Kısa Vadeli Para Politikası Aracı Olarak Faiz Düzleştirme Kuralı: Teorik ve Metodolojik Yaklaşım

Ebat: px
Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "Kısa Vadeli Para Politikası Aracı Olarak Faiz Düzleştirme Kuralı: Teorik ve Metodolojik Yaklaşım"

Transkript

1 Kısa Vadeli Paa Poliikası Aacı Olaak Faiz Düzleşime Kualı: Teoik ve Meodolojik Yaklaşım Buak DARICI Öze Bu çalışmanın amacı faiz düzleşime kualını eoik ve meodolojik açıdan oaya koyaak lieaüdeki yeini gösemeki. Mekez Bankalaının ana hedefi fiya isikaını sağlamak ikincil amacı ise finansal isikaın sağlanması ve südüülmesidi. Bu süeçe faiz düzleşime kualı paa poliikasının finansal isika sağlaması süecinde köpü göevi gömekedi. Faiz düzleşime kualı kısaca, kısa vadeli faiz oanının, finansal sesi oaya koyan azulanan faiz oanındaki değişime göe kısmi olaak yavaşça ayalanması süecidi. Faiz düzleşime kualının aksine Klasik Taylo Kualı ve diğe üevlei kısa vadeli faizin geçekeki haekeini açıklamaka başaılı yaklaşımla değildi. Faiz düzleşime kualı, güven unsuunun sağlanması ve finansal sesin azalılmasında güçlü bi aaçı. Anaha Kelimele: Faiz Düzleşime Kualı, Paa Poliikası, Finansal İsika JEL Sınıflaması: E58, E52, E44 Absac - Inees Rae Smoohing Rule as a Sho em Moneay Policy Tool: Theoeical and Mehodological Appoach The aim of his sudy is o display he place of inees ae smoohing ule in lieaüe by means of heoy and meodoloji. While he pimay aim of Cenal Banks is o mainain pice sabiliy, hei seconday aim is o mainain and susain financial sabiliy. Inees ae smoohing is seving as a bidge in he pocess of moneay policy o mainain financial sabiliy. The inees ae smoohing ule is a gadually paial adjusmen pocess of he sho em inees ae due o he change in he desied inees ae which shows financial sess. Conay o he inees ae smoohing ule, classical Taylo Rule and ohe deivaives ae no successful appoaches in explaining he acual movemen of sho em inees ae. The inees ae smoohing ule is a poweful ool fo mainaining confidence and educing financial sess. Key Wods: Inees Rae Smoohing, Moneaay Policy, Financial Sabiliy. JEL Classificaion: E58, E52, E44 Yd. Doç. D., Balıkesi Ünivesiesi, Bandıma İkisadi ve İdai Bilimle Fakülesi BDDK Bankac l k ve Finansal Piyasala Cil:4, Say :2,

2 1. Giiş Finansal Sisemin kendi içinde isikasızlığa gime eğiliminde olmasına bağlı olaak kamusal müdahale geekmekedi. Bu müdahalenin en önemli ayağı ise Mekez Bankalaının yüümeke olduklaı paa poliikalaıdı. Bu nedenle Mekez Bankalaı paa poliikası uygulamalaında fiya isikaı yanında finansal isikaı da amaçlamaka ve poliikala üemekedile. Bu paalelde lieaüde paa poliikasının finansal isikaı sağlama gücüne yönelik analizlede önemli yei olan, paa poliikası ve finansal isika aasında önemli bi köpü göevi göen faiz düzleşime kualı da Mekez Bankalaı aafından kullanılan önemli bi aaç olmakadı. Mekez Bankasının finansal piyasaladaki sesi ve duumu yansıacak şekilde oluşuacağı faiz düzleşime modelinde amaç, piyasaladaki aşağı ve yukaı yönlü kıılmalaı azalaak ve isikalı bi kısa vadeli faiz seisi oluşuaak piyasa kaılımcılaının beklenileini olumluya çeviip, finansal isikaın oluşmasına ve südüülmesine kakı yapmakı. Mekez Bankasının uygulamaya koyacağı diğe paa poliikası aaçlaının meydana geieceği çaı alında faiz düzleşime kualı, oluşuulmaya çalışılan isikalı finansal siseme kakı yapmanın yanında, özellikle dinamik bi yapısı olan finansal isikaın südüülmesi bağlamında önemli bi aaç olaak oaya çıkmakadı. Bu nedenle faiz düzleşime modeli, modelde ye alacak ekonomik ve finansal değişkenlede meydana gelen değişmelee ve oynaklığa (volailiy) göe finansal sisemin sağlıklı ve isikalı bi şekilde faaliye gösemesi için kullanılmakadı. Kullanılan finansal değişkenlein fiya düzeylei değil isikasızlık unsuu yaaacak şekildeki haekelei dikkae alınmakadı (Issing, 2003). Aşıı oynaklıkla izlenmeke ve kısa vadeli faiz seisindeki düzleşme ile bu haekelein önüne geçilmeye çalışılmakadı. Ayıca, bu kualın ilgili ülke için geçeli olması, yani modelin anlamlı paameele üemesi, Mekez Bankasının uygulamada finansal isikaı, fiya isikaının yanında bi amaç olaak hedeflediği ve bu aacı kullanmaka olduğuna dai önemli bi gösege olmakadı. Bu çalışmanın amacı, finansal isikaın sağlanması açısından önemli bi aaç olan faiz düzleşime kualının eoik ve meodolojik açıdan oaya koymakı. Bu amaçla, yapılan giişin adından ilk olaak paa poliikası ve finansal isika 40 Buak DARICI

