YAŞLI KONFORU AÇISINDAN FİZİKSEL AKTİVİTELERİN SOSYO-KÜLTÜREL HAYAT İLE PERFORMANS VE VERİMLİLİK ÜZERİNE ETKİSİNİN UYGULAMALI BİR ÖRNEĞİ

Transkript

1 YAŞLI KONFORU AÇISINDAN FİZİKSEL AKTİVİTELERİN SOSYO-KÜLTÜREL HAYAT İLE PERFORMANS VE VERİMLİLİK ÜZERİNE ETKİSİNİN UYGULAMALI BİR ÖRNEĞİ ÖZET Bülent KILIÇ, Murat KORKMAZ, Ali Serdar YÜCEL Ortopedi Uzmanı Güven Grup A.Ş. Finans Yönetmeni Fırat Üniversitesi Beden Eğitim Spor Yüksek Okulu Yaşam koşullarının farklılaşması ve fiziksel aktivitelerin azalması beraberinde birçok sorunu getirmektedir. Bunların başında kilo, kas ve fiziksel sorunlar geldiğini görüyoruz. Çalışma ve sosyal hayat içerisinde hareket eksikliği ile sosyal statü farklılıkları bireylerin yaşam koşullarını değiştirmekte, fiziksel görünüm ile sağlık sorunları üzerinde etkili olmaktadır. Bu durum bireylerin sosyal hayatlarını olumsuz etkilemekte, performans, verimlilik, motivasyon, ortopedik sorunlar, fiziksel ve ruhsal bazı sorunları beraberinde getirmektedir. Bu çalışmanın amacı 50 yaş ve üzeri bireylerde fiziksel aktivite eksikliğine bağlı olarak ortaya çıkan sorunların belirlenmesi ve çözüm önerilerinin oluşturulmasıdır. Uygulamalı olarak gerçekleştirilen bu araştırmada ölçekli bir anket kullanılmıştır. Anket iki bölümden oluşmakta ilk bölümde katılımcıların demografik özelliklerini belirlenmesin yönelik sorular, ikinci bölümde ise 5 li likert ölçekten oluşan sorular bulunmaktadır. Ölçme aleti anket ilk kez kullanıldığında bir ön teste tabi tutulmuştur. 50 katılımcı üzerinde yapılan bu ilk ön araştırmaya katılanlardan elde edilen veriler için güvenirlilik geçerlilik testine tabi tutulmuş ve Cronbach s Alpha Kat Sayısı olarak 0,791 değeri elde edilmiştir. Elde edilen bu değer araştırmada kullanılan ölçme aracının güvenilir olduğunu göstermiştir. Asıl araştırma Türkiye evreni içerisinde farklı il ve il merkezlerinde yaşayan 50 ile üzerindeki fiziksel aktivite yapmayan ya da az yapan bireyler üzerinde gerçekleştirilmiştir. Araştırmaya katılan bireylerin hiç birisinden kimliklerini ortaya çıkaracak bilgi vermeleri istenmemiştir. Katılımcıların tamamı kendi rızaları doğrultusunda anket formlarını doldurmuştur. Araştırma yaklaşık olarak 7 ay sürmüş ve (n=893) katılımcıdan sağlanan anket verileri analize uygun bulunmuştur. Toplan anketlerden elde edilen veriler SPSS 18 istatistik programı ile analiz edilmiş ve 0,829 kat sayısı elde edilerek araştırmanın güvenirlilik geçerliği sağlanmıştır. Basit rassal yöntem ile yapılan bu araştırmada farklı istatistik analiz teknikleri kullanılmıştır. Anova, t testi, kuruskal Wallis Testi, Faktör, Hipotez ve Mann Whitney U testlerinden yararlanılmıştır. Araştırma sonrasında katılımcıların fiziksel aktivite, sportif faaliyet, beslenme, kullanılan farklı ilaç türleri, kültürel ve eğitim farklılıkları nedeniyle ortaya çıkan sağlık sorunlarının katılımcıların sosyo-kültürel hayatını olumsuz etkilediğini göstermektedir. Ayrıca katılımcıların tamamına yakının fiziksel aktivite eksikliği nedeniyle eklem, romatizma, kaliteli yaşam eksikliği gibi sorunlar yaşadığı da görülmektedir. Ortaya çıkan fiziksel aktivite eksikliğine bağlı sorunlar bireylerin performans, verimlilik ve motivasyonları üzerinde de olumsuz etki yarattığını göstermektedir.

2 Anahtar Kelimeler: Aktivite, Spor, Eklem, Konfor, Sağlık, Sorun, Yaşlı, Ortopedi, Performans, Verimlilik GİRİŞ Zinde olmak ya da zinde kalmak aktif bir yaşam tarzı ile mümkündür. Aktif bir yaşam tarzının en önemli belirleyicisi ise spordur. Bireylerin sedanter yaşam tarzı ile birlikte durağan bir yaşam döngüsü içerisine hapsolmaları ilerleyen yaşlarda daha ciddi problemleri ortaya çıkarmaktadır. Özellikle belli bir yaş eşiğinden sonra gerek fiziksel gerekse de zihinsel rahatsızlıkların günlük yaşamsal aktiviteleri sınırladığını söylemek yanlış olmayacaktır. Yaşlılık tanımı, oldukça geniş olan, kişilerde değişimlerin ve kayıpların görüldüğü, sosyoekonomik, çevresel, eğitim, beslenme gibi faktörleri içeren bir kavramdır (Soyuer ve Soyuer 2008). Dolayısı ile salt bir açıdan yaşlılığın değerlendirilmesi yanlış olmakla birlikte, bir çok olumsuz etkinin insan yaşamına dahil olduğunu belirtmekte fayda var. Yaşlılık önüne geçilmesi mümkün olmayan, biyolojik, kronolojik ve sosyal yönleri ile sorunları olan bir süreçtir. Yaşlılık, fizyolojik bir olay olarak ele alınıp fiziksel ve ruhsal güçlerin bir daha yerine gelmeyecek şekilde kaybedilmesi, organizmanın iç ve dış etmenler arasında denge kurma potansiyelinin azalması, kişinin fiziksel ve ruhsal yönden gerilemesi şeklinde tanımlanabilir (Bilginer vd. 1996). Bu noktada fiziksel aktivite eksikliğinin bu durumu daha da hızlandıracağı söylenebilir. Bu bağlamda kas ve eklemlerimizi kullanarak enerji tüketimiyle gerçekleşen herhangi bir bedensel hareket olarak tanımlanan fiziksel aktivite, bireylerin bedensel ve ruhsal gelişimini sağlayan temel araçlardan biridir. Fiziksel aktivite, toplum refahını, çevrenin korunmasını teşvik etmekte ve gelecek nesillere bir yatırım oluşturmaktadır. Diğer taraftan, fiziksel aktivitenin eksikliği, bir halk sağlığı sorunudur (Sağlık Bakanlığı, Türkiye Fiziksel Aktivite Rehberi, 2014). Özellikle sedanter yaşam tarzı ile birlikte sağlıksız beslenme, alkol kullanımı, fiziksel yoksunluk gibi unsurlar ile birlikte erkeklerde antrapoz, kadınlarda ise menopoz yaşlıların yaşam kalitesi algılarını son derece olumsuz etkilemektedir. Başta kemik rahatsızlıkları olmak üzere birçok fiziksel hastalığın toplum geneline yayılması ile birlikte yaşlı nüfusun toplumsal yaşamdan soyutlandığı görülmektedir.

