TMMOB HARİTA VE KADASTRO MÜHENDİSLERİ ODASI & TAPU VE KADASTRO GENEL MÜDÜRLÜĞÜ SEMPOZYUM BİLDİRİLER KİTABI

Transkript

1 & TAPU VE KADASTRO GENEL MÜDÜRLÜĞÜ SEMPOZYUM ARAZİ YÖNETİMİNDE TAŞINMAZ DEĞERLEME ve KADASTRO Her Şeyin Ölçüsü İnsandır Mayıs 2012 ATO Uluslararası Kongre ve Sergi Sarayı

2 İletişim Bilgileri Harita ve Kadastro Mühendisleri Odası Sümer 1 Sokak No: 12/ Kızılay / ANKARA Tel: (PBX) Faks: GSM: web: e-posta: hkmo@hkmo.org.tr 25 Şubat 2013 Teknik Hazırlık & Baskı Hermes Tanıtım Ofset Ltd. Şti. Büyük Sanayi 1. Cad. No: 105 İskitler / ANKARA Tel: Fax:

3 TMMOB 43.DÖNEM GENEL MERKEZ YÖNETİM KURULU Genel Başkan Ertuğrul CANDAŞ II. Başkan H. Hasan TUZCU Genel Sekreter Mustafa ERDOĞAN Genel Sayman Hüseyin ALTUN Örgütlenme Sekreteri Burak KUKUL Üye Salih SUİÇMEZ Üye Önder Serkan ATAGÜN DÜZENLEME KURULU HKMO Genel Başkanı Ertuğrul CANDAŞ TKGM Genel Müdür V. Davut GÜNEY HKMO II. Başkanı H. Hasan TUZCU HKMO Kadastro Komisyonu Başkanı Prof. Hüseyin ERKAN TKGM Kadastro Dairesi Başkanı Abdullah Burak KESER HKMO Kırsal ve Kentsel Alan Düzenlemesi Hüseyin ÜLKÜ Komisyonu Başkanı HKMO Taşınmaz Değerleme Komisyonu Üyesi Yrd. Doç. Dr.Volkan ÇAĞDAŞ TKGM Sadık YILDIRIM HKMO Genel Saymanı Hüseyin ALTUN HKMO Yönetim Kurulu Üyesi Ö. Serkan ATAGÜN YÜRÜTME KURULU Sempozyum Yürütme Kurulu Başkanı Prof. Hüseyin ERKAN HKMO H. Hasan TUZCU HKMO Hüseyin ÜLKÜ HKMO Yrd. Doç. Dr.Volkan ÇAĞDAŞ HKMO Mustafa ERDOĞAN HKMO Hüseyin ALTUN HKMO Burak KUKUL HKMO Salih SUİÇMEZ HKMO Timur Bilinç BATUR TKGM Neşe BUÇAN TKGM Sadık YILDIRIM TKGM Ümit YILDIZ HKMO Ersel KURT HKMO Güliz TAŞKIRAN 3

4 ARAZİ YÖNETİMİNDE TAŞINMAZ DEĞERLEME VE KADASTRO SEMPOZYUM PROGRAMI MAYIS 2012 ATO KONGRE VE SERGİ SARAYI Herşeyin Ölçüsü İnsandır 22 MAYIS 2012 SALI Kayıt Açılış Konuşmaları HÜSEYİN ERKAN (Prof., Sempozyum Başkanı) ERTUĞRUL CANDAŞ (Harita ve Kadastro Mühendisleri Odası Başkanı) DAVUT GÜNEY (Tapu ve Kadastro Genel Müdürü) İLYAS ŞEKER (Adalet ve Kalkınma Partisi Kocaeli Milletvekili) MUHAMMET BALTA (Çevre ve Şehircilik Bakan Yardımcısı) 1. OTURUM: Uluslararası Uygulamalar ve Deneyimler Oturum Başkanı Nihat ŞAHİN (Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Müşaviri) Professional rules and regulations - National issues in an international context ( Profesyonel kurallar ve düzenlemeler Uluslararası bağlamda ulusal meseleler ) Erik STUBKJAER (Prof. Dr., Danimarka, Aalborg Universitesi) İspanya Taşınmaz Mal Kadastrosu nda Değerleme Sistemi Luis Arijón ALVAREZ (Subdirector General Adjunto, Subdirección General de Valoración e Inspección - Spain) Finlandiya da Taşınmaz Değerlemesi Mr. Jarmo RATIA (Director General of National Land Survey of Finland) Seçilmiş Avrupa Ülkelerinde Taşınmaz Değerlemesi Sevim BAKIRCI RISSI (Dr., İsviçre) Öğle Yemeği Arası 2. OTURUM: Taşınmaz Değerlemenin Genel Ekonomideki ve Yargıdaki Yeri Oturum Başkanı A.Fahri ÖZTEN (HKMO Önceki Dönem Oda Başkanı) Türkiye de İnşaat ve Konut Sektörünün Genel Değerlendirmesi: Serdal BAHÇE (Yrd. Doç. Dr., Ankara Üniversitesi - Siyasal Bilgiler Fakültesi) T.C. Merkez Bankası Açısından Değerlemenin Önemi Emel DİNÇER, Dilek TALI, Özgül Atılgan AYANOĞLU (T.C. Merkez Bankası, İstatistik Genel Müdürlüğü Reel Sektör Verileri) Kamu Gelirleri Açısından Taşınmaz Değerleme ve Sorunlar Emrullah TÖREMEN (T.C. Maliye Bakanlığı Gelir İdaresi Başkanlığı) 4

5 Değerlemeye Yargı Yaklaşımı ve Önerileri Emel KARABAĞ (Yargıtay 5. Hukuk Dairesi Tetkik Hakim) Ara 3. OTURUM: Planlı Kalkınmada Taşınmaz Değerleme Oturum Başkanı Şebnem DÜZGÜN (Prof. Dr., ODTÜ Öğretim Üyesi) Türkiye de Kentsel Dönüşüm İçin Taşınmaz Değerleme Tamer İNAN (Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Mekânsal Planlama Harita ve Emlak Dairesi) Tabiat Varlıkları ve Taşınmaz Değerleme Osman İYİMAYA, Recep HAZIR (Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Tabiat Varlıklarını Koruma Genel Müdürlüğü) Taşınmaz Değerlemede Ulusal Coğrafi Bilgi Sistemi İlhan EKİNCİOĞLU 23 MAYIS 2012 ÇARŞAMBA 4. OTURUM: Tapu Kadastro Modernizasyon Projesi nde Taşınmaz Değerleme Oturum Başkanı Abdullah Burak KESER (TKGM Kadastro Dairesi Başkanı) Taşınmaz Değerleme Bileşeni, Hedefleri ve Beklentileri Abdullah Burak KESER (TKGM Kadastro Dairesi Başkanı) Tuomo HEİNONEN (Dünya Bankası Danışmanı) Ümit YILDIZ (TKGM ) Ara 5. OTURUM: Kamu Yönetiminde Taşınmaz Değerleme I Oturum Başkanı Şebnem AKİPEK ÖCAL (Prof. Dr., A. Ü. Fen Bil. Enstitüsü) Milli Emlak Genel Müdürlüğü Mustafa AŞÇIOĞLU, Murat AKTAŞ (Milli Emlak Genel Müdürlüğü) Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu nda Taşınmaz Değerleme Uygulaması Erbil SEZER (Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu İştirakler ve Gayrimenkuller Daire Başkanlığı) İzmir Büyükşehir Belediyesinde Taşınmaz Değerleme Mustafa Kubilay YILDIRIM (İzmir Büyükşehir Belediyesi Emlak Yönetim Daire Başkanlığı) Öğle Yemeği Arası 5

