OTOLARİNGOLOJİK ACİLLER

Transkript

1 PLAN OTOLARİNGOLOJİK ACİLLER Alten OSKAY 27/07/2010 Sinüzit komplikasyonları Orbital komplikasyonlar Periorbital selülit Frontal osteomiyelit Kavernöz sinüs trombozu İntrakranial komplikasyonlar Kulak enfeksiyonlarının komplikasyonları Malign ototis eksterna İntrakranial komplikasyonlar Lateral sinüs trombozu Komplike faringeal enfeksiyonlar: Epiglottit PLAN Kimler risk altında? Derin boyun enfeksiyonları Peritonsiller abseler Ludwig anjini Parafaringeal alan enfeksiyonları Retrofaringeal alan enfeksiyonları Yabancı cisimler Burun ve kulaktaki yabancı cisimler Özefagustaki yabancı cisimler Orbital travma Kulak burun boğazdaki piercing komplikasyonları Perikondrit Dil piercingi Alkolikler Yaşlılar İmmunkompromize kişiler Göçmenler Acil medikal yardıma ulaşamayacak Direkt invazyon veya septik tromboflebit yoluyla bakteriyel yayılım oluşur Orbital komplikasyonlar: Orbital septumun ön tarafında kalan inflamasyonlar genellikle unkomplikedir. Üveyit, dakriyosistit, travma, kontakt alerji, malignite, böcek ısırıkları da akılda tutulmalıdır. Muayenede globe, görme yetisi, okulomotor yetenek, hastanın genel klinik durumu değerlendirilmelidir. Görme kaybı olmayan, sadece üst göz kapağında ödem olan, medikasyona uyumu tam olabilecek hastalar taburcu edilebilir.

2 Periorbital selülit: Chandler st1 hastalar Etken: Strep pnömonia, Staf aureus, anaeroblar, koagulaz negatif stafilokoklar Semptomlar: Tek taraflı periorbital eritem, ödem, ağrı, ateş Tedavi: Geniş spektrumlu antibiyotik ile taburcu olabilir Orbital komplikasyonlar: Maksillar veya etmoid sinüzit, yabancı cisim, dakriyosistit nedeniyle oluşabilir Orbital semptomlar önemli: propitozis, kemozis, oküler hareketlerin kısıtlılığı, görmede bozulma Chandler 2 5 arasındaki hastalar Ayırıcı tanı, yayılım, sinüzit tespiti için CT gerekir Etken: Strep. milleri, Strep. pyogenes, Strep. pneumonia, Staph. aureus ve anaeroblar Tedavi: genis spektrumlu antibiyotikler ve metronidazol kombinasyonu, gerekirse cerrahi drenaj Diplopi, propitozis, görme kaybı olan hastalara dikkat! Frontal osteomiyelit: Pott s puffy tm Frontal sinüzite sekonder Baş ağrısı ve birkaç hafta veya aylık frontal kemikte şişme CT ve MRI ile tanı konur Tedavi: varsa abse drenajı ve debridman Kavernöz sinüs trombozu: Chandler 5 Bilateral propitozis, oftalmopleji (3,4,6. KÇ veya silier, iris cisim disfonksiyonu), ciddi baş ağrısı, sensoryal fonksiyon bozukluğu, görme kaybı Papilödem ve venöz tıkanıklık geç bulgulardır. Beyin parankimine yayılım olursa disfaji, nöbet, hemipleji, dikkat zayıflığı gelişebilir. Tanı: HRCT, MR anjiografi Tedavi: agresif antibiyoterapi, enfeksiyon odağının ortadan kaldırılması İntrakranial komplikasyonlar: Kavernöz sinüs trombozu Menenjit Ekstradural abse İntrakranial abse Subdural ampiyem Staf.aureus, Streplar, Hem.influenza ve bakteroides türleri Pürülan rinore, ateş, frontal retroorbital başağrısı, kişilik değişikliği Beyin abselerinde genellikle nörolojik defisit, nöbet, bulantı, kusma, ense sertliği, fotofobi Subdural ampiyem hastaları daha toksik görünürler Tanı: MRI Tedavi: geniş spektrumlu antibiyotik ve cerrahi

