YUSUFELİ BARAJI VE HES

Transkript

1 TÜRKİYE CUMHURİYETİ ENERJİ VE TABİİ KAYNAKLAR BAKANLIĞI DEVLET SU İŞLERİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ EMLAK VE KAMULAŞTIRMA DAİRESİ BAŞKANLIĞI YUSUFELİ BARAJI VE HES YENİDEN YERLEŞİM EYLEM PLANI BÖLÜM 10 ŞİKAYETLER VE MEMNUNİYETSİZLİKLERİN GİDERİLMESİ PROSEDÜRÜ Çevre Danışmanlık Ltd. Şti. Temmuz 2006 (Rev B), Ankara

2 10. ŞİKAYET VE MEMNUNİYETSİZLİKLERİN GİDERİLMESİ PROSEDÜRÜ Bu bölümde, proje sponsorunun ve iskan dairesinin PEİ lerin mağduriyet ve şikayetlerinin çözümlenmesi için kullanacakları yöntemler detaylı olarak açıklanmıştır. Projenin başlangıcından projenin izlemesinin bitimine kadar olan süre içindeki kamulaştırma, yeniden yerleşim, inşaat faaliyetleri, sosyal sorunlar ve diğer tüm konular ile ilgili mağduriyet ve şikayetler, YYEP nin etkin şekilde yürütülmesini sağlamak için çözümlenecektir. Bu amaçla tüm mağduriyet ve şikayetler, projenin bütün aşamalarında kayıt altına alınacak ve işlenecektir Şikayetin Giderilmesi Prosedürünün Amacı Şikayetin giderilmesi prosedürünün amacı, projeden etkilenen kişilerin bireysel mağduriyet ve şikayetlerinin en kısa zamanda ve mümkün olduğu kadarıyla tüm taraflarca kabul edilebilir şekilde, usulüne uygun olarak giderilmesidir. Burada asıl yaklaşım, probleme erken aşamalarda çözüm aramaktır. Bu yaklaşım doğrultusunda aşağıdaki maddeler göz önünde bulundurulmalıdır. Projenin gerçekleştirilmesinde ortaya çıkabilecek herhangi bir anlaşmazlığı çözüme ulaştırmak veya projeden etkilenen kişilerin şikayetlerini sunmasına olanak verecek açık ve anlaşılır bir yol sağlamak, Söz konusu şikayetler için, karşılıklı olarak kabul edilebilir ve uygun olabilecek önlemler tespit etmek ve bunları uygulamaya koymak, Şikayette bulunanların, bu şikayetlerin giderilmesi ile ilgili düzeltici faaliyetlerin sonucundan tatmin olmasını sağlamak, Olayların yargıya intikal etmemesi için gerekli önlemleri almak, Şikayetler, projenin performansıyla ilgili önemli bir göstergedir. Şikayet sayısının fazla olması, olumsuz etkileri ve PEİ lerle yaşanan anlaşmazlıkları azaltmak amacıyla çeşitli çalışmalar yapılması gerektiğini gösterir. Bu hususta, ilgili faaliyetlerin ve alınacak önlemlerin etkinliği işleyişin her aşamasında değerlendirilecektir. İzleme ve denetim hakkındaki detaylı bilgiler Bölüm 11 de sunulmuştur Görevler ve Sorumluluklar Şikayet çözüm mekanizması, Devlet Su İşleri (DSİ) ile Bayındırlık ve İskan Bakanlığı (BAİB) tarafından kurulan İskan Dairesi ile Şikayet Çözüm Komitesi ve Yeniden Yerleşim Koordinasyon Komitesi tarafından yürütülecektir. Bu oluşumların rolleri ve sorumlulukları aşağıda açıklanmış, sürecin detayları da Bölüm 10.4 de verilmiştir. YENİDEN YERLEŞİM EYLEM PLANI Revizyon: B Sf. 1 / 9

