SAĞLIKLI KENTLER BİRLİĞİ TOPLANTISI YAŞLI SAĞLIĞI POLİTİKALARI YAŞLILIK VE KENTLEŞME DR. NEVZAT DOĞAN

Transkript

1 SAĞLIKLI KENTLER BİRLİĞİ TOPLANTISI YAŞLI SAĞLIĞI POLİTİKALARI YAŞLILIK VE KENTLEŞME DR. NEVZAT DOĞAN GİRİŞ Ülkemizde yaşlı ve yaşlılıkla ilgili toplumsal kalıplara tarihsel açıdan bakıldığında, Büyüklerimizin kadın ya da erkek - daima korunduğu görülmektedir. Tarihi süreç içinde Türkiye de toplum ve aile yaşamında hızlı ve önemli değişimler olmuştur. Hızlı değişimler toplumsal kurumları, davranış ve değerleri değiştirerek, ailedeki değişimleri tetiklemiş, bu durumda yaşlının statüsünü ve fonksiyonlarını etkilemiştir. Ancak Türkiye de aile yapısı değişirken, ailenin fonksiyonları aynı yönde değişmemiştir. Bir yandan geniş aileden yeni çekirdek aileler ayrılmış, öte yandan fonksiyonel açıdan aile ve akrabalık sistemi oluşmuştur. Sonuç olarak kır ve kentte aileler ayrı hanelerde otursalar da, akrabalar arasında karşılıklı yardım ve destek devam etmektedir. Maddi desteğin yanında çocuk bakımında ana-babadan yardım istenilmekte, yaşlı ana babanın bakım ve geçim sorumluluğu ise yetişkin çocuklarına düşmektedir. Dünyada olduğu gibi ülkemizde de artık yaşlılık olgusunun ve yaşlılık politikalarının yeniden gözden geçirilmesi gerekmektedir. Yaşlanmaya bakış açısı, yaşlıya bakım sağlamanın ötesinde, toplumla bütünleşme, kaybolan statü ve rollerin yeniden kazanımı, boş zamanların etkili değerlendirilmesi gibi konuların tartışılmasını içermektedir. Toplumda yaşlı denilince; bakıma muhtaç, sağlık problemleri olan, değişime kapalı, mutsuz, yalnız ve sosyal ilişkileri zayıflamış bireyler akla gelmektedir. Tecrübe ve bilgelik gibi yaşlılığın olumlu yönleri göz ardı edilerek sürekli yaşlılık ile ilgili olumsuzluklara vurgu yapılmakta, aktif ve sağlıklı yaşlılık süreci geçiren çok sayıda yaşlımız değerlendirme dışı tutulmaktadır. Günümüzde yaşlılık ile ilgili politikalar ve programlar yaşam kalitesini ve genel sağlığı artırmaya odaklanarak üretken, başarılı ve bağımsız bir yaşlanma hedeflenmektedir. Başarılı yaşlanma ; yalnızca sağlık yönünden değil, aynı zamanda psikolojik ve sosyal yönden de tam bir iyilik halinin varlığını işaret eden bir kavramdır. Yaşam süresinin uzunluğu, biyolojik ve zihinsel sağlık, bilişsel yeterlilik, sosyal yeterlilik ve üretkenlik, kişisel kontrol ve yaşamdan zevk alma başarılı yaşlanmanın en temel göstergeleridir. Bireyin başarılı bir biçimde yaşlanması yalnızca bireysel özellikleriyle değil, toplumsal açıdan kendilerine sağlanacak psiko-sosyal, ekonomik ve fizyolojik yöndeki destek hizmetleriyle de yakından ilişkilidir. Sevindirici olan konu, son yıllarda ülkemizde yaşlılığa bakış açısının geleneksel değerler içerisinde yalnızca saygı duyma ve koruma boyutunda kalmayıp, sağlıklı yaşlanma konusunun ele alınması ve bu konuya dikkat çekilmesidir.