3 aasında önemli bi köpü göevi göen faiz düzleşime kualının çıkış nokası ve emeli olan Klasik Taylo Kualı açıklanacakı. İkinci olaak Klasik Taylo Kualının gelişimi ile oaya çıkan bekleyiş ve hedef değe eklenili basi faiz kualı ile öük eel faiz kualı açıklanacakı. Üçüncü olaak, Klasik Taylo Kualında yaşanan gelişmelein adından ulaşılan ve bu çalışmanın emelini oluşuan faiz düzleşime kualı oaya koyulacak, bu kuala yönelik eleşiile ve kualın gelişimi hakkında bilgile veileceki. Son olaak ise, faiz düzleşime kualının avanajlaı açıklanacak ve bu kual ile ilgili lieaü özeleneceki. 2. Klasik Taylo Kualı Taylo kualı genel anlamıyla, enflasyon ve çıkıdaki değişime göe paa ooiesinin faiz poliikasını nasıl ayalaması geekiğini göseen basi bi kualdı. Paasal ekonomile için paa ooiesinin faiz poliikasını ekonomideki hangi gelişmelee göe ve nasıl oluşuduğu önem az emekedi. Genel kabul gömüş kual, paa poliikasının makoekonomik kıılmalaı, fiyala ve büyümedeki dönemsel dalgalanmalaı içeecek şekilde bi kuala dayalı olması, ekonomik isikaı göz önünde bulunduması geekiği şeklindedi (Ophanides, 2007). İyi bi faiz poliikası kualı ana değişkenle olaak fiya düzeyi ve eel gelideki değişimlee epki veecek şekilde oluşuulmalıdı (Taylo, 1993). Taylo kualına göe çıkı ve enflasyonun değeleinde meydana gelen kısa dönemli sapmala, paa ooielei aafından kısa dönemli faiz oanlaı değişikliği ile oadan kaldımalıdı. Taylo kualına göe bu şekilde oluşuulacak bi kual anlamlı sonuç veeceki. Ancak kısa dönemli faiz oanının ilgili değişkenle üzeinde ekisi, uzun dönemde mümkün değildi. Bu nedenle izlenecek poliikada kısa dönem faiz oanlaı, belilenecek faiz kualında kullanılmalıdı. Taylo kualını şu şekilde genellemek mümkündü: * * ( z z ) (1) 1 nolu eşilike kısa vadeli faiz oanı, * kısa vadeli faiz oanı için ilgili dönemde baz alınan (hedeflenen) değei simgelemekedi. z ve z * ise sıasıyla modele ye alacak değişkenlein ilgili dönemdeki değei ve hedeflenen değeidi. Bu genel ifadeye bağlı olaak Taylo kualını; * * * k ( ) k y ( y y ) (2) Kısa Vadeli Paa Poliikası Aacı Olaak Faiz Düzleşime Kualı: Teoik ve Meodolojik Yaklaşım 41

4 şeklinde genellemek mümkündü (Ophanides, 2007). 2 nolu denklemde enflasyon oanını ve y * çıkıyı ifade emekedi. ve * y ise sıasıyla, enflasyon ve çıkığının beklenen hedeflenen değeleidi. Buna göe kısa dönemli faiz oanı, enflasyon ve çıkının beklenen - hedeflenen değeleinden sapması duumuna (feedback) göe epki veecek bi kual oluşumakadı. Hedeflenen azu edilen (desied inees ae) faiz oanı olan ın sabi olması vasayımında, ki eel faiz ve beklenen - hedeflenen enflasyonun oplamı olaak kullanılmakadı, enflasyonun beklenen - hedeflenen değeden poziif (negaif) yönlü sapması ve çıkı açığının (fazlasının) (çıkı açığı buada beklenenden - hedeflenenden sapma şeklinde anımlanmakadı) oluşması duumunda kısa dönemli nominal faiz oanı aıılmalıdı (azalılmalıdı). Teoik olaak, kısa vadeli faizlede yapılan bu şekildeki bi ayalama meydana gelen sapmalaı oadan kaldıma gücüne sahipi. Bu genel açıklamalaın adından Klasik Taylo Kualı nı şu şekil ifade emek mümkündü (Gelach-Kisen, 2004) 1. k y y k (3) 2 3 nolu denklemde ve y sabii. Taylo (1993) de dö çeyek dönem önceki enflasyon olaak kullanılmış ve hesaplanmışı. Ayıca y da beklenen - hedeflenen değil, end eel GSYİH dı. Kısa vadeli faiz kualında ye alan y ise, çıkının end eel GSYİH den sapmasının yüzde değei olaak anımlanmışı. k ve k y enflasyon ve çıkıdaki sapmalaa ai kasayılaı vemekedi. Klasik faiz poliikası 3 nolu denklemde de ekonomideki kısa dönemli değişime epki vemeli ve ilgili değişkenlein değeleindeki sapmayı oadan kaldımaya yönelik kullanılmalıdı. Ancak bu kual ile ilgili lieaüde, paasal akaım süeci, mako ekonomik işleyiş mekanizması ve poliika gecikmelei açısından aışmala bulunmakadı. 1 Buada veilen denklem için Taylo (1993) yeine Gelach-Kisen (2004) e aıfa bulunulmasının nedeni ilgili denklemin daha açık olaak göseilmesidi. Ek olaak 3 nolu model akamsal değeleden aındıılaak akaılmışı. y ( y y ) / y Buak DARICI