3 WHO, gelişmiş ve gelişmekte olan ülkelerde insanların çoğunun hareketsiz yaşantı sürdüğünü, hareketsiz yaşantının ciddi bir problem olmasına karşın yeterince dile getirilmeyen bir sağlık problemi olduğunu belirtmiştir (Atay ve Hekim., 2013). İnsanların sağlığı başlıca iki temel faktör tarafından belirlenir. Bunlardan birisi kişinin genetik yapısı, yani aileden ve soydan gelen bazı özelliklerdir. Diğeri ise çevre faktörleri ve kişinin sağlıkla ilgili bazı davranışlarıdır. Sağlıklı olmak veya hastalanmak, bu iki temel faktörün etkisi sonucu ortaya çıkar. Genetik faktörlerin ve sağlıkla ilgili davranışların olumlu olduğu durumda hastalıklar meydana gelmez. Aksine, genetik faktörleri bakımından olumsuzluk varsa veya çevre faktörleri ve sağlık davranışları olumsuz ise hastalıklar kolayca gelişebilir (Bilir, 2015). Yaşlılık, birey açısından fiziksel ve ruhsal güçlerin bir daha yerine gelmeyecek şekilde kaybedildiği, üreticilik rolünün azaldığı, sosyal izolasyon yaşadığı ve birçok sağlık sorununun başladığı bir dönemdir. Bu nedenle yaşlı nüfusun yaşam kalitelerini sürdürmeleri önemlidir. Yaşlılarda yaşam kalitesini etkileyen birçok faktör vardır. Bunlar; politik, sosyal, ekonomik faktörlerdir. Bunun dışında yaşlının, yaşa bağlı yaşadığı sağlık sorunları (hipertansiyon, diyabet, görme ve işitme kaybı, hareketsizlik) yaşam kalitesini olumsuz etkilemektedir. Sonuç olarak her insanın yaşayacağı, kaçınılması mümkün olmayan yaşlılık döneminde gelişebilecek sorunların çözümlenmesi önemlidir (Aktaş vd., 2013). Özellikle sigara ve alkol kullanımı, sağlıksız beslenme gibi yaşlanan vücudun fizyolojik gereksinimlerini sekteye uğratacak olumsuz alışkanlıklar yaşlanma sürecindeki bireylerin yaşam sürelerini kısaltmakta ve çok daha olumsuz şartlarda hayatlarını sürdürmelerine neden olabilmektedir. Sigara içmeyen bireyler içenlere oranla daha aktiftirler. Ayrıca kasların beslenmesi ve aerobik egzersiz sırasında oksijen alımında bu bireyler daha avantajlı konumdadırlar. Sigara içmeyenler akciğerlerin büyüme ve gelişimi açısından da daha şanslıdır. Sigaranın kırık riskini artırdığı, daha çabuk yorgunluğa ve daha çok nefes darlığına sebep olduğu bilinmektedir (Sağlam vd., 2008). Bu da yaşam kalitesi ve performansı olumsuz etkilemektedir. Spor gerek fiziksel faydaları gerekse de zihinsel ve sosyo-kültürel faydaları ile yaşamın her evresinde daha aktif bir sürecin tetikleyicisidir. Hem sedanter yaşam tarzı hem de

4 belli bir yaşın vermiş olduğu fizyolojik rahatsızlıkların giderilmesi adına da spor önemli bir işleve sahiptir. Farklı sosyal ortamlar ve hareketli bir yaşam döngüsü özellikle belirli bir yaştan sonra son derece önemlidir. Yalnızlık hissi ve toplumdan giderek soyutlanma duygusu bireylerin mental açıdan yıpranmalarına neden olabilmektedir. Tam da bu noktada spor bireylere bir şeyleri başarabilme duygusunu tattırarak bir gruba ait olma hissini de kuvvetlendirmektedir. Spor aracılığı ile bu duygu ve hislerin gelişmesi her yaş grubu için önemli olmakla birlikte özellikle ileri yaş gruplarının toplumsal yaşamdan kopmamaları adına ayrı bir öneme sahiptir. Zira bu yaş gruplarının zaman içerisinde içlerine kapanmaları ve sosyal yaşamdan giderek uzaklaşmaları psiko-sosyal açıdan sancılı bir sürecin yaşanmasına neden olabilir. Fiziksel aktiviteler bireylere hareketli bir yaşam biçimi sunmakta ve fiziksel aktivite eksikliğine bağlı olarak kilo, kas, fiziksel sorunlar vb. pek çok sorunun geciktirilmesi ve önlenmesinde önemli bir rol oynayabilmektedir. Fiziksel inaktivite obezitenin önde gelen nedenlerinden birisidir. Enerji harcamanın kilit belirleyicisidir ve bu yüzden enerji dengesi ile kilo kontrolü için büyük öneme sahiptir. Obezite ise yine küresel boyutta önemli bir halk sağlığı sorunu olup tüm dünyada her geçen gün artış göstermektedir ( ). Obezite, kalp-damar hastalıkları, yüksek tansiyon, şeker hastalığı, bazı kanser türleri, solunum sistemi hastalıkları, kas-iskelet sistemi hastalıkları gibi pek çok sağlık probleminin oluşmasına zemin hazırlamakta, hayat kalitesi ve süresini olumsuz yönde etkilemektedir. Sağlıksız beslenme ve hareket yetersizliği obezitenin en önemli nedenlerindendir (Kaya ve Baltacı, 2012). Hareketli yaşamın etkileri pek çok rahatsızlığın ve özellikle de obezitenin önlenmesiyle sınırlı değildir. Düzenli yapılan fiziksel aktiviteler; hipertansiyon ve inme riskini azaltır, kan yağlarını ve kolesterolü düzenler, kas kitlesini artırır, kemik yapısını güçlendirerek osteoporoz ve düşmeye bağlı kemik kırıkları riskini azaltır. Bu konuda yapılan çalışmalar; fiziksel aktivitelerin depresyon ve anksiyete ile mücadelede rol oynadığını, kişinin özgüvenini geliştirdiğini ve psiko-sosyal gelişimini de olumlu etkilediğini ortaya koymaktadır (Türkiye Fiziksel Aktivite Rehberi, 2014). İlerleyen yaşla birlikte görülme sıklığı giderek artan çeşitli kronik hastalıklar ve problemler, bireylerin günlük yaşam aktivitelerini sürdürebilmelerinde ciddi sınırlılıkları da beraberinde getirmektedir. Bu durum, yarattığı psikolojik, sosyal ve ekonomik sorunların yanı sıra, yaşlanmış bireyin yaşam kalitesini de ciddi olarak etkilemektedir. Bu nedenle, her yaşta