6 6. OTURUM: Kamu Yönetimlerinde Taşınmaz Değerleme II Oturum Başkanı Ertuğrul CANDAŞ (HKMO Oda Başkanı) Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü Mustafa KARATAŞ,, Ali Rıza CEYLAN, Abdulkadir KARAKUŞ, Hüseyin ERCAN (Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü Emlak ve Kamulaştırma Dairesi Başkanlığı) T.C. Karayolları Genel Müdürlüğü Mustafa GÖRGÜN (T.C. Karayolları Genel Müdürlüğü Taşınmazlar Dairesi Başkanlığı) T.C. Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı Altyapı Yatırımları Genel Müdürlüğü Hakan BOZKURT (T.C. Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı Altyapı Yatırımları Genel Müdürlüğü Kamulaştırma Dairesi Başkanlığı) Ara 7. Oturum: Düzenleyici ve Denetleyici Kuruluşların Değerleme Yaklaşımları ve Beklentileri Panel Yöneticisi Hüseyin ÜLKÜ (HKMO Kırsal ve Kentsel Alan Düzenlemesi Kom. Bşk.) Sermaye Piyasası Kurulu Ahmet ÖTÜNÇ (Uzman) Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği İsmail KÜÇÜK (TMMOB Bilirkişilik Komisyonu Başkanı) Türkiye Değerleme Uzmanları Birliği Şinasi BAYRAKTAR (TDUB Birlik Bşk. Yrd.) Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu Özgür DALGIÇ (Daire Başkanı) Özelleştirme İdaresi Başkanlığı Adnan GÜRDAL (Gayrimenkul İşlemleri Proje Grup Başkanı) Ara 8. Oturum: Sonuç Bildirgesi Oturum Başkanı Hüseyin ERKAN (Prof., HKMO Kadastro Komisyonu Başkanı) Sempozyum Sonuç Bildirgesinin Tartışılması, Karara Bağlanması Kapanış 6

7 İÇİNDEKİLER SUNUŞ...9 AÇILIŞ KONUŞMALARI...11 HÜSEYİN ERKAN ERTUĞRUL CANDAŞ DAVUT GÜNEY İLYAS ŞEKER MUHAMMET BALTA 1. OTURUM...27 ULUSLARARASI UYGULAMALAR ve DENEYİMLER NİHAT ŞAHİN (Oturum Başkanı) ERİK STUBKJAER LUİS ARİJON ALVAREZ JARMO RATİA SEVİM BAKIRCI RISSI 2. OTURUM...57 TAŞINMAZ DEĞERLEMENİN GENEL EKONOMİDEKİ ve YARGIDAKİ YERİ ALİ FAHRİ ÖZTEN (Oturum Başkanı) SERDAL BAHÇE EMEL DİNÇER EMRULLAH TÖREMEN EMEL KARABAĞ 3. OTURUM...95 PLANLI KALKINMADA TAŞINMAZ DEĞERLEME ŞEBNEM DÜZGÜN (Oturum Başkanı) TAMER İNAN RECEP HAZIR UMUT MÜFTÜOĞLU İLHAN EKİNCİOĞLU 4. OTURUM TAPU KADASTRO MODERNİZASYON PROJESİNDE TAŞINMAZ DEĞERLEME ABDULLAH BURAK KESER (Oturum Başkanı) TUOMO HENİNONEN ÜMİT YILDIZ 7

8 5. OTURUM KAMU YÖNETİMİNDE TAŞINMAZ DEĞERLEME 1 ŞEBNEM AKİPEK ÖCAL (Oturum Başkanı) MUSTAFA AŞÇIOĞLU MURAT AKTAŞ ERBİL SEZER MUSTAFA KUBİLAY YILDIRIM 6. OTURUM KAMU YÖNETİMLERİNDE TAŞINMAZ DEĞERLEME 2 ERTUĞRUL CANDAŞ (Oturum Başkanı) MUSTAFA KARATAŞ MUSTAFA GÖRGÜN HAKAN BOZKRUT 7. OTURUM PANEL DÜZENLEYİCİ ve DENETLEYİCİ KURULUŞLARIN DEĞERLEME YAKLAŞIMLARI ve BEKLENTİLERİ Hüseyin ÜLKÜ (Oturum Başkanı) AHMET ÖTÜNÇ İSMAİL KÜÇÜK ŞİNASİ BAYRAKTAR ÖZGÜR DALGIÇ ADNAN GÜRDAL 8. OTURUM SONUÇ BİLDİRGESİ HÜSEYİN ERKAN (Oturum Başkanı) ARAZİ YÖNETİMİNDE TAŞINMAZ DEĞERLEME ve KADASTRO SEMPOZYUM SONUÇ BİLDİRGESİ 8

9 SUNUŞ TMMOB Harita ve Kadastro Mühendisleri Odası ile Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğü (TKGM) ortak çalışması olarak Mayıs 2012 tarihlerinde, Ankara da ATO Uluslararası Kongre ve Sergi Sarayı toplantı salonunda yapılan Arazi Yönetiminde Taşınmaz Değerleme ve Kadastro Sempozyumu, 600 konuk ve uzmanın katılımı ile başarıyla yapıldı. Konut, arsa ve arazi den oluşan Taşınmaz diye tanımladığımız varlıklar ekonomik birer varlık olmanın yanında geçinme ve barınma hakkının da ana araçlarıdır. Dolayısıyla taşınmaz lar bir ülkenin ekonomik ve sosyal yaşamının temel unsurlarındandır. Taşınmazların, bilimsel teknik yöntemlerle güncel ve güvenilir verilere dayalı olarak belirlenen değerleri, vergi hesaplamaları, kamulaştırma, sermaye piyasası uygulamaları, kentsel dönüşüm, imar uygulamaları, ayni hak tesisi vb. gibi pek çok etkinliğin dayanağını oluşturmaktadır. Bu nedenle taşınmaz değerlerinin tarafsız, doğru ve güvenli biçimde belirlenmesi, güncel tutulması, kamu ekonomisi, kamu ve toplum yararı, toplumsal sorunların çözümü, kamu yönetimi ve ülkemizin planlı kalkınması için büyük önem taşıdığından geniş kapsamlı bir sempozyuma gereksinim duyulmuştur. Taşınmaz değerlerin belirlenmesi ve kayıt altına alınmasına ilişkin sorunların ve çözüm önerilerinin, kamu ve özel sektör uzmanlarınca tartışılmasını sağlamak, öneriler ışığında sorunun köklü çözümüne yönelik ülkemize özgü bir modelin oluşturulmasına katkı sağlamak amacıyla düzenlenen Arazi Yönetiminde Taşınmaz Değerleme ve Kadastro Sempozyumu na konusunda deneyimli yerli ve yabancı uzman ve akademisyenler tarafından hazırlanmış çağrılı bildiriler sunulmuştur. Sempozyumda genel olarak, taşınmaz piyasaları ve ekonomik - toplumsal kalkınma ilişkileri, arazi yönetimi, değerleme ve kadastroya ilişkin uluslararası deneyimler, kamu kurumlarındaki değerleme sorunları, sermaye piyasaları için taşınmaz değerlemesi, arazi yönetimi-kadastro-taşınmaz değerlemesi ilişkilerini ele alan konuşmalar yapılmıştır. Sempozyumda Uluslararası Uygulamalar ve Deneyimler, Taşınmaz Değerlemenin Genel Ekonomideki ve Yargıdaki Yeri, Planlı Kalkınmada Taşınmaz Değerleme, Kamu Yönetimlerinde Taşınmaz Değerleme, Tapu Kadastro Modernizasyon Projesinde Taşınmaz Değerleme başlıklarında 6 oturum, Düzenleyici ve Denetleyici Kuruluşların Değerlemeye Yaklaşımları ve Beklentileri başlığı altında 1 panel gerçekleştirilmiştir. Sempozyumumuz, TKGM tarafından yürütülen Gayrimenkul Değerleme projesi bileşenine de katkı sağlamıştır. 9

10 Sempozyumda, taşınmaz değerlerinin belirlenmesi ve kayıt altına alınmasının, ülkemizde; vergi adaletinin sağlanması, ülkemizin planlı kalkınması için gerçek ve tüzel kişilerin özel mülkiyetindeki taşınmazların değerinin bilinmesi, ekonomik işlemlerin kayıt altına alınması, yargının kamulaştırma, konut sektörü, şirket varlıkları vb. dava yükünün azaltılması, davalarda taşınmaz değerlerine ilişkin bilirkişi raporlarının Coğrafi/Kent Bilgi Sistemlerine, bilimsel teknik verilere dayalı olarak düzenlenmesinin sağlanması, kamulaştırma işlemlerinin adil ve sorunsuz biçimde gerçekleştirilebilmesi, kentsel dönüşüm projelerinde kamunun, gerçek ve tüzel kişilerin mülkiyet haklarına saygılı davranılması, kent rantlarının kente ve topluma kazandırılması, toplumsal huzur ve barışın sağlanması açılarından ivedilikle gerçekleştirilmesi gereken bir kamu görevi olduğu ortak görüşüne varılmıştır. Yabancı konukların konuşmalarının çevirisinde azami titizlik gösterilerek ve yerli konuşmacılarımızla karşılıklı olarak görüşerek son şeklini verdiğimiz, yapılan sunum ve konuşmaların bant çözümlerinden yararlanarak, Odamız tarafından hazırlanan bu kitabın, yöneticilere, karar vericilere, kurum ve kuruluşlara, mühendis, mimar, şehir plancılarına, kısaca ilgili herkese yararlı olacağını ve ülkemizde yasal, şeffaf, sosyal, teknik ve idari bir alt yapı oluşturulmasına katkıda bulunacağını düşünüyoruz. Sempozyumu birlikte gerçekleştirdiğimiz TKGM ye, görüşlerini bizimle paylaşan katılımcılara ve kitabın hazırlanmasında emeği geçen herkese teşekkür ediyoruz. İnsan, toplum ve ülke yararına yeni etkinliklerde buluşmak dileğiyle. TMMOB Harita ve Kadastro Mühendisleri Odası 43. Dönem Yönetim Kurulu 10