3 Bu birimin kurulmasının amacı, YYEP nin yürütülmesindeki rollerin ve sorumlulukların belirlenmesi ve faaliyetlerin koordineli bir şekilde yürütülmesini sağlamaktır. İskan Dairesi nin ana istasyonu, DSİ tarafından Yusufeli nde kurulacak olan proje ofisi olacaktır. Yalnızca yeniden yerleşim koordinatörü, ilgili hükümet birimleri ile yüksek düzeyde koordinasyonu sağlamakla sorumlu olduğu süre içinde Ankara daki DSİ Genel Müdürlüğü nde çalışacaktır. Yeniden yerleşim koordinatörü gerektiğinde saha çalışması da yapacaktır. İskan Dairesi; yeniden yerleşim koordinatörü, yeniden yerleşim bölge müdürü, iki tane yeniden yerleşim idarecisi, teknik destek birimi ve yeniden yerleşim görevlilerinden oluşacaktır. Bölüm 8 de açıklandığı gibi, toplamda üç adet yeniden yerleşim görevlisi, şikayet çözüm mekanizması da dahil olmak üzere halkla ilişkiler faaliyetlerini icra etmek üzere DSİ ve BAİB ile görüşecektir. Projeden etkilenen kadınların görevlilerle rahat iletişim kurabilmesini sağlamak için görevlilerden en az ikisi bayan olacaktır. Görevliler, gelen şikayetlerin alınması, kaydedilmesi ve ilgili şahıslara iletilmesinden sorumludurlar. En az bir görevli projeyle ilgili telefonlarla bakmakla ve şikayet formlarına gelen şikayetleri kaydetmekle yükümlü olacaktır. Teknik destek birimi, ikisi DSİ den ve biri BAİB den olmak üzere üç teknik uzmanı kapsar. Bu uzmanlar, teknik danışmanlık sağlayarak, saha incelemelerini üstlenerek ve gerektiğinde teknik raporlar hazırlayarak şikayet çözüm mekanizmasına katkıda bulunacaklardır. Devlet Su İsleri (DSİ) 26. Bölge Müdürlüğü ile Bayındırlık ve İskan Bakanlığı ndan iki kişi (bölüm şefi) yeniden yerleşim bölge idarecileri olarak görevlendirilecektir. Bu görevliler, yeniden yerleşim görevlilerini ve teknik destek birimini denetleyecek ayrıca ilgili organizasyon ve birimler arasında koordinasyonu sağlayacaktır. Şikayetlerin giderilmesi hususunda ihtiyaç duyulan üst düzeydeki koordinasyonu sağlamak amacıyla idareciler bölge müdürüne ve yeniden yerleşim koordinatörüne durum hakkında gerekli bilgiyi sunacaktır. İdareciler iyileştirme olanaklarıyla ilgili karar verme mekanizmasının etkinliği hakkında bölge müdürüne düzenli olarak bilgi verecektir. Ayrıca bölge müdürü ile birlikte ekibi denetleyecekler, şikayet çözüm mekanizmasının verimi konusu da dahil olmak üzere her üç ayda bir ilerleme raporu hazırlayıp; koordinatöre, Şikayet Çözüm Komitesi ne ve Yeniden Yerleşim Koordinasyon Komitesi ne sunacaklardır. Devlet Su İsleri (DSİ) Artvin Bölge Müdürlüğü nden yeniden yerleşim bölge müdürü olarak görevlendirilecek (yönetim seviyesinde) yetkili bir personel İskan Dairesi ni denetleyecek, paydaşlar ile koordinasyonu üstlenecek, gerektiğinde danışmanlık yapacak, proje müdürünü ve koordinatörü gelişmeler konusunda bilgilendirecek ve yeniden yerleşim bölge idarecileriyle birlikte iyileştirme yöntemlerini tespit edecektir. Yeniden yerleşim koordinatörü olarak Devlet Su İsleri (DSİ) Genel Müdürlüğü nün kamulaştırma departmanından bir kişi görevlendirilecektir (yönetim seviyesinde). Bu görevli şikayetlerin giderilmesi konularıyla ilgili hükümet birimleriyle üst düzey koordinasyon ve danışmanlığı sağlamakla sorumludur. Şikayetin giderilmesinin ortak bir sorumluluk ve karar vermeyi gerektirdiği durumlarda koordinatör, bu konuyu Yeniden Yerleşim Komitesi nin gündemine taşıyacaktır. YENİDEN YERLEŞİM EYLEM PLANI Revizyon: B Sf. 2 / 9

