Bilgi Paylaştıkça Çoğalan Bir Hazinedir.

Transkript

1 Bilgi Paylaştıkça Çoğalan Bir Hazinedir / Yıl 1, Nisan-Haziran Makaleler Mevzuat Değişiklikleri Yargı Kararları Mali Takvim Dernek Faaliyetleri Pratik Bilgiler

2 2014 / Yıl 1, Nisan-Haziran başkanın mesajı 04 Başkanın Mesajı Ümmet ATAY Makaleler ve yazılar mevzuat 24 Elektronik İhale Uygulama Yönetmeliği Değişikliği Bazı Yönetmelik ve Tebliğlerde Yapılan Değişiklikler Muhasebe Yetkilisi Sertifika Eğitim Programı Mali Takvim 05 Ülkemizde Bütçe Süreçlerine İlişkin Hükümler Anayasada mı Yasalarda mı Yer Almalı? Fuat DİNÇ / Mali Hizmetler Uzmanı Türk Patent Enstitüsü Kamu İdarelerinde İç Kontrol Sistemleri Oluşturmaya Yönelik Etkili Stratejiler Bertan KAYA / İç Denetim, İç Kontrol ve Kurumsal Risk Hizmetlerinden Sorumlu Ortak Control Solutions International Kamu İhale Mevzuatında Yapılan Değişiklikler Müjgan ÖZBEK / Mali Hizmetler Uzmanı Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı II. Kalkınma Ajansları Toplantısı Hatice ÇOBAN / Vakıf Uzman Yardımcısı Vakıflar Genel Müdürlüğü Yayın Kurulu Sahibi Mahuzder adına Yönetim Kurulu Başkanı Bahri AKGÜL Bülent KURTULUŞ Eda Evren DİZDAR Ülkü KAYAHARMAN Koordinatör Cem TOZ Grafik Tasarım Görüş ve katılımlarınız İçin malihizmetlerbulteni@gmail.com Ümmet ATAY Satılmış ARDIÇ Murat YERALTI

3 İçindekiler Yargı Kararları 34 Sayıştay Kararları Kamu İhale Kurulu Kararları dernek yönetimi ve faaliyetleri Strateji Geliştirme Daire Başkanları Toplantısı Strateji Geliştirme Birim Yöneticileri Toplantısı 38 Yönetim ve Denetim Kurulları Eğitim Geleneksel İftar Yemeği duyurular 44 Kitap ve Makale Yazımı pratik bilgiler 45 Vergi Oranları Bütçe Kanunu Cetvelleri Parasal Sınırlar ve Oranlar Maaşlarla İlgili Vergi ve Oranlar

4 Başkanın Mesajı Ümmet ATAY Mali Hizmetler Uzmanları Derneği Yönetim Kurulu Başkanı Değerli meslektaşlarım, değerli okuyucular; Yine büyük bir uğraş sonucu Mali Hizmetler Bülteni nin Nisan- Haziran sayısını sizlerle buluşturmanın mutluluğu içerisindeyiz. Bültenimizin elinizdeki sayısını değerlendirdiğimizde daha önceki sayılara göre daha kapsamlı daha da geliştirilmiş olduğunu düşünürken, taşımış olduğumuz sorumluluk gereği bundan sonraki sayıların daha da beğenileceği iddiası ile sevgi, saygı ve şükranlarımı arz ediyorum. Yeni sayılarda buluşmak ümidi ile.

5 Fuat DİNÇ / Türk Patent Enstitüsü / Mali Hizmetler Uzmanı Ülkemizde Bütçe Süreçlerine İlişkin Hükümler Anayasada mı Yasalarda mı Yer Almalı? Yazımıza bir soruyla başlamak gerektiğini düşünmekteyiz. Acaba bütçenin hazırlanması, parlamentoya sunulması, bütçe komisyonu ve genel kurulda görüşülmesi ve oylanması, mali yıl içinde kabul edilmesi ve yürürlüğe girmesine ilişkin hükümler anayasamızda mı yasalarda mı yer almalı? Bu cevabı verebilmek için iki temel kavramı açıklamak gerekmektedir. Bu kavramlardan ilki olan Anayasa; bir devletin kuruluşunu, işleyişini ve kişilerin devlet karşısında sahip oldukları temel hak ve özgürlüklerini düzenleyen kurallar bütünüdür. Anayasalar, yalnızca devletlerin temel yapılarını, örgütünü, bu örgütün işleyiş kurallarını göstermekle yetinmez, aynı zamanda çıkarılacak kanunların uymak zorunda oldukları temel ilkeleri de gösterir. Anayasalar, yasama faaliyetlerine ilişkin genel çerçeveyi çizer. Diğer bir kavram olan bütçe ise farklı kaynaklarda aşağıdaki şekillerde tanımlanmıştır. -Devletin, bir kuruluşun, bir aile veya bir kimsenin gelecekteki belirli bir süre için tasarladığı gelir ve giderlerinin tümü, Sayfa 5 -Devlet ve öteki kuruluş veya toplulukların belirli bir dönem içindeki gelir ve giderlerinin oranlama niceliklerini önceden belirleyen, onaylayan ve bu işlemlerin yapılmasına izin veren kanun veya karar, -İşletmelerin gelecekte belirli bir dönemde gerçekleşmesini öngördükleri gelir ve giderlerin karşılıklı tahminlerini içeren cetvel. Bütçeyle ilgili hükümlerin bulunduğu 5018 Sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanununun 3. maddesinde bütçe; belirli bir dönemdeki gelir ve gider tahminleri ile bunların uygulanmasına ilişkin hususları gösteren ve usulüne uygun olarak yürürlüğe konulan belge olarak tanımlanmıştır. Bütçe kavramının onlarca değişik tanımlaması bulunmakla beraber makalemize konu olan bütçe kavramı; devlet tarafından toplanan vergiler ve toplanan vergilerin nasıl harcanacağına ilişkin devletle millet arasında imzalanmış toplumsal sözleşmedir. Sözleşmeler ise birbirine uygun irade beyanlarıyla gerçekleşen, her iki tarafı bağlayan ve hukuksal sonuç doğuran mukavelelerdir. Devletler, kamu hizmetlerinin yürütülmesi için egemenlik hakkına dayanarak vergi toplamakta ve toplanan vergileri nasıl harcayacağını da bütçelerle kamuoyuna açıklamaktadır. Millet ile devlet arasında yapılan bu sözleşmenin gereklerinin ne ölçüde yerine getirilip getirilmediği hususunun araştırılması ise mutlaka bağımsız ulusal bir organ tarafından yerine getirilmedir ki ülkemizde bu yetki, Türkiye Millet Meclisi adına anayasal bir kurum olan Sayıştay Başkanlığı tarafından yerine getirilmektedir. Ülkemizde bütçe sürecine ilişkin hükümlerin hangileri anayasamızda, hangileri yasalarda yer almaktadır? İlk olarak Anayasamızda yer alan hükümlere bakalım. Anayasamızın Bütçenin Görüşülmesi başlıklı 162. maddesinde Maliye Bakanlığı tarafından hazırlanan Merkezi Yönetim Bütçe Tasarısının Bakanlar Kurulu tarafından mali yılbaşından en az 75 gün önce Türkiye Büyük Millet Meclisine sunulması ve sunulan tasarının 55 gün içerisinde Plan ve Bütçe Komisyonunda görüşülmesi gerektiği ve mali yılbaşından öncede Genel Kurul tarafından kabul edilmesi gerektiğine dair hüküm bulunmaktadır.

6 deli mali plan, en geç Eylül ayının on beşine kadar (Kanunun Yürürlüğe girdiği ilk tarihte Haziran Ayının 15 ine kadar ) Yüksek Planlama Kurulu tarafından karara bağlanır ve Resmi Gazetede yayımlanır. Daha sonra kamu idarelerinin bütçe tekliflerini ve yatırım programını hazırlama sürecini yönlendirmek üzere; Bütçe Çağrısı ve eki Bütçe Hazırlama Rehberi Maliye Bakanlığınca, Yatırım Genelgesi ve eki Yatırım Programı Hazırlama Rehberi ise Kalkınma Bakanlığınca hazırlanarak en geç Eylül ayının on beşine kadar Resmi Gazetede yayımlanmaktadır. Bu aşamadan sonra kamu idare- Yıllar Orta Vadeli Program için 5018 Sayılı Kanunla Belirlenen Tarih Orta Vadeli Programın Yayımlanma Tarihleri Orta Vadeli Mali Plan İçin 5018 Sayılı Kanunla Belirlenen Tarih Orta Vadeli Mali Planın Yayımlanma Tarihi 2005 Mayıs Ayının Sonuna Kadar 31 Mayıs 2005 Haziran Ayının 15 ine kadar 2 Temmuz Mayıs Ayının Sonuna Kadar 13 Haziran 2006 Haziran Ayının 15 ine kadar 15 Temmuz Mayıs Ayının Sonuna Kadar 21 Haziran 2007 Haziran Ayının 15 ine kadar 3 Temmuz Mayıs Ayının Sonuna Kadar 28 Ağustos 2008 Haziran Ayının 15 ine kadar 8 Temmuz Mayıs Ayının Sonuna Kadar 16 Eylül 2009 Haziran Ayının 15 ine kadar 18 Ağustos Mayıs Ayının Sonuna Kadar 10 Ekim 2010 Haziran Ayının 15 ine kadar 10 Ekim Eylül Ayının İlk Haftası Sonuna Kadar* Eylül Ayının İlk Haftası Sonuna Kadar* Eylül Ayının İlk Haftası Sonuna Kadar* 13 Ekim 2011 Eylül ayının 15 ine kadar* 13 Ekim Ekim 2012 Eylül ayının 15 ine kadar* 9 Ekim Ekim 2013 Eylül ayının 15 ine kadar* 8 Ekim 2013 *26/9/2011 tarihli ve 659 sayılı KHK nın 17 nci maddesiyle Mayıs ayının sonuna kadar ibaresi en geç Eylül ayının ilk haftası sonuna kadar şeklinde, Haziran ibaresi en geç Eylül şeklinde şeklinde değiştirilmiştir. Bütçenin hazırlanması ve uygulanmasına ilişkin Anayasanın 161. maddesinde ise Mali yıl başlangıcı ile merkezi yönetim bütçesinin hazırlanması, uygulanması ve kontrolü kanunla düzenlenir. hükmü yer almaktadır. Anayasa metninden de görüleceği üzere merkezi yönetim bütçesinin hazırlanmasına temel dayanak olan dokümanların neler olduğu, dokümanların hangi kurumlar tarafından hazırlanması gerektiği ve bu dokümanların hazırlanma sürelerine ilişkin bir herhangi bir açıklama anayasamızda yer almamıştır. Bu süreçlere ilişkin hükümler 5018 Sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanununda belirlenmiştir. Ülkemizde merkezi yönetim bütçesinin hazırlanma süreci, Bakanlar Kurulunun en geç Eylül ayının ilk haftası sonuna kadar (Kanunun yürürlüğe girdiği ilk tarihte bu ifade Mayıs ayının sonuna kadar şeklindedir.) toplanarak kalkınma planları, stratejik planlar ve genel ekonomik koşulların gerekleri doğrultusunda makro politikaları, ilkeleri, hedef ve gösterge niteliğindeki temel ekonomik büyüklükleri de kapsayacak şekilde Kalkınma Bakanlığınca hazırlanan orta vadeli programı kabul etmesiyle başlamaktadır. Orta vadeli program, aynı süre içinde Resmi Gazetede yayımlanır. Bir sonraki aşamada orta vadeli program ile uyumlu olmak üzere, gelecek üç yıla ilişkin toplam gelir ve gider tahminleri ile birlikte hedef açık ve borçlanma durumu ile kamu idarelerinin ödenek teklif tavanlarını içeren ve Maliye Bakanlığı tarafından hazırlanan orta va- leri, bütçe gelir ve gider tekliflerini gerekçeli olarak hazırlar ve yetkilileri tarafından imzalanmış Sayfa 6

7 olarak en geç Eylül ayı sonuna kadar Maliye Bakanlığına gönderir. Bu aşamada şu kritik sorunun cevaplandırılması gerekmektedir. Bütçe sürecine ilişkin hükümler nerede yer almalı? Bu soruyu bütçelerin hazırlık çalışmalarının en temel iki argümanı olan orta vadeli program ile orta vadeli mali planın 5018 Sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunundaki yasal yayımlanma tarihlerine ve bu dokümanların yılları arasındaki yayımlanma tarihlerine bakarak cevap aramanın sorumuzun cevaplandırılması aşamasında önemli bir unsur olacağını düşünmekteyiz. Tablodan da görüleceği üzere merkezi yönetim bütçe hazırlık sürecini başlatan orta vadeli programın yayımlanma tarihine, 2005 yılından günümüze kadar olan sürede sadece 2005 yılında uyulmuş ondan sonraki yıllarda kanunla belirlenen yasal sürelere uyulmamıştır. Bütçe hazırlama sürecinin başlamasında temel argüman olan orta vadeli mali planın yayımlanma tarihine ise hiçbir zaman uyulmamıştır. Bu dokümanların yayınlanma tarihlerinin ertelenmesi, bütçe hazırlık sürecinin diğer unsurları olan Bütçe Çağrısı ve eki Bütçe Hazırlama Rehberi ile Yatırım Genelgesi ve eki Yatırım Programı Hazır- Sayfa 7 lama Rehberlerinin süresinde yayımlanmamasına neden olmuştur Sayılı Kamu Yönetimi ve Kontrol Kanununun Merkezi yönetim bütçesinin hazırlanması başlıklı 17. maddesinde idarelerin gelir ve gider tekliflerini hazırlamaları aşamasında orta vadeli program ve mali planda belirlenen temel büyüklükler ile ilke ve esaslar ile kalkınma planı ve yıllık program öncelikleri ile kurumun stratejik planları çerçevesinde belirlenmiş ödenek tavanlarının dikkate alınması gerektiği hükmü yer almaktadır. Peki, idareler bütçelerini kanunun 17. maddesinde yer alan hükümler çerçevesinde mi hazırlamalıdır? Bu soruya verilecek cevap tabiki de EVET tir. Peki yukarıdaki tabloya bakarak bunu gerçekleştirmek ne kadar mümkündür sorusunun cevabı ise maalesef HAYIR dır. Kanunla belirlenmiş yasal sürelere uyulmasa da her sene bütçemizi hazırlıyoruz ve hiçbir sorunda çıkmıyor, kanunla belirlenmiş sürelere uyulması acaba çok mu önemli diye bir sorunun sorulması ve bu soruya ilişkin cevabın verilmesi gerekmektedir. Cevabımıza da Bütçe Hakkı kavramından başlamak gerekir diye düşünmekteyim. Kamu gider ve gelirlerinin belirlenmesinde halkın söz sahibi olmasına Bütçe Hakkı denilmektedir. Bu hakkın kazanımı yüzyıllar süren demokrasi mücadelesi sonunda gerçekleşmiştir. Bütçe hakkının etkin kullanılması, bütçe sürecinin tüm aşamalarında halkın kendisinin ve örgütlü temsilcilerinin katılımının sağlanması, eleştiri ve görüşlerinin alınması ile sağlanabilir. Halk sahip olduğu ve sahip olmak için mücadele ettiği Bütçe Hakkı nı seçtiği temsilciler aracılığıyla kullanır. Demokrasi ile yönetilen ülkelerde egemenlik millete aittir. Anayasamızda da Egemenlik, kayıtsız şartsız Milletindir. Türk Milleti, egemenliğini, Anayasanın koyduğu esaslara göre, yetkili organları eliyle kullanır. hükmü yer almaktadır. Kamu kaynağının elde edilmesi, harcanması ve bu harcamaların denetlenmesinde asıl yetki halka aittir. Parlamenter sistemlerde bu yetki, yasama organına devredilmiştir. Bütçe kanunları, yasama organı tarafından gelirlerin toplanması ve giderlerin ödenmesi hakkında yürütme organına izin ve yetki veren kanunlardır. Parlamento tarafından verilen bu izin ve yetkinin kanunlara ve bütçeye uygun şekilde kullanılıp kullanılmadığının izlenmesi ve belirlenmesi gerekir. Bu yönüyle bütçe hakkı, bütçenin hazırlık aşamasından

8 başlayıp uygulama süresince devam eden ve en son uygulama sonuçlarının denetimi ile son bulan bir bütündür. Bu nedenle Bütçe ve Kesin Hesap kanunları parlamentolarca aynı anda onaylanmaktadır. Yürütme organı tarafından hazırlanan bütçe yasa tasarısının yasama organınca görüşülüp onaylanması, bütçe uygulamalarının aynı organ tarafından izlenerek uygulama sonuçlarının denetimini içeren bütçe hakkı kavramı Türkiye de ilk defa 5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu ile Türk kamu mali yönetim hukukunda açıkça ifade edilmiştir. Kanunda yer alan bu kavramın uygulamada ne durumda olduğunu, yukarıda yer alan tabloya bakarak yorumlayabiliriz. Özellikle son üç yılda bütçenin hazırlanmasında temel argümanlar olan orta vadeli program ve orta vadeli mali planların, bütçelerin TBMM ye sunulması için anayasamızda belirlenmiş son süre olan 17 Ekim tarihinden sadece 1 hafta önce yayımlanması ülkemizde bütçe sürecinin ne kadar ciddiye alındığının önemli bir göstergesidir. Temel argümanlardan bağımsız olarak hazırlanmış bütçeler, stratejik amaç ve hedef, kalkınma planları ve diğer dokümanlardan bağımsız bir belge haline gelmektedir. Bütçe kapsamının genişletilmesi suretiyle bütçe hakkının en iyi şekilde kullanılması, bütçe hazırlama ve uygulama sürecinde etkinliğin arttırılması, mali yönetimde şeffaflığın sağlanması 5018 sayılı kanunun temel amaçlarındadır. Kapsamlı, katılımcı ve saydam şekilde hazırlanmayan bütçeler, gerçek anlamda yasama denetimine aracılık edecek temel dokümanlar olması gerekirken anayasal bir zorunluluk nedeniyle hazırlanan rakamlar listesi olmaktadır. Anayasamızda, Bütçe Kanunlarına bütçe ile ilgili hükümler dışında hiçbir hüküm konulamayacağı, harcanabilecek miktar sınırının Bakanlar Kurulu kararıyla aşılamayacağı, Bakanlar Kuruluna kanun hükmünde kararname ile bütçede değişiklik yapmak yetkisi verilemeyeceği gibi hükümler bütçe hakkının korunmasına yönelik düzenlemelerdir. Bugün birçok Avrupa ülkesinde bütçelerin hazırlanması, meclise sunulması, bütçe komisyonunda ve meclis genel kurulunda görülmesi ve oylanması, mali yıl içinde kabul edilmesi, nihai olarak mali yılbaşında yürürlüğe girmesine ilişkin esaslar ve ortak hükümler ülkelerin anayasalarında yer almaktadır. Yine bunların yanı sıra ülkemizde kanunla düzenlenen mali yıl içinde ödenek aktarması, borçlanma gibi hükümlerin, bazı Avrupa ülkelerinin anayasalarında düzenlendiği görülmektedir. Peki, bu hükümler neden Avrupa ülkelerinin yasalarında değil de anayasalarında belirlenmiş diye sorduğumuzda verilebilecek cevabın halkın en demokratik hakkı olan bütçe hakkının korunması olduğunu söyleyebiliriz. İlk başta sorduğumuz sorunun cevabını yazımızın sonunda verelim. Bütçe süreçlerine ilişkin hükümlerin yasalarda mı yoksa anayasada mı yer alması gerektiğine ilişkin karar her ülkenin kendi tercihidir. Fakat ülkemizde bütçe sürecine ilişkin yasayla belirlenmiş sürelere uyulmadığı, anayasa ile belirlenmiş sürelere ise uyulduğu görülmektedir. Sonuç olarak söyleyeceğimiz cümle Mevcut durum, bütçe süreçlerine ait tüm hükümlerin anayasamızda yer almasını zorunlu kılmaktadır. KAYNAKÇA: Konukman, Prof. Dr. Aziz /07BUTCE_HAKKI_Prof._ Aziz_Konukman.pdf Bağlı, Mehmet Selim yasama_dergisi/2012/ sayi20/39-77.pdf Beynam, Hasan Sayfa 8

9 Dr. Bertan KAYA / Control Solutions International İç Denetim, İç Kontrol ve Kurumsal Risk Hizmetlerinden Sorumlu Ortak Kamu İdarelerinde İç Kontrol Sistemleri Oluşturmaya Yönelik Etkili Stratejiler Bilindiği üzere, 10/12/2003 tarih ve 5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu yla Türkiye nin kamu mali yönetim sistemi Avrupa Birliği nin müktesebatı ve mali yönetim sistemine uygun bir şekilde yeniden düzenlenmiş ve bu kapsamda kamu idarelerinde etkin iç kontrol sistemleri oluşturulması amaçlanmıştır. Tüm kamu idareleri iç kontrol sistemlerini 5018 sayılı Kanun hükümleri ile İç Kontrol ve Ön Mali Kontrole İlişkin Usul ve Esaslara ve Kamu İç Kontrol Standartları Tebliği ne uyumlu bir şekilde oluşturma, uygulama, izleme ve geliştirme çalışmalarını sürdürmektedir. Bu çerçevede, pek çok kamu idaresi 5018 sayılı Kanun ve ilgili diğer mevzuat ile Kamu İç Kontrol Standartları Tebliği nin gerekliliklerini önemli ölçüde karşılayan eylem planlarını hazırlamış ve Maliye Bakanlığı na ulaştırmıştır. Ancak eylem planlarını hazırlamış olan idarelerin bir kısmı, bünyelerinde iç kontrol sistemi oluşturma faaliyetlerine çeşitli sebeplerle başlayamamış, bir kısmı da çalışmalara başlamakla birlikte sonuca ulaştıramamıştır. Diğer bir kısım ise çalışmaları tamamlamaya yakın olmakla birlikte, sistemden somut bir fayda sağlayamamıştır. Tüm dünyada özel sektör şirketleri ile kamu idarelerinin, yönetim kalitelerini artıran, risklerini daha iyi kontrol altına almalarını sağlayan ve kurumsal işleyişi etkin ve verimli hale getiren iç kontrol sisteminden fayda sağlayamamak, iç kontrol sistem ve çalışmalarının sorgulanmasına neden olmaktadır. Oysa doğru stratejilerle kurgulanan ve oluşturulan iç kontrol sistemleri, idarelerin kurumsal başarısını artıracak en önemli destek unsurudur. Bu denli önemli bir konuda ülkemiz kamu idarelerinde yaşanan sıkıntının çözüme kavuşması için konuya farklı perspektiften bakmak, başarısızlığa neden olan faktörleri belirlemek ve başarı için uygun stratejileri hayata geçirmek gerekmektedir. Başarısızlık veya yeterli seviyede başarı sağlayamama ile ilgili sebepleri üç başlık altında toplayabiliriz: Yetersiz üst yönetim desteği ve kurumsal farkındalık eksikliği, Konuya ilişkin metodoloji, teknik bilgi eksikliği ve iç kontrolün özünün iyi anlaşılamamış olması, İç kontrolü üst yönetim ve diğer yöneticiler için fayda sağlayacak bir yönetim aracına dönüştürecek yazılım çözümlerinden faydalanamamak. Bu üç faktör, iç kontrolün idarelerimizde gereği gibi kurulamaması ve iç kontrolden yeterli düzeyde faydalanılamamasının en büyük sebepleridir. Diğer bir ifade ile bu üç faktör, kritik başarı ya da başarısızlık faktörleri olarak da düşünülebilir. Bu faktörlerin ve nedenlerinin iyi anlaşılması ve bunlara yönelik çözüm yollarının araştırılması kritik önem taşımaktadır. Öte yandan, iç kontrol projelerinin başarısını olumsuz yönde etkileyen bu üç faktörün, çeşitli stratejiler kullanılarak iç kontrol projelerine olumlu yönde katkıda bulunmasını sağla- mak da mümkündür. Bu kritik başarısızlık faktörlerinin doğru stratejiler ile kritik başarı faktörlerine çevrilmesi, idarelerimizde yürütülen iç kontrol projelerinin idare üst yönetimine fayda sağlayan, idare tarafından içselleştirilen, kurumsal kabule sahip ve büyük bir motivasyon ile yürütülen projeler haline dönüşmesi mümkündür. Aşağıda iç kontrol projelerini olumsuz etkileyen bu faktörlerin uygun stratejiler ile kritik başarı faktörlerine dönüştürülmesi ve iç kontrol projelerinin başarı ile planlaması, yürütülmesi ve izlenmesine yönelik öneriler yer almaktadır. 1. Üst Yönetim Desteği ve Personelin İç Kontrol Farkındalığının Sağlanması Bu üç faktörden belki de en önemlisi üst yönetim desteği ve kurumsal farkındalıktır. Üst yöneticilerin iç kontrolün ne olduğunu, kendilerine ne fayda sağlayacağını ve iç kontrol çalışmalarını nasıl destekleyebileceklerini bilmeleri gerekir. Bu bağlamda, iç kontrole ilişkin destek sağlamaları, kaynak ayırmaları ve görevli birimler ile personelin karşılaşacakları sorunları çözmeleri beklenmektedir. Öte yandan üst yöneticilerin, iç kontrolün ne olduğu, ne fayda sağlayacağı ve kendilerinin bu çalışmaları nasıl destekleyeceği ile ilgili net bir fikre veya bilgiye sahip olmamaları en büyük dezavantaj olarak karşımıza çıkmaktadır. İç kontrolü bir külfet, gereksiz bir çaba veya boşa gidecek bir kurumsal kaynak olarak Sayfa 9