2 Bu yönde üniversiteler başta olmak üzere, sivil toplum kuruluşlarının da katkılarıyla Geriatri ile ilgili bölümlerin, merkezlerin ve derneklerin açılarak, bilimsel düzeyde yaşlılığa yeni bir bakış açısının geliştirilmeye başlandığı görülmektedir ve bu sevindirici bir gelişmedir. GÜNÜMÜZDE DEMOGRAFİK YAPI Nüfusun yaşlanması, bir nüfusun yaş yapısının değişerek, o nüfustaki çocukların ve gençlerin oranının azalmasına karşın yaşlı insanların (60 yaş üstü veya 65 yaş üstü) oranının göreceli olarak artmasıdır. İnsanların yaşlarının ilerlemesi, ya da büyümeleri fizyolojik bir süreçtir. Biyolojik olarak kaçınılmaz olan bu sürecin sağlık, sosyal, kültürel ve ekonomik boyutları bulunmaktadır. 20. yüzyıl, dünya nüfusunun yaş yapısında meydana gelen değişim bakımından insanlık tarihinde bir dönüm noktası olmuş ve yaşlı nüfus özellikle 20. yüzyılın ikinci yarısından itibaren dikkat çekici oranlarda artmıştır. Yaşlı nüfusta görülen bu artış, dünyanın birçok bölgesindeki doğum hızlarında kayda değer düşüşlerin gözlemlenmesi, beslenme ve temel sağlık hizmetlerinde gerçekleşen gelişmeler sonucu ortalama yaşam süresinin artması ve bebek ve çocuk ölümlülüğünün kontrol edilebilir düzeylere gerilemesi ile gerçekleşmiştir. Doğuşta yaşam beklentisi yüzyılın ilk yarısında, özellikle Avrupa ülkelerinde 20 yıllık bir artış göstermiştir ve bu oranın 2050 ye kadar 10 yıl daha artacağı tahmin edilmektedir. 20. yüzyılda yaşlı nüfusun toplam nüfus içerisindeki payının artmasına neden olan bir diğer etken de özellikle yüzyılın ikinci yarısından itibaren hemen hemen tüm dünyada yaşanan doğurganlık hızının düşmesidir Adrese Dayalı Nüfus Verilerine göre Nüfusumuz 70 milyon 586 bin olarak belirlenmektedir. Bu sayıya göre Nüfusumuzun 4 te 1 i 0.14 yaş gurubundandır. 65 yaş üzeri nüfus ise 5 milyonun üzerinde ve 7.1 oranında verilmektedir. Yaş Gruplarının Toplam Nüfus İçerisindeki Yüzde Dağılımları, Yaş Gruplarının Toplam Nüfus İçerisindeki Yüzde Dağılımları, Yıl Toplam Nüfus 0-14 yaş ve üzeri Milyon 158 Bin ,4 54,7 3, Milyon 820 Bin ,1 54,3 3,5

3 Milyon 790 Bin ,5 57,1 3, Milyon 947 Bin ,3 58,4 3, Milyon 64 Bin ,3 57,3 3, Milyon 754 Bin ,2 55,2 3, Milyon 391 Bin ,9 54, Milyon 605 Bin ,8 53,8 4, Milyon 647 Bin ,6 54,8 4, Milyon 736 Bin ,1 56,1 4, Milyon 664 Bin ,6 58,2 4, Milyon 473 Bin ,7 4, Milyon 803 Bin ,8 64,5 5, Milyon 586 Bin ,4 66,5 7,1 Kaynak ; Türkiye İstatistik Kurumu (TUİK) Mevcut demografik eğilimlerin devam edeceği varsayımından hareketle yapılan hesaplamalar, 21. yüzyılın tüm dünyadaki beklentilere paralel olarak Türkiye de de nüfusun yaşlanacağına yönelik işaretler içermektedir. Değişen yaş yapısı ile birlikte, özellikle yüzyılın ikinci yarısında, yaşlı nüfusun, sosyal, demografik ve ekonomik açıdan Türkiye de de önem kazanması beklenmektedir. TUİK verilerine göre arasında yaş gruplarının toplam nüfus içerisinde yüzdesel değişimi incelendiğinde, yaşlı nüfusun diğer yaş gruplarına nazaran belirgin bir artış gösterdiği görülmektedir yılında Türkiye nüfusunda halen 0-14 yaş gurubunun yaşlı nüfustan fazla olmasına karşın 2050 yılında mevcut oransal farkın kapanacağı beklenmektedir. Böylesi bir durum hedeflenen ve yürütülen plan ve programlar açısından önem teşkil etmektedir. ÜLKEMİZDE YAŞLILARIN DURUMU Dünya Sağlık Örgütü(WHO) nun yaptığı bir ayrıma göre, yaş arası orta yaş, yaş arası yaşlılık, yaş arası ileri yaşlılık, 90 ve üstü ise ihtiyarlık kategorisine alınmıştır. Biyolojik yaşlanma böyle bir gelişimi zorunlu kılmakla birlikte, bu değerlendirmenin kesin ve değişmez olduğu söylenemez. Yaşlanma ile birlikte zihinsel ve

