T.C. MİLLÎ EĞİTİM BAKANLIĞI ÇEVRE SAĞLIĞI ALANI ÇERÇEVE ÖĞRETİM PROGRAMI

Transkript

1 T.C. MİLLÎ EĞİTİM BAKANLIĞI ÇEVRE SAĞLIĞI ALANI ÇERÇEVE ÖĞRETİM PROGRAMI Ankara 2012

2 ÖNSÖZ Bir ülkenin ekonomik, sosyal ve kültürel alanlardaki gelişimi, o ülkedeki nitelikli ve eğitimli iş gücüne sahip bireylerin varlığı ile ilişkilidir. Günümüzde ç e v r e s a ğ lığ ı alanında hizmetin gereğine uygun yetiştirilmiş ara meslek elemanlarına ihtiyaç duyulmaktadır. Çevre Sağlığı Alanı Çerçeve Öğretim Programı, modüler yapıda hazırlanmıştır. Söz konusu modüler öğretim programı ile öğrencilerimizin Çevre Sağlığı alanında uluslararası standartlarda gerekli mesleki yeterliklere sahip bireyler olarak yetiştirilmesi hedeflenmektedir. Çevre Sağlığı Alanı Çerçeve Öğretim Programı, Millî Eğitim Bakanlığı bünyesinde çalışan uzman ve alan öğretmenleri, sektör ve meslek kuruluşları temsilcileri ve çeşitli meslek elemanları ile iş birliği yapılarak hazırlanmıştır. Söz konusu modüler programın ülkemizde uygulanmasıyla bilim ve teknolojik gelişmelerle uyumlu, beceri düzeyi yüksek, üretken, nitelikli sağlık personelinin yetiştirilmesine katkıda bulunulacaktır. Böylece gençlerimizin Atatürk ilke ve inkılaplarına bağlı, demokratik, laik ve sosyal bir hukuk devleti olan Türkiye Cumhuriyeti ne karşı görev ve sorumluluklarının bilincinde, çağdaş uygarlığa katkıda bulunabilecek çevre sağlığı alanında ülkemizin ihtiyacı olan meslek elemanı olarak yetiştirilmesi sağlanacaktır. 1

3 İÇİNDEKİLER ÖNSÖZ... 1 GİRİŞ... 3 SEKTÖR... 4 ÖĞRETİM PROGRAMI İLE İLGİLİ GENEL AÇIKLAMALAR... 5 ÇERÇEVE ÖĞRETİM PROGRAMI HAFTALIK DERS ÇİZELGESİ... 8 PROGRAMIN UYGULANMASINA İLİŞKİN AÇIKLAMALAR... 9 PROGRAMDA YER ALAN DERSLER ORTAK DERSLER ALAN/DAL DERSLERİ ALAN ORTAK DERSLERİ ANATOMİ VE FİZYOLOJİ SAĞLIK HİZMETLERİNDE İLETİŞİM GENEL ÇEVRE SAĞLIĞI GÜVENLİĞİ İLK YARDIM PSİKOLOJİ DAL DERSLERİ SU GÜVENLİĞİ I GIDA GÜVENLİĞİ I İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ KONUT, OKUL VE UMUMA AÇIK İŞLETMELERDE HİJYEN KATI ATIKLAR SU GÜVENLİĞİ II GIDA GÜVENLİĞİ II SIVI ATIKLAR HAŞERE VE KEMİRGEN KONTROLÜ ATMOSFER KİRLİLİĞİ BİYOSİDAL TEMİZLİK VE KOZMETİK ÜRÜNLER ÇEVRE SAĞLIĞI İŞ ORGANİZASYONU İŞLETMELERDE BECERİ EĞİTİMİ İŞLETMEDE SU GÜVENLİĞİ I BECERİ EĞİTİMİ İŞLETMEDE GIDA GÜVENLİĞİ I BECERİ EĞİTİMİ İŞLETMELERDE SU GÜVENLİĞİ II BECERİ EĞİTİMİ İŞLETMELERDE GIDA GÜVENLİĞİ II BECERİ EĞİTİMİ İŞLETMELERDE ÇEVRE SAĞLIĞI İŞ ORGANİZASYONU BECERİ EĞİTİMİ YAZ UYGULAMASI SEÇMELİ DERSLER

4 GİRİŞ Sağlık meslek liseleri, sağlık sektörünün ihtiyacı olan ara meslek elemanı yetiştiren kurumlar olmaları açısından toplumun sağlık gelişiminde önemli bir rol oynar. Ülkemizde sağlık sektöründe teknolojik gelişmeler ve yenilikler hızla artarken eğitimde de farklı yaklaşımlar ortaya çıkmıştır. Sağlık meslek liselerinin Millî Eğitim Bakanlığına devrinden sonra, sektörün beklentilerine cevap verecek standartlarda eleman yetiştirmek, mesleki ve teknik eğitim kurumları ile program formatında birliktelik sağlamak amacıyla modüler öğretim programı geliştirme çalışmaları başlatılmıştır. Çevre Sağlığı Alanı Çerçeve Öğretim Programının, sektör analizine dayalı olarak modüler esaslı hazırlanması, ülkemiz ekonomisi açısından çok önemli olan bu sektöre kalifiye eleman yetiştiren mesleki ve teknik eğitim sistemine yeni bir eğitim anlayışı getirmektedir. Modüler programla, çevre sağlığı alanında ulusal ve uluslararası düzeyde, standartlara uygun bir program hazırlanmıştır. Program sürecinde yapılan çalışmalar, ilgili kurum ve kuruluşların görüşüne sunulmuş ve program çalışmalarına doğrudan katkılar sağlamıştır. Çevre Sağlığı Alanı Çerçeve Öğretim Programı, teknolojik gelişmelere ve sektörün beklentilerindeki değişim ve yeniliklere paralel olarak güncellenebilecek bir yapıda tasarlanmıştır. Böylece tüm gelişme ve yenilikleri kısa sürede programa yansıtmak mümkün olabilecek ve mezunlar, kazandıkları yeni mesleki yeterliklerdoğrultusunda istihdam edilebilecektir. Program esnek yapısıyla, sektörün ve mesleki eğitim sisteminin gelişmesine önemli katkılar sağlayacaktır. 3

