HAÇLI SEFERLERİ TARİHİ 6.Ders. Dr. İsmail BAYTAK. Haçlı Devletleri nin Kuruluşu

Transkript

1 HAÇLI SEFERLERİ TARİHİ 6.Ders Dr. İsmail BAYTAK Haçlı Devletleri nin Kuruluşu

2 Doğu'da Kurulan Haçlı Devletleri Birinci Haçlı Seferi sırasında ve sonrasında Haçlılar doğuda; Urfa, Antakya, Kudüs, Trablus,..bu 4 merkezde devlet kurdular.

3 Urfa Haçlı Hontluğu: ( ) Türklere karşı Urfa daki Ermenilerin yardım daveti isteği üzerine Maraş civarında ana ordudan ayrılan 1098 de Antakya kuşatmasıyla uğraşan haçlı komutanı Baudouin de Boulogne yol üstünde Ravendan ve Tell-Başir kalelerini Türklerden alarak Hristiyan halkın sevinç gösterileri ile URFA ya girdi. Amacı farklıydı kendisi için hakimiyet sahası merkezi arıyordu. Bu sırada Urfa da Selçuklu Şam meliki Tutuş tarafından gönderilen Thoros adlı eski bir Doğu Roma komutanı vardır. Thoros politik durumunu sağlamlaştırmak için bu yardımı istemiştir. Daha sonraları ise hem Selçuklu dan hem de Doğu Roma dan Edessa yı yönetmeye başlamıştır. bağımsız olarak Ermeni asıllı olduğu ve Ortodoks hristiyanlığa inandığı için Edessa Ermenileri tarafından sevilmiyordu. Thoros, Baudouin in Edessa da yönetimi ele almasını bir antlaşmayla kabul etti. Ancak Baudouin Thoros aleyhine önce gizli entrikalara girişti ve sonra açıkça onu Edessa nın iç kalesinde kuşatmaya aldı. Şehri terk etmek üzere olan Thoros, Ermeni asıllı bir grup tarafından yakalanıp linç edildi.

4 Böylece Edessa nın tek yöneticisi olarak kalan Baudouin burada Edessa kontluğunu kurdu ve kendini ilk Edessa kontu ilan etti. Doğu'daki ilk Haçlı devleti oldu(10 Mart 1098). Baudouin kısa zamanda civardaki bazı kalelerle Samsat ve Seruc'u ele geçirerek kontluğun arazisini genişletti. Ancak ağabeyi Godefroi'nın ölümü üzerine kontluğun idaresini kuzeni Baudouin du Bourg'a devrederek Kudüs'e gitti ve kral unvanıyla idarenin başına geçti. Urfa'nın ikinci kontu Baudouin du Bourg( ) kontluğun topraklarını fazla genişletemediyse de Türk saldırılarına karşı koruyabildi. 1102'de yanına gelen kuzeni Joscelin de Courtenay kendisine iyi bir yardımcı oldu. 1118'de Baudouin'in ölümü üzerine Kudüs tahtına bu defa Baudouin du Bourg geçti ve Urfa'nın idaresini Joscelin'e bıraktı.

5 Baodouin I Baodouin II

6 Godefroi

7 Joscelin

8 İmameddin Zengi ve Urfa nın Fethi Joscelin in 1131'de ölümünden sonra yerini alan oğlu II. Joscelin'in zamanında atabek İmâdeddin Zengi 24 Aralık 1144'te Urfa'yı fethetti ve kontluk son buldu. Bununla beraber Haçlılar, II. Joscelin'in idaresinde Tell Bâşir merkez olmak üzere Fırat'ın batısında 1150'ye kadar varlıklarını sürdürdüler. 1150'de Joscelin, Nureddin Mahmud Zengi'ye esir düştü ve Halep zindanında öldü. Karısı, kontluktan geri kalan toprakları Bizans'a satıp bölgeden ayrıldı.

9

10 Antakya Prinkepsliği (1099) Antakya Kuşatması: Yollarına devam eden haçlılar, Torosları iki değişik geçitten geçerek Çukurova bölgesine oradan da Antakya önlerine geldiler. Antakya ya gelen ordunun başında Taranto prensi Boemondo vardı. Boemondo I. Haçlı Seferi nin en etkili askeri komutanlarındandı. İsmen Büyük Selçuklu Devleti ne tabi olan Antakya Emiri olan Yağsıyan Haçlılar'ın Antakya'ya doğru geldiklerini haber alınca, şehirdeki Hristiyanlardan endişelenmeye başladı. Antakya'lı Müslümanları erkekleri surların dışına çıkarıp şehrin etrafına hendek kazmalarını emretti ve Müslümanların yanına hiçbir yabancıyı sokmadı. Ertesi gün de aynı şekilde Antakya lı Hristiyan erkekleri surlar dışına çıkarıp hendek kazmalarını emretti, onların yanında da hiçbir Müslüman yoktu. Ama Yağsıyan Antakya'lı Hristiyan erkekleri şehir surları içine almadı. Bundan sonra Emir Yağsıyan Antakya kalesinde güçlü bir direnişle 9 ay süren bir savunma yaptı. Ancak savunmasına rağmen haçlılar karşısında yenik düştü. 3 Haziran 1098 de ihanet ile elde edilen Antakya İmp a verilen söze rağmen teslim edilmedi.

