Çevresel Asbest Teması Olan Bronş Kanserli Olguların Epidemiyolojik Özellikleri #
|
|
- Nuray Çetin
- 8 yıl önce
- İzleme sayısı:
Transkript
1 Çevresel Asbest Teması Olan Bronş Kanserli Olguların Epidemiyolojik Özellikleri # Bilgehan GÜRBÜZ*, Selma METİNTAŞ**, Muzaffer METİNTAŞ*, İrfan UÇGUN*, Füsun ALATAŞ*, Sinan ERGİNEL*, Yıldız BEKTAŞ*, Hatice ÇELİK*, Emel HARMANCI* * Osmangazi Üniversitesi Tıp Fakültesi Göğüs Hastalıkları Anabilim Dalı, ** Osmangazi Üniversitesi Tıp Fakültesi Halk Sağlığı Anabilim Dalı, ESKİŞEHİR ÖZET Asbest teması ile bağlantılı akciğer hastalıkları Eskişehir çevresinde oldukça yaygındır. Bu çalışmamızda, bronş kanserli hastaların epidemiyolojik bulgularının tanımlanarak, saptanacak özelliklerin tümör hücre tipi, yerleşimi ve etyolojik ilişkileri ile irdelenmesi amaçlandı. Çalışmaya, yılları arasında izlenen, histopatolojik olarak akciğer kanseri tanısı almış 301 (277 si erkek, 24 ü kadın) olgu alındı. Olguların 97 (%32.2) si epidermoid kanser, 84 (%27.9) ü küçük hücreli kanser, 39 (%13) u adenokanser, 4 (%1.3) ü büyük hücreli kanser idi. Adenokanser diğer hücre tiplerine göre kadınlarda daha sıktı. Yaş dağılımı olarak histopatolojik tipler arasında istatistiksel olarak anlamlı fark izlenmedi. Adenokanser yerleşimi akciğerin alt loblarında (%36.9) ve periferde (%45.9) daha sıktı. Epidermoid kanser %20.6 ve küçük hücreli kanser %14.6 oranında periferde yerleşikti. Plevral sıvı adenokanserlilerde daha fazla saptandı (%48.7), epidermoid kanserde %17.3 ve küçük hücreli kanserde %18.3 oranında plevral sıvı eşlik ediyordu. Sigara kullanma süresi adenokanserde ortalama 32.4 yıl, epidermoid kanserde 56.2 yıl idi. Hastaların %54 ünde asbest teması vardı. Adenokanser, sigara içmeyen ve asbest teması olan hastalarda daha sık izlendi. Bulgularımız asbest temasının kendi başına adenokanser riskini arttırabileceği kanaatini verdi. Adenokanserli olguların epidemiyolojik ve klinik bulguları ve çevresel asbest temas ilişkileri mesleksel asbest temaslı serilerin özellikleri ile uyumlu idi. Anahtar Kelimeler: Bronş kanseri, çevresel asbest teması, adenokanser, sigara. SUMMARY Epidemiological Features of Bronchial Carcinoma Cases with Environmental Asbestos Exposure Due to environmental asbestos exposure, asbestos related lung diseases are common in Eskisehir district of Anatolia. In this study we aimed both to determine the epidemiological findings of the patients diagnosed as bronchial carcinoma and to discus the features, which were probably related to asbestos exposure, presented by the patients. From May 1997 to December 2000, 301 cases were included in the study. Of the patients, 97 (32.2%) had epidermoid cell type, 84 (27.9%) had Yazışma Adresi (Address for Correspondence): Dr. Bilgehan GÜRBÜZ, Osmangazi Üniversitesi Tıp Fakültesi Göğüs Hastalıkları Anabilim Dalı, ESKİŞEHİR - TURKEY gogus@ogu.edu.tr 5 Tüberküloz ve Toraks Dergisi 2004; 52(1): 5-13
2 Çevresel Asbest Teması Olan Bronş Kanserli Olguların Epidemiyolojik Özellikleri small cell, 39 (13%) had adenocarcinoma, 4 (1.3%) had large cell. Adenocarcinomas were more frequent in women. There were not significant differences among the cell types from the point of view of the age distributions. Adenocarcinomas were more frequently located in lower lobes of the lungs (36.9%) and more frequently showed peripheral locations (45.9%) than other cell types (20.6% for epidermoid and 14.6% for small cell). Plevral effusion was more detected in adenocarcinomas (48.7% to 17.3% in epidermoid, 18.3% in small cell). The duration of smoking was shortest in adenocarcinomas, mean 32.4 years; the same duration was 56.2 years for epidermoid carcinomas. Of the patients, 54% had asbestos exposure. Adenocarcinomas were more frequently detected in the patients who exposed to asbestos but did not smoke. Our findings support that asbestos exposure may increase adenocancer frequency. The epidemiological and clinical features of adenocancer cases exposed to asbestos environmentally were not different than those of adenocancer cases exposed to asbestos occupationally. Key Words: Bronchial carcinoma, environmental asbestos exposure, adenocancer, smoking. # Bu çalışmanın bir bölümü European Respiratory Society (ERS) 11. Yıllık Kongresi (Berlin) ve Türk Toraks Derneği 4. Yıllık Olağan Kongresi (Antalya) nde sunulmuştur. Akciğer kanseri, dünya genelinde en sık görülen kanser türü olup, etyolojisindeki en sık nedenler tütün içimi ve diğer bazı çevresel etkenlerdir (1). Dolayısıyla, kanser sorunlarının başta geleni olmasına karşın, esasen önlenebilir bir kanserdir. Akciğer kanserinin nedensel ilişkileri oldukça iyi bilinmesine karşın, oluşum mekanizmaları ile ilgili tartışmalar halen sürmektedir. Son yıllarda yoğunlaşan tartışma konularından biri de, etyolojide önemli yeri olduğu öngörülen, ancak bu yerin boyutu hakkında kanaatlerin kesinleşmediği asbest temasıdır. Asbest teması olan bir kişide, asbest temasının kendi başına mı kanser riskini arttırdığı, yoksa asbestozis gelişen hastalarda fibrozisin mi kanser gelişme riskini arttırdığı halen tartışılmaktadır (2-5). Erken tarihli epidemiyolojik ve klinik çalışmalarda, asbeste maruz kalma ve akciğer kanseri gelişimi arasındaki ilişki konusunda, asbestozis nedenli akciğer fibrozisi gelişen hastalarda akciğer kanserinin skar dokusu üzerinde oluştuğu kanaati kabul görmekte idi (6,7). Ancak daha sonra yapılan kapsamlı epidemiyolojik, klinik ve patolojik çalışmalardan elde edilen bulgular, bu kanaatin sorgulanmasına yol açtı. Asbestozisli kişilerde fibrozisin alt zonlarda fazla izlenmesi, asbest lif konsantrasyonlarının üst zonlarda yoğun, alt zonlarda düşük düzeyde saptanması, asbeste ve sigara içimine bağlı kanser gelişiminde tümörün daha sık olarak üst zonlarda yer alması gibi özellikler yukarıda konu edilen akciğer kanseri ve fibrozis gelişimi ile ilgili mekanizmaların farklılığına dikkat çekmiştir (8-10). Nitekim, son yapılan kapsamlı çalışmalarda asbest temasının kendi başına da akciğer kanseri riskini arttırdığı kanaati öne sürülmektedir (3,4,11). Öte yandan, asbest teması-akciğer kanseri ilişkisi konusundaki kanaatler, hemen tamamı mesleksel asbest teması olan hastalar ya da kişilerden oluşan olgu serilerinden gelen bilgi ve verilerle oluşmuştur. Halbuki, çevresel asbest teması epidemiyolojik özellikleri itibarı ile mesleksel temastan farklı özellikler taşır (12). Bu görüşten hareketle çalışmamızda, çevresel asbest teması olan bronş kanserli olguların gösterdikleri epidemiyolojik özellikleri belirleyerek irdelemek, saptanan özelliklerin literatür bilgisi ve yaygın kabul gören kanaatler ile değerlendirmesini yapmak amaçlanmıştır. Çalışma Grubu MATERYAL ve METOD Çalışmaya yılları arasında bölümümüze başvuran ve akciğer kanseri histopatolojik doku tanısı alarak değerlendirilen toplam 301 akciğer kanserli olgu alındı. Kesin doku tanısı alamayan olgular bu çalışmanın dışında tutuldu. Olgular epidemiyolojik verileri elde edilebilecek şekilde, özel bir takip-sorgulama belgesi ile sorgulandı: Çevresel veya mesleksel asbest teması varlığı, yaş, cinsiyet özellikleri, doğum ve yaşama merkezleri belirlendi. Tümörün histopatolojik tanısı, tümör lokalizasyonu, plevral sıvı ve metastaz varlığı tüm hastalarda saptandı. Metastaz tayini için hastalara toraks dışında beyin, batın ve kemik taramaları yapıldı. Hastaların meslek ve sigara kullanım özellikleri belirlendi. Tüberküloz ve Toraks Dergisi 2004; 52(1):