5 3. Bekleyiş ve Hedef Değe Eklenili Basi Faiz Kualı (Fowad-Looking Rule) Poliika kaalaı sonucu oluşan faizin seyini am olaak oaya koymak açısından sınılı bi yaklaşım olaak göülen Klasik Taylo Kualının, gelişiilmeye ihiyacı vadı. Klasik Taylo Kualı nın gelişiilmesi ve bu şekilde kullanılması, Mekez Bankalaının faiz poliikalaının anlaşılması için daha anlamlı olacakı. Yapılan çalışmalaın biçoğu, belilediği faiz kualında Taylo (1993) ü emel almış, enflasyon ve çıkının gecikmeli ya da dönemindeki değeini bağımsız değişken olaak kullanmışı. (Bkz. Woodfod (2001), Bullad ve Mia (2000), Ophanides ve Wieland (2000), Ophanides (2004)). Bekleyiş ve hedef değe eklenili faiz kualı ise ilgili değişkenlein gelecek dönemdeki değeleini (beklenen ve hedef) içemekedi. Ancak ilgili bu kualı Taylo (1993) kualının özel bi üü olaak değelendimek mümkündü. Çünkü geleceke oluşacak enflasyonun ahminin de, enflasyonun gecikmeli değei ve çıkı açığının gecikmeli değei yeeli isaisiki sonuçla veebilmekedi (Claida, vd., 2000). Taylo kualına göe oluşuulan modellein kasayılaı poliika yapıcıla için eksik bi gösege olabilmekedi. Geçmiş değelee ya da dönemine göe oluşuulan bu modelin kasayılaı, gelecek değelee göe oluşuulan modele göe, poliika yapıcılaın epkileinde yeesizliğe neden olabilmekedi. Ayıca ilgili değişkenlein gelecek değelei göz önüne alınaak oluşuulacak bi faiz kualı, Mekez Bankalaı için daha büyük bi vei seinin göz önünde bulunduulmasını sağlayacağı için kual daha ekin olabilmekedi (Claida, vd., 2000). Claida, vd. (2000) aafından anımlanan 4 nolu faiz kualı denkleminde, döneminde bekleyiş eklenili hedeflenen nominal faiz oanını gösemekedi. ise ilgili dönem için azulanan (desied) nominal faiz oanıdı. Diğe değişkenle ise denklemde sıasıyla,, k fiya seviyesinin döneminden +k dönemine kada olan değişimini simgelemeke ve ise hedeflenen enflasyon düzeyini gösemekedi.,k da gelide döneminden +k dönemine kada meydana gelen oalama çıkı açığını simgelemeke ve çıkı açığı ise geçekleşen geli ile hedeflenen geli düzeyi aasındaki fak şeklinde anımlanmakadı. Ayıca beklenen değelei ve ise nin a eşi olmasını sağlayacak vei seini sembolize emekedi. Bu vei Kısa Vadeli Paa Poliikası Aacı Olaak Faiz Düzleşime Kualı: Teoik ve Meodolojik Yaklaşım 43

6 sei ise, enflasyonun ve çıkı (geli) açığının, hedeflenen değeleine eşi olması şeklinde anımlanmaka ve bu duumun oluşması halinde hedeflenen faiz oanı azulanan faiz oanına eşi olmakadı; E /, k /, q (4) 4 nolu denkleme göe, dönemindeki bekleyiş eklenili hedeflenen faiz oanı, beklenen enflasyon oanı ile hedeflenen enflasyon oanı aasındaki faka, beklenen çıkı açığına ve azulanan faiz oanına bağlıdı. Beklenen enflasyonun hedeflenen değeden büyük olması ve (veya) çıkı açığının bulunması duumunda bekleyiş eklenili hedeflenen faiz oanının yukaı yönlü ayalanması geekmekedi (aynı şekilde esi duum da geçelidi). Beklenen enflasyonun hedeflenen enflasyona eşi olması ve çıkı (geli) açığının olmaması duumunda ise koşulu sağlanmakadı. Ancak 4 nolu denklemdeki gibi bi kual belilemek paa poliikası yapıcıla için avanajlı olmasının yanında, bazı sakıncalaı da beabeinde geimekedi. Bu şekildeki bi kuala bağlı faiz oanı, ekonomik konjonkü ile bilike, ve nin aldığı değelee ve işaelee bağlı olaak dalgalanma göseebilmekedi (Claida, vd., 2000). 4. Öük (Implied) Reel Faiz Kualı Bekleyiş ve hedef değe eklenili basi faiz kualının daha gelişiilmişi olaak, öük (zımni) eel faiz kualı göseilebili. Bu faiz kualında sisem dışında (ex-ane) belilenen bi hedef eel faiz oanı kullanılmakadı. Bu faiz oanının duağan ve uzun dönemde paasal olmayan faköle aafından belilendiği vasayılmaka ve bi sabi olaak kabul edilmekedi (Claida, vd., 2000). Sabi olan ve paa poliikasından ekilenmeyen bu eel faiz, modelin ana emelini oluşumakadı. İlgili faiz kualının uzun dönem değei ise 5 ve 6 nolu denklemledeki gibidi; 44 Buak DARICI

