PALYATİF BAKIMDA DİYANET İŞLERİ BAŞKANLIĞININ ROLÜ

Transkript

1 PALYATİF BAKIMDA DİYANET İŞLERİ BAŞKANLIĞININ ROLÜ Yusuf NAZLIM 21 Aralık 2015 ANKARA

2 Palyatif Bakım multidisipliner bir çalışma neticesinde, ilgili tüm kurum ve kuruluşların katkıları ile ortaya konabilir. Bu sebeple

3 Diyanet İşleri Başkanlığı toplumun dinî, ahlaki ve manevi değerlerini sürekli canlı tutmak amacıyla İslâm dininin temel kaynaklarına dayalı doğru ve güncel bilgi ile toplumu din konusunda aydınlatma, inanç, ibadet ve ahlak esasları ile ilgili işleri yürütme misyonu; Dinî, ahlaki ve manevi değerleri sürekli ayakta tutan, bütün insanlığın barış ve huzuruna katkı sağlayan, İslâm ile ilgili her konuda referans alınan en etkin ve saygın kurum olma vizyonundan hareketle Cami dışında sunulan din hizmetleri kapsamında

4 işbirliği ile tüm topluma hizmet sunmakta ilgili Sağlık Bakanlığı Adalet Bakanlığı Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı Gençlik ve Spor Bakanlığı Milli Eğitim Bakanlığı gibi kurum ve STK lar kurum ve kuruluşlarla protokoller imzalamaktadır.

5 SAĞLIK BAKANLIĞI İLE İŞBİRLİĞİ

6 HASTA HAKLARI YÖNETMELİĞİ «Sağlık kurum ve kuruluşlarının imkânları ölçüsünde hastalara dini vecibelerini serbestçe yerine getirebilmeleri için gereken tedbirler alınır. Kurum hizmetlerinde aksamalara sebebiyet verilmemek, başkalarını rahatsız etmemek ve personelce düzenlenip yürütülen tıbbi tedaviye hiç bir şekilde müdahalede bulunulmamak şartı ile hastalara dini telkinde bulunmak ve onları manevi yönden desteklemek üzere talepleri halinde, dini inançlarına uygun olan din görevlisi davet edilir. Bunun için, sağlık kurum ve kuruluşlarında uygun zaman ve mekân belirlenir. ifadesi * * 663 sayılı Sağlık Bakanlığı ve Bağlı Kuruluşlarının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararname ve 01/08/1998 tarihli ve sayılı Resmi Gazetede yayınlanan "Hasta Hakları Yönetmeliği" nin "Dini Vecibeleri Yerine Getirebilme ve Dini Hizmetlerden Faydalanma" konusundaki 38. Maddesinde yer alan

7 Uluslararası Haklar Dünya Sağlık Örgütü tarafından kabul edilen "Evrensel Hasta Hakları" 11. maddesine göre, hastanın kuruluşun imkânları ölçüsünde ve idarece alınan tedbirler çerçevesinde, dini vecibelerini yerine getirmeye hakkı vardır yılında Lizbon da tüm dünya ülkelerinin tabip odalarının katıldığı toplantıda Dünya Tabipler Birliği Hasta Hakları Bildirgesi nin Dini Yardım Hakkı başlıklı 6. maddesinde Hasta, uygun bir dini temsilcinin yardımı da dâhil olmak üzere ruhi ve manevi teselliyi kabul veya reddetme hakkına sahiptir denilmektedir. Dünya Tabipler Birliği tarafından Eylül 1995 tarihinde Lizbon Hasta Hakları Bildirgesi gözden geçirilerek Bali Bildirgesi yayımlanmıştır. Bu bildirinin de 11. Maddesinde hastanın dini destek hakkı olarak şu ifadelere yer verilmiştir. Hasta kendi dinlerine uygun bir dini temsilcinin ruhi ve moral tesellisini kabul veya reddetme hakkına sahiptir.