5 SEKTÖR Dünya Sağlık Örgütünün (WHO) tanımına göre sağlık, sadece hastalık ve sakatlığın olmayışı değil, kişinin bedensel, ruhsal ve sosyal olarak da tam bir iyilik hâlinde olmasıdır. Bu amaçla hizmet veren tüm kurum ve kuruluşlar sağlık sektörünü oluşturur. Sağlık sektörünün yapısı, ülke nüfusu, kültürel gelişim, doğal kaynaklar, politik ve ekonomik sisteme bağlı olarak değişim göstermektedir. Bununla birlikte sağlığa verilen önemin her geçen gün artması ve sağlık hizmetlerinde kalite çıtasının yükselmesi, sağlık kuruluşları arasındaki rekabeti artırmakta ve sektörün gelişimine önemli katkılar sağlamaktadır. Sağlık hizmetleri sunumunda fiziki yapı, araç gereç, insan gücü ve finans gibi kaynak özelliklerinin yanı sıra, hizmetin sunum şekli ve hizmet alanların memnuniyeti de kuruluşlar arası rekabette en belirleyici özellikler olarak gösterilmektedir. Yapılan araştırmalar; farklılaşan nüfus yapısı, ortaya çıkan yeni hastalıklar, gelişen teknoloji, sağlık masraflarındaki büyük artış gibi faktörler nedeni ile sağlık sektöründe faaliyet gösteren kurumların iş stratejilerinde ciddi değişim yapmaları gerekliliğini ortaya koymaktadır. Çevre sağlığı alanı ile ilişkili sektörel beklenti, bu çalışmalar için gereken altyapı organizasyonu ve eğitim-öğrenim kurumlarının oluşturulması, bu amaca dönük toplumsal yapılanmanın hayata geçirilmesidir. Sektör, çevre sağlığı alanında; mesleki gelişmeleri takip ederek kendini geliştiren bireylere ihtiyaç duymaktadır. 4

6 ÖĞRETİM PROGRAMI İLE İLGİLİ GENEL AÇIKLAMALAR SEKTÖR ALAN ALANIN TANIMI ALANIN AMACI DAL PROGRAMININ TANIMI VE AMACI GİRİŞKOŞULLARI İSTİHDAM ALANLARI SAĞLIK SEKTÖRÜ ÇEVRE SAĞLIĞI ALANI Çevre sağlığı alanı; altında yer alan dalların yeterliklerini kazandırmaya yönelik eğitim ve öğretim verilen alandır. Bilimsel ve teknolojik gelişmeler ile sektörün ihtiyaçları doğrultusunda gerekli olan mesleki yeterlikleri kazanmış nitelikli meslek elemanları yetiştirmek amaçlanmaktadır. ÇEVRE SAĞLIĞI TEKNİSYENLİĞİ Tanımı: Her türlü yerleşim yerinde toplum ve çevre sağlığını korumak, atıklar, biyosidaller, su ve gıda güvenliği, haşere, kemirgen ve atmosfer kirliliği ile ilgili mücadele işlemlerini mesleğe ilişkin yasal düzenlemeler çerçevesinde yürütülmesi yeterliklerini kazandırmaya yönelik eğitim ve öğretim verilen daldır. Amacı: Çevre sağlığı alanı altında yer alan dal/meslekte sektörün ihtiyaçları doğrultusunda, bilimsel ve teknolojik bilgi donanımı olan, gerekli mesleki yeterlikleri kazanmış nitelikli insan gücüne sahip meslek elemanları yetiştirmek amaçlanmaktadır. Yürürlükteki mevzuat hükümleri uygulanır. Çevre sağlığı alanından mezun olan öğrenciler, seçtikleri meslekte kazandıkları yeterlikler doğrultusunda; 1- Sağlık Bakanlığında, 2- Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığında, 3- Çevre ve Şehircilik Bakanlığında, 4- Orman ve Su İşleri Bakanlığında, 5- Belediyelerde, 6- Özel kuruluşlarda (çevre mühendislik büroları ve çevre laboratuvarları, gıda ve insani tüketim amaçlı su üreten tesislerde, katı ve sıvı atık arıtım tesislerinde), 7- Ulusal ve uluslararası sağlık hizmeti veren kuruluşlarda çalışabilirler. 5

7 EĞİTİM-ÖĞRETİM ORTAMLARI VE DONANIMLARI EĞİTİMCİLER ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME BELGELENDİRME EĞİTİM SÜRESİ ÖĞRETİM YÖNTEM VE TEKNİKLERİ 1. Program, mesleki ve teknik eğitim alanında öğrenci yetiştiren sağlık meslek liselerinde uygulanmaktadır. 2. Programın uygulanabilmesi için çevre sağlığı alanı, standart donanımları ve mesleğin gerektirdiği ekipmanların bulunduğu okul laboratuvarlarının kurulması sağlanmalıdır. 3. İşletmelerde beceri eğitimi dersi, çevre sağlığının sağlanması için kullanılan araç gereç ve ekipmanlarının olduğu, çevre sağlığı teknisyeninin mesleğini icra ettiği çalışma ortamlarında, iş başında; alan uzmanlarının ve meslek dersi öğretmenlerinin gözetiminde verilmelidir. Yürürlükteki mevzuat hükümleri uygulanır. Millî Eğitim Bakanlığı Ortaöğretim Kurumları Sınıf Geçme ve Sınav Yönetmeliği ne göre çeşitli ölçme araçları kullanılarak öğrencilerin değerlendirilmesi esastır. Buna göre; Okulda, işletmede ve kendi kendilerine yaptıkları tüm öğrenim faaliyetleri değerlendirilerek öğrencilerin derslerdeki başarıları belirlenir. 1. Mezun olan öğrenciye alanda/dalda diploma verilir. 2. Öğrencinin alan/dal ile ilgili aldığı tüm dersler ve modüller diploma ekinde belirtilir. 1. Alan/dal programının toplam eğitim süresi, 4 eğitim- öğretim yılıdır. 2. Eğitim süresinin okul, işletme ve bireysel öğrenme için ayrılmış dağılımı, çevre sağlığı alanı haftalık ders çizelgesi, dersler ve modüller ile ilgili açıklamalarda belirtildiği gibi uygulanır. Modüler öğretime yönelik ağırlıklı olarak bireysel öğrenmeyi destekleyici yöntem ve teknikler uygulanır. Bu yöntem ve tekniklerle; 1. Öğrencilere yeterlik kazandırmaya yönelik yöntem ve teknikler uygulanır. 2. Öğrenciler bireysel öğrenmeye teşvik edilir. 3. Öğretmenler öğrencilere rehberlik eder. 4. Öğrencilerin aktif olması sağlanır. 5. Öğrenciler araştırmaya yönlendirilir. 6. Öğrenciler kendi kendilerini değerlendirebilir. 6