3 Gürbüz B, Metintaş S, Metintaş M, Uçgun İ, Alataş F, Erginel S, Bektaş Y, Çelik H, Harmancı E. Asbest Teması Olgular, asbest temasının varlığını saptamak için ayrıntılı ve bölgemize özgü bir sorgulamaya alındı. Bu amaçla kırsal alanda doğum, yaşama, yaşam süre saptanması yapıldı. Geldikleri veya yaşadıkları alanların daha önceki bölgesel yayınlarda saptanan asbest kontaminasyonu olan yerlerle ilgisi araştırıldı (12). Hastaların köken aldıkları köylerde asbest lif kontaminasyon riski yüksek olan aktoprak veya çorak toprak varlığı sorgulandı. Bölgemizde yapılan çalışmalarda, mevcut ve kullanılan aktoprağın (veya çorak toprak) minerolojik özellikleri, bu toprağın yaygınlığı, kullanım şekilleri, temasın doz-süre gibi niceliksel ilişkileri ayrıntıları ile belirlenmişti (12). Bu kontaminasyonun saptanmış olduğu alanlarda yaşayanlar çevresel asbest temaslı kabul edildi. Temas doğumla başladığı için, olguların o bölgede yaşam süreleri asbestle temaslı süre olarak kabul edildi. İstatistiksel Değerlendirme Başlangıçta veriler univarite-tek değişkenli analiz ile karşılaştırıldı. Histopatolojik tip olarak en yaygın görülen üç kanser tipi olan epidermoid kanser, adenokanser ve küçük hücreli kanseri olan hastaların özellikleri ayrıca birbiriyle karşılaştırılarak incelendi. Her bir histolojik tip diğerlerine göre analiz edildi ve bu üç grupta, yaş, asbest teması süresi gibi devamlı-sürekli verilerin karşılaştırılmasında varyans analizi uygulandı. Fark yapan grubun belirlenmesinde en küçük kareler yöntemi uygulandı. Kategorik değişkenlerin karşılaştırılmasında ki-kare testi kullanıldı. Asbest teması ve sigara arasındaki sinerjik etki iyi bilindiğinden, aralarında etkileşim olacağı kabul edilerek, asbest teması ve sigara içme için oluşturulan kategorilerin analizinde Mantel-Haenzel ki-kare testi kullanıldı. Her bir histolojik tip diğerlerine göre analiz edildi. Yine bu iki değişken (sigara, asbest) multivarite-çok değişkenli analize alındı. Bu modelde, bu iki değişkenin Odds Ratio (OR) ve %95 güven aralıkları hesaplandı, p< 0.05 olan değerler anlamlı kabul edildi. BULGULAR Çalışma grubunu oluşturan bronş kanserli toplam 301 olgunun genel özellikleri Tablo 1 de, olguların tümör histopatolojik tipine göre cinsiyet dağılımı Tablo 2 de verilmiştir. Toplam 301 olgunun 24 (%8) ü kadındı. Tümör histopatolojik tipi olarak en sık saptanan hücre Tablo 1. Olguların genel özellikleri. Toplam olgu sayısı 301 Erkek/kadın 277/24 Ortalama yaş (yıl) 60.5 ± 9.5 Erkek 60.4 ± 9.5 Kadın 60.8 ± 9.3 Sigara içimi 274 (%91) Erkek 268 (%97) Kadın 6 (%25) Asbest teması 164 (%54) Çevresel 164 Mesleksel - Radyolojik olarak plevral plak 33 (%11) Radyolojik olarak asbestozis görünümü 2 (%1.2) Tablo 2. Hücre tiplerine göre olguların dağılımı. Toplam Erkek Kadın Hücre tipi n % n % n % Epidermoid Adenokanser Büyük hücreli kanser Küçük hücreli kanser Küçük hücreli olmayan Tipi belirsiz Tüberküloz ve Toraks Dergisi 2004; 52(1): 5-13
4 Çevresel Asbest Teması Olan Bronş Kanserli Olguların Epidemiyolojik Özellikleri tipleri, toplam 220 (%73) olgu ile epidermoid kanser, adenokanser ve küçük hücreli kanser idi. Bu olguların tanımlayıcı özellikleri Tablo 3 te sunuldu. Büyük hücreli kanser ise olgu sayısı azlığı nedeniyle analize alınamadı. Her üç histopatolojik tip kanser olgularının yaş ortalamaları arasında fark bulunmadı. Epidermoid kanserli 97 olgunun yalnızca 1 (%1) i kadın hastaydı. Adenokanser ve küçük hücreli kanser kadınlarda erkeklerden az olmasına karşın, adenokanserin kadınlarda görülme oranı epidermoid kanserin görülme oranından anlamlı şekilde fazlaydı. Akciğer kanserli hastaların, hastalıklarının etyolojik ilişkilerini irdelemek üzere sigara ve asbest temas öyküleri karşılaştırıldı. Kanserin histopatolojik tipi ile sigara ve asbest ilişkisi Tablo 4 te verilmiştir. Sigara içme süresi paket-yıl olarak hesaplandı. En kısa sigara kullanma süresi adenokanserlilerde görüldü. Epidermoid kanserli olguların tümü sigara kullanmaktaydı. Mantel-Haenzel ki-kare testiyle analiz edildiğinde, epidermoid kanserli hastaların diğer hücre tipine sahip olan hastalara göre daha fazla sigara kullandığı gözlendi. Asbest teması, hücre tipi esas alınarak analiz edilen 219 olgunun 132 (%60.2) sinde saptandı; olguların tümündeki temas çevresel nitelikte idi; temas kırsal alanda badana-sıva amacıyla kullanılan aktoprağın (veya çorak toprak) kontamine olduğu asbest lifleri ile oluşuyordu (12). Yalnız başına asbest temasının varlığı oranlarına bakıl- Tablo 3. Sık saptanan histopatolojik tipe sahip olguların tanımlayıcı özellikleri. Değişkenler Epidermoid kanser Adenokanser Küçük hücreli kanser p Olgu sayısı Yaş ortalamaları (yıl) X ± SD 60.9 ± ± ± * Yaş grupları (%) < ** Cinsiyet (%) Erkek Kadın ** Yerleşim yeri (%) Kır Kent ** * One-way ANOVA testi ile yapıldı. ** Ki-kare testi ile yapıldı. Tablo 4. Kanserin histopatolojik tipi ile sigara-asbest ilişkisi. Değişkenler Epidermoid kanser Adenokanser Küçük hücreli kanser p Sigara kullanma süresi (paket-yıl) X ± SD 56.2 ± ± ± Sigara kullanma sıklığı (%) Var Yok Asbest temas süresi (yıl) X ± SD 17.9 ± ± ± Asbest teması (%) Var Yok Tüberküloz ve Toraks Dergisi 2004; 52(1):
5 Gürbüz B, Metintaş S, Metintaş M, Uçgun İ, Alataş F, Erginel S, Bektaş Y, Çelik H, Harmancı E. dığında, temas sıklıkları açısından histopatolojik tipler arasında bir farklılık görülmedi. Asbest teması ve sigara kullanımının akciğer kanser etyolojisindeki etkileşimi göz önüne alınarak, buradaki ilişkileri tartışabilmek için olgular dört grupta değerlendirildi (Tablo 5). Grup 1: Asbest teması ve sigara kullanma öyküsü olmayanlar (n= 4). Grup 2: Asbest teması olmayanlar, ancak sigara kullananlar (n= 83). Grup 3: Asbest teması olan, ancak sigara kullanma öyküsü olmayanlar (n= 11). Grup 4: Asbest teması ve sigara kullanma öyküsü olanlar (n= 121). Yalnızca bir küçük hücreli kanser olgusu, veri yetersizliği nedeniyle bu yönden değerlendirme dışı bırakıldı. Tablo 5 teki veriler dikkate alındığında, asbest teması olan olgularda adenokanser görülme sıklığı daha fazla olup, bu gruplandırmaya Mantel- Haenzel ki-kare testi uygulandığında, asbest teması olup sigara içmeyen grupta adenokanserler beklenenden daha fazla bulunmuştur (X 2 = 4.51; p= 0.01). Adenokanserlilerin %5.1 i birinci grupta, %35.9 u ikinci grupta, %12.8 i üçüncü grupta, %46.2 si dördüncü gruptadır. Asbest ve sigara ile üç histopatolojik tip akciğer kanser olguları arasındaki ilişki çok değişkenli analizle değerlendirildiğinde, epidermoid kanserlerde sigara içmenin önemli bir bağımsız etken olmasına karşın, adenokanserler için bu etkinin önemli olmadığı gözlendi. Histopatolojik tiplerde sigara-asbest ilişkisinin çok değişkenli analiz ilişkisi Tablo 6 da yer almaktadır. Olgularda tümörün histopatolojik tiplerine göre akciğer yerleşim özellikleri Tablo 7 de verilmiştir. Adenokanserlerin yerleşim özellikleri epidermoid ve küçük hücreli kanserlerden farklılık göstermektedir; adenokanserler diğerlerinden daha fazla olarak alt loba yerleşmektedir. Epidermoid ve küçük hücreli kanserler daha çok santral yerleşim özelliği gösterirken, adenokanserler hem santral hem de periferik yerleşme özelliği göstermiştir. Beş (%2.7) olguda tümör bilateral olarak izlendi bu olgular değerlendirme dışı bırakıldı. Tablo 5. Asbest-sigara ilişkisi kategorilerinin histolojik tiplere göre dağılımı. Epidermoid kanser* Adenokanser* Küçük hücreli kanser* Asbest-sigara ilişkisi kategorileri n % n % n % Grup 1 Asbest teması yok, sigara kullanma yok Grup 2 Asbest teması yok, sigara kullanma var Grup 3 Asbest teması var, sigara kullanma yok Grup 4 Asbest teması var, sigara kullanma var * Adenokanser için Mantel-Haenzel ki-kare testi = 4.51, p< 0.01; epidermoid kanser için Mantel-Haenzel ki-kare testi= 6.60, p< 0.001; küçük hücreli kanser için Mantel-Haenzel ki-kare testi= 1.12, p> Tablo 6. Histopatolojik tiplendirmede sigara içimi-asbest teması ilişkisinin çok değişkenli analiz modelde değerlendirilmesi. Değişken Epidermoid kanser Adenokanser Küçük hücreli kanser Asbest OR (%95 GA) 1.38 ( ) 0.99 ( ) ( ) p Sigara OR (%95 GA) 5.12 ( ) 0.21 ( ) 0.74 ( ) p OR: Odds ratio, GA: Güven aralığı. 9 Tüberküloz ve Toraks Dergisi 2004; 52(1): 5-13