11 22 Mayıs 2012 AÇILIŞ KONUŞMALARI HÜSEYİN ERKAN (Prof., Sempozyum Başkanı) ERTUĞRUL CANDAŞ (Harita ve Kadastro Mühendisleri Odası Başkanı) DAVUT GÜNEY (Tapu ve Kadastro Genel Müdürü) İLYAS ŞEKER (Adalet ve Kalkınma Partisi Kocaeli Milletvekili) MUHAMMET BALTA (Çevre ve Şehircilik Bakan Yardımcısı) 11

12 AÇILIŞ KONUŞMALARI 12

13 SUNUCU- Sayın Bakan Yardımcım, milletvekillerim, genel müdürlerim, oda başkanlarım, basın mensupları ve değerli katılımcılar; Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğü ve Harita ve Kadastro Mühendisleri Odası tarafından organize edilen Arazi Yönetiminde Taşınmaz Değerleme ve Kadastro Sempozyumuna hoş geldiniz. Öncelikle sizleri Ulu Önder Mustafa Kemal Atatürk ve silah arkadaşları, aziz şehitlerimiz ve ebediyete intikal etmiş meslektaşlarımız anısına 1 dakikalık saygı duruşuna ve akabinde İstiklal Marşına davet ediyorum. (Saygı duruşu, İstiklal Marşı) SUNUCU- Taşınmaz üstündeki mülkiyet hakkı, insanlığın var oluşundan bu yana önemini yitirmeyen bir unsurdur; yeri gelmiş gücü simgelemiş, yeri gelmiş savaş sebebi olmuştur. Taşınmaz değerleme ile de toprak adalet kazanmıştır ki, bu önemli görev içerisinde yer alan her birey, aslında bir tarih yazmaktadır. Gelişen teknolojiyle bu hizmet, adım adım ilerleyerek vizyonu olan bir sisteme dönüşmüştür. Bu anlayışla, Arazi Yönetimi ve Taşınmaz Değerleme Sempozyumunda harita mühendisleri camiası olarak bir aradayız. Böyle anlamlı ve mutlu günümüzde bizleri yalnız bırakmayan Çevre ve Şehircilik Bakan Yardımcımız Sayın Muhammet Balta ya teşekkürlerimizi arz ederiz. Ülkelerin gözünde toprakları kutsaldır, toprağın ekonomik önemi ise gün geçtikçe artmaktadır. Endüstriyel, tarımsal ve birçok alanda zenginliği bir şölen havasında olan ülkemiz, her güneşin doğuşunda taşınmaz değerleme ile de toprağında düzenin tadına varacaktır. Arazi yönetimi konusunda birçok makalesi ve çalışmaları bulunan Sempozyum Başkanı Sayın Prof. Hüseyin Erkan ı açılış konuşmasını yapmak üzere huzurlarınıza davet ediyorum. HÜSEYİN ERKAN (Prof., Sempozyum Başkanı)- Sayın Bakanım, Sayın Vekilim, Sayın Genel Müdürlerim, saygıdeğer basın mensupları, değerli katılımcılar, değerli meslektaşlarım; arazi yönetimini çok kısaca size açıklamak istiyorum. Aslında dünyada ve Türkiye de toprak, su ve hava gibi doğal kaynaklar, hatalı ve plansız arazi kullanımı, yüksek nüfus artışı, bu kıt kaynaklara yönelik çok yönlü istekler dolayısıyla baskı altındadır. Canlıların vazgeçilmez gıda kaynağı olan toprakların miktarının artırılması da olanaklı değildir. Bakın, dünyada 1900 lü yıllara kadar nüfus artışı hemen yataya yakın bir gelişme gösterirken, 2000 li yıllar civarında artık düşeye yakın bir gelişme göstermeye başlamıştır. Günümüzde 7.2 milyar olan dünya nüfusu, 25 yıl sonra 10 milyarı aşacaktır. Aynı şekilde Türkiye de 2035 yılları civarında 100 milyonu aşacaktır. Toprak kullanımı, özellikle gıda kaynağı olan toprak kullanımı, gittikçe kentlerin bu alanlara, bu topraklara yerleşmesi sonucu, tarımda kalan toprak miktarı da giderek azalmaktadır. Öyleyse gelecek kuşakların da ihtiyaçlarını düşünerek, bugün toprak kullanımında çok dikkatli olmak zorundayız. 13

14 AÇILIŞ KONUŞMALARI Taşınmaz değerleme Türkiye ve dünya için çok önemli bir gereklilik, açılışta Esma Hanım da üzerinde kısaca durdu. Gerçekten kamu yönetimi ve ekonominin çok geniş bir alanında taşınmaz değerlemeye ihtiyaç vardır. Ekonomik etkinliklerin kayıt altına alınması ve kayıtdışılığın azaltılmasıyla kalkınma çabalarına önemli ekonomik katkılar sağlanacaktır. Bunun için taşınmaz değerlemeye ihtiyaç vardır. Taşınmaz değerlemeye ayrıca adil bir vergi sistemi oluşturulabilmesi, kamu gelirlerinin artırılabilmesi ve kayıtdışılığın azaltılabilmesi için ihtiyaç vardır. Taşınmaz değerleme getirileri ne olabilir? Bunların, bu çalışmaların, yani taşınmaz değerlerinin belirlenmesi sonucunda önemli toplumsal yararlar elde edilebilecektir, adaletsizliklerin büyük ölçüde önüne geçme ortamı yaratılacaktır, kamu yönetimine güven sağlanacaktır. Kayıtdışılığın azaltılması konusunda, Kayıtdışı Ekonomiyle Mücadele Stratejisi Eylem Planı te, Eylem 35 te şu hüküm vardır: Tapu TAKBİS sisteminin tamamlanarak, verilerin çevrimiçi olarak paylaşılabilir hale getirilmesi sağlanacaktır. Tabii bu kayıtdışılığın azaltılması, özellikle taşınmaz değerlerine bağlı bir değerleme, yani TAK- BİS sisteminin taşınmaz değerlerini de içeren bir çalışmayla yürütülmesi halinde anlamlı olacaktır; birçok denetimin, kontrolün kendiliğinden otokontrol sistemleriyle gelmesi mümkün olacaktır. Kadastro üzerinde çok kısaca durmak istiyorum: Kadastro, Orta Avrupa ülkelerinde, özellikle Fransa da 1800 lü yıllarda o günün hemen hemen tek gelir kaynağı olan tarım topraklarından adil ve düzenli bir vergi alınabilmesi amacıyla düzenlenmiştir ve tabii taşınmazların hem büyüklüklerinin hem de değerlerinin, tabii maliklerinin de belirlenmesi suretiyle başlatılmıştır. Bugün de mesela Fransa kadastrosu, özellikle hep Napolyon kadastrosu gibi de tanımlanır, anlatılır. Dolayısıyla Fransa kadastrosunda bugün de taşınmaz değerleri, kadastro bilgileri arasındadır. Türkiye de ise 658 sayılı Kadastro Kanunuyla aslında bu Batıdaki gelişmeye paralel olarak, her türlü taşınmazın değerini saptamak ve onların değişikliklerini izlemek olarak kanunun özellikle gerekçesinde, yani değer bilgisinin kadastro içerisinde ele alınması öngörülmüş. Ancak 1934 yılında hızlıca bir kadastro yapabilmek amacıyla ve düşüncesiyle Türkiye Büyük Millet Meclisinde Taşınmaz değer belirleme işleriyle Maliye Bakanlığı ilgilendiğinden, bu değerleri kadastro ekiplerinin yeniden değer tespiti işleriyle uğraşmaları, ayrı bir emek ve masraf sarfına neden olacağından, kadastro ekiplerine bu konuya ilişkin bir görev verilmemiştir denilmektedir yılında kadastro, değer belirleme görevlerini bırakmış, bugüne kadar da değer konusunda, tapuda geçen alım-satım değerleri dışında bir değer belirleme çalışması olmamıştır. Sempozyumumuzun diğer önemli amaçlarını da şu iki maddede toplayabiliriz: Taşınmaz değerlerinin belirlenmesi ve kayıt altına alınması konusunda uluslararası düzeydeki deneyimlerin ortaya konulması, sorunların ve çözüm önerilerinin uzmanlarca tartışılması- 14

