında, test yapılan ortamın çevre faktörleri ve test esnasında bağlantıda oluşan aksamalar dikkate alınarak, ± 5 sn hata payının olduğu kabul edilmiştir. Kullanıcıların arayüzü kullanımlarında Jaws for Windows programının klavye kısayollarının bilinme derecesi, süre ölçümünü önemli derecede etkilemiştir. Görevler Kullanıcı Toplam (Yüzde) %100 %100 %90 %80 %100 %80 %100 %100 %70 %80 Tablo 1 Görevlerin gerçekleştirilme durumu

6 1180 Görevler Kullanıcı ORTALAMA ,5 247, ,5 204, ,7 431,2 Testden elde edilen sonuçlara bakılarak; Tablo 2 Görevlerin gerçekleştirilme süresi (sn) Katılımcıların daha önceden uzaktan eğitim web sitesi kullanıp/kullanmama durumları, interneti kullanma sıklıkları, eğitim amaçlı internetten yararlanma sıklıkları, Windows kullanımı ve bilgisayar kullanım seviyeleri benzer çıkmıştır. Sitenin ilk izlenim bilgileri değerlendirildiğinde kullanıcıların %90 nı site tasarımını sade bulmuştur. Kullanıcıların tamamı siteyi ilk kullanımlarında sitenin amacını kestirebilmişlerdir. Sitenin giriş sayfası sitenin nasıl gezileceğini dair fikir veremezken ana sayfa ve ders ana sayfasının gezilimi çoğu kullanıcı açısından kolay olmuştur. Ders danışmanına ait bilgi verme işlemi tüm kullanıcılar tarafından yapılmış ve en hızlı gerçekleştirilen görev olmuştur. Kullanıcıların tamamı siteye verilen öğrenci numarası ve şifre ile giriş yapmayı başarmıştır. Fakat öğrenci modülü giriş sayfasında kullanılan düğmede, gönder yerine giriş yazılması öneri olarak getirilmiştir. Derslerin içeriğine kullanıcıların tamamı erişebilirken, içeriğin okunmasında Jaws for Windows programı klavye kısayollarının bilinme derecesi etkin rol oynamış ve kullanıcıların çoğu ders içeriklerini okuyabilmesine rağmen zorlanmıştır. İçerikde Flash ile hazırlanan hiçbir örnek, kullanıcılar tarafından okunamamıştır. İ harfi ile başlayan kelimelerin programa okutulması ayrı bir sorun olarak tespit edilmiştir. Bir kişi bu görevi tamamlayamamıştır. Dersler için hazırlanan ödev ve projeler görevi zaman alıcı bir görev olarak değerlendirilmiştir sadece 1 kişi bu görevi başaramamıştır. Bütün kullanıcılar sınav oturumu hakkında bilgi vermeyi başarmış ve sınavı başlatabilmiştir. Sohbet oturumuna girişi çok az yardımla %80 kullanıcı başarmıştır fakat sohbet odalarının yazılı olduğu liste ve kapat bağlantısı Jaws for Windows programı tarafından okunamadığından, yardım ile geçilmiştir. Ders değerlendirmeler bölümü çok sütunlu tablolardan oluştuğu için hücrelerdeki bilgilerin hangi sütuna ait olduğu bilgisinin hafızada tutulması güç olmuştur. Dolayısıyla sütunlara ait hücre bilgilerini verirken kullanıcılar zorlanmıştır. Okunuşu artırmak adına çok sütunlu tablolardan kaçınmak gerektiği tespit edilmiştir. Mezuniyet takip çizelgesi kullanılarak bir kullanıcı hariç, şu ana kadar alınan ders bilgisi verilmiş fakat sayfanın ders kredilerini algılamakta tüm kullanıcı zorlanmıştır. Dilekçe gönderme görevi de zorlanarak geçilen bir görev olmuştur. Buradaki tablo öncesi kullanılan tablo bilgisi kullanıcılar tarafından beğenilmiştir. Mesajlar bölümü en uzun gerçekleştirilen görev olmuştur. Bunun sebebi; i) görev içinde verilen görev sayısının çok olması ii) son görev olmasından dolayı kullanıcıların sıkılması. Her görev ifası sırasında bütün diğer bağlantıların tekrar ediyor olması kullanıcı beğenisini olumsuz yönde etkilemiştir.