3 KULAK ENFEKSİYONLARININ Anatomik yapıdan dolayı intrakranial veya lokal kemiklere yayılım izlenebilir. Mastoide (Bezold absesi), alt boyuna, damarsal yapılara yayılabilir. Malign otitis eksterna: Temporal kemik ve bileşenlerini kapsayan invaziv enfeksiyöz durumdur Genellikle immunkopramize hastalar Kulak ağrısı ana semptomdur, özellikle geceleri olur. Pürülan otore, trismus, servikal adenopati, kranial sinir tutulumları Kulak kanalında eritem, ödem, granülasyon dokusu Tanı: CT Tedavi: antipsödomonal etkinliği de olan geniş spektrumlu antibiyotik kullanımı 4 8 hafta KULAK ENFEKSİYONLARININ İntrakranial komplikasyonlar: Menenjit, epidural/beyin abseleri, lateral sinüs trombozu, petrozit Etkilenen bölge genelde orta temporal ve lateal serebellar lob Proteus mirabilis, enterokoklar, P.aeruginosa Gradenigo s Sendromu : petroz kemik iltihabı, 6.sinir lezyonu, otore, retroorbital ağrı arası tüm sinirler etkilenebilir. Tanı: Kontrastlı CT KULAK ENFEKSİYONLARININ Lateral sinüs trombozu: Tek taraflı temporal veya oksipital baş ağrısı, ateş, bulantı, kusma, baş dönmesi, bilinç değişikliği Anormal kulak muayenesi, papilödemi, mastoid hassasiyeti, kranial sinir tutulumları, posterior aurikular hassasiyet, ense sertliği KOMPLİKE FARİNGEAL ENFEKSİYONLAR: EPİGLOTTİT Hayatı tehdit eden bir komplikasyondur H.influenza, β hemolitik streptekoklar, virüsler Boğazda kuruluk, odinofaji, akut başlangıçlı ateş, stridor, farenjit ön boyunda hassasiyet Ayırıcı tanı: anjionörotik ödem, yabancı cisim, travma, difteriboğmaca enfeksiyonları, krup Direk laringoskopi yapılmalı, CT DERİN BOYUN ENFEKSİYONLARI Peritonsiller abse: yaş arası, kasım aralık, nisan mayıs aylarında sık Eksüdatif tonsillit olarak başlayıp, selülit ve abseye kadar ilerler Tedavi edilmediğinde havayolu problemleri, mediastinit, tromboflebit, submaxillar arteryel kanamalar Ateş, boğaz ağrısı, çene köşesinde rahatsızlık, odinofaji, otalji, seste palatal kasların geçici disfonksiyonuna bağlı kabalaşma Ağzını 2,5cm.den fazla açamaz, orofarenks eritematöz, yumuşak damak ön tarafında şişlik, uvula veya tonsilde itilme Tedavi: Geniş spektrumlu antibiyotik ve drenaj, havayolu korunmak amaçlı hospitalizasyon DERİN BOYUN ENFEKSİYONLARI Ludwig anjini: %85 odontojenik kaynaklı Boyun ve ağız tabanındaki bağ dokunun gangrenöz iltihabıdır. Boyunda şişlik, dil protrüzyonu, ağrı, trismus, ateş, döküntü, havayolu sorunları Tedavi: oksijen, geniş spektrumlu antibiyotik, debridman, drenaj

