ÜNİTE:1. Kurallar, Devlet ve Hukuk ÜNİTE:2. Hukukun Uygulanması ÜNİTE:3. Hukuk Sistemleri ve Türk Hukuk Tarihi ÜNİTE:4. Yargı Örgütü ÜNİTE:5

Transkript

1

2 ÜNİTE:1 Kurallar, Devlet ve Hukuk ÜNİTE:2 Hukukun Uygulanması ÜNİTE:3 Hukuk Sistemleri ve Türk Hukuk Tarihi ÜNİTE:4 Yargı Örgütü ÜNİTE:5 1 Hukuki İlişkiler ve Haklar ÜNİTE:6 Hakkın Kazanılması, Kaybedilmesi, Kullanılması ve Korunması ÜNİTE:7 Özel Hukukun Dalları ÜNİTE:8 Kamu Hukukunun Dalları

3 Dersin Adı : Hukukun Temel Kavramları Dersin Kodu : HUK101U Dersin Dönemi :Güz Dersin Kredisi :4 Dersin Soru Sayısı : 20 2 Ara Sınav Sorumlu Üniteler : 1-4 Dönem Sonu Sınavı Sorumlu Üniteleri:

4 ÜNİTE:1 Büyük işler sanki hiç ölmeyecekmiş gibi çalışmakla başarılabilir. Vanvenarues Kurallar, Devlet ve Hukuk Hukuk; örgütlenmiş bir toplum içinde yaşayan insanların birbirleriyle veya kişilerin yine kendilerinin meydana getirdiği topluluklarla ve bu toplulukların birbirleriyle olan ilişkilerini düzenleyen, kişilerin güvencesini ve insan haklarını sağlamak amacıyla oluşturulan ve devlet gücü ile desteklenen bağlayıcı, genel, soyut ve devamlı kurallar bütünüdür. ÖRNEK SORU: Hukuka aykırı kusurlu bir eylemle bir başkasına zarar verilmesine ne ad verilir? A - Hukuki işlem B - Hukuki eylem C - Sorumluluk D - Haksız fiil E - Tazminat 3 Doğru Cevap:D İnsan davranışını yönlendiren kurallar içerisinde hukuk kurallarını belirlemek. Tercihlerimizi, kararlarımızı ve dolayısıyla eylemlerimizi belirleyen bazı faktörler istencin, hatta başkalarının istencinin ürünü olduğu gibi kural adını alan özel bir biçime sahiptir. Kurallar, belli durumlarda ne yapılması gerektiğini söyleyen ifadelerdir. İnsan davranışlarının bir kısmı istek dışı faktörlerle belirlenmektedir. Mesela öksürmek herhangi bir isteğin bulunmadığı davranıştır. Bazı davranışlarımız ise isteyerek yaptığımız davranışlardır. İnsanların yaptıkları davranışların pek çoğu isteklerinin sonucudur. İsteklerimiz ise seçim yapma, hedef belirlemedir. Bir davranışta bulunacağımız zaman belli bir hedefimiz vardır. Bu hedefe ulaşmak için de belli bir eylemde

5 bulunmayı tercih ederiz. Tercihlerimiz ve kararlarımızı belirleyen bir başka faktör ise kurallardır. Kurallar belli bir durumda ne şekilde davranmamız gerektiğini belirler. Toplumsal yaşamda karşılaştığımız birçok kural vardır Bunlardan bir kısmı ; ahlak kuralları, adabı muaşeret(görgü kuralları), moda kuralları, din kuralları ve benzerleridir. Hukuk ve devlet neredeyse eş anlamlı olarak kullanılabilir ve bunun doğal sonucu olarak hukuk düzeninin bulunduğu yerde örgütlü, düzenli ve sürekli bir yargılama faaliyeti vardır. ÖRNEK SORU: İnsanın doğasına, evrenin yapısına, insanların nasıl yaşaması gerektiğine, gerçeklik ve değerlerle ilgili doğruları araştırmanın en iyi yöntemlerine ilişkin birbiriyle içten bağlantılı bir inançlar kümesi ile bu inançlar tarafından belirlenen tutumlara ve pratiklere ne ad verilir? A - Felsefe B - Din C - Hukuk D - Örf ve adet E - Ahlak Doğru Cevap:B AHLAK KURALLARI İnsan aklı ile nesneleri ve olguları karşılaştırır. İnsan aklının iki yönü olduğu düşünülmektedir. Biri teorik akıl diğeri ise pratik akıldır. Teorik akıl; neye inanılması gerektiğine karar verirken pratik akıl insan hareketlerini yönlendirir. Normatif ve betimsel olarak ahlak sözcüğünün iki anlamı vardır. Betimsel anlamda ahlak; uyulmakta olan ahlak kurauarıdır. Normatif anlamda ahlak; ise uyulması gereken davranış kurallarıdır. Ahlaki yargılarımız öncelikle toplumda oluşmaktadır. Toplumsal gruplar değiştikçe ahlak kuralları da değişecektir. Ahlak kurallarına uyulmadığında iki sonuç ortaya çıkar. ilki kişinin kendini huzursuz hissetmesidir. Diğeri ise; başkaları tarafından ayıplama, kınama, dışlamadır. DİN KURALLARI İnsanın doğasına, evrenin yapısına, insanların nasıl yaşaması gerektiğine, gerçeklik ve değerlerle ilgili doğruları araştırmanın en iyi yöntemlerine ilişkin birbiriyle içten bağlantılı bir inançlar kümesi ve bu inançlar tarafından belirlenen tutumlar ve pratiklerdir. ÖRF VE ADET KURALLARI Örf ve adet kuralları belli bir yörede veya toplumun genelinde benimsenmiş olabilir. Bu kuralların çok uzun zamandan beri uygulanıyor olması ve toplumda bu kurallara inanılması gerekir. Ahlak kuralları, din kuralları ve örf ve adet kuralları toplumda iç içe geçmiştir. Hatta ahlak kuralları din ve örf adet kurallarını kapsamaktadır