7 1181 Yapılan bu değerlendirme, daha önceden uzaktan eğitim sitesi arayüzlerinin, testi yapılan kullanıcılar tarafından kullanılmamış olması, testi olası doğru sonuçlara daha yakınlaştırmışken, ÖMKT testinin konuşmacı tarafından ilk kez uygulanıyor olması ve empati kurma da zorluk yaşamış olabileceği düşüncesi de verilerin toplanması açısından bir dezavantaj oluşturmuştur. SONUÇ Bu testlerde gerçekte neler olduğu işi multi-disipliner bir çalışma ile yürütülmelidir [12]. Bütün disiplinlerle yapılacak ortak çalışma nihai sonucu ulaşmada daha etkin olacaktır. Nihai sonuç, görme engellilerin uzaktan eğitim arayüzlerini etkili ve verimli olarak kullanabilmesidir. Eğitim bir ülkenin can damarıdır ve eğitime yapılan yatırım ülkemize yapılan yatırımdır. Görme engellilerin özürleri, eğitim almalarına engel teşkil etmemelidir. Eğitim herkesin hakkıdır ve hatta web arayüzlerin tasarlanmasında yasal yaptırımlar da vardır [13]. Bu testten elde edilen sonuçlar uzaktan eğitim web sitesi arayüzlerinin tasarlanmasında kullanılmıştır. KAYNAKLAR [1] Üniversitede Okuyan Görme Engelli Öğrencilerin Karşılaştığı Problemler Ve Çözüm Yolları [2] Uzaktan Eğitim [3] [4] Make Your Website Accessible To Visually Impaired People [5] Türkiye 2003 Özürlüler Araştırması Sonuçları (Devlet Planlama Teşkilatı, Devlet İstatistik Enstitüsü ve Özürlüler İdaresi Başkanlığı) [6] Web İçeriği Erişilebilirlik Kılavuzu [7] Eğer test edilmemişse çalışmıyor demektir. [8] Questionnaire based usability testing, Drs. Erik P.W.M. van Veenendaal CISA, published in Conference Proceedings European Software Quality Week, Brussels, November 1998 [9] Web Sayfalarında Kullanılabilirliğin Önemi ve Kullanılabilirlik Testleri 1 [10] Ericsson K A, Simon H A 1993 Protocol Analysis: Verbal Reports as Data MIT Press, Cambridge, MA [11] Judith Fusco, Jeff Huang, and Alexandra Harris, Utilizing Usability Testing Methods to Improve OERL, Paper presented at the annual meeting of the American Educational Research Association, April, 2005, Montréal, Canada. [12] Testing Usability of Multimodal Applications with Visually Impaired Children, Published by the IEE Computer Society, 2006 [13] Engelli Siteler (Kanada New Brunswick Üniversitesi Web servisleri grubu)

8 1182 Gazi Üniversitesi Uzaktan Eğitim Programları (GÜUEP) Web Sitesi Öğrenci Modülü Kullanıcı Testi (ÖMKT) Kullanıcı: Meslek/İş: Yaş: Konuşmacı: Tarih: İşletim Sistemi: Tarayıcı (IE/Mozilla/Opera/Netscape): Hoş geldiniz, Kullanıcılara kendinizi tanıtınız ve rahatlamalarını söyleyiniz. Bu görüşme boyunca notlar alınacağını açıklayınız. Bugün, Gazi Üniversitesi Uzaktan Eğitim Programları (GÜUEP) web sitesinin öğrenci tarafının etkinliliğini ve verimliliğini test edebilmek için gelmiş bulunuyorsunuz. Bu, bilgilerinizin ve yeteneklerinizi testi değildir; kullanışlılık ve kullanıcı beğeni testidir. Kullanım esnasında yapılan hatalar yanlışlarınız değildir, bunlar için özür dilemenize gerek yoktur.

9 1183 Tanışma Teste başlamadan önce sizi tanımamız adına birkaç sorumuz olacak: 1) Bir öğrenci olarak kendinizi nasıl tanımlarsınız? 2) Daha önce uzaktan eğitim programlarına ait web sitesi kullandınız mı? 3) Daha önce bu tarz bir kullanışlılık testi raporu okudunuz mu veya hazırladınız mı? 4) GÜUEP web sitesini daha önce kullandınız mı? 5) Eğer öyleyse, ne kadar sıklıkla kullanırdınız? Çok az Birkaç kez Ayda bir kez Ayda bir seferden daha fazla 6) İnterneti ne kadar sıklıkla kullanırsınız? Ayda bir kez ya da daha az Haftada bir kez Günde bir sefer Günde pek çok sefer 7) E-kitap taramaları hariç, eğitim amaçlı interneti ne kadar sıklıkla kullanırsınız? Asla Ayda bir kez ya da daha az Haftada bir kez Haftada bir seferden daha fazla 8) Windows a ne kadar hakimsiniz? Eğer başka bir işletim sistemi kullanıyorsanız tercihiniz hangisidir? 9) Bilgisayarı kullanım seviyenizi ne derecede görüyorsunuz? Hiç iyi değildir İyi değildir Orta seviyede diyebiliriz Rahat kullanırım Çok rahat kullanırım