7 E, k / (5) (6) * Öncül (ex-ane) olaak belilenen ve sabi kabul edilen eel faiz oanına, yine ilgili değişkenlein beklenen ve hedeflenen değeleine göe oluşuulmuş yapının eklenmesi ile elde edilen öük (zımni) eel faiz oanı kualı 7 nolu denklemdeki gibidi; E / E / (7) 1, k, q Kısa dönemde 7 nolu denklem şeklinde olan öük eel faiz kualı, Uzun dönemde dönemindeki öük eel faiz oanına, dönemindeki geçekleşen nominal faiz oanına ve beklenen enflasyon oanına bağlıdı 3. Uzun dönem hali ile öük eel faiz kualı 5 nolu denklemdeki gibidi. E, k / (8) 7 nolu öük eel faiz kualına göe, beklenen ve hedeflenen enflasyon aasındaki faka ve çıkı açığındaki değişmeye göe değe üeecek, değişim göseeceki. Aynı zamanda bu değein büyüklüğü de nin 1 den büyük ya da küçük olmasına göe ve nin alacağı değee göe değişeceki. Denklem de açıkça göüldüğü gibi =1 ve =0 olması duumunda dönemindeki bekleyiş eklenili öük eel faiz, hedef eel faiz oanı ye eşi olan bi sabi olacakı. 3 Buada vei seinin oluşması ile bilike beklenen enflasyon oanı geçekleşen enflasyon oanına eşi olacağı vasayılmışı. Aynı şekilde vei seinin geçekleşmesi ile beklenen çıkığı açığı ve geçekleşen çıkığı açığı da bibiine eşi olacakı. Bu duumda 1 E, k / E, q / ilgili bu yapı uzun dönemde oadan kalkacağından eşiliği sağlanmış olacakı. Bu da uzun dönemde öük faiz kualı eşiliğini vemekedi. Kısa Vadeli Paa Poliikası Aacı Olaak Faiz Düzleşime Kualı: Teoik ve Meodolojik Yaklaşım 45

8 7 nolu modele göe faizlein beklenmeyen bi şekilde düşüğü vasayımı alında, faiz oanının nasıl isikalı ya da isikasız seyi izleyeceğini şu şekilde açıklamak mümkündü; faizlede ilk olaak dışsal bi şok ile bilike ani düşüş yaşandığını vasayılsın 4. Bu duumda ekonomik büyüme ve enflasyon da ama eğilimine gieceki. İkinci aşamada eğe 7 nolu denklemde >1 ise bu duumda kuala bağlı olaak hedeflenen eel faizde yukaı yönlü anlamlı bi kayma olacak ve nominal faizlede eski seviyesine doğu yükseleceki. Sonuç da faiz oanlaı isikalı seyine devam edebileceki. 1 duumunda ise, yukaıdaki süece es olaak (ilgili paamee eksi değe alacağından) hedeflenen eel faizde aşağı yönlü bi kayma yaşanacak, bu duum da nominal faizlein daha da aşağı kaymasına neden olacak, sonuç olaak da faiz oanlaı isikasız hale gelmeye başlayacakı. Bu ü bi süeç, beklenen çıkı açığı kasayısı olan için de geçelidi. >0 olması duumunda, ki çıkı açığı geçekleşen çıkıdan hedeflenen çıkının çıkaılması şeklinde anımlanmışı, çıkıdaki aış sonucu eel faizle de aacak ve ilk aışın ekisi oadan kalkacakı. 0 olması halinde ise, çıkıdaki aış sonucu eel faizle aşağı yönde haeke edecek bu da çıkı ve faizdeki haekei daha da hızlandıacak, sonuç olaak da faiz oanlaı isikasız bi seyi izleyeceki. =0 ve =0 olması duumunda ise faizlein isikasız seyemesinin nedeni, geli ve enflasyonda aşağı ve yukaı yönlü haekelein ekisinin kual aafından oadan kaldıılamamasıdı Faiz Düzleşime (Smoohing) Kualı 4 nolu denklemdeki gibi bi faiz kualı 6 ve bu kualın daha gelişmiş hali olan 7 nolu model, Klasik Taylo Kualı gibi, geçeke faiz oanlaındaki değişimi ve haekei açıklamak için sınılaı da ve aşıı basileşiici bi kual oaya koymakadı. Faiz Düzleşime kualı ise, faizin geçekeki seyini yakalamaka daha başaılı bi yaklaşım olaak oaya çıkmakadı. 4 Çıkış nokası olaak böyle bi vasayımın yapılmasının nedeni; faizlein dışsal bi şok kaşısında, 7 nolu modele bağlı olaak eka isikalı hale nasıl gelebildiğini gösemeki. Model içinde faizlein, dışsal bi şok dışında yine enflasyon ve çıkı açığına bağlı olaak değişim gösediğine dikka edilmelidi. Bu nokada amaç, 7 nolu modelin faizlein eka isika kazanmasındaki yaaını vugulamak, gösemeki. 5 Açıklanan bu süece, ekonomide meydana gelen bi şok da neden olabili. Bu duumda da ilgili değişken paamee değeleine göe süeç geçeliliğini kouyacakı. 6 Mekez Bankalaı için oluşuulan bi eaksiyon fonksiyonu eacion funcion olaak da anımlanabili 46 Buak DARICI