8 İŞ BİRLİĞİ YAPILACAK KURUM VE KURULUŞLAR ÖĞRENCİ KAZANIMLARI EĞİTİM-ÖĞRETİM FAALİYETLERİ Öğrencilerin yetiştirilmesinde; programın gerektirdiği öğretim faaliyetleri, istihdam olanakları ve planlama konularında, Türkiye Halk Sağlığı Kurumu, sağlık müdürlükleri, belediyeler, Halk Sağlığı Müdürlükleri, Halk Sağlığı Laboratuvarları, Toplum Sağlığı Merkezleri, Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığına bağlı İl Müdürlükleri, Çevre ve Şehircilik il Müdürlükleri, Orman ve Su İşleri İl Müdürlükleri, özel kuruluşlar (çevre mühendislik büroları ve çevre laboratuvarları, gıda ve insani tüketim amaçlı su üreten tesisler, katı ve sıvı atık arıtım tesisleri), ulusal ve uluslararası sağlık hizmeti veren kuruluşlarda çalışabilirler. Programın sonunda seçtiği dala/mesleğe yönelik olarak öğrenci; 1. Genel kültüre yönelik bilgi ve becerileri kazanacaktır. 2. Ulusal ve uluslararası iş gücünden beklenen temel yeterlikleri kazanacaktır. 3. Alandaki ortak, temel bilgi ve becerileri kazanabilecektir. 4. Dalın/mesleğin temel yeterliklerine sahip olabilecektir. 5. Dalın/mesleğin gerektirdiği işleri yapabilecektir. 6. Dalın/mesleğin gerektirdiği özel mesleki yeterlikleri kazanabilecektir. 1. Haftalık ders çizelgesinde yer alan dersler ve bu derslerin altındaki modüllerin içeriğindeki eğitimöğretim uygulamaları yapılır. 2. Kazandırılacak yeterliklerin özelliklerine göre sektör ile iş birliği yapılarak iş başında eğitim faaliyetleri gerçekleştirilir. 3. Sektörde oluşan değişim ve gelişimlerin incelenebilmesi amacıyla gezi, gözlem ve inceleme çalışmaları yapılabilir. 7

9 ALAN/ DAL DERSLERİ DERSKATEGORİLERİ ORTAKDERSLER ALAN ORTAK DERSLERİ DAL DERSLERİ ANADOLU SAĞLIK MESLEK LİSESİ ÇEVRE SAĞLIĞI ALANI (ÇEVRE SAĞLIĞI TEKNİSYENLİĞİ DALI) HAFTALIK DERS ÇİZELGESİ DERSLER SINIF SINIF SINIF SINIF (*)DİL VE ANLATIM TÜRK EDEBİYATI DİN KÜLTÜRÜ VE AHLÂK BİLGİSİ TARİH T.C. İNKILÂP TARİHİ VE ATATÜRKÇÜLÜK COĞRAFYA MATEMATİK FİZİK KİMYA BİYOLOJİ YABANCI DİL FELSEFE BEDEN EĞİTİMİ /GÖRSEL SANATLAR /MÜZİK TRAFİK VE İLK YARDIM TOPLAM ANATOMİ VE FİZYOLOJİ SAĞLIK HİZMETLERİNDE İLETİŞİM (*)GENEL ÇEVRE SAĞLIĞI GÜVENLİĞİ İLK YARDIM PSİKOLOJİ (*) SU GÜVENLİĞİ I GIDA GÜVENLİĞİ I İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ KONUT, OKUL VE UMUMA AÇIK İŞLETMELERDE HİJYEN KATI ATIKLAR SU GÜVENLİĞİ II 3 (*)GIDA GÜVENLİĞİ II SIVI ATIKLAR 2 HAŞERE VE KEMİRGEN KONTROLÜ ATMOSFER KİRLİLİĞİ 2 (*)(**)İŞLETMELERDE SU GÜVENLİĞİ I BECERİ EĞİTİMİ (*)(**)İŞLETMELERDE GIDA GÜVENLİĞİ I BECERİ EĞİTİMİ ÇEVRE SAĞLIĞI İŞ ORGANİZASYONU 3 BİYOSİDAL, TEMİZLİK VE KOZMETİK ÜRÜNLER (*)(**)İŞLETMELERDE SU GÜVENLİĞİ II BECERİ EĞİTİMİ (*)(**)İŞLETMELERDE GIDA GÜVENLİĞİ II BECERİ EĞİTİMİ (*)(**)İŞLETMELERDE ÇEVRE SAĞLIĞI İŞ ORGANİZASYONU BECERİ EĞİTİMİ ALAN/DAL DERSLERİTOPLAMI SEÇMELİDERSLER TOPLAMI REHBERLİK VE YÖNLENDİRME GENELTOPLAM (*) Millî Eğitim Bakanlığı Ortaöğretim Kurumları Yönetmeliği uyarınca yılsonu başarı puanı ile başarılı sayılmayacak derslerdir. (**) Öğrencilerin bu derslerin eğitimlerini işletmelerde görmeleri esastır. 8