4 Bölüm 8 de ayrıntılı olarak anlatıldığı gibi Yeniden Yerleşim Koordinasyon Komitesi, Devlet Planlama Teşkilatı (DPT) tarafından idare edilecektir ve YYEP nin yürütülmesi için üst seviyede koordinasyon sağlayacaktır. Komisyon, DSİ temsilcilerinin (yeniden yerleşim koordinatörleri) yanı sıra Tarım ve Köy İşleri Bakanlığı, Orman Bakanlığı, Bayındırlık ve İskan Bakanlığı, Karayolları Genel Müdürlüğü, İller Bankası Genel Müdürlüğü, Hazine, Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğü ile Artvin Valiliği temsilcilerini ve diğer yerel temsilcileri kapsayacaktır. Ayrıca gerektiğinde ilgili Sivil Toplum Kuruluşları ve/veya projeden etkilenen kişiler komisyon toplantılarına çağrılacaktır. Bu komisyona hizmet sağlayacak sekreterya servisi DSİ nin Kamulaştırma Departmanı tarafından yürütülecektir. Yeniden Yerleşim Koordinasyon Komitesi nin kararları, yeniden yerleşim sürecinde yer alan tüm yerel ve ulusal ofisleri bağlayıcı nitelikte olacaktır. Şikayet Çözüm Komitesi onay ve yürütme ofisleri ile projeden etkilenen grupların temsilcilerini içerecek ve adaleti sağlamak üzere dengeleyici bir birim olarak görev yapacaktır. Şikayet Çözüm Komitesi; DSİ, BAİB, Artvin Valiliği, Yusufeli Kaymakamlığı, Yusufeli Belediyesi, Yusufeli Tarım Derneği, Kılıçkaya Kültür Yardımlaşma ve Dayanışma Derneği, İnşaat Mühendisleri ve Çevre Mühendisleri Odası temsilcilerini kapsayacaktır. Gerekli görüldüğü durumlarda Konsorsiyum toplantılara katılması için çağrılacaktır. Şikayet Çözüm Komitesi ne bu enstitü ve kurumların dahil olmasındaki amaç, problem çözme aşamasına yerel otoritelerin ve kurumların katılmasını sağlamaktır. Böylece bu enstitü ve kurumlar proje ile PEİ ler arasında bir denge sağlayacak, şikayet çözüm mekanizmasının doğruluğu ve şeffaflığına katkıda bulunacaktır. Komitenin kararları tüm yerel uygulama ofisleri için bağlayıcı olacaktır. Komite ayda iki kere düzeltici/önleyici faaliyetler konusunda önerilerde bulunmak amacıyla toplanacaktır. Gerektiğinde bu toplantılara katılımcılar, ilgili hükümet yetkilileri ve/veya üçüncü şahıslar da davet edilecektir. Ayrıca komite, İskan Dairesi tarafından hazırlanan raporlara dayanarak mağduriyet mekanizmasını izleyecek ve gerektiğinde bölge müdürüne ve/veya idarecilere iyileştirme olanakları konusunda öneride bulunacaktır Şikayet Türleri Proje ile ilgili tüm şikayetler Yusufeli nde kurulacak olan proje ofisine yapılacaktır. Şikayetler proje boyunca kullanılacak olan telefon hatlarıyla da yapılabilir. Proje ofisine gelemeyen veya rezervuar alanına uzak olan PEİ ler bu telefon hatları vasıtasıyla proje ile ilgili sorunlarını ve şikayetlerini dile getirebilecektir. Telefon numaraları halkı bilgilendirme toplantılarında, proje bilgi broşürleri ve afişlerde belirtilecektir. İnşaat faaliyetleri esnasında ortaya çıkabilecek şikayetler aşağıdaki konularla ilgili olabilir: Yapıların ve varlıkların zarar görmesi, Yerel yolların hasar görmesi, Geçiş yollarının kapanması, YENİDEN YERLEŞİM EYLEM PLANI Revizyon: B Sf. 3 / 9