6 Çevresel Asbest Teması Olan Bronş Kanserli Olguların Epidemiyolojik Özellikleri Tablo 7. Histopatolojik tiplere göre kanserin yerleşim özellikleri. Yerleşim yeri özellikleri Epidermoid kanser Adenokanser Küçük hücreli kanser p Yerleşim lobu Üst %25.5 %28.9 % Orta %60.2 %34.2 %54.2 Alt %14.3 %36.9 %24.1 Yerleşilen akciğer Sağ %50 %56.4 % Sol %50 %43.6 %41.7 Yerleşim yeri Santral %79.4 %54.1 % Periferik %20.6 %45.9 %14.6 Tümörlerin sağ veya sol akciğere yerleşmesi açısından histopatolojik tiplendirmelerinde fark bulunamadı. Kanserlerin histopatolojik hücre tiplerine göre eşlik eden plevral sıvı veya metastaz varlığı yönünden bulgular Tablo 8 de yer almaktadır. Klinik seyirde plevral sıvı toplanmasına en sık adenokanserlerde rastlanmıştır. Metastaz en sık küçük hücreli kanseri olan olgularda (%58.2) görüldü. Adenokanserlerde metastaz görülme oranı epidermoid kansere göre yüksekti. TARTIŞMA Akciğer kanseri, en sık karşılaşılan kanser türü olmasına ve tedavisindeki hala devam eden önemli kısıtlılığa karşın, etyolojisinde iyi bilinen tütün içimi ve çevresel etkenlerin varlığı itibarı ile, büyük ölçüde önlenebilir bir kanser türüdür (1). Görülme sıklığı gittikçe artmaktadır (13). Bu artışta temel etkenin, gerek sigara kullanımının iki büyük dünya savaşı boyunca çok yaygınlaşması gerekse yine bu dönemde iş yeri-mesleki ortamlardaki kontrolsüzlük sonucu işçilerin ve yakın çevrenin çeşitli kanserojenlerle doğrudan teması olduğu iyi bilinmektedir. Bu çevresel etkenlerden önemli biri asbest lifleri ile temastır. Asbest lifleri ile temasın malign mezotelyoma ile doğrudan olan nedensel ilişkisini iyi biliyoruz (14). Sigara birlikteliği ile asbest temasının, tütün dumanı içindeki karsinojenleri yoğunlaştırarak sigaraya bağlı akciğer kanseri riskini çok ciddi boyutta arttırdığını da biliyoruz (6,15). Asbest teması olan kişilerde akciğer kanseri riskinin, sigaradan bağımsız olarak, teması olmayanlara göre kısmen yüksek olduğu da kabul gören bir bilgidir (16). Ancak bu noktada henüz cevabı kesinleşmemiş soru: Asbeste maruz kalmanın mı doğrudan akciğer kanseri riskini arttırdığı, yani asbest liflerinin akciğer kanseri gelişiminde doğrudan etkin olduğu (asbestoz kanser hipotezi), yoksa asbest liflerinin inhalasyonuna fibrotik cevabın mı (asbestozis) akciğer kanseri gelişimine neden olduğu (asbestozis-kanser hipotezi) dur. Bu konudaki ilk sistematik değerlendirmeler 1949 yılında yayınlandı (5). Bu yayında, otopsi Tablo 8. Histopatolojik tiplendirmeye göre plevral sıvı ve metastaz dağılımı. Klinik seyir Epidermoid kanser Adenokanser Küçük hücreli kanser p Sıvı Yok %83.7 %51.3 % Var %17.3 %48.7 %18.3 Metastaz Yok %72.7 %54.5 % Var %27.3 %45.5 %58.2 Tüberküloz ve Toraks Dergisi 2004; 52(1):
7 Gürbüz B, Metintaş S, Metintaş M, Uçgun İ, Alataş F, Erginel S, Bektaş Y, Çelik H, Harmancı E. yapılan asbestozis tanılı 235 olgunun 35 (%13.2) inde akciğer kanseri saptandığı bildirilmektedir. Asbestozislilerde akciğer kanseri için artan risk konusunda öne sürülen ve halen tartışılmakta olan Brown hipotezine göre asbest liflerinin fibrozis alanlarında tutulması normal temizleme mekanizmalarını engellemekte ve sigara dumanının absorpsiyonuyla bu fibrotik doku skar kanserleri için kolay odak teşkil etmektedir (17). Yakın yıllara kadar, asbest teması sonucu oluşan asbestozisin akciğer kanseri oluşumu riskini arttırdığı görüşü yaygın olarak kabul edilirdi (4,6). Ancak son yıllarda, özellikle asbest işçilerinden oluşan kohortların analiz edildiği epidemiyolojik çalışmalarda, asbestozis gelişmemiş asbest temaslılarda da akciğer kanseri riskinin asbestozislilerden daha düşük oranda da olsa arttığı öne sürülmektedir (4,7,9,13,16). Aynı yayınlarda, asbest teması-kanser riski ilişkisinin doz bağımlı olduğu da öne sürülmektedir. Asbest temaslı kişilerde tipik plevral plakların, düşük dozlarda temas sonucu bile gelişebildiği iyi bilinen bir özelliktir (4). Normal popülasyona göre plevral plaklı, ancak asbestozis bulgusu olmayan kişilerde akciğer kanseri riski hafif derecede ancak anlamlı olarak artmış (1.4 misli), asbestozis bulgusu olan plaklılarda ise bu oran 2.3 olarak bulunmuştur (16). Aynı çalışmada plevral plaklı kişilerde mezotelyoma riskinin yüksek olduğu gözlenen/beklenen olgu sayılarının 9/0.8 olduğu belirlenmiştir (16). Bu çalışma tümüyle ele alındığında, plevral plaklı kişilerde akciğer kanseri için OR değeri 1.6, mezotelyoma için tir. Çalışmamızda, 301 akciğer kanserli olgunun 164 ü asbest temaslı idi, bunların yalnız 2 (%1.2) sinde asbestozis, 33 (%11) ünde plevral plak radyolojik görünümü olduğu belirlendi. Olguların tümünün bilgisayarlı toraks tomografisi olduğu için, elde edilen oranların kesin sayılar olduğunu kabul edebiliriz. Asbest temaslı kişiler için saptadığımız bu oranlar beklenen sınırlar içindedir (4). İtalya da 17 yıl süresince izlenmiş, iki farklı endüstri kolunda çalışmış asbestozisli kadınlar üzerinde yapılan kohort mortalite çalışmasında, solunumsal hastalık ve kansere ait mortalitede anlamlı artış izlenmiş, farklı lif tiplerine maruz kalan olgularda bu maddelerin farklı karsinojenik potansiyeli olduğuna ve farklı konsantrasyonların değişik yanıtlar oluşturabileceğine dikkat çekilmiştir (18). Bir başka çalışmada ise gemi yapımcılığı gibi yüksek asbest teması riski olan popülasyonda nekropsi temelli çalışılmış, yılları arasında izlenen 414 akciğer kanseri olgusunda mesleki veriler, Helsinki kriterleri ve akciğer doku fiber miktarının dikkate alınmasıyla olguların %61 inde asbest teması ile ilişkili akciğer kanseri gelişimi saptanmış, asbestozis varlığının dikkate alınmasıyla bu oranın %25 olduğu gözlenmiştir (3). Bugün itibarı ile, asbestin vücutta birikerek akciğer kanseri gelişiminde az miktarda artan bir risk oluşturduğu ve asbestozisli olgularda akciğer kanseri göreceli riskinin yüksek olduğu bilgisi kesin olmasına karşın, asbest liflerinin akciğer dokusunda birikimiyle mi, yoksa doza bağlı olarak sitokin üretiminin fibrozisin adjuvan etkisine katkısının nedeniyle mi, yoksa oluşmuş fibrozisin skar-kanser ilişkisi nedeniyle mi akciğer kanseri riski yükselmektedir? sorusunun cevabı tam olarak verilememektedir. Hemen bunun arkasından da şu soru gelmektedir: Asbestozislilerde akciğer kanseri yüksektir, ama aynı zamanda kişide asbestozis gelişmesi için temas edilen asbest lif miktarı da konsantrasyon olarak yüksektir; dolayısıyla akciğer kanseri riski, gerçekte, asbestozis fibrozisinden değil de, temas edilmiş olan toplam asbest lif konsantrasyonu yüksekliği nedeniyle midir?. Şimdiye kadar yapılmış çalışmalar bu sorunun cevabının netleşmesine imkan vermeyen farklı sonuçlara gitmiştir. Bizim çalışmamızda, 164 olgunun asbest teması kesindi. Bu olgulardaki nispeten düşük asbestozis insidansı, plevral plak insidansı ile dikkate alındığında -çalışmamızın yöntemi gereği kesin bir risk analizi yapmamız mümkün olmasa da- asbest temasının kendi başına bir risk getirebileceği, bu riskin sigara içimi ile de belirgin artış göstereceği kanaatini güçlendirmektedir. Ancak bu kanaatin kesinleşmesi için sigara içmeyen asbest temaslılardan oluşan bir kohortta akciğer kanseri ortalama yıllık insidansının belirlenmesi gerekir. Bu yönde bir çalışma son derece yararlı olacak ve yeni bilgilerin literatüre kazandırılmasını sağlayacaktır. 11 Tüberküloz ve Toraks Dergisi 2004; 52(1): 5-13
8 Çevresel Asbest Teması Olan Bronş Kanserli Olguların Epidemiyolojik Özellikleri Asbest-sigara, konak ve kanser gelişimi arasındaki ilişki karmaşıktır. Nitekim K-ras mutasyonu akciğer karsinogenezinde yeni tanımlanmış bir mekanizmadır. Bu konuda Heather ve arkadaşları tarafından yapılan bir çalışmada 355 olgunun doku örnekleri incelenmiş, asbest temasının akciğer kanseri ve özellikle adenokanser gelişiminde olasılığı arttırdığı ve asbestozis varlığının akciğer kanser gelişiminde tek faktör olamayacağı, erken dönemde temas etmenin mutasyon oluşumu için güçlü bir öncül etken olduğu sonucuna varılmıştır (11). Sigara içen ve asbest teması olan gruplar arası yapılan değerlendirmede K-ras mutasyon ve asbest teması arasındaki bağlantının ağır sigara içiminin bir sonucu olmadığı da gösterilmiştir (11). Serimize ait olguların tümör hücre tiplerine göre yaş ortalamaları arasında fark izlenmedi. Epidermoid kanserli 97 olgunun 1 (%1) i kadın hastaydı. Hem adenokanser hem de küçük hücreli kanser kadınlarda erkeklerden oransal olarak daha az olmasına karşın, adenokanserin kadınlarda izlenme oranı epidermoid kanserin görülme oranından anlamlı şekilde fazlaydı (Tablo 2). İlgili epidemiyolojik çalışmalarda genç yaş, kadın cinsiyet ve sigara içimine maruz kalma yokluğunun adenokanser için bağımsız belirleyici olduğu belirtilmektedir (10,19,20). Asbeste maruz kalma ile akciğerin adenokanseri arasında ilişki rapor edilmiş olmasına karşın, bazı çalışmalarda asbeste maruz kalma ve tümör histolojisi arasında belirgin bir ilişki olmadığı belirtilmektedir (10,21-26). Bu konudaki tartışmaların sonuçları da henüz netleşmemiştir. Örneğin; Karjalainen ve arkadaşları tarafından yapılan ilginç bir çalışmada, asbeste maruz kalan ve kalmayanlar arasında histolojik tip açısından fark