8 Bir sistem olarak hastane içerisinde dinin fonksiyonel bir yere sahip olması, Hastanelerin, sosyal, kültürel, ekonomik ve hukuki işlere olduğu kadar dini birtakım işlevlere de sahip olması, Her hastanede mali işler bürosu, hukuk bürosu ve idari işler bürosu bulunduğu gibi bir de manevi destek biriminin de bulunmasının bir ihtiyaç haline gelmesi, Günümüz insanının sağlık tesislerinde manevi destek hizmetlerine ihtiyaç duyması ve benzeri sebeplerle

9 DİYANET İŞLERİ BAŞKANLIĞI İLE SAĞLIK BAKANLIĞI ARASINDA HASTANELERDE MANEVİ DESTEK SUNMAYA YÖNELİK İŞBİRLİĞİ PROTOKOLÜ 07 Ocak 2015 tarihinde imzalanmıştır.

10 PROTOKOL KAPSAMINDA SUNULAN MANEVİ DESTEK HİZMETLERİNİN AMACI Sağlık Bakanlığı tarafından belirlenen sağlık tesislerinde Talep eden Hasta Hasta yakını ve Hastane personeline, içinde bulundukları şartlar göz önünde bulundurularak tıbbi müdahaleye hiçbir şekilde müdahil olmadan dini konularda danışmanlık ve rehberlik hizmetleri sunarak moral vermek, onları motive etmek ve manevi destek hizmeti sunmak amaçlanmıştır.

11 Protokol sonrasında, Diyanet İşleri Başkanlığı ve Sağlık Bakanlığı yetkilileri ile farklı üniversitelerden akademisyenlerin katılımı ile Hastanelerde Manevi Destek Çalıştayı düzenlenmiştir.

12 İstişare toplantıları ve çalıştay sonunda 81 il müftülüğünde manevi destek hizmeti sunabilecek personel tespit edilmiştir İlahiyat fakültesi mezunu ve bunlar arasından 262 Yüksek Lisans ve Doktora eğitimi olan müftülük personelinin manevi destek hizmetlerini gönüllü olarak sunabilecekleri bildirilmiştir. 6 (altı) ilden din psikolojisi, din eğitimi, din sosyolojisi, dini danışmanlık ve rehberlik alanında lisansüstü eğitim yapan ve gönüllü olan 20 (yirmi) müftülük personeli seçilmiştir. 20 (yirmi) personele 23 Şubat/27 Mart 2015 tarihleri arasında 5 (beş) hafta 200 (ikiyüz) saatlik süreyle alanında uzman çalışmacılar, farklı üniversitelerden akademisyenler ile Sağlık Bakanlığı ve Başkanlığımız yetkililerinden oluşan 32 kişi tarafından Diyanet İşleri Başkanlığı Rıfat Börekçi Eğitim Merkezinde «Hastanelerde Manevi Destek Eğitimi» verilmiştir.. İki kurumun koordinesi ile Ankara, İstanbul, Erzurum, Kayseri, Samsun ve Ordu illerinde pilot uygulama başlatılmıştır.

13

14

15 Manevi Desteği Kimler Sunmaktadır? 1. İlahiyat Fakültesi Mezunu Manevi Destek Hizmetlerini: 2. Din Psikolojisi, Din Eğitimi, Din Sosyolojisi, Dini Danışmanlık ve Rehberlik alanlarından birisinde yüksek lisans/doktora eğitimi olan veya bu alanda yurt içi/yurt dışı tecrübesi olan 3. Başkanlığımız ile Sağlık Bakanlığının koordinesi ve farklı üniversitelerden akademisyenlerin katkıları ile düzenlenen «Manevi Destek Eğitimi» almış kişiler arasından seçilen Diyanet İşleri Başkanlığı Personeli sunmaktadır..