15 nı sağlamak. Ayrıca uluslararası deneyimler ve öneriler ışığında, köklü çözüme yönelik, Türkiye ye özgü bir altyapının oluşturulmasına katkı sunmak. Taşınmaz değerleme süreci disiplinler arası bir çalışmadır. Bu alanda farklı disiplinlerden uzmanların uygun bilimsel yöntemlerle değer belirlemeleri gerekmektedir. Ancak tabii bu belirlenen değerlerin en azından kamu adına sorumlu bir organda da toplanmasına ihtiyaç vardır. Ben kendi değerlendirmem olarak size sunuyorum; bu kurul, taşınmazların mülkiyet haklarını, konumlarını, büyüklüklerini ve benzeri bilgileri devlet adına güvence altında tutulan Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğü olmalıdır diye düşünüyorum. Sempozyumda bu nedenle taşınmaz piyasaları ve ekonomik kalkınma, arazi yönetimi, değerleme ve kadastroya ilişkin uluslararası deneyimler, arazi üretimi, taşınmaz değerleme, kadastro ilişkilerini ele alan, konusunda deyimli yerli ve yabancı uzman ve akademisyenler tarafından hazırlanmış çağrılı bildiriler sunulacaktır. Harita ve Kadastro Mühendisleri Odasıyla Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğünün ortak çalışması olan bu sempozyum, Her Şeyin Ölçüsü İnsandır sloganıyla düzenlenmiştir. Geliştirilecek öneriler ışığında Türkiye ye özgü bir altyapının oluşturulması, bu sempozyumun hemen hemen temel amaçlarından bir tanesidir. Bu çalıştaya, bu sempozyuma Türkiye den katkıda bulunan, katılan kurum ve kuruluşlara, kişilere, Danimarka dan öğretim üyesi Prof. Dr. Erik Stubkjaer e, İspanya Kadastro Genel Müdür Yardımcısı Luis Alvarez e, Finlandiya dan Kadastro Genel Müdürü Jarmo Ratia ya, danışman Sayın Tuomo Heinonen e, İsviçre den Dr. Sevim Bakırcı Rissi ye, Harita ve Kadastro Mühendisleri Odası sempozyum yürütme kurulları adına teşekkürlerimizi ve saygılarımızı sunuyorum. Teşekkür ederim. SUNUCU- Sayın Sempozyum Başkanımıza teşekkür ediyoruz. İnsan mıdır demokrasiye yön veren, yoksa demokrasi midir insanlığı kapsayan? İnsanlığın kanunundaki demokrasi gibi, tabiatın kanununda da topraktır her şeyi içinde barındıran. Sempozyumun düzenlenmesinde emeği çok olan Harita ve Kadastro Mühendisleri Odası Başkanı Sayın Ertuğrul Candaş ı sizlere hitap etmek üzere huzurlarınıza davet ediyorum. ERTUĞRUL CANDAŞ (Harita ve Kadastro Mühendisleri Odası Başkanı)- Sayın Çevre ve Şehircilik Bakan Yardımcısı, Sayın Adalet ve Kalkınma Partisi Kocaeli Milletvekili, Sayın Tapu ve Kadastro Genel Müdürü, kurumlarımızın değerli temsilcileri, değerli bilim insanları, konuklar, meslektaşlarım ve basın emekçileri; Odamız ve Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğü tarafından Her şeyin ölçüsü insandır sloganıyla düzenlenen Arazi Yönetiminde Taşınmaz Değerleme ve Kadastro Sempozyumumuza hepiniz 15

16 AÇILIŞ KONUŞMALARI hoş geldiniz. Sizleri Harita ve Kadastro Mühendisleri Odası adına, Genel Başkan sıfatıyla sevgi, dostluk ve saygıyla selamlıyor, etkinliğin başarılı geçmesini, ülkemize ve mesleğimize katkı sağlamasını diliyorum. Bu etkinliğin düzenlenmesinde emeği geçen Odamızın taşınmaz değerleme, kadastro, kırsal ve kentsel alan düzenlemesi komisyonlarına, Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğü temsilcilerine, diğer kurum temsilcilerine, etkinliğe katkı sunan tüm katılımcı ve konuşmacılara, bilim insanlarına ayrıca teşekkür ediyorum. Birçoğunuzun da bildiği gibi, Harita ve Kadastro Mühendisleri Odası, Anayasanın 135. maddesi ve 6235 sayılı Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği Yasasına göre 1954 yılında kurulmuş kamu kurumu niteliğinde bir meslek odasıdır. Harita ve Kadastro Mühendisleri Odası, kuruluş yılından günümüze daima aklın ve bilimin ışığında yürümeyi ilke edinmiş bir kurumdur. Bilimi, teknolojiyi ve mühendisliği insanlık adına, ülkemizin kalkınmasında ve gelişmesinde toplum yararı yönünde kullanmayı görev olarak görmüş bir kurumdur. Odamızın yaklaşık 60 yıldır bu anlayış ve bilinçle gerçekleştirdiği bilimsel ve teknik etkinliklerin, değerlendirmelerin, tespitlerin ve yayımladığı raporların her geçen gün gerekliliği ve doğruluğu görülmektedir. Bugün sizlerin katkı ve destekleriyle gerçekleşmekte olan bu sempozyum etkinliğiyle de önemli bir konuya bir kez daha dikkat çekilmiş olunacaktır. Meslek alanımızdan hareketle, ürettiğimiz bilimsel bilgiler doğrultusunda insanlık adına, ülkemizin kalkınmasında ve gelişmesinde toplum yararı bir kez daha bu etkinlikle dile getirilmiş olunacaktır. Yabancılara toprak satışı, 2B alanlarının satışı ve afet riski altındaki alanların dönüştürülmesiyle ilgili yasaların art arda çıkmasıyla taşınmazların ekonomik değerlerinin öne çıktığı bugünlerde, Odamızla Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğünün birlikte düzenlediği bu sempozyumun önemi daha da artmıştır. Bu sempozyuma alanında uzman birçok akademisyen, kamu kurumu ve özel sektör temsilcileri, yurtdışından farklı ülkelerden konuk konuşmacılar katılmaktadır. Konunun ilgilisi olan, konuya ilgi duyan siz katılımcıların sempozyum sürecinde yapacağınız aktif bilgi paylaşımları, sempozyumumuzun amaçlarına çok önemli katkılar sağlayacaktır. Değerli katılımcılar; günümüzde mesleki ve akademik alanlarda ve zaman zaman da medyada taşınmaz değerleme konusu tartışılmakta ve bazı yönleriyle de eleştirilmektedir. Yapılan eleştiriler, çoğunlukla taşınmaz değerlemesinin adaletli, doğru ölçülere dayalı, yetkin kişilerle yapılamadığı, değerleme standartlarının yeterince oluşturulamadığı, mevzuat sorunu, eğitim sorunu ve etik sorunu gibi konularda yoğunlaşmaktadır. Kamulaştırma işlemleri ve kentsel dönüşüm uygulamaları da değerleme kapsamında bir başka eleştiri konusudur. Bununla birlikte, taşınmaz değerlemesi sürecinde çok etkin ve yetkin olması gereken meslek gruplarının dışında, bu süreçte yer almaması gerektiği düşünülen 16