10 değerlendiren veya daha iyimser bir bakış ile üst düzey kurumsal öncelikler arasında görmeyen üst yöneticilere iç kontrolün ne olduğunun ve ne olmadığının doğru şekilde anlatılması gerekmektedir. Öncelikle şunu ifade etmek gerekir ki, kontrol tercihe bağlı, bir yönetim felsefesi veya tarzı değildir. Kontrol bir ana yönetim fonksiyondur ve mali ve operasyonel faaliyetler ile iç içedir. Yani bir kurumu hangi yönetim teknikleri ile yöneteceğiniz konusunda çeşitli alternatif yaklaşımlar söz konusu olabilir (örneğin; süreçlerle yönetim, toplam kalite yönetimi, durumsal yönetim, bürokratik yönetim gibi) ancak her halükarda etkin bir kontrol fonksiyonu oluşturmanız gerekmektedir. Yönetim felsefesi ve yaklaşımları zaman içinde değişse de, mali ve mali olmayan tüm operasyonlarda etkin kontrol sağlama ihtiyacı değişmemektedir. Planlama, Organizasyon, Yürütme (Yöneltme ve Koordinasyon) ve Kontrol bir yöneticinin kaçınamayacağı en temel görevlerdir. Yani bir idare hangi yönetim teknikleri ile yönetilirse yönetilsin, hangi alanda faaliyet gösteriyor olursa olsun, mutlaka etkin bir kontrol fonksiyonu oluşturmak gerekmektedir. İç kontrol sistemi; planlama, organizasyon, yürütme ve kontrol fonksiyonlarını destekleyen en temel yönetim aracıdır. Bu araç, etkin bir kontrol ortamı sağlanmasından, izleme mekanizmalarının tesisine kadar pek çok noktada işlev gösterir ve yöneticilere idareleri yönetmede yardımcı olur. İç kontrol; üst yönetici ve diğer yöneticilerin yönetim görevlerini yerine getirmelerinde aşağıdaki şekilde yardımcı olur: Yönetim Fonksiyonu Planlama: Her tür stratejik ve operasyonel plan yapma, genel ve birim bazlı iş hedefleri belirleme, kurumun vizyonu ve misyonu çerçevesinde performansını artıracak tedbirler alma ve kurumu geleceğe taşımadır. Organizasyon: İdare bünyesinde iş süreçlerinin tanımlanması, gruplandırılması, sahip ve sorumlularının belirlenmesi, işgücü dağılımı, yetki ve sorumlulukların belirlenmesi, fonksiyonel yönetim hiyerarşisinin ve hatların kurulması, organizasyonun tanımlanması ve şemanın oluşturulması, kaynakların elde edilmesi ve uygun şekilde tahsisidir. Yürütme: Planlama ve organizasyon fonksiyonlarından sonra, kurum içi kaynakların emir-komuta, motivasyon, liderlik, görev takibi vb. araçlar ile iş süreçlerine yöneltilmesi, tüm mali ve mali olmayan operasyonların yürütülmesi, çıktılar elde edilmesi ve bu sayede kurumsal hedeflerin gerçekleştirilmesidir. Kontrol (Denetim): Stratejik ve operasyonel planlarda yer alan hedeflerin takibi, stratejik ve operasyonel performansın ölçülmesi, değerlendirilmesi ve gerekli tedbirlerin alınması, kaynakların etkili, verimli ve ekonomik kullanılıp kullanmadığının araştırılması, risklerin etkin yönetilip yönetilmediğin değerlendirilmesi, kurumsal sistemlerin etkin çalışıp çalışmadığının tespiti, etik ortamın sağlıklı olup olmadığının belirlenmesi, iş süreçlerinin ve faaliyetlerin gözetimi, mevzuata uyumun ve uyum mekanizmalarının gözlenmesi, bu konulara ilişkin periyodik ve özel olarak öz değerlendirme ve denetimler gerçekleştirilmesidir. İç Kontrol Sisteminin İlgili Fonksiyona Desteği Etkin stratejik planlama yapma, doğru amaç ve hedefler belirlenmesine katkı sağlama, karar vericilere sağlıklı veri sağlama, stratejik ve operasyonel planlarda yer alan amaç ve hedeflere yönelik risklerin tanımlanması ve proaktif olarak bertaraf edilmesine yöne- Süreçlerin tanımlanması, analiz edilmesi, iş akışlarının oluşturulması, birim ve personel bazında görev tanımları ile yetki ve sorumlulukların belirlenmesi, etik ortamın sağlanması, iç mevzuatın oluşturulması ve güncellenmesi, politika ve prosedürlerin oluşturulması, gerekli insan, teknoloji ve finansal kaynak ihtiyacının karşılanması ve bilgi -iletişim altyapısının oluşturulmasına yönelik işlev gösterir. İş süreçlerinin yürütülmesi sırasında maruz kalınan risklerin tanımlanması, ölçülmesi ve önceliklendirilmesi, risklerin uygun risk yönetim stratejileri ile yönetilmesi ve azaltılması, risklere karşı kontrol faaliyetleri geliştirilmesi ve kontrollerin iş akışlarına entegre edilmesi, kontrol zafiyetlerinin değerlendirilmesi ve risk iyileştirme eylemleri planlanması, iyi süreç yönetimi ve iyi performansı tehdit eden risklerin proaktif bir yaklaşım ile üstten alta, alttan üste ve yatay hiyerarşide raporlanması, varlık ve kaynakların korunması, tüm faaliyetlerin mevzuata uygun olarak yürütülmesine yönelik iş akışlarında gerekli tedbirlerin alınması, kurumsal kaynakların etkin/verimli/ ekonomik kullanımının ve operasyonel ve finansal raporlamaların doğruluğunun sağlanması yönünde işlev gösterir. Stratejik ve süreç düzeyinde performans düşüklüklerinin hangi risklerden kaynaklandığının öz değerlendirme ve iç denetim mekanizmaları ile belirlenmesi, düzeltici eylemlerin planlanması, iş süreçlerinin risklere karşı etkin şekilde korunması ve iyi performans gösterebilmesi için periyodik ve özel iç denetim faaliyetleri çerçevesinde tasarlanmış ve işletilen kontrol faaliyetlerinin ve risk yönetim stratejilerinin yeterlilik ve etkinliğinin değerlendirilmesi ve iyileştirilmesine yönelik işlev gösterir. Sayfa 10

11 Yukarıda görüldüğü üzere iç kontrol, yönetim fonksiyonlarını destekleyen ve onları işlevsel kılan bir yönetim aracıdır. Bu noktada, üst yöneticilerin en fazla şikayet ettikleri kurumsal sorunların çözümüne de büyük katkı sağlayacaktır. Üst yöneticilerin en fazla şikayet ettikleri ve sıkıntı yaşadıkları; Kurumsal atalet ve verimsizlik, İş gücü kaybı ve motivasyon eksikleri, Görev, yetki ve sorumluluklarda karmaşa yaşanması, iş sahiplenmeme, Yeni yönetici ve personelin işe ve göreve alışma sürelerinin uzunluğu, Mevzuata uygunluk sağlayamama, Dış denetimlerde tespit edilen konulara yönelik proaktif tedbir alamama, Operasyonel sorunlar ile uğraşmaktan (nihai karar verici olarak görülmek) stratejik konulara ve değer katacak vizyonlu projelere vakit ayıramama, Kurum içi iletişimin bozuk olması, iletişim kurulmaması, iç çekişmeler, Amaç ve hedeflerin gerçekleştirilememesi, projelerin hayata geçirilememesi gibi sorunların, etkili bir iç kontrol sistemi ile çözülmesinin mümkün olduğu iyi anlaşılmalı ve anlatılmalıdır. Sayfa 11 malı ve örnekler ile daha açık hale getirilmelidir. Sunum ve bilgi notlarında iç kontrolün ne olduğu, ne olmadığı, faydaları ve işlevi açık, kısa ve öz olarak ifade edilmeli ve kurum içi örnekler ile zenginleştirilmelidir. Önerilen Strateji 1: İç kontrolün özünü iyi yansıtan, kurumsal faydalara odaklı ve örneklerle zenginleştirilmiş bir üst yönetim sunumu hazırlanması önerilmektedir. Tercihen konuya ilişkin dış uzmanların üst yöneticilere sunum yapmaları sağlanmalıdır. Dış uzmanların, üst yönetim nezdinde daha etkili olabileceği ve konuya ilişkin desteği artıracağı düşünülmektedir. Kurum içinden gelen bilgiye oranla, daha nesnel olacağı göz önünde bulundurulduğunda, üst yönetimi etkileme imkanı daha yüksektir. Elbette bu konuda yardım alınacak dış uzmanların, konuya ilişkin tecrübeleri, mesleki sertifikaları, akademik çalışmaları ve referansları ciddi olarak sorgulanmalıdır. Önerilen Strateji 2: Konuya ilişkin uygun dış uzmanları (akademisyenler, danışmanlar, bürokratlar, dış denetçiler, iç denetçiler veya eğitmenler) belirlenmesi önerilmektedir. Bu uzmanları iç kontrol tecrübesi, referanslar, mesleki sertifikalar ve geçmiş iş deneyimleri çerçevesinde değerlendirmek ve en uygun görülen uzmanı bir sohbet için idareye davet etmek faydalı olacaktır. Uzmandan, üst yönetime bir sunum gerçekleştirmesi rica edilebilir. Bu konuda hazırlık yapabilmesi için kurumsal bilgi ve belgeler ile kendisini desteklemek önem taşıyacaktır. Sunum öncesi, uzman ile bir araya gelerek sunum üzerinde çalışmak ve sunumun amaca yönelik olmasını kontrol etmek gerekecektir. Üst yöneticilerin iç kontrole ilişkin görüş ve önerileri, çeşitli söyleşi, makale ve blog yazıları ile idare web sitesi, kamusal yayınlar ve sosyal medyada yer almalı, üst yöneticilerin konuya olumlu bakışları, bu yayınlar ile dışa yansıtılmalıdır. Üst yöneticileri, bu tür yayınlar yapmak konusunda Önerilen Stratejiler: Üst yöneticilere iç kontrol sisteminin ne olduğu ve ne fayda sağlayacağı anlatılırken, sıkıcı, mevzuat ağırlıklı ve teknik sunumlardan kaçınılmalıdır. Sunumlarda, iç kontrolün yukarıda belirtilen kurumsal sorunlara çözüm olacağı ve üst yönetime kurumu yönetmede büyük kolaylık sağlayacağı vurgulanmalıdır. Üst yönetim sunumları ve bilgi notlarında, iç kontrolün stratejik planlama, performans programları, süreç yönetimi, kurumsal performans ve iç denetim ile ilişkisi net olarak vurgulanteşvik etmek iyi bir strateji olacaktır. Bu tür yayınlar, üst yöneticilerin kendi idarelerini ve idarelerinin iç kontrol çalışmalarını tanıtmaları için önemli bir halkla ilişkiler çalışması olarak da işlev gösterecektir. Bu stratejinin en büyük faydası, dışa yapılan bu yayınların, üst yöneticide iç kontrole ilişkin bir sahiplik hissi oluşturmasıdır. Önerilen Strateji 3: Üst yönetici adına idare iç kontrol çalışmalarına ilişkin düşünceleri açıklayan bir yazı ile iç kontrole ilişkin bir söyleşi metni hazırlanması önerilmektedir. Bu metni, üst yöneticinin görüş ve önerilerine sunmak, üst yöneticiden gelecek öneriler ile hem yazıyı, hem de söyleşi metnini zenginleştirmek gerekmektedir. Ardından, yazıyı kurumsal web sitesinde, intranette ve sosyal medyada yayınlamaya yönelik çalışmalar yürütülmelidir. Söyleşi metninin yayınlanması için kamuya yönelik yayın yapan, iç kontrolle ilgili mesleki dergi ve yayınlara başvurulabilir. Pek çok dergi ve yayın zengin içerik aradığından yayınlamak için gönüllü olacaktır. Bu sayede hem idareyi ve üst yöneticiyi tanıtmak, hem de üst yöneticinin iç kontrol motivasyonunu artırmak mümkün olacaktır. Üst yönetici dışında diğer yönetici ve personelin de iç kontrole ilişkin farkındalık kazanması, üst yönetimin bu konudaki düşünce ve desteklerini bilmesi, konunun kurumsal öncelik sıralamasında üst sıralarda yer aldığına dair bir kurum içi algı oluşturulması önemlidir. Diğer yönetici ve personel, iç kontrol çalışmalarının, üst yönetim tarafından kullanılacak ve kurumsal performansın değerlendirilmesinde faydalanılacak bir yönetim sistemine dönüşeceğini bilir ise, bu işe daha farklı bir göz ile bakacaktır. Ek olarak, personelin hali hazırda şikayet ettiği pek çok sorunun da iç kontrol sistemi ile çözüm bulacağı mesajı ısrarla farklı kanallardan verilmelidir.

12 Önerilen Stratejiler: İç kontrol sistemi oluşturma projeleri başlatılmadan veya yürütülürken iç kontrole ilişkin sağlıklı teknik bilgi edinilmelidir. Sağlıklı bilgi edinmek için, konuya ilişkin olarak farklı kaynaklardan, farklı perspektiflerden ve kişilerden bilgi edinilmeli, bu bilgilerin karşılıklı olarak tutarlılığı sorgulanmalıdır. İç kontrol sistemi oluşturmada görev yapacak olan tüm personelin aynı dili konuşması, ekip çalışmasının sağlanması ve işbirliği ortamının geliştirilmesi büyük önem arz etmektedir. İç ve dış uzmanlar tarafından önerilen tüm metodoloji ve araçlar dikkatmali hizmetler bülteni Önerilen Strateji 4: Yönetici ve personele yönelik, kısa, öz, sıkıcı olmayan ve kurumsal sorunlara temas eden farkındalık konferansları düzenlenmelidir. Bu konferanslar, taşrası olan kurumlar için yüksek görüntü kalitesinde video kaydı ile kayıt altına alınmalı ve uzaktan eğitim teknolojileri ile, kurumsal intranet sitesi üzerinden taşra teşkilatına da sunulmalıdır. Kurumda bu konferansın izlenmesi zorunlu kılınmalı ve konferansın izlendiğine dair, tüm yöneticilerin kendi personelinden imza alması sağlanmalıdır. Kurum intranet sitesinde ya da ortak alanlarda, iç kontrole ilişkin tüm yayın, yardımcı makale, video, sunum, proje çalışmaları, rapor, plan ve mevzuatın yer aldığı bir sayfa oluşturulmalı, bu sayfa personele e-posta ile duyurulmalıdır. Önerilen Strateji 5: Kurum içi intranette çevrimiçi bir iç kontrol web sayfası oluşturmak faydalı olacaktır. Web sayfası, modern ve kullanışı bir tasarıma sahip olmalı, gizlilik arz etmeyen en güncel iç kontrol bilgisini içermelidir. 2. İç Kontrole İlişkin Metodoloji ve Teknik Bilgi Eksikliğinin Giderilmesi ve İç Kontrolün Özünün İyi Kavranması İç kontrol ülkemiz kamu idarelerinin gündemine 2006 yılında girmiş olup, görece yeni bir konudur. Konuya ilişkin Türkçe kaynak sıkıntısı bulunmaktadır. Maliye Bakanlığı konuya ilişkin üst düzey bir çaba göstermekte ve konuyu açıklığa kavuşturacak ve idarelere yol gösterecek düzenlemeleri büyük bir özveri ile ortaya koymaktadır. Öte yandan konuya ilişkin özellikle uygulama boyutunda yeterli sayıda uzman bulunmaması, uzmanların ağırlıklı olarak uluslararası danışmanlık şirketlerinde görev yapıyor olmaları nedeni ile konuya ticari bakıyor olmaları ve bilgi paylaşımında bulunmamaları, iç kontrol düzenlemelerinin uygulama boyutunda yetersiz kalmasına ve konunun anlaşılamamasına neden olmaktadır. İç kontrolün ne olduğu, nasıl anlaşılması gerektiği ve çalışmaların nasıl yapılandırılacağı ile ilgili uygulamaya dönük metodoloji, teknik bilgi ve araç eksikliği, idarelerin konuya ilişkin uzman olduğunu iddia eden kişi ve kurumlardan dış danışmanlık hizmetleri almalarına sebep olmuştur yılından bu yana idarelerimize danışmanlık hizmetleri sunan kişi ve kurumların ekseriyetle konuyu stratejik plan, performans programları ve iç denetimden kopuk ele almaları, iç kontrol yerine kalite yönetimi odaklı çıktılar üretmeleri, dokümantasyon ağırlıklı çalışmaları, konuyu bir yönetim sistemine dönüşecek şekilde ele almamaları, üretilen çıktıların kalitesinin düşük olması ve nihayetinde kurumsal kabulün sağlanamaması iç kontrolün idarelerde anlaşılamaması ve başarısız olmasına neden olmuştur. Konuya ilişkin en önemli kaynak olan COSO Bütünleştirilmiş İç Kontrol Çerçevesi Raporu ve bu raporu destekleyici raporlar, kaynak ve yayınların Türkçeye sağlıklı olarak çevrilmemiş olması, çevirilerin ülkemizden örnekler içermemesi, ülkemiz kamu kültürüne uygun olarak yorumlanmamış olması, iç kontrol bilgisinin içselleştirilememesine neden olmuştur. Yetersiz ve konuya dair teorik ve uygulama bilgisi olmayan danışmanların yanlış yönlendirmeleri ile, kamu kaynakları iç kontrol sistemleri oluşturmak noktasında maalesef iyi kullanılamamıştır. Maddi kayıplardan daha fazla, idarelerde Strateji Geliştirme Birimlerinin yönetici ve personeli ile diğer birimlerde iç kontrol ile ilgili çalışan personelin emekleri de boşa gitmiş gözükmektedir. Yanlışları doğruya çevirmenin maliyeti yüksektir. Bu sebeple, iç kontrol çalışmalarına doğru teknik bilgi, doğru metodoloji, yetkinlik ve etkili araçlar ile başlamak büyük önem arz etmektedir. Konuyu iyi bilen, teknik boyutuna hakim ve kavramsal çerçeveyi kafasında iyi oturtmuş personelin, danışmalar tarafından yanlış yönlendirilme ihtimali çok düşük olacaktır. İç kontrol sistemi oluşturma çalışmalarında, metodoloji, teknik bilgi ve araçlar büyük önem taşır. İç kontrolü kendi imkanları ile oluşturan ya da dış uzman desteği alan tüm kurum ve kuruluşlarda, Sayfa 12

13 le sorgulanmalı, analiz edilmeli, faydaları ve işlevleri değerlendirilmelidir. Önerilen Strateji 6: İç kontrol konusunda, Strateji Geliştirme Birimi ve birimlerden en az ikişer kişiden oluşan bir İç Kontrol Çalışma Grubu oluşturulmalı, görevlendirilen bu personelin tamamına kapsamlı ve uygulamaya dönük bir iç kontrol eğitimi aldırılmalıdır. Bu eğitim, tercihen konuyla ilgili pek çok idarede ve eğitimi alan idareye benzer idarelerde iç kontrol konusunda proje yürütmüş, danışmanlık hizmeti sunmuş, referansları sorgulanabilir kişilerden alınmalıdır. Eğitim kapsamında; İç Kontrolün Temelleri, İç Kontrolün Kurumsal ve Personel Açısından Faydaları (Motivasyon Amaçlı) Süreç Yönetimi ve Analizi İş akışları Oluşturma Görev Tanımları Hazırlama Risk Değerlendirmesi Gerçekleştirme (Risk Tanımlama Teknikleri, Risk Analizi ve Ölçümlendirmesi, Risk İştahı ve Risk Toleransları Belirleme, Doğal Risk ve Kalan Risk Seviyelerini Belirleme, Risk Kontrol Matrisleri ve Risk Haritaları Oluşturma konularını içermelidir.) Kontrol Faaliyetleri Tanımlama ve Risk İyileştirme Eylemleri Hazırlama İç Kontrolün Stratejik Planlama, Performans Programları ve İç Denetim İle İlişkisi İç Kontrolde Otomasyon Çözümleri ve İç Kontrol Sistemini Bilgi Teknolojileri Yardımı İle Bir Yönetim Sistemine Çevirme Sayfa 13 Katılımcılar İle Örnek İç Kontrol Çalışmaları Gerçekleştirme konuları yer almalıdır. Önerilen Strateji 7: Eğitimler, motivasyon ve eğitim etkinliğini artırması açısından, idarenin binasında değil, farklı bir lokasyonda gerçekleştirilmelidir. Bu sayede, personelin günlük işlerden uzak kalması ve kendisini eğitime vermesi mümkün olacaktır. Ayrıca şehir dışında farklı bir lokasyonda yapılan eğitim, projede görev alacak personele bir ödül niteliği de taşıyacaktır. Bu tür eğitimlerin, takımdaşlığı da olumlu etkileyeceği düşünülmektedir. Eğitim sonunda, kısa ve eğitimde kazanılan bilgi ve yetkinlikleri ölçen bir test sınavı yapılması da geri bildirim sağlanması açısından önem arz etmektedir. Önerilen Strateji 8: Eğitim, iç kontrol konusunda uzman, kamuda en az 5 iç kontrol projesinde yer almış, konuya ilişkin bir mesleki sertifikasyona sahip, iç kontrol ile ilgili akademik çalışmalar yürütmüş, eğitim becerisi ve tecrübesi yüksek eğitmenlerden alınmalıdır. Ayrıca tüm eğitimler, yüksek çözünürlüklü videolar olarak kaydedilmeli, eğitim sunumları ile birlikte bir hafıza kartı ya da CD aracılığı ile eğitim katılımcıları ile paylaşılmalıdır. Önerilen Strateji 9: İç kontrol konusunda ortak bir dil oluşturmak adına eğitim sonrasında, iç kontrolle ilgili tüm yerli ve yabancı kaynaklar (uzmanların blog yazıları, makaleler, raporlar ve akademik tezler) belirlenmeli ve eğitime katılan personel ile paylaşılmalıdır. Konuya ilişkin olarak, meslek dernekleri tarafından yayınlanan süreli yayınlar ve raporlar çok faydalı olup, geçmişe dönük olarak elde edilmeli, buralarda yer alan iç kontrol konusu ile ilgili tüm makaleler grup içinde paylaşılmalıdır. Bu paylaşım için, kurum içi intranet ortamında oluşturulacak olan sayfa ya da proje ekibinin ortak alanı kullanılabilir. İç kontrol ile ilgili görevlendirilen tüm personelin bu bilgilerin tamamını edinmiş olması ortak dil geliştirmek adına çok faydalı olacaktır. Önerilen Strateji 10: İç kontrol ile ilgili görevlendirilen personelin bir ekip hüviyeti kazanması, birbirlerine alışması, birbirleri ile iyi iletişim kurmaları sağlanmalıdır. Bu amaçla, eğitim dışı sosyal aktiviteler düzenlenmelidir. Mümkünse, ekibe ek bir İletişim Becerileri ve Takım Çalışması Eğitimi aldırılması, ekibin kaynaşması ve etkin iletişim becerileri kazanması adına önem arz edecektir. İç kontrol sistemi oluşturma çalışmaları ciddi bir proje yönetimi çerçevesinde yürütülmelidir. Başarısız olan pek çok iç kontrol çalışmasının, yetersiz teknik bilgi, metodoloji ve danışmanlardan kaynaklandığı kadar, kötü proje yönetiminden de kaynaklandığı görülmektedir. Konuyu bir proje olarak görmek, bir proje beratı ve takvimi hazırlamayı, tüm çıktıları bir takvime bağlamayı ve proje yönetimini etkin bir şekilde yürütmeyi gerektirir. Proje yönetiminde rol ve sorumlulukların iyi tanımlanması, kilometrataşları ve çıktıların iyi tanımlanması, proje risklerinin iyi yönetilmesi, proje ekibinin doğru kişilerden oluşması, proje ilerlemesinin denetlenmesi ve raporlanması konularına özel önem verilmelidir. İç kontrol projelerinde başarı sağlamak,