5 sağlıklı bir yaşamın ana unsurlarından birisi olarak kabul edilen fiziksel aktivitelerin yaşlı bireyler üzerinde ayrı bir etkisi ve önemi vardır (Türkiye Fiziksel Aktivite Rehberi, 2014). ACSM (American College of Sport Medicine) sağlıklı yaşantıyı korumak ve arttırmak için, tüm sağlıklı yaş yetişkinlere haftanın en az 5 günü, en az 30 ar dakika orta şiddette veya haftanın en az 3 günü, en az 20 şer dakika şiddetli etkinliklerde bulunmayı önermektedir (Haskell et al., 2007). Bedensel etkinlikler (fiziksel aktivite) hangi yaşta olursa olsun insanların yaşam kalitelerini çeşitli yollarla arttırmaktadır (Cress et al., 2004). Fiziksel aktivite yetersizliği günümüzde erişkin ve yaşlı popülasyonda yaygın olarak görülmektedir. İnsanların fiziksel aktivite yapmamalarının veya sınırlı düzeyde yapmalarının psikolojik, davranışsal ve fizyolojik pek çok nedeni bulunmaktadır. Türkiye de, zamanın kısıtlı olması, yetersiz fiziksel aktivitenin en sık karşılaşılan nedenleri arasında yer almaktadır (Genç vd., 2002; Öztürk, 2005). Yaş, cinsiyet, sağlık durumu, boy uzunluğu, vücut ağırlığı ve alışkanlıklar gibi bireysel faktörler de aktivite durumunu etkileyen unsurlardır (Bulut, 2013). Yaş ilerledikçe insanın dayanıklılık gücü azalmaktadır. Dayanıklılık gücü azalan yaşlı birey, bağımsız yaşamdan uzaklaşmakta ve yaşamdan zevk almaz hale gelmektedir. Ancak önemli olan yaşamı en iyi şekilde sürdürmek olduğu için yaşlıya kas gücünü korumada, kalp ve dolaşım sisteminin iyi çalışmasında yardımcı olacak sportif uygulamalarla yardımcı olmak gerekmektedir. Genelde 50 yaşlarında dayanıklılık çalışmaları ile antrene olan insanların, normal 20 yaşındaki insanların verimliliklerine sahip oldukları ve antrene olmayan kendi yaşıtlarından 20 yaş daha genç göründükleri belirtilmektedir. Aynı şekilde 60 yaşlarındaki yaşam boyu aktif sporcuların bu bedensel ve ruhsal performans özelliği, aktif olmayan 20 yaşlarındaki normal kişilerin verimliliğine eşittir ( ). Yaşın ilerlemesiyle ortaya çıkan fonksiyonel kayıplar yaşam kalitesini etkilemeye başladığı andan itibaren fiziksel aktivitenin önemi ve katkısı gündeme gelmektedir. Düzenli yapılan fiziksel aktivitelerin insan yaşamı için çok önemli ve gerekli olan vücut fonksiyonlarını geliştirdiği bilimsel olarak ortaya konmuş bir gerçektir. Hareketsiz hayat tarzı yaşlanmanın etkisi kadar fonksiyonel kapasitenin kaybolmasına da sebep olmaktadır. Antrenman çalışmalarından elde edilen sonuçlara göre, düzenli egzersiz yapan insanların aynı yaştaki hareketsiz insanlardan kalp dolaşım sistemi fonksiyonları çok daha iyi olabilir. Özellikle düzenli aktif sporla uğraşan orta yaştaki insanlar devamlı dayanıklılık antrenmanları yaptıkları taktirde genellikle maksimal aerobik kapasitelerinde ve çalışma kapasitelerinde yaşlanmaya bağlı çok az azalma gözlenmektedir. Ayrıca egzersiz yapanlarla yapmayanlar arasında orta yaştan sonra en az 10 yıllık bir fark tespit edilmiştir. Yani 55 yaşındaki

6 aktif sporla uğraşan kişinin kan basıncı, vücut ağırlığı ve maksimal oksijen alımı değerleri 45 yaşındaki bir insanın değerlerine denk bulunmuştur ( ). Günümüzde de, teknolojik ilerlemeler, iş yaşamı, kentleşme ve diğer faktörler insan sağlığını olumsuz etkilerken, düzenli fiziksel aktivitenin obezite, kardio-vasküler hastalıklar, diyabet ve kanser gibi hastalıklar sonucu meydana gelen mortalite riskini azaltması, yaşam kalitesinde ve süresinde artış sağlaması ve fiziksel uygunluk düzeyi, dayanıklılık, kuvvet ve esneklikte artış, kemik ve kaslarda kuvvet artışı, sosyal ilişkilerde iyileşme, özgüven artışı gibi birçok yararlı etkide bulunması fiziksel aktivitenin önemini daha da artırmaktadır (WHO, Europe, 2007; Donnelly et al., 2009; American College of Sports Medicine, 2009). Fiziksel aktivitelerin insan sağlığı ve yaşam kalitesi açısından önemi her geçen gün artmaktadır. Düzenli yapılan fiziksel aktiviteler her yaşta bireyin kemik ve kas sağlığını desteklemektedir (Aslan ve diğ., 2003; Esen ve diğ., 2008). Sağlık Bakanlığı tarafından 2011 de yapılan Kronik Hastalıklar Risk Faktörleri Araştırması na göre de Türkiye genelinde kadınların %87 si, erkeklerin %77 sinin yeterli ölçüde fiziksel aktivite yapmadığı belirlenmiştir. Bu oranlar, hareketsiz yaşam tarzının ülkemiz için ciddi boyutlarda olduğunu ortaya koymaktadır (Türkiye Fiziksel Aktivite Rehberi, 2014). Dünya sağlık örgütü (DSÖ) ne göre, kötü beslenme, yetersiz fiziksel aktivite ve obezite, sigaranın yol açtığı kayıplardan daha yüksek olarak, yaşam süresinin %10 unun kalitesiz ve verimsiz geçmesine neden olmaktadır (Yıldırım vd., 2012). Yaşam biçimi, geniş toplum kesimlerini etkilemesi ve değiştirilmesi mümkün unsurlardan oluşması nedeniyle sağlıklı yaşlanma hedeflerine ulaşmada önemli rol oynamaktadır. Bu unsurların arasında beslenme, fizik aktivite, sigara ve alkol kullanımı, güneşlenme alışkanlığı, sosyal aktivitelere katılım, düzenli uyku alışkanlığı sayılabilir. Kötü sağlığın davranışsal belirleyicileri ile ilgili araştırmaların çoğu sigara kullanımı, kötü beslenme, fiziksel inaktivite, ve alkol kullanımı üzerinde yoğunlaşmıştır ki, dünya sağlık teşkilatı bu nedenlerin dünya kronik hastalık yükünün üçte birinden sorumlu olduğunu bildirmektedir (Akt: Aydın., 2006). Aktif yaşam, yaşlı insanların mental sağlığını geliştirir, düşme risklerini azaltır, sosyal iletişimlerini ilerletir ve olabildiğince bağımsız kalmalarına yardım eder. Böylece yaşlı insanların fiziksel açıdan aktif olmaları devam ettiği sürece ekonomik yararlar elde edilir ve tıbbi harcamalar da önemli ölçüde azalır (Gauchard et al., 2001).

7 Fiziksel aktivitenin sağlık üzerine olumsuz etkilerinin bir diğer yansıması olan bireyin normal yaşamını sürdürememesi ile birlikte üretkenlikten çıkması ülke ekonomisi açısından kayıplar oluşturabilmektedir. Yeterli fiziksel aktivite yapılmasının teşvik edilmeli; aktivite için fiziksel programlar ve tesisler geliştirilmeli ve toplum bilinci arttırılmalıdır. Fiziksel aktivitenin alışkanlık haline gelmesi için örgün eğitim kurumlarının müfredata fiziksel aktivite konulu programlar eklenmelidir (Bulut, 2013). Yapılan araştırmalarda, düzenli olarak fiziksel aktivite yapan kişilerin, aynı yaş grubunda bulunan sedanter bireylere göre daha yüksek fiziksel iş kapasitesi değerlerine sahip oldukları ve daha hızlı sinir kas sistemi tepkileri verdikleri (Alpkaya ve Mengütay, 2004), ayrıca fiziksel aktivitenin fizyolojik, metabolik, psikolojik parametreleri iyileştirici, birçok kronik hastalık ve erken mortalite riskini azaltıcı, kemik, kas ve eklem sağlığını sürdürmeye yardımcı olduğu bildirilmektedir (Heyward, 2006). Bununla beraber fiziksel aktivite gerçekleştiren bireylerin daha fazla verimlilik sağladığı görülmektedir. Özellikle fiziksel aktivitelere yönelik hareket eden bireylerde daha zinde bir zekâ, üretkenlik, iş verimliliği ile iş tatmini yönünde etkin olduğu gözlenmektedir (Weiss, 2002). Toplumun önemli bir parçası olan yaşlı bireylerin bu dönemde aktif, üretken ve başarılı bir yaşam sürmesindeki en önemli faktör "sağlıklı yaşlanma dır. Bu nedenle Yaşlı sağlığının korunması ve Sağlıklı yaşlanma politikalarının geliştirilmesi açısından sağlık profesyonellerinin yaşlı bireylerin sağlığı koruyucu ve geliştirici davranışlarını ve etkileyen sosyal destek faktörlerini değerlendirmeleri önemlidir (Polat ve Kahraman, 2013). Son dönemlerde yapılan araştırmaların sonuçları ise sporun bireyin sağlığı ve iyi oluşu üzerinde anlamlı bir etkisi olduğunu (Hall, 2011) ve spor yapan bireylerde depresif belirti düzeylerinin spor yapmayanlara oranla anlamlı düzeyde düşük olduğunu (Arslan, Güllü ve Tutal, 2011) göstermektedir. Yeltepe ve Yargıç (2011) tarafından yapılan ve egzersizinin ruh sağlığı üzerindeki etkilerinin incelendiği bir meta - analiz çalışmasında ise, egzersizlere katılımın stresin azaltılması ve stresin sebep olduğu hastalıkların önlenmesinde destekleyici bir faktör olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Yaşam koşullarının farklılaşmasının ve fiziksel aktivitelerin azalmasının kilo, kas sistemi, fiziksel sorunlar başta olmak üzere fiziksel görünüm ile pek çok sağlık sorunları üzerinde etkili olduğu söylenebilir. Bu durum ise bireylerin sosyal hayatlarını olumsuz etkilemekte, performans, verimlilik, motivasyon, ortopedik sorunlar, fiziksel ve ruhsal bazı sorunları beraberinde getirmektedir. Bu bağlamda 50 yaş ve üzeri bireylerde fiziksel aktivite

