İki ya da daha çok metalin yüksek sıcaklıkta karıştırılmasıyla metal alaşımları elde edilir.

Transkript

1 METALLER Çok eskiden beri kullanılmakta olan bir yapı malzemesidir. Diğer yapı malzemelerine göre deformasyon, eğilme, gerilme, uzama, kırılma bakımından daha dayanıklı olmaları nedeniyle, kullanış yerleri oldukça geniştir. İki ya da daha çok metalin yüksek sıcaklıkta karıştırılmasıyla metal alaşımları elde edilir. Atmosferik olaylardan çok çabuk etkilenmeleri nedeniyle, koruyucu önlemlerin alınması gerekir. Metallerin fiziksel ve kimyasal etkiler altında aşınması olayına korozyon denir. Özellikle tuzlu sular ve kirli hava aşınmayı artıran etmenlerdir. Aşınmada en önemli etken oksijendir. Bu nedenle, aşınmayı önlemek için metallerin hava ile temasını kesmek gerekir. Bu işlem aşınmaz metalle kaplama ya da yağlı boya ile boyama şeklinde yapılır. 1. Demir % 0,2 den daha az karbon içeren bir metaldir o C nin üzerinde erir. Kolay şekil verilebilen, kaynak ve bulonla birbirine eklenmesi kolay bir metaldir. 800 o C civarında ısıtılarak ve dövülerek yapılan dövme demir perforje adını alır. 1

2 Demirin içindeki karbon miktarı % 0,2 0,17 arasında olursa, bu durumda çelik adını almaktadır. Çelikler yumuşak çelik, orta sertlikte çelik ve sert çelik olarak üç gruba ayrılırlar İnşaat Demiri İnşaat çalışmalarında yaygın olarak kullanılan yuvarlak demir, aslında demir değil çeliktir. Betonarme işlerinde düz görünüşlü adi çelikten başka, aderansı artırmak amacıyla, özel şekilli çelikler de kullanılır. Betonarme çelikleri yüzey şekillerine göre 6 grupta toplanırlar. Yuvarlak çelik (normal betonarme çeliği): Betonun çekme mukavemetini artırmak üzere kullanılırlar. Daire kesitlidir ve çapı olarak ifade edilir. Standart boyları 12 m. dir. Uzun oldukları için, kolay taşınabilmeleri bakımından ortadan ikiye kıvrılmış şekilde piyasada satılırlar. En ince kalınlık 6. dir ve 50. ye kadar ikişer lik kademeler halinde büyür. 10. ye kadar olanlara ince demir, 10. den daha büyük çapta olanlara kalın demir adı verilir. Birimi kg. dır. Karkas binaların yapı alanına ortalama 20 kg.; yığma binaların yapı alanına ortalama 8-10 kg demir kullanılır. Betonarmede techizat malzemesi olarak kullanıldığında % 10 az hesaplanır. Bu % 10 un bağlama teli ile telafi edildiği varsayılır. 2

3 NERVÜRLÜ VE DÜZ İNŞAAT DEMİRLERİ METRAJ TABLOSU Çap() mt/kg 12mt/kg TSE 708 I A DÜZ YUVARLAK İNŞAAT ÇELİĞİ BÜKÜM MANDREL ÇAPLARI Q 8 Q 10 Q 12 Q 14 Q 16 Q 18 Q 20 Q 22 Q 26 5d* 5d 5d 6d 6d 6d 8d 8d 8d 4 cm 5 cm 6 cm 8.4 cm 9.6 cm 10.8 cm 16 cm 17.6 cm 20.8 cm TSE 708 I A DÜZ YUVARLAK İNŞAAT ÇELİK ÇUBUKLARIN MEKANİK TEST DEĞERLERİ Demirin Çapı Q 8 Q 28 Min. Akma Çekme Min.Çekme Mukavmeti Akma Min. Mukavmeti Re-Rp 0.2 Mukavmeti (N/2) (N/2) (Rm/Re) Eğme Deneyi için Min. Kopma Mandrel Çapı Uzaması (Eğme Açısı 180 Derece) d 18 min DEMİR BÜKÜM DETAYI

4 Tor çeliği (tek nervürlü çelik): Yüzeyinde tek yönlü nervür ( sürekli veya kesintili, enine veya boyuna, eğimli çıkıntılar) oluşturulmuş çeliktir. Çift Nervürlü Çelik: Çelik çubuk üzerinde birbirine ters yönde, çift nervür oluşturulan çeliktir. Düğümlü (Profil Yüzeyli) Çelik: Çapına bağlı olarak, yüzeyinde belirli aralıklarla çeşitli şekilli girintiler oluşturulmuş çeliktir. Genellikle çelik hasır yapımında kullanılır. Burulmalı Çelik: İnce çelik tellerin birbiri üzerine sarılması ile meydana getirilen çeliktir. Halat Çelik (Çelik halat): Daha ince çelik tellerin birbiri üzerine sarılması ile meydana getirilen çeliktir. Çelik halatlar PM çalışmalarında asma çatı ve çadır pergole yapımında kullanılırlar. Hasır çelik: Geniş betonarme yüzeylerin donatısı olarak kullanılan bir çelik teçhizattır. Çeşitli çaptaki çeliklerin aralıklarla hasır şeklinde yerleştirilmesi ve birbirlerine bağlantı yerlerinden kaynak ya da telle bağlanmasıyla oluşturulur. Hasır çeliğin eni en çok 2,5 metre, boyu ise 7,0 metre olabilir. Demirler el makası ile kesilir. Tezgah üzerine konulan basit düzenekli aletler yardımıyla bükülür Profiller Çeşitli kalınlıkta (et kalınlığı) ve yuvarlak (boru), kare (kutu), dikdörtgen, L, Z, T, I, U formlarındaki metallerdir. Profil boyutları standart 6 m. dir. Profillerin kesme ve kaynak işleri basittir. Kare ve dikdörtgen kesitli profiller tel örgü, parmaklık, kapı, pergole taşıyıcı ayağı, çatı elemanı olarak kullanılabilir. Yuvarlak borular, bank, pergole ve çevreleme elemanlarının taşıyıcı ayağı olarak kullanılır. 4