14 konuyu proje olarak planlamak ve yapılandırmaktan geçmektedir. Önerilen Strateji 11: İç kontrol sistemi oluşturma çalışmaları bir proje şeklinde yapılandırılmalıdır. Bu konuda Project Management Institute tarafından yayınlanmış olan PMBOK kitabının temin edilmesi ve tüm ekip üyeleri tarafından okunması önerilmektedir. Bu kitabın Türkçe bir versiyonu da mevcuttur. Önerilen Strateji 12: İç kontrol çalışmalarında görev alacak tüm personele asgari 2 gün sürecek olan bir Temel Düzey Proje Yönetimi Eğitimi aldırılmalıdır. Bu sayede, ekibin proje kavramına hakim olması ve proje yönetim disiplinini kazanması sağlanacaktır. Danışmanlık hizmeti alınması planlandığı takdirde, bu hizmete yönelik Teknik Şartnameler son derece ciddi bir özen ve güvenilir uzmanlardan destek alınmak suretiyle hazırlanmalıdır. Teknik Şartnamelerin hatalı hazırlanması, idareleri büyük zararlar ile karşı karşıya bırakmaktadır. İç kontrol çalışmalarından alınması gereken çıktılar ile buna bağlı faydaların sağlıklı bir şekilde elde edilebilmesi için Teknik Şartnameler çok iyi hazırlanmalıdır. Buna ek olarak, hizmet alımı sırasında ve sonrasında, Teknik Şartname ve Sözleşmeler doğrultusunda danışmanlar tarafından yürütülen çalışmalar, metodoloji ve araçlar ile ortaya koyulan çıktıların, tercihen danışmanlık hizmeti alınan kişi ya da kurumların dışında farklı uzmanlar tarafından değerlendirilmesi de sağlanmalıdır. Bu ara-uzman veya bir başka ifade ile proje kontrollük hizmeti, idareyi koruyacak ve iç kontrol çalışmalarından sağlanması planlanan faydaları ençoklayacaktır. Bu konuda, ara-uzman kullanılması şiddetle tavsiye edilmektedir. Önerilen Strateji 13: Teknik Şartnamelerde, Kamu İç Kontrol Standartları nın 5 unsuruna yönelik olarak İç Kontrol Uyum Eylem Planlarında taahhüt edilen tüm kritik aktiviteler açıkça ve hiç bir kafa karışıklığına imkan vermeyecek şekilde yer almalıdır. Bu bağlamda, Teknik Şartnamelerde, danışmanlardan beklenen tüm çalışmalar ve çıktılar açık ve net olarak ifade edilmeli, detaylı olarak da tanımlanmalıdır. Örneğin, riskler belirlenecektir şeklinde bir ifade yerine, riskler strateji ve süreç seviyesinde, detaylı bir şekilde kaynak ve nedeni açıklanmak ve kategorize edilmek suretiyle, etki ve olasılık değerleri ile risk seviyeleri hesaplanarak, görüşme, gözlem, toplantı, belge inceleme ve analiz yöntemleri kullanılarak belirlenecektir ifadesi çok daha doğru bir ifade olacaktır. Önerilen Strateji 14: Teknik Şartname hazırlama sürecinde de dış uzmanlardan (daha önceki bölümde bahsedilen uygun nitelikleri haiz) faydalanmak, hataları azaltmak ve Şartnameleri güçlendirmek açısından önem arz etmektedir. Uygulanacak metodolojilerin, kurum kültürü, imkan ve kabiliyetler göz önünde bulundurulmak suretiyle belirlenmesi gerekmektedir. İç kaynaklar ile ya da dış destek alınarak planlanan ve projelendirilen iç kontrol sistemi çalışmalarında, kullanılacak metodoloji ve araçların kurum kültürü, imkan ve kabiliyetlerine uygunluğu değerlendirilmelidir. Önerilen Strateji 15: İç kontrol çalışmalarında danışmanlık hizmeti alınması planlanıyor ise, hizmet alınmadan, Teknik Şartname hazırlama aşamasında; eğer proje iç kaynaklar ve imkanlar ile yürütülecek ise proje başlatılmadan bu değerlendirme yapılmalıdır. Bu değerlendirmede aşağıdaki sorular sorulmalıdır: Proje ekibi mi, yoksa iş birimleri mi daha aktif çalışacak? İç kontrol çalışmalarını ağırlıklı olarak kim yürütecek? İç kontrol çalışma ekibinin rol ve sorumlukları ne olacak? Birimlerin rol ve sorumlulukları ne olacak? Metodolojiyi uygulamak için proje ekibimizde yeterli düzeyde yetkinlik ve yeterli sayıda ekip üyesi var mı? Metodolojiyi uygulamak için, idare birimlerinde yeterli sayıda personel var mı? Uygulanacak proje yönetim modeli ve metodolojisi üst yönetim ve diğer yöneticiler tarafından da anlaşılıyor ve destekleniyor mu? Metodoloji ve araçlar, daha önce başarı ile farklı kurumlar ve projelerde kullanılmış mı? Bu metodoloji ve araçlardan fayda sağlanmış mı? Bu metodoloji ve araçlar, maliyet etkin midir? Kurum bütçemiz ile uyumlu mudur? Sağlanacak fayda maliyetten fazla mıdır? Metodoloji, uluslararası iç kontrol standartları ile ülkemiz iç kontrol mevzuatı ile uyumlu mudur? Sayfa 14

15 Önerilen Strateji 16: İç kontrol çalışmalarında özellikle; Süreç yönetimi ve analizi, iş akışları oluşturma, süreç sınıflandırması, Risk tanımlama ve analizi, Risk dokümantasyonu ve raporlanması Risk iyileştirme ve izleme sisteminin oluşturulması Kontrol faaliyetlerinin tanımlanması ve geliştirilmesi konularına ilişkin olarak uygulanacak metodoloji, araçlar ve kullanılacak çalışma kağıtları önceden açıkça belirlenmeli ve bu unsurlara yer veren, uygulamaları yönlendirecek bir İdare İç Kontrol Sistemi Oluşturma Çalışmaları Uygulama Rehberi hazırlanmalıdır. İç kontrol sisteminin, stratejik plan, performans programları ve iç denetim ile ilişkisi en baştan kurulmalı, bu ilişki tüm ekip üyelerinin kafasında netleştirilmelidir. Önerilen Strateji 17: Stratejik plan, performans programı, iç kontrol ve iç denetim arasındaki ilişkiyi gösteren sunum ve bilgi notları hazırlanmalı ve tüm yönetici ve personel ile paylaşılmalıdır. Bu sayede yürütülen tüm çalışmaların birbirleri ile ilişkisi ortaya koyulmuş olur. Bu konuda ilgili sunum ve raporları hazırlamak üzere bir araştırma ekibi oluşturulması ve konuyu belirli bir süre içinde tamamlamalarının sağlanması önerilmektedir. Önerilen Strateji 18: Stratejik planda yer alan amaç ve hedefler ile performans programlarında yer alan hedefler ve performans Sayfa 15 göstergelerinin iç kontrol sistemi ile ilişkisinin kurulması gerekmektedir. Hangi hedeflerin hangi süreçler ile, hangi süreçlerin hangi riskler ile ve hangi risklerin de hangi kontrol faaliyetleri ile ilişkili olduğu (iç kontrol çalışmaları sırasında) ortaya koyulmalıdır. Bu sayede kontrol faaliyetleri ile hedefler arasında bir ilişki kurulmuş olur. Bu ilişkiyi net bir şekilde gösteren tablolar oluşturulmalı ve performans hedeflerinden sorumlu Birim Yöneticileri ve personeli ile paylaşılmalıdır. 3. İç kontrolü Üst Yönetim ve Diğer Yöneticiler İçin Fayda Sağlayacak Bir Yönetim Aracına Dönüştürmek ve İç Kontrol Sistemi Oluşturma, Yönetme ve İzlemede Yazılım Çözümlerden Faydalanmak İlgili bölümde, üst yönetimin iç kontrole yeterli seviyede destek vermemesinin nedenlerinden bahsetmiştik. Üst yöneticilerin öncelikleri arasında iç kontrol projelerinin bulunmuyor olmasının en büyük nedeni, iç kontrolden sağlanacak faydaların somut olarak algılanamaması ve iç kontrolün kendilerine bir yönetim sistemi şeklinde sunulmamasıdır. Diğer bir ifade ile iç kontrol, dokümantasyon boyutunda kalmakta, iç kontrol çalışmalarından faydalanılamamakta, çalışma çıktıları kütüphane ve dolaplarda unutulmaktadır. Dünyadaki uygulamalara bakıldığında, tam tersi bir durum söz konusudur. ABD, Kanada ve AB Ülkeleri nde iç kontrol sistemi, yönetim fonksiyonlarını destekleyen ve yönetim kalitesini artıran bir araç olarak değerlendirilmektedir. Bu ülkelerin hem kamu idareleri, hem de özel sektör şirketlerinde iç kontrol, kurumsal yönetim ve performansın önemli bir destekçisi konumundadır. Genel anlamda iç kontrol, kurumsal amaç ve hedeflerin başarılması, faaliyetlerin etkinliği ve verimliliğinin sağlanması, mevzuata uyum, varlıkların korunması ve raporlamaların güvenilirliği ve doğruluğuna yönelik önemli bir güvence sistemi olarak kabul edilmektedir. İç kontrol bu güvenceyi nasıl sağlamaktadır? Burada, COSO Bütünleştirilmiş İç Kontrol Çerçevesine bakıldığında, tüm iç kontrol sisteminin özünde risk kavramının olduğunu görmekteyiz. Sanılanın aksine, iç kontrol bir yeniden yapılandırma, organizasyon geliştirme veya kalite yönetimi aracı değildir. İç kontrol, mevcut iş süreçlerinin daha iyi yürütülmesini sağlayarak, stratejik ve operasyonel hedeflerin yakalanmasına imkan verir. Bunu yaparken de kurumsal varlıkların korunması, mevzuata uyum ve doğru raporlama yapmak gibi genel hedeflerin başarılmasını sağlar. Burada risk kavramı büyük önem taşır. İç kontrol, iyi süreç yönetimini, süreçlerdeki riskleri proaktif olarak tespit etmek, önceliklendirmek ve maliyet etkin kontrol faaliyetleri ile azaltmak yolu ile destekler. İyi süreç yönetimi, iyi kurumsal performans demektir. Kurumsal performansı tehlikeye düşürecek mevzuata uyum ve itibar riskleri ile finansal, stratejik, sistemik ve operasyonel risklerin erken teşhisi ve önlenmesi iç kontrol sisteminin temel vazifesidir. İkinci vazife ise, bu risklerin gerçekleşmesi halinde mevcut durumun ve zararın tespit edilmesi, düzeltici ve telafi edici tedbirler ile azaltılması ve raporlanmasıdır. Üst yöneticiler açısından bu me-

16 İç kontrol sistemi oluşturma ve yönetme oldukça zahmetli, ciddi boyutta dokümantasyon gerektiren, revizyon takibinin ve güncellemelerin zor olduğu, konsolidasyonun özellikle büyük idareler için haftalar süremali hizmetler bülteni kanizmanın sağlıklı çalışması önemlidir. Kurumsal amaç ve hedefleri beş yıllık ve yıllık bazda stratejik plan ve performans programları ile belirleyen ve kamuoyuna açıklayan kamu idarelerinde, bu hedeflerin başarılması büyük önem taşır. Bu hedeflerin gerçekleşme oranı bir anlamda üst yöneticilerin karnesidir. Üst yöneticilerin bu hedefleri sıkı bir şekilde, tercihen üçer aylık dönemler ile takip etmeleri, düşük performansı sorgulamaları ve bunun arkasındaki riskleri ve risklere karşı alınması gereken eylemleri takip edebilmeleri gerekir. Bu takip, idarede farklı seviyelerde o amaç ve hedeflerden sorumlu olan diğer yöneticiler için de gereklidir. İç kontrol sistemi oluşturulurken, bu gereklilik göz önünde bulundurulmalı ve bu gerekliliğin sağlanması için bilgi teknolojilerinden faydalanılmalıdır. Günümüzde, şirket ve kamu idarelerinin iç kontrol sistemi oluşturma, yönetme ve izleme çalışmalarını gerçekleştirebilmeleri, üst yönetim ve diğer yöneticilerin yukarıda ifade edilmiş olan takibi yapabilmeleri amacı ile bazı yazılım çözümlerinden faydalanılmaktadır. Bunlar iç kontrol yazılımı, risk yönetim yazılımı veya GRC (Governance, Risk & Compliance) yazılımları olarak bilinmektedir. Bu yazılım çözümleri, iç kontrol sisteminin verimli bir şekilde oluşturulması ve yönetim için bir araç haline dönüştürülmesini sağlamaktadır. Genel olarak GRC yazılımlarında, organizasyon yönetimi, süreç yönetimi, süreç analizi, risk değerlendirmesi gerçekleştirme, kontrol faaliyetleri tanımlama, risk iyileştirme eylemleri ve risk raporlaması birbirleri ile entegre olarak gerçekleştirilir. Bu yazılım çözümleri sayesinde amaç ve hedefler süreçler ile, süreçler, riskler ile ve riskler de kontroller ile ilişkilendirilmektedir. Buna ek olarak stratejik seviye riskler ile operasyonel seviye riskler dahi ilişkilendirilebilmektedir. Bu ilişkilendirme, kurumsal performansın çeyrek dönemler halinde değerlendirilmesinde büyük fayda sağlamaktadır. Riske Dayalı Performans Değerlendirmesi olarak ifade edilebilecek bu değerlendirme neticesinde, kurumun mevcut performansı, başarısızlıkların hangi süreçlerden ve risklerden kaynaklandığı, bu risklerin boyutu ve proaktif olarak tedbir alınıp alınmadığı gibi unsurlar izlenebilmektedir. Yukarıdan alta doğru her kademede yöneticinin, kendi alanlarına ilişkin hedef performansı, risk yönetim performansı ve görev performansı izlenebilmekte, sistem geri bildirim ve karar alma sürecinde üst yöneticilere ışık tutmaktadır. Buna ek olarak bu yazılım çözümleri ile kurumun her kademesindeki yöneticilerin kendi alanlarına ilişkin detaylı süreç analizleri, görev tanımları, iş akışları, iş performansı, riskler, kontrol faaliyetleri ve risk iyileştirme eylemlerini yakından izlemeleri mümkün olmaktadır. Bu sayede, aşağıdan yukarıya doğru bir izleme ve kontrol sistemi sağlanmış olur. Önerilen Stratejiler: Üst yönetici kurumun tamamı, diğer kademelerdeki yöneticiler de kendi sorumluluk alanlardaki iş hedeflerini, gerçekleşmeleri, iş hedefleri ile alakalı iş süreçlerini, bu süreçleri tehdit eden kritik riskleri, bu risklerin seviyesini (risk haritalarını), risklerin iyileştirilmesine yönelik eylemlerin gerçekleşme durumunu ve düşük performans söz konusu ise bunun hangi risklerden kaynaklandığını takip edebiliyor olmalıdır. Bu şekilde, üst yönetici, kurumun tüm hedefleri, süreçleri ve risklerini tek bir noktadan ve diğer birimlerden veri veya rapor istemeden, önündeki ekrandan izleme imkanına kavuşacaktır. Önerilen Strateji 19: İç kontrol sistemi üst yöneticiye bir dokümantasyon olarak değil, yönetim kalitesini artıracak (izleme, değerlendirme, geri bildirim alma ve karar verme kapasitesini artırmak) bir sistem çözümü olarak sunulmalıdır. İç kontrol sisteminin çıktıları, bir yazılım çözümü aracılığı ile ve güncel olarak üst yönetimin bilgisine sunulmalıdır. Sayfa 16

17 bildiği bir süreçtir. Bu süreçlerin etkin, verimli ve sağlıklı bir şekilde yürütülebilmesi, iç kontrol ile ilgili az sayıda görevli personeli olan idarelerde bile yazılım çözümleri sayesinde mümkün olmaktadır. İç kontrol projesi kapsamında üretilen tüm veri, bilgi, tablo, rapor ve dokümanın, ortak bir sistem üzerinde üretilmesi, güncellenmesi, konsolidasyonu ve arşivlenmesi ile iç kontrol çalışmaları kolaylıkla sürdürülebilmektedir. Bu sayede işin şekil şartlarına değil, özüne konsantre olmak ve iç kontrolden beklenen faydayı sağlamak mümkün olabilmektedir. İç kontrol yazılımlarının diğer bir faydası da son derece soyut olarak görülen iç kontrol konusunu, somut hale getirmek ve algılamayı kolaylaştırmaktır. İç kontrole veri sağlayacak olan iç kontrol sorumluları ve diğer personelin, iç kontrolü bir sistem aracılığı ile tecrübe etmeleri, daha iyi kavramalarını ve ortak bir bakış geliştirmelerini, dil ve metodoloji birliğini sağlayacaktır. Önerilen Strateji 20: İç kontrol sistemi oluşturma çalışmalarında mutlaka bir otomasyon çözümünden (iç kontrol veya GRC yazılımları) faydalanmak ve tüm çalışmaları projenin hangi noktasına ulaşılmış olursa olsun yazılıma taşımak ve yazılım üzerinden yürütmek gerekmektedir. İç kontrol sisteminin oluşturulması, yönetimi ve izlenmesini kolaylaştıran ve verimli hale getiren iç kontrol yazılımlarının seçimi de en az yazılım kullanım kararı kadar önemlidir. Bu yazılımların seçimi sırasında, kurumun kapasitesi, insan kaynağı yapısı, uygulanması planlanan metodoloji, danışman ile çalışılacak ise danışmanların bilgi sistemleri hakkındaki bilgi ve yetkinlik düzeyi gibi faktörlere dikkat edilmelidir. İç kontrol yazılımlarından verim almak, yazılım çözümünün ihtiyacı tam olarak karşılamasına ve kullanım kolaylığına bağlıdır. Tercih edilecek çözüm, pek çok farklı kriter çerçevesinde değerlendirilmelidir. Önerilen Strateji 21: İç kontrol yazılımı seçiminde aşağıdaki unsurlara dikkat edilmelidir: Yazılımın süreç yönetimi, stratejik yönetim, iç denetim, iç kontrol ve risk yönetimi modüllerinin bulunması ve tamamının birbirleri ile entegre olması. Yazılımın Türkçe dil desteği ile verilmesi. Yazılımın, eğitim ve danışmanlığının uluslararası mesleki sertifikalara sahip (CIA, CCSA, CRMA, CGAP) tercihen kamu kültürünü tanıyan danışmanlar tarafından verilebilmesi. Yazılımın şirketin tüm sistem ve süreçleri ile entegre olabilmesi. Yazılımın, teknik desteğinin Türkiye den verilebilmesi. Tercihen, teknik destek ekibinin müşteriye yakın bir şehir ve lokasyonda olması. Yazılımın genel kullanım prensip- leri itibariyle, kolay bir arayüze sahip olması. Yazılımın güçlü raporlama özellikleri bulunması ve yöneticiler için bir karar destek sistemi olarak kullanılabilmesi. Yazılımın sürekli geliştirilmesine yönelik, tedarikçi şirketin bir ARGE sistemi ve stratejik planı bulunması. Yazılımı sağlayan şirketten, sadece yazılıma ilişkin teknik konularda değil, aynı zamanda idarenin iç denetim, iç kontrol ve risk yönetimi faaliyetlerine ilişkin de destek alınabilmesi. İç kontrol yazılımlarına ilişkin ihtiyaç, üst yöneticilere doğru şekilde anlatılmalıdır. Bu noktada üst yöneticilerin onay ve desteğini kazanabilmek için iç kontrolün üst yöneticilerin yaşadığı sıkıntılara nasıl çözüm olabileceği gösterilmeli ve bu çözümlerin en üstten en alta yazılım çözümü kullanılarak hızlı ve verimli bir şekilde nasıl hayata geçirilebileceği örnekler ile gösterilmelidir. Üst yöneticiler sonuç odaklı olduğundan, sunumlarda sağlanacak somut faydalar ve bunların süremaliyet bilgileri üzerinde durulmalıdır. Bir iç kontrol projesinin, yazılım desteği alınarak, daha az kaynak ile, daha hızlı, daha verimli ve takip edilebilir şekilde yürütülmesini mümkün olduğu mesajı verilmelidir. Önerilen Strateji 22: İç kontrol projelerinde yaşanması muhte- Sayfa 17

18 mel tüm riskler (yetersiz insan kaynağı, düşük motivasyon, yetersiz katılım, kalitesiz çıktılar, ortak dil geliştirememe, iletişim ve koordinasyon zorlukları, dokümantasyon yükü, güncelleme ve konsolidasyon sıkıntıları, vb.) bir liste halinde belirlenmeli, her bir riskin olası maliyeti, projeye ve kuruma verebileceği zararlar ve iç kontrol yazılımının bunların önlenmesine yönelik katkıları ortaya koyulmalıdır. Bu çalışmanın özet bir tablo (proje riskleri, verebileceği zararlar, yazılımın bu riskleri önleme potansiyeli ve katkısını gösterir şekilde) haline getirilmesi ve üst yöneticilere sunulması faydalı olacaktır. Önerilen Strateji 23: Ülkemizde hali hazırda iç kontrol yazılımlarından faydalanan çok sayıda kamu idaresi bulunmaktadır. Bu idarelerin ilgili yönetici ve uzmanlarından bilgi almak, sistemin işleyişini yerinde görmek ve sistemin faydalarını değerlendirmek faydalı olacaktır. Bu değerlendirmelerin sonuçları da mutlaka üst yöneticiler ile paylaşılmalıdır. Diğer idarelerin de benzer çözümler kullanıyor olduğunun bilinmesi, üst yöneticilerin bu konudaki motivasyonunu olumlu yönde etkileyecektir. İdarelerimizin iç kontrol sistemi oluşturma yolcuklarında, yazıda konu edilen üç ana faktör nedeni ile pek çok güçlükle karşılaşmaları söz konusudur. Bu güçlükleri, kaliteli bilgi edinme, yetkinliği artırma, etkili iletişim ve kurum içi desteği sağlama çabaları ile aşmaya çalışmak gerekmektedir. iç kontrolü, faaliyetler ile entegre ve içselleştirilmiş bir sistem haline dönüştürmeye çalışmak, iç kontrolün kurumsal kabulü ve sahipliği açısından önemli bir strateji olacaktır. Yukarıda bahsedilen ve son derece düşük maliyetli olan 23 adet strateji, ülkemizde pek çok kamu idaresi tarafından başarı ile uygulanabilir. Bu stratejiler, elbette her kurumda, o kurumun yapısı ve kültürü göz önünde bulundurulmak suretiyle, farklı kapsam ve yöntemler çerçevesinde uygulanmalıdır. Bu stratejilerin her biri, iç kontrolün birden fazla boyutuna katkı sağlayacağından, son derece etkin ve verimlidir. Bu 23 adet stratejinin, iç kontrol çalışmalarının başarısını olumsuz yönde etkileyen üç faktöre yönelik etkisi, sadece o faktörlerden kaynaklanan dezavantajları bertaraf etmede değil, iç kontrolün bir kurumsal sistem olarak kurum genelinde kabulünde de oldukça faydalı olacaktır. KAYNAKÇA : Kaya, Bertan, Kamu İdarelerinde Etkin İç Kontrol Sistemleri Nasıl Kurulabilir, bertankaya.net/2010/10/27/ kamu-darelerinde-etkin-c-kontrolsistemleri-nasl-kurulabilir/ Kaya, Bertan, İç Kontrol Nedir, Ne Değildir, Nasıl Oluşturul u r?, h t t p : / / bertankaya.net/2011/06/01/ckontrol-nedir-ne-deildir-c-kontrolsistemi-nasl-olusturulur/ Kaya, Bertan, Kurumsal Verimliliğin Artırılmasında Yeni Bir Araç: İç Kontrol, bertankaya.net/2011/08/05/ kurumsal-verimliliin-artrlmasndayeni-bir-arac-c-kontrol/ Kaya, Bertan, İç Denetim, İç Kontrol ve Risk Yönetiminde Kullanılan Yazılımlar, bertankaya.net/2013/09/25/icdenetim -ic-k ontr ol - ve-ris k- y o n e t i m i n d e - k u l l a n i l a n - yazilimlar/ Kaya, Bertan, Kamu İdarelerinde İç Kontrol Sistemleri Oluşturmada Kritik Başarı Faktörler i, h t t p : / / bertankaya.net/2013/09/29/ kamu-idarelerinde-ic-kontrolsistemi-olusturmada-kritik-basarifaktorleri/ Kaya, Bertan, İç Kontrolün Özü N e d i r?, h t t p : / / bertankaya.net/2014/02/16/ickontrolun-ozu-nedir/ Sayfa 18