4 fiziksel kapasitede azalmalar, hareket yeteneğinde yavaşlama görülse de, birey kendini yaşlı hissetmeyebilir. Yaşlılık, durağan ve değişmez bir yaşam dönemi değildir. Yaşlılık çeşitli güçlerin etkileşimini içerir, ve hareketli bir dönemi ifade edebilir.zira bu güçlerin temelinde yaşamın tüm evrelerinin zorlamalarına karşın varoluşunu sürdürebilmiş olmanın bilgeliği ve iç görüsü bulunur.yaşlı nüfusun ihtiyacının karşılanmasında sorumluluk sahiplerinin bilinmesi yaşlılara sunulan hizmetlerin planlanmasında önemlidir. TÜRKİYE DE GERİATRİ YAŞLI TIBBI Tüm dünyada, yaşlı sağlığı konularını da içeren ve yaşlılık bilimi olarak tanımlanan Geriatri ülkemizde yeni bir alan olmasına rağmen çalışmalarına hızla devam etmekte ve Türkiye de yaşlı sağlığı bilincini yerleştirmede çalışmalarını yürütmektedir. Üniversitelerimizde oluşturulan Geriatri bilim dalları, Devlet Hastanelerimizde oluşturulan Geriatri Merkezleri ve konuyla ilgili çalışmalarını yürüten vakıf ve derneklerimiz bunun iyi bir göstergesidir. ÜLKEMİZDE KAMU KURUM VE KURULUŞLARINCA YAŞLILARIMIZA SUNULAN HİZMETLER... Sosyal Güvenlik Sosyal güvenlik insanlığın en temel ihtiyaçlarından birisidir. Bu ihtiyaç, insanların yarınından emin olmak isteğinin bir sonucudur. Evrensel bir ilkeye dönüşen ve çağdaş uygarlığın simgesi olan sosyal güvenlik kavramı, bireyin karşılaşacağı ve yaşamı için tehlike oluşturan olaylara karşı bir güvence arayışının ürünüdür. Tehlike ile karşılaşan ve yoksulluğa düşen bireye, asgari bir güvence sağlamak isteği sosyal güvenliğin varoluş nedenidir.sosyal güvenliğin temelini, üretime katılma, bundan doğan bir gelir ve bu gelirin korunması oluşturur. Sosyal güvenlik terimi, genellikle sosyal güvenlik politikaları ile sistemlerini kapsar. Diğer bir deyişle hem bir düşünceyi, hem de bu düşünceye işlerlik kazandıran kurumsal yapıyı içerir. Sosyal güvenlik ile toplumdaki her bireyin ekonomik, sosyal, fizyolojik, hatta politik risklere karşı korunması amaçlanır ve devletin bu görevi yerine getirmesi beklenir. Sosyal güvenlik sisteminin kapsadığı önemli sosyal risklerden biri yaşlılıktır. Türkiye de yaşlılara yönelen hizmetlerden biri de sosyal güvenlik hizmetidir. Belirli bir süre çalıştıktan sonra emeklilik aylığı almaya hak kazanmış kişilerin sosyal güvenliğinin sağlanması yaşlıya yönelik hizmetlerin önemli bir bölümünü oluşturur. Türkiye Cumhuriyeti Devletinin Sosyal Devlet olmasının bir gereği olarak, herkese sosyal güvenlik sağlama görevi 1982 Anayasasının 60., 61. ve 62. maddelerinde belirtilmiştir.

5 Devletin sosyal risklerin (yaşlılık, maluliyet, ölüm, iş kazası, meslek hastalığı, hastalık, analık, aile masrafları ve işsizlik) oluşmasını engelleyici görevinin yanı sıra sosyal sigortalar yolu ile koruyucu bir rolü bulunmaktadır. Yaşlıların korunmasına ilişkin maddeleri ile birlikte sosyal güvenliğin herkes için temel hak olduğu 1982 Anayasasında belirtilmiştir. Değişen toplumsal koşullar nedeni ile sosyal güvenlik sistemi içerisine alınan yaşlıların maddi risklere karşı korunmaları gerektiği yaşlılara aylık gelir, sağlık yardımları ve bakmakla yükümlü olduğu kişilere sağlık yardımı yapılması sağlanmıştır. Ancak bilindiği gibi Türkiye de sosyal güvenlik programlarından yararlanan ve gerçek anlamda sigortalı olanların sayısı henüz yeterli düzeye ulaşmamış ve yaygın bir sosyal güvenlik ağı kurulamamıştır. Bu nedenle kapsam dışı kalan insanlar yaşlılık günleri için sosyal güvenliği tamamlayıcı bir sistem olan bireysel emeklilik sisteminin kapsamına girebilmektedirler. Yaşlılara sağlanan sosyal güvenlik hizmetleri; Emekli Sandığı Kanunu (5434 ve 2022 sayılı Kanunlar), Sosyal Sigortalar Kurumu Kanunu (506 sayılı Kanun ve bu Kanunun 20. maddesi ile 2925 sayılı Kanun), Esnaf ve Sanatkarlar ve Diğer Bağımsız Çalışanlar Kanunu (1479 ve 2926 sayılı Kanunlar aracılığıyla gerçekleştirilir. Bunların yanı sıra herhangi bir sosyal güvenlik kuruluşuna tabi olmayan ve muhtaç durumda bulunan yaşlılara 3294 