4 DERİN BOYUN ENFEKSİYONLARI Parafaringeal alan enfeksiyonları: Tabanı petröz kemik, tavanı hiyoid olan bir alan, ön ve arka kompartmana ayrılır İnfeksiyon kaynakları dişler, farinks, bademcikler, orta kulak, parotid, lenf bezleri Ön kompartman tutulumu trismus ve ödem olması halinde dispne ile seyreder Arka komparmanda sepsis ve nörolojik semptomlar (tek taraflı dil paralizisi, hoarseness, Horner sendromu), süpüratif juguler tromboflebit Sistemik toksisite, lateral faringeal duvar ve bademciğin medaile yer değiştirmesi, mandibula köşesinde nonfluktuan şişlik. Yaşlı ve immunkompromize kişilerde bu bulgular görülmeyebilir DERİN BOYUN ENFEKSİYONLARI Retrofaringeal alan enfeksiyonları: Arkada prevertebral fasia, önde faringeal kaslar, üstte kafa tabanı, altta parafaringeal alan ile sınırlanır Genellikle çocuklarda Lokal invazyon, travma sonrası Tanı: lateral yumuşak doku grafisi Retrofaringeal alanın C2de >7mm, C6da >22mm olması Tedavi: drenaj ve antibiyoterapi YABANCI CİSİMLER Burun ve Kulaktaki yabancı cisimler: Genellikle iyi bir ışık kaynağı ile direk bakı ile çıkarılırlar. Burundaki yabancı cisim küçükse otoskop kullanılabilir. Canlı bir cisim varsa önce cansız hale getirilmeli. Suction, irrigasyon, adhezivler kullanılabilir. Kulakta yabancı cisim varsa önce işitme kaybı, nistagmus, vertigo, kafa çifti disfonksiyonu veya derin yerleşimli enfeksiyonlar açısından değerlendirilmeli. 18G kateter, 10 20cclik enjektör kullanılarak cismin arkasına doğru irrigasyon yapılır. Dış kulak yolu laserasyonu ve nadiren timpan zar perforasyonu tehlikesi vardır YABANCI CİSİMLER Özefagustaki yabancı cisimler: Olası ajan ve bulunma süresi önemlidir Krepitasyon, boyun hassasiyeti ateş perforasyonu gösterebilir Tanı: FM, direk grafi, CT Perforasyona neden olmayacak düşük riskli yabancı cisimler (bozuk para gibi), mideye geçtikleri gösterilebilirse, takibi düzenlenerek taburcu olabilir. ORBİTAL TRAVMA KULAK TRAVMASI Orbita tabanı ve medial duvarı direk travmada en çok kırılanlar olup medial ve inferior rektus kasının sıkışmasına neden olurlar. İnferior duvar kırığında infraorbital sinir(5.kç) felci olur Göz hareketleri, diplopi değerlendirilmeli İşitme kaybı, çınlama sorgulanmalı Weber Rinne Dış kulak yolu ve timpan zar hematom açısından değerlendirilmeli Kulak kepçesi hematom açısından değerlendirilmeli. Varsa boşaltılıp baskılı bandaj yapılmalı.

5 BURUN TRAVMASI BURUN TRAVMASI Nondeplase frakturler acil müdahaleye gerek duymaksızın 3 5 gün içinde PRC tarafından değerlendirilebilir. Rinorede Glukoz seviyesinin değerlendirilmesi Nazal sekresyonda az, CSFte fazla Ring sign β 2 transferrin Epistaksis Kisselbach kanamalarına 10 15dk direk bası Nazal tampon3 5gün, proflaktik antibiyotik Posterior epistaksis Sfenopalatin arterden kaynaklanır Kan kaybına neden olabilir Konsültasyon gerektirir Foley kateterin burun deliklerinden ilerletilip şişirilmesi, sonrasında bir miktar geri çekilmesi Belirgin yüz travması olan veya CSF rinoresi olanlarda kontrendike Septal hematom İnsizyon ile boşaltılmalı MANDİBULA TRAVMASI PİERCİNG Ağız açma ve kapaması normal mi? Temporomandibular eklem için dil basacağını ısırabilmesi önemli Oral kavitede lezyon, diş kaybı Perikondrit: P.aeruginosa ve Staf.aureus Ağrı, eritem, lokal ısı artışı ile başlar 3 4hf sonra ödem başlar. Subperiostal abseler kıkırdak yapıyı zedeler, deformite oluşur. Tedavi: erken ve agresif olmalı. Florokinolonlar ve antipsödomonal iv penisilinler Sistemik toksisite, abse, immunkompramizasyon halinde erken cerrahi PİERCİNG Dil Piercingi: Hipersensitivite, granulomatoz oluşum, lokal diş ve diş eti travması, yutma ve duyuda zorluklar Ludwig anjini The Medical Clinics of North America (2006)