17 meslek gruplarının da yer alıyor olması, değerlemelere yapılan eleştirilerin başka bir nedenini oluşturmaktadır. Örneğin SPK tarafından taşınmaz değerlemede 4 yıllık yüksekokul mezunu herkese lisans alma yolunun açılması, bu alandaki yanlışlığın en büyük göstergesidir. Taşınmaz değerlemede hemşiresinden tutun da konuyla ilgisi olmayan birçok meslek grubu yer almaktadır. Dünya geneline bakıldığında, niteliksizliğin bu boyutlarda olduğu başka bir ülke var mıdır; ben bilmiyorum. İlgili herkese de bu soruyu sormak istiyorum. Değerli katılımcılar; ülkemizde taşınmaz değerleme konusu sorunlu bir alandır. Bu sorunlu alanda becerikli olan, siyaseten güçlü olan her meslek grubundan insanlar yer almaya çalışmaktadır ve maalesef başarılı da olabilmektedirler. Bu yaklaşım, bu şekilde sonuç almaya çalışmalar sorunu çözmediği gibi, bu alandaki sorunları daha da büyütmektedir. Özetlemeye çalıştığım durumlar nedeniyle taşınmaz değerlemesine ve sürecine toplumda yeterli güven duyulmamaktadır. Bunu gizlemek, görmezden gelmek ya da sorunları görüyormuş da çözüyormuş gibi yapmak kökünden yanlıştır. Ülkemizde taşınmaz değerlemeleri elbette yapılmıştır ve yapılmaktadır, ama başarısız örnekler maalesef oldukça fazladır. Dolayısıyla değerlemeye dair bir kuşkulu yaklaşım ve bir güvensizlik ortamının toplumda oluştuğunu tespit etmek durumundayız. Bu nedenle, sorunların giderilmesi ve ihtiyaçlara cevap veren stratejiler geliştirilmesinde, taşınmaz değerlemesinde yer alan, alması gereken başta Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğü olmak üzere, tüm aktörlere büyük sorumluluklar düşmektedir. Harita ve Kadastro Mühendisleri Odası da bu aktörlerden birisidir ve sorumluluğunu iyi bilmektedir. Değerleme sürecindeki eksikliklerin giderilmesi ve toplumdaki güvensizlik ortamının değişmesi için Harita ve Kadastro Mühendisleri Odasının bu konuda elini taşın altına koyacağını ve koyduğunu belirtmek istiyorum. Odamızın konuya ilişkin birçok faaliyetlerinin yanında, bu sempozyum etkinliğini de Odamızın bu konuyu ne kadar ciddiye aldığının ve elini taşın altına koyduğunun somut bir göstergesidir. Değerli katılımcılar; taşınmaz değerlemesi konusu ele alınırken, bizden ileride olan ülkelerin deneyimlerinden yola çıkmak ve sorunu çözecek, ülkemiz gerçeklerine uygun, doğru, gerçekçi perspektifler geliştirmek, standartlar oluşturmak, gerekli bir çabadır. İşte bu nedenle sempozyumumuzda yurtdışından, farklı ülkelerden konuk konuşmacılar bulunmaktadır. Bu konuşmacıların taşınmaz değerlemesi alanındaki deneyim ve birikimlerinden mutlaka yararlanmamız gereklidir. Ancak burada şunu da belirtmek istiyorum: Sırf başka ülkelerde taşınmaz değerleme süreci şu ya da bu şekilde düzgün yürüyor diye, biz de onların modellerini aynen alalım ve ülkemizde aynen uygulayalım anlayışını Harita ve Kadastro Mühendisleri Odası reddetmektedir. Harita ve Kadastro Mühendisleri Odası, hiçbir bilginin onu var eden kültürden bağımsız hareket etmeyeceğini ve her toplumun ancak ve ancak bilgiyi kendi kültürel değerleri üzerinden var edebileceğini, kullanabileceğini, yayabileceğini ve gerektiğinde de 17

18 AÇILIŞ KONUŞMALARI tüketebileceğini iyi bilmektedir. Bu nedenle de Harita ve Kadastro Mühendisleri Odası, bu süreçte şunu önermektedir: Farklı ülkelerdeki bilgileri, birikimleri, yasaları, yönetmelikleri, kurdukları modelleri, kısaca değerleme süreçlerinin tamamını öğrenmeyi ve fakat ülkemize uygun modeli kendi kültürel değerlerimiz, kurumsal birikimlerimiz üzerinden oluşturmayı önermektedir. Ancak ve ancak bu anlayışla önümüzdeki süreç doğru yapılandırılabilir ve gerekli adımları atmak ancak ve ancak bu anlayışla olanaklı olabilir. Sonuç olarak, konuşmamın başında da belirttiğim gibi, taşınmaz değerleme konusu önemlidir ve birçok ekonomik gerekçeleri vardır. Ancak biz harita ve kadastro mühendisleri için taşınmaz değerlemesi, yalnızca ekonomik gerekçelerle önemli değildir; bizler için bu işin ekonomik boyutundan başka, kırsal ve kentsel toprak düzenlemeleri, kentsel dönüşüm ve kamulaştırmalar açısından da önemi büyüktür. Bizler, bu alana bu nedenle gözümüz gibi bakarız, bu alanda hassasız. Bu alan, ilgilisi olmayanların yer almaya çalıştığı kadar sahipsiz bir alan değildir. Bu alanın çok önemli aktörleri vardır ve biz harita ve kadastro mühendisleri, bu alanın en büyük, en yetkin aktörlerinden biriyiz. Dolayısıyla ilgili herkes şunu bilmelidir: Taşınmaz değerleme sürecinde harita ve kadastro mühendislerinin ve Odasının söyleyeceği sözler çok önemlidir, bu sözlerine de mutlaka kulak verilmelidir. Bu duygu ve düşüncelerle hepinizi saygıyla selamlıyor, Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğüyle ortaklaşa düzenlediğimiz bu sempozyumun başarılı geçmesini gönülden diliyorum. Ayrıca Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğünün 165. kuruluş yıldönümünü kutluyorum, yeniden saygılar sunuyorum. SUNUCU- Sayın Oda Başkanımıza teşekkür ediyoruz. Türk Milletinin istidadı ve kesin kararı, medeniyet yolunda durmadan, yılmadan ilerlemektir. Bu ilkeyle Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğü, taşınmaza ait mülkiyet bilgilerini devlet güvencesi altında tespit ve muhafaza etme, güncelleme ve hizmete sunma gibi görevleri yerine getirmede vizyonel bir yaklaşımla gelişen teknolojiyi takip etmektedir. Kurum içinde taşınmaz değerleme, sistematik yapısıyla bu ülke içerisinde kalitenin bir örneğidir. Tapu ve Kadastro Genel Müdürümüz Sayın Davut Güney i sizlere hitap etmek üzere huzurlarınıza davet ediyorum. DAVUT GÜNEY (Tapu ve Kadastro Genel Müdürü)- Sayın Bakanım, Sayın Milletvekilim, Odamızın Saygıdeğer Genel Başkanı, değerli hocalarım, değerli misafirler, yurtdışından katılan değerli misafirlerimiz, değerli meslektaşlarım, değerli mesai arkadaşlarım, basınımızın değerli mensupları; Arazi Yönetiminde Taşınmaz Değerleme ve Kadastro konulu sempozyumumuza hepiniz hoş geldiniz. Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğü, taşınmaza ait mülkiyet bilgilerini devlet güvencesi altında tespit ve muhafaza etme, güncelleme ve hizmete sunma gibi görevleri yerine getirmektedir. 18