10 PROGRAMIN UYGULANMASINA İLİŞKİN AÇIKLAMALAR Çevre Sağlığı Alanı Çevre Sağlığı Teknisyenliği Dalı Çerçeve Öğretim Programı, programın genel amaçlarına ulaşılmasını sağlayacak alan ortak dersleri ve dal dersleri ile bu derslerin altında yer alan modüllerden oluşmaktadır. Program 4 yıl olarak tasarlanmıştır. 9, 10, 11 ve 12. sınıflarda ortak, alan ortak ve dal dersleri yer almaktadır. Derslerin içerikleri belirlenirken ulusal ve uluslararası iş gücünden beklenen temel yeterlikler, sektör araştırmaları ve mesleki yeterlikler dikkate alınmıştır. Haftalık ders dağıtım çizelgesinde yer alan işletmelerde beceri eğitimi dersleri dışındaki alan/dal dersleri, okulda atölye/laboratuvar ortamında işlenir. Programın verimliliğini artırmak amacıyla derslerde yapılandırılmış ortamların yanı sıra gerçek uygulama ortamlarında da eğitim ve öğretim yapılmalıdır. Programın gerektirdiği öğretim faaliyetleri, istihdam olanakları ve planlama konularında Sağlık Bakanlığı ve ilgili birimleri ile eğitim araştırma hastaneleri, üniversite hastaneleri, üniversitelerin ilgili bölümleri, sivil toplum örgütleri, sektörde yer alan kurum, kuruluş, firmalar ve meslek elemanları ile iş birliği yapılmalıdır. Öğrenme-öğretme sürecinde bilgi, beceri, tutum ve iş alışkanlıklarının bir bütün olarak verilmesi gerektiğinden alan/dal dersleri uygulamalı ders kapsamında değerlendirilmelidir. Haftalık ders çizelgelerinde; ortak dersler ve alan/dal dersleri belirtilmiştir. Alan/dal dersleri modüllerden oluşmaktadır. Bu derslerdeki her modülün içeriğini öğrencilere kazandırmak için tasarlanan toplam öğrenme süresi, 40 saat olarak planlanmıştır. Bu süre; öğretmen rehberliğinde ve öğrencinin kendi kendine çalışacağı süreleri kapsamaktadır. Örneğin, 40/32 olarak belirlenmiş bir modülün; 32 saati öğretmen rehberliğinde çalışılacak süreyi, kalan 8 saat ise öğrencinin kendi kendine bağımsız olarak çalışacağı süreyi göstermektedir. 9

11 1. ORTAK DERSLER PROGRAMDA YER ALAN DERSLER Talim ve Terbiye Kurulunun belirlemiş olduğu dersler, ders saatleri ve programlar uygulanır. 2. ALAN/DAL DERSLERİ Çevre sağlığı alanında yer alan meslekler için temel bilgi ve becerileri kapsayan ders grubunu oluşturur. Alan/dal genel dersleri içinde (*) işareti ile belirtilen dersler Millî Eğitim Bakanlığı Orta Öğretim Kurumları Sınıf Geçme ve Sınav Yönetmeliği uyarınca yıl sonu başarı ortalaması ile başarılı sayılmayacak derslerdir. Çevre sağlığı alanında yer alan meslekler için yıl sonu başarı ortalaması ile başarılı sayılmayacak dersler tabloda verilmiştir. ALAN/DAL ÇEVRE SAĞLIĞI ALANI/ ÇEVRE SAĞLIĞI TEKNİSYENLİĞİ DALI YIL SONU BAŞARI ORTALAMASI İLE BAŞARILI SAYILMAYACAK DERSLER Genel Çevre Sağlığı Güvenliği Su Güvenliği I Gıda Güvenliği II İşletmelerde Çevre Sağlığı İş Organizasyonu Beceri Eğitimi İşletmelerde Gıda Güvenliği I Beceri Eğitimi İşletmelerde Su Güvenliği I Beceri Eğitimi İşletmelerde Gıda Güvenliği II Beceri Eğitimi İşletmelerde Su Güvenliği II Beceri Eğitimi 10

12 ALAN ORTAK DERSLERİ Çevre sağlığı alanı ile ilgili ortak yeterlikleri ve dallara ait mesleki yeterlikleri kazandırmayı amaçlayan derslerdir. ANATOMİ VE FİZYOLOJİ Vücudun temel yapısı ile vücudu oluşturan organ ve sistemlerin yapı ve işlevleri ile ilgili bilgi ve becerilerin verildiği derstir. Bu derste öğrenciye, vücudun temel yapısı, hareket, sinir, endokrin, dolaşım, solunum, sindirim, boşaltım ve üreme sistemleri, vücut sıvıları, elektrolitleri ve kan ile duyu organlarının yapı ve işlevlerini ayırt etme ile ilgili yeterlikleri kazandırmak amaçlanmaktadır. Vücudun Temel Yapısı Vücudun temel yapısını ayırt etmek Hareket Sistemi Sinir Sistemi Endokrin Sistem Vücut Sıvıları, Elektrolitleri ve Kan Dolaşım Sistemi Solunum Sistemi Sindirim Sistemi Boşaltım Sistemi Üreme Sistemi Duyu Organları 40/24 Hareket sisteminin yapı ve işlevlerini ayırt etmek Sinir sisteminin yapı ve işlevlerini ayırt etmek 40/8 Endokrin sistemin yapı ve işlevlerini ayırt etmek Vücut sıvıları, elektrolitleri ve kanın yapı 40/8 ve işlevlerini ayırt etmek 40/24 Dolaşım sisteminin yapı ve işlevlerini ayırt etmek Solunum sisteminin yapı ve işlevlerini ayırt etmek Sindirim sisteminin yapı ve işlevlerini ayırt etmek 40/8 Boşaltım sisteminin yapı ve işlevlerini ayırt etmek Üreme sisteminin yapı ve işlevlerini ayırt etmek Duyu organlarının yapı ve işlevlerini ayırt etmek 11