16 1. Manevi Destek Eğitimine Katkı Sağlayan Akademisyen Hocalarımız Prof. Dr. Abdulkerim BAHADIR Prof. Dr. Ali SEYYAR Prof. Dr. Aliye Mavili AKTAŞ Prof. Dr. Asım YAPICI Prof. Dr. Bünyamin SOLMAZ Prof. Dr. Enbiya YILDIRIM Prof. Dr. Hatice DEMİRBAŞ Prof. Dr. Hayati HÖKELEKLİ Prof. Dr. Hüseyin PEKER Prof. Dr. Kurtman ERSANLI Prof. Dr. Nurullah ALTAŞ Prof. Dr. Öznur ÖZDOĞAN Prof. Dr. Zeki Salih ZENGİN Doç. Dr. Recep TAYFUN Doç. Dr. Saadettin ÖZDEMİR Yrd. Doç. Dr. Arif KORKMAZ Yrd. Doç. Dr. İlhan TOPUZ Yrd. Doç. Dr. Mustafa KOÇ Yrd. Doç. Dr. Sema ERYÜCEL Yrd. Doç. Dr. Turgay ŞİRİN Yrd. Doç. Dr. Naci KULA Uzman Dr. Orhan KOÇ Dr. İnayet ÖZTÜRK Dr. Levent ŞÜMÜR Dr. Serpil BAŞAR Dr. Uğur ÖZDEMİR Dr. Ümit ATEŞKAN Levent ŞÜMÜR Ayfer ÖZBEK

17 MANEVİ DESTEK EĞİTİMİ DERSLERİ (ALFABETİK SIRA) 1. Anlam Kazanma Sürecinde Rol Oynayan Psiko-Sosyal Süreçler ve Din 2. Bakıma Muhtaç Bireylere Yönelik Manevi Destek 3. Başa Çıkma ve Dini Başa Çıkma Becerileri 4. Beden Dili 5. Bir Din Öğretimi Olarak Dini Danışmanlık ve Rehberlik 6. Danışma Kuramları 7. Değerler Eğitimi (Sabır ve Başaçıkma) 8. Değerler Psikolojisi (Merhamet ve Şefkat) 9. Din Hizmetlerinde Rehberlik ve İletişim Yöntemleri 10. Din Hizmetlerinde İletişim ve Önemi

18 11. Dini Başetme 12. Dini Danışma ve Rehberlik Yaklaşımları 13. Dini Danışmanın Mesleki ve Kişisel Özellikleri 14. Dini Danışmanlığın Dinî ve Kültürel Zemini 15. Dini Danışmanlığın Teorik Temelleri 16. Dini Danışmanlık Teorileri 17. Dünya da ve Türkiye de Manevi Bakım Hukuku 18. Fizyoloji ve Psikolojiye Giriş 19. Geriatri / Engelli / Kronik Hastası ve Ailesinin Özellikleri/Manevi Bakım 20. Hadislerle Tıbbu'n-Nebevi ve Önemi

19 21- Hasta Hakları (Mahremiyet, Bilgi Güvenliği ve Gizliliği Vb.) 22- Hasta ve Yakınlarına Manevî Destek ve Bakım Konsepti 23- Hasta Yakınının Hastaya Yönelik Manevi Desteği 24- Hastalıklara Maruz Kalan Peygamberlerin ve Sahabiler 25- Hastane Organizasyon Yapısı ve İşleyişi 26- Hastanede Dini Hayat 27- Hastanede Dini İletişim ve Yöntemleri 28- Hastanelerde Manevi Bakım Modeli ve Uygulaması 29- Hastanelerde Manevi Bakımın Önemi 30- Hayat, İnsan, Anlam Arayışı ve Modern İnsanın Anlamsızlık Sorunu

20 31- İletişim Süreç ve Teknikleri Görüşme Teknikleri 32- İslamda Hastalık ve Sağlık Kavramları 33- İslami Değerler Açısından Manevi Sosyal Hizmetler 34- Kriz Durumlarında Danışmanlık 35- Logoterapide Anlam, Anlam Kazanma Süreçleri ve Din 36- Manevi Bakım 37- Manevi Bakımda Etkili İletişim 38- Manevi Bakımda Sosyal Hizmetler 39- Manevi Danışmanlık İlkeleri ve Önemi 40- Manevi Danışmanlık Teknikleri

21 41- Namaz Özelinde İbadetlerin Biyo-Psiko-Sosyal Etkileri 42- Psikolojik Danışma İlke ve Teknikleri 43- Rehberlik ve Danışmanlığın Sosyolojik Temelleri 44- Ruh Sağlığı ve Din 45- Sağlık Hukuku 46- Sosyal Hizmet Mesleği 47- Temel Sağlık Bilgisi / Sağlık ve Hastalık Terminolojisi 48- Tıbbî Sosyal Hizmetlerde Manevi Destek 49- Tıp ve Din İlişkisi

22 27 Ekim 2015 tarihinde Sağlık Tesislerinde Manevi Destek Hizmetleri Pilot Uygulama Değerlendirme Toplantısı» yapılmıştır.

