İÇ YÖNELTME İÇİN KENAR GÖSTERGELERİNİN ÖLÇÜLMESİNDE ÖKLİT MESAFESİ YÖNTEMİNİN KULLANILABİLİRLİĞİNİN ARAŞTIRILMASI

Transkript

1 TMMOB Harita ve Kadastro Mühedisleri Odası 0. Türkiye Harita Bilisel ve Tekik Kurultayı 8 Mart - Nisa 005, Akara İÇ YÖNELTME İÇİN KENAR GÖSTERGELERİNİN ÖLÇÜLMESİNDE ÖKLİT MESAFESİ YÖNTEMİNİN KULLANILABİLİRLİĞİNİN ARAŞTIRILMASI ÖZET H. Karabörk, E.Çoşku, F.Yıldız Selçuk Üiversitesi, Jeodezi ve Fotograetri Mühedisliği Bölüü, Koya, karabork@selcuk.edu.tr, fyildiz@selcuk.edu.tr Selçuk Üiversitesi, Bilgisayar Mühedisliği Bölüü, Koya, ecosku@ultiet.co.tr Bu çalışada, hava ve yersel fotograetride kullaıla görütüleri kear göstergelerii koordiatlarıı otoatik olarak ölçebilek içi Öklit Mesafesi Yöteii kullaılabilirliği araştırılıştır. Otoatik okta bula içi, referas peceresi ile araştıra peceresi arasıdaki ilişki Öklit Mesafesi Yöteie ait bağıtılarla gerçekleştirilektedir. Bu ilişki, C++ progralaa dilide geliştirile bir yazılıda test ediliştir. Bu çalışa içi, Zeiss RMK TOP30, WILD RC 0, Zeiss RMK TOP5 ve Zeiss RMKA 5/3 kaeraları ile çekile görütülerde oluşa test grupları oluşturuluştur. Bu test gruplarıa ait kear göstergelerii koordiatları geliştirile yazılıda Öklit Mesafesi ve Çapraz İlişki yöteie göre ayrı ayrı ölçülüştür. Ayrıca, bu işle Erdas Iagie OrthoBase yazılıda auel olarak da gerçekleştiriliştir. Tü souçlar karşılaştırıldığıda, Öklit Mesafe yöteii kear gösterge koordiatlarıı ölçeleride kullaılabileceği soucua varılıştır. Aahtar Sözcükler: : İç yöelte, çapraz ilişki, öklit esafesi. ABSTRACT SEARCHING OF WORKABLE OF EUCLIDIAN DISTANCE METHOD FOR DETERMINATION OF FIDUCIAL MARK IN INTERIOR ORIENTATION I this study, to deterie autoatically coordiates of fiducial arks for iages used i aerial ad close-rage photograetry, workable of euclidia distace ethod is ivestigated. Relatio betwee referece ad search widow is realized with equatio of euclidia distace. This relatio is tested by a software developed C++ prograe laguage. I this study, the test groups which cosist of iages take by Zeiss RMK TOP30, WILD RC 0, Zeiss RMK TOP5 ad Zeiss RMKA 5/3 caeras are carried out. The coordiates of fiducial arks for iages i these test groups are separately deteried by euclidia distace ad cross-correlatio ethods at developed software. This process is also realized by aually Erdas Iagie OrthoBase software. As a results of copariso ade betwee these processes, It ca be said that this is appropriate euclidia distace ethod for deteriatio of coordiates of fiducial arks Keywords: Iterior orietatio, cross correlatio, euclidia distace.. GİRİŞ İç yöelte işlei, digital fotograetride geel olarak resi alı kaerası özelliklerii kullaıla değerledire yazılııa aktarılası olarak taılaaktadır.bu aaçla, resileri çekildiği kaeraya ait kalibrasyo raporudaki değerler, digital değerledire yazılııa girilekte ve resi kear göstergelerie ait kalibrasyo değerleride yaralaarak piksel koordiat sisteide görütü koordiat sisteie döüşü yapılaktadır.bu döüşü içi kear göstergelerii taraış görütüleri üzeride piksel koordiatları ölçülektedir.kear göstergelerii otoatik olarak ölçülesi, eşlee yöteleri ile gerçekleştirilebilir. Otoatik iç yöelte işleii yapabile birçok ticari yazılı geliştiriliştir. Ticari yazılılarda bazıları; Phodis (Zeiss), SoftPlotter (Boeig Autoetric), IMAGINE Orthobase Pro (Leica Geoatics), APEX (PCI Geoatics) v.b sayılabilir (URL). Bu yazılılar, otoatik iç yöelte işleii, geellikle alaa dayalı veya detaya dayalı eşlee yötei ile gerçekleştirektedir. Öklit esafesi yötei ise, iris taıa, yüz taıa, parak izi taıa v.b işlelerde kullaılaktadır (Akha, 004). Bu çalışada, resi kear göstergelerii koordiatlarıı otoatik olarak ölçek içi Çapraz İlişki ve Öklit Mesafesi Yötei kullaılıştır. Bu çalışa içi farklı kear göstergelerie ve çözüürlüğe sahip görütülerde test grupları oluşturuluştur. Bu test gruplarıa ait souçalar ışığı altıda Öklit Mesafe yöteii kear göstergelerii koordiatlarıı ölçüüde kullaılabilirliği araştırılıştır.. MATERYAL VE METOD. Eşlee Yöteleri