13 SAĞLIK HİZMETLERİNDE İLETİŞİM İletişim süreci, kişiler arası iletişim, toplumsal gruplarla iletişim ve sağlık hizmetlerinde etkili iletişim kurma ile ilgili bilgi ve becerilerin verildiği derstir. Bu ders ile öğrenciye, iletişim sürecini ayırt etme, kişiler arası iletişim kurma, toplumsal gruplarla iletişim kurma ve sağlık hizmetlerinde etkili iletişim kurma ile ilgili yeterlikleri kazandırmak amaçlanmaktadır. İletişim Süreci 40/24 İletişimin sürecini ayırt etmek Kişiler Arası İletişim Kişiler arası iletişim kurmak Toplumsal İletişim 40/24 Toplumsal gruplarla iletişim kurmak Sağlıkta İletişim 40/24 Sağlık hizmetlerinde etkili iletişim kurmak GENEL ÇEVRE SAĞLIĞI GÜVENLİĞİ Çevre sağlığı hizmetlerinin özelliklerini, enfeksiyon etmenleri, enfeksiyon hastalıkları ve bağışıklama ile ilgili bilgi ve becerilerin verildiği derstir. Bu derste öğrenciye, çevre sağlık hizmetlerinin özelliklerini, enfeksiyon hastalıklarına yol açan etmenleri, enfeksiyon hastalıklarını ayırt etme ve korunma ile ilgili yeterlikleri kazandırmak amaçlanmaktadır. Dersin Modülleri Süre Kazandırılan yeterlilikler Çevre Sağlığı Hizmetleri Enfeksiyon Etmenleri Genel çevre sağlığı hizmetlerinin özelliklerini ayırt etmek Enfeksiyon hastalıklarına yol açan etmenleri ayırt etmek Enfeksiyon hastalıkları 40/32 Enfeksiyon hastalıklarını ayırt etmek Bağışıklama Enfeksiyon hastalıklarından korunmak 12

14 İLK YARDIM İlk yardımın temel ilkeleri, temel yaşam desteği ve temel ilk yardım uygulamaları ile ilgili bilgi ve becerilerin verildiği derstir. Bu derste öğrenciye, ilk yardımın temel ilkelerini uygulama, temel yaşam desteği sağlama, yaralanmalarda, kırık, çıkık ve burkulmalarda, diğer acil durumlarda ilk yardım uygulama ve hasta veya yaralıları taşıma ile ilgili yeterliklerin kazandırılması amaçlanmaktadır. İlk yardımın temel ilkelerini İlk Yardımın Temel İlkeleri uygulamak Temel Yaşam Desteği Temel yaşam desteği uygulamak Yaralanmalarda İlk Yardım Kırık Çıkık ve Burkulmalarda İlk Yardım Diğer Acil Durumlarda İlk Yardım Hasta veya Yaralıların Taşınması PSİKOLOJİ 13 Yaralanmalarda ilk yardım uygulamak Kırık, çıkık ve burkulmalarda ilk yardım uygulamak Diğer acil durumlarda ilk yardım uygulamak Hasta veya yaralıları taşımak Talim ve Terbiye Kurulunun /7 sayılı Kararıyla kabul edilen Lise Psikoloji Dersi Öğretim Programı uygulanır. DAL DERSLERİ Çevre sağlığı alanında özel ve mesleği destekleyici yeterlikleri kazandıracak dersler, okul laboratuvarı ve işletmelerde uygulanması öngörülen derslerdir. Alan dersleri dört yıla yayılarak programa yerleştirilmiştir. SU GÜVENLİĞİ I Su depoları ve su kuyularının ıslahı, dezenfeksiyonu, bakiye klor ölçüm odak kontrol noktaları ve kentsel yerleşim yerlerinde içme ve kullanma sularında arıtım işlemleri ile ilgili bilgi ve becerilerin verildiği derstir. Bu derste öğrenciye, su depoları ve su kuyularının ıslahı, su depolarının ve kuyularının dezenfeksiyonunu sağlama, bakiye klor ölçüm odak kontrol noktalarını tespit etme ve kentsel yerleşim yerlerinde içme ve kullanma sularında arıtım işlemlerini ayırt etme ile ilgili yeterlikleri kazandırmak amaçlanmaktadır. Su Depolarının ve Su Kuyularının Islahı Su Depolarının ve Kuyularının Dezenfeksiyonu 40/24 40/32 Su depolarının ve su kuyularının ıslahını sağlamak Su depolarının ve su kuyularının klorlanmasını sağlamak

15 Bakiye Klor Ölçüm Odak Kontrol Noktaları Kentsel Yerleşim Yerlerinde, İçme ve Kullanma Sularında Arıtım İşlemleri GIDA GÜVENLİĞİ I 40/24 40/32 Çalışma bölgesindeki bakiye klor ölçüm odak kontrol noktalarını tespit etmek Kentsel yerleşim yerlerinde, içme ve kullanma sularında arıtım işlemlerini yapmak Gıda muayene metotları ve gıda işlekleri, gıda işleklerinin ruhsatlandırılması, et ve ürünleri, su ürünleri ve işletmeleri, süt ve süt ürünleri, yumurta ve ürünleri ile ilgili bilgi ve becerilerin verildiği derstir. Bu derste öğrenciye, gıda muayene metotları ve işlekleri, et ve et ürünleri, su ürünleri ve işletmeleri, süt ve süt ürünleri, yumurta ve yumurta ürünlerinin sağlığa uygunluk ve gıda işleklerinin ruhsatlandırılması işlemlerini yürütme ile ilgili yeterlikleri kazandırmak amaçlanmaktadır. Gıda Muayene Metotları ve Gıda İşlekleri Gıda İşleklerinin Ruhsatlandırılması 40/24 Et ve Et Ürünleri 40/24 Su Ürünleri ve İşletmeleri Süt ve Süt Ürünleri Yumurta ve Yumurta Ürünleri İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ Gıda muayene metotları ve gıda işleklerinin sağlığa uygunluk işlemlerini Gıda işleklerinin ruhsatlandırılması Et ve et ürünlerinin sağlığa uygunluk Su ürünlerinin ve işletmelerinin sağlığa uygunluk Süt ve süt ürünlerinin sağlığa uygunluk Yumurta ve yumurta ürünlerinin sağlığa uygunluk Gayrisıhhî müesseseler, iş yeri güvenliği ve iş sağlığı, meslek hastalıkları iş yeri sağlık birimi ve iş kazaları ile ilgili bilgi ve becerilerin verildiği derstir. Bu derste öğrenciye, gayrisıhhî müesseselerin sağlığa uygunluk işlemleri ile iş yeri güvenliği ve iş sağlığı işlemlerini yürütme, meslek hastalıkları ve iş kazalarına karşı önlem alma ile ilgili yeterlikleri kazandırmak amaçlanmaktadır. Gayrisıhhî Müesseseler 40/24 İş Yeri Güvenliği ve İş Sağlığı 40/24 Meslek Hastalıkları ve İş Yeri Sağlık Birimi İş Kazaları 14 Gayrisıhhî müesseselerin sağlığa uygunluk İş yeri güvenliği ve iş sağlığı Meslek hastalıklarına karşı gerekli önlemlerin alınmasını sağlamak İş kazalarına karşı gerekli önleyici tedbirleri almak