5 Kamulaştırılmamış alanların, tarım alanlarının, ürünlerin ve ağaçların zarar görmesi, Taşınmaz varlıkların geçici kullanım sonrasında eski haline getirilmesi (özlük hakları konusu ve kiralanmış/geçici işgücünün sağlanmasında), Toz, gürültü ve titreşimin rahatsızlık vermesi, Altyapının ve su kaynaklarının (içme suyu, sulama suyu) hasar görmesi, Su kanallarının değiştirilmesi, Kuyuların hasar görmesi, Trafiğin artması, Sağlık problemleri, kazalar ve yaralanmalar, Çiftlik hayvanlarının ve diğer canlıların zarar görmesi, Enerji ve telefon hatlarının hasar alması, Kanalizasyon sistemlerinin hasar görmesi, Proje çalışanlarının/işçilerin hatalı davranışları ve Proje ile ilgili işlerde görevlendirilen kişilerin adaletsiz bir şekilde seçilmesi. Kamulaştırma faaliyetleri esnasında ortaya çıkabilecek şikayetler aşağıdaki konularla ilgili olabilir: Kamulaştırma ve tazmin bedelleri konularında anlaşmazlık olması (arazi, ekili alan ve taşınmazlar), Kamulaştırma araştırmalarıyla ilgili anlaşmazlıklar olması (ölçümlerle alakalı), Mal sahiplerinin saptanması konusunda (bölge dışında yaşayan mal sahiplerinin adreslerinin belirlenmesi de dahil) Kayıt dışı arazi kullanıcıları, Tazmin bedellerinin belirlenmesi (ürünler, tarım ürünleri, araziyi kullanma biçimi), Orman ve hazine arazilerine ekilmiş ağaç ve ürünler Kiracılara ve sokak satıcılarına ödenecek tazminatlar, Proje çalışanlarının/işçilerin hatalı davranışları, Ürünler için yapılan ödemeler (ödemenin kiracılar yerine arazi sahiplerine yapılması), Esnaflıkla geçinenlerin ticaret olanaklarının ve müşterilerinin azalması, Devir işlemleri ve diğer işlemler esnasında personel ve ekipmanın yetersiz olması. Yeniden yerleşim faaliyetleri esnasında ortaya çıkabilecek şikayetler aşağıdaki konularla ilgili olabilir: Yaşadıkları yer su altında kalmasına rağmen hak sahibi olamayan PEİ lerin şikayetleri, Devlet eliyle yeniden yerleşim olanaklarından yararlanmak isteyen ancak başvuru sürecinde başvuru yapmayan PEİ lerden gelen şikayetler, Yeniden yerleşim faaliyetlerinin gecikmesinden doğan geçici yeniden yerleşimle ilgili şikayetler, Yeni ilçe merkezindeki yerleşim ve imkanlar ile ilgili şikayetler (iş, sağlık, eğitim, altyapı gibi ), YENİDEN YERLEŞİM EYLEM PLANI Revizyon: B Sf. 4 / 9