izlenmemiş, ancak asbestozisli olgular arasında adenokanserin daha sık olduğu saptanmıştır (24). Bazı yazarlar asbestozis gelişmiş asbest temaslı akciğer kanseri olgularında adenokanser tümör hücre tipinin daha yaygın olduğu kanaatindedir (4). Çalışmamızda elde edilen bulgular, asbest teması olanlarda adenokanser hücre tipinin beklenenden daha sık olarak görüldüğü izlenimini vermektedir (Tablo 5). Sigara ise epidermoid kanser için belirleyici risk olarak bulunmuş, adenokanser ile ilişkisi kurulamamıştır (Tablo 6). Akciğer kanserinin daha çok üst lobları tercih ettiği kabul edilir. Asbest temaslı akciğer kanserlilerde ise yerleşimin daha çok alt loblar olduğu gözlenmiştir (4,24). Bu konunun irdelendiği bir çalışmada asbest temaslı akciğer kanseri olgularının %62 sinde tümör alt loblarda izlenmiş, tersine, asbeste maruz kalmayanlarda alt lob tutulumu %25 olarak saptanmıştır (24). Bu sonuçlar bizim serimizin sonuçları ile uyumludur. Ancak oldukça geniş olgu serili bir başka çalışmada ise evre 1 ve 2 asbest temaslı akciğer kanserli olgular değerlendirilmiş, sigara içimi ve asbeste maruz kalma tümörün üst lob yerleşimiyle ilişkili bulunmuştur (10). Esas olarak bizim çalışmamızda adenokanserin yerleşiminin diğer histolojik tiplerden farklılık gösterdiği, adenokanserin en sık olarak (%36.9) alt lobda yerleştiği belirlenmiştir. Yine adenokanser bizim serimizde diğer histolojik tiplerden daha fazla periferde yerleşmiş olarak belirlendi; bu oran adenokanser için %45.9, küçük hücreli kanser için %14.6, epidermoid kanser için %20.6 idi. Akciğer kanseri için adenokanser histolojik tipinde periferal yerleşim sıklığı ve plevral sıvı varlığı önceki çalışmalarda da gösterilmiştir (27,28). Belki bu yerleşim özelliği ile ilgili olarak, olgularımızda plevral sıvı varlığı en sık adenokanserde %48.7 izlendi. Bu oran epidermoid kanserde %17.3, küçük hücreli kanserde ise %18.3 idi. Adenokanserin plevral tutulumu, asbest temaslı kişilerde mezotelyomadan ayrımda ciddi sorunlara yol açmaktadır. Olgularımızda tümör histopatolojik tip ve yerleşim özellikleri itibarı ile belirlenen özellikler dikkate alındığında, çevresel asbest temaslı olgularımızda adenokanser hücre tipi öne çıkmakta ve asbest temasının farklı histolojik tip ve farklı klinik seyir özelliklerine sebep olabileceği dikkati çekmektedir. Bizim sonuçlarımız, önceki raporlarda olduğu gibi asbest temasının bölgemiz için çok önemli bir sorun olduğunu göstermektedir. Bu çalışmanın kısıtlı yanı, çevresel asbest temaslı bir kohortta, sadece asbest temaslılarda akciğer kanseri riskinin hesaplanmasına yönelik bir yöntem izlenmemiş olmasıdır. Böyle bir yöntem saha çalışması olarak uygulanabilir, ancak aynı zamanda ülke genel insidanslarının da bilinmesini gerektirir. Bizim çalışmamız asbest teması kesin olan akci- Tüberküloz ve Toraks Dergisi 2004; 52(1):
9 Gürbüz B, Metintaş S, Metintaş M, Uçgun İ, Alataş F, Erginel S, Bektaş Y, Çelik H, Harmancı E. ğer kanserlilerde tümör özellikleri ile etyolojide risk özelliklerinin irdelendiği bir çalışmadır. Bulgularımız bu konudaki yeni kanaatlerle örtüşmektedir ve bu bölgede artık akciğer kanseri insidansının belirlenmesinin zorunlu bir gereklilik olduğunu vurgulamaktadır. Yine bulgularımız sigara içiminin olmadığı popülasyonlarda akciğer kanseri gelişimi üzerine asbest temasının etkisini incelemeye yönelik olacak olan ve ayrıca farklı asbest lif tiplerini de dikkate alarak yapılacak risk belirleme çalışmaları nın çok önemli bir ihtiyacı karşılayacağını göstermektedir. KAYNAKLAR 1. Spiro SG. European Respiratory Monograph: Carsinoma of the Lung. Sheffield: European Respiratory Society Journals Ltd., 1995: Banks DF, Wang M, Parker JE. Asbestosis exposure, asbestosis and lung cancer. Chest 1999; 115: Bianci C, Brollo A, Ramani L, Zuch C. Asbestosis exposure in lung carsinoma: A necropsy-based study of 414 cases. Am J Ind 1999; 36: Hillerdal G, Henderson DW. Asbestos, asbestosis, pleural pleques and lung cancer. Scand J Work Environ Health 1997; 23: Merewether ERA. Asbestosis and carcinoma of the lung. Annual Report for the Chief Inspector of Factories for the Year London: Her Majesty s Stationery Office, 1949: Berry G, Newhouse M, Turok M. Combined effect of asbestos exposure and smoking on mortality from lung cancer in factory workers. Lancet 1972; 2: Hughes JM, Weill H. Asbestosis as a precursor of asbestos related lung cancer; results of prospective mortality study. Br J Ind Med 1991; 28: Weiss W. Lobe of origin in the attribution of lung cancer to asbestosis. Br J Ind Med 1988; 45: Churg A. The distribution of amosite asbestos in the periphery of the normal human lung. Br J Ind Med 1990; 47: Lee WB, Wain JC, Kelsey KT, et al. Assosiation of cigarette smoking and asbestos exposure with location and histology of lung cancer. Am J Respir Crit Care Med 1998; 157: Nelson HH, Christiani DC, Wience JK, et al. K ras mutation and occupational asbestosis exposure in lung adenocarsinoma: Asbestos-related cancer without asbestosis. Cancer Res 1999; 59: Spiro SG. European Respiratory Monograf: Carcinoma of The Lung. Sheffield: European Respiratory Society Journals Ltd., 1995: IARC monographs on the evalution of carcinogenic risks to humans. Suppl 7. Lyon, France: International Agency for Research on Cancer, 1987: Berry G, Newhouse ML, Antonis P. Combined effect of asbestos and smoking on mortality from lung cancer and mesothelioma in factory workers. Br J Ind Med 1985; 42: Hillerdal G. Pleural plaques and risk for bronchial carcinoma and mesothelioma: A prospective study. Chest 1994; 105: Browne K. Is asbestos or asbestosis the cause of the increased risk of lung cancer in asbestos workers? Br J Ind Med 1986; 43: Germani D, Belli S, Bruno C, et al. Cohort mortality study of women compansated for asbestosis in Italy. Am J Ind Med 1999; 36: Stockwell H, Amstrong A, Looverton P. Histology of lung cancers among smokers and non smokers in Florida. Int J Epidemiol 1990; 19: Anton-Culver H, Culver B, Kurosaki T, et al. Incidence of lung cancer by histologycal type from a population based respiratory. Cancer Res 1988; 48: Whitvell F, Newhouse M, Benntt D. A study of the histologycal cell types of cancer in workers suffering from asbestosis in the United Kingdom. Br J Ind Med 1974; 31: Johansson L, Albin M, Jacopson K, Mikoczy Z. Histologic type of lung carsinoma in asbestosis cement workersand asbestozis exposure. Cancer 1992; 54: Horihane D, McCoughey W. Patologycal aspect of asbestosis. Postgrad Med J 1966; 42: Karjalainen A, Antilla S, Heikkila L, et al. Lobe of origin of lung cancer among asbestos-exposed patients with or without diffuse interstisyel fibrosis. Scand J Work Environ Health 1993; 19: Hiraoka K, Horie A, Kido M. Study of asbestos bodies in Japanase urban patients. Am J Ind Med 1990; 18: Kannerstein M, Churg J. Pathology of carcinoma of the lung assosiated with asbestos exposure. Cancer 1972; 30: Johnston WW. The malignant pleural effusion: A review of cytopatologic diagnoses of 584 specimens from 472 consecutive patients. Cancer 1985; 56: Chernow B, Sahn SA. Carcinomatous involvement of the pleura. Am J Med 1977; 63: Metintaş M, Özdemir N, Hillerdal G, et al. Environmental asbestos exposure and malignant pleural mesothelioma. Respir Med 1999; 93: Tüberküloz ve Toraks Dergisi 2004; 52(1): 5-13
DİFFÜZ MALİGN PLEVRAL MEZOTELYOMA (DMPM)
DİFFÜZ MALİGN PLEVRAL MEZOTELYOMA (DMPM) Nedeni: Bugün için DMPM nin ortaya çıkış ve oluşumunda bilinen iki önemli neden, her ikisi de lifsi yapıda birer mineral olan asbest veya erionite ile temastır.
Detaylı(İnt. Dr. Doğukan Danışman)
(İnt. Dr. Doğukan Danışman) *Amaç: Sigara ve pankreas kanseri arasında doz-yanıt ilişkisini değerlendirmek ve geçici değişkenlerin etkilerini incelemektir. *Yöntem: * 6507 pankreas olgusu ve 12 890 kontrol
DetaylıAÜTF İBN-İ SİNA HASTANESİ GÖĞÜS HASTALIKLARI POLİKLİNİĞİNE BAŞVURAN HASTALARIN DEMOGRAFİK ÖZELLİKLERİ VE HASTALIKLARININ SİGARAYLA OLAN İLİŞKİSİ
AÜTF İBN-İ SİNA HASTANESİ GÖĞÜS HASTALIKLARI POLİKLİNİĞİNE BAŞVURAN HASTALARIN DEMOGRAFİK ÖZELLİKLERİ VE HASTALIKLARININ SİGARAYLA OLAN İLİŞKİSİ BARAN E 1, KOCADAĞ S 1, AKDUR R 1, DEMİR N 2, NUMANOĞLU
DetaylıAkciğer Kanserlerinin Histopatolojik ve Morfolojik Özellikleri ile Bronşiyal Yerleşimleri Arasındaki İlişkinin Değerlendirilmesi