9 Lieaüe bakıldığında faiz düzleşime modeli ile ilgili iki ana yaklaşımın olduğu göülmekedi. İlk olaak oaya aılan yaklaşım Mekez Bankalaının paasal büyüklüklei ya da faiz oanlaını hedef alması emelindedi. Buna göe; Mekez Bankalaı faiz oanlaını düzleşieek, gelecekeki faizlein ahminini kolaylaşıacak bi yol oluşumakadı. Kısa vadeli faizlele ilgili önsel bi düzleşime oanının belilenmesi, faizlein isikalı haeke emesini sağlamakadı (1997). İkinci ve daha yeni yaklaşıma göe de, Mekez Bankalaı belilediklei hedef (azu edilen) faiz oanına göe, ki bu faiz oanı belilenmiş mako ekonomik değişkenlee göe haeke eden bi faizdi, kısa vadeli faizlei ayalama yoluna gidele. Bunu geçekleşiiken de oluşuulan faiz düzleşime modeline bağlı olaak, faizlei düzleşimeye yani hedef faizdeki değişimin sadece belili bi oanını ilgili dönemde; kalan kısmını ise diğe dönemlede geçekleşen faiz oanı üzeine yansımaya yönelile. Faiz düzleşime kualının diğe kuallaa oanla faizin geçek seyini açıklama açısından başaılı olmasını sağlayan üç neden bulunmakadı. Bunladan ilki, ilk iki kual da, asyonel piyasa vasayım alında, dönemindeki faiz oanının anında hedeflenen değeine eşileneceğini vasaymaka ve Mekez Bankalaının faiz oanlaını düzleşimeye yönelik poliikalaını göz adı emekedi. İkinci olaak ise, açıklanan iki kualda da faiz oanlaındaki üm değişikliklei Mekez Bankalaının, ekonomik koşulladaki değişime sisemik epkisi olaak kabul edilmekedi. Ekonomik koşulla hakkındaki yanlış ahminle dışında, belilenen faiz kualı, poliika eylemleinde hiçbi assallığa izin vememekedi. Son olaak ise, he iki kual da Mekez Bankalaının faiz oanlaı üzeinde am bi konole sahip olduğunu ve faiz oanını hedeflenen düzeyde umak konusunda başaılı olacağı vasaymakadı (Claida, vd., 2000). Faiz düzleşime (smoohing) kualında ise, yukaıda sayılan vasayımladan ilki kaldıılmaka ve döneminde geçekleşen faiz oanı şu şekilde anımlanmakadı; 1 (1 ) (9) Kısa Vadeli Paa Poliikası Aacı Olaak Faiz Düzleşime Kualı: Teoik ve Meodolojik Yaklaşım 47

10 9 nolu denklem geçekleşen faiz oanının hedef değe ve bi dönem gecikmeli değeine göe oluşuğunu ve haeke eiğini gösemekedi. Buada sıfı oalamalı dışsal faiz şokunu simgeleyen haa eimidi. Bu kuala göe, p 0 olması halinde Mekez Bankası kısa dönem faiz oanını, faizin bi önceki dönemdeki ve azulanan (desied) değeindeki değişime göe ayalayacakı. Değişimin olduğu dönemde kısa vadeli faiz oanı, kısmi ayalama kasayısı p nun alacağı değee ve mako ekonomik değişkenlee göe uyalanmış azulanan faiz oanına göe kısmi olaak uyalanacakı. Bu süeçe faiz oanı kısmi ayalama kasayısına göe düzleşeceki (smoohing) (Claida, vd., 2000). Kısmi ayalama kasayısının ( p 0 ) olması duumunda ise, kısa vadeli faiz oanı dönemindeki mako ekonomik duuma göe ilgili dönemde am uyalanacakı (Rudebusch, 2002). Son olaak =1 olması duumunda ise, oluşuulan faiz kualına göe bi ayalama yapılmayacak faiz oanı assal haeke eme eğiliminde olacak, bi önceki dönemdeki değeine göe değe üeeceki. Yukaıda açıklanmaya çalışılan kısmi ayalama süeci aynı zamanda faiz düzleşime kualı olaak adlandıılmakadı. Böyle bi eşleşmenin nedeni ise, kısmi ayalama süecinde kısa vadeli faiz oanının, azulanan faiz oanındaki değişime göe daha az oynak (volailiy) hale gelmesidi. 9 nolu kualda kasayısı, faiz oanlaındaki değişimin düzleşiilme deecesini oaya koyan bi gösege olaak kullanılmakadı. 9 nolu kual diğe ismi ile kısmi ayalama denklemi 7 nolu bekleyiş eklenili faiz oanı kualı ile bileşiildiğinde, Mekez Bankalaı için bi eki epki fonksiyonu (eacion funcion) elde edili 7. Aynı zamanda oluşuulacak bu fonksiyon dönemindeki geçekleşen değele üzeinden ifade edileceği için ilgili değişkenle E, k, k ve E x, k x, k koşulunu sağlamakadı. Yani beklenen değele geçekleşen değelee eşii. Buna göe eki epki fonksiyonunu şu şekilde elde emek mümkündü; 7 Bunun için * * * ise eşiliğinden yaalanılacakı. 48 Buak DARICI