sayılı Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışmayı Teşvik Kanunu gereği yardım yapılmaktadır. T.C. Emekli Sandığı Genel Müdürlüğü Genel ve Katma Bütçeli Devlet daireleri, İl Özel İdareleri, Belediyeler, Kamu İktisadi Teşebbüsleri Sermayesinin tamamı veya yarısından fazlası devletin katılımı ile kurulan bankalar ve ortaklıklarda çalışanlar hizmet süresinin 25. yılını tamamlamış ve kadınsa 58,erkekse 60 yaşını doldurmuş ise emeklilik aylığı almaya hak kazanmaktadırlar sayılı Kanuna göre 65 yaşını doldurmuş kimsesiz, bakıma muhtaç olan ve hiçbir maddi geliri bulunmayan yaşlılara aylık bağlanmaktadır. 10/07/1976 tarihinde yayımlanan ve mali hükümleri 01/03/1977 tarihinde yürürlüğe giren 2022 sayılı kanuna göre muhtaç olmak koşuluyla 65 yaşından büyük ve 65 yaşından küçük olup da muhtaç, malul ve sakat olan Türk vatandaşlarına hayatta oldukları sürece aylık bağlanmaktadır. Kanuna göre, aylık alanların devlet hastanelerinde ücretsiz tedavileri yapılmaktadır. Emekli Sandığından ve 2022 sayılı Kanundan yararlanarak emekli aylığı alan tarihi itibariyle toplam vatandaşımız kişidir. Sosyal Yardımlar

6 Başbakanlık Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışmayı Teşvik Genel Müdürlüğü ile 1986 da yürürlüğe giren 3294 sayılı Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışmayı Teşvik Kanunu kapsamında muhtaç durumda bulunan sosyal güvenlik kuruluşlarına tabi olmayan ve bu kuruluşlardan aylık ve gelir almayan (2022 sayılı kanuna göre aylık alan kişiler dahil) yaşlılarımız Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakıfından yararlanabilmektedir. 65 yaşını doldurmuş muhtaç, güçsüz ve kimsesiz Türk vatandaşlarına 2001 yılı Haziran ayı sonu itibarıyla kişiye yaşlılık, kişiye malüllük, kişiye sakatlık olmak üzere toplam kişiye Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışmayı Teşvik Genel Müdürlüğü ne bağlı vakıflar tarafından sosyal yardım yapılmıştır. Ülkemizde 65 Yaşını Doldurmuş Muhtaç, Güçsüz, Kimsesiz Türk Vatandaşına Aylık Bağlanması Hakkındaki Kanun un uygulamaları 1977 yılından beri devam etmektedir. Bu politika, aynı zamanda Sosyal Devlet anlayışının bir örneğini oluşturmaktadır sayılı Kanuna göre huzurevlerine girdiklerinde aylığı kesilen yaşlılar 06/01/1994 tarih ve sayılı Resmi Gazete de Yayımlanan 65 Yaşını Doldurmuş, Muhtaç, Güçsüz, Kimsesiz Türk Vatandaşlarına Aylık Bağlanması Hakkındaki Yönetmelikte yapılan değişiklikle aylıklarını almayı sürdürmektedirler. Sosyal Hizmetler Sosyal refah ve yaşlıya verilen sosyal hizmetler çerçevesinde sosyal refah kavramı, modernleşme sürecinin hızlı sanayileşme ve kentleşme olgusu ile ailenin fonksiyonlarının toplum tarafından üstlenilmesi sonucu, bireylerin yaşam standartlarını korumayı ve yükseltmeyi amaçlayan hizmetlerin tümünü içermektedir. Yaşlılarımızın sosyal ve ekonomik yönden yoksunluk içinde bulunan muhtaç yaşlı kişilerin, huzurlu bir ev ortamı içinde yaşantılarını devam ettirmelerini, fiziksel ve ruhsal sağlıklarının korunmasını, sosyal ilişkilerinin geliştirilmesini ve devam ettirilmesini, huzur, güven ve refah içinde yaşamalarını sağlamak amacıyla huzurevlerinin açılmasına ihtiyaç duyulmuştur. Sosyal hizmetin çeşitli gönüllü kuruluşlarla ve kamu kuruluşları tarafından dağınık ve programsız yürütülmesi karşısında verilen hizmetlerin bir şemsiye altına alınması amacıyla 2828 sayılı Sosyal Hizmetler Çocuk Esirgeme Kurumu Kanunu yürürlüğe girmiştir. Yaşlı Dayanışma Merkezleri Tarafından verilen Hizmetler Yatılı kurum bakımına gereksinim duymayan ve ekonomik-sosyal durumu ne olursa olsun ev ortamında yaşayan yaşlıların sosyal ve psikolojik gereksinimlerini karşılamak ve onların izole edilmelerini engellemek amacıyla Yaşlı Dayanışma Merkezleri (YDM) açılması yönünde çalışmalar başlatılmıştır.

