Haddeden geçmiş nezâket yâl ü bâl olmış sana Mey süzülmüş şîşeden ruhsâr-ı âl olmuş sana

Ebat: px

Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "Haddeden geçmiş nezâket yâl ü bâl olmış sana Mey süzülmüş şîşeden ruhsâr-ı âl olmuş sana"

Tülay Yücel
8 yıl önce
İzleme sayısı:

1 NEDÎM Gazel fâilâtün fâilâtün fâilâtün fâilün Haddeden geçmiş nezâket yâl ü bâl olmış sana Mey süzülmüş şîşeden ruhsâr-ı âl olmuş sana yâl ü bâl: Boy pos ; ruhsâr : yanak Nezaket haddeden (imbikten) geçmiş sana boy pos olmuş. Şarap da şişeden süzülmüş sana kırmızı bir yanak olmuş. Bûy-ı gül taktîr olunmuş nâzın işlenmiş ucu Biri olmuş hoy birisi dest-mâl olmuş sana bûy: koku; taktîr : damıtma ; hoy: ter ;dest-mâl: mendil, el bezi Gülün kokusu damıtılmış, nazın ucu işlenmiş; biri sana ter birisi de mendil olmuş. Sihr-i efsûn ile dolmuşdur derûnun ey kalem Zülf-i Hârûtun demek mümkin ki nâl olmış sana sihr: büyü ; efsûn: büyü ;nâl: kamış kalemin içindeki ince lif Hârût: Büyü yapmakla meşhur olan bir melek. Bu sebeple cezalandırılarak Marut la birlikte Babil kuyusuna asılmıştır. Şöyle gird olmış Firengistân birikmiş bir yere Sonra gelmiş gûşe-i ebrûda hâl olmuş sana gird: yuvarlak, çevre ; ebrû: kaş ;hâl: ben Frengistan şöyle bir yer yere toplanıp birikmiş, sonra da kaşının köşesinde sana ben olmuş. Küfür siyahlığı simgeler. Firengistan da kâfirler ülkesidir. Bu siyah rengi sebebiyle sevgilinin benine benzetilmektedir. Ol büt-i tersâ sana mey nûş eder misin demiş El-amân ey dil ne müşkilter suâl olmuş sana büt: put, mec.sevgili; tersâ: Hıristiyan;nûş: içmek; müşkilter: çok zor Ey gönül! O Hıristiyan güzeli sana şarap içer misin demiş, aman sana ne de zor soru olmuş. Sen ne câmın mestisin bi llah kimin hayrânısın Kendin aldırdın gönül n oldun ne hâl olmuş sana

Bûy-ı gül taktîr olunmuş nâzın işlenmiş ucu Biri olmuş hoy birisi dest-mâl olmuş sana bûy: koku; taktîr : damıtma ; hoy: ter ;dest-mâl: mendil, el bezi Gülün kokusu damıtılmış, nazın ucu işlenmiş;

2 bi llâh: Allah için Gönül! Sen nasıl bir kadehin sarhoşusun, Allah için söyle kimin hayrânısın? Ey gönül, kendinden geçtin, sana neler oldu? Leblerin mecrûh olur dendân-ı sîn-i bûseden La lin öpdürmek bu hâletle muhâl olmuş sana leb: dudak; mecrûh: yaralı; dendân: diş; muhâl: boş, imkânsız Bûse (öpüş) kelimesindeki sin harfinin dişlerinden dudakların yaralanır. Bu şekilde senin dudağını öptürmen imkânsız hâle gelmiştir. Yok bu şehr içre senin vasf etdiğin dilber Nedîm Bir perî-sûret görünmüş bir hayâl olmuş sana Ey Nedîm! Senin anlattığın güzel bu şehirde yok. Sen peri yüzlü bir güzelin hayalini görmüşsün.

Bûse (öpüş) kelimesindeki sin harfinin dişlerinden dudakların yaralanır. Bu şekilde senin dudağını öptürmen imkânsız hâle gelmiştir.

3 NEDÎM Gazel mefâîlün x4 Murâdın anlarız ol gamzenin iz ânımız vardır Belî söz bilmeziz ammâ biraz irfânımız vardır belî: evet O yan bakışların ne demek istediğini anlarız, bizim anlayışımız vardır. Evet, güzel söz söylemeyi bilmeyiz amma biraz irfanımız (sezgimiz) vardır. Şair, gazelde bir eğlence meclisinde içki sunan güzel ve ona karşı beslediği duyguları ifade etmektedir. Onun bakışlarından neler söylediğini bilecek kadar tecrübe sahibi olduğunu anlatmaktadır. O şûhun sunduğu peymâneyi redd etemeziz elbet Anunla böylece ahd etmişiz peymânımız vardır peymân: and, yemin O şuh güzelin sunduğu kadehi elbette reddetmeyiz. Onunla böylece anlaşmışız, andımız vardır. Münâsibdir sana ey tıfl-ı nâzım hüccetin al gel Beşiktaşa yakın bir hâne-i vîrânımız vardır Hüccet: senet, vesika, delil Ey nazlı bebeğim? Beşiktaş a yakın virane bir evimiz vardır. Sana da uygundur, iznini al da gel. Beyitte, gel de evin senedini al, san vereyim, her şeyim sana feda olsun anlamı da vardır. Elin koy sîne-i billûra rahm et âşıka zîrâ Beyâz üzre bizim de pençe bir fermânımız vardır Elini billur gibi bembeyaz göğsüne koy ve bize biraz acı. Çünkü bizim de elimizde beyaz kâğıt üzerine mühürlü, (senin kölen, kulun olduğunu gösteren) bir fermanımız vardır. Güzel sevmekde zâhid müşkilin var ise benden sor Bizim ol fende çok tahkîkimiz itkânımız vardır itkân: sağlam kılma, emin olma Ey ham sofu! Güzel sevmekte bir güçlüğün varsa gel benden sor. Bizim o konuda, çok sağlam bilgimiz, tecrübelerimiz vardır. Kocup her şeb miyânın cânına can katmada âğyâr Behey zâlim sen insâf et bizim de cânımız vardır