8 eksikliğine bağlı olarak ortaya çıkan sorunların belirlenmesi ve çözüm önerilerinin oluşturulması çalışmamızın temel amacını teşkil etmektedir. Araştırmanın hipotezleri: H0: Sigara ve alkol tüketimi ile ortopedik ve travmatolojik sorunlar bağımsızdır. H0: Sportif aktivitelere katılım ile ortopedik ve travmatolojik sorunlar bağımsızdır. H0: Doğum sayısı ile ortopedik ve travmatolojik sorunlar bağımsızdır. H0: Yeme içme sorunu ile ortopedik ve travmatolojik sorunlar bağımsızdır. H0: Meslek ile ortopedik ve travmatolojik sorunlar bağımsızdır. H0: Cinsiyet ile ortopedik ve travmatolojik sorunlar bağımsızdır. H0: Fiziksel rehabilitasyon tedavileri ile ortopedik ve travmatolojik sorunlar bağımsızdır. H0: Güneş ışığı alma ile ortopedik ve travmatolojik sorunlar bağımsızdır. H0: Sosyal aktivite ile ortopedik ve travmatolojik sorunlar bağımsızdır. H0: Sosyal aktivite ile depresif sorunlar bağımsızdır. H0: Fiziksel aktivite ile kilo sorunları bağımsızdır. H0: Fiziksel problemler ile çevreye bağımlılık yaşama sorunu bağımsızdır. H0: Fiziksel problemler ile sportif aktivite bağımsızdır. H0: Kilo problemleri ile yaşama zevki bağımsızdır. H0: Yaş ile çevre desteğine ihtiyaç duyma birbirinden bağımsızdır. H0: Yaş ile fiziksel problem çeşitleri birbirinden bağımsızdır. BULGULAR Tablo 1: Ölçeğe ilişkin güvenirlik analizi Cronbach's Alpha Madde sayısı, Güvenilirlik analizi sonucunda Alpha = 0,829 olmasından dolayı 31 faktörün çok yüksek güvenilirlik düzeyinde olduğunu söyleyebiliriz. Tablo 2: Katılımcılara ilişkin demografik istatistikler Frekans % Yaş ,71% ,21% ,25% ,40% ,43% Cinsiyet Erkek ,28% Kadın ,72% Kaç yıldır fiziksel açıdan sorun yaşıyorsunuz? ,46% ,44% ,13% ,89%

9 ,12% ,97% Eğitim durumu İlköğretim ,59% Lise ,63% Yüksekokul ,91% Üniversite 82 9,18% Yüksek lisans ve üstü 24 2,69% Mesleğiniz Emekli ,18% Memur ,57% İşçi 50 5,60% Ev hanımı 86 9,63% Diğer 27 3,02% Çocuğunuz var mı var ise kaç tane? ,84% ,48% ,90% ,24% ,54% İkiz ve daha üzeri bir doğum yaptınız mı? Evet ,30% Hayır ,70% Aylık geliriniz nedir? ,77% ,95% ,57% ,05% ,74% ,91% Kilo sorununuz var mı? Evet var ,56% Hayır yok ,44% Kilo sorununuz ile ilgili diyetetik ve diğer konularda destek Evet aldım ,65% aldınız mı? Hayır almadım ,35% Psikolojik rahatsızlık yaşadınız ve yaşıyor musunuz? Evet yaşadım yaşıyorum ,17% Hayır yaşamadım yaşamıyorum 61 6,83% Sportif aktiviteler yapar mısınız? Evet yaparım 92 10,30% Hayır yapmam ,70% Yaşadığınız sorunlar nedeniyle kendinizi bitkin ve işe yaramayan Evet ,83% bir insan gibi görüyor musunuz? Hayır 64 7,17% Yaşadığınız sorun sizi çevrenizdeki diğer bireylere muhtaç ediyor Evet ,11% mu? Hayır ,89% Kendinizi çevrenize ve kendinize karşı verimsiz olarak görüyor Evet ,97% musunuz? Hayır 36 4,03% Fizik tedavi ve rehabilitasyon hizmetleri aldınız mı? Evet aldım ,80% Hayır Almadım ,20% Yaşadığınız bu sorun sizi çevreniz, işiniz, eşiniz ve çocuklarınızla Evet Kılıyor ,15% olan ilişkilerde etkisiz kılıyor mu? Hayır Kılmıyor 88 9,85% Yaşadığınız sorunun farklı sportif aktivite ve etkinlikler ile Evet ,81% azaltılabileceğini biliyor musunuz? Hayır ,19% Yaşamış olduğunuz bu rahatsızlıkla birlikte yaşamdan zevk alıyor Evet Alıyorum ,17% ve mutlu oluyor musunuz? Hayır almıyorum ,83% Şuana kadar kaplıca ve diğer termal tesis hizmetlerinden Evet ,16% faydalandınız mı? Hayır ,84% Geleceğe yönelik beklentileriniz nedir? Kendimi Hep mutsuz hissedeceğim 14 1,57% Çok Çaresizim ,81% Çevremdekilere Muhtaç Yaşamak ,14% Zorundayım Geleceğe Yönelik Hiçbir beklentim ,44% kalmadı Bunların hepsi 36 4,03% Sigara alkol kullandız mı? Evet Her ikisini Kullandım ,46% Sadece Sigara Kullandım ,43% Hiç Birisini Kullanmadım 67 7,50% Sadece Alkol Kullandım 50 5,60% Yıllık düzenlik tatil yapar ve günün belirli saatlerinde en az 40 Evet ,90% dakika güneşten faydalanıyor musunuz? Hayır ,10% Performans ve verimliliğinizdeki azalma nedeniyle maddi ve Evet ,62% manevi kayıplar yaşıyor musunuz? Hayır 48 5,38% Az aralıklarla da olsa günlüz düzenli egzersiz, yürüşüy ve buna Evet ,84% benzer sportif aktivitelere yönelik çalışmalar yapar mısınız? Hayır ,16% Uyku düzensizliği yaşıyor musunuz? Evet ,97%