6 Rehabilitasyon ve eğitim hizmetleriyle ilgili şikayetler, Kırsal yeniden yerleşim alanlarının uygunluğu/yeri ile ilgili şikayetler, Temin edilen arazilerle ilgili şikayetler (arazinin yapısı ve verimliliği gibi konularla ilgili), Yeniden yerleşimciler ve yerleşim yerinde yaşayan sakinler arasındaki problemler (yeniden yerleşimin gerçekleşeceği alanda ev sahibi nüfus varsa). Yukarıda belirtildiği gibi şikayetler doğrudan proje ofisi tarafından ya da telefon görüşmeleri vasıtasıyla alınır. Proje ofisinde çalışan yeniden yerleşim görevlileri bütün şikayet türlerini, Şikayet Formlarına kaydedecektir. Şikayet Formu; şikayetin tanımı, şikayetçi hakkında bilgi (isim, adres, telefon numarası vb.), sorumlu kurumun ismi ve şikayetin alındığı tarih bilgilerini içerir Şikayet, Başvuru ve Talep Alımı ile Yanıt Prosedürü Proje ile ilgili tüm şikayet, başvuru ve talepler, ya doğrudan Yusufeli proje ofisi tarafından ya da telefon görüşmeleri vasıtasıyla alınacaktır. Şikayetlerin giderilmesi ile ilgili süreç Şekil 10.1 de gösterilmiş, aşağıda da detaylı bir şekilde açıklanmıştır. Projenin başlangıcında tüm arazi sahiplerine şikayet mekanizması hakkında bilgi veren broşürler dağıtılacaktır. Tüm şikayetler, Yusufeli nde en az 8 yıl çalışacak olan proje ofisindeki yeniden yerleşim görevlilerine yapılacaktır (doğrudan görevlilere ya da proje için kullanılan telefon hatları vasıtası ile). Tüm şikayetler; şikayetin detayları, başvuranın adı ve adresi, başvuru tarihi, başvuru türü ve şikayeti alan görevlinin adının bulunduğu Şikayet Formlarına kaydedilecektir. Ek G.1 de örnek bir form verilmiştir. Bu prosedürün uygun şekilde işlemesi için, tüm şikayetler yeniden yerleşim görevlilerince kaydedilecek, orijinal kopya ve yeşil YENİDEN YERLEŞİM EYLEM PLANI Revizyon: B Sf. 5 / 9

7 Başvuru Sahibi Şikayet Yeniden yerleşim görevlileri, yeniden yerleşim bölge idarecileri ve teknik destek biriminin gözetiminde şikayetleri çözümlerler. Çözüm Yeniden Yerleşim Görevlileri Teknik Destek Birimi Şikayetçi eğer düzeltici faaliyetlerden tatmin olmazsa, konuyu şikayetin giderilmesi komitesine götürülebilir. Yeniden yerleşim bölge idarecileri, komitenin, sorunların çözümü için harekete geçmesi gerektiğine karar verebilir. Yeniden Yerleşim Bölge İdarecileri Bölge idarecileri ve müdürleri şikayetlerin giderilmesi amacıyla ilgili kurumlarla danışmanlık ve koordinasyon faaliyetlerini yürütür. Şikayetin Giderilmesi Komitesi Şikayetlerin/problemler in giderilmesinin üst düzeydeki kurumlarla koordinasyon gerektirdiği durumlarda, bölge müdürü koordinatöre bilgilendirir. Şikayetlerin/problemlerin giderilmesinin ortak sorumluluk gerektirdiği durumlarda, koordinatör bunu yeniden yerleşim koordinasyon komitesinin gündemine taşır Yeniden Yerleşim Bölge Müdürleri Yeniden Yerleşim Koordinatörü Yeniden Yerleşim Koordinasyon Komitesi İlgili organizasyonlarla üst düzeyde danışmanlık ve koordinasyon Şekil Şikayetlerle ilgili Başvuru, Talep Alımı ve Yanıt Prosedürü Akım Şeması YENİDEN YERLEŞİM EYLEM PLANI Revizyon: B Sf. 6 / 9