7 2828 sayılı Kanunun 9. maddesi gereği açılan bu merkezler yaşamını evde yalnız veya ailesi ile birlikte sürdüren yaşlıların boş zamanlarını değerlendirmelerine yardımcı olmak, yaşam koşullarını iyileştirmek, günlük yaşamla ilgili etkinliklerine yardımcı olmak, rehberlik ve mesleki danışmanlık yapmak, kendi olanakları ile karşılamakta güçlük çektikleri konularda destek hizmetleri vermek,sosyal ilişkilerini ve aktivitelerini artırmak amacını taşımaktadır. Yerel Yönetimlerce Verilen Hizmetler Yerel yönetimlerin görevlerini, sorumluluklarını, yetkilerini işleyişlerini ve uğraşı alanlarını belirleyen 1580 sayılı Belediye Kanunu 1930 tarihinde yürürlüğe girmiştir. Yasa bir bütün olarak, temel felsefesiyle, tanımlarıyla, maddeleriyle ve özel hükümleriyle yerel yönetimlere yaşlılıkta da sonsuz açılımlar sunmaktadır. Bu çerçevede belediyeler, yardıma muhtaç olan yaşlıların barınması için huzurevi yapmakta, ücretsiz muayene ve ilaç yardımı yapmakta, gıda, yakacak, belediye otobüslerinden ücretsiz veya indirimli yararlanmalarını sağlamak gibi görevleri yerine getirmektedirler. Ekonomik ve kültürel olarak çok gelişmiş belediyeler ise, seminer ve poliklinik hizmetleri, aşevinden evlere yemek dağıtımı, nakdi yardım, ambulansla evden alınarak sağlık hizmeti verilmesi, özel gün kutlamaları, sinema ve tiyatro, davetlere belediye ile gönüllü kuruluşlar tarafından gezi programları düzenlenmektedir. Ancak, bu görevler özellikle Büyükşehir Belediyeleri ile nüfus ve gelişmişlik bakımından büyük olan il ve ilçe belediyelerince yerine getirilmektedir. Sağlık Hizmetleri Sağlık Bakanlığı (Tedavi Hizmetleri Genel Müdürlüğü) 21.Yüzyılda Herkes İçin Sağlık politikasının 5. hedefi olarak Sağlıklı Yaşlanma ve Yaşlıların Sağlığı ile ilgili çalışmalar başlatılmıştır. Çalışma kapsamında sektör içi ve sektörler arası toplantılarla mevcut durum, sorunlar tespit edilmiş; amaçları, hedefleri ve stratejileri belirlenmiş olup, çalışmalar devam etmektedir.devlet hastanelerine bağlı yaşlı polikliniği ve Geriatri merkezleri açılması ile ilgili girişimlerde bulunulmuş, alt yapısı uygun hastanelerimizde açılışları sağlanmıştır. Sağlık da Dönüşüm programında Yaşlılar Sağlıkta Dönüşüm Programı Yaşlılarımızı da sağlık da karşılaştıkları sıkıntılardan büyük oranda kurtarmıştır. Bu çerçevede ; *Başta SSK hastaneleri olmak üzere diğer kamu kurumlarının hastaneleri Sağlık Bakanlığı na devredilerek tek çatı

8 altında sağlam hizmet verilmesi sağlanmakta, *Her yaş ve kesimden vatandaşımızın üniversite hastaneleri ile özel hastaneler dahil istediği her merkeze gidebilmesi sağlanmakta, *Dar gelirli kesimler ve 2022 sayılı yaşlılık aylığı alan vatandaşlarımıza yönelik olarak yeşil kartlı vatandaşlarımızın hakları genişletilerek, Yeşil Kart sahiplerinin ayakta tedavi kapsamında görecekleri sağlık hizmetleri ile ilaç giderleri de devletimiz tarafından karşılanmakta, *SSK hastalarının ilaçlarını anlaşmalı serbest eczanelerden alabilmeleri imkanı ile milyonlarca çalışan ve emeklinin kuyruk çilesini sona erdirilmiş, hak ettikleri kalitede hizmet almalarını sağlanmakta, *Yatan hastalarımızın ilaç ve tıbbi malzeme ihtiyaçları artık hastaneler tarafından karşılanıyor. Hasta vatandaşlarımız gece yarıları ellerinde reçete ilaç ve tıbbi malzeme bulmak için eczane-eczane dolaşmak zorunda bırakılmamakta, * Tansiyon, şeker, kolesterol gibi uzun süre ilaç kullanılmasını gerektiren hastalıklarda rapor ve