10 Hayır ,03% Yaşadığınız bu sorunlar sizi sosyal hayattan uzaklaştırdı mı? Evet ,62% Hayır 48 5,38% Kendinize zaman ayırdığınız sürelerde sosyal aktivitelerde bir Evet ,13% azalma yaşadınız mı? Fiziksel, performans ve verimlilik konusundaki sizde ortaya çıkan bu azalmalar aşağıdaki sorunlardan hangilerini meydana getirdi? Yaşlandığınızı hissettiğiniz ve düşündüğünüz anda en çok aşağıdaki sorunlardan hangisini yaşadınız? Hayır ,87% Nefes Darlığı 55 6,16% Depresyon ve Psikolojik sorunlar ,71% İlaç ve diğer medikal ürünlere ,50% bağlılık Çevreme karşı muhtaç olma 75 8,40% Mutsuzluk ve çaresizlik ,28% Hepsi ,95% Unutkanlık ve Fiziksel Yorgunluk ,22% Yeme içme Sorunları ,21% Ağrılar ve Uykusuzluk ,69% Mutsuzluk ve Sosyal Hayattan ,83% Kopuşlar Hepsi 54 6,05% Faktör Analizi 31 madde ile yapılan faktör analizi sonucunda toplam 2 faktör belirlenmiştir. Bu faktörler sırasıyla aşağıdaki gibidir; 1. Ortopedik ve travmatolojik sağlık sorunlara beklentiler 2. Ortopedik ve travmatolojik sağlık sorunlara algılar Tablo 3: Faktör analizi (Rotated Component Matrixa) Component 1 2 Ortopedik ve travmatolojik sağlık sorunlara beklentiler,787 Ortopedik ve travmatolojik sağlık sorunlara beklentiler,773 Ortopedik ve travmatolojik sağlık sorunlara beklentiler,736 Ortopedik ve travmatolojik sağlık sorunlara beklentiler,728 Ortopedik ve travmatolojik sağlık sorunlara beklentiler,706 Ortopedik ve travmatolojik sağlık sorunlara beklentiler,702 Ortopedik ve travmatolojik sağlık sorunlara beklentiler,696 Ortopedik ve travmatolojik sağlık sorunlara beklentiler,680 Ortopedik ve travmatolojik sağlık sorunlara beklentiler,659 Ortopedik ve travmatolojik sağlık sorunlara beklentiler,650 Ortopedik ve travmatolojik sağlık sorunlara beklentiler,646 Ortopedik ve travmatolojik sağlık sorunlara beklentiler,605 Ortopedik ve travmatolojik sağlık sorunlara beklentiler,603 Ortopedik ve travmatolojik sağlık sorunlara beklentiler -,127 Ortopedik ve travmatolojik sağlık sorunlara algılar,531 Ortopedik ve travmatolojik sağlık sorunlara algılar -,501 Ortopedik ve travmatolojik sağlık sorunlara algılar -,488 Ortopedik ve travmatolojik sağlık sorunlara algılar,436 Ortopedik ve travmatolojik sağlık sorunlara algılar,420 Ortopedik ve travmatolojik sağlık sorunlara algılar,389 Ortopedik ve travmatolojik sağlık sorunlara algılar -,382 Ortopedik ve travmatolojik sağlık sorunlara algılar,359 Ortopedik ve travmatolojik sağlık sorunlara algılar,333 Ortopedik ve travmatolojik sağlık sorunlara algılar -,314 Ortopedik ve travmatolojik sağlık sorunlara algılar -,301 Ortopedik ve travmatolojik sağlık sorunlara algılar -,288 Ortopedik ve travmatolojik sağlık sorunlara algılar,278 Ortopedik ve travmatolojik sağlık sorunlara algılar -,269 Ortopedik ve travmatolojik sağlık sorunlara algılar,266 Ortopedik ve travmatolojik sağlık sorunlara algılar,245 Ortopedik ve travmatolojik sağlık sorunlara algılar -,202

11 H0: Sigara ve alkol tüketimi ile ortopedik ve travmatolojik sorunlar bağımsızdır. Yapılan analizler sonucunda, sigara ve alkol tüketimi ile ortopedik ve travmatolojik sorunlar yaşanmasının birbirinden bağımsız değişkenler olmadığı ortaya çıkmıştır. Yani sigara ve alkol tüketimi, ortopedik ve travmatolojik sorunların yaşanmasında etkili bir değişkendir. SORUNLARA BEKLENTİLER SORUNLARA ALGILAR Tablo 4: Sigara ve alkol tüketimine ilişkin Anova testi Sum of Squares df Mean Square F Sig. Between Groups 30, ,328 10,666,000 Within Groups 856, ,968 Total 887, Between Groups 6, ,030 2,037,007 Within Groups 880, ,997 Total 887, H0: Sportif aktivitelere katılım ile ortopedik ve travmatolojik sorunlar bağımsızdır. Yapılan analizler sonucunda, sportif aktivitelere katılım ile ortopedik ve travmatolojik sorunlar yaşanmasının birbirinden bağımsız değişkenler olmadığı ortaya çıkmıştır. Yani sportif aktivitelere katılanlara daha az ortopedik sorunlar yaşamaktadır. Tablo 5: Sportif aktivitelere katılım ile ortopedik ve travmatolojik sorunlara ilişkin Mann- Whitney U testi SORUNLARA BEKLENTİLER SORUNLARA ALGILAR Mann-Whitney U 25100, ,000 Wilcoxon W , ,000 Z -4,944 -,283 Asymp. Sig. (2-tailed),000,007 a. Grouping Variable: 12. SPORTİF AKTİVİTELER YAPAR MISINIZ? H0: Doğum sayısı ile ortopedik ve travmatolojik sorunlar bağımsızdır. Yapılan analizler sonucunda, doğum sayısı ile ortopedik ve travmatolojik sorunlar yaşanmasının birbirinden bağımsız değişkenler olmadığı ortaya çıkmıştır. İki ve üzeri doğum yapan kadınlar daha çok ortopedik sorun yaşamaktadır. Tablo 6: Doğum sayısı ile ortopedik ve travmatolojik sorunlara ilişkin Mann-Whitney U testi

12 SORUNLARA BEKLENTİLER SORUNLARA ALGILAR Mann-Whitney U 45028, ,000 Wilcoxon W , ,000 Z -4,668-2,920 Asymp. Sig. (2-tailed),000,004 a. Grouping Variable: 7. İKİZ VE DAHA ÜZERİ BİR DOĞUM YAPTINIZ MI? Levene's Test for Equality of Variances t-test for Equality of Means H0: Yeme içme sorunu ile ortopedik ve travmatolojik sorunlar bağımsızdır. Yapılan analizler sonucunda, yeme içme sorunu ile ortopedik ve travmatolojik sorunlar yaşanmasının birbirinden bağımsız değişkenler olmadığı ortaya çıkmıştır. Yeme içme sorunu yaşayan kişiler daha çok ortopedik sorunlar yaşamaktadır. Tablo 7: Yeme içme sorunu ile ortopedik ve travmatolojik sorunlara ilişkin bağımsız örneklem t testi TRAVMATOLOJİK SAĞLIK SORUNLARA BEKLENTİLER Equal variances assumed Equal variances not assumed TRAVMATOLOJİK SAĞLIK SORUNLARA ALGILAR Equal variances assumed F 1,709 7,312 Equal variances not assumed Sig.,001,007 T -2,154-2,159 1,152 1,216 Df , ,334 Sig. (2-tailed),032,031,249,225 Mean Difference -, , , , Std. Error Difference, , , , % Confidence Interval of the Difference H0: Meslek ile ortopedik ve travmatolojik sorunlar bağımsızdır. Lower -, , , , Upper -, , , , Yapılan analizler sonucunda, meslek ile ortopedik ve travmatolojik sorunlar yaşanmasının birbirinden bağımsız değişkenler olmadığı ortaya çıkmıştır. Masa başı işe sahip olanlarda ortopedik ve travmatolojik sorun yaşama ihtimali daha yüksektir. SORUNLARA BEKLENTİLER SORUNLARA ALGILAR Tablo 8: Meslek ile ortopedik ve travmatolojik sorunlara ilişkin Anova testi Sum of Squares df Mean Square F Sig. Between Groups 47, ,896 12,513,000 Within Groups 839, ,951 Total 887, Between Groups 31, ,822 8,072,000 Within Groups 855, ,969 Total 887,