19 Müjgan ÖZBEK / Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı / Mali Hizmetler Uzmanı Kamu İhale Mevzuatında Yapılan Değişiklikler Giriş: 4734 sayılı Kamu İhale Kanununda önemli değişiklikler yapan, Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararname İle Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair 6518 sayılı Kanun 19 Şubat 2014 tarihli ve sayılı Resmi Gazetede yayımlanmıştır. Toplam 11 maddeden oluşan yeni düzenlemede birçok önemli değişiklik ve ilave düzenlemelere yer verilmiştir. Kanunda yapılan bu temel düzenlemelere uyum sağlamak üzere Yönetmelik ve Tebliğlerde de gerekli değişiklikler yapılarak tarihli sayılı Resmi Gazetede yayımlanmıştır. Yazımızda özet olarak Kanunda ve sonrasında ilgili mevzuatta yapılan değişikliklerin uygulamadaki etkileri üzerinde durulacaktır. Bu değişiklikleri kısaca ele alırsak Kamu İhale Kanununun İstisnalar başlıklı 3 üncü maddesini değiştiren Yenilik, yerlileşme ve teknoloji transferini Sayfa 19 sağlamaya yönelik sanayi katılımı/off-set uygulamaları içeren mal ve hizmet alımları nın istisnalar kapsamına alınması sonucunda istisnaların kapsamı genişletilerek u bendine kadar ulaşmıştır. Denetim ve yönetim faaliyetleri nedeniyle alınacak belgelerin değerlendirilmesinde ilk beş yıl, en az beş yıldır yarıdan fazla hisseye sahip ortak, iş denetleme ve yönetme ayrımı gibi kriterler sadeleştirilerek denetim ve yönetim faaliyetleri nedeniyle alınacak belgelerin beşte bir oranında dikkate alınacağı düzenlenmiştir. Öte yandan yapımla ilgili hizmet işlerinden elde edilen belgelerin yapım işlerinde kullanılamayacağı hüküm altına alınmıştır. Aşırı düşük tekliflerle ilgili olarak; a)imalat sürecinin, verilen hizmetin ve yapım yönteminin ekonomik olması, b) Seçilen teknik çözümler ve teklif sahibinin mal ve hizmetlerin temini veya yapım işinin yerine getirilmesinde kullanacağı avantajlı koşullar, c) Teklif edilen mal, hizmet veya yapım işinin özgünlüğü, gibi sadece bu üç kritere dayalı olarak belgelendirilmek suretiyle açıklama istenmesi yerine, gibi hususlar ibaresi eklenerek başkaca nedenlerin de aşırı düşük tekliflerin açıklama nedeni olarak kabul edilebilmesi imkanı getirilmiş, aşırı düşük tekliflerle ilgili açıklamaların belgeye dayalı olması zorunluluğu madde metninden çıkarılmıştır, Özellikle yapım ihalelerinde aşırı düşük tekliflerin belirlenmesi ve değerlendirilmesi, sınır değer hesaplanması gibi hususlar düzenlenmiş olmasına rağmen bu değişiklikle aşırı düşük tekliflerle ilgili kriterlerin belirlenmesi açıklama istenmeden değerlendirme yapılması ve sınır değerin altında kalan teklifler ile Eşik değerin yarısına kadar olan ihalelerde ihale ilanında ve ihale dokümanında yer alması kaydı ile aşırı düşük açıklaması istenmeksizin ihalenin sonuçlandırılabileceği,

20 Aşırı düşük tekliflerle ilgili hizmet alımları için ilk defa sınır değer hesaplamasına yönelik düzenleme yapılarak bu katsayı 1,3 olarak belirlenmiş, yapım işi ihalelerinde verilen aşırı düşük tekliflerin açıklama yöntemleri sadeleştirilmiş ve uygulamadaki aksaklıklar giderilirken hizmet alımı ihalelerinde aşırı düşük tekliflerin değerlendirilmesine ilişkin esaslar düzenlenmiştir. İhale, sınır değerin altında teklif veren istekli üzerinde kaldığı takdirde kesin teminatın % 6 ile % 15 aralığında bir oranda alınması ile ilgili Kamu İhale Kurumuna düzenleme yapma yetkisi verilmiş olup, bu oranın yaklaşık maliyetin % 9 u olarak uygulanacağı düzenlenmiştir. İhalelere yönelik başvuruların ihaleyi yapan idare veya Kurum dışındaki idari mercilere ya da yargı mercilerine yapılması konusunda yeni bir düzenlemeye gidilmiştir. Hizmet alımı ve yapım ihaleleri için Yerli istekliler, Mal alımları için yerli malı teklif eden istekliler ayrımı yapılmıştır. EKAP a Kayıt zorunluluğu getirilmiştir. 1/1/2015 tarihinden geçerli olmak üzere, ihale yapan idarelerce tebligat işlemleri öncelikli olarak imza karşılığı elden veya EKAP üzerinden gerçekleştirilecek, bu yöntemlerle yapılamayan tebligatlar için Kanunda belirtilen diğer yöntemlere başvurulabileceği düzenlenmiştir. 1/9/2014 tarihinden itibaren düzenlenecek iş deneyim belgelerinin EKAP üzerinden düzenlenmesi zorunlu hale getirilmiştir. Bu tarih itibarıyla mevcut iş deneyim belgelerinden, ihale sözleşme bilgileri EKAP üzerinde yer alan ihalelere ilişkin olanların 1/7/2015 tarihine kadar EKAP üzerinde kayıt altına alınarak yeniden düzenlenmeleri gerekmektedir. Kat karşılığı inşaat işlerine iş deneyim belgesi düzenlenmesi imkanı getirilmiştir. Bu değişiklikle ilgili Kamu İhale Genel Tebliğinde detaylı bir şekilde açıklama yapılmış, Uygulama Yönetmeliklerinin eki standart form ve tip şartnamelerdeki hususlar ihale usulüne göre ayrıntılı olarak değişiklikler baz alınmak kaydıyla yeniden düzenlenmiştir. Uygulama yönetmeliklerinde yeni bir tanımlamaya gidilerek güncellemeler için kullanılacak olan Yurt İçi Üretici Fiyat Endeksi (Yİ-ÜFE) endeks olarak açıklanmış, bu düzenleme ile güncellemelerde esas alınan ÜFE endeks uygulaması kaldırılmıştır. İhalelere ilişkin iş ve işlemlere başlamadan önce EKAP üzerinde bulunan bir uygulama yardımı ile ihtiyaç raporu hazırlanarak sonrasında ihale ve ön yeterlik dokümanının hazırlanmasında kullanılacaktır. Personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alımları; ihale konusu işte çalıştırılacak personel sayısının ihale dokümanında belirlendiği, bu personelin çalışma saatlerinin tamamının idare için kullanıldığı ve yaklaşık maliyetinin en az % 70 lik kısmının asgari işçilik maliyeti ile varsa ayni yemek ve yol giderleri dahil işçilik giderinden oluştuğu hizmetlerdir. şeklinde yeniden tanımlanmıştır. Personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alımı ihalelerinde, sözleşme gideri ve genel giderler dahil toplam asgari işçilik maliyetinin altındaki tekliflerin, açıklama istenilmesine gerek olmaksızın değerlendirme dışı bırakılmasına yönelik değişiklik yapılmıştır. Ayrıca Sözleşme Giderleri ve Genel Giderler % 3 ten % 4 e çıkarılmış, ihale konusu işte kullanılacak giyim gideri işçilik maliyetinden çıkarılmış ve genel giderler içinde sayılmıştır. Sayfa 20

21 Düzenleme ile yapılan temel değişikliklerden biri de birden fazla idarenin belirli esaslar çerçevesinde ortak ihtiyaçlarının karşılanmasına yönelik mal ve hizmet alımları ile bakım ve onarım işlerine ilişkin, tek bir ihale yapılması imkanı getirilmiş olmasıdır. Bu düzenlemeler kadar önemli olan bir diğer husus ise gerek kanunda gerekse diğer mevzuatta yapılan değişikliklerin yürürlük tarihidir. Kamu ihale mevzuatında yapılan değişikliklerde en sık kullanılan yöntem olan her bir maddenin ilgisine göre yürürlük tarihinin farklı olarak belirlenmesi, uygulamada bir takım karışıklıklara yol açabileceği için madde metnindeki değişiklik kadar yürürlük tarihine de son derece dikkat etmek gerekmektedir. Sonuç: 6518 sayılı Kanun değişikliği ile ilgili genel gerekçenin, Öte yandan, 4/1/2002 tarihli ve 4734 sayılı Kamu İhale Kanununda, en son 20/11/2008 tarihli ve 5812 sayılı Kanun ile kapsamlı bir değişiklik yapılmış olup aradan geçen beş yıllık sürede özellikle yatırım niteliğindeki işlerin, ihalelerin ve imzalanan sözleşmelerin zamanında bitirilmesine elverişli olmayan hükümlerin gözden geçirilmesi ihtiyacı ortaya çıkmıştır. Tasarı ile bu ihtiyacın giderilmesi de öngörülmüştür. Sayfa 21 Bu çerçevede, özellikle şikayet inceleme süreci ve bunu takip eden yargılama aşamasının hızlandırılması, şikayet ve itirazen şikayet başvurularının hak arama amacı dışındaki saiklerle yapılmasının önlenmesi ve gerek ihale aşamasında gerekse de sözleşmenin yürütülmesi aşamasında işlerin gereği gibi tamamlanmasını güçleştiren ve hukuki ihtilaflara yol açan mevcut aşırı düşük tekliflerin tespiti ve değerlendirilmesi uygulamasının daha seçici ve hızlı hale getirilmesi amaçlanmıştır. Orta ve yüksek teknolojili sanayi ürünleri arasından belirlenen malların ihalelerinde yerli malı üreten istekliler lehine %15 oranına kadar fiyat avantajı sağlanması hususunda düzenleme yapılmıştır. Anayasa Mahkemesinin 4734 sayılı Kanunun 65 inci maddesine ilişkin iptal kararı da dikkate alınarak söz konusu maddenin yeniden düzenlenmesi, bu çerçevede ihale sürecinde yapılacak tebligatların hızlı ve güvenli bir şekilde gerçekleştirilebilmesine yönelik tedbirler alınması öngörülmüştür. Dokuzuncu Kalkınma Planı Stratejisinde sanayi ve hizmetlerde yüksek katma değerli üretim yapısına geçişin sağlanması ile Ar-Ge ve yenilikçiliğin geliştirilmesi hedeflerine ulaşmayı teminen Bilim ve Teknoloji Yüksek Kurulunun 2 7 / 1 2 / t a r i h l i v e 2011/106 sayılı Kamu Alımlarının ve Kullanım Hakkı Tahsislerinin Yeniliği, Yerlileşmeyi ve Teknoloji Transferini Teşvik Edecek Şekilde İyileştirilmesi Kararı çerçevesinde kamu alımlarının bir araç olarak kullanılması ve geliştirilmesi öngörülmüştür. şeklinde oluşturulmuş olduğu görülmektedir. Bu çerçevede yapılan Kanun değişikliği ve buna bağlı olarak ilgili mevzuatta yapılan değişiklikler ile iş deneyim belgeleri yada güncelleme hususlarında olduğu gibi bir takım karmaşık uygulamaların sadeleşmesinin sağlanması yanı sıra hizmet alımlarında sınır değer hesaplaması ve idarelerin ortak ihale yapabilmesinin önünün açılması gibi değişiklikler ile uygulayıcılara kolaylık sağlayacak diğer bazı önemli yenilikleri de getirmiştir. Konu ile ilgili detaylı açıklama ve değerlendirmelerin yer aldığı karşılaştırmalı tabloya malihizmetler.org.tr/ adresinden ulaşabilirsiniz.

22 Hatice ÇOBAN / Vakıf Uzman Yardımcısı Vakıflar Genel Müdürlüğü II. Kalkınma Ajansları Konferansı İlki geçen yıl Erzurum da düzenlenen Kalkınma Ajansları Konferansı nın ikincisi, Nisan 2014 tarihleri arasında Kalkınma Bakanlığı koordinasyonunda ve İpekyolu Kalkınma Ajansı ev sahipliğinde Gaziantep te düzenlenmiştir. Konferansa; Kalkınma Bakanlığı, kalkınma ajansları, bölge kalkınma idareleri ve farklı kurum ve kuruluşlardan temsilciler katılmıştır. Türkiye'de ilk olarak 2006 yılında İzmir ve Çukurova'da faaliyete başlayan, bugün ise 26 bölge ve 81 ildeki aktif faaliyetleriyle sanayinin ve kalkınmanın lokomotifliğini yapan esnek, yenilikçi ve fayda eksenli yapılar olan bölgesel kalkınma ajansları, kamu kesimi, özel kesim ve Sivil Toplum Kuruluşlarının ortak hareket etmesinde, yerel potansiyelin harekete geçmesinde ve bölgeler arası gelişmişlik farklarının azaltılmasında önemli araçlardır. Bu kapsamda II. Kalkınma Ajansları Konferansı da, ajansların birbirleriyle ve kalkınma alanındaki diğer paydaşlarla etkileşimlerini ve işbirliklerini güçlendirmek, ajansların mevcut durumunu değerlendirirken bir yandan da geleceğe yönelik hedefler koymalarını sağlamak amacıyla Öğren, Geliştir, Paylaş temasıyla gerçekleştirilmiştir. Konferansta, bölgesel gelişme ve bölgesel rekabet edebilirlik açısından alt ölçekli plan ve stratejilere genel çerçeve oluşturmak üzere hazırlanan Bölgesel Gelişme Ulusal Stratejisi (BGUS), dönemi için hazırlanmış bulunan ve Türkiye nin tüm kırsal kalkınma faaliyetlerine çerçeve oluşturmayı amaçlayan Yeni Ulusal Kırsal Kalkınma Stratejisi ile dönemi Avrupa Birliği Uyum Politikası ve Avrupa Birliği Katılım Öncesi Mali Yardım Aracı (IPA II) gibi önemli belgeler hakkında bilgi verilmiş ve Sosyal Girişimcilik, Katılımcı Karar Alma ve Kolaylaştırıcılık, girişim sermayesi ve bireysel katılım sermayesi gibi pek çok konu üzerinde durulmuştur. Bunların yanı sıra Türkiye'nin farklı bölgelerinden kalkınma hikayeleriyle ve ajansların yürütmüş olduğu özgün, farklı içeriğe sahip, yenilikçi çalışmalarla konferans renklendirilmiştir. Bölgesel gelişimin ve böylece ulusal gelişimin öncüleri olan ajanslar arasında bilgi ve tecrübeleri paylaşma, ortak bir ağ oluşturma, geçmiş uygulamaları değerlendirme ve gelecek vizyonunu paylaşma kapsamında önemli etkiler yaratan konferansta ön plana çıkan hususlar şöyledir; Ajanslar bir fonlama aracı olarak değil, yeni düşünce ve yeni girişimlerin desteklenmesi için bir araç olarak görülmesi gerekmektedir. Kırsal alanda hizmet kalitesinin artırılması, tarımsal verimliliğin yükseltilmesi hedeflenmektedir. Bölgesel gelişme farklarının azaltılması, bölgesel gelişme ve böylece ulusal kalkınma açısından oldukça önemlidir. Kalkınma sadece parasal büyüklükleri içermez, insan hakları, demokratikleşme, eğitim gibi sosyal kalkınmayı da içerir. Orta ve küçük işletmelerin daha nitelikli ve katma değeri yüksek üretim yapmaları ve bunun ülke geneline yayılması, ülke ihracatının önemli ölçüde artmasını sağlayacaktır. Ajansların da bu tür işletmeler için destek olmaları gerekmektedir. Eğitim kalitesinin ve nitelikli insan sayısının arttırılması da oldukça önemlidir. Dolayısıyla eğitime daha fazla kaynak ayrılması gerekmektedir. Bölgesel kalkınmada her şehir kendi potansiyelini ortaya koyup bu potansiyeli geliştirmelidir. Güçlü yönlerin korunup zayıf yönlerin güçlendirilmesi önemlidir. Şehir kültürü de bölgesel kalkınmada önemli bir etkendir. Bu nedenle kalkınma ajanslarının bölgelerine yeni yatırımları çekmesi gerekmektedir. Sayfa 22

23 Düşük gelirli yörelerde kalkınmanın tetiklenmesi, gelişmenin ülke geneline yayılmasında ve düşük gelirli bölgelerden kaynaklanan göç dinamiklerinin dengeye ve istikrara kavuşturularak göç sorunun çözümünde önemli olacaktır. Konferans sonucunda çıkan sonuç bildirgesi ise şöyledir; Ajanslar; mali destek uygulamalarının yanı sıra yaptıkları planlama çalışmaları ve analizler, geliştirdikleri stratejiler, yürüttükleri yatırım tanıtım faaliyetleri ile bölge kalkınmasında etken olmaktadır. Gelecek dönemde bu katkı düzeyini daha da artıracak yenilikçi çalışmalara odaklanılacaktır bölge planları bir önceki dönemdeki planlara kıyasla daha katılımcı ve bölgelerin özgünlüklerini ortaya çıkaran bir yöntemle hazırlanmıştır. Bölgesel kalkınmanın ana çerçevesini çizen planlar, geliştirilen finansman kaynakları ve programlar aracıl- ğıyla uygulamaya geçirilecek, planın yerel düzeyde sahipliğini artırmak üzere kurum ve kuruluşlarla işbirlikleri geliştirilecektir. Destek mekanizmaları ile ilgili mevzuat gözden geçirilecektir. Alternatif destek mekanizmaları geliştirilecek, girişim sermayesi, faiz ve faizsiz kredi desteği uygulamaları değerlendirilecek, güdümlü proje uygulamalarının etkinliği artırılacaktır. Ajanslar nitelikli personel yapısı ve mali destek programı tecrübeleri ile başta Avrupa Birliği fonları olmak üzere dış kaynakların bölgelere aktarılmasında aktif rol üstlenecektir. Nitelikli insan kaynağı ajansların en önemli gücüdür. Bu gücün korunması için beşeri kaynak politikaları iyileştirilecektir. Devlet Denetleme Kurulu tarafından hazırlanan inceleme raporu doğrultusunda gerekli tedbirler alınacaktır. Kalkınma kurullarının sistem içindeki rol ve işlevleri artırılacaktır. II. Kalkınma Ajansları Konferansı nda da ortaya konulduğu gibi sürdürülebilir kalkınmanın sağlanması için hem ekonomik hem de sosyal ve çevresel boyuttaki gelişmeler oldukça önemlidir. Bu kapsamda bölgeler de, kalkınmada önemli unsurlardır. Bu nedenle geliştirilecek politikalar ve projeler, sadece geri kalmış bölgelere yönelik değil tüm Türkiye'ye ve bütün bölgelerin rekabet gücünü arttırmaya yönelik olmalıdır. Böylece hem bölge içindeki hem de Türkiye'nin gelişmiş ülkelerle arasındaki farklılıklar en aza indirilmiş olacaktır. Dolayısıyla bölgesel politikalar artık ulusal bir politikaya dönüşmelidir. Kalkınma ajansları da bu dönüşümde etkin rol oynayacak en önemli aktörlerden biridir. Sayfa 23

24 Mevzuat Elektronik İhale Uygulama Yönetmeliği Değişikliği Bazı Yönetmelik ve Tebliğlerde Yapılan Değişiklikler Muhasebe Yetkilisi Sertifika Eğitim Programı Mali Takvim Temmuz - Ağustos - Eylül

25 TARİHLİ RESMİ GAZETEDE Elektronik İhale Uygulama Yönetmeliğinde, Değişikliklerin Yapılmasına İlişkin Düzenlemeler Yayımlanmıştır. S.NO YAPILAN DÜZENLEME ÖNCEKİ DÜZENLEME 1 MADDE 1 25/2/2011 tarihli ve sayılı Resmî Gazete n yada olması muhtemel tarafların de yayımlanan Elektronik İhale Uygulama Yönetmeliğinin 3 üncü maddesinin birinci fıkrasına aşağıdaki bent eklenmiştir. ı) İş günü: Ulusal bayram ve genel tatil günleri ile hafta tatili günleri dışında kalan ve idari izin günlerini de kapsayan günleri, DEĞERLENDİRME: Yönetmeliğin uygulanmasında yeni bir tanım yapılmıştır. EKAP üzerinden gerçekleştirilecek işlemlerle ilgili olarak daha önce Yönetmelikte geçen iş günü kavramının açık bir şekilde burada tanımlanmış olması sistemin etkin bir şekilde kullanılmasına katkı sağlayacak ve herhangi bir kavram kargaşası oluşmasının önüne geçecektir. 2 MADDE 2 Aynı Yönetmeliğin 4 üncü maddesinin üçüncü fıkrasının ilk cümlesi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir. İdareler ve ihaleye katılmak isteyen Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı gerçek kişiler ile Türkiye Cumhuriyeti kanunlarına göre kurulmuş tüzel kişiler EKAP a kayıt olmak zorundadır. (3) İdareler ile tekliflerin elektronik ortamda alınacağı ihalelere katılmak veya EKAP üzerinden e-imza kullanarak doküman indirmek isteyen gerçek ve tüzel kişiler EKAP a kayıt olmak zorundadır. DEĞERLENDİRME: İdareler ve ihaleye katılmak isteyen T.C gerçek ve tüzel kişilerinin EKAP a kayıt olma zorunluğu getirilmektedir. 3 MADDE 3 Aynı Yönetmeliğin 5 inci maddesi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir. MADDE 5 (1) Kurum ve idareler tarafından aday, istekli ve istekli olabileceklere EKAP üzerinden yapılacak tebligatlarda, teyit aranmaz ve tebligat sürecine ilişkin bildirim zamanı, konusu ve içeriği gibi bilgiler EKAP üzerinde kayıt altına alınır. Bu kapsamda, her türlü bilginin muhafazası ve bildiriminde; veri bütünlüğünün, kolay erişilebilirliğin, uyumluluğun ve eşit muamelenin sağlanması zorunludur. (2) EKAP üzerinden yapılan tebligatlarda bildirim tarihi tebliğ tarihi sayılır. Tebligatın aday, istekli ve istekli olabileceğe ait EKAP ta yer alan bildirim kutusuna ulaştığı tarih, bildirim tarihi olarak kabul edilir. İdarelerce, EKAP üzerinden tebligat işlemleri iş günü ve mesai saatlerine bağlı kalınmaksızın her zaman gerçekleştirilebilir. Ancak, tebligatın EKAP tarafından aday, istekli ve istekli olabileceklere bildirimi her koşulda iş günlerinde ve saatleri arasında yapılır. (3) Aday, istekli ve istekli olabilecekler tarafından idare ile yapılacak yazışmalarda elektronik ortam ve faks kullanılamaz. Ancak, idare tarafından dokümanın posta veya kargo yoluyla satılmasının öngörülmesi halinde, doküman satın almaya ilişkin talepler faksla veya postayla bildirilebilir. Bildirim ve tebligat esasları MADDE 5 (1) Tekliflerin elektronik ortamda alındığı ihalelerde gerçek ve tüzel kişilere yapılacak bildirim ve tebligatlar EKAP üzerinden yapılır ve buna ilişkin teyit aranmaz. EKAP üzerinden yapılan bildirimlerde bildirim tarihi tebliğ tarihi sayılır. Bu yolla yapılan bildirimler, bildirim tarihi ve içeriğini de kapsayacak şekilde EKAP üzerinde kayıt altına alınır. (2) İstekli olabilecekler ile istekliler tarafından idareyle yapılacak yazışmalarda elektronik posta, faks kullanılamaz ve EKAP üzerinden yazışma yapılamaz. Ancak, idarece dokümanın posta veya kargo yoluyla satılmasının öngörülmesi halinde, dokümanın satın alınmasına ilişkin talepler idareye faksla bildirilebilir. Sayfa 25