Onun bakışlarından neler söylediğini bilecek kadar tecrübe sahibi olduğunu anlatmaktadır.

4 Başkaları her gece belini kucaklayıp, canına can katmakta. Hey zalim güzel! Biraz insaf et, bizim de canımız vardır. Sıkılma bezme gel bîgâne yok da vetlimiz ancak Nedîmâ bendeniz var bir dahı sultânımız vardır Sıkılma, meclisimize gel, yabancı yok. Sadece davetlimiz olarak Nedim kulunuz ve siz sultanımız vardır.

Sıkılma bezme gel bîgâne yok da vetlimiz ancak Nedîmâ bendeniz var bir dahı

5 NEDÎM Gazel mefâîlün x4 Geçüp gitmekde ömrüm derd ü mihnet gibi şeylerle Müşerref olmadı kasr-ı emel ferhunde-peylerle ferhunde-pey ayağı uğurlu Ömrüm, dert, tasa gibi şeylerle geçip gitmekte. Emel köşkü, ayağı uğurlu kimselerle müşerref olmadı. Nedîm in, neşe ve coşku dolu şiirlerinden farklı, hüzün ufkunda yazılmış bir şiiri. Belki de, aradığı sevgiliyi bulamamanın, ondan uzak kalmanın dertleriyle ömrünün geçip gittiğini anlatmaktadır. Emellerini köşke benzetilmekte, ayağı uğurlu olan ise beklediği güzeli temsil etmektedir. Figân u nâleler etmekde her dem bağrı yanıklar Bu bezm-i mihnete revnak verilmiş sanki neylerle Revnak: parlaklı, güzellik, süs Bağrı yanık (âşıklar) her an feryat edip inlemekteler. Sanki bu mihnet meclisi (hayat) sanki neylerle süslenmiştir. Felek câm-ı neşâtın telh eder Cemşîd-i vakt olsa İlâc olmaz humâr-âlûde-i idbâra meylerle humâr-âlûde: İçkinin verdiği baş ağrısına yakalanmış, sersem olmuş; idbâr: talihsizlik, düşkünlük. Talih, zamanın Cemşid i bile olsa mutluluk kadehini acılaştırır. Çünkü, düşkünlükten, talihsizlikten başı dönmüş bir insana şarap ilaç olmaz. Talihi kötü olan insanlar için, şarap çare olmaz. Bu şarabın bulucusu Cemşid için de geçerlidir. Ferah bîgâne resmin gösterirse etmem istib âd Gönül me nûs-ı ahzân oldu derd-i tâ-be-keylerle istib âd: Uzak görme, ihtimal vermemem; me nûs: alışık ; ahzân: hüzünler; tâ-bekey: ne zamana kadar, niceye dek Gönül sürekli dert çekerek sıkıntılara alıştı.onun için sevincin göstermesini uzak görmem. bana yabancılık Görinmez bir belâdır aşk-ı hûbân-ı cihân şimdi Nedîmâ kıl hazer germ-ülfet olma bizden eylerle germ-ülfet: çok sıkı dostluk

Belki de, aradığı sevgiliyi bulamamanın, ondan uzak kalmanın dertleriyle ömrünün geçip gittiğini anlatmaktadır.

6 Ey Nedîm, bizden iyilerle içli dışlı dost olma; dünya güzellerinin aşkı şimdi görünmez bir beladır. Aşktan o derece dili yanan Nedîm, kendisini yeniden görünmez bir belaya tutulmaması için uyarmaktadır.

Benzer belgeler

Nedim. - şiirler - Yayın Tarihi: 9.4.2004. Yayınlayan: Antoloji.Com Kültür ve Sanat

Nedim. - şiirler - Yayın Tarihi: 9.4.2004. Yayınlayan: Antoloji.Com Kültür ve Sanat - şiirler - Yayın Tarihi: 9.4.2004 Yayınlayan: Antoloji.Com Kültür ve Sanat Yasal Uyarı: Bu ekitap, bilgisayarınıza indirip kayıt etmeniz ve ticari olmayan kişisel kullanımınız için yayınlanmaktadır. Şiirlerin