sadece bir kez reçete düzenlenmesi suretiyle, hasta vatandaşlarımız 2 yıl boyunca ilaçlarını her seferinde reçete yazdırmadan doğrudan eczaneye giderek 3 er aylık miktarlarda alabilmekte, *Kırsalda hizmet veren gezici ekiplerimizle köy -köy belde-belde hizmet verilmesi sağlanmaktadır. SİVİL TOPLUM KURULUŞLARINCA GÖTÜRÜLEN HİZMETLER Ülkemizde Akademik Geriatri Derneği,Türk Geriatri Vakfı, Geriatri ve Gerontoloji Derneği, Hacettepe Üniversitesi Geriatrik Bilimler Araştırma Merkezi (GEBAM), Geriatri Fizyoterapistleri Derneği, Milli Eğitim Sağlık Eğitimi Vakfı (MESEV), Türkiye Güçsüzler ve Kimsesizlere Yardım Vakfı,Türkiye Yaşlılık Konseyi Derneği (TURYAK) ve Türkiye Aile Planlaması Derneği gibi Sivil Toplum Kuruluşları ve Türkiye'de bir ilk olarak örnek teşkil edebilecek siyasi çatı altında açılan AK PARTi Yaşlılar Koordinasyon Merkezleri yaşlılık ve sağlıklı yaşlanma konusunda çeşitli çalışma ve araştırmalar yapmakta sempozyum, kongre ve toplantılar düzenlemekte, ayrıca Türkiye Sakatlar Konfederasyonu, Türkiye İş Kurumu işbirliğinde yaşlı-özürlü bakım elemanı yetiştirme sertifika programları düzenlenmekte ve bu alanda hizmet sunmaktadırlar. AK PARTİ YAŞLILAR KOORDİNASYON MERKEZİ... PARTİ PROGRAMIMIZDA YAŞLILAR AK PARTi yaşlı politikalarını AK PARTi resmi belgeleri olan Parti Programı, Parti Tüzüğü, ve Acil Eylem Planı ndan izlemek mümkündür. 1-Parti Programında Yaşlılar: Parti programında yaşlılar sosyal politika uygulamalarının yöneleceği kesimler arasında gösterilmektedir.

9 Programdaki ifadesiyle: Devleti halka hizmet etme aracı olarak gören partimiz, bir sınıf ve kesimin değil bütün vatandaşlarımızın refah ve mutluluğunu sağlayacak sosyal politikalar yürütecektir. Bu bağlamda yoksullar, bakıma muhtaç yaşlılar, çocuklar ve işsizler için özel programlar oluşturulacak, zor durumdaki vatandaşlara, terkedilmiş ve kimsesiz oldukları duygusu yaşatılmayacaktır. İşsizleri, fakirleri, düşkünleri, hastaları, özürlüleri gözeten, onların insan onuruna yakışacak şekilde yaşamalarını sağlayacak bir sosyal devlet anlayışının kaçınılmaz olduğu ortadadır. AK PARTi, programında yaşlılara sosyal güvenlik başlığı altında geniş yer vermiştir. Programdaki ifadesiyle: Çocuklar, gençler ve yaşlılarla ilgili sosyal hizmet programlarının kalitesinin artırılmasına ve genişletilmesine önem verilecektir. Yaşlılara ve muhtaçlara yapılan sosyal yardımlar günün şartlarına göre yeniden gözden geçirilecektir. Bu yardımların gerçek muhtaçlara verilmesine dönük düzenlemeler güçlendirilecek ve ödeme miktarı artırılacaktır. Aile vurgusu programımızda da tekrarlanmaktadır: Sanayileşme ve şehirleşmenin artması ile ailelerin çekirdek aileye dönüşmesi ve gittikçe daha çok insanın çalışma hayatına katılması, özellikle çocuklarla yaşlıların bakımında problemler oluşturmaktadır. Bunun giderilmesi için kreşler, huzurevleri, hastanelerinin genişletilmesine önem verilecektir. Belli bir yaşa gelmiş bakıma muhtaç yaşlıların aile içinde bakılması teşvik edilecektir. Son olarak parti programında Aile ve Sosyal Hizmetler başlığı altında yaşlılar yer almaktadır. Programdaki ifadesiyle Aile merkezli politikalara öncelik verecek olan partimiz: Çalışma hayatının yoğunluğu nedeniyle aile huzurunun ve çocukların ruh sağlığının bozulmaması için aile fertlerini destekleyici düzenlemeler geliştirecektir. Genç kuşakların yaşlı ebeveynlerini yanlarında barındırmalarını özendirecektir. Parti Tüzüğünde ise