Akciğer Kanserlerinin Histopatolojik ve Morfolojik Özellikleri ile Bronşiyal Yerleşimleri Arasındaki İlişkinin Değerlendirilmesi Sibel ALPAR*, Nazire UÇAR*, Yetkin AĞAÇKIRAN**, A. Berna DURSUN*, Selma
DetaylıASBEST TEMASININ AKCİĞER KANSERİNİN KLİNİĞİNE YANSIMASI
İzmir Göğüs Hastanesi Dergisi, Cilt XXXI Sayı 1, 2017 ASBEST TEMASININ AKCİĞER KANSERİNİN KLİNİĞİNE YANSIMASI REFLECTION OF ASBESTOS EXPOSURE TO THE LUNG CANCER CLINIC Güntülü AK 2, Selma METİNTAŞ 3, Şenay
DetaylıDr. Fatma PAKSOY TÜRKÖZ Atatürk Göğüs Hastalıkları ve Göğüs Cerrahisi Eğitim ve Araştırma Hastanesi Tıbbi Onkoloji
Dr. Fatma PAKSOY TÜRKÖZ Atatürk Göğüs Hastalıkları ve Göğüs Cerrahisi Eğitim ve Araştırma Hastanesi Tıbbi Onkoloji Mide Kanserinde Kemik Metastazı Klinik çalışmalarda; %0.7 - %3.4 Otopsi çalışmalarında;
DetaylıYediyüzyetmişiki Akciğer Kanseri Olgusunda Cilt Metastazı: 5 Yıllık Deneyimin Analizi
Yediyüzyetmişiki Akciğer Kanseri Olgusunda Cilt Metastazı: 5 Yıllık Deneyimin Analizi Emine AKSOY, Güliz ATAÇ, Emin MADEN, Nil TOKER, Tülin SEVİM S.B. İstanbul Süreyyapaşa Göğüs Kalp ve Damar Hastalıkları
DetaylıPrimer akciğer kanserinde tümör tipi ve cinsiyet dağılımı değişiyor mu? 2004 yılı sonuçlarının daha önceki yıllar ile karşılaştırılması
Primer akciğer kanserinde tümör tipi ve cinsiyet dağılımı değişiyor mu? 4 yılı sonuçlarının daha önceki yıllar ile karşılaştırılması Ebru SULU, Ebru DAMADOĞLU, Sema NERGİZ, Müyesser ERTUĞRUL, Cüneyt SALTÜRK,
DetaylıGATA HASTANESİ 2001 YILI MALİGNİTE OLGULARININ İNCELENMESİ
GATA HASTANESİ 2001 YILI MALİGNİTE OLGULARININ İNCELENMESİ Dr. Atilla YALÇIN (*), Dr. Oral NEVRUZ (*), Dr. Fikret ARPACI (**), Dr. Ömer GÜNHAN (***), Dr. Metin HASDE (****), Dr. Cengiz BEYAN (*) Gülhane
DetaylıÇevresel asbest maruziyetinin akciğer sağlığı üzerine etkileri Effects of environmental asbestos exposure on lung health
30 Dicle Tıp Derg / Dicle Med J A. Ç. Tanrıkulu ve ark. Cilt/Vol 37, No 1, 30-34 ÖZGÜN ARAŞTIRMA / ORIGINAL RESEARCH Çevresel asbest maruziyetinin akciğer sağlığı üzerine etkileri Effects of environmental
DetaylıKANSER İSTATİSTİKLERİ
1 KANSER İSTATİSTİKLERİ Kanser, günümüzün en önemli sağlık sorunlarından biridir. Sık görülmesi ve öldürücülüğünün yüksek olması nedeniyle de bir halk sağlığı sorunudur. Tanı olanaklarının gelişmesi ve
DetaylıAKCİĞER KANSERİ. Doç.Dr.Filiz Koşar
AKCİĞER KANSERİ Doç.Dr.Filiz Koşar Akciğer Kanseri Nedir? Kanserler genellikle ilk ortaya çıktığı dokuya göre adlandırılır. Akciğer kanseri ilk önce akciğerde başlar Akciğerler göğüs boşluğumuzun büyük
DetaylıMİDE KANSERİNDE APOPİTOZİSİN BİYOLOJİK BELİRTEÇLERİNİN PROGNOSTİK ÖNEMİ
MİDE KANSERİNDE APOPİTOZİSİN BİYOLOJİK BELİRTEÇLERİNİN PROGNOSTİK ÖNEMİ Cem Sezer 1, Mustafa Yıldırım 2, Mustafa Yıldız 2, Arsenal Sezgin Alikanoğlu 1,Utku Dönem Dilli 1, Sevil Göktaş 1, Nurullah Bülbüller
DetaylıAKCİĞER KANSERİNİN EPİDEMİYOLOJİK ÖZELLİKLERİNİN RETROSPEKTİF OLARAK KARŞILAŞTIRMALI DEĞERLENDİRİLMESİ
F.Ü. Sağlık Bil. Dergisi 2005, 19(3), 165-169 AKCİĞER KANSERİNİN EPİDEMİYOLOJİK ÖZELLİKLERİNİN RETROSPEKTİF OLARAK KARŞILAŞTIRMALI DEĞERLENDİRİLMESİ Gamze KIRKIL Figen DEVECİ Teyfik TURGUT M. Hamdi MUZ
DetaylıAkciğer Hastalarında Sigara İçme Sıklığı #
Akciğer Hastalarında Sigara İçme Sıklığı # Kürşat UZUN*, Bülent ÖZBAY*, Erkan CEYLAN* * Yüzüncü Yıl Üniversitesi Tıp Fakültesi Göğüs Hastalıkları Anabilim Dalı, VAN ÖZET Bu çalışmanın amacı akciğer hastalığı
DetaylıDeneysel Hayvan Modelinde Candida Tropicalis Peritonitinin Tedavisinde Kaspofungin ve Amfoterisin B Etkinliğinin Karşılaştırılması
Deneysel Hayvan Modelinde Candida Tropicalis Peritonitinin Tedavisinde Kaspofungin ve Amfoterisin B Etkinliğinin Karşılaştırılması Melis Demirci, Özlem Tünger, Kenan Değerli, Şebnem Şenol, Çiğdem Banu
DetaylıSigara çenlerde ve çmeyenlerde Akci er Kanseri: Genel Özelliklerde Farkl l k Var m?
ULUSLARARASı HEMATOLOJI-ONKOLOJI DERGISI MAKALE / ARTICLE International Journal of Hematology and Oncology Sigara çenlerde ve çmeyenlerde Akci er Kanseri: Genel Özelliklerde Farkl l k Var m? Ahmet E. ERBAYCU
DetaylıTEMEL ARAŞTIRMA TEKNİKLERİ Prof. Dr. Gül Ergör
TEMEL ARAŞTIRMA TEKNİKLERİ Prof. Dr. Gül Ergör Tıpta araştırmalar günümüzde giderek artan bir hızla gerçekleştirilmektedir. Araştırmalar eğitimin de ayrılmaz bir parçasıdır. Bir hekimin eğitimi ve akademik
DetaylıBİLİMSEL ARAŞTIRMA YÖNTEMLERİNİ TANIYALIM
BİLİMSEL ARAŞTIRMA YÖNTEMLERİNİ TANIYALIM TTD XVII. KIŞ OKULU, ŞUBAT 2018, ANTALYA Dr. Canan DEMİR Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Halk Sağlığı AD, İş Sağlığı ve Meslek Hastalıkları BD Çıkar Beyanı: İlaç
DetaylıAkciğer Kanseri ve Plevral Efüzyon (Bir Retrospektif Çalışma)
Akciğer Kanseri ve Plevral Efüzyon (Bir Retrospektif Çalışma) Figen ATALAY, Dilek ERNAM, Şükran ATİKCAN Atatürk Göğüs Hastalıkları ve Göğüs Cerrahisi Eğitim ve Araştırma Hastanesi, ANKARA ÖZET Ocak 1990-Aralık
DetaylıTiroidin en sık görülen benign tümörleri foliküler adenomlardır.
GİRİŞ: Tiroidin en sık görülen benign tümörleri foliküler adenomlardır. Foliküler adenomlar iyi sınırlı tek lezyon şeklinde olup, genellikle adenomu normal tiroid dokusundan ayıran kapsülleri vardır. Sıklıkla
DetaylıUlusal Akciğer Kanseri Kongresi İleri Evre Küçük Hücreli Dışı Akciğer Kanserlerinde Neoadjuvan Tedavi Sonrası Pulmoner Rezeksiyon Sonuçlarımız
Ulusal Akciğer Kanseri Kongresi İleri Evre Küçük Hücreli Dışı Akciğer Kanserlerinde Neoadjuvan Tedavi Sonrası Pulmoner Rezeksiyon Sonuçlarımız Dr.Levent Alpay Süreyyapaşa Egitim vearaştırma Hastanesi Mart
DetaylıNAZOFARENKS KARSİNOMUNDA CLAUDIN 1, 4 VE 7 EKSPRESYON PATERNİ VE PROGNOSTİK ÖNEMİ
NAZOFARENKS KARSİNOMUNDA CLAUDIN 1, 4 VE 7 EKSPRESYON PATERNİ VE PROGNOSTİK ÖNEMİ Dinç Süren 1, Mustafa Yıldırım 2, Vildan Kaya 3, Ruksan Elal 1, Ömer Tarık Selçuk 4, Üstün Osma 4, Mustafa Yıldız 5, Cem
DetaylıAİLE HEKİMLERİ İÇİN GÖĞÜS HASTALIKLARI
AİLE HEKİMLERİ İÇİN GÖĞÜS HASTALIKLARI, Prof. Dr. Muzaffer METİNTAŞ,, Doç. Dr. Akın KAYA 1. Baskı 2011 ISBN : 978-605-88844-6-5 2011 Sentez Matbaacılık ve Yayıncılık Ltd. Şti. Büyük Sanayi 1. Cadde Çavuşoğlu
DetaylıSĠLĠKOZĠS KĠP ASBESTOZĠS
SĠLĠKOZĠS KĠP ASBESTOZĠS Prof. Dr. Metin Akgün Atatürk Üniversitesi Tıp Fakültesi Göğüs Hastalıkları Anabilim Dalı Çiçek TaĢıyıcısı, Diego Riviera Sunum Planı Meslek hastalığı tanısı İlliyet bağı Ġndeks
DetaylıAkciğer Karsinomlarının Histopatolojisi
Akciğer Karsinomlarının Histopatolojisi Journal of Clinical and Analytical Medicine Göğüs Cerrahisi Akciğer karsinomlarının gelişiminde preinvaziv epitelyal lezyonlar; Akciğer karsinomlarının gelişiminde
DetaylıErken Evre Akciğer Kanserinde
Erken Evre Akciğer Kanserinde Görüntüleme Dr. Figen Başaran aran Demirkazık Hacettepe Universitesi Radyoloji Anabilim Dalı Kasım 2005 Mayıs 2006 Müsinöz ve nonmüsinöz tipte bronkioloalveoler komponenti
DetaylıSAĞ VE SOL KOLON YERLEŞİMLİ TÜMÖRLER: AYNI ORGANDA FARKLI PATOLOJİK BULGULAR VE MİKROSATELLİT İNSTABİLİTE DURUMU
SAĞ VE SOL KOLON YERLEŞİMLİ TÜMÖRLER: AYNI ORGANDA FARKLI PATOLOJİK BULGULAR VE MİKROSATELLİT İNSTABİLİTE DURUMU Ezgi Işıl Turhan 1, Nesrin Uğraş 1, Ömer Yerci 1, Seçil Ak 2, Berrin Tunca 2, Ersin Öztürk
DetaylıAkciğer Adenokarsinomlu Olguların Sigara Öyküsüne Göre Özellikleri
ÖZGÜN ARAŞTIRMA ORIGINAL ARTICLE AKCİĞER VE PLEVRA MALİGNİTELERİ LUNG AND PLEURAL MALIGNANCIES Akciğer Adenokarsinomlu Olguların Sigara Öyküsüne Göre Özellikleri Characteristics of Lung Adenocarcinoma
DetaylıIASLC Kongresi nin ardından
IASLC Kongresi nin ardından -Akciğer kanser epidemiyolojisi - Akciğer kanserinde tarama - Akciğer kanserli hastada sigara Dr Ülkü Yılmaz Ankara Atatürk Göğüs Hastalıkları ve Göğüs Cerrahisi Eğitim ve Araştırma
DetaylıDiyet yoluyla Menakinon alımı, daha az Koroner Kalp Hastalığı riski ile ilişkili: Rotterdam Çalışma
Diyet yoluyla Menakinon alımı, daha az Koroner Kalp Hastalığı riski ile ilişkili: Rotterdam Çalışma Johanna M. Geleijnse,* Cees Vermeer,** Diederick E. Grobbee, Leon J. Schurgers,** Marjo H. J. Knapen,**
DetaylıAKCİĞER KANSERİ AKCİĞER KANSERİNE NEDEN OLAN FAKTÖRLER
AKCİĞER KANSERİ Akciğer kanseri; akciğerlerde anormal hücrelerin kontrolsüz olarak çoğalması sonucu ortaya çıkar. Kanser hücreleri akciğerlere, komşu dokulara veya vücudun diğer bölgelerine yayılabilir.