13 H0: Cinsiyet ile ortopedik ve travmatolojik sorunlar bağımsızdır. Yapılan analizler sonucunda, cinsiyet ile ortopedik ve travmatolojik sorunlar yaşanmasının birbirinden bağımsız değişkenler olmadığı ortaya çıkmıştır. Cinsiyet ve kalıtsallık ortopedik sorunlar yaşama ihtimalini artıran değişkenlerdir. Tablo 9: Cinsiyet ile ortopedik ve travmatolojik sorunlara ilişkin Mann-Whitney U testi TRAVMATOLOJİK SAĞLIK SORUNLARA BEKLENTİLER TRAVMATOLOJİK SAĞLIK SORUNLARA ALGILAR Mann-Whitney U 81847, ,000 Wilcoxon W , ,000 Z -2,588 -,951 Asymp. Sig. (2-tailed),010,031 a. Grouping Variable: 2. Cinsiyetiniz H0: Fiziksel rehabilitasyon tedavileri ile ortopedik ve travmatolojik sorunlar bağımsızdır. Yapılan analizler sonucunda, fiziksel rehabilitasyon ile ortopedik ve travmatolojik sorunlar yaşanmasının birbirinden bağımsız değişkenler olduğu ortaya çıkmıştır. Fiziksel rehabilitasyon tedavisi alan kişilerin ortopedik sorunlarının devam ettiği belirlenmiştir. Tablo 10: Fiziksel rehabilitasyon tedavileri ile ortopedik ve travmatolojik sorunlara ilişkin Mann-Whitney U testi SORUNLARA BEKLENTİLER SORUNLARA ALGILAR Mann-Whitney U 25364, ,000 Wilcoxon W , ,000 Z -5,809 -,278 Asymp. Sig. (2-tailed),000,001 a. Grouping Variable: 16. Fizik tedavi ve rehabilitasyon hizmetleri aldınız mı? H0: Güneş ışığı alma ile ortopedik ve travmatolojik sorunlar bağımsızdır. Yapılan analizler sonucunda, güneş ışığı alma ile ortopedik ve travmatolojik sorunlar yaşanmasının birbirinden bağımsız değişkenler olmadığı ortaya çıkmıştır. Güneş ışığı alan kişilerin almayanlara göre daha az ortopedik sorunlar yaşadıkları belirlenmiştir.

14 Tablo 11: Güneş ışığı alma ile ortopedik ve travmatolojik sorunlara ilişkin Mann-Whitney U testi SORUNLARA BEKLENTİLER SORUNLARA ALGILAR Mann-Whitney U 75999, ,000 Wilcoxon W , ,000 Z -1,970 -,717 Asymp. Sig. (2-tailed),049,003 a. Grouping Variable: 23. Yıllık düzenlik tatil yapar ve günün belirli saatlerinde en az 40 dakika güneşten faydalanıyor musunuz? H0: Sosyal aktivite ile ortopedik ve travmatolojik sorunlar bağımsızdır. Yapılan analizler sonucunda, sosyal aktivite ile ortopedik ve travmatolojik sorunlar yaşanmasının birbirinden bağımsız değişkenler olmadığı ortaya çıkmıştır. Sosyal aktivite yapamayan bireylerde çevresel sorunlar ve çevresindeki kişilerle olan ilişkilerinde sorunlar bulunmaktadır. Tablo 12: Sosyal aktivite ile ortopedik ve travmatolojik sorunlara ilişkin Ki-kare testi 27. YAŞADIĞINIZ BU SORUNLAR SİZİ SOSYAL HAYATTAN UZAKLAŞTIRDI MI? 28. KENDİNİZE ZAMAN AYIRDIĞINIZ SÜRELERDE SOSYAL AKTİVİTELERDE BİR AZALMA YAŞADINIZ MI? Chi-square 10,727 9,688 Df 2 2 Asymp. Sig.,005,008 a. Kruskal Wallis Test b. Grouping Variable: 3. Kaç yıldır fiziksel açıdan sorun yaşıyorsunuz? H0: Sosyal aktivite ile depresif sorunlar bağımsızdır. Yapılan analizler sonucunda, sosyal aktivite ile depresif sorunlar yaşanmasının birbirinden bağımsız değişkenler olmadığı ortaya çıkmıştır. Sosyal aktivite performans eksikliği konusunda sorun yaşayanların depresyon ve psikolojik sorunlarda yaşadığı belirlenmiştir. Tablo 13: Sosyal aktivite ile depresif sorunlara ilişkin Ki-kare testi 27. YAŞADIĞINIZ BU SORUNLAR SİZİ SOSYAL HAYATTAN UZAKLAŞTIRDI MI? 28. KENDİNİZE ZAMAN AYIRDIĞINIZ SÜRELERDE SOSYAL AKTİVİTELERDE BİR AZALMA YAŞADINIZ MI? Chi-square 96,616 14,391 Df 1 1 Asymp. Sig.,000,000

15 a. Kruskal Wallis Test b. Grouping Variable: 11. Psikolojik rahatsızlık yaşadınız ve yaşıyor musunuz? H0: Fiziksel aktivite ile kilo sorunları bağımsızdır. Yapılan analizler sonucunda, fiziksel aktivite ile kilo sorunları yaşanmasının birbirinden bağımsız değişkenler olmadığı ortaya çıkmıştır. Fiziksel hareket yapamayan bireylerin aşırı kilo sorunu yaşadıkları belirlenmiştir. Bu durum onların performans ve verimliliklerini azaltmaktadır. Tablo 14: Fiziksel aktivite ile kilo sorunlarına ilişkin Anova testi Sum of Squares df Mean Square F Sig. Between Groups,229 1,229,086,009 Within Groups 2358, ,647 Total 2358, Fiziksel, performans ve verimlilik konusundaki sizde ortaya çıkan bu azalmalar aşağıdaki sorunlardan hangilerini meydana getirdi? H0: Fiziksel problemler ile çevreye bağımlılık yaşama sorunu bağımsızdır. Yapılan analizler sonucunda, fiziksel aktivite ile çevreye bağımlı yaşama sorununun birbirinden bağımsız değişkenler olmadığı ortaya çıkmıştır. Fiziksel sorun nedeniyle performans eksikliği ortaya çıkan vakalarda çevrelerine olan ihtiyaçları artmakta, bu durum çevrelerindeki diğer bireyleri rahatsız etmektedir. Tablo 15: Fiziksel problemler ile çevreye bağımlılık yaşama sorununa ilişkin Anova testi Sum of Squares Df Mean Square F Sig. Between Groups,006 1,006,067,006 Within Groups 79, ,089 Total 79, Yaşadığınız bu sorun sizi çevreniz, işiniz, eşiniz ve çocuklarınızla olan ilişkilerde etkisiz kılıyor mu? H0: Fiziksel problemler ile sportif aktivite bağımsızdır. Yapılan analizler sonucunda, fiziksel problemler ile sportif aktivitenin birbirinden bağımsız değişkenler olmadığı ortaya çıkmıştır. Genellikle fiziksel sorun nedeniyle ortaya çıkan sorunlar daha önceden sportif aktivite yapmayanlarda daha fazladır. Fiziksel ve sportif aktivite yapanlarda sorun daha azdır. Tablo 16: Fiziksel problemler ile sportif aktivite sorununa ilişkin Kolmogorov-Smirnov Z testi

