Soru 1: (20 puan)aşağıdaki sorularda parantez içine doğru olduğunu düşündüğünüz ifadeler için D yanlış olduğunu düşündüğünüz ifadeler için Y yazınız.

Transkript

1 Soru 1: (20 puan)aşağıdaki sorularda parantez içine doğru olduğunu düşündüğünüz ifadeler için D yanlış olduğunu düşündüğünüz ifadeler için Y yazınız. ( D ) 1. Yüksek talep dönemlerinde müşteriyi (sipârişi) geri çevirmek veya bekletmek talebi zamanında karşılayamamanın getirdiği ek mâliyetlerin artmasına sebep olabilir. ( Y ) 2. Regresyon analizinde hesaplanan korelasyon katsayısının pozitif değer alması bir değişkenin artarken diğerinin azaldığını gösterir. ( D ) 3. Proses tipi üretimde imalat hazırlık süreleri parti üretimine göre daha kısadır. ( Y ) 4. İmalat Süreçleri, daha yüksek müşteri teması derecesine sahip olmaya eğilimlidir. ( D ) 5. Üretim, talep ve stoklar Toplu Üretim Planında ürün aileleri bazında, Ana Üretim Çizelgesinde ise ürün bazında yapılır. ( Y ) 6. Toplu Üretim Planı Ana Üretim Çizelgesi dikkate alınarak oluşturulur. ( D ) 7. Değişken Üretim Hızına göre üretimi plânlarken, stokların sabit tutularak, değişen talep miktarının, üretim hızının değiştirilmesiyle karşılanacağı düşünülür. ( Y ) 8. Eğer tahmin yapılacak verinin içerisinde mevsimsellik ve trendden kaynaklanan bir değişkenlik varsa çiftli üstel düzeltme yöntemi tercih edilebilir. ( Y ) 9. Hareketli ortalamalar yönteminde n değerinin (hareketli ortalamaya tabii olacak dönem sayısı) küçük seçilmesi her zaman daha doğru tahminler yapılmasını sağlar. ( D ) 10. Çekme tipi üretim sistemi müşteri gereksinimlerinin üretici süreçlere sinyal yoluyla iletildiği bir üretim sistemidir. ( Y ) 11. Akış Tipi Atölye (Flow Shop) Sistemi ürün çeşitliliğinin çok fazla olduğu sistemler için uygundur. Soru 2) (20 puan) Simit satışı yapan bir satıcı aşağıdaki verileri kullanarak 9. dönem için tahminde bulunmak istemektedir. Dönem Satış a) Grafik çizerek, verinin yapısına uygun kullanılabilecek tahminleme yöntem(lerinin) neler olabileceğini sebepleri ile açıklayınız. (4 puan) b) Hareketli ortalamalar yöntemini kullanarak MSE değerini hesaplayınız (hareketli ortalama dönem sayısını n=3 alınız). c) Üstel düzeltme yöntemini kullanarak MSE değerini hesaplayınız. d) 9. Dönem tahmini için hangi yöntemi seçersiniz ve seçtiğiniz yönteme göre 9. dönem tahminini hesaplayınız.

2 a) b) Dönem Satış Tahmin Error^ MSE , , , , , , , ,66667 c) Dönem Satış Tahmin Error^ ,8 174,24 MSE ,12 26, , ,608 0, , , , , , , ,31281 d) Hareketli ortalamalar yönteminin MSE (82,93) değeri daha düşük olduğu için üstel düzeltme yöntemi kullanılır. 9 dönem tahmini 38,66 olur

3 Soru 3) (20 puan) Elektronik ev aletleri satan bir firma 4. yıl için tahmin yapmak istemektedir. Aşağıdaki tabloda mevsim bazında yıllara göre satış değerleri ile birlikte yıl bazında toplam satışlar ve mevsim bazında ortalama satışlar verilmiştir. Buna göre; Yıl Mevsim Toplam Ortalama a) Grafik çizerek, verinin yapısına uygun kullanılabilecek tahminleme yöntem(lerinin) neler olabileceğini sebepleri ile açıklayınız. (4 puan) b) Trende Oranı Tekniği-2 yöntemini kullanarak MAD değerini ve 4. yıl bütün mevsimler için tahmin değerlerini hesaplayınız. a) Satış Satış b) Mevsim Toplam Regresyon Tahmin C , , Yıl , Ortalama OYDE 1,00009