DetaylıÖZGEÇMİŞ. ...(Pejman Golabi)...Göğüs Hastalıkları Uzmanı. : Acıbadem Maslak hastanesi, Büyükdere Caddesi No:40 Maslak Sarıyer İstanbul
ÖZGEÇMİŞ...(Pejman Golabi)......Göğüs Hastalıkları Uzmanı Doğum Tarihi : 05.05.1974 Doğum Yeri İş Adresi : Tahran-İran : Acıbadem Maslak hastanesi, Büyükdere Caddesi No:40 Maslak Sarıyer İstanbul Telefon:
DetaylıVan Gölü Havzasında Kanser Sıklığı ve Dağılımı
Van Gölü Havzasında Kanser Sıklığı ve Dağılımı Dr. Mustafa KÖSEM, Dr. Serdar UĞRAŞ, Dr. Süleyman ÖZEN, Dr. İrfan BAYRAM, Dr. Fatih CERAN, Dr. Hayal ORAL, Dr. Sabriye POLAT Yüzüncü Yıl Üniversitesi Tıp
DetaylıCumhuriyet Üniversitesi Tıp Fakültesi Araştırma ve Uygulama Hastanesinin Beş Yıllık ( ) Kansere Bağlı Ölüm Kayıtlarının Değerlendirilmesi
Cumhuriyet Üniversitesi Tıp Fakültesi Cumhuriyet Üniversitesi Tıp Fakültesi Araştırma ve Uygulama Hastanesinin Beş Yıllık (2003-2007) e Bağlı Ölüm Kayıtlarının Değerlendirilmesi The Determination of the
DetaylıAkciğer Kanserinde Cilt Metastazları
Dursun TATAR, Ebru YILMAZ GÜNEŞ, Rıfat ÖZACAR, Hüseyin HALİLÇOLAR İzmir Göğüs Hastalıkları ve Cerrahisi Eğitim ve Araştırma Hastanesi, İZMİR ÖZET Daha önce yapılan birçok çalışmada, cilt metastazlarının
DetaylıEpidemiyoloji kavramının tanımı ve sınıflaması (3 5. Yıl)
Epidemiyoloji kavramının tanımı ve sınıflaması (3 5. Yıl) Doç. Dr. Ahmet Uğur Demir Epidemiyolojinin birçok tanımı yapılmıştır. Bunlar arasında, kısa ve kapsamlı bir tanımla epidemiyoloji sağlıkla ilişkili
DetaylıBİYOİSTATİSTİK Sağlık Alanına Özel İstatistiksel Yöntemler Dr. Öğr. Üyesi Aslı SUNER KARAKÜLAH
BİYOİSTATİSTİK Sağlık Alanına Özel İstatistiksel Yöntemler Dr. Öğr. Üyesi Aslı SUNER KARAKÜLAH Ege Üniversitesi, Tıp Fakültesi, Biyoistatistik ve Tıbbi Bilişim AD. Web: www.biyoistatistik.med.ege.edu.tr
DetaylıAKCİĞER KANSERİ Hastalar İçin Temel Bilgiler
AKCİĞER KANSERİ Hastalar İçin Temel Bilgiler Prof.Dr. Muzaffer Metintaş Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Tıp Fakültesi Göğüs Hastalıkları Anabilim Dalı, Eskişehir 0 222 2392979/7050-7051-7070, muzaffermetintas@gmail.com
DetaylıTürkiye de Akciğer Kanseri Epidemiyolojisi
Derleme Review 7 Türkiye de Akciğer Kanseri Epidemiyolojisi Epidemiology of Lung Cancer in Turkey Dr. Savaş ÖZSU, Dr. Tevfik ÖZLÜ Karadeniz Teknik Üniversitesi Tıp Fakültesi, Göğüs Hastalıkları Anabilim
DetaylıİNFEKSİYÖZ ENSEFALİTLER: HSV-1 E BAĞLI OLAN VE OLMAYAN OLGULARIN KARŞILAŞTIRILMASI
İNFEKSİYÖZ ENSEFALİTLER: HSV-1 E BAĞLI OLAN VE OLMAYAN OLGULARIN KARŞILAŞTIRILMASI Seniha Başaran, Elif Agüloğlu, Aysun Sarıbuğa, Serap Şimşek Yavuz, Atahan Çağatay, Oral Öncül, Halit Özsüt, Haluk Eraksoy
DetaylıGüneydoğu Anadolu Bölgesi nde Halen Asbestli Toprak Kullanan Ailelerin Asbest Konusundaki Bilgileri ve Asbeste Bakışları
Güneydoğu Anadolu Bölgesi nde Halen Asbestli Toprak Kullanan Ailelerin Asbest Konusundaki Bilgileri ve Asbeste Bakışları Abdurrahman ŞENYİĞİT, A. Çetin TANRIKULU, Canan EREN DAĞLI Dicle Üniversitesi Tıp
DetaylıPLEVRAL MALİGN MESOTELYOMA: HİSTOPATOLOJİK TİP VE GİRİŞİMSEL TANI YÖNTEMLERİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ
PLEVRAL MALİGN MESOTELYOMA: HİSTOPATOLOJİK TİP VE GİRİŞİMSEL TANI YÖNTEMLERİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ Halide Nur Ürer, Sedat Altın, İbrahim Celalettin Kocatürk, Naciye Arda, Lütfiye Kılıç, Neslihan Fener,
Detaylı10 soruda makalelerde sık karşılaştığımız epidemiyolojik terimler Uzm. Dr. Tolga Binbay
10 soruda makalelerde sık karşılaştığımız epidemiyolojik terimler Uzm. Dr. Tolga Binbay Dokuz Eylül Üniversitesi Tıp Fakültesi Ruh Sağlığı ve Hastalıkları Anabilim Dalı Açıklama (2009-2012) Danışman: (-)
DetaylıPrimer akciğer kanserinde bronkoskopik biyopsi ve torakotomi materyalleri arasında hücre tipi uyumu
Primer akciğer kanserinde bronkoskopik biyopsi ve torakotomi materyalleri arasında hücre tipi uyumu Sibel ARINÇ 1, Cüneyt SALTÜRK 1, Müyesser ERTUĞRUL 1, Ebru SULU 1, Leyla TUNCER 1, Sema NERGİS 2, Ümmühan
DetaylıT.C. İZMİR KÂTİP ÇELEBİ ÜNİVERSİTESİ ATATÜRK EĞİTİM VE ARAŞTIRMA HASTANESİ İÇ HASTALIKLARI KLİNİĞİ
T.C. İZMİR KÂTİP ÇELEBİ ÜNİVERSİTESİ ATATÜRK EĞİTİM VE ARAŞTIRMA HASTANESİ İÇ HASTALIKLARI KLİNİĞİ NON RADYOGRAFİK AKSİYEL SPONDİLOARTRİT İLE ANKİLOZAN SPONDİLİT HASTALARININ KLİNİK, RADYOLOJİK ÖZELLİKLERİNİN
DetaylıYoğun Bakım Ünitesinde Gelişen Kandida Enfeksiyonları ve Mortaliteyi Etkileyen Risk Faktörleri
Yoğun Bakım Ünitesinde Gelişen Kandida Enfeksiyonları ve Mortaliteyi Etkileyen Risk Faktörleri Emel AZAK, Esra Ulukaya, Ayşe WILLKE Kocaeli Üniversitesi Tıp Fakültesi, Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik
DetaylıOlgu-kontrol araştırmalarının analizi ve değerlendirilmesi. Raika Durusoy
Olgu-kontrol araştırmalarının analizi ve değerlendirilmesi Raika Durusoy 1 Olgu-kontrol araştırmaları Belli bir hastalığı olan ( olgu ) ve olmayan ( kontrol ) bireyler belirlenir Her iki grubun bir etkene
DetaylıVaka Sunumu Küçük Hücreli Dışı Akciğer Kanserinde(KHDAK) Hedefe Yönelik Tedavi Seçenekleri
Vaka Sunumu Küçük Hücreli Dışı Akciğer Kanserinde(KHDAK) Hedefe Yönelik Tedavi Seçenekleri Dr. Deniz Tural Bakırköy Dr. Sadi Konuk Eğitim ve Araştırma Hastanesi Tıbbi Onkoloji Akciğer Kanserinde İnsidans
DetaylıTürk Hipertansiyon İnsidans Çalışması
Türk Hipertansiyon İnsidans Çalışması Türk Hipertansiyon ve Böbrek Hastalıkları Derneği 22 Mayıs 2008 - Antalya Sunuş Saygıdeğer Meslektaşlarımız, Hipertansiyon, dünyada ve ülkemizde görülme sıklığı giderek
Detaylıİnvaziv olmayan mekanik ventilasyon tedavisinde klinik ve polisomnografik izlem: Basınç ayarı kontrolü rutin olarak yapılmalı mı?
İnvaziv olmayan mekanik ventilasyon tedavisinde klinik ve polisomnografik izlem: Basınç ayarı kontrolü rutin olarak yapılmalı mı? Burcu Zeydan, Gülçin Benbir, Derya Karadeniz İ.Ü. Cerrahpaşa Tıp Fakültesi
DetaylıAsbestozisin YRBT Bulguları #
Asbestozisin YRBT Bulguları # Mutlu CİHANGİROĞLU*, Mehmet Hamdi MUZ**, Selami SERHATLIOĞLU*, Murat AKFIRAT*, Hüseyin ÖZDEMİR*** * Fırat Üniversitesi Tıp Fakültesi Radyoloji Anabilim Dalı, ** Fırat Üniversitesi
DetaylıSık kullanılan istatistiksel yöntemler ve yorumlama. Doç. Dr. Seval KUL Gaziantep Üniversitesi Tıp Fakültesi
Sık kullanılan istatistiksel yöntemler ve yorumlama Doç. Dr. Seval KUL Gaziantep Üniversitesi Tıp Fakültesi Biyoistatistik AD Bşk. 1 Hakkımda 2 Hedef: Katılımcılar modülün sonunda temel istatistiksel yöntemler
DetaylıToplum ve Örnek. Temel Araştırma Düzenleri. Doç. Dr. Ertuğrul ÇOLAK. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Tıp Fakültesi Biyoistatistik Anabilim Dalı
Toplum ve Örnek Temel Araştırma Düzenleri Doç. Dr. Ertuğrul ÇOLAK Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Tıp Fakültesi Biyoistatistik Anabilim Dalı Toplum ve Örnek İstatistik, toplumdan kurallara uygun olarak,
DetaylıManisa'da tütün kullanımı, meslek ve seçili hastalıklara göre mesane kanseri riski
Manisa'da tütün kullanımı, meslek ve seçili hastalıklara göre mesane kanseri riski Koray Ömer Erdurak 1, Pınar Erbay Dündar 2, Beyhan Cengiz Özyurt 2, Eva Negri 3, Carlo La Vecchia 3, Ziya Tay 1 1 Manisa
DetaylıGöğüs Cerrahisi Kuthan Kavaklı. Göğüs Cerrahisi. Journal of Clinical and Analytical Medicine
Journal of Clinical and Analytical Medicine Göğüs Cerrahisi Kuthan Kavaklı Göğüs Cerrahisi Akciğer Kanserinde Anamnez ve Fizik Muayene Bulguları Giriş Akciğer kanseri ülkemizde 11.5/100.000 görülme sıklığına
DetaylıMide Kanseri Tanısı Olan Hastalarda Lenf Nodu Tutulum Oranı ve Sağkalım İlişkisi
Mide Kanseri Tanısı Olan Hastalarda Lenf Nodu Tutulum Oranı ve Sağkalım İlişkisi Deniz Eda Orhan, Ayşenur Şahin, Irmak Üstündağ, Cenk Anıl Olşen, Aziz Mert İpekçi Danışmanlar: Doç. Dr. Ömer Dizdar Dr.