19 Türkiye mizde kadastro çalışmaları 1925 yılında başlatılmış olup, 2004 yılına gelindiğinde yüzde 70 oranında tamamlanmıştı. Özellikle harita camiasının yakından bildiği gibi, bu süreçte kadastro çalışmaları, özel sektörden hizmet alımı yönüne yöneltilmiş olup, bu sayede Türkiye mizde kadastro çalışmaları, sorunlu birimler dışında tamamlanmıştır. Tabii Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğü olarak, gecikmiş de olsa, bu tamamlama sürecinde çok yoğun gayret gösteren teşkilat mensuplarımıza ve harita camiamıza da özellikle teşekkür ediyorum. Hepinizin bildiği üzere taşınmaz, insanımız için hayati değere sahip bir kavramdır. Taşınmaz, sadece toplumsal standardımızın bir parçası değil, aynı zamanda dünya değerler sisteminin bir aracıdır. Kitle iletişim araçlarının gelişmesi, ulaşım imkânlarının artması, bilgiye ulaşmanın kolaylaşması, taşınmazın ekonomik hayattaki yerini her geçen gün artırmıştır. Taşınmazın ekonomik hayattaki ivme yapmasıyla bu değer artışı, taşınmaza ait bilgilerin güvenilirliğinin sorgulanmasını da beraberinde getirmiştir. Ülkemizde ise taşınmaz, gerek bir yatırım aracı gerekse toplumsal hayatın önemli bir parçası olması sebebiyle ağırlığını her daim korumuştur. Modern çağın içinde artan bu değerin gerçek değerini tespit daha da önemli hale gelmiştir. Bu ihtiyaçlar göz önüne alındığında, taşınmaz değeri standartlara bağlanmalı, bu değeri tespit edecek uzman kişiler yetiştirilmeli, bu düzeni kurup yönetecek sistem ihdas edilmeli ve taşınmazların değerlerinin güncel olarak tutulması sağlanmalıdır. Değerli katılımcılar; bilindiği üzere, Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkında Kanun Tasarısı, Türkiye Büyük Millet Meclisi Genel Kurulunda kabul edildi. Yasama, afet riski altında bulunan alanların dönüştürülmesinin oldukça fazla kamulaştırma ve bu alana bağlı ihtilaflar gündem getireceğinden, mahkemelerde görev yapacak bilirkişilerin sayısının artırılmasını öngören değişikliklerde bulunmaktadır. Milli gelirimizin 1 trilyonu aştığı, 100 ü aşkın ülkeyle ihracat yaptığımız bugünde, taşınmazın toplumsal ve ekonomik hayata olan katkısının hepimiz farkındayız. Bu katkıyı gerekli düzeye çıkarmak için, öncelikle çağın gereği bilişim altyapımızı tamamlamalıyız. Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğü, bu ihtiyaçların farkında olan, analitik düşünme yeteneğine sahip kadrolarıyla büyük projelere imza atmaktadır. Hükümetimizle Dünya Bankası arasında 2008 yılında imzalanan ikraz anlaşmasıyla Dünya Bankasından 135 milyon Euro para temin edilmiş olup, bununla Tapu ve Kadastro Modernizasyon Projesinin gerçekleştirilmesi çalışmaları devam etmektedir. Bu projenin bir bileşeni de taşınmaz değerleme bileşenidir. Taşınmaz değerlemesiyle ilgili sorunların ve beklentilerin belirlenmesi, yurtiçi ve yurtdışında çözüm yollarının araştırılması, hukuki, teknik ve idari analizlerin yapılması, ülkemize uygun yasal ve yapısal düzenlemelerin oluşturulmasına yönelik çalışmaları kapsamaktadır. Ülkemizde taşınmaz değerlemesine yönelik hükümler içeren anayasamız başta olmak üzere, birçok kanun, tüzük, yönetmelik, genelge ve tebliğ bulunmaktadır. Ayrıca ülkemiz- 19

20 AÇILIŞ KONUŞMALARI de taşınmaz değerlemesi çalışmaları, farklı uygulamalarda, farklı kurumların bünyesinde oluşturulan değer takdir komisyonları tarafından yürütülmektedir. Bu kurumların yanı sıra, değerle ilgili anlaşmazlıkların yargıya taşınması halinde, değerleme görevini ilgili mahkemelerce oluşturulan bilirkişiler üstlenmektedir. Kamusal alanda değerleme yapan kurum ve komisyonlar dışında, sermaye piyasasına yönelik değerleme faaliyetleri -ipotek, alım satım ve benzeri gibi- taşınmaz değerleme şirketleri tarafından yapılmaktadır. Bu açıklamalardan da anlaşılacağı gibi, ülkemizdeki taşınmaz değerlemesinin yasal ve kurumsal yapısı oldukça düzensizdir. Uygulamalar için gerekli yapılanmalar bütüncül bir yaklaşımla değil, dönemsel ihtiyaçları karşılamak için çok parçalı yapıda gerçekleştirilmektedir. Değerli dinleyiciler; taşınmaz değerlemesi sistemimizde yaşanan sorunların temelinde, değerleme için gerekli olan bilgileri eksiksiz sağlama, kurumsal yapılanmayı tek bir çatı altında toparlama görevini üstlenen bir kurumun olmayışı yatmaktadır. Mekânsal bilgi sisteminin temeli olan TAKBİS projesini yürüten Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğü olarak, vergilendirmeye esas küme değerlemesi, değer haritalarının üretimi ve ulusal taşınmaz değerleme bilgi sisteminin kurulması görevlerini üstlenmeye talibiz. Taşınmaz değerlemesinin diğer bir yönü ise, ekonomiye yapacağı etkilerdir. Taşınmaz değerlemesinin planlaması doğru şekilde yapılmaz, altyapısı gerekli standartlara kavuşturulmaz ise, emlak vergisinden kamulaştırmaya, özelleştirmeden arsa ve arazi düzenlemesine kadar olan birçok uygulamanın sekteye uğramasına sebep olabilir. Bu nedenle, taşınmaz değerlemesinin objektif olarak yapılması gerekmektedir. Bu da ancak taşınmaz değerlemesinin bilimsel esaslara oturtulmasıyla mümkündür. İdeallerimizi bilimle gerçekleştirmemiz için bu gibi sempozyumlara, panellere ve konferanslara ihtiyacımız bulunmaktadır. Değerli hazirun; Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğünün 165. kuruluş yıldönümüne rastlayan bu sempozyum, benim için başka bir anlam ifade etmektedir. 19. Yüzyılda kurulan bir kurumun 21. Yüzyılda da dimdik ayakta olması ve çağın ötesine projelerin altına imza atması, milletimizin bir başarısıdır. Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğü, bugün 17 bin 500 ü aşkın çalışanı, 22 bölge müdürlüğü, 81 kadastro müdürlüğü, 957 tapu müdürlüğüyle dünden daha ileri, yarından daha emin. Burada sözlerime son verirken, mesleğimize büyük katkı sağlayan, taşınmaz değerlemesi için yerli ve yabancı uzmanları bir araya getirerek uluslararası bir sempozyuma birlikte imza attığımız Harita ve Kadastro Mühendisleri Odasına kurumum ve şahsım adına özellikle teşekkür ediyorum. Ayrıca bu organizasyonun düzenlenmesinde büyük emeği geçen Düzenleme ve Yürütme Kurulundaki arkadaşlarıma ve sempozyuma katkı sağlayan siz değerli misafirlerimize teşekkür ediyorum. Sempozyumumuzun ülkemize ve meslek camiamıza hayırlı olmasını diliyorum. 20

21 SUNUCU- Sayın Genel Müdürümüze teşekkür ediyoruz. Arazi Yönetiminde Taşınmaz Değerleme ve Kadastro konulu sempozyumumuza verdiği önemle bizleri onurlandıran Adalet ve Kalkınma Partisi Kocaeli Milletvekili Sayın İlyas Şeker i sizlere hitap etmek üzere huzurlarınıza davet ediyorum. İLYAS ŞEKER (Adalet ve Kalkınma Partisi Kocaeli Milletvekili)- Saygıdeğer Bakan Yardımcım, Değerli Genel Müdürüm, Harita ve Kadastro Mühendisleri Odası Genel Başkanı, çok değerli yurtdışından gelen misafirlerimiz, üniversitelerimizin değerli hocaları, çok kıymetli katılımcılar; öncelikle hepinizi saygıyla, sevgiyle selamlıyorum. Arazi Yönetiminde Taşınmaz Değerleme ve Kadastro Sempozyumuna katılmış bulunmaktayız. Sempozyumun ülkemiz için, kentimiz için, mesleğimiz için hayırlı olmasını diliyorum. Öncelikle Tapu Kadastro Genel Müdürlüğünün kuruluşunun 165. yılı münasebetiyle geçmişte ben de bu teşkilatın mensubu olarak, teşkilatın bugüne gelmesinde katkısı olan genel müdürlerimizden hizmetlisine, mühendisinden teknisyenine, kadastro müdüründen tapu sicil müdürüne kadar tüm kademelerde görev yapan arkadaşlarımızı tebrik ediyorum. Tabii bu süre içerisinde bu dünyadan göç edenlere de Allah tan rahmet diliyorum. Sağlıklı bir taşınmaz değerlemesi için, taşınmazın kadastro ve imar altyapısının mutlaka sağlıklı ve güvenilir olması lazım. Kadastro altyapısını oluşturan da şu andaki Türkiye de Tapu Kadastro Genel Müdürlüğü. Bu anlamda, Tapu Kadastro Genel Müdürlüğünün çalışmaları gerçekten çok önemli. Bir parselin, bir taşınmazın değerinin tespit edilebilmesi için, öncelikle bu taşınmazın konumunun belirlenmiş olması lazım, yüzergezer her taşınmazın değerini belirlemek mümkün değil. Bunun için de öncelikle kadastro çalışmalarının mutlaka ve mutlaka güvenilir bir şekilde tanımlanması lazım. Karşıda otururken dikkatimi çekti; Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğünün baş harfleriyle teknoloji, kalite, güven, memnuniyet, gerçekten çok önemli. Bunun 4 ü bir arada olursa, o zaman taşınmazın değerinin doğru bir şekilde tespitini yapmak mümkün. Tabii kadastro çalışmaları çok önemli, az önce Sayın Genel Müdürüm de çalışmaları aktardı. Hiç unutmuyorum, 1978 yılında tapu kadastro meslek lisesinde okuyoruz. O gün tasarruf hukuku dersimize rahmetli o günkü Genel Müdür Galip Esmer Bey giriyordu. Şöyle bir ifade kullanmıştı: Türkiye nin kadastrosunun tamamlanması için 20 yıla ihtiyacımız var. 20 yıl sonra Türkiye nin kadastrosu bitecek demişti. Tabii biz liseyi bitirdik, belirli bir süre memuriyet yaptık, sonra üniversiteyi bitirdik, serbest piyasaya atıldık, çalışmaya devam ettik, yıllar birbirini kovaladı, 90 lı yıllara geldik. O günlerde yine böyle kuruluş münasebetiyle yapılan programlarda dinledim, o günkü genel müdürlerimiz de aynı ifadeyi kullanıyorlardı, Türkiye kadastrosunun bitmesi için 20 yıla ihtiyaç var diye. 21