11 E /, k /, q (10) * * *, k, k (11) * * * *, k, k (12) * 1, k k * *, (13) ise, ilgili kual; * *, k k 1 1 ) 1, ( (14) 8 Şeklindedi. Nihai olaak ulaşılan 14 nolu epki fonksiyonunda ( 1) ek eim olaak vasayılmaka ve değeinin va olması duumunda ise nin ahmin sonuçlaından elde edilebileceği ifade edilmekedi (Claida, vd., 2000). kasayısının içediği anlamı oaya koymaya yönelik olaak bu nokada ek açıklama yapmaya ihiyaç vadı. 15 nolu denklemde eka göseilen Klasik Taylo Kualına göe; k y y k (15) k k k y y (16) Elde edili. Reel faizin 17 nolu denklemdeki şekilde anımlanması ile bilike ise; k (17) 8 Son olaak ulaşılan 14 nolu kualdaki haa eimini, ahmin haalaını ve vei seindeki eksikliklei içeecek şekilde, şöyle anımlamak mümkündü; 1 p, k E, k /, q E, q / E 1 1, k, q L 1z 0 * * Uygulamalı çalışmalada, 11 nolu denklemdeki ( ) eimi ahmin sonuçlaında, eel faiz olaak sabie ye almaka ve kual (eki epki fonksiyonu) 11 nolu denklemden üeilmekedi. Böyle bi yaklaşım sonucunda bi şey değişmemeke ancak ahmin kolaylığı sağlanmakadı. bkz. Rudebusch (2002), Kisen (2004), Diffill, vd. (2006). Kısa Vadeli Paa Poliikası Aacı Olaak Faiz Düzleşime Kualı: Teoik ve Meodolojik Yaklaşım 49

12 k k y y (18) 18 nolu denklemdeki ifadeye ulaşılı 9. Reel faiz yapılacak ahminlede kendini sabie göseeceğinden, daha sadeleşiilmiş olaak Klasik Taylo kualı 19 nolu denkleme indigenebili (Gelach-Kisen, 2004); k k y y (19) 19 nolu modelde sadeleşiilmiş hale geiilen Klasik Taylo Kualına göe enflasyon veya çıkı açığından kaynaklanan yukaı ya da aşağı yönlü bi şok, kasayı değeleine bağlı olaak k,k y, ilgili dönemde diek olaak Mekez Bankalaı aafından kısa vadeli faizlee yansıılacak ve şokun ekisi oadan kaldıılmaya çalışılacakı. Uygulanan poliikanın bu şekilde sümesi vasayımıyla da faiz de ani kıılma ya da dalgalanmala yaşanacak ve poliik süeduum (poliical ineial) söz konusu olmayacakı 10. Böyle bi yaklaşım aynı zamanda piyasa oyunculaı aafından kısa vadeli faizlein izleyeceği seyin önceden ahmin edilmesini güçleşiecek, bu da faizledeki ani haekelei hızlandıan bi eki yaaabileceki. Faiz düzleşime kualına göe haeke eden Mekez Bankası ve paa poliikası alında ise bu ekile meydana gelmeyecek ve faiz seyi isikalı haeke edeek düzleşme eğiliminde olacakı. Faiz düzleşime kualının avanajlaına vugu yapan çalışmala aasında Goodha (1999), Levin, Wieland ve Williams (1999), Amao ve Laubach (1999), Claida, vd. (2000), Sack ve Wieland (2000) saymak mümkündü. Açıklanmaya çalışılan nedenlee bağlı olaak, ilk iki kualın çok kısılayıcı olması sonucu, Klasik Taylo kualının gelişiilmiş hali 14 nolu denklemde ifade edilmişi. Bu nokada ise, 11 nolu eki epki fonksiyonu denklemi, 14 nolu denklem ile yeniden düzenlenise 20 nolu denkleme ulaşılacakı; 9 Reel faizin kendini sabie gösemesi ile beabe sabi eim dışsal değişken (insumen vaiable) olaak, ahmin süecinde ye alacağından, bi nevi modelde zimni olaak vaolduğu kabul edilmiş olacakı. Sabi eimin dışsal değişken olaak kullanıldığı çalışmala için bkz. Claida,Gali ve Gele, (2000), Rudebusch, (2002), Diffill vd., (2006). Çok az sayıda çalışmada ise sabi, modelde içsel olaak ye almış; ancak ahmin sonuçlaında göseilmemişi. Önek olaak bkz. Kisen, (2004). 10 Poliik süeduum, Mekez Bankasının yüümeke olduğu paa poliikasının önceden ahmin edilebili ve belili bi kual dahilinde yüüülmesi sonucundan meydana gelen duumdu. Diğe bi deyişle, paa poliikasının izleyeceği yol konusunda belisizlik ya yoku ya da çok azdı. 50 Buak DARICI