23 Toplantıda 3 ay süreyle pilot uygulamanın güçlü ve zayıf yönleri ele alınmış, Aralık 2015 tarihleri arasında Sağlık Tesislerinde Manevi Destek Hizmetleri Çalıştayı yapılması kararlaştırılmıştır. Şu anda tarihleri arasını kapsayacak şekilde 12 sağlık tesisinde manevi destek hizmetleri devam etmektedir.

24 27 Temmuz 18 Aralık 2015 tarihleri arasında Yaklaşık 5 ay süreyle 15 Manevi Destek Görevlisi 6 ilde 12 sağlık tesisinde 6045 hasta, hasta yakını ve hastane personeline (634 Palyatif Bakım hasta ve yakınlarına) manevi destek hizmeti sunmuşlardır.

25 SAĞLIK TESİSLERİNDE SUNULAN MANEVİ DESTEK HİZMETLERİ İSTATİSTİKİ BİLGİLER * S.NO ADI SOYADI İL HASTA H. YAKINI H. PERS. TOPL. PALYATİF HASTA 1 FATİH VE KENAN SAMSUN YASEMİN VE ÖMER ERZURUM ZEHRA YILDIZ ANKARA NİHAL VE SEBAHATTİN İSTANBUL YAVUZ İLGİN KAYSERİ ABDUSSAMED AYDIN İSTANBUL SÜHEYB VE ÜMMÜGÜLSÜM ANKARA SEVGİ KUŞKAYALI ORDU AYSUN ÖZKAN İSTANBUL AHMET ERDOĞAN ANKARA/ ULUS DEV AHMET ERDOĞAN ANKARA/ETİMES EROL KOÇ ORDU PALY. H. YAKINI GENEL TOPLAM PALYATİF T. * tarihleri arasını kapsamaktadır.

26 GENEL SEKRETERLİK SAĞLIK TESİSLERİ MÜFTÜLÜK PERSONELİ Ankara 1.Bölge KHB GS Ankara Numune EAH Zehra YILDIZ (Vaiz) Ankara 2.Bölge KHB GS Ankara Ulus Devlet Hastanesi Ahmet ERDOĞAN (İ.H.) Ankara 3.Bölge KHB GS Ankara Abdurrahman Yurtaslan Onkoloji EAH Ankara Etimesgut Devlet Hastanesi Süheyb OKUR (İ.H) Ümmügülsüm ARI (K.K.Ö) Ahmet ERDOĞAN (İ.H.) İstanbul Anadolu Kuzey KHB GS İstanbul Ümraniye EAH Aysun ÖZKAN (K.K.Ö) İstanbul Bakırköy Bölgesi KHB GS İstanbul Dr. Sadi Konuk EAH Abdussamet AYDIN (Baş Vaiz) İstanbul Çekmece Bölgesi KHB GS İstanbul Başakşehir Devlet Hastanesi Sebahattin KAYGUSUZ (M.K) Nihal ESENDİR Ordu İli KHB GS Ordu EAH Erol KOÇ (İ.H) Ordu Ünye Devlet Hastanesi Sevgi KUŞKAYALI Erzurum İli KHB GS Erzurum Bölge EAH Yasemin ANGIN (K.K.Ö) Ömer KIZILIRMAK (Vaiz) Kayseri İli KHB GS Kayseri Eğitim Araştırma Hastanesi Yavuz İLGİN (Vaiz) Samsun İli KHB GS Samsun EAH Kenan CAM (Vaiz) Fatih ERGİN (D.H.Uzmanı)

27

28

29

30

31

32

33

34

35

36

37

38 TEŞEKKÜR EDERİM