26 S.NO YAPILAN DÜZENLEME ÖNCEKİ DÜZENLEME DEĞERLENDİRME: Tekliflerin elektronik ortamda alındığı ihalelerde kaldırılmış, Kurum ve idarelerin aday ve istekliler/istekli olabileceklerle yapacağı tebligatlarda teyit aranmayacağı, Bu bildirimlerde bildirim tarihinin tebliğ tarihi sayılacağı, İdare ile yapılacak yazışmalarda elektronik ortam ve fax kullanılması yasaklanmaktadır EKAP ın etkin ve aktif bir şekilde kullanılması ve bu çerçevede bilgi yönetiminin gerçekleştirilmesi sağlanabilecektir. MADDE 4 Aynı Yönetmeliğin 16 ncı maddesine aşağıdaki birinci fıkra eklenmiş,, diğer fıkraları buna göre teselsül ettirilmiş ve mevcut altıncı fıkrasında yer alan Birinci ve üçüncü fıkra uyarınca doküman ibaresi Doküman olarak değiştirilmiştir. 4 (1) Ön yeterlik dokümanı veya ihale dokümanı satın alınabilmesi için adına doküman satın alınacak Türkiye Cumhuriyeti kanunlarına göre kurulmuş tüzel kişiler ile Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı gerçek kişilerin EKAP a kayıtlı olması zorunludur. Ortak girişimlerde ise Türkiye Cumhuriyeti kanunlarına göre kurulmuş tüzel kişi ve Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı gerçek kişi ortakların tamamının bu koşulu sağlaması gerekir. DEĞERLENDİRME: EKAP a kayıt zorunluluğu ve buna bağlı olarak doküman satın alınmasına yönelik esaslar düzenlenmiştir. 5 MADDE 5 Aynı Yönetmeliğin 17 nci maddesinin birinci ve üçüncü fıkraları aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir. (1) İhale veya ön yeterlik dokümanında değişiklik yapılması halinde, düzenlenen zeyilname EKAP a kaydedilir ve kayıt zamanına kadar dokümanı satın alanlar ile e-imza kullanarak dokümanı indirmiş olan Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı gerçek kişiler ile Türkiye Cumhuriyeti kanunlarına göre kurulmuş tüzel kişilere EKAP üzerinden bildirilir. (3) Kanunun 29 uncu maddesine göre açıklama yapılması halinde; yapılan açıklamalar EKAP a kaydedilir ve kayıt zamanına kadar dokümanı satın alanlar ile e-imza kullanarak dokümanı indirmiş olan Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı gerçek kişiler ile Türkiye Cumhuriyeti kanunlarına göre kurulmuş tüzel kişilere EKAP üzerinden bildirilir. (1) İhale veya ön yeterlik dokümanında, ilgili uygulama yönetmeliğinde belirlenen esaslara uygun olarak değişiklik yapılması gerekirse, bu değişikliklere ilişkin zeyilname aynı gün EKAP a kaydedilir ve daha önceden dokümanı satın alanlara bildirilir. Tekliflerin elektronik ortamda alındığı ihalelerde ise zeyilname, e-imza kullanarak dokümanı indirmiş olan gerçek ve tüzel kişilere EKAP üzerinden gönderilir. (3) İhale veya ön yeterlik dokümanında açıklanmasına ihtiyaç duyulan hususlarla ilgili olarak, Kanunun 29 uncu maddesine göre açıklama yapılması halinde; yapılan açıklamalar aynı gün EKAP a kaydedilir. Yapılan açıklama, daha önceden dokümanı satın alanlara bildirilir. Tekliflerin elektronik ortamda alındığı ihalelerde ise yapılan açıklama, e-imza kullanarak dokümanı indirmiş olan gerçek ve tüzel kişilere EKAP üzerinden gönderilir. DEĞERLENDİRME: EKAP a kayıt olması zorunlu olanlarla ilgili yukarıdaki maddelerde yapılan düzenlemeye bağlı olarak değişiklik yapılmıştır. Sayfa 26

27 S.NO YAPILAN DÜZENLEME ÖNCEKİ DÜZENLEME 6 MADDE 6 Aynı Yönetmeliğin eki Ek-1 de yer alan KİK004.1/EKAP sayılı Tekliflerin Elektronik Ortamda Alındığı İhalelerde EKAP Üzerinden e-imza Kullanılarak Dokümanın İndirildiğine İlişkin Form, Ek-A daki şekilde değiştirilmiştir. 7 MADDE 7 Aynı Yönetmeliğin eki Ek-1 de yer alan KİK004.2/EKAP sayılı Doküman Satın Alındığına İlişkin Form, Ek- B deki şekilde değiştirilmiştir. 8 MADDE 8 Aynı Yönetmeliğin eki Ek-1 de yer alan KİK015.4/EKAP-M sayılı Götürü Bedel Teklif Mektubu ile KİK015.5/ EKAP-M sayılı Birim Fiyat Teklif Mektubu Formlarında yer alan Tebligat Adresi ibaresi Adresi olarak değiştirilmiş, eposta adresi ibaresi ile 3 üncü ve 5 inci maddeleri yürürlükten kaldırılmıştır. DEĞERLENDİRME: 6,7 ve 8 inci maddelerde Yönetmelik eki bazı formlar ve formlardaki bilgilerde yeni düzenlemelere uygun olarak değişiklikler yapılmıştır. MADDE 9 Aynı Yönetmeliğe aşağıdaki geçici madde eklenmiştir. 9 Geçiş hükümleri GEÇİCİ MADDE 3 (1) Bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihten önce ilanı veya yazılı olarak duyurusu yapılmış olan ihaleler, ilanın veya duyurunun yapıldığı tarihte yürürlükte olan Yönetmelik hükümlerine göre sonuçlandırılır. 10 MADDE 10 Bu Yönetmelik 1/1/2015 tarihinde yürürlüğe girecektir. TBBM Mali Hizmetler Uzmanı Alaattin Üşenmez ve Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı Mali Hizmetler Uzmanı Müjgan ÖZBEK tarafından hazırlanan aşağıdaki konu başlıklarına ait detaylı açıklama ve değerlendirmelerin yer aldığı karşılaştırmalı tabloya adresinden ulaşabilirsiniz sayılı Kamu İhale Kanununda yapılan Değişiklikler Elektronik İhale Uygulama Yönetmeliğinde, Değişiklikler Mal Alımları İhale Uygulama Yönetmeliğinde Değişiklikler Hizmet Alımı İhale Uygulama Yönetmeliğinde Değişiklikler Yapım İşleri İhaleleri Uygulama Yönetmeliğinde Değişiklikler Danışmanlık Hizmet Alımı İhale Uygulama Yönetmeliğinde Değişiklikler İhalelere Yönelik Başvurular Hakkında Tebliğde Değişiklikler Sayfa 27

28 VERGİ USUL KANUNU GENEL TEBLİĞİ (SIRA NO: 435) Tebliğin konusunu, Bankacılık kartları (Kredi Kartı, Banka Kartı, Ön Ödemeli Kart) kullanılmak suretiyle gerçekleştirilen perakende teslim ve hizmet ifalarına ilişkin yeni nesil ödeme kaydedici cihaz (ÖKC) fişlerine dair usul ve esaslar ile 21/11/2012 tarihli ve 6361 sayılı Finansal Kiralama, Faktoring ve Finansman Şirketleri Kanunu kapsamında Türkiye de kurulu finansman şirketlerine banka ve sigorta muameleleri vergisine (BSMV) tâbi işlemleri nedeniyle fatura yerine geçmek üzere dekont düzenleme zorunluluğu getirilmesi hususları oluşturmaktadır. Tebliğe 03 Nisan 2014 tarih ve sayılı Resmi Gazeteden ulaşılabilinir. KATMA DEĞER VERGİSİ GENEL UYGULAMA TEBLİĞİ Tebliğin konusunu, 25/10/1984 tarihli ve 3065 sayılı Katma Değer Vergisi (KDV) Kanununun ilgili maddeleri ile 13/2/2011 tarihli ve 6111 sayılı Kanunun geçici 16 ncı ve4/1/1961 tarihli ve 213 sayılı Vergi Usul Kanununun 120 nci maddelerinin Maliye Bakanlığına verdiği yetkiler çerçevesinde bu ve diğer Kanunlarda yapılan düzenlemeler ile 3065 sayılı Kanunun uygulanmasına ilişkin açıklamalar oluşturmaktadır. Katma Değer Vergisi Tevkifatı ile ilgili değişikleri de içeren Tebliğe 17 Nisan 2014 tarih ve sayılı Resmi Gazeteden ulaşılabilinir. KAMU HAZNEDARLIĞI GENEL TEBLİĞİNDE DEĞİŞİKLİK YAPILMASINA DAİR TEBLİĞ 11/9/2013 tarihli ve sayılı Resmî Gazete'de yayımlanan Kamu Haznedarlığı Genel Tebliğinin 6 ncı maddesinin birinci ve üçüncü fıkrası aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir. Kurumlar kısa vadeli kaynaklarını, vadesiz veya vadeli mevduat ile repo/ters repo araçlarını kullanarak değerlendirir. Kısa vadeli kaynaklar için uygulanacak vadeli mevduat faiz oranı TCMB tarafından haftalık olarak en son açıklanan, bankalarca TL üzerinden 1 aya kadar vadeli olarak açılan mevduatlara uygulanan ağırlıklı ortalama faiz oranının; a) Gecelik vade açılması halinde % 70 inden, b) 7 güne kadar vade açılması halinde % 80 inden, c) 8 günden 30 güne kadar vade açılması halinde % 90 ından düşük olamaz. Vadeli mevduat faiz oranlarının birinci ve ikinci fıkrada belirtilen oranlardan düşük olması halinde mali kaynaklar, 5 inci maddenin ikinci fıkrasının (c) bendi kapsamında değerlendirilebilir. Tebliğe 17 Mayıs 2014 tarih ve sayılı Resmi Gazeteden ulaşılabilinir. Sayfa 28

29 TÜKETİCİ SÖZLEŞMELERİNDEKİ HAKSIZ ŞARTLAR HAKKINDA YÖNETMELİK Tüketici ile kurulan sözleşmelerde yer alan haksız şartların tespitine ve denetlenmesine ilişkin usul ve esasları düzenleyen Yönetmelik yayımlanmıştır. Gümrük ve Ticaret Bakanlığı tarafından çıkarılan yönetmelikte Haksız Sözleşme Şartları aşağıdaki şekilde belirlenmiştir. a) Sözleşmeyi düzenleyenin bir fiili veya ihmali nedeniyle, tüketicinin hayatını kaybetmesi, yaralanması veya maddi zarara uğraması halinde, sözleşmeyi düzenleyenin yasal sorumluluğunu kaldıran veya sınırlayan şartlar, b) Sözleşmeyi düzenleyenin, sözleşmeden kaynaklanan yükümlülüklerinden herhangi birini tamamen veya kısmen ifa etmemesi veya ayıplı ifa etmesi halinde, tüketicinin herhangi bir alacağını sözleşmeyi düzenleyene karşı var olan bir borcuyla takas etme hakkı dahil, sözleşmeyi düzenleyene veya bir üçüncü şahsa yöneltebileceği yasal haklarını ortadan kaldıran ya da ölçüsüz şekilde sınırlayan şartlar, c) Sözleşmeyi düzenleyenin, sadece kendisi tarafından belirlenen koşullarda edimini ifa edeceği, buna karşılık tüketicinin her halde ifa ile yükümlü tutulduğu şartlar, ç) Tüketicinin sözleşmeyi kurmaktan veya ifa etmekten vazgeçmesi hallerinde sözleşmeyi düzenleyene tüketicinin kendisine ödediği bedeli muhafaza etme hakkı tanıyan, ancak sözleşmeyi düzenleyenin aynı türden davranışları için tüketiciye benzer bir tazminat hakkı tanımayan şartlar, d) Yükümlülüklerini yerine getirmeyen tüketicinin, orantısız biçimde yüksek bir tazminat ödemesini gerektiren şartlar, Tebliğin tamamına 17 Haziran 2014 tarih ve sayılı Resmi Gazeteden ulaşılabilinir. MİLLİ EMLAK GENEL TEBLİĞİ (SIRA NO: 294) NDE DEĞİŞİKLİK YAPILMASINA DAİR TEBLİĞ 26/5/2005 tarihli ve sayılı Resmî Gazete de yayımlanan Milli Emlak Genel Tebliği (Sıra No: 294) nin 2.7 numaralı maddesine aşağıdaki cümle eklenmiştir. Ancak, ısı pay ölçer veya kalorimetre cihazı montajı yapılmış konutlarda, artırılan miktarın bedeli; gerçek bedeli üzerinden, bağımsız bölümün tüketimi kadar konutta oturanlardan tahsil edilir. Tebliğ 13 Haziran 2014 tarih ve sayılı Resmi Gazetede yayımlanmıştır. SERMAYE PİYASASI KURULU FON, BÜTÇE VE MUHASEBE YÖNETMELİĞİNİN YÜRÜRLÜKTEN KALDIRILMASINA DAİR YÖNETMELİK 3/5/1982 tarihli ve 8/4688 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile yürürlüğe konulan Sermaye Piyasası Kurulu Fon, Bütçe ve Muhasebe Yönetmeliği yürürlükten kaldıran Yönetmelik 19 Haziran 2014 tarih ve sayılı Resmi Gazetede yayımlanmıştır. Sayfa 29

30 BAĞIMSIZ DENETÇİLİK SINAV TEBLİĞİNDE DEĞİŞİKLİK YAPILMASINA DAİR TEBLİĞ 25/1/2013 tarihli ve sayılı Resmî Gazete de yayımlanan Bağımsız Denetçilik Sınav Tebliğinin 9 uncu maddesinin birinci fıkrası aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir. (1) Komisyon, Kurum Başkanı tarafından görevlendirilen, bir başkan yardımcısının başkanlığında beş üyeden oluşur. Başkan ayrıca, üç yedek üye belirler. Asıl üyelerin herhangi bir nedenle komisyona katılamamaları halinde yedek üyeler tespit sırasına göre komisyona katılırlar. Aynı Tebliğin 13 üncü maddesi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir. (1) Sınavda başarılı sayılmak için sınav konularının her birinden yüz puan üzerinden en az altmış puan alınması, tüm sınav konularından alınan notların aritmetik ortalamasının da en az yetmiş puan olması şarttır. (2) Sınav konularının her birinde ve sınav başarı ortalaması hesabında, küsuratlar yuvarlanarak gösterim iki hane üzerinden yapılır. Yuvarlama işleminde virgülden sonra gelen hanelerin sonuncusundan başlamak üzere, 5 ve üzeri rakamlar yukarı tamamlanır. (3) Not yükseltmek amacıyla sınav konularının her birinden ayrı ayrı sınava girilebilir. Geçerlilik süresi içerisinde en yüksek sınav notu esas alınır. (4) Konuları itibarıyla sınav sonuçları ilan tarihinden itibaren iki yıl geçerlidir. Kamu Gözetimi, Muhasebe ve Denetim Standartları Kurumu tarafından düzenlenen Tebliğe 17 Haziran 2014 tarih ve sayılı Resmi Gazeteden ulaşılabilinir. ÖDEME KURULUŞLARI VE ELEKTRONİK PARA KURULUŞLA- RININ BİLGİ SİSTEMLERİNİN YÖNETİMİNE VE DENETİMİNE İLİŞKİN TEBLİĞ Ödeme kuruluşları ve elektronik para kuruluşlarının Kanun kapsamındaki faaliyetlerinin ifasında kullandıkları bilgi sistemlerinin yönetimine ve yetkilendirilmiş bağımsız denetim kuruluşları tarafından denetlenmesine ilişkin usul ve esasları düzenleyen tebliğ yürürlüğe girdi. Tebliğde kimlik doğrulama mekanizması ile ilgili aşağıdaki hususlara yer verilmiştir; Kimlik doğrulama mekanizmasının; - Başarısız kimlik doğrulama teşebbüsleri hakkında, ilgili kullanıcının sisteme ilk girdiği anda bilgi vermesi, başarısız teşebbüslerin belirli bir sayıyı aşması halinde ise ilgili kullanıcının ödeme hizmetlerine erişimini bloke etmesi, - Başarısız kimlik doğrulama teşebbüsleri sonrasında, bu teşebbüsü gerçekleştiren kişiye, hatalı girilen kullanıcı adı bilgisi veya parola ile ilgili, böyle bir kullanıcı adının sistemde olmadığı veya parolanın hatalı girildiği gibi, gereksiz bilgi vermemesi, -Hiç bir işlem yapılmayan hareketsiz oturumlar için veya kullanıcının mobil uygulamadan güvenli bir şekilde çıkış yapmadan ayrılması nedeniyle bu uygulamanın arka planda çalışır şekilde kalması halinde oturumu belirli bir süre sonra sonlandırması, -Birden fazla kullanıcının aynı ödeme hesabını kullanmaları ya da aynı anda farklı oturumlar açabilmeleri konusunda yetkilendirildiği durumlar hariç olmak üzere, aynı kullanıcı için aynı anda birden fazla oturum açılmaya çalışılması durumunda buna izin vermemesi ve kullanıcıya uyarı vermesi, gerekir. Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu tarafından düzenlenen Tebliğe 27 Haziran 2014 tarih ve sayılı Resmi Gazeteden ulaşılabilinir. Sayfa 30

31 Muhasebe Yetkililiği Genel Bütçeli İdareler Muhasebe Yetkilisi Sertifika Eğitim Programı Maliye Bakanlığı Muhasebat Genel Müdürlüğünce Muhasebe Yetkilisi Adaylarının Eğitimi, Sertifika Verilmesi ile Muhasebe Yetkililerinin Çalışma Usul ve Esasları Hakkında Yönetmeliğinin 6 ncı maddesi gereğince, Genel Bütçeli İdarelerde muhasebe yetkilisi olarak görev yapacak en fazla 600 Muhasebe Yetkilisi adayı için 2014 yılında sertifika eğitim programı düzenlenerek 16/04/2014 tarihinde Muhasebat Genel Müdürlüğü web sitesinde duyurulmuştu. Muhasebe Yetkilisi Sertifika Eğitimi Başvuruları Bakanlığımızca (Muhasebat Genel Müdürlüğü) 01/09/2014 tarihine kadar uzatılmıştır. BAŞVURU ESASLARI Genel Bütçeli İdareler Sertifika Eğitim Programına katılabilmek için son başvuru tarihi itibarıyla; Cumhurbaşkanlığı Genel Sekreterliği, Türkiye Büyük Millet Meclisi Genel Sekreterliği, Maliye Bakanlığı veya Gelir İdaresi Başkanlığına ait kadrolarda bulunmak, En az dört yıllık yükseköğrenim görmüş olmak, Aylıktan kesme ve kademe ilerlemesinin durdurulması cezası almamış olmak, Genel yönetim kapsamındaki kamu idarelerinin muhasebe hizmetlerinde en az 4 (Dört) yıl çalışmış olmak, Kapsam ve mahiyeti itibarıyla Yönetmeliğin 4 üncü maddesinde tanımlanan genel bütçeli idarelere ilişkin Muhasebe Yetkilisi, Muhasebe Yetkilisi Yardımcısı veya eşiti görevlerden; asıl kadrolu olarak Muhasebe Müdürü, Saymanlık Müdürü, Malmüdürü, Vergi Dairesi Müdürü, Muhasebe Müdür Yardımcısı, Saymanlık Müdür Yardımcısı ve Vergi Dairesi Müdür Yardımcısı ile Defterdarlık Uzmanlığı veya kadrosu ve ataması Bakanlığa ait olan Sayman kadrosunda bulunmak, şartlarını bir arada taşımak ve sertifika eğitim programına bu duyuruda belirtilen usullere uygun olarak istenilen belgeleri ile birlikte süresinde başvuruda bulunmak gerekir. Ancak, daha önce yukarıda sayılan muhasebe yetkilisi veya muhasebe yetkilisi yardımcısı ve eşiti görevlere ilişkin asıl kadrolu olarak bulunmuş olmak şartıyla son başvuru tarihi itibariyle Cumhurbaşkanlığı Genel Sekreterliği, Türkiye Büyük Millet Meclisi Genel Sekreterliği, Maliye Bakanlığı veya Gelir İdaresi Başkanlığına ait kadrolarda 657 sayılı Devlet Memurları Kanununa tabi olarak farklı görev unvanlarında bulunanlar da yukarıda sayılan diğer şartları taşımaları kaydıyla başvuruda bulunabilecektir. Genel yönetim kapsamındaki ka- mu idarelerinin muhasebe hizmetlerinde geçen sürelerin hesabında; muhasebe müdürlükleri, malmüdürlükleri (muhasebe servisleri), saymanlık müdürlükleri, kadrosu Maliye Bakanlığına ait döner sermaye saymanlıkları ve 01/01/2006 tarihinden önce Maliye Bakanlığına bağlı olarak hizmet veren bütçe dairesi başkanlıkları ve katma bütçeli idare saymanlıklarında 657 sayılı Devlet Memurları Kanununa tabi olarak çalışılan süreler ve vergi dairesi müdürlüklerinde (bağlı vergi daireleri bulunan malmüdürlüklerinin gelir servisleri dahil) 657 sayılı Devlet Memurları Kanununa tabi olarak çalışılan süreler ile genel yönetim kapsamındaki diğer kamu idarelerinin muhasebe işlemlerinin yürütüldüğü ve yönetim dönemi hesabının sorumlularca yasal mevzuatında belirlenen usul ve yöntemlerle Sayıştay a ve yetkili mercilere sunulduğu birimlerde 657 sayılı Devlet Memurları Kanununa tabi olarak çalışılan süreler dikkate alınacaktır. Başvurular elektronik ortamda 05/05/ /09/2014 tarihleri arasında internet adresinde yer alan Genel Bütçe Sertifika Eğitim Programı Başvuru Formu kullanılmak suretiyle elektronik ortamda sistemden gerçekleştirilecektir. Sayfa 31

32 Mali Takvim Temmuz 2014 Bakanlar Kurulu Kararıyla kamu görevlilerinin mali ve sosyal haklarının hesaplanmasında kullanılan katsayılar ile sözleşme ücretleri belirlenir, Maliye Bakanlığınca (BÜMKO) özlük haklara ve diğer ödemelere ilişkin ayrıca genelge yayımlanır. Bakanlar Kurulu Kararıyla 631 sayılı Kanun Hükmünde Kararname kapsamında yer alan üst kurullarda çalışan personelin mali ve sosyal hakları tespit edilir. Maliye Bakanlığınca (BÜMKO) sürekli görevle yurtdışında bulunan kamu personelinin aylıklarına uygulanacak emsal katsayılarına ilişkin genelge yayımlanır. Kamu idarelerinin harcama birimleri bütçe tekliflerini hazırlar ve idarelerinin mali hizmetler birimine gönderir. Kamu idarelerinin harcama birimleri yatırım programı teklifini hazırlar ve idarelerinin mali hizmetler birimine gönderir. Kamu idarelerinin harcama birimleri performans programını hazırlar ve idarelerinin mali hizmetler birimine gönderir. - Genel yönetim kapsamındaki idareler bütçelerinin ilk altı aylık uygulama sonuçları, ikinci altı aya ilişkin beklentiler ve hedefler ile faaliyetlerini kapsayan kamusal mali durum ve beklentiler raporunu temmuz ayı içinde açıklar. Maliye Bakanlığı (BÜMKO) merkezi yönetim bütçe kanununun ilk altı aylık uygulama sonuçları ile ikinci altı aya ilişkin beklentiler ve hedefler ile faaliyetleri kapsayan merkezi yönetim bütçe gerçekleşmeleri ve beklentiler raporunu temmuz ayı içinde açıklar. 190 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamenin 2 nci maddesinde belirtilen kamu idareleri (5018 sayılı Kanuna ekli (III) sayılı cetvelde yer alan kurumlar dahil) kadro ve pozisyonlarının dolu ve boş durumunu gösterir bilgileri e-bütçe sisteminde Maliye Bakanlığına (BÜMKO) bildirir. Ayrıca aynı bilgileri içeren cetvelleri Devlet Personel Başkanlığına gönderir. Kamu idareleri yatırım uygulama raporunu hazırlar ve Kalkınma Bakanlığına gönderir. Kamu idareleri yıllık program izleme raporunu hazırlar ve Kalkınma Bakanlığına gönderir. Ağustos 2014 Genel bütçe kapsamındaki kamu idareleri ve özel bütçeli idareler ile Maliye Bakanlığı (BÜMKO) ve Kalkınma Bakanlığı arasında bütçe görüşmelerine başlanır. Kamu idareleri yıllık performans programı idarelerinin mali hizmetler birimi tarafından hazırlanır. Sayfa 32