8 Şikayet formu her biri ayrı renk olmak üzere dört kopya olacaktır. Pembe kopya başvuru esnasında şikayet sahibine verilecek, yeşil kopya veritabanı için yeniden yerleşim ofisinde tutulacak, mavi kopya şikayetin çözümlenmesinde sorumlu taraf olan ilgili organizasyona (eğer varsa) verilecek, orijinal kopya ise yeniden yerleşim görevlileri tarafından saklanacaktır. Yaşlı, engelli, okuma yazma bilmeyen, vb. hassas bir gruba dahil olan PEİ lerin şikayetleri alınırken yeniden yerleşim görevlileri bu kişilerle özel olarak ilgilenecek ve şikayetlerini uygun bir şekilde bildirmelerine yardımcı olacaktır. Şikayetler yeniden yerleşim idarecilerinin gözetiminde ve teknik destek biriminin danışmanlığında çözümlenecektir. Teknik destek birimi gerektiğinde görüşmelerde temel almak üzere saha incelemelerinde bulunacaktır. Bu saha incelemelerinde şikayette bulunan ya da şikayette bulunanın temsilcisi de bulunmalıdır. DSİ den ve BAİB ten görevlendirilen yeniden yerleşim idarecileri ve müdürü İskan Dairesi nde bulunduğu için, kamulaştırma ve yeniden yerleşim ile ilgili anlaşmazlıklar esas olarak burada çözümlenecektir. Yeniden yerleşim görevlileri, şikayette bulunanları, başvurularından sonraki 7 gün içerisinde şikayetlerin durumu hakkında bilgilendirecektir. Eğer sorun İskan Dairesi dahilinde çözümlenebiliyorsa, (diğer kurumlarla iletişime ihtiyaç duyulmazsa) mümkün olan düzeltici faaliyet 15 gün içinde belirlenecektir. Eğer şikayetin çözümü DSİ ve BAİB in yetkilerini aşan bir taahhüt gerekiyorsa, yeniden yerleşim idarecileri ve/veya müdürleri sorunu çözmek için ilgili otoritelerle koordinasyon sağlayacak ve bu otoritelere danışacaktır. Bu tip durumlarda düzeltici faaliyetlerin belirlenmesi için gereken süre 21 gündür. Durumun detaylı olarak değerlendirilmesinden ve düzeltici faaliyetin belirlenmesinden sonra, şikayet sahibi ile önerilen çözümler (düzeltici/önleyici faaliyetler) hakkında görüşülecektir. Düzeltici faaliyetlerin aşamaları, bu faaliyetlerin yürütüldüğü zaman aralığı ve faaliyetlerin yürütülmesinden sorumlu kurum Ek G.2 de verilen Şikayet Sonlandırma Formuna işlenecektir. Şikayet sahibi ve sorumlu kurum arasında düzeltici faaliyet konusunda anlaşmaya varılınca, başvuru sahibinden çözümün kabul edildiğine dair bu formu imzalaması istenecektir. Eğer başvuru sahibi sonuçtan tatmin olmamışsa, yeni bir düzeltici faaliyet konusunda anlaşma sağlanacak ve bu faaliyet sorumlu kurum tarafından uygulamaya konulacaktır. Şikayet sahibinin çözümden tatmin olmaması durumunda, yeniden yerleşim görevlisi konuyu, Şikayet Çözüm Komitesi ne iletecek ve bunu başvuru sahibine bildirecektir. Ayrıca şikayet sahibi belirlenen zaman diliminde bir cevap alamazsa doğrudan Şikayet Çözüm Komitesi ne başvurabilir. Bu YENİDEN YERLEŞİM EYLEM PLANI Revizyon: B Sf. 7 / 9

9 başvuru, herhangi bir komite üyesine, şikayet formu doldurularak yapılabilir. Eğer mümkünse durumu belgeleyen dokümanlar da sunulmalıdır. İlgili kurumların ve projeden etkilenen grupların temsilcilerinden oluşan komite, sorunları tartışmak ve uygun çözümler bulmak için ayda 2 kere toplanacaktır. Komite gerekli gördüğü durumlarda şikayet sahibini, ilgili hükümet yetkililerini ve/veya üçüncü tarafları toplantıya davet edebilir. Komite başvurudan sonraki 30 gün içersinde anlaşmazlığı çözmekle yükümlüdür. Ayrıca, şikayet