16 KONUT, OKUL VE UMUMA AÇIK İŞLETMELERDE HİJYEN Konut, okul ve eğlence, yüzme, barınma (otel, motel, pansiyon, yurt ve benzeri ) yerlerinin, hava meydanları ve limanlarının hijyenik yönden kontrolleri ile ilgili bilgi ve becerilerin verildiği derstir. Bu derste öğrenciye, konutların ve okulların, eğlence yerlerinin kontrolü, barınma yerleri, yüzme yerleri, hava meydanları ve limanlardaki sağlığa uygunluk işlemlerini yürütme ile ilgili yeterlikleri kazandırmak amaçlanmaktadır. Konut Sağlığı 40/24 Okul Sağlığı 40/24 Eğlence Yerleri Kontrolü Barınma Yerleri Yüzme Yerleri Hava Meydanları ve Limanlardaki Sağlık Şartları KATI ATIKLAR Konutların sağlığa uygunluk işlemlerini Okulların sağlığa uygunluk işlemlerini Eğlence yerlerinin sağlığa uygunluk Barınma yerlerinin sağlığa uygunluk Yüzme yerlerinin sağlığa uygunluk Hava meydanları ve limanların sağlığa uygunluk Evsel ve kentsel atıklar, tehlikeli atıklar, tıbbi atıklar, gübrelikler ve biyogaz üniteleri, mezarlıklar ölü defin ve nakli ile ilgili bilgi ve becerilerin verildiği derstir. Bu derste öğrenciye, evsel ve kentsel atıkların ıslahı ve imhası, tehlikeli atıklar, tıbbi atıklar, gübrelikler ve biyogaz tesisleri, mezarlıklar ölü defin ve nakil işlemlerinin sağlığa uygunluğunu yürütme ile ilgili yeterlikleri kazandırmak amaçlanmaktadır. Evsel ve Kentsel Atıklar 40/24 Tehlikeli Atıklar 40/24 Tıbbi Atıklar 40/24 Gübrelikler ve Biyogaz Üniteleri Mezarlıklar, Ölü Defin ve Nakli 40/24 Evsel ve kentsel atıkların ıslahı ve imhası ile ilgili işlemleri Tehlikeli atıkların imhası ile ilgili işlemleri Tıbbi atıkların imhası ile ilgili işlemleri Gübrelik ve biyogaz ünitelerinin sağlığa uygunluk Mezarlıklar, ölü defin ve nakil işlemlerinin sağlığa uygunluk 15

17 SU GÜVENLİĞİ II İçme ve kullanma sularından numune alma, suların analiz parametreleri, içme ve kullanma suları ile ilgili işletmeler, kaplıca, kaynak ve doğal mineralli sular ile ilgili bilgi ve becerilerin verildiği derstir. Bu derste öğrenciye, içme ve kullanma sularından numune alma, suların analiz parametrelerinin takibini yapma, içme ve kullanma sularıyla ilgili işletmeler, kaplıca, kaynak ve doğal mineralli suların sağlığa uygunluk işlemlerini yürütme ile ilgili yeterlikleri kazandırmak amaçlanmaktadır. Dersin Modülleri Süre Kazandırılan Yeterlikler İçme ve Kullanma Sularından Numune Alma Suların Analiz Parametreleri İçme ve Kullanma Sularıyla İlgili İşletmeler Kaplıca, Kaynak ve Doğal Mineralli Sular GIDA GÜVENLİĞİ II 40/32 40/32 40/24 40/24 İçme ve kullanma sularından numune almak. Su analiz parametrelerinin takibini yapmak İçme ve kullanma suları ile ilgili işletmelerinin sağlığa uygunluk Kaplıca, kaynak ve doğal mineralli suların sağlığa uygunluk işlemlerini Bitkisel gıdalar ile satış yerleri, gıdalarda numune alma, un ve unlu mamuller, şeker ve şekerli ürünler, içecekler, beslenmeye yardımcı olarak kullanılan maddeler ve gıda maddelerinde kullanılan ambalajlar ile ilgili bilgi ve becerilerin verildiği derstir. Bu derste öğrenciye, bitkisel gıdalar ile satış yerlerinin sağlığa uygunluk işlemlerini yürütme, gıdalardan numune alma ve sonuçlarını değerlendirme, un ve unlu mamuller, şeker ve şekerli ürünler, içecekler, beslenmeye yardımcı olarak kullanılan maddeler ve gıda maddelerinde kullanılan ambalaj maddelerinin sağlığa uygunluk işlemlerini yürütme ile ilgili yeterlikleri kazandırmak amaçlanmaktadır. Bitkisel Gıdalar ile Satış Yerleri Gıdalardan Numune Alma Un ve Unlu Mamuller Şeker ve Şekerli Ürünler İçecekler Beslenmeye Yardımcı Olarak Kullanılan Maddeler Bitkisel gıdalar ile satış yerlerinin sağlığa uygunluk Gıdalardan numune alır ve sonuçlarını değerlendirmek Un ve unlu mamullerin sağlığa uygunluk Şeker ve şekerli ürünlerin sağlığa uygunluk İçeceklerin sağlığa uygunluk Beslenmeye yardımcı olarak kullanılan maddelerin sağlığa uygunluk 16

18 Gıda Maddelerinde Kullanılan Ambalajlar SIVI ATIKLAR Gıda maddelerinde kullanılan ambalaj maddelerinin sağlığa uygunluk Sıvı atıklardan numune alma, sıvı atıkların imhası, arıtım tesisleri, lağım inşası ve kanalizasyon olmayan yerlerde yapılacak tesislerle ile ilgili bilgi ve becerilerin verildiği derstir. Bu derste öğrenciye, sıvı atıklardan numune alma, sıvı atıkların imhası, arıtım tesisleri, lağım inşası ve kanalizasyon olmayan yerlerde yapılacak tesislerin sağlığa uygunluk işlemleri ile ilgili yeterlikleri kazandırması amaçlanmaktadır. Sıvı Atıklardan Numune Alma 40/24 Sıvı Atıkların İmhası Arıtım Tesisleri Lağım İnşası ve Kanalizasyon Olmayan Yerlerde Yapılacak Tesisler Sıvı atıklardan mevzuata uygun numune almak Sıvı atıkların imhasına yönelik sağlığa uygunluk Arıtım tesislerinin sağlığa uygunluk Lağım inşası ve kanalizasyon olmayan yerlerde yapılacak tesislerin sağlığa uygunluk HAŞERE VE KEMİRGEN KONTROLÜ Kemiriciler, vektörler ve haşerelerle mücadele ile ilgili bilgi ve becerilerin verildiği derstir. Bu derste öğrenciye, kemiriciler, vektörler ve haşerelerle mücadele işlemlerini ile ilgili yeterlikleri kazandırmak amaçlanmaktadır. Kemiricilerle Mücadele 40/24 Vektörlerle Mücadele 40/24 Haşerelerle Mücadele 40/24 Kemiricilerle mücadele işlemlerini Vektörlerle mücadele işlemlerini Haşerelerle mücadele işlemlerini 17

19 ATMOSFER KİRLİLİĞİ Hava, gürültü elektromanyetik ve radyasyon kirliliği ile ilgili bilgi ve becerilerin verildiği derstir. Bu derste öğrenciye, hava kirliliği, gürültü kirliliği, elektromanyetik kirlilik ve radyasyon kirliliği ile mücadele işlemlerinin le ilgili yeterlikleri kazandırmak amaçlanmaktadır. Hava Kirliliği 40/24 Gürültü Kirliliği 40/24 Elektromanyetik Kirlilik Radyasyon Kirliliği BİYOSİDAL TEMİZLİK VE KOZMETİK ÜRÜNLER Hava kirliliği ile mücadele işlemlerini Gürültü kirliliği ile mücadele işlemlerini Elektromanyetik kirlilik ile mücadele Radyasyon kirliliği ile mücadele işlemlerini Temizlik ürünleri, dezenfektanlar, pestisitler, kozmetik ürünler ve oyuncaklar ile ilgili bilgi ve becerilerin verildiği derstir. Bu derste öğrenciye, temizlik ürünleri, dezenfektan kullanımı, kozmetik ürünler ve oyuncakların, pestisit uygulamalarının sağlığa uygunluk işlemleri ile ilgili yeterlikleri kazandırmak amaçlanmaktadır. Temizlik Ürünleri Temizlik ürünlerinin sağlığa uygunluk Dezenfektanlar Dezenfektan kullanımının sağlığa uygunluk Kozmetik Ürünler ve Kozmetik ürünler ve oyuncakların sağlığa 40/24 Oyuncaklar uygunluk Pestisitler Pestisit uygulamalarının sağlığa uygunluk ÇEVRE SAĞLIĞI İŞ ORGANİZASYONU Görevi ile ilgili resmî yazı ve dokümanlar, şikâyet ve ihbarları değerlendirme, çevre güvenliği tedbirlerini alma, çalışma programları hazırlama, olağanüstü durumlarda çevre sağlığı hizmetleri verme ve çevre sağlığı hizmetlerine yönelik bilgilendirme ile ilgili bilgi ve becerilerin verildiği derstir. Bu derste öğrenciye, görevi ile ilgili resmî yazı ve dokümanları düzenleme, şikâyet ve ihbarları değerlendirme, çevre güvenliği tedbirlerini alma, çalışma programlarını hazırlama, olağanüstü durumlarda çevre sağlığı hizmetlerini verme ve çevre sağlığı hizmetlerine yönelik bilgilendirme yapma ile ilgili yeterlikleri kazandırmak amaçlanmaktadır. 18

20 Resmî Yazı ve Dokümanlar 40/24 Resmî yazı ve dokümanları düzenlemek Şikâyet ve İhbarları Değerlendirme Şikâyet ve ihbarları değerlendirmek Çevre Güvenliği Tedbirleri Çevre güvenliği tedbirlerini almak Çalışma Programı Çalışma programı hazırlamak Olağanüstü Durumlarda Çevre Sağlığı Hizmetleri Çevre Sağlığı Hizmetlerine Yönelik Bilgilendirme 40/24 İŞLETMELERDE BECERİ EĞİTİMİ Olağanüstü durumlarda çevre sağlığı hizmetlerini Çevre sağlığı hizmetlerine yönelik bilgilendirme yapmak Her okul, işletmelerde beceri eğitimi dersinin içeriğini, ağırlıklı olarak dala ait modüller olmak üzere, bölgesel özellikler ve sektörün beklentilerini yansıtacak modüllerden oluşturur. Ancak bölgesel özellikler ve sektör beklentilerini yansıtacak modüller programda yer almıyorsa yeni modül içerikleri hazırlanarak programa eklenir. Dersin içeriği; sektör temsilcileri, okuldaki koordinatör öğretmenler ve alan öğretmenlerinin kararıyla planlanarak işletmelerde beceri eğitimi dersi 11. sınıflarda haftada 16 saat, 12. Sınıflarda ise haftada 24 saat olarak uygulanır. İşletmelerde beceri eğitimi dersi Mesleki ve Teknik Eğitim Yönetmeliği nin ilgili hükümlerine göre yapılır. İşletmelerde beceri eğitimi yapılamayan okul türlerinde öğrenciler, ilgili mevzuat doğrultusunda yaz döneminde staj yaparlar. İŞLETMEDE SU GÜVENLİĞİ I BECERİ EĞİTİMİ Dersin Modülleri Kazandırılan Yeterlikler Su Depolarının ve Su Kuyularının Su depolarının ve su kuyularının ıslahını Islahı sağlamak Su Depolarının ve Kuyularının Su depolarının ve su kuyularının Dezenfeksiyonu klorlanmasını sağlamak Bakiye Klor Ölçüm Odak Kontrol Çalışma bölgesindeki bakiye klor ölçüm Noktaları odak kontrol noktalarını tespit etmek Kentsel Yerleşim Yerlerinde, İçme ve Kullanma Sularında Arıtım İşlemleri Kentsel yerleşim yerlerinde, içme ve kullanma sularında arıtım işlemlerini yapmak 19

21 İŞLETMEDE GIDA GÜVENLİĞİ I BECERİ EĞİTİMİ Dersin Modülleri Gıda Muayene Metotları ve Gıda İşlekleri Gıda İşleklerinin Ruhsatlandırılması Et ve Et Ürünleri Su Ürünleri ve İşletmeleri Süt ve Süt Ürünleri Yumurta ve Yumurta Ürünleri Kazandırılan Yeterlikler Gıda muayene metotları ve gıda işleklerinin sağlığa uygunluk Gıda işleklerinin ruhsatlandırılması Et ve et ürünlerinin sağlığa uygunluk Su ürünlerinin ve işletmelerinin sağlığa uygunluk Süt ve süt ürünlerinin sağlığa uygunluk Yumurta ve yumurta ürünlerinin sağlığa uygunluk İŞLETMELERDE SU GÜVENLİĞİ II BECERİ EĞİTİMİ Dersin Modülleri İçme ve Kullanma Sularından Numune Alma Suların Analiz Parametreleri İçme ve Kullanma Sularıyla İlgili İşletmeler Kaplıca, Kaynak ve Doğal Mineralli Sular Kazandırılan Yeterlikler İçme ve kullanma sularından mevzuata uygun numune almak Su analiz parametrelerinin takibini sağlamak İçme ve kullanma suları ile ilgili işletmelerin sağlığa uygunluk Kaplıca, kaynak ve doğal mineralli suların sağlığa uygunluk İŞLETMELERDE GIDA GÜVENLİĞİ II BECERİ EĞİTİMİ Dersin Modülleri Bitkisel Gıdalar ile Satış Yerleri Gıdalardan Numune Alma Un ve Unlu Mamuller Şeker ve Şekerli Ürünler İçecekler Beslenmeye Yardımcı Olarak Kullanılan Maddeler Gıda Maddelerinde Kullanılan Ambalajlar Kazandırılan Yeterlikler Bitkisel gıdalar ile satış yerlerinin sağlığa uygunluk Gıdalardan mevzuata uygun numune alır ve sonuçlarını değerlendirmek Un ve unlu mamullerin sağlığa uygunluk Şeker ve şekerli ürünlerin sağlığa uygunluk İçeceklerin sağlığa uygunluk işlemlerini Beslenmeye yardımcı olarak kullanılan maddelerin sağlığa uygunluk işlemlerini Gıda maddelerinde kullanılan ambalaj maddelerinin sağlığa uygunluk işlemlerini 20

22 İŞLETMELERDE ÇEVRE SAĞLIĞI İŞ ORGANİZASYONU BECERİ EĞİTİMİ Dersin Modülleri Resmî Yazı ve Dokümanlar Kazandırılan Yeterlikler Resmî yazı ve dokümanları düzenlemek Şikâyet ve İhbarları Değerlendirme Şikâyet ve ihbarları değerlendirmek Çevre Güvenliği Tedbirleri Çalışma Programı Olağanüstü Durumlarda Çevre Sağlığı Hizmetleri Çevre Sağlığı Hizmetlerine Yönelik Bilgilendirme Çevre güvenliği tedbirlerini almak Çalışma programı hazırlamak Olağanüstü durumlarda çevre sağlığı hizmetlerini Çevre sağlığı hizmetlerine yönelik bilgilendirme yapmak YAZ UYGULAMASI Mesleki ve Teknik Eğitim Yönetmeliği nin 58. maddesi gereği alan/dal öğrencileri 11. sınıf ders kesiminden sonra yapılan ortalama yükseltme ve sorumluluk sınavlarından sonra 20 iş günü yaz uygulaması yapar. Yaz uygulaması programı 9, 10 ve 11. sınıf alan/dal dersleri modüllerinden oluşur. 3. SEÇMELİ DERSLER Seçmeli derslerin çizelgede belirtilen haftalık ders saati kadar alınması zorunludur. Seçmeli dersler, Talim ve Terbiye Kurulunun tarih ve 76 sayılı Kararı ile kabul edilen Ortaöğretim Kurumları Haftalık Ders Çizelgeleri ekinde belirtilen Anadolu Sağlık ve Sağlık Meslek Liseleri seçmeli dersler tablosundan seçilir. Seçmeli dersler, okulda zümre öğretmenleri tarafından, program koordinatörlerinin iş birliğinde, alanın ve mesleklerin özellikleri doğrultusunda belirlenir. Derslerin seçiminde, varsa o derse ait diğer programlar sıra takip edilerek önceden alınması gereken dersler göz önünde bulundurulur. 21