33 Devlet Personel Başkanlığınca idarelerin kadro değişiklik taleplerine ilişkin görüş yazısı Başbakanlığa ve ilgili idarelere gönderilir. - Kamu işveren kurulu ile kamu görevlileri sendikaları arasında toplu görüşmelere başlanır. Kamu idarelerince yeni sözleşmeli personel izin ve vize talepleri Maliye Bakanlığına (BÜMKO) gönderilir. Maliye Bakanlığınca (BÜMKO) kadro görüşme sonuçları kamu idarelerine bildirilir. 190 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamenin 2 nci maddesinde belirtilen kamu idare, kurum ve kuruluşlarınca izleyen yıla ait açıktan ve naklen atama talepleri ağustos ayı sonuna kadar Maliye Bakanlığına (BÜMKO) gönderilir. Eylül 2014 Kalkınma Bakanlığınca hazırlanan ve Bakanlar Kurulunca Eylül ayı ilk haftası sonuna kadar kabul edilen orta vadeli program aynı süre içinde Resmi Gazetede yayımlanır. Maliye Bakanlığınca (BÜMKO) orta vadeli mali plan hazırlanır ve Sayfa 33 Eylül ayının 15 ine kadar Yüksek Planlama Kurulu tarafından karara bağlanır ve Resmi Gazetede yayımlanır. Kamu idarelerinin bütçe tekliflerini ve yatırım programını hazırlama sürecini yönlendirmek üzere; bütçe çağrısı ve eki bütçe hazırlama rehberi Maliye Bakanlığınca (BÜMKO), yatırım genelgesi ve eki yatırım programı hazırlama rehberi ise Kalkınma Bakanlığınca hazırlanarak Eylül ayının 15 ine kadar Resmi Gazetede yayımlanır. Genel bütçe kapsamındaki kamu idareleri ve özel bütçeli idareler ile Maliye Bakanlığı (BÜMKO) ve Kalkınma Bakanlığı arasında bütçe görüşmelerine devam edilir. Kamu idareleri, stratejik planları ile bütçe hazırlama rehberinde yer alan esaslar çerçevesinde, bütçe gelir ve gider tekliflerini gerekçeli olarak hazırlar ve yetkilileri tarafından imzalanmış olarak Eylül ayı sonuna kadar Maliye Bakanlığına (BÜMKO) gönderir. Kamu idareleri, yatırım tekliflerini değerlendirilmek üzere aynı süre içinde Kalkınma Bakanlığına gönderir. Türkiye Büyük Millet Meclisi ve Sayıştay ile düzenleyici ve denetleyici kurumlar, bütçelerini eylül ayı sonuna kadar doğrudan Türkiye Büyük Millet Meclisine ve bir örneği de Maliye Bakanlığına (BÜMKO) gönderir. M a l i y e B a k a n l ı ğ ı n c a (Muhasebat Genel Müdürlüğü) sosyal güvenlik kurumları ve mahalli idarelere ait mali istatistikler ile merkezi yönetim kapsamındaki kamu idarelerine ait mali istatistiklerin birleştirilerek genel yönetim kapsamındaki kamu idarelerine ait mali istatistikler elde edilir ve üçer aylık dönemler itibarıyla yayımlanır. Hazine Müsteşarlığınca kamu borç yönetimi raporu hazırlanır. Kamu idareleri kadro değişikliklerine ilişkin cetvelleri Başbakanlığa gönderir ve Bakanlar Kurulu Kararıyla Resmi Gazetede yayımlanır.

34 Yargı Kararları Sayıştay Kararları ( Temyiz Kurulu Kararı ) Kamu İhale Kurulu Kararları (Düzenleyici Karar)

35 Sayıştay Kararları TEMYİZ KURULU KARARI / Tarih : / No : İtfaiye hizmetlerinde bilfiil çalışmayan personele aylık maktu fazla çalışma ücreti ödenmesinin mümkün olmadığı hk. Dosyada mevcut belgelerin okunup incelenmesinden sonra gereği görüşüldü; 1040 sayılı ilamın 17. maddesi ile İtfaiye hizmetlerinde bilfiil çalışmayan personele aylık maktu fazla çalışma ücreti ödenmesi nedeniyle.. TL ye tazmin hükmü verilmiştir. Dilekçi dilekçesinde özetle; kendisinin Belediye Başkanlığında İtfaiye Müdürlüğü bünyesinde İtfaiye Amiri kadrosunda görev yapmakta olduğunu, Sayfa 35 Belediye Başkanlığında Destek Hizmetleri Müdürlüğü kadrosuna vekâletten atandığı tarihte de İtfaiye Müdürlüğü bünyesinde İtfaiye Amiri kadrosunda bulunduğunu, İtfaiye Müdürlüğü bünyesinde İtfaiye Amiri kadrosunda görevine devam ettiği 2007 yılında, Belediye Başkanlığı İnsan Kaynakları ve Eğitim Müdürlüğü nün tarih ve 2007/494 sayılı yazısı ile tarihinden itibaren, kendi kadro ve müktesebinde kalmak kaydıyla, Destek Hizmetleri Müdürlüğü ne vekâleten atandığına dair tarafına yazı tebliğ edildiğini,. Belediye Başkanlığı İnsan Kaynakları ve Eğitim Müdürlüğü nün tarih ve 2007/494 sayılı yazısı ile vekâleten atandığı Destek Hizmetleri Müdürlüğü görevinin kendi isteği ile gerçekleşmediğini, hatta böyle bir atamanın yapılmaması için de yetkililer ile görüştüğünü, bütün çabalarına rağmen ita amiri tarafından bu atamanın gerçekleştirildiğini,. Belediye Başkanlığında bütün personelin özlük hakları, işçi memur maaş bordroları hazırlanması, memurların aylık derece kademe takiplerinin İnsan Kaynakları ve Eğitim Müdürlüğü nce yapıldığını, nakit ödeme evraklarının da Mali Hizmetler Müdürlüğü bünyesinde hazırlandığını, kendilerinin sadece ödeme emrinin kapağını imzaladığını, Hemen hemen bütün hafta sonları dinlenmeden çalışmaya devam ettiğini, bu çalışmaların tamamının Belediye Başkanının bilgisi dahilinde yapıldığını, bütün yaptığı fedakarlıklara rağmen, Belediye Başkanının emir ve talimatları sunucu gerçekleşmiş bir atamadan dolayı hem maktu mesai hem de vekalet ücretinin geri alınmak istenmesinin üzüntü verici olduğunu belirterek tazmin hükmünün kaldırılmasını istemiştir. Sayıştay Savcılığı; Zabıta ve itfaiye personelinin aylık maktu fazla çalışma ücreti alabilmeleri için bu görevleri fiilen yerine getirmeleri gerekir. Oysa anılan kişi Sosyal Hizmetler Müdürlüğünü vekaleten yerine getirmektedir. Yani fiilen itfaiye hizmeti yapmamaktadır. Vekalet görevine istek harici getirilmesi bu durumu değiştirmez. Tazmin hükmü yerinde olduğundan Daire Kararının onanmasına karar verilmesi mütalaa olunur. şeklinde görüş bildirmiştir.

36 tarih ve sayılı Mükerrer Resmi Gazetede yayımlanan 5724 sayılı 2008 Yılı Merkezi Yönetim Bütçe Kanunu nun Eki (K) Cetvelinin III. FAZLA ÇALIŞMA ÜCRETİ ne ilişkin (B) AYLIK MAKTU FAZLA ÇALIŞMA ÜCRETİ maddesinde aynen; B. Aylık Maktu Fazla Çalışma Ücreti: Belediyeler İle bunlara bağlı müstakil bütçeli kamu tüzel kişiliğini haiz kuruluşlarda (iktisadi İşletmeler hariç), görevlerinin niteliği gereği 657 sayılı Kanunda belirtilen çalışma süre ve saatlerine bağlı olmaksızın zabıta ve itfaiye hizmetlerinde fiilen çalışan personel (destek hizmeti yürüten personel hariç) ile kadrolu olarak fiilen çalışan koruma ve güvenlik personeline belediye meclisi kararı ile tespit edilen miktar, fazla çalışma ücreti olarak maktuen ödenir. Ancak, bunlara ödenecek aylık fazla mesai ücreti en son yapılan resmi nüfus sayımına göre belediye nüfusu; e kadar olanlar için 141 Yeni Türk Lirasını, den e kadar olanlar için 151,50 Yeni Türk Lirasını, 50.00l den e kadar olanlar İçin 167 Yeni Türk Lirasını, den e kadar olanlar için 188 Yeni Türk Lirasını, den e kadar olanlar İçin 224,50 Yeni Türk Lirasını, den fazla olanlar için 261 Yeni Türk Lirasını, Ankara, İstanbul ve İzmir Büyükşehirler Belediyeleri dışındaki diğer Büyükşehirlerin İtfaiye personeli İçin 261 Yeni Türk Lirasını, Ankara, İstanbul ve İzmir Büyükşehir sınırları içerisindekiler için 350,00 Yeni Türk Lirasını, geçemez. Yukarıdaki hükümlere göre ödenecek aylık maktu fazla çalışma ücretleri; a) Görevin yapılması sırasında veya görevden dolayı yaralanma ve sakatlanma hallerinde tedavi süresince, b) Bir yılda toplamı 30 günü geçmeyen hastalık izni sürelerinde, c) İtfaiye hizmetlerinde çalışan personel için görevin yapılması sırasında veya görevden dolayı hastalanma hallerinde tedavi süresince, d) Yurt içinde yapılacak hizmet içi eğitime katılma ve geçici görevli olarak bulunma durumlarında, ödenmeye devam olunur. Diğer hallerde ise maktu fazla çalışma ücretleri, fiilen çalışıldığı sürece ve bu süre ile orantılı olarak ödenir. hükmüne yer verilmiştir. Buna göre, yukarıda belirtilen Kanun hükmü ile belediye zabıta ve itfaiye personeline maktu fazla çalışma ücreti ödenmesinde zabıta ve itfaiye hizmetlerinde fiilen çalışma şartı getirilmiştir. Bu durumda, kadroları İtfaiye Müdürlüğü nde bulunmakla beraber başkanlık onayı ile Destek Hizmetleri Müdürlüğü nde müdürlük görevine vekâleten atanan. ile yine aynı birimde şoför olarak görevlendirilen.. ye, fiilen itfaiye hizmeti yürütmedikleri halde aylık maktu fazla çalışma ücreti ödenmesi mümkün değildir. Vekâleten görevlendirmenin, ilgilinin isteği dışında gerçekleşmesi ya da vekaleten görevlendirilen birimin iş yoğunluğunun fazla olması da (fiilen itfaiye hizmeti yürütülmediği için) bu durumu değiştirmemektedir. Bu itibarla dilekçi iddialarının reddedilerek 1040 sayılı ilamın 17. maddesi ile verilen tazmin hükmünün TASDİKİNE, Sayfa 36

37 Kamu İhale Kurulu Kararları (Düzenleyici Karar) Meslekte yükselme ve unvan değişikliğine yönelik yazılı sınav hizmeti alımı ihaleleri. Kamu Kurum ve Kuruluşlarında Görevde Yükselme ve Unvan Değişikliği Esaslarına Dair Genel Yönetmelik kapsamında gerçekleştirilecek meslekte yükselme ve unvan değişikliğine yönelik yazılı sınav hizmeti alımı ihalelerinde, ihaleye teklif veren kamu kurum ve kuruluşlarınca sunulacak belgeler konusunda görüş talep edilmektedir. Devlet memurları ile 233 sayılı Kanun Hükmünde Kararname kapsamındaki kamu iktisadi teşebbüslerinde görev yapan sözleşmeli personelin görevde yükselme ve unvan değişikliklerine ilişkin usul ve esaslar, Kamu Kurum ve Kuruluşlarında Görevde Yükselme ve Unvan Değişikliği Esaslarına Dair Genel Yönetmelik te düzenlenmiştir. Bu Yönetmeliğin 12 nci maddesinde, Yazılı sınav kurum ve kuruluşlarca yapılabileceği gibi, Öğrenci Seçme ve Yerleştirme Merkezi Başkanlığına, Milli Eğitim Bakanlığına, Türkiye ve Orta Doğu Amme İdaresi enstitüsü Genel Müdürlüğüne veya yükseköğretim kurumlarından birine yaptırılabilir. hükmü yer almaktadır. İdareler tarafından anılan Yönetmelik kapsamında gerçekleştirilecek olan görevde yükselme ve unvan Sayfa 37 değişikliklerine ilişkin yazılı sınav hizmeti alımı ihalelerinde, ihale dokümanlarının hazırlanması ve diğer ihale işlemlerinde aşağıdaki hususlara göre işlem tesis edilmesi gerekmektedir: 1) İhaleye teklif verecek olan kamu kurum ve kuruluşlarının tüzel kişiliğin odaya kayıtlı olduğunu gösterir belge ve tüzel kişiliğin ortakları, üyeleri veya kurucuları ile tüzel kişiliğin yönetimindeki görevlileri belirten son durumu gösterir Ticaret Sicil Gazetesi, bu bilgilerin tamamının bir Ticaret Sicil Gazetesinde bulunmaması halinde, bu bilgilerin tümünü göstermek üzere ilgili Ticaret Sicil Gazeteleri veya bu hususları gösteren belgeler ile tüzel kişiliğin noter tasdikli imza sirkülerini vermek zorunda olmadıklarına; 2 ) İhale üzerinde bırakılan kamu kurum ve kuruluşunun, 4734 sayılı Kanun un 10 uncu maddenin dördüncü fıkrasının (a), (b), ( e) ve (g) bentlerinde belirtilen durumlarda olmadığına ilişkin belgeleri sunmak zorunda olmadığına; 3 ) İhale üzerinde bırakılan isteklinin vakıflar tarafından kurulan yükseköğretim kurumu olması halinde, 4734 sayılı Kanun un 10 uncu maddenin dördüncü fıkrasının (c) ve (d) bentlerine ilişkin belgeleri sunmak zorunda olduğu; diğer kamu kurum ve kuruluşlarının ise bu belgelerin düzenlenmesinin mümkün olmadığına ilişkin belgeyi/ belgeleri ilgili kurumdan/ kurumlardan almak kaydıyla ilgili belgeyi/belgeleri sunmak zorunda olmadıklarına, 4 ) Görevde Yükselme ve Unvan Değişikliği Esaslarına Dair Genel Yönetmelik kapsamında gerçekleştirilecek olan görevde yükselme ve unvan değişikliklerine ilişkin yazılı sınav hizmetinin alınabileceği kurum ve kuruluşlar, Yönetmeliğin 12 nci maddesinde düzenlendiğinden bu ihalelere sadece anılan maddede yer alan kuruluşların teklif verebileceğinin ihale dokümanı ve ilanda belirtilmesine; 5 ) 1. madde esas alınarak ihaleye katılan kamu kurum ve kuruluşlarca ihaleye katılım belgelerinden sunmak zorunda olmadıkları belgelere yönelik açıklamanın, idari şartnamenin Diğer Hususlar başlıklı maddesinde yer verilmesine; 6) 2. ve 3. maddeler esas alınarak ihale üzerinde bırakılan kamu kurum ve kuruluşlarınca, 4734 sayılı Kanun un 10 uncu maddesinin dördüncü fıkrasında belirtilen durumlarda bulunulmadığına ilişkin belgelerden sunmak zorunda olmadıkları belgelere yönelik açıklamanın, idari şartnamenin Diğer Hususlar başlıklı maddesinde yer verilmesine; Oybirliğiyle karar verilmiştir.

38 Dernek Yönetimi ve Faaliyetleri Yönetim ve Denetim Kurulları Eğitim Geleneksel İftar Yemeği

39 Sayfa 39

40 Hakan AĞA / ASKİ Genel Müdürlüğü / Mali Hizmetler Uzm. Yrd. Uzman Yardımcıları Eğitimi Üyelerinin mesleki, kültürel, sosyal, ekonomik ve hukuki yönlerden hak ve menfaatlerini araştırmayı ve korumayı, sorunlarının giderilmesi için girişimlerde bulunmayı, mesleki gelişmeyi, aralarındaki dayanışma ve yardımlaşmayı artırmayı kendisine misyon olarak belirlemiş olan Mali Hizmetler Uzmanları Derneği, bu misyonu çerçevesinde kuruluşundan bugüne kadar çok çeşitli çalışmalar yürütmüştür ve yürütmeye de devam etmektedir. "Bilgi Çağı" olarak nitelendirilen ve bilginin güç olarak kabul gördüğü çağımızda, eğitim faaliyetlerinin ne denli önemli olduğu kuşkusuz herkes tarafından kabul görmektedir. Mali Hizmetler Uzmanları Derneği olarak biz de bu farkındalık çerçevesinde eğitim faaliyetlerimizi, günümüzün değişken dinamikleri çerçevesinde hız kesmeden devam ettireceğiz. Derneğimiz, mesleğe yeni başlayan uzman yardımcılarının en büyük ihtiyacı olan mesleki eğitim programlarını, büyük bir hassasiyet ve özveri içerisinde gerçekleştirmeyi bir sivil toplum kuruluşu olarak kendisine ilke edinmiş ve her dönemde bu tür eğitim faaliyetlerini etkin bir biçimde devam ettirmiştir. Bu bağlamda 5. Yönetim Kurulu olarak eylem planında "Mali Hizmetler Uzman ve Uzman Yardımcılarına Yönelik Faaliyetler" başlığı altında "Mali Hizmetler Uzmanları ve Uzman Yardımcılarının mesleki anlamda geliştirilmesi, yetkinleştirilmesi ve kapasitelerinin artırılması için gerekli desteğin sağlanması, uzman ve uzman yardımcılarının ihtiyaç duyduğu bilginin üretilmesi, derlenmesi ve sunulması" maddesi kapsamında, Yeterlik sınavına girecek uzman yardımcılarına sınav öncesi eğitimler düzenlenmesi maddesine yer verilmiştir. Eylem planında yer alan bu madde çerçevesinde; yazılı sınavı 12 Aralık 2010 tarihinde, sözlü sınavı Ocak 2011 tarihinde yapılan özel yarışma sınavıyla mesleğe alınan 2. Dönem Mali Hizmetler Uzman Yardımcılarından Derneğimiz Üyesi meslektaşlarımıza yönelik yeterlik sınavı öncesinde eğitim programı düzenlenmesine karar verilmiştir. Planlanan eğitimin daha etkili ve verimli yürütülebilmesi için, üyelerimizin görüş ve önerileri doğrultusunda çalışmalar yürütülmektedir. Yeterlik sınavına girecek tüm meslektaşlarımıza Mali Hizmetler Uzmanları Derneği olarak başarılar dileriz. Kaynak : Sayfa 40

41 Geleneksel İftar Yemeği Buluşması Mali Hizmetler Uzmanları Derneğinin VIII. Geleneksel İftar Yemeği Buluşması tarihinde Gerçekleşmiştir. Derneğimizin kuruşundan bu yana her yıl düzenli olarak gerçekleştirilen ve geleneksel hale gelen iftar yemeği buluşması tarihinde MTA Genel Müdürlüğü Lokalinde gerçekleşti. İftar yemeğimize BUMKO Genel Müdürlüğü Daire Başkanı Sayın Mehmet BÜLBÜL, İstişare kurulumuz üyelerinden TBMM Strateji Geliştirme Başkanı Sayın Naim ÇOBAN ve Maliye Bakanlığı Strateji Geliştirme Başkanı Sayın Ertan ERÜZ' ün yanısıra Gümrük ve Ticaret Bakanlığı Strateji Geliştirme Başkanı Sayın Fatih İslam KARAOĞLU ile meslek mensuplarımız ve yakınları katılmıştır. Sayfa 41

42 Strateji Geliştirme Daire Başkanları Toplantısı VI. Yükseköğretim Kurumları Strateji Geliştirme Daire Başkanları Toplantısı Antalya'da gerçekleştirilmiştir. Kamu iç kontrol standartları ile ilgili sunumlar sırasında anketler düzenlenmiş ayrıca birinci güne ilişkin soru-cevaplar alınmış ve çalışmalar tamamlanmıştır. Maliye Bakanlığı ve Akdeniz Üniversitesi işbirliği ile Antalya da gerçekleştirilen, Akdeniz Üniversitesi Rektörü Sayın Prof. Dr. İsrafil Kurtcephe ve Maliye Bakanlığı Bütçe ve Mali Kontrol Genel Müdürü Sayın İ. İlhan Hatipoğlu nun açılış konuşmaları ile başlayan toplantıya, Maliye Bakanlığı Bütçe ve Mali Kontrol Genel Müdürlüğü yönetici ve uzmanları ile üniversitelerimizin strateji geliştirme daire başkanlarından toplam 139 kişi katılmıştır. VI. Strateji Geliştirme Daire Başkanları Toplantısı nın birinci günü Bütçe ve Mali Kontrol Genel Müdürlüğü Daire Başkanı Sayın Mehmet Bülbül, Soru-Cevap ve Örneklerle Kamu İç Kontrol Standartlarına Uyum, Bütçe ve Mali Kontrol Genel Müdürlüğü Daire Başkanı Sayın Ali Karatürk ile Maliye Uzmanı Sayın Ekrem İlkar, Üniversitelerde Tam Gün Uygulaması başlıklı sunumlarını yapmışlardır. Toplantının ikinci gününde, Bütçe ve Mali Kontrol Genel Müdür Yardımcısı Sayın Ayşe Berrin Dikmelik tarafından Günün Açılışı bölümünde, birinci günün özeti ile ikinci gün yapılacak sunumlarla ilgili değerlendirmeler yapılmış, Bütçe ve Mali Kontrol Genel Müdürlüğü Daire Başkanı Sayın Hüseyin Işık tarafından Program Yapısı ve Program Gerekçesi Kılavuzu Taslağı ile ilgili sunum yapılmıştır. Daha sonra Program Hiyerarşisi, Program Hedef ve Göstergeleri Örnekleme konusunda bir çalıştay gerçekleştirilmiş ve yedi grup halinde çalışmalar yapılarak, bu çalışmalar sonucu ortaya çıkan öneriler katılımcılarla paylaşılmış ve soru-cevaplar da alınarak kılavuz taslağı değerlendirilmiştir. Muhasebat Genel Müdürlüğü Daire Başkanı Sayın Yusuf Gebzeli ise, Kesin Hesap ve Muhasebat Uygulamaları konusunda sunumlarını yapmıştır. İkinci gün sonunda Maliye Bakanlığı Bütçe ve Mali Kontrol Genel Müdürü Sayın İ. İlhan Hatipoğlu nun ve katılımcı kurumlar adına ise Ankara Üniversitesi Strateji Geliştirme Daire Başkanı Sayın Semra Kurtça nın kapanış konuşmaları ile iki günlük çalışmalar sona ermiştir. Kaynak : Sayfa 42