DetaylıRİSK ÖLÇÜLERİ. Yrd.Doç.Dr. Selçuk Korkmaz Trakya Üniversitesi Tıp Fakültesi Biyoistatistik Anabilim Dalı. Turcosa Analitik Çözümlemeler
RİSK ÖLÇÜLERİ Yrd.Doç.Dr. Selçuk Korkmaz Trakya Üniversitesi Tıp Fakültesi Biyoistatistik Anabilim Dalı Turcosa Analitik Çözümlemeler selcukorkmaz@gmail.com ÇOCUK NEFROLOJİ DERNEĞİ BİYOİSTATİSTİK EĞİTİMİ
DetaylıPrimer akciğer kanserinde transtorasik ince iğne aspirasyonunun hücre tipi uyumu
Primer akciğer kanserinde transtorasik ince iğne aspirasyonunun hücre tipi uyumu Leyla YAĞCI TUNCER, Sibel ARINÇ, Esra KARABAY ÖĞÜTÇÜ, Müyesser ERTUĞRUL, Sema NERGİZ, Erdal OKUR, Semih HALEZEROĞLU Süreyyapaşa
DetaylıKırım Kongo Kanamalı Ateş hastalarında ağırlık ve ölüm riskinin tahmininde plazma cell-free DNA düzeyinin önemi
Kırım Kongo Kanamalı Ateş hastalarında ağırlık ve ölüm riskinin tahmininde plazma cell-free DNA düzeyinin önemi Bakır M¹, Engin A¹, Kuşkucu MA², Bakır S³, Gündağ Ö¹, Midilli K² Cumhuriyet Üniversitesi
Detaylıİnsidental kanser. Dr. Ali İlker Filiz Haydarpaşa Sultan Abdülhamid Eğitim ve Araştırma Hastanesi Genel Cerrahi Kliniği
İnsidental kanser Dr. Ali İlker Filiz Haydarpaşa Sultan Abdülhamid Eğitim ve Araştırma Hastanesi Genel Cerrahi Kliniği Tanım Preoperatif tanı yöntemleriyle saptanamayan, ancak benign hastalıklar nedeniyle
DetaylıAkciğer Kanserinde Evreleme SONUÇ ALGORİTMİ
Akciğer Kanserinde Evreleme SONUÇ ALGORİTMİ Doç. Dr. Tuncay Göksel Ege Ü.T.F. Göğüs Hast. A.D. SONUÇ Konuşması Yöntemi Toraks Derneği Akciğer ve Plevra Maligniteleri Rehberi 2006 + Kurs Konuşmaları Prognozu
DetaylıRENOVASKÜLER HİPERTANSİYON ŞÜPHESİ OLAN HASTALARDA KLİNİK İPUÇLARININ DEĞERLENDİRİLMESİ DR. NİHAN TÖRER TEKKARIŞMAZ
RENOVASKÜLER HİPERTANSİYON ŞÜPHESİ OLAN HASTALARDA KLİNİK İPUÇLARININ DEĞERLENDİRİLMESİ DR. NİHAN TÖRER TEKKARIŞMAZ 20.05.2010 Giriş I Renovasküler hipertansiyon (RVH), renal arter(ler) darlığının neden
DetaylıSuç Duyurusu: Dilovası = Sanayi = Hava Kirliliği = Akciğer Kanseri? / Onur Hamzaoğlu
Suç Duyurusu: Dilovası = Sanayi = Hava Kirliliği = Akciğer Kanseri? / Onur Hamzaoğlu Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) Uluslararası Kanser Araştırmaları Ajansı(UKAA), 17 Ekim 2013 tarihinde, hava kirliliğinin
DetaylıKANSER KAYITÇILIĞI: AMAÇ VE KULLANIM ALANI. Prof Dr Gül Ergör DEÜTF Halk Sağlığı AD
KANSER KAYITÇILIĞI: AMAÇ VE KULLANIM ALANI Prof Dr Gül Ergör DEÜTF Halk Sağlığı AD Kanser Kayıtçılığı Amaç, kanserin boyutunu belirlemek ve gelecekteki durumu hakkında öngörüde bulunmak Tanımlanmış bir
DetaylıPrediyaliz Kronik Böbrek Hastalarında Kesitsel Bir Çalışma: Yaşam Kalitesi
Prediyaliz Kronik Böbrek Hastalarında Kesitsel Bir Çalışma: Yaşam Kalitesi Antalya Eğitim ve Araştırma Hastanesi Nefroloji Kliniği, Prediyaliz Eğitim Hemşiresi Giriş: Kronik Böbrek Hastalığı (KBH); popülasyonun
DetaylıIsparta da Tüberkülozun Bazı Epidemiyolojik Özelliklerindeki Değişimler #
Isparta da Tüberkülozun Bazı Epidemiyolojik Özelliklerindeki Değişimler # Rezan DEMİRALAY* * Süleyman Demirel Üniversitesi Tıp Fakültesi Göğüs Hastalıkları ve Tüberküloz Anabilim Dalı, ISPARTA ÖZET Bu
DetaylıTRANSBRONŞİAL İĞNE ASPİRASYONU (TBNA) Dr. Z. Toros Selcuk Hacettepe Ü. Tıp F. Göğüs Hastalıkları ABD.
TRANSBRONŞİAL İĞNE ASPİRASYONU (TBNA) Dr. Z. Toros Selcuk Hacettepe Ü. Tıp F. Göğüs Hastalıkları ABD. Minai OA, Dasgupta A, Mehta AC 2000 Tarihçe Schieppati 1949, 1958 akciğer kanseri TBNA, subkarinal
DetaylıOver Kanseri Taraması ve İngiliz Grubu Over Kanseri Tarama Çalışması
Over Kanseri Taraması ve İngiliz Grubu Over Kanseri Tarama Çalışması Ovarian cancer screening and mortality in the UK Collaborative Trial of Ovarian Cancer Screening (UKCTOCS): a randomised controlled
DetaylıGeçmişten Günümüze Ülkemizde Çevresel ve Mesleksel Asbest Sorunu. Ahmet U Demir Hacettepe Üniversitesi Göğüs Hastalıkları AD
Geçmişten Günümüze Ülkemizde Çevresel ve Mesleksel Asbest Sorunu Ahmet U Demir Hacettepe Üniversitesi Göğüs Hastalıkları AD Asbest Asbest Doğal olarak bulunan fibröz mineral silikat. Asbestion: yanmayan
DetaylıKüçük hücreli dışı akciğer karsinom olgularının retrospektif olarak değerlendirilmesi
552 Dicle Tıp Dergisi / A. İnal ve ark. Akciğer karsinomu olgularının analizi 2012; 39 (4): 552-556 Dicle Medical Journal doi: 10.5798/diclemedj.0921.2012.04.0199 ÖZGÜN ARAŞTIRMA / ORIGINAL ARTICLE Küçük
DetaylıŞanlıurfa İli nde kanser kayıtlarının değerlendirilmesi (1995 2002)
Türkiye Ekopatoloji Dergisi 2003; 9 (1-2): 11-16 Şanlıurfa İli nde kanser kayıtlarının değerlendirilmesi (1995 2002) The evaluation of cancer data in Şanlıurfa Province (1995 2002) Muharrem Bitiren 1 İlyas
DetaylıMETASTATİK KÜÇÜK HÜCRELİ DIŞI AKCİĞER KANSERİ TANISI SAĞKALIMI ETKİLEYEN FAKTÖRLER
İLERİ EVRE İN-OPERABL VEYA METASTATİK KÜÇÜK HÜCRELİ DIŞI AKCİĞER KANSERİ TANISI ALMIŞ HASTALARIMIZDA SAĞKALIMI ETKİLEYEN FAKTÖRLER Dr.Nurgül Yaşar Kartal Dr.Lütfi Kırdar Eğitim ve Araştıma Hastanesi Tıbbi
DetaylıTHE ETIOLOGICAL ROLE OF SMOKING IN HEAD AND NECK TUMORS
THE ETIOLOGICAL ROLE OF SMOKING IN HEAD AND NECK TUMORS Dr. Tevfik PINAR* Dr. Recep AKDUR** Dr. Arslan TUNÇBÝLEK* ÖZET Araþtýrmamýzda baþ-boyun tümörlerinin oluþumunda sigaranýn etiyolojik rolü incelenmiþtir.