sahibi yeniden yerleşim görevlileri tarafından bilgilendirilecek ve düzeltici faaliyetler Şikayet Sonlandırma Formuna kaydedilecektir. Eğer, şikayetin çözümlenmesi yeniden yerleşim bölge müdürlerini aşan bir taahhüt ya da daha üst düzeyde yer alan hükümet kurumlarıyla koordinasyon gerektiriyorsa, konu yeniden yerleşim koordinatörüne iletilecektir. Bundan sonra koordinatör, ilgili kurumlarla iletişim kurarak ve bu kurumlara danışarak söz konusu anlaşmazlığı çözümleyecektir. Ortak sorumluluğun ve karar vermenin gerektiği durumlarda, koordinatör konuyu Yeniden Yerleşim Koordinasyon Komitesi nin gündemine taşıyacaktır. Bu durumun uzun sürme ihtimali olduğu için şikayet sahibine başvuru yapıldıktan sonraki 7 gün içinde durum konusunda ve sorunun çözülmesi için gereken süre hakkında bilgi verilecektir. Kamulaştırma bedellerinin tespiti, kamulaştırma sürecinde şikayetlerin başında gelir. Bölüm 4 te ayrıntılarıyla anlatıldığı gibi kamulaştırma bedeli konusunda bir mutabakata varılamaması durumunda PEİ ler yerine DSİ mahkemeye başvurmaktadır. Bu süreç aşağıdaki paragraflarda özetlenmektedir. İlk adım olarak kamulaştırılacak mülk ve kaynakların, birim ve tavan fiyatlarının belirlenmesi yoluyla değerinin tespiti için bir değer tespit komisyonu kurulmaktadır (bkz. Bölüm 4). Bu komisyon alandaki mevcut piyasa alım/satım değerlerinin yansıtılması amacıyla kamulaştırma taban fiyatlarının tespiti için; Tarım İl/İlçe Müdürlükleri, Sanayi ve Ticaret Odaları ile yerel emlakçılardan bilgi toplayacaktır. Bu taban fiyatların belirlenmesiyle birlikte komiyson her mal sahibine, henüz fiyat verilmeyen bir resmi yazı gönderecektir ve mal sahibinin DSİ ye 15 gün içinde satım/takas isteği ile başvurması durumunda pazarlık başlar. Komisyon, mal sahipleriyle ikame bedeli konusunda pazarlığa başlar. Bu müzakereler sonucunda değer konusunda mutabakata varıldığı takdirde ödemeler 45 gün içinde yapılır. Proje sponsoru ile mal sahibi arasında kamulaştırma bedeli konusunda mutabakata varılamadığı durumda DSİ nin, kamulaştırma bedelinin bağımsız bilirkişilerce belirlenmesi için hukuk mahkemelerine başvurması gerekmektedir. Bu süreç içinde müşteki PEİ ler şikayet ve memnuniyetsizliklerin giderilmesi komitesine başvurabilir ve komitenin gayrı menkul ikame bedeli konusundaki görüşü DSİ tarafından hukuk mahkemelerine sunulacaktır. DSİ nin kamulaştırma bedel tespiti için mahkemeye başvurduğunda hukuk mahkemelerine duruşma için bir gün belirler (başvurudan 30 gün sonra) ve tarafları duruşmada uzlaşmaları yönünde teşvik eder. Tarafların duruşmada mutabakata YENİDEN YERLEŞİM EYLEM PLANI Revizyon: B Sf. 8 / 9