10 1184 İlk İzlenim Teste ana sayfa hakkındaki izlenimlerinizi alarak başlayacağız, bunu siteyi dolanırken soracağımız sorular izleyecek, çeşitli konularla ilgili genel yorumlarınızı alacağız. Web siteyle size sunulan içeriklerde uzman görüşe sahip olmak zorunda değilsiniz. Biz sizlere sayfanın yeterli desteği verip veremediğine bakıyoruz. Buradaki aktivitelerin ne kadar etkin olduğuna odaklanıyoruz, bu yüzden sitenin nerede kafanızı karıştırdığı hakkında ya da nasıl yardımcı olması gerektiği hakkında yorumlarınızı bekliyoruz. Geliştirilmesini istediğiniz yerlerde fikirlerinizde kendinizi özgür bırakın. 1) Site hakkındaki ilk izleniminiz nedir? (Bu, metinlerin ve resimlerin yerleşimi ve ulaşılabilirliği hakkında.) 2) Sadece yazılanları dinleyerek, bu sitenin amacının ne olduğunu kestirebiliyor musunuz? (Online ders işlemleri, sınavlar, duyurular, çevrimiçi ödemeler gibi) 3) Sadece yazılanları dinleyerek, ana sayfanın sitenin nasıl gezileceğine dair nasıl bir fikir vereceğini hissedebiliyor musunuz?

11 1185 Görevler (Süre: ) Biz şimdi site içerisinden birtakım bilgilere erişmenizi ve bazı görevleri yerine getirmenizi isteyeceğiz. Fikirlerinizi ve düşüncelerinizi yüksek sesle paylaşmanız faydalı olacaktır. Her bir görevi yerine getirirken eğer bir şeyleri çözemiyorsanız soru sormakta özgürsünüz. Eğer isterseniz sayfaları dinlerken içeriği okuyarak biraz zaman harcayabilirsiniz. Eğer tamamıyla anlamıyorsanız bizden yardım isteyebilirsiniz. Not alan kişi, her bir görev gerçekleştirilirken aşağıdakileri kaydetmelidir: Kullanıcının yaptıkları Kullanıcının neleri faydalı olarak tanımladığı Kullanıcının neleri kafa karıştırıcı olarak tanımladığı Kullanıcını siteyi gezerken karşılaştığı hatalar (arabirimde, içerikte vb.) Not alanı şaşırtan ya da ilgisini çeken herhangi bir şey Her aşamada geçen süre adresine girin 1) Sisteme, verilen öğrenci numarası ve şifresi ile giriş yapınız? (Süre: ) 2) Açılan ders ana sayfasından, Danışman Bilgisi bağlantısını kullanarak, dersin danışmanına ait bilgileri söyleyebilir misiniz? (Süre: ) 3) Açılan ders ana sayfasından, İçeriği Başlat bağlantısını kullanarak, ders için hazırlanan temel içeriğe erişip, içeriğe yönelik kısa bir bilgi verebilir misiniz? (Süre: ) 4) Genel Muhasebe dersine ait bir ödevi Ödev ve Projeler bağlantısını kullanarak bilgisayarınıza indirip, dersin danışmanına gönderiniz? (Süre: ) 5) Açılan herhangi bir ders ana sayfasından, Sınavlar bağlantısını kullanarak, seçtiğiniz derse ait bir sınav oturumunu, Sınavı Başlat bağlantısını kullanarak başlatınız? (Süre: ) 6) Ana sayfadan Eğitim Araçları bölümünden Sohbet bağlantısını kullanarak bir sohbet oturumuna giriş yapınız? (Süre: )

12 1186 7) Açılan herhangi bir ders ana sayfasından, Değerlendirmeler bağlantısını kullanarak o derse ait değerlendirme sonucunu söyleyiniz? (Süre: ) 8) Ana sayfadan Mezuniyet Takip Çizelgesi bağlantısını kullanarak şu ana kadar aldığınız dersleri ve başarı notunuzu söyleyiniz? (Süre: ) 9) Ana sayfadan Dilekçeler bağlantısını kullanarak, üniversiteye resmi olarak tanınacak, bir dilekçe gönderiniz? (Dilekçe istenilen herhangi bir editörde hazırlanabilir) (Süre: ) 10) Ana sayfadan Mesajlar bağlantısını kullanarak size gelen bir mesajı açınız, yanıtlayınız ve siliniz? (Süre: ) Katılımınız için teşekkür ederiz.