DetaylıAKCİĞER KANSERİ TANISI KONULDUKTAN SONRA NE YAPILIR HASTA NASIL TAKİP VE İDARE EDİLİR
AKCİĞER KANSERİ TANISI KONULDUKTAN SONRA NE YAPILIR HASTA NASIL TAKİP VE İDARE EDİLİR Akciğer kanseri olmak her şeyin sonu değildir. Bu hastalığı yenmek için mutlaka azimli, inançlı ve sabırlı olmanız
DetaylıÖZET Amaç: Yöntem: Bulgular: Sonuçlar: Anahtar Kelimeler: ABSTRACT Rational Drug Usage Behavior of University Students Objective: Method: Results:
ÖZET Amaç: Bu araştırma, üniversite öğrencilerinin akılcı ilaç kullanma davranışlarını belirlemek amacı ile yapılmıştır. Yöntem: Tanımlayıcı-kesitsel türde planlanan araştırmanın evrenini;; bir kız ve
DetaylıORAL KONTRASEPTİFLER MEME KANSERİ YAPAR MI? DR. MURAT ULUKUŞ EGE ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ KADIN HASTALIKLARI VE DOĞUM AD BORNOVA - İZMİR
ORAL KONTRASEPTİFLER MEME KANSERİ YAPAR MI? DR. MURAT ULUKUŞ EGE ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ KADIN HASTALIKLARI VE DOĞUM AD BORNOVA - İZMİR SUNUM PLANI Meme ca epidemiyoloji ve risk faktörleri Estrojen
DetaylıAsbest ve İşçi Sağlığı: Sağlık Risklerinin Yönetimi
ULUSLARARASI İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ KONGRESİ 06-07 Aralık 2017 Asbest ve İşçi Sağlığı: Sağlık Risklerinin Yönetimi Dr. Özkan Kaan KARADAĞ (MD) İş (Halk) Sağlığı Bilim Uzmanı (MSc) Kamu Yönetimi Bilim
DetaylıÜniversiteye Yeni Başlayan Öğrencilerde Astım ve Allerjik Rinit Prevalansı: Dört Yıllık Kohort Çalışması İlk Sonuçları #
Üniversiteye Yeni Başlayan Öğrencilerde Astım ve Allerjik Rinit Prevalansı: Dört Yıllık Kohort Çalışması İlk Sonuçları # Necla ÖZDEMİR*, Selma METİNTAŞ**, İrfan UÇGUN*, Mustafa KOLSUZ*, Muzaffer METİNTAŞ*,
DetaylıPostmenopozal Kadınlarda Vücut Kitle İndeksinin Kemik Mineral Yoğunluğuna Etkisi
Özgün Araştırma / Original Investigation Postmenopozal Kadınlarda Vücut Kitle İndeksinin Kemik Mineral Yoğunluğuna Etkisi Effect of Body Mass Index on the Determination of Bone Mineral Density in Postmenopausal
DetaylıAlp Ergör Dokuz Eylül Üniversitesi Tıp Fakültesi Halk Sağlığı AD DEÜ İş Sağlığı Araştırma ve Uygulama Merkezi (İSAMER)
Alp Ergör Dokuz Eylül Üniversitesi Tıp Fakültesi Halk Sağlığı AD DEÜ İş Sağlığı Araştırma ve Uygulama Merkezi (İSAMER) Halk Sağlığı Bakışı İle Meslek Hastalıkları Tanı Süreci Bir halk sağlığı sorunu olarak
DetaylıKESİTSEL ARAŞTIRMALAR
KESİTSEL RŞTIRMLR KESİTSEL RŞTIRMLR PREVLNS RŞTIRMSI DURUM SPTM RŞTIRMSI ROSSSETIONL STUDY ROSSSETIONL SURVEY PREVLNE STUDY BSELINE SURVEY 1 2 Kesitsel çalışmalar, belirli bir populasyonda, belirli bir
DetaylıNod-pozitif Meme Kanserinde Lenf Nodu Oranı Nüks ve Mortaliteyi Belirleyen Bağımsız Bir Prognostik Faktördür
Nod-pozitif Meme Kanserinde Lenf Nodu Oranı Nüks ve Mortaliteyi Belirleyen Bağımsız Bir Prognostik Faktördür Dr. Fatma Paksoy Türköz 1, Dr. Mustafa Solak 2, Dr. Özge Keskin 2, Dr. Mehmet Ali Şendur 3,
DetaylıAkciğer Dışı Tümör Olgularında İzole Mediasten FDG-PET Pozitif Lenf Nodlarının Histopatolojik Değerlendirilmesi
Akciğer Dışı Tümör Olgularında İzole Mediasten FDG-PET Pozitif Lenf Nodlarının Histopatolojik Değerlendirilmesi Dr. E. Tuba CANPOLAT 1, Dr. Alper FINDIKÇIOĞLU 2, Dr. Neşe TORUN 3 1 Başkent Üniversitesi
DetaylıAsbestin Sağlığa Etkileri. Health Effects of Asbestos
Dicle Tıp Dergisi 2004 Cilt:31, Sayı:4, (48-52) Asbestin Sağlığa Etkileri Abdurrahman Şenyiğit*, Abdurrahman Dalgıç**, Orhan Kavak** ÖZET Endüstride yaygın bir şekilde kullanılan asbest, silikat yapısında
DetaylıSenkron primer akciğer kanserleri: Dört olgu nedeni ile # İrfan UÇGUN 1, İlknur AKÇAYIR ŞAHİN 1, Muzaffer METİNTAŞ 1, Füsun ALATAŞ 1, Sinan ERGİNEL 1, Emine DÜNDAR 2 1 Osmangazi Üniversitesi Tıp Fakültesi,
DetaylıTüberkülozlu Olgularda Sosyokültürel Yapı #
Tüberkülozlu Olgularda Sosyokültürel Yapı # Bülent ÖZBAY*, Mehmet GENCER*, Abdullah GÜLSÜN*, Erkan CEYLAN*, Mahmut ŞENEL** * Yüzüncü Yıl Üniversitesi Tıp Fakültesi Göğüs Hastalıkları ve Tüberküloz Anabilim
DetaylıALZHEİMER ve HALK SAĞLIĞI. Doç. Dr. Suphi VEHİD
ALZHEİMER ve HALK SAĞLIĞI Alzheimer hastalığı (AH) ilk kez, yaklaşık 100 yıl önce tanımlanmıştır. İlerleyici zihinsel işlev bozukluğu ve davranış değişikliği yakınmaları ile hastaneye yatırılıp beş yıl
DetaylıKüçük Hücreli Dışı Akciğer Kanserli Hastalarımızın Epidemiyolojik ve Klinik Özellikleri
Küçük Hücreli Dışı Akciğer Kanserli Hastalarımızın Epidemiyolojik ve Klinik Özellikleri Şevket ÖZKAYA, Serhat FINDIK, Oğuz UZUN, Atilla Güven ATICI, Levent ERKAN Ondokuz Mayıs Üniversitesi Tıp Fakültesi,
Detaylıİstanbul Eğitim ve Araştırma Hastanesi Onkoloji Birimi: Yeni Kurulan Bir Ünitenin 18 Aylık Sonuçları
İstanbul Tıp Derg - Istanbul Med J 2012;13(1):13-18 doi: 10.5505/1304.8503.2012.55264 KLİNİK ÇALIŞMA - ORIGINAL ARTICLE İstanbul Eğitim ve Araştırma Hastanesi Onkoloji Birimi: Yeni Kurulan Bir Ünitenin
DetaylıKırım-Kongo Kanamalı Ateş hastalarında tip I (α, β) interferon ve viral yük düzeyleri ile klinik seyir arasındaki ilişkinin araştırılması
Kırım-Kongo Kanamalı Ateş hastalarında tip I (α, β) interferon ve viral yük düzeyleri ile klinik seyir arasındaki ilişkinin araştırılması Büyükhan İ, Bakır M, Engin A, Sümer Z, Gözel MG, Elaldı N, Dökmetaş
DetaylıKüçük Hücre-Dışı Akciğer Kanserinde Tanı ve Tedavi
Küçük Hücre-Dışı Akciğer Kanserinde Tanı ve Tedavi Küçük Hücre-Dışı Akciğer Kanserinde Tanı ve Tedavi Doç.Dr. Akif Turna Küçük Hücre-Dışı Akciğer Kanserinde Tanı ve Tedavi Doç.Dr. Akif Turna Küçük Hücre-Dışı
DetaylıEpidemiyolojiye Giriş. Dr. Ahmet U. Demir
Epidemiyolojiye Giriş Dr. Ahmet U. Demir Epidemiyoloji Nedir? Salgın: epidemi Hastalık >>> Hasta >>> Hastalar Hasta: klinik bilgi Hastalar: toplum sağlığı, tanı, koruyucu önlem, tedavi İkna etme: kanıtlama
DetaylıMesleksel, çevresel maruziyetler ve akciğer sağlığı ilişkisi
Mesleksel, çevresel maruziyetler ve akciğer sağlığı ilişkisi Nuray KÖMÜS 1, Sinem ALBAYRAK 2, Hülya ELLİDOKUZ 3, Arif Hikmet ÇIMRIN 4 1 Nizip Devlet Hastanesi, Gaziantep, 2 Karasu Devlet Hastanesi, Sakarya,
DetaylıBİR ÜNİVERSİTE HASTANESİ NDE YAPTIRILAN DOĞUMLARIN İNCELENMESİ
TAF Preventive Medicine Bulletin, 2006: 5 (6) ARAŞTIRMA RESEARCH ARTICLE BİR ÜNİVERSİTE HASTANESİ NDE YAPTIRILAN DOĞUMLARIN İNCELENMESİ Atilla Senih MAYDA*, Türker ACEHAN**, Suat ALTIN**, Mehmet ARICAN**,
DetaylıMETASTATİK MALİGN MELANOM. Dr Yüksel Küçükzeybek İzmir Katip Çelebi Üniversitesi Atatürk Eğitim ve Araştırma Hastanesi 5.Türk Tıbbi Onkoloji Kongresi
METASTATİK MALİGN MELANOM Dr Yüksel Küçükzeybek İzmir Katip Çelebi Üniversitesi Atatürk Eğitim ve Araştırma Hastanesi 5.Türk Tıbbi Onkoloji Kongresi 49 yaşında erkek hasta Özgeçmiş:özellik yok Soygeçmiş:özellik
DetaylıDüşük Riskli Diferansiye Tiroid Kanserlerinde RAİ Tedavisi
Düşük Riskli Diferansiye Tiroid Kanserlerinde RAİ Tedavisi 14.04.2017 Dr. Ebru YILMAZ İstanbul Üniveristesi İstanbul Tıp Fakültesi Nükleer Tıp Anabilim Dalı Neden evreleme yapıyoruz? Prognostik bilgi Hastalık
DetaylıARAŞTIRMA TÜRLERİ R. ALPAR
ARAŞTIRMA TÜRLERİ R. ALPAR ARAŞTIRMA TÜRLERİ Araştırmanın yapılacağı yer, amaç, kapsadığı zaman ve veri toplama biçimine göre değişik biçimlerde sınıflandırılabilir. Araştırmanın kapsadığı zamana göre:
DetaylıGülay Aydoğdu, Pınar Fırat, Yasemin Özlük, Dilek Yılmazbayhan
"ÖNEMİ BELİRSİZ ATİPİ/ÖNEMİ BELİRSİZ FOLİKÜLER LEZYON" "FOLİKÜLER NEOPLAZİ/FOLİKÜLER NEOPLAZİ KUŞKUSU" "MALİGNİTE KUŞKUSU" TANILI TİROİD İNCE İĞNE ASPİRASYON MATERYALLERİNDE MORFOLOJİK DEĞERLENDİRME VE
DetaylıÇocukluk Çağı Kanserlerinin Epidemiyolojisi Prof. Dr. Tezer Kutluk
İ.Ü. Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Sürekli Tıp Eğitimi Etkinlikleri Herkes İçin Çocuk Kanserlerinde Tanı Sempozyum Dizisi No: 49 Mayıs 2006; s.11-15 Çocukluk Çağı Kanserlerinin Epidemiyolojisi Prof. Dr. Tezer
Detaylı