10 varamaması durumunda hakim, teftiş için bir gün (duruşmadan 15 gün sonrasına) ve ikinci duruşma tarihi için ikinci gün belirler (30 gün içinde). Gayrı menkulün değer tespit süreci bağımsız bilirkişilerden oluşan bir kurul tarafından, bütün tarafların ve köy muhtarının katılımıyla yapılır (bilirkişiler kurulunun oluşturulması konusu Kamulaştırma Kanunu nun 15inci Maddesi nde işlenmiştir). Bilirkişiler kurulu, teftiş ve şikayet ve memnuniyetsizlik giderme komitesinin konu üzerindeki görüşü sonucunda mal için belirlenen değeri rapor eder ve bu raporu 15 gün içinde mahkemeye sunar ve mahkeme raporu iki tarafa da dağıtır. Taraflar duruşmada mutabakata varamazsa hakim, aynı prosedürün 15 gün içinde bütün raporların ve tarafların beyanları dikkate alınarak tamamlanması üzere nihai değer tespiti için yeni bir bilirkişi kurulu görevlendirebilir ve bir sonraki duruşmada kamulaştırma bedelini tespit eder. Hukuk mahkemesi gayrı menkulün değeri konusunda nihai kararı alır ancak mal sahibinin hala biçilen fiyat için temyize gitme hakkı vardır. Hukuki sürecin maliyetinin tamamı proje sponsoru DSİ tarafından karşılanır. Bu gibi durumlarda DSİ nin mahkemeye başvurmasının sebebi, hukuk süreci maliyetini üzerine alıp PEİ lere yük olmamasıdır. Buna ek olarak DSİ, kamulaştırma ve yeniden yerleşim sürecinin ayrılan bütçe ile şikayet ve memnuniyetsizliklerin çözüme kavuşturulamaması durumunda Maliye Bakanlığı na ek bütçe için başvurabilir. Yukarıdaki konu veya diğer konular için PEİ lerin her zaman için mutabakata varılamaması durumunda mahkemeye başvurma hakkı vardır. Temyiz ve hak talebi prosedürleri ile kamulaştırma ve yeniden yerleşim konularındaki yasal çerçeve Bölüm 4 te ayrıntılarıyla verilmiştir. Eğer şikayet sahibi sonuçtan memnun kalmaz ise mahkemeye başvurma hakkına sahiptir. Başvuru ve taleplerle ilgili prosedürlerin yanı sıra kamulaştırma ve yeniden yerleşim ile ilgili kanuni çerçeve de Bölüm 4 de detaylı olarak verilmiştir. Bölüm 4 de açıklandığı üzere, kamulaştırma ile ilgili şikayetler konusundaki (kamulaştırma değerleri ve zilyetlik gibi) anlaşmazlıklar uzlaşma ile sonuçlanmazsa, DSİ, projeden etkilenen kişiler adına mahkemeye başvuracaktır. Bu gibi durumlarda, DSİ nin mahkemeye başvurma sebebi, mahkeme masraflarını üstlenmektir. Ayrıca ayrılan bütçe yeterli gelmezse, DSİ, Ekonomi Bakanlığından ek bütçe de talep edebilir. Taahhütlerin yerine gelmemesi durumunda, PEİ ler her zaman mahkemeye başvurma hakkına sahiptir. Şikayet mekanizmasının etkinliği İskan Dairesi, Şikayet Çözüm Komitesi ve Yeniden Yerleşim Koordinasyon Komitesi tarafından devamlı olarak izlenecektir. Diğer yandan, yeniden yerleşim idarecileri devam eden aktivitelerle ve geribildirim ile ilgili konularda yeniden yerleşim koordinatörüne düzenli olarak bilgi verecektir. Ayrıca yeniden yerleşim görevlileri, yeniden yerleşim idarecilerinin gözetiminde düzenli olarak, şikayet çözüm mekanizmasından elde edilen sonuçları ve paydaşların geri bildirimlerini kapsayan Yeniden Yerleşim İlerleme Raporları hazırlayacaklardır. Bu raporlar, düzelmeyi sağlamak için alınacak önlemlerin belirlenmesinde girdi olarak kullanılmak üzere yeniden yerleşim koordinatörüne, Şikayet Çözüm Komitesi ne ve Yeniden Yerleşim Komitesi ne sunulacaktır. YENİDEN YERLEŞİM EYLEM PLANI Revizyon: B Sf. 9 / 9