13 , k k 1 1 ), ( (20) Hedeflenen eel faizin sabi şeklinde 20 nolu denklemde yani kualda ye alması ile bilike;, k k 1 1 ), ( (21) İlgili kual, son şekli olaak 21 nolu denklemdeki halini alacakı. Faiz düzleşime kualının nihai hali olan bu kual aynı zamanda Mekez Bankalaı için eki epki fonksiyonunu vemekedi. Bu nokada, faiz düzleşime kualı ile Klasik Taylo Kualını kaşılaşımak ve kasayısının anlamını daha ne olaak oaya koymak mümkün olmakadı. 21 nolu denklemde göüldüğü üzee kualdan gelen kısım,, k, k, Klasik Taylo Kualından faklı olaak, faiz oanı üzeine ilgili dönemde sadece ( 1 ) kada yansıılmakadı. Yani kısa vadeli faiz oanının alacağı değe bi önceki dönemki değei ve kualdan gelen kısım oplamı şeklinde oluşmakadı 11. Sonuç olaak döneminde meydana gelen bi şok 12, ilgili dönemde kısa vadeli faiz oanı üzeinde sadece ( 1 ) nun alacağı değe kada yansıılacakı. Meydana gelen şokun geiye kalan kısmı ise, ( /1 ) nun alacağı değee bağlı olaak, diğe dönemlede aynı oanda yansıılacakı 13. Kısmi ayalama kasayısı olaak adlandıılan kasayısının değeinin büyümesi faiz düzleşimenin deecesinin aması anlamına gelmekedi. Bu kasayının 1 e eşi olması ya da limie 1 e yaklaşması duumunda ise, faiz seisi assal yüüyüş (andom walk) segileyecek yani isikasız (unsable) bi seyi göseeceki (Rudebusch, 2002). Bu duumda, piyasa oyunculaının kısa vadeli faiz oanı hakkında ahmin yapma şansı çok düşecek ve Mekez Bankalaının izleyeceği paa poliikasının başaı şansı azalabileceki (Goodfiend, 1991) , da meydana gelen bi değişme. 12 Mekez Bankası epki fonksiyonu olan k, k 13 * Ayalamanın amamlanacağı ilgili dönem sonu iibaiyle oplamda = eşiliği sağlanacakı. lag mean olaak anımlanan (ρ/1-ρ) için daha ayınılı bilgi için bkz. Geene, William H. (1997). Kısa Vadeli Paa Poliikası Aacı Olaak Faiz Düzleşime Kualı: Teoik ve Meodolojik Yaklaşım 51

14 Kısa vadeli faiz oanında yaşanan yavaşça (gadually) uyalanma (adjus) ( 1 0 ) anlamına gelen bu duum, kısa vadeli faiz oanının düzleşmesini (smoohing) ve seinin isikalı olmasını sağlayacakı. Ayıca böyle bi poliikanın izlendiğinin piyasa oyunculaı aafından bilinmesi ve gelecek dönemle için bekleninin bu yönde oluşması ile bilike (kısa vadeli faiz oanlaının ahmin edilebilmesi), bugünkü oplam alep ve az üzeinde büyük eki yaaılacakı. Kısa vadeli faiz oanlaının düzleşmesi ile bilike de Mekez Bankalaı makoekonomik dalgalanmala üzeinde konol sağlayabileceki (Rudebusch, 2002). Bu süeçe, finansal değişkenledeki oynaklıkla da kısa vadeli faiz oanlaındaki düzleşme ile bilike azalmaya da başlayacakı. Ancak yukaıda anlaılan poliik süeduum (poliical ineia) şeklindeki faiz oanı düzleşime kualının opimal olaak uygulanabilmesi için, özel seköün yani piyasa kaılımcılaının gelecek dönemle için bu yönlü bi bekleniye sahip (fowad-looking) olmasının yanında, Paa poliikası yapıcılaının bu ü bi poliikayı südüebilecek kedibilieye sahip olması da geekmekedi 14. Yaalaı yanında, faiz düzleşime kualının Klasik şekli olaak ifade edilebilecek 21 nolu denklemde, ihmal edilen (omied) değişkenle bulunmakadı. Mekez Bankalaı için eki epki fonksiyonu olan Klasik faiz düzleşime kualı fonksiyon yapısı eksik olaak belilenmişi (missspecified eacion funcion). Fonksiyon yapısının eksik olaak belilenmesinde ilk olaak, faiz poliikasındaki bi değişimin meydana geidiği yapısal kıılmanın, faiz düzleşime kualında ye almamasına neden olabili (Rudebusch, 2002). Aynı duum, finansal kizin de kual aafından içeilmemesi ile sonuçlanabili. Fonksiyon yapısının eksik olaak belilenmesi, yani ihmal edilmiş değişkenlein (faiz poliikasını ekileyecek duumlaın) içeilmemesi ve faiz düzleşime kualında göz adı edilmesi, faiz düzleşime kasayısının olduğundan daha yüksek çıkmasına, yani faiz düzleşimenin ( 1 ) olduğundan daha hızlı göünmesine neden olacakı. Olduğundan yüksek değe veen faiz düzleşime kasayısı da poliika yapıcılaın veeceği kaalaın sağlıksız olmasına ve piyasada meydana gelen sapmalaın oadan kaldıılmasını zolaşıacakı. İhmal edilmiş değişkenlein olduğu faiz düzleşime modeli, piyasa oyunculaına da yanlış sinyal veeceğinden, olduğundan 14 Bu konuda daha ayınılı bilgi için bkz. Woodfod, (1999), Amao ve Laubach (1999), Sack ve Wieland (2000). 52 Buak DARICI