11

12

13 Haçlılar tüm şehri ele geçirdikten sonra karşılık olarak Selçuklular da Musul Atabeyi Kürboğa nın topladığı müslüman ordusu ile Antakya önlerine gelip Antakya kalesi içine bulunan Haçlı ordusunu kuşatmaya aldı. Diğer taraftan kalede 12 gün kapalı kalan hristiyanlar büyük açlık çektiler. Soylu ve şövalyeler atlarını; diğer Haçlılar yakalayabildikleri her türlü yaşayan hayvanı ve ağaç kabuğu ve otları yemeye başladılar. Keşiş Marsilya'lı Pierre Barthelemy dinsel hayaller görmeye başlayıp İsa'nın çarmıha gerildikten sonra öldürülmesi için kullanılan "Kutsal Mızrak"ın Antakya Katedrali'nin zemininde gömülü olduğunun rüyasını gördüğünü bildirdi. Antakya Katedrali zemininde yapılan kazı ile bir mızrak bulundu. Bunu bir mucize sayan ve üstün moral kazanan Haçlılar Kutsal Mızrak'ı taşıyan Le Puy Başpiskoposu Adhemar ile 8 Haziran 1098'de kaleden huruç hareketi yaptılar. Hal böyleyken Kürboğa nın ordusundan emirlerin ayrılması Selçuklular büyük bir mağlubiyet yaşadı.

14

15 Antakya'nın ilk hâkimi Bohemund, 1100 Ağustos'unda Danişmendli beyi tarafından esir edilince yerini yeğeni Tankred aldı. Üç yıl sonra serbest kalan Bohemund, 1104'te Avrupa'ya dönerek papa II. Pascalis'i yeni bir Haçlı Seferi konusunda ikna etti. Ancak topladığı ordu ile Doğu'ya gitmek yerine Bizans'ın Dyrrhakhion şehrine saldırdı. Fakat saldırı başarısız oldu ve Bohemund imparatora Antakya için vassallik yemini etmeye mecbur kaldı. Ardından İtalya'ya döndü ve 1111 'de öldü. Antakya'nın idaresine sahip olan Tankred ise dayısının yeminini hiçe sayarak Bizans hâkimiyetini tanımadı.

16 Taranto prensi Boemondo I. Boemondo (yahut Bohemund veya Boamund) (1054? 3 Mart 1111, Bari) Norman asilzade, Taranto ve Antakya prensi. İtalya ya yerleşen Normanlar ın soylularındı. Kendine doğuda bir ülke fethedip orada hükümdarlık yapabileceği düşüncesiyle Birinci Haçlı seferi'ne katılmış; Antakya'nın Haçlılar tarafından kuşatılıp fethine kadar tüm Haçlı ordusunun Anadolu'yu geçişinde komutanlığını yapmıştır. Ocak 1099'da Haçlılar Antakya Prensliği ni kurunca Antakya Prensi oldu. Doğu Haçlılar Prensliği tasarısı Harran Muharebesi nde aldığı yenilgi ile suya düşünce Avrupa ya dönen Boemond, Fransa Kralı I. Filip'in kızı Konstans ile evlenerek yeni bir statü kazandı. Tekrar Akdeniz e dönüp Bizans la mücadele etmeyi denese de başarısız olup Bizans vassalı olmayı kabul etti ve ömrünü İtalya da tamamladı.

17 Kanlı Meydan Savaşı(28 Haz.1119) 1112'de ölümünden sonra prinkepsliğin idaresi kuzeni Roger de Salerne'e geçti. Haleb de Rıdvan ın hakimiyetinden sonra haçlılar a karşı İlgazi geçmişti. İlgazi Dımaşk emiri Tuğtekin ile anlaşarak Antakya ya saldırdı. Roger Urfa-Kudüs-Trablus dan yardım ister. Antakya'daki Norman hâkimiyeti, Artuklu beyi İlgazi'ye karşı 28 Haziran 1119'da yapılan savaşta (Ager Sanguinis) büyük bir darbe yediği gibi, Roger de savaşta öldü. 1126'da Bohemund'un oğlu II. Bohemund gelinceye kadar Antakya'nın idaresini Kudüs kralı II. Baudouin üstlendi. 1126'da prinkepsliğin başına geçen ve kral II. Baudouin'in kızı Alice ile evlenen II. Bohemund'un hâkimiyeti, 1130'da Danişmendlilerle yaptığı savaşta ölmesiyle kısa zamanda son buldu. Eşi Alice, kızı Constance namına idareyi üzerine aldıysa da, 1136'da Constance ile evlenen Raymond de Poitiers, prinkepsliğin başına geçti. Onun hâkimiyeti de 1149'da Halep hükümdarı Nureddin Mahmud'a karşı yaptığı savaşta ölümüyle noktalandı. Hanımı Constance ise Renaud de Châtillon ile evlendi. Renaud'nun Antakya hâkimiyeti de 1161'de Nureddin'e esir düşmesiyle son buldu. Yerini Konstance'ın ilk kocası Raymond'dan olan oğlu III. Bohemund aldı. Onu, oğlu, torunu ve halefleri takip ettiyse de, Antakya prinkepsliği 1268'de Memlûk sultanı Baybars tarafından ortadan kaldırılıncaya kadar Doğu siyasetinde fazla söz sahibi olamadan varlığını sürdürdü.