Yaşlılar aile vurgusu ile öne çıkmaktadır. Tüzükte ki ifadesiyle: AK PARTİ; aileyi Türk toplumunun temeli kabul eder. Geçmişle gelecek arasında köprü görevini yerine getiren aile kurumunun; milli değerlerimizin, duygularımızın, düşüncelerimizin ve ülkemize has adet ve geleneklerimizin yeni kuşaklara aktarılmasında en temel, en vazgeçilmez sosyal bir kurum olduğuna inanır şeklindedir. AK PARTi Yaşlılar Koordinasyon Merkezi-YKM Türkiye de ilk kez AK PARTi siyasi öncelikleri arasına geleceğin potansiyel sorun alanı olarak gördüğü yaşlılık olgusunu yerleştirmiştir. Bu amaçla AK PARTi bütün İl teşkilatlarının Sosyal İşler başkanlığına bağlı (YKM) Yaşlılar Koordinasyon Merkezleri oluşturduğu gibi tüm ilçelerde de Yaşlı Komisyonları faaliyete geçmiştir. AK PARTi bünyesinde oluşturulan Yaşlılar Koordinasyon Merkezi; nüfusumuzun önemli bir kesimini oluşturan 65 Yaş ve üzeri olarak tanımlayabileceğimiz yaşlıların üretken kılınması, rehabilitasyonu ve karşılaştıkları sosyal

10 dışlanmanın önlenmesine yönelik faaliyetleri kendisine amaç olarak benimsemiştir. Demografik göstergeler 21.yüzyılda Türkiye nüfusunun bileşiminde, belirgin değişiklikleri işaret etmektedir. 21.Yüzyılın ikinci çeyreğinde 12.milyon yaşlı nüfusun baskısıyla karşılaşacak olan Türkiye yeni durumun trajediye dönüşmesini engellemek için planlama yapmak durumundadır. AK PARTi toplumun kıdemlileri olarak gördüğü yaşlılarımızı korunacak kişiler olmaktan çıkararak tecrübeleri ve bilgi birikimlerinden yararlanılacak değerler olarak görmektedir. Bu işlevi yüklenecek olan Partimiz bünyesinde yer alan Yaşlılar Koordinasyon Merkezleri, yaşlıların potansiyel olarak değerlendirilmesi ve rehabilitasyonu için projeler geliştirmektedir. 22 Temmuz 2004 tarihinde faaliyete geçen YKM ler yaşlıların sorunları üzerine odaklanmış alternatif projeler üretmeye yönelmiştir. YKM ler yaşlılık olgusunu kendi içinde bir potansiyel olarak görmektedir. Bu potansiyeli beşeri sermaye olarak değerlendirmektedir. Yaşlılardan beşeri sermaye olarak yararlanmak sadece Türkiye ye özgü bir durum değildir. Gelişmiş ülkelerdeki global şirketler beşeri sermaye olgusuna büyük önem vermektedirler. Burada önemli fark gelişmiş ülkelerde bu durumun aciliyet kazanmasıdır. Gelişmiş ülkelerde şu an kritik bir noktaya gelmiş olan; global şirketlerin yönetim kademelerinin hızla emeklilik çağına yaklaşmalarıdır. Dolayısıyla emekliliği yaklaşan profesyonellerin bilgi birikimini kendilerinden sonraki kuşaklarla paylaşımını kolaylaştıracak ürün ve danışmanlık hizmetlerine büyük bir ilgi söz konusudur. Türkiye nin benzer bir sorunla yakın vadede karşılaşması mümkündür. Yaşlılar Koordinasyon Merkezleri geleceği yönelik planlamalar yaparken aynı zamanda yaşlılarımıza yönelik bir dizi etkinliğin organizasyonunu gerçekleştirmektedirler. Bunlardan bazıları şöyledir: Kültürel Etkinliklerde YKM: YKM tarafından belirli zaman aralıklarıyla konferans, eğitim seminerleri ve toplantılar düzenlenmektedir. Düzenlenen toplantılarla gençliğe 'başarılı yaşlanma nasıl olur?' yaşlıya ise yaşlılığın yaşanması gereken bir süreç olduğu anlatılmaya çalışılmaktadır. Yaşlılıkta da yaşanması gereken güzelliklerin olduğunun anlatılmaya çalışıldığı kültürel faaliyetlerle gençlerimizi ve yaşlılarımızı aynı ortamda bir araya getirmek ve Yaşlılık olgusunu gündemde tutmak amaçlanmıştır. İlgili Sivil Toplum Örgütleriyle ve üniversitelerin geriatri anabilim dallarıyla da ilişkilerini sürdüren Yaşlılar Koordinasyon Merkezimiz, "yaşlılığın bugünü ve yarını" nı da tartışmaya açarak en iyi hizmet modeline ulaşmayı hedeflemektedir. Sosyal Etkinliklerde YKM Yaşlılarımıza yalnız olmadıklarını hissettirmek amacıyla özel gün ve haftalarda yemek ve eğlence ortamları