43 Strateji Geliştirme Birim Yöneticileri Toplantısı VI. Strateji Geliştirme Birim Yöneticileri Toplantısı Afyonkarahisar'da gerçekleştirilmiştir. Maliye Bakanlığınca Afyon da gerçekleştirilen, Maliye Bakanlığı Bütçe ve Mali Kontrol Genel Müdürü Sayın İ. İlhan Hatipoğlu nun açılış konuşması ile başlayan toplantıya, Maliye Bakanlığı Bütçe ve Mali Kontrol Genel Müdürlüğü yönetici ve uzmanları ile strateji geliştirme birim yöneticilerden toplam 159 kişi katılmıştır. VI. Strateji Geliştirme Birim Yöneticileri Toplantısı nın birinci günü Bütçe ve Mali Kontrol Genel Müdürlüğü Daire Başkanı Sayın Mehmet Bülbül, Soru-Cevap ve Örneklerle Kamu İç Kontrol Standartlarına Uyum, Bütçe ve Mali Kontrol Genel Müdürlüğü Daire Başkanı Sayın Kemal Çelik ile Maliye Uzmanı Sayın Müge Güleç, Kamu Personel Sisteminde Toplu Sözleşme başlıklı sunumlarını yapmışlardır. Kamu iç kontrol standartları ile ilgili sunumlar sırasında anketler düzenlenmiş ayrıca birinci güne ilişkin soru-cevaplar alınmış ve çalışmalar tamamlanmıştır. Daha sonra Program Hiyerarşisi, Program Hedef ve Göstergeleri Örnekleme konusunda bir çalıştay gerçekleştirilmiş ve yedi grup halinde çalışmalar yapılarak, bu çalışmalar sonucu ortaya çıkan öneriler katılımcılarla paylaşılmış, Kalkınma Bakanlığı Kurumsal ve Stratejik Yönetim Dairesi Başkanı Sayın Kutluhan Taşkın ın Plan Bütçe İlişkisi konulu sunumunun ardından Bütçe ve Mali Kontrol Genel Müdür Yardımcısı Sayın Ayşe Berrin Dikmelik tarafından bu bölümün genel değerlendirmesi yapılmıştır. Muhasebat Genel Müdürlüğü Daire Başkanı Sayın Yusuf Gebzeli ise, Kesin Hesap ve Muhasebat Uygulamaları konusunda sunumlarını yapmışlardır. İkinci gün sonunda Maliye Bakanlığı Bütçe ve Mali Kontrol Genel Müdürü Sayın İ. İlhan Hatipoğlu nun ve katılımcı kurumlar adına ise Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı Strateji Geliştirme Başkanı Mahmut Evkuran ın kapanış konuşmaları ile iki günlük çalışmalar sona ermiştir. Toplantının ikinci gününde, Bütçe ve Mali Kontrol Genel Müdür Yardımcısı Sayın Ayşe Berrin Dikmelik tarafından Günün Açılışı bölümünde, birinci günün özeti ile ikinci gün yapılacak sunumlarla ilgili değerlendirmeler yapılmış, Bütçe ve Mali Kontrol Genel Müdürlüğü Daire Başkanı Sayın Hüseyin Işık tarafından Program Yapısı ve Program Gerekçesi Kılavuzu Taslağı ile ilgili sunum yapılmıştır. Sayfa 43

44 duyurular Kitap ve Makale Yazımı 5018 Sayılı Kanunun 10 yıldır yürürlükte olmasına rağmen hala tam olarak anlaşılamadığı, bahsedilen yönetim enstrümanlarının uygulanması sürecinde kamu idarelerinde bir uygulama birliği sağlanamadığı, etkin bir hesap verme mekanizması tesis edilemediği düşünülmektedir. Değerli üyelerimiz, hepimizin malumu olduğu üzere son yıllarda tüm gelişmiş ülkelerde olduğu gibi ülkemizde de yeni bir kamu yönetimi anlayışı ortaya çıkmış ve neticesinde Türkiye Büyük Millet Meclisi tarafından 2003 yılında 5018 Sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu yürürlüğe konularak Kamu yönetiminin mali boyutunu kökten değiştirecek şekilde yeni bir mali yönetim tarzı benimsenmiştir. Anılan kanun ile tüm kamu idarelerinde Strateji geliştirme/mali hizmetler birimleri kurulmuş, Stratejik planlama, performans programı, faaliyet raporu gibi yeni yönetim enstrümanları, üst yönetici, iç denetçi, mali hizmetler uzmanı gibi yeni görevliler, şeffaflık, hesap verebilirlik, etkili, ekonomik, verimli kaynak yönetimi gibi yeni kavramlar kamu mali yapımızdaki yerini almıştır. Yönetim Kurulumuzca, mali mevzuatın ilgililerce anlaşılamadığı düşünülen alanlarının anlaşılır kılınması, yanlış anlaşıldığı düşünülen bölümlerinin doğru bir şekilde anlaşılmasının sağlanması ve ülkemizde etkin bir mali yapı oluşturulmasını sağlamak adına Mali Hizmetler Uzmanlığı mesleğine önemli görevler düştüğü düşünülmektedir. Bu doğrultuda Yönetim Kurulumuzca, makale, kitap yazmak suretiyle Ülkemizde etkin bir kamu mali yönetimi oluşturulmasına katkı sağlamak isteyen Derneğimiz Üyelerinin desteklenmesi kararı alınmıştır. Bu anlamda makale, kitap hazırlayan veya hazırlamayı düşünen üyelerimizin Derneğimizle ( F a a l i y e t K o o r d i n a t ö r ü S e l m a S E - ZEN s.sezzen@hotmail.com) irtibat kurmalarını rica ediyoruz. Yönetim Kurulu Sayfa 44

45 Pratik Bilgiler Hazırlayan Cem TOZ / Mali Hizmetler Uzmanı Vakıflar Genel Müdürlüğü Muhasebe Yetkilisi cemtoz@gmail.com 2014 Takvim yılı (G.V.K. madde:103) Gelir Vergisi Tarifesi Oran TL'ye kadar 15% TL nin TL si için TL, fazlası 20% TL nin TL si için TL (ücret gelirlerinde TL nin TL si için TL), fazlası TL den fazlasının TL si için TL (ücret gelirlerinde TL den fazlasının TL si için TL), fazlası 27% 35% 2013 Takvim yılı (G.V.K. madde:103) Gelir Vergisi Tarifesi Oran TL'ye kadar 15% TL nin TL si için TL, fazlası 20% TL nin TL si için TL (ücret gelirlerinde TL nin TL si için TL), fazlası TL den fazlasının TL si için TL (ücret gelirlerinde TL den fazlasının TL si için TL), fazlası 27% 35% Sayfa 45

46 Beyanname Verme ve Ödeme Süreleri Beyannamenin Adı Beyan Verme Süresi Ödeme Süresi Açıklama MUHTASAR BEYANNAME (Aylık Olanlar) Ertesi Ayın 23. Günü Akşamına Kadar Beyanname Verecekleri Ayın 26 sı Akşamına Kadar 5615 S.K. 10.Madde K.D.V. BEYANNAMESİ (Aylık Olanlar) Takip Eden Ayın 24.Günü Akşamına Kadar Beyanname Verecekleri Ayın 26 sı Akşamına Kadar 5616 S.K. 10.Madde DAMGA VERGİSİ BEYANNAMESİ Ertesi Ayın 23. Günü Akşamına Kadar Ertesi Ayın 26 ıncı Günü Akşamına Kadar 5615 S.K. 10.Madde (Vuk 371 Genel Tebliği) Gecikme Zammı Oranları Uygulama Tarihleri Uygulandığı Dönem Oranlar Tarihinden İtibaren Tüm Aylar için Aylık 1,40% Fiş Düzenleme Sınırı (2014) Fatura Verme Mecburiyeti ( Arası) 800,-TL Mesken Kira Gelirlerinde İstisna Tutarları Yılı Miktarı (TL) Dayanağı Seri No.lu G.V.Genel Tebliği Seri No.lu G.V.Genel Tebliği Seri No.lu G.V.Genel Tebliği Seri No.lu G.V.Genel Tebliği Seri No.lu G.V.Genel Tebliği Seri No.lu G.V.Genel Tebliği Sayfa 46

47 I. Akitlerle ilgili kağıtlar 2. Ticari belgeler: A. Belli parayı ihtiva eden kağıtlar: a) Menşe ve Mahreç şahadetnameleri 14,40 TL 1.Mukavelenameler, taahhütnameler ve temliknameler (Binde 9,48) 2. Kira mukavelenameleri (Mukavele süresine göre kira bedeli üzerinden) b) Resmi dairelere ve bankalara ibraz edilen bilançolar ve işletme hesabı özetleri: (Binde 1,89) ba) Bilançolar 31,80 TL 3. Kefalet, teminat ve rehin senetleri (Binde 9,48) bb) Gelir tabloları 15,40 TL 4. Tahkimnameler ve sulhnameler (Binde 9,48) bc) İşletme hesabı özetleri 15,40 TL 5. Fesihnameler (Belli parayı ihtiva eden bir kağıda taalluk edenler dahil) 6. (Değişik: 5766/10-b md.) (Yürürlük: 6/6/2008) Karayolları Trafik Kanunu uyarınca kayıt ve tescil edilmiş ikinci el araçların satış ve devrine ilişkin sözleşmeler (Binde 1,89) c) Barnameler 1,60 TL (Binde 1,89) d) Tasdikli manifesto nüshaları 6,40 TL e) Ordinolar 0,60 TL B. Belli parayı ihtiva etmeyen kağıtlar: f) Gümrük idarelerine verilen özet beyan formları 6,40 TL 1. Tahkimnameler 41,20 TL IV. Makbuzlar ve diğer kağıtlar 2. Sulhnameler 41,20 TL 1. Makbuzlar: 3.Turizm işletmeleri ile seyahat acentelerinin aralarında düzenledikleri kontenjan sözleşmeleri (Belli parayı ihtiva edenler dahil) II. Kararlar ve mazbatalar 1. Meclislerden, resmi heyetlerden ve idari davalarla ilgili olmayarak Danıştay dan verilen mazbata, ilam ve kararlarla hakem kararları: 231,10 TL a) Belli parayı ihtiva edenler (Binde 9,48) b) Belli parayı ihtiva etmeyenler 41,20 TL 2. (Değişik : 5766/10-c md.) (Yürürlük : 6/6/2008) İhale Kanunlarına tabi olan veya olmayan resmi daire ve kamu tüzel kişiliğini haiz kurumların her türlü ihale kararları III. Ticari işlemlerde kullanılan kağıtlar (Binde 5,69) a) Resmi daireler tarafından yapılan mal ve hizmet alımlarına ilişkin ödemeler (avans olarak yapılanlar dahil) nedeniyle, kişiler tarafından resmi dairelere verilen ve belli parayı ihtiva eden makbuz ve ibra senetleri ile bu ödemelerin resmi daireler nam ve hesabına, kişiler adına açılmış veya açılacak hesaplara nakledilmesini veya emir ve havalelerine tediyesini temin eden kağıtlar b) Maaş, ücret, gündelik, huzur hakkı, aidat, ihtisas zammı, ikramiye, yemek ve mesken bedeli, harcırah, tazminat ve benzeri her ne adla olursa olsun hizmet karşılığı alınan paralar (Ek: 5766/10-ç md.) (Yürürlük: 6/6/2008) (avans olarak ödenenler dahil) için verilen makbuzlar ile bu paraların nakden ödenmeyerek kişiler adına açılmış veya açılacak cari hesaplara nakledildiği veya emir ve havalelerine tediye olunduğu takdirde nakli veya tediyeyi temin eden kağıtlar c) Ödünç alınan paralar için verilen makbuzlar veya bu mahiyetteki senetler d) İcra dairelerince resmi daireler namına şahıslara ödenen paralar için düzenlenen makbuzlar 2. Beyannameler (Bu beyannamelerin sadece bir nüshası vergiye tabidir): a) Yabancı memleketlerden gelen posta gönderilerinin gümrüklenmesi için postanelerce gümrüklere verilen liste beyannamelerde yazılı her gönderi maddesi için b) Vergi beyannameleri: (Binde 9,48) (Binde 7,59) (Binde 7,59) (Binde 7,59) 0,60 TL 1. Ticari ve mütedavil senetler: ba) Yıllık gelir vergisi beyannameleri 41,20 TL a) Emtia senetleri: bb) Kurumlar vergisi beyannameleri 55,00 TL aa) Makbuz senedi (Resepise) 14,40 TL bc) Katma değer vergisi beyannameleri 27,20 TL ab) Rehin senedi (Varant) 8,50 TL bd) Muhtasar beyannameler 27,20 TL ac) İyda senedi Damga Vergisi Oranları 1,60 TL be) Diğer vergi beyannameleri (damga vergisi beyannameleri hariç) 27,20 TL ad) Taşıma senedi 0,60 TL c) Gümrük idarelerine verilen beyannameler 55,00 TL b) Konşimentolar 8,50 TL d) Belediye ve il özel idarelerine verilen beyannameler 20,30 TL c) Deniz ödüncü senedi (Binde 9,48) e) Sosyal güvenlik kurumlarına verilen sigorta prim bildirgeleri 20,30 TL d) İpotekli borç senedi, irat senedi (Binde 9,48) f) (Ek:5838/15 md.)(yürürlük: 28/2/2009) Elektronik ortamda birlikte verilen muhtasar beyanname ve sigorta prim bildirgesinden sadece muhtasar beyanname için 3. Tabloda yazılı kağıtlardan aslı 1,00 Türk Lirasından fazla maktu ve nispi vergiye tabi olanların resmi dairelere ibraz edilecek özet, suret ve tercümeleri. 32,30 TL 0,60 TL Sayfa 47

48 Cilt 1, Sayı 1 İ - CETVELİ ÇEŞİTLİ KANUN VE KANUN HÜKMÜNDE KARARNAMELERE GÖRE BÜTÇE KANUNUNDA GÖSTERİLMESİ GEREKEN PARASAL VE DİĞER SINIRLARA AİT CETVEL I.PARASAL SINIRLAR Kanun No: Kanunun Adı Madde Fıkra Parasal Sınır (TL) a) 2886 Devlet İhale Kanunu a) Bu madde ile ilgili parasal sınır, Hazineye ait taşınmazların satışında TL olup, bu tutarı yirmi katına kadar artırmaya Maliye Bakanı yetkilidir. İllerde, kuruluş merkezlerinde, askeri kurum kuruluş ve birliklerde, büyükşehir belediyesi sınırları içindeki ilçelerde ve nüfusu 50 bini geçen ilçelerde b) Diğer ilçelerde a) Ankara, İstanbul ve İzmir il merkezlerinde b) Diğer büyükşehir belediyesi olan il merkezlerinde c) Diğer il merkezleri, büyükşehir belediyesi sınırları içindeki ilçeler ve nüfusu 50 bini geçen ilçelerde ç) Diğer ilçelerde Bu madde ile ilgili parasal sınırları, herbiri için ayrı ayrı veya birlikte dört katına kadar artırmaya Maliye Bakanı yetkilidir. b) 2942 Kamulaştırma Kanunu c) 3082 ç) 5018 Kamu Yararının Zorunlu Kıldığı Hallerde Kamu Hizmeti Niteliği Taşıyan Özel Teşebbüslerin Devletleştirilebilmesi Usul ve Esasları Hakkında Kanun Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu a) Yapım işleri ile mal ve hizmet alımları için; b) c) ç) 1 - İllerde, kuruluş merkezlerinde, büyükşehir belediye sınırları içindeki ilçeler ve nüfusu 50 bini geçen ilçelerde Diğer ilçelerde 560 Asker sevk ve celp dönemlerinde askerlik şubesi ve eğitim merkez k.lığı mutemetlerine asker sevki ile ilgili Şehit cenazelerinin nakli, firari askerler,şüpheli, tutuklu veya hükümlü askerlerin sevki amacıyla Yabancı konuk ve heyetlerin ağırlanması amacıyla görevlendirilecek mihmandarlara d) Bakanların katılacağı yurt dışı seyahatlerde kullanılmak üzere e) Mahkeme harç ve giderleri için (Ankara, İstanbul ve İzmir il merkezleri için) f) Doğal afetler nedeniyle oluşacak ihtiyaçlar için g) İl dışına yapılacak seyahatlerde kullanılacak akaryakıt giderleri için ğ) h) ı) Yakalanan yasa dışı göçmenler ile sınırdışı edilecek şahıslar için kullanılmak üzere Türkiye Büyük Millet Meclisi Genel Sekreterliği ve Cumhurbaşkanlığı Genel Sekreterliği Askeri daire mutemetleri ile Milli İstihbarat Teşkilatı daire mutemetlerine ve dış temsilcilikler emrine verilecek avans tutarları, ilgili idarelerin görüşleri alınmak suretiyle askeri birlik, daire ve dış temsilcilikler itibarıyla Maliye Bakanlığınca ayrıca belirlenmek üzere; Sayfa 48

49 - Askeri daire mutemetlerine Milli İstihbarat Teşkilatı mutemetlerine Dış Temsilciliklere i) 5018 sayılı Kanuna ekli (II) sayılı cetvelde yer alan özel bütçeli idarelerin; - Kuruluş merkezlerindeki mutemetlerine Merkez dışındaki birim mutemetlerine j) Türkiye İşbirliği ve Koordinasyon Ajansı Başkanlığı mutemetlerine k) Yükseköğretim Kurumları Sağlık Kültür ve Spor Daire Başkanlığı görev alanına giren faaliyetlere giren harcamalar için (a-1) bendinde belirtilen tutarın beş katı kadar, l) Yargılama Giderleri m) Posta ve Telgraf Giderleri (Yüksek Mahkemeler için) n) Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığına ait kadın konukevleri ve bağlı birimlerinden hizmet alan kadınların harçlıkları için - Büyükşehir belediye sınırları içinde Diğer il ve ilçelerde (a) bendi için (b) bendi için 15 d) 5502 Sosyal Güvenlik Kurumu Kanunu 7 1 Kurumun hak ve alacaklarınının terkini 390 II. KAMU GÖREVLİLERİNE İLİŞKİN TOPLAM ATAMA SAYISI SINIRLARI K.H.K No: Kanun Hükmünde Kararnamenin Adı Madde Fıkra Kamu Görevlilerine İlişkin Toplam Atama Sayısı Sınırı Yükseköğretim Kurumları Öğretim Elemanlarının Kadroları Hakkında Kanun Hükmünde Kararname Genel Kadro ve Usulü Hakkında Kanun Hükmünde Kararname 5 Ek Açıktan veya nakil suretiyle; 78 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamenin 5 inci maddesinin birinci fıkrası kapsamında öğretim üyeleri hariç olmak üzere boş öğretim elemanı kadrolarına 4.000, 190 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamenin ek 7 nci maddesinin birinci fıkrası kapsamında serbest memur kadrolarına olmak üzere, yapılabilecek toplam atama sayısı sınırı adettir. Ayrıca, yükseköğretim kurumlarının boş öğretim elemanı kadrolarına 2013 yılında emeklilik, ölüm, istifa, nakil, eğitimin tamamlanması veya başarısızlık sonucu kurumlarından ayrılan araştırma görevlisi sayısı kadar daha açıktan veya nakil suretiyle atama yapılabilir adet atama izninin en az adedi, Yükseköğretim Kurulu koordinasyonunda Öğretim Üyesi Yetiştirme Programı kapsamında yetiştirilmek amacıyla araştırma görevlisi kadrolarına yapılacak atamalarda kullanılır. Program kapsamında söz konusu kadrolara atanacak adayların puan türleri esas alınarak kurumlar itibarıyla merkezi olarak yerleştirilmeleri, yurt içinde ve yurt dışında yetiştirilmeleri ile yükseköğretim kurumlarına sağlanacak diğer desteklere ilişkin usul ve esaslar Yükseköğretim Kurulunca belirlenir. Sayfa 49

50 Cilt 1, Sayı 1 H CETVELİ 10/2/1954 TARİHLİ VE 6245 SAYILI HARCIRAH KANUNU HÜKÜMLERİ UYARINCA VERİLECEK GÜNDELİK VE TAZMİNAT TUTARLARI GÜNDELİK MİKTARI (TL) a Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanı ve Başbakan 53,50 I Yurt İçinde Verilecek Gündelikler (Madde : 33) A b Anayasa Mahkemesi Başkanı, Genelkurmay Başkanı, Bakanlar, Milletvekilleri, Kuvvet Komutanları, Jandarma Genel Komutanı, Sahil Güvenlik Komutanı, Başbakanlık Müsteşarı, Cumhurbaşkanlığı Genel Sekreteri, Türkiye Büyük Millet Meclisi Genel Sekreteri, Orgeneraller, Oramiraller, Yargıtay, Danıştay, Uyuşmazlık Mahkemesi ve Sayıştay Başkanları, Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı, Danıştay Başsavcısı, Diyanet İşleri ve Yükseköğretim Kurulu Başkanları 48,50 B Memur ve Hizmetlilerden; GÜNDELİK MİKTARI (TL) a Ek göstergesi 8000 ve daha yüksek olan kadrolarda bulunanlar (1) 40,50 b Ek göstergesi 5800 (dahil) (hariç) olan kadrolarda bulunanlar 37,50 c Ek göstergesi 3000 (dahil) (hariç) olan kadrolarda bulunanlar 35,00 d Aylık/kadro derecesi 1-4 olanlar 31,00 e Aylık/kadro derecesi 5-15 olanlar 30,00 (1) * 6245 sayılı Harcırah Kanununun 33 üncü maddesinin (b) fıkrasına göre verilecek gündeliklerin hesabında bu tutar esas alınır sayılı Harcırah Kanununun 33 üncü maddesinin (b) ve (d) fıkralarına göre yatacak yer temini için ödenecek ücretlerin hesabında, gündeliklerinin %50 artırımlı miktarı esas alınır. II Arazi Üzerinde Çalışanlara Verilecek Tazminatlar (Madde 50) GÜNDELİK MİKTARI (TL) 50 nci Maddenin 1, 2, 3, 4 ve 5 inci Bentlerinde Yer Alan Personel a Kadro derecesi 1-4 olanlar 12,00 b Kadro derecesi 5-15 olanlar 11,50 Bu tazminattan yararlananlardan; 1) Memuriyet mahalli dışındaki çalışma alanlarında hizmet görenler ile tarihli ve 2981 sayılı Kanun uygulamasında çalışan Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğü personeline yukarıda yazılı miktarların yarısı ek olarak ödenir. 2) Bu çalışmaları dolayısıyla arazide, şantiyede veya gemilerde geceleyenlere bu suretle bulunacak miktarın yarısı ek olarak ayrıca ödenir. Sayfa 50

51 E CETVELİ BAZI ÖDENEKLERİN KULLANIMINA VE HARCAMALARA İLİŞKİN ESASLAR Kurumların üst yönetim görevlileri, ilgili mevzuatına göre mesleğe özel yarışma sınavına tabi tutulmak suretiyle alınanlar (özel kanunları uyarınca bu mesleklere ait kadrolarına atananlar dahil) ve 5018 sayılı Kanuna göre atanan iç denetçilerden normal çalışma saatleri dışında veya tatil günlerinde yabancı dil kursuna katılmaları ilgili veya bağlı bulunulan bakanın onayıyla uygun görülenlerin yurt içinde yerli veya yabancı dernek, vakıf veya kuruluşlarca açılan ve yeterlilikleri Milli Eğitim Bakanlığınca kabul edilenler ile üniversitelerin açmış olduğu dil kursları için ödenecek ders ücretlerinin, Mesleki eğitim ve uzmanlık programlarına devam için ön koşul olan yabancı dil kursları için ödenecek ders ücretlerinin yüzde 60 ı gelir vergisi tevkifatı yapılmaksızın kurum bütçesinin ilgili tertibinden ödenir. Bu kapsamda, daha önceki yıllardaki kurs süreleri de dahil olmak üzere en çok dokuz aya kadar ödeme yapılabilir. Kurumlarca hizmet satın alımı suretiyle yürütülen yabancı dil kurslarından yararlanacakların kapsamı, yararlanma süresi ve ücretleri hakkında da aynı esaslar uygulanır. Kamu kurum ve kuruluşları tarafından düzenlenen bilimsel nitelikli toplantılara katılmaları kurumlarınca gerekli görülenlerin katılma giderleri ve ilgili bakan veya yetki verdiği makamın onayıyla isim ve unvanları belirlenen kurum personelinin unvanı ve gördüğü hizmet ile doğrudan ilgisi bulunan kurslara katılmasına ilişkin kurs giderleri, kurum bütçesinin ilgili tertibinden ödenir. Aşağıda yer alan her bir alım için ihtiyacın nereden ve hangi usulle temin edileceğine bakılmaksızın vergiler dahil olmak üzere; a) Menkul mal alımlarında Türk Lirasını, b) Gayrimaddi hak alımlarında Türk Lirasını, c) Menkul malların bakım ve onarımlarında Türk Lirasını, d) Gayrimenkullerin bakım ve onarımlarında Türk Lirasını, aşan tutarlar (03) Mal ve Hizmet Alım Giderleri tertiplerinden ödenemez. (06) Sermaye Giderleri ne ilişkin olarak yukarıdaki limitlerin uygulanmasında toplam proje ödeneği esas alınır sayılı Kanunun 66 ncı maddesi uyarınca kurulan İç Denetim Koordinasyon Kurulunun her türlü gideri, Maliye Bakanlığı Bütçe ve Mali Kontrol Genel Müdürlüğü bütçesinin ilgili tertiplerinden karşılanır. İdare bütçelerinde iç denetim hizmetleri için tefrik edilen ödeneklerin harcama yetkisi, İç Denetim Birimi Başkanlığı kurulan idarelerde iç denetim birimi başkanı tarafından kullanılır. Sayfa 51