5

6

7 DİKDÖRTGEN PROFİLLER (AĞIRLIKLAR) DIN 2395 Et Kalınlığı Ebat Ağırlık (kg/m) 20X10 0,44 0,63 0,81 25X15 0,60 0,78 1,12 30X10 0,60 0,78 1,12 30X20 0,75 1,10 1,44 40X20 0,90 1,34 1,75 2,15 2,39 40X25 1,46 1,91 2,34 2,63 40X30 1,57 2,07 2,54 2,86 50X30 1,81 2,38 2,93 3,33 4,25 60X40 3,01 3,72 4,28 5,51 70X30 3,01 3,72 4,37 5,78 70X50 3,32 4,11 4,75 6,14 80X40 3,64 4,51 5,22 6,76 80X60 5,29 6,16 8,02 9,70 90X30 4,50 5,37 7,03 90X50 6,31 8,29 10,21 100X20 5,37 5,37 100X40 5,29 6,16 5,37 9,70 100X50 5,68 6,63 8,65 10,99 100X60 6,07 7,10 8,65 11,30 100X80 8,04 9,28 12,80 110X50 7,25 10,50 120X40 6,07 7,10 9,55 11,30 120X60 6,86 8,04 9,28 12,80 120X80 7,61 9,08 10,50 14,75 130X50 8,20 11,95 140X60 140X80 12,06 150X50 12,69 150X100* 160X90* 18,05 150x200* 18,05 170X250* 180X250* * Özel siparişler 7

8 BORULAR (Kg/m) KAZAN ve KAZAN ve ÇELİK DİŞLİ BUHAR BORULARI BUHAR BORULARI (Devam) BORULAR Nominal Et Kalınlığı Et Kalınlığı Kg/m Et Nominal Kalınlığı Parmak Dış çapı Kg/m Kg/m Çap (a) (t) Çap (a) (t) İnç-Pus. (a) (t) , ,75 9,700 1/8" 10,2 2,0 0, , ,75 10,200 1/4" 13,5 2,35 0, , ,0 12,200 3/8" 17,2 2,35 0, , ,0 12,700 1/2" 21,3 2,65 1, ,5 1, ,0 13,500 3/4" 26,9 2,65 1, ,5 1, ,5 17,200 1" 33,7 3,25 2, ,5 1, ,3 4,5 18,100 11/4" 42,4 3,25 3, ,5 1, ,5 18,500 11/2" 48,3 3,25 3, ,5 1, ,5 18,500 2" 60,3 3,65 5, ,5 2, ,25 24,000 21/2" 76,1 3,65 6,510 39,5 2,5 2, ,7 5,4 25,000 3" 88,9 4,05 8, ,0 3, ,100 4" 114,3 4,5 12, ,0 4, ,9 31,000 5" 139,7 4,85 16, ,0 4, ,25 36,100 6" 165,1 4,85 19, ,0 4, ,30 40, ,0 5, ,30 41, ,25 6, ,50 57, ,25 6, ,9 7,10 55, ,75 9,100 8

9 YABANCI STANDARTLAR Ulusal Standart ve İlgili Kuruluşlar ABS American Bureau of Shipping A.B.D. AFNOR Association Française de Normalisation FRANSA AISI American Iron and Steel Institute A.B.D. ANSI American National Standards Institute A.B.D. API American Petroleum Institute A.B.D. ASME American Society of Mechanical Engineers A.B.D. ASMI American Society for Materials International A.B.D. ASTM American Society for Testing and Materials A.B.D. BS British Standard İNGİLTERE BSI British Standards Institution İNGİLTERE CSA Canadian Standards Association KANADA DIN Deutsches Institut für Normung ALMANYA DS Dansk Standard DANİMARKA ELOT Hellenic Organization for Standardization YUNANİSTAN 9

10 EN European Standard AVRUPA EU EURONORM AVRUPA FSA Finnish Standards Association FİNLANDİYA GOST USSR State Standard RUSYA IBN Institut Belge de Normalisation BELÇİKA ISO International Organization for Standardization ULUSLARARASI JIS Japanese Industrial Standard JAPONYA JSA Japanese Standards Association JAPONYA LRS Lloydis Register of Shipping İNGİLTERE MIL US Military Standards A.B.D. NF Norme Française FRANSA NNI Netherlands Normalisatie Instituut HOLLANDA NSF Norges Standardiseringsforbund NORVEÇ ON Austrian Standards Institute AVUSTURYA SAE Society of Automotive Engineers A.B.D. SNV Swiss Association for Standardization İSVİÇRE TSE Türk Standardlari Enstitüsü TÜRKİYE UNI Ente Nazionale Italiano di Unificazione İTALYA GL Germanischer Loyd ALMANYA 10