4 1 404 a 344 Y= *X b Yıl Mevsim Toplam 1 0,115 0,3625 0,3175 0, , , , , , , , , Ortalama Düzeltme İndeksi 0, , , , Yıl Mevsim Satış Tahmin Mutlak Hata ,499 5, ,958 2, ,121 7, ,493 4, ,709 5,291 MAD ,672 1,672 5, ,798 1, ,902 12, ,919 1, ,387 5, ,475 11, ,311 8, , , , ,720

5 Soru 4) (20 puan) Çatı malzemeleri imalatçısı, 6 aylık çatı kaplama malzemesi talep tahminlerini aşağıdaki tablodaki gibi belirlemiştir. Ay Talep (adet) Çalışılan gün Ocak Şubat Mart Nisan Mayıs Haziran İşletmede maliyet muhasebesi bölümünün hesapladığı maliyetler aşağıdaki gibidir; Stokta tutma maliyeti=5 pb/adet.ay Yok satma maliyeti=8 pb/adet.ay Normal mesai maliyeti=5 pb/saat İşe alma maliyeti=100 pb/işçi İşten çıkarma maliyeti=150pb/işçi *bir birim üretim için gerekli işgücü 1,6 saat tir. *işletmede günde 8 saat çalışma mevcuttur. Verilen bilgiler doğrultusunda aşağıdaki stratejileri gözeterek bütünleşik üretim planlarını hazırlayarak hangisinin daha ekonomik olduğunu belirleyiniz. a)ortalama günlük talep= 50 adet/gün plan1: sabit işgücü Ay Talep Kümülatif talep Üretim Kümülatif üretim Dönem sonu stok Ocak Şubat Mart Nisan Mayıs Haziran Plan-1 maliyet= günde 50 birim üretim için gerekli işgücü= 10 işçi Normal mesai maliyeti= pb Stok maliyeti= 9250 pb toplam maliyet= pb

6 b)plan-2: işgücü sayısı sabit 8 kalarak, gereken yerde stok tutma veya yok satma Ay Talep Kümülatif talep Üretim Kümülatif üretim Dönem sonu stok Ocak Şubat Mart Nisan Mayıs Haziran Plan-1 maliyet= Normal mesai maliyeti= pb Stok maliyeti= 200 pb Yok satma maliyeti= pb toplam maliyet= pb c)plan-3: işe alma ve işten çıkarma ile üretimi talebe eşitleme Ay Talep küm talep Ocak Şubat Mart Nisan Mayıs işten çıkar ma gereken işçi yukarı küm işe sayısı yuvarla üretim üretim alma stok 8, , , , , Haziran Plan-3 maliyet= Normal mesai maliyeti= pb Stok maliyeti= 5300 pb işe alma maliyeti= 600 pb işten çıkarma maliyeti= 600 pb toplam maliyet= 58100

7 Soru 5) (20 puan) Buzdolabı imalatçısı firma Ocak-Haziran arası için bütünleşik plan hazırlamak istemektedir. Firma aşağıdaki verileri hazırlamıştır; Ay Talep (adet) Aylık iş günü Ocak Şubat Mart Nisan Mayıs Haziran İşletme aylık sabit 20 işgünü ve günlük 8 saat çalışmaktadır. Bir buzdolabı 4 işçilik saatinde üretilmektedir. Normal mesai ücreti 10 pb/saat ve Fazla mesai ücreti 15 pb/saat tir. Fazla mesai kapasitesi Normal mesainin %20 si kadardır. Stoklama maliyeti 1 pb/birim işçilik saati dir. Toplam maliyeti en küçükleyecek şekilde kaç işçi çalıştırılmalıdır? AY Talep(adet) aylık işgünü aylık çalışma saati küm mevcut üretimüretim saati ihtiyacı küm ist üretim saati Ocak Şubat Mart Nisan Mayıs Haziran işçi sayısı= 15, işçi işçi 15 işçi için = 200 fm 1000 pb 16 işçi için = 760 boş kapasite 7600 pb

8 Aylar İstenen İşgücü Saati Ocak 1600 Şubat 2000 Mart 2200 Nisan 2800 Mayıs 3200 Haziran 2800 Planlanan Toplam Üretim Ocak Şubat Mart Nisan Mayıs Haziran NM FM NM FM NM FM NM FM NM FM NM FM Mevcut Maliyet 0 5 Planlanan Mevcut Maliyet Planlanan Mevcut Maliyet Planlanan Mevcut Maliyet , Planlanan Mevcut Maliyet Planlanan Mevcut Maliyet Planlanan NM FM FM maliyeti Stok Tutma Maliyeti