52 Cilt 1, Sayı 1 TABLO I P A R A S A L S I N I R L A R A- MERKEZİ YÖNETİM MUHASEBE YÖNETMELİĞİ 1. Kasa işlemleri: 1.1. Merkezi Yönetim Muhasebe Yönetmeliğinin 12 nci maddesi gereğince, muhasebe birimlerince kasadan yapılacak ödeme tutarı; Merkez muhasebe birimleri, büyükşehir belediyesi kurulu bulunan illerdeki defterdarlık muhasebe birimleri ile T.C. Ziraat Bankası şubesi bulunmayan ilçelerdeki muhasebe birimlerinde, (TL) Diğer muhasebe birimlerinde, Yukarıda belirtilen sınırlar, mahkeme harç ödemeleri ile askeralma bölgeaskerlik şube başkanlıklarınca genel sevk ve firari erlerin sevklerine ilişkin ödemelerde 10 kat olarak uygulanır. Yabancı ülke vatandaşlarına yapılacak teminat iadeleri sınırlamaya tabi değildir Merkezi Yönetim Muhasebe Yönetmeliğinin 12 ve 27 nci maddeleri gereğince ertesi gün yapılacak ödemeleri karşılamak üzere ve kişi malı emanet dövizlerden kasada bulundurulacak miktarlar ile T.C. Ziraat Bankası şubesi bulunmayan ilçelerde gerekli güvenlik önlemleri alınmak şartıyla veznede bulundurulacak azami TL tutarı; Vergi dairelerinde, T.C. Ziraat Bankası şubesi bulunmayan ilçelerdeki muhasebe birimlerinde, Diğer muhasebe birimlerinde (Vergi daireleri hariç), Banka işlemleri: Ödemelerde muhasebe birimlerince Merkezi Yönetim Muhasebe Yönetmeliğinin 524 üncü maddesinin birinci fıkrasının (c) bendine göre bankaya önceden haber verilmesi gereken tutar, Kaybedilen alındılar için ilân: İlgilileri tarafından kaybedilen alındılarda Merkezi Yönetim Muhasebe Yönetmeliğinin 528 inci maddesine göre ilân gerektirmeyen parasal sınır, B- MUHASEBE YETKİLİSİ MUTEMETLERİNİN GÖREVLENDİRİLMELERİ, YETKİLERİ, DENETİMİ VE ÇALIŞMA USUL VE ESASLARI HAKKINDA YÖNETMELİK 1. Muhasebe yetkilisi mutemedi işlemleri: 1.1. Muhasebe Yetkilisi Mutemetlerinin Görevlendirilmeleri, Yetkileri, Denetimi ve Çalışma Usul ve Esasları Hakkında Yönetmeliğin 7 nci maddesi uyarınca, muhasebe birimleri dışında görev yapan muhasebe yetkilisi mutemetleri tarafından yedi günlük süre beklenilmeksizin muhasebe birimi veznesine teslim edilmesi gereken tahsilat tutarı, 1.2. Mahkeme başkanlıkları, icra ve iflas daireleri ve izale-i şüyu memurluklarındaki muhasebe yetkilisi mutemetlerince, 492 sayılı Harçlar Kanununun eki (1) ve (3) sayılı tarifelere göre makbuz mukabili tahsil edilip, yedi günlük süre beklenilmeksizin muhasebe birimi veznesine teslim edilmesi gereken tahsilat tutarı 2. Yetkili memurlarla ilgili işlemler: Pul ve Değerli Kağıtların Bayiler ve Yetkili Memurlar Vasıtası ile Sattırılmasına ve Bayilere Satış Aidatı Verilmesine Dair Yönetmelik hükümlerine göre yetkili memurlarca 15 günlük süre beklenmeden muhasebe biriminin veznesine teslim edilmesi gereken tahsilat tutarı, Sayfa 52

53 C- MUHASEBE YETKİLİSİ ADAYLARININ EĞİTİMİ, SERTİFİKA VERİLMESİ İLE MUHASEBE YETKİLİLERİNİN ÇALIŞMA USUL VE ESASLARI HAKKINDA YÖNETMELİK 1. Muhasebe yetkililerinin, kendilerine 5018 sayılı Kanun ve diğer mevzuatla verilen görev ve yetkilerinden, yardımcılarına devredebilecekleri görev ve yetkilere ilişkin limitler (vergi ve sair kesintiler düşülmeden önceki tutar) 1.1. Yıllık yevmiye sayısı kırk bine kadar olan muhasebe birimlerinde, geçici veya kesin ödeme, iade, mahsup ve bunların muhasebeleştirilmesi işlemlerinde (her bir belge için) 1.2. Yıllık yevmiye sayısı kırk bini geçen muhasebe birimlerinde, geçici veya kesin ödeme, iade, mahsup ve bunların muhasebeleştirilmesi işlemlerinde (her bir belge için) 1.3. Banka teminat mektubu veya menkul değerlerin, kısmen veya tamamen ilgilisine iadesine ilişkin işlemlerde (TL) Yukarıdaki (1.1) ve (1.3) numaralı maddelerde belirtilen tutarlar; Maliye Bakanlığı Merkez Muhasebe Birimi, İstanbul İl Muhasebe Birimi ile Küçük ve Orta Ölçekli Sanayi Geliştirme ve Destekleme İdaresi Başkanlığı muhasebe birimlerinde 4, diğer merkez muhasebe birimleri, Ankara İl Muhasebe Birimi ile İzmir İl Muhasebe Biriminde 3 kat olarak uygulanır. 3. Merkezi yönetim kapsamı dışındaki idareler limitlerini kendileri belirleyebilirler. Ç- MERKEZÎ YÖNETİM HARCAMA BELGELERİ YÖNETMELİĞİ 1. Merkezî Yönetim Harcama Belgeleri Yönetmeliğinin 5 inci maddesi ve konuya ilişkin Tebliğde yapılan açıklamalara göre, özel kişiler tarafından düzenlenen faturaların kaybedilmesi halinde, noter onaylı fatura örneklerinin kabul edileceği parasal alt sınır D-TAŞINIR MALLARIN KAYITLARDAN ÇIKARILMASI 1. Taşınır Mal Yönetmeliği hükümlerine göre harcama yetkilisinin onayı ile kayıtlardan çıkarılacak taşınırlar için uygulanacak limitler, 1.1. Taşınırların kamu idareleri arasında bedelsiz devri ve satışında Taşınırların hurdaya ayırılmasında, imha ve terkin edilmesinde Taşınırların aynı kamu idaresine bağlı harcama birimleri arasındaki devrinde Yukarıda belirtilen limitler; kuruluş merkezleri ile Ankara, İstanbul ve İzmir İllerinde 3 kat olarak uygulanır. Sayfa 53

54 Cilt 1, Sayı 1 TABLO II Ö N Ö D E M E İ Ş L E M L E R İ A- HARCAMA YETKİLİSİ MUTEMEDİ AVANS SINIRLARI 1. Yapım işleri ile mal ve hizmet alımları için: (TL) 1.1. İllerde, kuruluş merkezlerinde, büyükşehir belediye sınırları içindeki ilçeler ve nüfusu i geçen ilçelerde Diğer ilçelerde Şehit cenazelerinin nakli, firari askerler, şüpheli, tutuklu veya hükümlü askerlerin sevki amacıyla Yabancı konuk ve heyetlerin ağırlanması amacıyla görevlendirilen mihmandarlara Bakanların katılacağı yurt dışı seyahatlerde kullanılmak üzere Mahkeme harç ve giderleri 5.1. Ankara, İstanbul ve İzmir il merkezleri için Diğer il ve ilçeler için Doğal afetler nedeniyle oluşacak ihtiyaçlar için İl dışına yapılacak seyahatte kullanılacak akaryakıt giderleri için Yakalanan yasadışı göçmenler ile sınırdışı edilecek şahıslar için kullanılmak üzere Türkiye Büyük Millet Meclisi Genel Sekreterliği ve Cumhurbaşkanlığı Genel Sekreterliği Yargılama Giderleri Posta ve telgraf giderleri (Yüksek Mahkemeler için) Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığına ait kadın konukevleri ve bağlı birimlerinden hizmet alan kadınların harçlıkları için Büyükşehir belediye sınırları içinde Diğer il ve ilçelerde B- ÖZEL BÜTÇELİ İDARELER AVANS SINIRLARI 1. Yükseköğretim Kurumları için: (TL) Sağlık, Kültür ve Spor Daire Başkanlıkları için Diğer birimleri için Ölçme, Seçme ve Yerleştirme Merkezi Başkanlığı mutemetlerine Yüksek Öğrenim Kredi ve Yurtlar Kurumu mutemetlerine Devlet Tiyatroları Genel Müdürlüğü mutemetlerine Küçük ve Orta Ölçekli Sanayi Geliştirme ve Destekleme İdaresi Başkanlığı mutemetlerine 5.1. Kuruluş merkezinde Merkez dışındaki birimlerde Devlet Opera ve Balesi Genel Müdürlüğü, Spor Genel Müdürlüğü, Türkiye Atom Enerjisi Kurumu ile Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Kurumu mutemetlerine 6.1. Kuruluş merkezlerinde Merkez dışındaki birimlerde Türk İşbirliği ve Koordinasyon Ajansı Başkanlığı mutemetlerine Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü, Karayolları Genel Müdürlüğü ile Maden Tetkik ve Arama Genel Müdürlüğü mutemetlerine Diğer Özel Bütçeli İdarelerin mutemetleri için C- MİLLİ İSTİHBARAT TEŞKİLATI AVANS SINIRLARI (TL) 1. Merkezde İstanbul, İzmir, Adana ve Diyarbakır illerinde Diğer illerde Sayfa 54

55 Ç- DIŞ TEMSİLCİLİKLER EMRİNE VERİLECEK AVANS SINIRLARI (TL) 1. Büyükelçilikler, Başkonsolosluklar ve Bakanlıklar ile bağlı ilgili ve ilişkili kuruluşların elçilikler ve konsolosluklar nezdinde bulunan müşavirlik ve ateşelikleri için 2. Yabancı ülkelerde NATO emrine verilen ve diğer ülkelere görevlendirilen Türk Silahlı Kuvvetlerine bağlı birliklerin ihtiyacı için bütçe imkanları ile mahallinden temini gereken alımlarda kullanılmak üzere, birliğin konuşlandığı yabancı ülkede bulunması halinde askeri ateşelik emrine, askeri ateşelik bulunmadığı takdirde olağanüstü durum nedeniyle birlik komutanlık karargahının dış temsilcilik olarak kabul edilerek bu maksatla görevlendirilecek mutemetlere 3. Bakım ve onarım maksadıyla yabancı ülkeye götürülen hava araçları için ihtiyaç duyulacak akaryakıt, havaalanı yer hizmeti vb. giderlerin yabancı ülkede karşılanması için görevlendirilecek mutemetlere 4. Uluslararası anlaşmalar ve Bakanlar Kurulu kararı gereğince yurt dışında bulunan Jandarma Genel Komutanlığına bağlı birliklerin ihtiyacı için bütçe imkanları ile mahallinden temini gereken alımlarda kullanılmak üzere, birlik komutanlık karargahının dış temsilcilik kabul edilerek bu maksatla görevlendirilecek mutemetlere D-ASKERİ DAİRE MUTEMET AVANSLARI 1.Milli Savunma Bakanlığı: 1.1.Tugay ve eşitine kadar olan askeri kurum ve kuruluşları için; (Askeralma bölge başkanlıkları ve askerlik şubesi başkanlıklarınca sadece firari erlerin sevkinde kullanılmak üzere ve Kuzey Kıbrıs Türk Barış Kuvvetleri Komutanlığına bağlı birlikler için 3 katı uygulanır.) (TL) Tümen ve daha üst birlikler ile eşiti kurum ve kuruluşlar için (Kuzey Kıbrıs Türk Barış Kuvvetleri Komutanlığına bağlı birlikler için 2 katı uygulanır.) Asker sevk ve celp dönemlerinde askerlik şubesi ve eğitim merkez k.lığı mutemetlerine asker sevki ile ilgili Askeri Hastane Baştabiplikleri Bir mutemet görevlendirilmesi durumunda Bakanlıkça izin verilen durumlarda birden fazla mutemet görevlendirilmesi durumunda (her bir mutemet için) Güvenlik nedeniyle yapılacak toplu nakiller için askeri daire mutemetlerine Gümrükten malzeme çekecek askeri birlik, kurum ve kuruluş mutemetlerine Milli Savunma Bakanlığı Harita Genel Komutanlığınca arazide harita alım ve yapım çalışmalarında görevlendirilen erbaş ve erlerin günlük yemek bedeli veya güçlendirilmiş yemek bedelinin, besleme desteği veren birliklere ödemelerinde kullanılmak üzere 2. Jandarma Genel Komutanlığı: 2.1. Bütçe uygulaması yapmayan ve bir başka birlik tarafından desteklenen tabur ve eşiti birlikler ile daha üst birlikler Bütçe uygulaması yapan tüm birlikler (il jandarma komutanlıkları hariç) İl jandarma komutanlıkları dan az ilçesi olan illerde ve daha fazla ilçesi olan illerde Sahil Güvenlik Komutanlığı: 3.1. Sahil Güvenlik Komutanlığı Karargahı, SG Bölge Komutanlıkları, SG İkmal Merkezi Komutanlığı SG Onarım Destek Komutanlıkları, SG İkmal Destek Komutanlığı, SG Hava Komutanlığı, SG Eğitim Merkezi Komutanlığı, SG Grup Komutanlıkları 4. Milli Savunma Bakanlığı, Jandarma Genel Komutanlığı ve Sahil Güvenlik Komutanlığı nda dağıtım ve terhis edilen (terhis mahiyetinde izne gönderilenler dahil) erbaş ve erler ile askerî öğrencilere yapılacak nakil ücreti ödemelerinde kullanılmak üzere Sayfa 55

56 Cilt 1, Sayı 1 TABLO III TÜMEN VE DAHA ÜST BİRLİKLER İLE EŞİTİ KURUM VE KURULUŞLAR 1. Merkezde: 1.1. Genelkurmay Başkanlığı, Milli Savunma Bakanlığı ve Kuvvet Komutanlıkları Karargahlarında Merkez Harcama Yetkisi Verilen Makamlar 2. Kara Kuvvetlerinde: 2.1. Ordu Komutanlıkları 2.2. Kolordu Komutanlıkları 2.3. Kadrolarında Rütbeleri Korgeneral ve Tümgeneral olan diğer Komutanlıklar ve Kurum Harcama Yetkilileri 2.4. KKK. Depolar, Fabrika ve Dikimevleri Komutanlığı 2.5. KKK. Depolar ve Fabrika Komutanlığı 2.6. Kara Harp Okulu Komutanlığı 2.7. Sınıf Okulları (Astsubay Sınıf Hazırlama Okul Komutanlıkları dahil) ve Eğitim Merkez Komutanlıkları 2.8. Ana Depo ve Ana Tamir Fabrika Müdürlükleri 3. Deniz Kuvvetlerinde: 3.1. Donanma, Kuzey Deniz Saha, Güney Deniz Saha ve Deniz Eğitim ve Öğretim Komutanlıkları Deniz Ana Üs, Deniz Üs, Filo, Grup ve Tersane Komutanlıkları 3.3. Kadrolarında Rütbeleri Koramiral ve Tümamiral Olan Diğer Komutanlık ve Kurum Amirlikleri 3.4. Deniz Harp Okulu, Deniz Lisesi ve Deniz Astsubay Meslek Yüksek Okulu Komutanlıkları 3.5. Deniz Bakım Onarım ve İstihkâm Komutanlıkları, Deniz İkmal Merkezi, İkmal Grup ve İkmal Destek Komutanlıkları ve Rıhtım İskele Onarım İstihkâm Tabur Komutanlığı 3.6. Onarım Destek Komutanlıkları, Deniz Kara Araçları ve İş Makinaları Fabrika Müdürlükleri 3.7. Eğitim Merkezi Komutanlıkları ve Deniz Ordonat Merkezi Komutanlığı 4. Hava Kuvvetlerinde: ve 2 nci Taktik Hava K.Komutanlıkları 4.2. Kadrolarında Rütbeleri Korgeneral ve Tümgeneral olan Komutanlık ve Kurum Amirlikleri 4.3. Hava Harp Okulu Komutanlığı 4.4. Hava İkmal Bakım Merkezi Komutanlıkları 4.5. Üs Komutanlıkları 4.6. Hava Kuvvetleri Komutanlığı Karargah Destek Kıtalar Grup Komutanlığı 5. Diğerlerinde: 5.1. İç Tedarik Bölge Başkanlıkları, Askeri Hastane Baştabiplikleri Sayfa 56

57 TABLO IV MUHASEBE KAYITLARINDAN ÇIKARILACAK ALACAKLAR sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanunun 106 ncı maddesi sayılı Vergi Usul Kanunu kapsamına giren amme alacaklarından tahsil imkansızlığı nedeniyle muhasebe kayıtlarından çıkarılacak tutar 1.2. Diğer amme alacaklarından tahsil imkansızlığı nedeniyle muhasebe kayıtlarından çıkarılacak tutar sayılı Kanunun 79 uncu maddesi hükmü gereğince, özel mevzuatındaki hükümler saklı kalmak üzere, idare hesaplarında kayıtlı olup 6183 sayılı Kanun kapsamında izlenen kamu alacakların dışında kalan; TL Zarurî veya mücbir sebeplerle takip ve tahsil imkânı kalmayan alacaklardan kayıtlardan çıkarılacak tutar 2.2. Tahsili için yapılacak takibat giderlerinin asıl alacak tutarından fazla olacağı anlaşılan alacaklardan kayıtlardan çıkarılacak tutar TABLO V KANUNİ FAİZ VE TEMERRÜT FAİZ ORANLARI 3095 sayılı Kanuni Faiz ve Temerrüt Faizine İlişkin Kanuna göre, yıllar itibarıyla uygulanması gereken kanuni faiz ve temerrüt faizi oranları: (Temerrüt faizi miktarının sözleşme ile kararlaştırılmamış olduğu hallerde, akdi faiz miktarı aşağıda belirtilen oranların üstünde ise temerrüt faizi, akdi faiz miktarından az olamaz.) 1.1/1/2014 tarihinden itibaren : 1.1. Kanuni faiz oranı sözleşme ile tespit edilmemişse, 1.2. Temerrüt faiz oranı Sözleşme ile tespit edilmemişse Ticari işlerde (27/12/2013 tarihli Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası Tebliği ile) 2. 1/1/ /12/2013 dönemi için 2.1. Kanuni faiz oranı sözleşme ile tespit edilmemişse, 2.2. Temerrüt faiz oranı Sözleşme ile tespit edilmemişse Ticari işlerde (20/12/2012 tarihli Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası Tebliği ile) 3. 1/1/ /12/2012 dönemi için 3.1. Kanuni faiz oranı sözleşme ile tespit edilmemişse, 3.2. Temerrüt faiz oranı Sözleşme ile tespit edilmemişse Ticari işlerde (29/12/2011 tarihli Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası Tebliği ile) Yıllık Oran (%) 9,00 9,00 11,75 9,00 9,00 13,75 9,00 9,00 17,75 TABLO VI ALINDI BİRİM FİYATLARI Örnek No Belgenin adı Ölçü Birimi Birim Fiyatı (TL) 6 Alındı Belgesi (Manuel) Cilt 11,5 Alındı Belgesi (Otokopili) Takım 0, Mahsup Alındısı Tahsildar Alındısı Cilt Cilt 14,5 14,5 12 Muhasebe Yetkilisi Mutemedi Alındısı Cilt 14,5 Bilgisayarlı Muhasebe Yetkilisi Mutemedi Alındısı Takım 0, Teslimat Müzekkeresi Gönderme Emri Döviz Gönderme Emri Cilt Cilt Cilt 19 14,5 14,5 Yukarıda tablo halinde birim fiyatı belirlenen alındılar ve diğer belgeler, talepte bulunan döner sermaye saymanlıkları ile genel bütçe dışındaki diğer kamu idarelerine hizmet veren muhasebe birimlerine satılabilir. Takım kelimesi 2 veya 3 nüsha halindeki tek bir alındıyı ifade etmektedir. Sayfa 57

58 Cilt 1, Sayı 1 MAAŞ HESABI PARAMETRELERİ ( ) Aylık Katsayısı 0, Taban Aylık Katsayısı 1, Yan Ödeme Katsayısı 0, Çocuk Yardımı Göstergesi 0-6 yaş (72 ay dahil) 500 Çocuk Yardımı Tutarı 0-6 yaş (72 ay dahil) 38,50 Çocuk Yardımı Göstergesi 6 üzeri yaş 250 Çocuk Yardımı Tutarı 6 üzeri yaş 19,25 Aile Yardımı Göstergesi 2134 Aile Yardımı Tutarı 164,31 Doğum Yardımı Göstergesi 2500 Doğum Yardımı Tutarı 192,50 Ölüm Yardımı Tutarı Memurun eşi veya çocuğunun ölümü halinde 731,48 Ölüm Yardımı Tutarı Memurun kendisinin ölümü halinde 1.462,96 ASGARİ GEÇİM İNDİRİMİ TUTARLARI Bekar 80,33 Evli eşi çalışmayan ve çocuksuz 96,39 Evli eşi çalışmayan ve 1 çocuklu 108,44 Evli eşi çalışmayan ve 2 çocuklu 120,49 Evli eşi çalışmayan ve 3 çocuklu 128,52 Evli eşi çalışmayan ve 4 çocuklu 136,55 Evli eşi çalışmayan ve 5 çocuklu üst sınır 136,55 Evli eşi çalışan ve çocuksuz 80,33 Evli eşi çalışan ve 1 çocuklu 92,37 Evli eşi çalışan ve 2 çocuklu 104,42 Evli eşi çalışan ve 3 çocuklu 112,46 Evli eşi çalışan ve 4 çocuklu 120,49 Evli eşi çalışan ve 5 çocuklu 128,52 Sayfa 58

59 EMEKLİLİK KESENEĞİ MATRAHINA EKLENECEK EN YÜKSEK DEVLET MEMURU AYLIĞINA UYGULANACAK ORANLAR Ek Gös ve yukarısı Ek Gös dahil-8400 hariç Ek Gös dahil-7600 hariç Ek Gös dahil-6400 hariç Ek Gös dahil-4800 hariç Ek Gös dahil-3600 hariç Diğerlerinde % 240 % 200 % 180 % 150 % 130 % 70 % 40 ÜCRETLİLERDE GELİR VERGİSİ TARİFESİ ( ) TL'ye kadar % TL'nin TL'si için TL, fazlası % TL'nin TL'si için TL, fazlası % ,-TL.'nin ,-TL.'si için ,-TL, fazlası % 35 DAMGA VERGİSİ ORANLARI Her türlü ihale kararları Binde 5,69 Mal ve hizmet alımları için yapılan ödemeler (avans olarak yapılanlar dahil) Binde 9,48 Maaş, ücret, gündelik, ikramiye, harcırah, tazminatlar (avans olarak yapılanlar dahil) Binde 7,59 Sözleşmeler Binde 9,48 ASGARİ ÜCRET TUTARLARI tarihleri arasında (Brüt) 1.071, tarihleri arasında (Brüt) 1.134,00 16 yaş altı ve 16 yaş üstü ayırımına tarihi itibarı ile son verilmiştir Sayfa 59

60 Üyelerimiz Aidatları İçin Banka Hesap Numaralarımız Ankara / Kızılay Şubesi I BAN NO. TR Hesap No Ankara / Başkent Şubesi IBAN NO. TR Şube Kodu 0330 Hesap No Ankara / Yenişehir Şubesi IBAN NO. TR Hesap No Ankara / Beşevler Şubesi IBAN NO. TR Şube Kodu 799 Hesap No Sayfa 60

61 MAHUZDER Fax : Şehit Adem Yavuz Sokak No:11/8 Kızılay / Ankara 0 (312) webmaster@malihizmetler.org.tr Sayfa 61