2 İç Yöelte İçi Kear Göstergelerii Ölçüleside Öklit Mesafesi Yöteii Kullaılabilirliğii Araştırılası Digital Fotograetride ve Uzakta Algılaada, eşlee çeşitli veri dizileri arasıda bezerliği kurulası olarak taılaabilir.geellikle bu bezerlik alaa ve detaya dayalı eşlee yöteleri ile yapılabilir.alaa dayalı etodlar, görütülerdeki rek değerlerii kullaaktadır.detaya dayalı etodlarda ise ilk öce görütülerdeki detaylar çıkarılakta daha sora bu detaylar eşleektedir.alaa dayalı eşlee etodu, çapraz ilişki ve e küçük kareler yötei olak üzere iki alt kategoriye ayrılaktadır. Çapraz ilişki yöteide veri dizileri arasıdaki bezerlik bir katsayı ile belirleektedir.çapraz ilişki katsayısı, () eşitliği ile veriliştir.bu yötede, referas peceresi araştıra peceresi içeriside adı adı ilerleekte ve herbir ilerleede katsayı hesaplaaktadır.katsayıı e büyük olduğu araştıra peceresi, e uygu eşleeyi vere alt görütü olarak kabul edilektedir (Karabörk ve ark., 004). ρ ξ η µ )*(g( ξ, µ ) µ ) * ξ η ξ η (g( ξ, µ ) () Burada ; - ρ f (ξ, : referas peceresii gri değerleri µ : referas peceresii ortalaa gri değeri g (ξ, : araştıra peceresii uygu parçasıı gri değerleri µ : uygu araştıra peceresii ortalaa gri değeri, : referas peceresii satır ve sütu sayılarıı gösterektedir.. Öklit Mesafesi Referas peceresi ve araştra pecerelerii değerleri arasıda birebir işle yapılaktadır.bezerlik () eşitliği ile verilektedir (Avila ad Reillo, 00; Ubaugh, 999). d ( ξ, e ((f( ξ ξ η ) + ((f ( ξ ((f( ξ () Burada ; d e(ξ, : öklit esafesi f (ξ, : referas peceresii gri değerleri g (ξ, : araştıra peceresii uygu parçasıı gri değerleri, : referas peceresii satır ve sütu sayılarıı gösterektedir. d e(ξ, esafesii değeri küçüldükçe bezerlik oraı artaktadır. Öklit esafesie bezeye hataları kareleri toplaıı karekökü (3) ve ağırlıklı öklit esafesi (4) yöteleri de evcuttur. E( ξ, ((f ( ξ N ξ η ) + ((f( ξ, η N ((f ( ξ (3) E( ξ,, hataları kareleri toplaıı kareköküdür(akha, 004).

3 Karabörk, Çoşku ve Yıldız WED (k) A (f( ξ, ) (4) ξ ξ η WED(k), ağırlıklı öklit esafesidir.a ξ, farklı alt görütülerde çıkarıla farklı detay dizileri içi ağırlıklardır (Ma ve ark, 00). Bu çalışada () eşitliği, görütü çiftlerii eşleek içi kullaılıştır..3 Kullaıla Yazılılar Çapraz ilişki ve öklit esafesi yötei, C++ Builder dilide geliştirle bir yazılııda deeiştir. Ayı test gruplarıa ait görütüleri auel iç yöelteleri, Erdas Iagie Orthobase yazılııda yapılıştır. 3. UYGULAMA Uygulaa içi Zeiss RMK TOP30, WILD RC 0, Zeiss RMK TOP5 ve Zeiss RMKA 5/3 kaeraları ile çekile görütülerdeki kear göstergeleri değerlediriliştir. Görütülere ilişki tekik veriler şu şekildedir. Zeiss RMK TOP30 kaerası ile çekile görütüler 8 bitlik bir görütü, piksel büyüklüğü 4 µ, ve boyutları 5553 piksel*5574 piksel dir. WILD RC0 kaerası ile çekile görütüler 8 bitlik bir görütü, piksel büyüklüğü 4 µ, ve boyutları 5478 piksel*5478 piksel dir. Zeiss RMK TOP5 kaerası ile çekile görütüler 8 bitlik bir görütü, piksel büyüklüğü 40 µ, ve boyutları 5875 piksel*5778 piksel dir. Zeiss RMK 5/3 kaerası ile çekile görütüler 8 bitlik bir görütü, piksel büyüklüğü 00 µ, ve boyutları 33 piksel*309 piksel dir. Kaeralara ait kear göstergeleri Şekil de görülektedir. a b c d Şekil : a) Zeiss RMK TOP30 kaerasıı kear göstergeleri b) WILD RC0 kaerasıı kear göstergesi c) Zeiss RMK TOP5 kaerasıı kear göstergeleri d) Zeiss RMK 5/3 kaerasıı kear göstergeleri Doğruluk kriteri olarak kear göstergelerii görütü koordiatları ile piksel koordiatları arasıdaki affi döüşüde elde edile karesel ortalaa hata değeri kullaılıştır.affi döüşü eşitliği ve karesel ortalaa hata eşitliği, sırasıyla (5) ve (6) eşitliği ile veriliştir.görütülere ait karesel ortalaa hatalar ise Tablo ve Şekil de görülektedir. x ga*x p+b*y p+c y gd*x p+e*y p+c (5) [ ] vv Karesel ortalaa hata ± (6) u