22 AÇILIŞ KONUŞMALARI Tabii 1900 lü yıllar bitti, 2000 li yıllara başladık lerdeydi yanlış hatırlamıyorsam, o günkü Genel Müdür Mehmet Zeki Atlı Beyin bir açıklaması vardı: Türkiye nin kadastrosu 3 yılda bitecek demişti. Sayın Genel Müdürle de liseden arkadaşım olduğu için bir dostluğum vardı. Kendisine şunu söyledim: Sayın Genel Müdürüm; bizim Türk Milleti, devleti baba olarak görür. Baba da cinsiyet olarak erkektir. Bizde kullanılan bir söz vardır; Erkek adam sözünde durur. Yani yıllardan beri hep 20 yıl falan deniliyordu, şimdi 3 yıla bunu nasıl indirdiniz, niye sözünüzde durmuyorsunuz? gibi kendisine takılmıştım. Gerçekten 2003 ten sonra yapılan atakla hem Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğü Kurumu, genel müdüründen taşradaki teşkilatına kadar hem de serbest çalışan harita mühendislerinin işbirliğiyle bugün Türkiye nin kadastrosunun yüzde 98.2 oranında tamamlanmış olduğunu görüyoruz. Ağırlıkla Doğuda bazı nedenlerden dolayı, özellikle terör olayından dolayı birkaç tane köyün eksikliği var, mahalle bazında yüzde 99 larda. Yani kadastro tamamlanmış durumda şu anda. Bu anlamda, tekrar Kadastro Genel Müdür Vekilimiz Davut Bey olmak üzere, tüm çalışanları canı gönülden tebrik ediyorum. Kadastro çalışmaları gerçekten önemli, kadastro olmazsa hiçbir şey olmaz, tanımlamanız mümkün değil. Değer tespiti dedik, değer tespitinin yapılmasında önemli iki tane etken var: Kadastro çalışmaları, planlama ve imar çalışmaları. Taşınmazın değeri tamamıyla bu iki konuyla direkt ilintilidir. Az önce Oda Başkanımız, değer tespitiyle ilgili, bu konuda görev yapacaklarla ilgili burada düşüncelerini aktardı, belirli oranda ben de kendilerine katılıyorum. Bir taşınmazın değerinin tespitini yapabilmek için, insanların öncelikle o taşınmazın belli olduğu kadastro haritalarını ve imar planlarını doğru bir şekilde okuyacak bilgi, beceri ve eğitime sahip olması lazım. Eğer bir imar planı üzerindeki verileri doğru bir şekilde okuyamıyorsanız, o taşınmazın değerini tespit etmeniz veya tespit edecek rakamları oluşturmanız mümkün değil. Bir taşınmazın imar planındaki konumu çok önemli, imardaki imar verileri çok önemli, imar planındaki konumu itibariyle bulunduğu yolun cephesi çok önemli, etrafındaki planda mevcut olmuş veya ileride olacak sosyal alanların varlığı, yakınlığı çok önemli, kat yüksekliği çok önemli. O bölgede kurumlar tarafından yapılacak olan projeler çok önemli, yapılacak yatırımlar çok önemli. O bölgenin belediye veya o bölgedeki yöneticilerin orayla ilgili ileride geliştireceği politikalar gerçekten taşınmazın değerine direkt etki ediyor. O açıdan, taşınmazın değerlendirmesinde benim şahsi kanaatim, öncelikle gerçekten harita ve kadastro mühendislerinin mutlaka ve mutlaka önemli rol üstlenmesi lazım. Belki bunlara şehir plancıları da ilave edilebilir, kısmen mimarlar da ilave edilebilir. Az önce söylediğim gibi, burada görev yapacak olan, bu görevi üstlenecek olan, doğru sonuçları ortaya koyabilmek için mutlaka planlama ve kadastro haritalarını çok iyi okuması gerekiyor. Eğer onu okuyamıyorsanız, değerlendirmeyi yapmanız da mümkün değil. Bu düşünceyle bu yapılan sempozyumun ülkemiz için, kentimiz için, mesleğimiz için hayırlı olmasını diliyorum. Emeği geçen başta Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğü ve Harita ve Kadastro Mühendisleri Odası ve üniversitelerden bu sempozyumda görev alan tüm hocalarımı canı gönülden tebrik ediyorum. Sempozyumun hayırlı olmasını diliyor, saygılar sunuyorum. 22

23 SUNUCU- Sayın milletvekilimize teşekkür ediyoruz. Kentlerin yaşam standartlarının yükseltilmesi ve sürdürülebilir gelişiminin sağlanması, buna dayalı olarak adil ve düzenli bir taşınmaz vergilemenin kurulması, taşınmaz değerlemenin eseri olacaktır. Bu yolda düşünce karanlığına ışık tutanlara ne mutlu! Yaşam kalitesini artırmak adına birçok çalışması bulunan Çevre ve Şehircilik Bakan Yardımcımız Sayın Muhammet Balta yı huzurlarınıza davetlerini arz ederim. MUHAMMET BALTA (Çevre ve Şehircilik Bakan Yardımcısı)- Çok Değerli Milletvekilim, Tapu ve Kadastro Genel Müdürümüz ve değerli çalışanları, Harita ve Kadastro Mühendisleri Odası Genel Başkanı ve çok değerli çalışanları, değerli katılımcılar, değerli basın mensupları; hepinizi saygıyla selamlıyorum. Öncelikle bu sempozyumun hem Başkentimize, ülkemize ve örnek olacak şekilde de dünyaya, insanlığa hayırlar getirmesini temenni ediyorum. Avrupa Birliği katılım sürecinde olan ülkemizde, harita ve kadastro faaliyetlerinin bilgi teknolojileri kullanılarak güncellenmesi ve kullanıcıların ihtiyaçlarına karşılık verebilecek şekilde modernize edilerek sunulması, sürdürülebilir kalkınmanın temel elemanı olarak değerlendirilmektedir. Bu kapsamda, taşınmaz mülkiyetin edinimi ve taşınmaz yönetimi, bir yönüyle bazı ekonomik çabaların sonucu, diğer bir yönüyle de ekonomik girişimlerin kaynağı işlevine sahiptir. Taşınmazın ekonomik ve sosyal işlevlerine bağlı olarak oluşan taşınmaz değeri, yatırımdan nihai tüketime kadar olan bütün sosyoekonomik faaliyetler yönünden hayati önem taşımaktadır. Taşınmaz değerleme konusu, bir yanıyla akademik bir konu iken, diğer yanıyla da doğrudan uygulamanın bir konusudur; daha da önemlisi, ülkemizdeki önem uygulama odaklı olarak karşımıza çıkmaktadır. Bu da konunun yeterli kurumsal temellerden ve kurallardan yoksun biçimde gelişmesi tehlikesini doğurmaktadır. Taşınmaz değerinin belirlenmesi, kayıt altına alınması, sürekli olarak güncellenmesi ve kullanıma sunulması konusunda bir politika belirlemek, bu politikaya uygun idari, teknik ve yasal altyapı oluşturmak ihtiyacı vardır. Bu kapsamda, Hükümetimiz ile Dünya Bankası arasında imzalanan ikraz anlaşması kapsamında Tapu ve Kadastro Modernizasyon Projesi yürütülmektedir. Tapu ve Kadastro Modernizasyon Projesi çerçevesinde yürütülmekte olan alt projeler ve desteklenmekte olan faaliyetler, Türkiye Cumhuriyeti Hükümetinin 9. Kalkınma Planı Stratejisinde yer alan 5 sosyal ve ekonomik gelişme ekseninden 3 tanesine, yani rekabet gücünün artırılması, bölgesel gelişimin sağlanması, kamu hizmetlerinde kalite ve etkinliğin artırılmasına doğrudan katkıda bulunmaktadır. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı sorumluluğunda uygulanmakta olan, Avrupa Birliği Müktesebatı Uyum Programı kapsamında yapılacak düzenlemeler arasında yer alan Bütünleşik Kentsel Gelişme Stratejisi ve Eylem Planı için altyapı ve vergi girdisi sağlamakta, 23