16 TRAVMATOLOJİK SAĞLIK SORUNLARA BEKLENTİLER TRAVMATOLOJİK SAĞLIK SORUNLARA ALGILAR Most Extreme Differences Absolute,463,138 Positive,463,115 Negative -,163 -,138 Kolmogorov-Smirnov Z 4,207 1,249 Asymp. Sig. (2-tailed),000,008 a. Grouping Variable: 12. Sportif aktiviteler yapar mısınız? H0: Kilo problemleri ile yaşama zevki bağımsızdır. Yapılan analizler sonucunda, kilo problemleri ile yaşama zevkinin birbirinden bağımsız değişkenler olmadığı ortaya çıkmıştır. Kilo sorunu fazla olan bireylerde yaşamdan zevk almama olasılığı yüksek, performans ve verimliliklerinde çok ciddi azalma bulunmuştur. Ayrıca farklı sağlık sorunları ortaya çıkmaktadır. Bu sorunların başında az hareket edememe, nefes darlığı, çevre desteğinin artmış olması, ilaç ve farklı medikal ürünlere ihtiyaç duyulması, mutsuzluk ve psikolojik sorunlar bulunmaktadır. Tablo 17: Kilo problemleri ile yaşama zevki sorununa ilişkin Anova testi Sum of Squares df Mean Square F Sig. Between Groups,331 1,331 1,459,007 Within Groups 202, ,227 Total 202, Yaşamış olduğunuz bu rahatsızlıkla birlikte yaşamdan zevk alıyor ve mutlu oluyor musunuz? H0: Yaş ile çevre desteğine ihtiyaç duyma birbirinden bağımsızdır. Yapılan analizler sonucunda, yaş ile çevre desteğine ihtiyaç duymanın birbirinden bağımsız değişkenler olmadığı ortaya çıkmıştır. Yaşlılık nedeniyle daha çok çevresine ihtiyaç duyanların erkek ve 70 yaş üzerindeki kişiler olduğu belirlenmiştir. Tablo 18: Yaş ile çevre desteğine ihtiyaç duyma sorununa ilişkin Anova testi Sum of Squares df Mean Square F Sig. Between Groups,293 4,073,611,005 Within Groups 106, ,120 Total 106, Yaşadığınız sorun sizi çevrenizdeki diğer bireylere muhtaç ediyor mu? H0: Yaş ile fiziksel problem çeşitleri birbirinden bağımsızdır. Yapılan analizler sonucunda, yaş ile fiziksel problem çeşitlerinin birbirinden bağımsız değişkenler olmadığı ortaya çıkmıştır. En fazla yaşanan sorun fiziksel yorgunluk, unutkanlık ve fiziksel ağrılar nedeniyle uykusuzluk olarak bulunmuştur.

17 Tablo 19: Yaş ile çevre desteğine ihtiyaç duyma sorununa ilişkin Anova testi Sum of Squares df Mean Square F Sig. Between Groups 52, ,057 5,028,001 Within Groups 2306, ,597 Total 2358, Fiziksel, performans ve verimlilik konusundaki sizde ortaya çıkan bu azalmalar aşağıdaki sorunlardan hangilerini meydana getirdi? SONUÇ VE DEĞERLENDİRME Yapılan faktör analizi sonucu 2 faktör belirlenmiştir. a. Ortopedik ve travmatolojik sağlık sorunlara beklentiler b. Ortopedik ve travmatolojik sağlık sorunlara algılar Sigara ve alkol tüketimi ile ortopedik ve travmatolojik sorunlar yaşanmasının birbirinden bağımsız değişkenler olmadığı ortaya çıkmıştır. Yani sigara ve alkol tüketimi, ortopedik ve travmatolojik sorunların yaşanmasında etkili bir değişkendir. Sportif aktivitelere katılım ile ortopedik ve travmatolojik sorunlar yaşanmasının birbirinden bağımsız değişkenler olmadığı ortaya çıkmıştır. Yani sportif aktivitelere katılanlara daha az ortopedik sorunlar yaşamaktadır. Doğum sayısı ile ortopedik ve travmatolojik sorunlar yaşanmasının birbirinden bağımsız değişkenler olmadığı ortaya çıkmıştır. İki ve üzeri doğum yapan kadınlar daha çok ortopedik sorun yaşamaktadır. Yeme içme sorunu ile ortopedik ve travmatolojik sorunlar yaşanmasının birbirinden bağımsız değişkenler olmadığı ortaya çıkmıştır. Yeme içme sorunu yaşayan kişiler daha çok ortopedik sorunlar yaşamaktadır. Meslek ile ortopedik ve travmatolojik sorunlar yaşanmasının birbirinden bağımsız değişkenler olmadığı ortaya çıkmıştır. Masa başı işe sahip olanlarda ortopedik ve travmatolojik sorun yaşama ihtimali daha yüksektir. Cinsiyet ile ortopedik ve travmatolojik sorunlar yaşanmasının birbirinden bağımsız değişkenler olmadığı ortaya çıkmıştır. Cinsiyet ve kalıtsallık ortopedik sorunlar yaşama ihtimalini artıran değişkenlerdir. Fiziksel rehabilitasyon ile ortopedik ve travmatolojik sorunlar yaşanmasının birbirinden bağımsız değişkenler olduğu ortaya çıkmıştır. Fiziksel rehabilitasyon tedavisi alan kişilerin ortopedik sorunlarının devam ettiği belirlenmiştir.

18 Güneş ışığı alma ile ortopedik ve travmatolojik sorunlar yaşanmasının birbirinden bağımsız değişkenler olmadığı ortaya çıkmıştır. Güneş ışığı alan kişilerin almayanlara göre daha az ortopedik sorunlar yaşadıkları belirlenmiştir. Sosyal aktivite ile ortopedik ve travmatolojik sorunlar yaşanmasının birbirinden bağımsız değişkenler olmadığı ortaya çıkmıştır. Sosyal aktivite yapamayan bireylerde çevresel sorunlar ve çevresindeki kişilerle olan ilişkilerinde sorunlar bulunmaktadır. Sosyal aktivite ile depresif sorunlar yaşanmasının birbirinden bağımsız değişkenler olmadığı ortaya çıkmıştır. Sosyal aktivite performans eksikliği konusunda sorun yaşayanların depresyon ve psikolojik sorunlarda yaşadığı belirlenmiştir. Fiziksel aktivite ile kilo sorunları yaşanmasının birbirinden bağımsız değişkenler olmadığı ortaya çıkmıştır. Fiziksel hareket yapamayan bireylerin aşırı kilo sorunu yaşadıkları belirleniştir. Bu durum onların performans ve verimliliklerini azaltmaktadır. Fiziksel aktivite ile çevreye bağımlı yaşama sorununun birbirinden bağımsız değişkenler olmadığı ortaya çıkmıştır. Fiziksel sorun nedeniyle performans eksikliği ortaya çıkan vakalarda çevrelerine olan ihtiyaçları artmakta, bu durum çevrelerindeki diğer bireyleri rahatsız etmektedir. Fiziksel problemler ile sportif aktivitenin birbirinden bağımsız değişkenler olmadığı ortaya çıkmıştır. Genellikle fiziksel sorun nedeniyle ortaya çıkan sorunlar daha önceden sportif aktivite yapmayanlarda daha fazladır. Fiziksel ve sportif aktivite yapanlarda sorun daha azdır. Kilo problemleri ile yaşama zevkinin birbirinden bağımsız değişkenler olmadığı ortaya çıkmıştır. Kilo sorunu fazla olan bireylerde yaşamdan zevk almama olasılığı yüksek, performans ve verimliliklerinde çok ciddi azalma bulunmuştur. Ayrıca farklı sağlık sorunları ortaya çıkmaktadır. Bu sorunların başında az hareket edememe, nefes darlığı, çevre desteğinin artmış olması, ilaç ve farklı medikal ürünlere ihtiyaç duyulması, mutsuzluk ve psikolojik sorunlar bulunmaktadır. Yaş ile çevre desteğine ihtiyaç duymanın birbirinden bağımsız değişkenler olmadığı ortaya çıkmıştır. Yaşlılık nedeniyle daha çok çevresine ihtiyaç duyanların erkek ve 70 yaş üzerindeki kişiler olduğu belirlenmiştir. Yaş ile fiziksel problem çeşitlerinin birbirinden bağımsız değişkenler olmadığı ortaya çıkmıştır. En fazla yaşanan sorun fiziksel yorgunluk, unutkanlık ve fiziksel ağrılar nedeniyle uykusuzluk olarak bulunmuştur.