11 hazırlayan Yaşlılar Koordinasyon Merkezi, yaşlılarımızın sosyal hayata katılımlarını sağlayarak, hayatlarına renk katmaya çalışmaktadır. Sağlık Etkinliklerinde YKM: İlgili Bakanlık ile koordineli çalışarak Devlet Hastanelerinde Geriatri Merkezlerinin açılışı sağlanmış, alt yapısı uygun olan hastanelerde de açılışının sağlanması için çalışmalar yürütülmektedir. Yaşlımıza hizmet vermek isteyen gönüllü sağlık kuruluşları ve sosyal güvenceye sahip olmayan, mağdur yaşlı vatandaşlarımız arasında köprü oluşturarak, belirli gün ve haftalarda sağlık taramaları, tanı ve tedavi hizmetleri verilmesi sağlanmaktadır. Danışmanlık Hizmetlerinde YKM: Genel Merkez YKM ve İl Teşkilatlarımızda bulunan birimlerimiz tarafından, bire bir veya telefonla başvuran yaşlılarımıza talepleri doğrultusunda danışmanlık ve yönlendirme hizmeti verilmektedir. Bu hizmetlerle yaşlılarımız hakları ve yararlanabilecekleri hizmetler konusunda bilgilendirilmektedir. Yaşlılar Koordinasyon Merkezi olarak; yaşlılarımızın sorunlarının tespiti ve mağduriyetlerinin çözüme ulaşması noktasındaki çalışmalarımız devam etmektedir. YAŞLILAR KOORDİNASYON MERKEZİ PROJE ÖRNEKLERİ Nesiller Buluşuyor Yaşlılar Koordinasyon Merkezi kuruluş amaçlarından olan yaşlılarımızla yeni nesillerimizin ortak platform da bir araya getirilmesi fikri ile geliştirilen proje de Ülkemizde alanında isim yapmış başarılı isimlerimizle, gençliğimiz bir araya getirilmektedir. İlk i İstanbul da gerçekleşen programda alanında uzun yıllar çalışma yürüten büyüklerimiz gençlerimize iş yaşamına attıkları ilk adımdan, yaşadıkları zorluklara, tecrübelerini aktarmış birçoğuna yürümek istedikleri yolda ışık tutmayı sağlamıştır. Projenin ikinci ayağı 16 Aralık 2007 de İzmir İlimizde gerçekleştirilmiştir. Sayın Başbakanımız tarafından da desteklenen "Nesiller Buluşuyor" projesi periyodik olarak tüm illerimizde gençlerimizle kıdemlilerimizi buluşturmaya devam etmeyi hedeflemektedir. İllerde En Yaşlı nın Tespiti Çalışması AK PARTi Yaşlılar Koordinasyon Merkezleri, Mahalle Temsilcilikleri,Nüfus Müdürlükleri ve muhtarlıklar aracılığı ile yürütülen çalışma ile Türkiye geneli İllerimizde en yaşlının tespiti çalışması başlatılmıştır. Başlatılan çalışma ile köy-köy, mahalle-mahalle yaşlılarımızın tespitinin yapılması sağlanmıştır. Tespit edilen İl in en

12 yaşlısı AK PARTi Genel Başkanı ve Başbakanımız Sayın Recep Tayyip Erdoğan tarafından evlerinde ziyaret edilmektedir. Şu ana kadar gerçekleştirilen Kahramanmaraş,Adıyaman,Antalya,Eskişehir, İzmir ve Kayseri ziyaretleri sonucunda hem yaşlılarımızın gönülleri alınmakta, hem de büyüğümüze gösterilmesi gereken saygı ve sevgi hatırlatılmaktadır. Sunumuma son verirken Bu Ülke Hepimizin, Ülkelerin değeri insanlarına verdiği değerle artar. Büyüğüne saygı gösteren, geçmişine sahip çıkan bir toplumun bireyleri olarak sağlık da ve sosyallikte refah içersinde yaşaması gereken toplum olduğumuzun bilincindeyiz. Gençlerimizi ve yaşlılarımızı aynı ölçüde önemseyen insanca bir yaşamı mümkün kılan çalışmalara imza atmak zorunda olduğumuzun farkındalığıyla çalışmalarımıza da bu yönde devam edeceğimizi belirtiyorum.