24 AÇILIŞ KONUŞMALARI Hükümet ile Dünya Bankası arasında Ülke Ortaklık Stratejisine dayandırılan Sürdürülebilir Şehirler Programı altında yer almaktadır. Bu bağlamda, taşınmazlara ilişkin mülkiyet bilgilerinin devlet güvencesi altında muhafaza etmek, güncellemek, hizmete sunmak olan misyonunu kendisinden beklenen kalite ve hizmet standartlarında gerçekleştirerek, ülkenin öncelikli ihtiyaçlarına ve Hükümetin kapsamı genişleyen kalkınma politikalarının gerekliliklerine yanıt vermesi konusunda çalışmalarını yürütmekte olan, ileri teknolojiye geçme sürecini yaşayan çağdaş bir anlayış ile vatandaş memnuniyetini ön planda tutarak hizmet sunmak gayreti içerisinde Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğümüz bulunmakta ve 165. kuruluş yıldönümünü kutlamaktayız. Türkiye Cumhuriyeti Hükümetiyle Dünya Bankası arasında imzalanarak 3 Ağustos 2008 tarihinde yürürlüğe giren ikraz anlaşması kapsamında uygulanmakta olan Tapu ve Kadastro Modernizasyon Projesi, taşınmaz değerlemesi için en iyi uluslararası uygulamaların benimsenmesine yönelik politikaların ve kapasitenin geliştirilmesi yoluyla tapu ve kadastro hizmetlerinin etkinliğini ve verimliliğini artırmak amacıyla programa alınmıştır. Taşınmaz değerleme çalışmalarından elde edilecek taşınmaz değerlerine ilişkin veritabanı ve değer haritalarının kayıt altına alınması ve pilot uygulama sonuçları esas alınarak oluşturulacak değerleme ve vergi politikalarıyla kayıtdışı ekonominin sığınaklarından biri ortadan kalkmış olacak, vergi adaletinin sağlanmasında önemli mesafe alınmış olacak. Tarımsal yapının etkinleştirilmesine katkıda bulunacak şekilde tarım arazilerine ilişkin üretim planlaması, sulama projeleri ve bunun gibi tarımsal projelerde isabetli kararlar alınmasını sağlayacak bir veritabanı oluşturulacaktır. Politika oluşturma ve uygulama kapasitesinin artırılması amacına uygun olarak, rasyonelleştirilmiş nitel ve nicel veri yönetimiyle veriye ve bilgiye dayandırılmış bir politika oluşturma süreci izlenmiş; gerek politika oluşturma gerekse maliyetlendirme süreçlerinde sayısal, kurgusal ve analitik yöntemlerden yararlanmış olacaktır. 9. Kalkınma Planı, 2010 yılı programında kentlerin yaşam standartlarının yükseltilmesi ve sürdürülebilir gelişmenin sağlanması öncelikli politika olarak belirlenmiş ve sürdürülebilir kentsel gelişme ve eylem planının hazırlanması, strateji ve eylem planında sağlıklı, dengeli ve güvenli kentlerin oluşturulmasında hukuki, teknik ve idari sorunların çözümüne yönelik politikalar ve faaliyetlerin belirlenmesi öngörülmüştür. Ayrıca Türkiye nin Avrupa Birliği Müktesebatına Uyum Programı kapsamında, Bölgesel Politika ve Yapısal Araçların Koordinasyonu başlığı altında sürdürülebilir kentsel gelişme için Bütünleştirilmiş Kentsel Gelişme Stratejisi ve Eylem Planının onaylanması hususu yer almaktadır. Bu kapsamda, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı sorumluluğunda Bütünleşik Kentsel Gelişme Strateji ve Eylem Planı hazırlanmıştır. Kentsel Gelişme ve Strateji Eylem Planı, sürdürülebilirlik ilkesi çerçevesinde, yerleşme ve kentleşmeyle yerleşme ve mekânsal planlamanın alan, tema ve boyutlarını kapsamakta, mekâna ilişkin sektörleri bütünleşik bir yaklaşımla ilişkilendirmekte, temel ulusal politikalarla uyumu sağlamaktadır. 24

25 Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğünün Tapu ve Kadastro Modernizasyon Projesi kapsamında yürüttüğü taşınmaz değerleme bileşeni, özellikle kentsel yenileme başta olmak üzere, şehir gelişiminde şeffaflık ve adaletin sağlanması bakımından taşıdığı önem sebebiyle ülke için stratejik bir öneme sahiptir. Hükümet, taşınmaz değerlemenin geliştirilmesini şehirleşme, kentsel yenileme, kamulaştırma ve tazminat, vergilendirme ve yerel yönetimler gibi bazı temel sorunların ele alınması bakımından kilit bir unsur olarak düşünmektedir. Proje, özel sektördeki ve kamu sektöründeki karar alıcılar için doğru zamanlı, entegre ve güvenilebilir verilerin sunulması için çaba göstermektedir. Değerleme bileşeni, bu karar vericilere sahip oldukları veya geliştirmek istedikleri taşınmazların uygun değeriyle ilgili kritik bir bilgi katmanı sağlayacaktır. Bu bilgiler, tüm düzeylerde bilgiye dayalı ve ekonomik açıdan daha sağlıklı karar almada kritik öneme sahiptir. Bilindiği üzere, Afet Riski Altındaki Alanların Kentsel Dönüşümü Hakkındaki Kanun Tasarısı Türkiye Büyük Millet Meclisi Genel Kurulunda kabul edilmiştir. Yasada afet riski altında bulunan dönüştürülmesinin oldukça fazla kamulaştırma ve buna bağlı ihtilafları gündeme getireceğinden, mahkemelerde görev yapacak bilirkişilerin sayısının artırılmasını öngören değişiklikleri de kapsamaktır. Sermaye Piyasası Kurulunun kayıt değerleme uzmanları bilirkişilik yapabilecek, yeterli değerleme uzmanı bulunan yerlerde öncelik bu uzmanlara verilecektir. Bu çalışmalar neticesinde, özellikle bu sempozyumun hem 2B Yasasının çıkması hem ülkemizde afet riski taşıyan alanlardaki kentsel dönüşümün yasalaşması, özellikle yabancılara mülk satışını da bu manada değerlendirdiğimiz zaman, bu sempozyumun bu 3 ana faktöre, alanlara ışık tutacağını, özellikle bu alanlarda yapılacak çalışmalarda bu sempozyum neticesinde çok önemli kararlar alınacağını ve bunların da değerlendirileceğini umuyorum. Bu bağlamda, özellikle Harita ve Kadastro Mühendisleri Odası Genel Başkanını, özellikle Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğümüzü, ortaklaşa yaptıkları bu çalışmadan dolayı tebrik ediyorum, kutluyorum. Buraya katkı veren içeride ve dışarıdan gelen bilim adamlarımıza, özellikle bu manada çalışan arkadaşlarımıza başarılar diliyorum, onları da tebrik ediyorum. Sonuç olarak, bu sempozyumun hem özellikle meslek grupları açısından değerli bilim adamlarımızın yapacağı çalışmaların bu meslektaşlarına bir ışık tutması, bizlerin de yapacağı çalışmalarda bizlere katkı sağlaması dileğiyle ülkemize hayırlı olmasını temenni ediyor ve huzurlarınızda bütün katılımcıları tebrik ediyor, hepinizi en içten saygılarımı, selamlarımı sunuyorum. Sağ olun, var olun diyorum. SUNUCU- Sayın Bakan Yardımcımıza teşekkür ediyoruz. Oturumlara başlamadan önce 10 dakikalık ara veriyoruz. 25