19 KAYNAKLAR 1. Alpkaya, U., Mengütay, S. (2004), Fiziksel Aktivitenin Reaksiyon Sürecinin İncelenmesi Gazi Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi. 9(3), ss American College of Sports Medicine. In: Thompson, W.R., Gordon, N.F., Pescatello, L.S., eds. ACSM s Guidelines for Exercise Testing and Prescription. 8th ed. Philadelphia: Lippincott Williams& Wilkins, pp , Arslan C, Koz M, Gür E, Mendeş B. (2003). Üniversite öğretim üyelerinin fiziksel aktivite düzeyleri ve sağlık sorunları arasındaki ilişkinin araştırılması, Fırat. Üniversitesi Sağlık Bil. Dergisi, 17(4), Arslan, C., Güllü, M. & Tutal, V. (2012). Spor yapan ve yapmayan ilköğretim öğrencilerinin depresyon durumlarının bazı değişkenlere göre incelenmesi. Niğde Üniversitesi Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 5 (2), Atay, E., Hekim, M., (2013). Yetişkin bireylerde bedensel Etkinliğin sağlık üzerine etkileri, uluslar arası hakemli akademik spor sağlık ve tıp bilimleri dergisi, 3(7): Aydın, Z. D. (2006). Toplum ve Birey İçin Sağlıklı Yaşlanma: Yaşam Biçiminin Rolü. Süleyman Demirel Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi, 13(4), Bilginer B. Tuncer A. Apani E. (1996). Adana Huzurevi ve Yenibaraj Sağlık Ocağı Bölgesindeki 65 yaş ve Üzeri Yaşlıların Demografik Özellikleri. 5. Ulusal Halk Sağlığı Kongresi Bildiriler Kitabı. İstanbul. Sayfa: Bilir N. (2015). Yaşlılıkta Kaliteli Yaşam. Erişim Tarihi: Bulut S. (2013). Sağlıkta sosyal bir belirleyici; fiziksel aktivite. Turk Hij Den Biyol Derg, 70(4): Bulut S. Sağlıkta Sosyal Bir Belirleyici; Fiziksel Aktivite. Türk Hij Den Biyol Derg, 2013; 70(4): Cress, M.E., Bucher, D.M., Prohaska, T., et al. (2004), Physical Activity Programs and Behavior Counseling in Older Adult Population Medicine&Science in Sport&Exercise. 36 (11), ss Donnelly, J.E., Blair, S.N., Jakicic, J.M., Manore, M.M., Rankin, J.W., Smith, B.K., American College of Sports Medicine. American College of Sports Medicine Position Stand. Appropriate physical activity intervention strategies for weight loss and prevention of weight regain for adults, Med Sci Sports Exerc, 41(2): pp , Esen E, Bölükbaşı S, Bölükbaşı A. (2008). Osteoporotik kırıkta farmakolojik yaklaşım Ortopedi Travmatoloji Özel Dergisi, 1(4), Gauchard GC, Jeandel C, Perrin PP. (2001). Physical and Sporting Activities Improve Vestibular Afferent Usage and Balance in Elderly Human Subjects. Gerontol, 47: Genç M, Eğri M, Kurçer MA, Kaya M, Pehlivan E, Karaoğlu L, ve ark. (2002). Malatya kent merkezindeki banka çalışanlarında fizik aktivite sıklığı. İnönü Üniv Tıp Fak Derg, 9(4): Hall, N. (2011). Give it everything you got: Resilience for young males through sport. International Journal of Men s Health. 10 (1), Haskell, W.L., Lee, L.M., Pate, R.R., et al. (2007), Physical Activity and Public Health: Updated Recommendation for Adults From the American College of Sports Medicine and the American Heart Association Medicine Science Sports Exercise. 39(8), ss

20 18. Heyward VH. (2006). Advanced Fitness Assessment and Exercise Prescription. 5th ed. USA: Human Kinetics, erişim tarihi: %20haftas_%20bilgi%20notu%20(1 ).pdf, Türkiye Halk Sağlığı Kurumu Obezite, Diyabet Ve Metabolik Hastalıklar Daire Başkanlığı, halk sağlığı haftası (3-9 eylül) sağlık için hareket edelim, erişim tarihi: Kaya, Özer, D., Baltacı, G., (2012). İş Yerinde Fiziksel Aktivite, Sağlık Bakanlığı, Türkiye Halk Sağlığı Kurumu, Obezite Diyabet ve Metabolik Hastalıklar Dairesi Başkanlığı, yayın no: 730, Ankara. 22. Kaya, Özer, D., Baltacı, G., (2012). İş Yerinde Fiziksel Aktivite, Sağlık Bakanlığı, Türkiye Halk Sağlığı Kurumu, Obezite Diyabet ve Metabolik Hastalıklar Dairesi Başkanlığı, yayın no: 730, Ankara, erişim: _12_isyerindefizikselaktivite.pdf, erişim tarihi: Öztürk M. (2005). Üniversitede eğitim öğretim gören öğrencilerde uluslararası fiziksel aktivite anketinin (IPAQ) geçerliliği ve güvenirliği ve fiziksel aktivite düzeyinin belirlenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Hacettepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü. 24. Polat Ü. Kahraman BB. Yaşlı Bireylerin Sağlıklı Yaşam Biçimi Davranışları ve Algılanan Sosyal Destek Arasındaki İlişki. Fırat Tıp Dergisi, 2013; 18(4): Sağlam, M., Güçlü, Boşnak, M.,İnce, İnal, D., Savcı, S.,Arıkan, H., (2008). Sigara Ve Fiziksel aktivite, T.C. Sağlık Bakanlığı Temel Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü Beslenme ve Fiziksel Aktiviteler Daire Başkanlığı, Ankara, yayın no: 731. Erişim: erişim tarihi: Sağlık Bakanlığı, Türkiye fiziksel aktivite rehberi, (2014). Yaşlılarda fiziksel aktivite, Ankara, erişim: df, erişim tarihi: Soyuer F. Soyuer A. Yaşlılık ve fiziksel aktivite. İnönü Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi, 2008;15(3): Türkiye Fiziksel Aktivite Rehberi, 2014). 2.baskı, Kuban Matbaacılık Yayıncılık, yayın no: 940, Ankara, erişim: pdf, erişim tarihi: Weiss, H.M. (2002). Effects of Justice Conditions on Discrete Emotions, Ournal of Applied Psychology, 84, pp WHO Europe. The determinants of obesity. In: Branca, F., Nikogosian, H., Lobstein, T., eds. The Challenge of Obesity in the WHO European Region and The Strategies For Response. 1st ed. Copenhagen: WHO, pp.13-23, Yeltepe, H. & Yargıç, L. (2011). Egzersiz ve stres, Türkiye Klinikleri Psikiyatri Özel Dergisi, 4(3), Yıldırım, M., Akyol, A.,Ersoy, G., (2012). Şişmanlık (obezite) ve fiziksel aktivite, T.C. Sağlık Bakanlığı, Türkiye Halk Sağlığı Kurumu, Obezite Diyabet ve Metabolik Hastalıklar Dairesi Başkanlığı, Ankara, yayın no: 729. Erişim: _11_sismanlikvefizikselaktivite.pdf, erişim tarihi: