Dr. Öğr. Üyesi Sercan SERİN

Transkript

1 ULAŞTIRMA MÜHENDİSLİĞİ Dr. Öğr. Üyesi Sercan SERİN

2 2 3-YOLU KULLANANLARIN özellikleri

3 3 Yolu Kullananların Özellikleri İnsanlar Taşıtlar

4 4 İnsanların Özellikleri Normal Fiziksel Özellikler A. Görme Özelliği B. Mesafe Takdiri C. İşitme Özelliği D. İntikal Reaksiyon Özelliği Geçici Fiziksel Özellikler Akli Özellikler Ruhsal Özellikler

5 5 A. Görme Özelliği Trafik işaretlerini görme, tanıma, taşıt hareketlerinin çok ve karışık olduğu kavşaklarda görme özelliği dikkate alınır. 3 5 derece net görüş açısı Görme açısı derece

6 6 İnsan başını oynatmadan sadece gözlerini sağa sola çevirerek 180 derecelik açıdaki (hatta daha fazla) cisimleri görebilir. Buna çevre görüş açısı denir. Ancak, hareket ve renkler net olarak görülemez. Renk körlüğü: Renkleri birbirine karıştırırlar. Doğuştan gelen bir özelliktir. Genellikle kırmızı ile yeşili karıştırırlar. Göz kamaşması: Ani ve kuvvetli ışık altında bir an görme yeteneğini kaybetme özelliğidir. Bölünmemiş yollarda rastlanır. Göz kamaşmasından normal hale dönüş için 6 sn gerekir. 40 yaş üzerinde daha fazla görülür.

7 7 B. Mesafe Takdiri Yaya veya taşıt kullanan sürücülerin önündeki mesafeyi doğru şekilde tahmin etmesi güvenlik açısından önemlidir. Yanılmalar kazalara yol açacaktır. Yaş, tecrübe ve eğitime bağlıdır.

8 8 C. İşitme Özelliği Ses ile yapılan uyarılara karşı yaya ve sürücülerde bulunması gereken özelliktir. Sürüş açısından bir sakınca oluşturmamaktadır. Ancak, sağır olan kişilerin trafik kazasına daha fazla karıştığı görülmüştür. (Ülkemizde sağırlara sürücü belgesi verilmemektedir)

9 9 D. İntikal Reaksiyon Özelliği Taşıt kullanan sürücünün veya yoldaki yayanın, kendisi için tehlikeli olabilecek bir engeli gördükten sonra, engeli tanıması, engelden kurtulmak için önlemleri tasarlaması ve kararı uygulaması için geçen süreye intikal-reaksiyon süresi denir.

10 10 İntikal Reaksiyon Süresi Yaşa, Yorgunluk derecesine, Alkollü olup olmadığına, Kişinin psikolojik durumuna bağlıdır. Aracın hızı arttıkça, intikal reaksiyon süresi azalır. Örneğin: 100 km/st de 2sn, 50 km/st de 3 sn; Ancak hesaplamalarda genellikle sn olarak dikkate alınır. ABD de 2.5 sn dikkate alınır.

11 11 Geçici Fiziksel Özellikler Kısa veya uzun süre etkisini gösteren fakat devamlı olmayan özelliklerdir. Yorgunluk Alkollü İçki ve/veya Keyif Verici Madde Kullanımı Hastalık

12 12 Yorgunluk Uzun süre taşıt kullanma, uykusuz kalma gibi durumlar sonucu oluşur. Yorgunluk, intikalreaksiyon süresini uzatır, hatalı hareket etmeye sebep olur. Zihin yorgunluğu, fiziksel yorgunluğa göre daha tehlikelidir.

13 13 Alkol ve/veya Keyif Verici Madde Kullanımı Muhakeme yeteneğini ve dikkati azaltır, fiziki canlılığı azaltır; dolayısıyla intikal süresi uzar. (Oluşan kazaların %8-9 una alkollü sürücüler neden olmaktadır. %1-2 oranında alkollü yayalar neden olmaktadır)

14 14 Alkol ve/veya Keyif Verici Madde Kullanımı Muhakeme yeteneğini ve dikkati azaltır, fiziki canlılığı azaltır; dolayısıyla intikal süresi uzar. (Oluşan kazaların %8-9 una alkollü sürücüler neden olmaktadır. %1-2 oranında alkollü yayalar neden olmaktadır) Karayolu Mühendisliği

15 15 Hastalık Fiziki canlılığı azaltır; hastalığa karşı alınan ilaçların da benzer etkileri vardır.

16 16 Akli Özellikler Zeka: Doğuştan gelir. İşaretlerin çabuk kavranmasında ve çabuk karar vermede önemlidir. Bilgi: Özel gayret ile sonradan kazanılır. Tecrübe: Zamanla kazanılır Okuma ve Lisan Bilme: Trafik işaretlerinin anlaşılmasını sağlar.

17 17 Ruhsal Özellikler Dikkati toplama özelliği: Uzunca süre kendini dikkatli bir şekilde trafiğe verebilmesidir. Fazla meşgul ve yorgun kişilerde bu özellik zayıftır. Kurallara uyma özelliği: Kişiden kişiye değişir; alınan eğitimle kısmen değişebilir.

18 18 Ruhsal Özellikler Sabırlı ve serinkanlı olma özelliği: Taşıt kullananlar için önemli ve daha çok doğuştan geldiği kabul edilir. Trafiğin sıkışık olduğu yerlerde koşullara uyum sağlamak ve tehlikeli durumlarda serinkanlı davranabilmektir. Kaza ve sürat eğilimli olmak: Normal insan özelliklerine sahip, hız eğilimleri yüksektir. Çok kazaya karışırlar.

19 19 Ruhsal Özellikler Dikkati toplama özelliği: Uzunca süre kendini dikkatli bir şekilde trafiğe verebilmesidir. Fazla meşgul ve yorgun kişilerde bu özellik Karayolu Mühendisliği

20 20 Ruhsal Özellikler Karayolu Mühendisliği

21 21 Ruhsal Özellikler Dikkati toplama özelliği: Uzunca süre kendini Karayolu Mühendisliği

22 22 Yaya Hızı Yaya Yaşı Yürüme Şekli Yoğun trafikte yürüme hızı (m/sn) Hafif trafikte yürüme hızı (m/sn) 0 7 Normal Normal Normal >25 kadın Normal >25 erkek Normal Hızlı Hızlı Hızlı >25 kadın Hızlı >25 erkek Hızlı

23 23 Taşıtların Özellikleri Motorlu taşıtlar: Motosiklet, otomobil, minibüs, otobüs, kamyonet, kamyon, traktör, iş makinaları (motor gücü ile tahrik olurlar) Motorsuz taşıtlar: Bisiklet, atlı arabalar vb. (İnsan ve hayvan gücü ile hareket edebilir) Ağır Taşıtlar: Arka tekerleklerinde iki tekerlek bulunan araçlardır. Kamyon, otobüs, bazı iş makinaları bu gruptadır. Hafif taşıtlar: Arkada tek tekerleği bulunan araçlardır. Otomobil, kamyonet, minibüs gibi

24 24 Karayolu Mühendisliği

25 25 Taşıt Boyutları Maksimum genişlik: Yüklü ve yüksüz araç genişliği 2.50 metreden fazla olamaz. Ayrıcalıklı durumlar: Tarım makinaları, iş makinaları, kurtarıcılar, itfaiye araçlarında maksimum Genişlik: 3.05 metredir.

26 26 Taşıt Boyutları Maksimum yükseklik: Yüksüz veya yüklü araç yüksekliği 4 metreyi geçemez. 4 m

27 27 Taşıt Boyutları Maksimum Uzunluk: İki dingilli taşıtlarda max. 12 m Üç veya daha fazla dingilli araçlarda 12 m Yarı römorklu taşıt ve araçlarda 15 m Bir römorklu katarlarda ve mafsallı otobüslerde 18 metre İki römorklu katarlarda 22 metre (şerit genişliğini belirlemede ve yatay kurba yarıçaplarının belirlenmesinde önemlidir)

28 28 Tek Dingilli Kamyon

29 29 Tandem Dingilli Kamyon

30 30 Üç Dingilli Kamyon

31 31 Yarı Römorklu Katar dingil

32 32 Römorklu Katar

33 33 Otobüs Dingil mesafesi 6250 Uzunluk Ön uzantı 2595 Arka uzantı 3135 İç yükseklik 2011 Dönüş dairesi çapı Yükseklik 3583 Genişlik 2500 Ön iz genişliği 2055 Arka iz genişliği 1820

34 34 Körüklü Otobüs Ölçüler & Ağırlıklar Uzunluk mm Yükseklik 2865 mm Genişlik 2500 mm

35 35 Taşıt Ağırlıkları Maksimum dingil ağırlığı tek dingil için: 11.5 ton İki dingilli araçlarda (tandem dingil): 18 ton Üç dingilli araçlarda : 25 ton Dört dingilli motorlu araçlarda: 32 ton Beş veya daha dingilli yarı römorklu veya römorklu katarlarda: 40 ton Konteyner taşıyan yarı römorklu araçlarda: 44 ton Dingiller arası mesafe: 1 ile1.99 m arasındadır.

36 36 En Küçük Dönüş Yarıçapı Özellikle kent içi yollarda, taşıtın bıraktığı en küçük dönüş izine göre tayin edilir. 90 derecelik dönüşler için: - Hafif taşıtlar için : 9 m - Otobüs ve kamyonlar için: 15 m - Yarı römorklu taşıtlar için : 22 m

37 37 Hızlanma ve Yavaşlama Yeteneği Kavşak planlamaları sırasında, sollama ile geçiş uzunluğunun tayininde ve hızlanma şeritlerinin projelendirilmesinde gereklidir. Araçtan araca değişir; projelendirmede en kötü araç dikkat alınır. Otomobillerde: m/sn2 Kamyonlar için: m/sn2