6 HUKUK KURALLARI Hukuk kuralları da diğer kurallar gibi kişilere belli bir şekilde davranmayı veya davranmamayı gösterir. Yani emreder ve yasaklar. Hukuk kuralları ahlak, din kuralları veya örf ve adet kurallarıyla benzerlik taşır. Eğer bir kural devlet tarafından konmuşsa bu kural hukuk kuralıdır. Devlet din kuralı koyamaz. Yani hukuk devleti, devlet de hukuku ortaya çıkarır. Hukuk kuralı bir şekilde örgütlü yargılamadır. Yargılama bir kuralın sonucunda kendiliğinden ortaya çıkar. Eğer bir devletin içinde, o devletin hukukundan ve yargılama sisteminden bağımsız başka bir yargılama sistemi varsa 'devlet içinde devlet' ifadesi kullanılır. Hukukun zor kullanma ile ilişkisini kurarak hukukî yaptırımları tanımak. Hukuk ve devletin neredeyse özdeş olması, hukukun/ devletin varlığının zor kullanmaya dayanması anlamına gelir. Hukuk kurallarının yaptırımı zor kullanmadır. Zor kullanma gücü kurallara uyulduğu sürece hissedilmez. Eğer hukuk kurallarına uyulmazsa devletin zor kullanma gücü de artar. Devletin zor kullanma gücü hukuka uyulduğu sürece pek hissedilmez. Hukukun gerekleri yerine getirilmedikçe zor kullanma gücü giderek artar. Olağan dönemlerde hissedilmeyen zor kullanma gücü, hukukun ihlali söz konusu olduğunda belirgin hâle gelir, hukuk kurallarının ihlali durumunda hukuk düzeni bu ihlalle bozulan düzenin eski hâline getirilmesi, aynı zamanda da ihlallerin mümkün olduğunca az olması için bazı yaptırımlar öngörülür. Bu yaptırımlar ceza, cebrî icra, geçersizlik ve tazminat şeklinde ortaya çıkar. 5 Hukukun değer boyutunu tartışmak. Hukuk kuralları eylemleri sınıflandırmak ve isimlendirmek suretiyle egemenlik iddiasında bulunduğu alanda geçerli olmak üzere hiyerarşik bir düzen kurar. Yaptırım, hukuk kurallarına uyulmadığında karşılaşılan tepkidir. Hatta her kuralın mutlaka bir yaptırımı vardır. Bir kural yaptırımsız olamaz. Ahlak kurallarının, din kurallarının, ört ve adet kurallarının yani bütün kuralların yaptırımı vardır. Ancak bu yaptırımlar birbirinden farklıdır. Hukuk kurallarına aykırı davranılması çeşitli tepkilere yol açar. Ceza, cebri icra. gibi. Hukuk kurallarınca tanınmayan bir eylem de hukuk tarafından yapılmamış sayılır. Örneğin;evlilik resmi memur önünde olmalıdır. Aynı cinsten kişilerin evlenmesine izin verilmez. Evli olan biri ikinci bir evlilik yapamaz. 1-CEZA,Ceza yaptırımı suç işleyenlere karşı uygulanır. Bir kısmı ceza mahkemeleri tarafından bir kısmı ise idare tarafından verilir. Ceza mahkemeleri hapis cezası, adli para cezası gibi cezalar verir. Hapis cezaları: a) Müebbet Hapis: Ömür boyu b) Ağırlaştırılmış Müebbet Hapis: Sıkı güvenlik rejimine tabi c) Sürekli Hapis: Bir ay ile yirmi yıl arası olan