4 İç Yöelte İçi Kear Göstergelerii Ölçüleside Öklit Mesafesi Yöteii Kullaılabilirliğii Araştırılası Kaera Adı Görütü Nuarası Karesel Ortalaa Hatalar(piksel) Mauel Çapraz İlişki Öklit Mesafesi Zeiss RMK TOP WILD RC Zeiss RMK TOP Zeiss RMK 5/ Tablo : İç yöelte soucuda elde edile görütülere ait karesel ortalaa hatalar 0,8 0,7 Karesel Ortalaa Hatalar 0,6 0,5 0,4 0,3 0, 0, Mauel Çapraz İlişki Öklit Mesafesi Görütü Nuarası Şekil : Görütülere ait karesel ortalaa hatalar Kear göstergelerii,he çapraz ilişki he de öklit esafesi yöteide ölçe zaaları ise Tablo de ve Şekil 3 de veriliştir. Kaera Adı Görütü Nuarası Zaa (saiye) Çapraz İlişki Öklit Mesafesi Zeiss RMK TOP WILD RC Zeiss RMK TOP Zeiss RMK 5/ Tablo : Çapraz ilişki ve öklit esafesi yöteide harcaa zaa değerleri

5 Karabörk, Çoşku ve Yıldız Zaa (saiye) Çapraz İlişki Öklit Mesafesi Görütü Nuarası Şekil 3: Çapraz ilişki ve öklit esafesi ile yapıla eşleede harcaa zaa değerleri 4. SONUÇLAR Öklit esafesi yöteii iç yöelte işleide kullaılasıı araştırak aacıyla yapıla bu çalışada, oluşturula test gruplarıa ait kear gösterge koordiatları, bu aaçla geliştirile yazılıda Öklit Mesafesi ve Çapraz İlişki yöteie göre ayrı ayrı ölçülüştür. Mauel yötede, 0 adet görütüde 7 adetii çapraz ilişki ve öklit esafesi yöteide daha iyi karesel ortalaalara sahip olduğu görülektedir (Tablo-). Diğer 3 değeri ise rastlatısal olarak büyük çıktığı düşüülektedir. Çapraz ilişki ve Öklit esafesi yöteleride ise tü görütülerde elde edile karesel ortalaa hataları ayı olduğu görülektedir.işlei gerçekleşe süresi icelediğide ise öklit esafesii çapraz ilişki yöteide yaklaşık olarak kat daha hızlı olduğu görülektedir (Tablo-). Acak, bu hız otoatik iç yöelte içi yeterli değildir.çapraz ilişki yöteii hızıı artıraya yöelik çalışaları öklit esafesi yöteii hızıı daha da artıracağı görülektedir. KAYNAKLAR Avila C.S. ad Reillo R.S., 00.Multiscale Aalysis for Iris Bioetrics, Security Techology,Proceedigs. 36th Aual 00 Iteratioal Caraha Coferece o Karabörk H., Yıldız F. ve Çoşku E., 004. Object Recogitio for Iterior Orietatio i Digital Photograetry, Proceedigs of the XX th Cogress of Iteratioal Society for Photograetry ad Reote Sesig, -3 July, İstabul, Turkey. Akha, N., 004. Bilgisayar Destekli İris Taıa, Yüksek Lisas Tezi, Selçuk Üiversitesi Fe Bilileri Estitüsü, Koya. Ubaugh S.E., 999.Coputer Visio ad Iage Processig: A Practical Approach Usig CVIPtools, Pretice Hall, U.S.A Ma L., Wag Y. Ad Ta T., 00.Iris Recogitio Based o Multichael Gabor Filteri, ACCV00: The 5th Asia Coferece o Coputer Visio, 3-5 Jauary, Melboute, Australia. URL, (stad:.0.005)