15 yüksek bi faiz düzleşime kasayısına göe oluşuulan poliikaya yönelik güven poblemi oluşacakı. Fonksiyon yapısının eksik belilenmesine ikinci olaak, modelde olması geeken ancak ye almayan değişken ya da değişkenle neden olabili (Rudebusch, 2002). Bu değişken(le) Mekez Bankalaının kısa vadeli faiz poliikasında göz önünde bulunduduğu, bu değişken(le)deki değişime epki gösediği, ancak oluşuulan faiz düzleşime kualında ihmal edilen (omied) ya da gözlemlenmeyen (unobseved) değişken(le) olaak anımlanabili (Gelach-Kisen, 2004). Değişken ya da değişkenlein faiz düzleşime kualında içeilmemesi, yukaıda beliildiği gibi faiz düzleşime kasayısı nun olduğundan daha yüksek çıkmasına, yani kısa vadeli faiz seisinin olduğundan daha hızlı düzleşiğine (smoohing) ve sahe (spuious) kısmi ayalama kasayısı sounu olduğuna işae edeceki. Sahe faiz düzleşime kualı sonucu olduğundan daha yüksek bi kasayısı ile ilgili olan gözlemlenmeyen değişken hipoezi (Unobseved Vaiable Hypohesis) bu nokada deveye gimekedi. Rudebusch (2002), Klasik Taylo kualından haekele oluşuulan faiz düzleşime kualının, geçeke uygulanmaka olan faiz düzleşime ile ilgili olaak açıklama gücünün zayıf olduğunu ifade emişi. Bu duuma ise, ihmal edilen değişkenle ve faiz poliikasındaki yapısal değişimin modelde ye almamasının yol açığını vugulamışı. Bu eksiklikle nedeniyle kısa vadeli faizin ahmin edilmesi mümkün göünmemekedi. Gözlemlenmeyen değişken hipoezi bu yönlü bi eleşiiyi oadan kaldıaak, faiz düzleşime kualının daha geçekçi ve ekin bi şekilde kısa vadeli faizin haekeini açıklamasını sağlamakadı. Mekez Bankalaı uygulamada kısa vadeli faiz ile ilgili epki fonksiyonlaında enflasyon, çıkı açığı ve z olaak anımlanan ve diğe değişken ya da değişkenlei simgeleyen faköe ye vemekedile. Diğe değişken(lei)i emsil eden z ise adışık bağlanımlı (auoegessive) olaak şu şekilde ifade edilmekedi (Gelach- Kisen, 2004); z z u 1 (22) Kısa Vadeli Paa Poliikası Aacı Olaak Faiz Düzleşime Kualı: Teoik ve Meodolojik Yaklaşım 53

16 22 nolu eşiliği göe poziif, 1 den küçük ve u ise haa eimini ifade emekedi. Adışık bağlanımlı süeci ifade eden 22 nolu denklemin valığı alında, Mekez Bankasının kısa vadeli faiz poliikasında enflasyon ve çıkığı açığını hedef alacak şekilde bi faiz düzleşime modeli oluşuması ve göz adı edilmiş değişken ya da değişkenlei içeen z nin bu modelde ye alması duumunda ilgili model, şimdiki dönem (cuen value) için 23 nolu 15 eşilikeki gibi olacakı (Gelach- Kisen, 2004); y z (23) Daha önceden anımlanmış 21 deki gibi 1 içeen klasik faiz düzleşime kualı, ihmal edilmiş değişken(le)i içeen 23 nolu denklem yeine ahmin edildiğinde, z nin kısa vadeli faiz üzeindeki ekisi 1 in paameesi olan faiz düzleşime kasayısı içinde ye alacak ve bu duumda sahe faiz düzleşime sounu oaya çıkacakı 16. Sonuç olaak, poliika yapıcıla kısa vadeli faizlei düzleşiecek bi süeduum içeen poliika yüümüyo olsala da, ahmin sonucu faiz düzleşime kasayısı p olduğundan yüksek, anlamlı bi değe üeeceki (Gelach-Kisen, 2004). Klasik Faiz Düzleşime Kualını, sahe düzleşime kasayısı sounundan kuamak için, gözlemlenmeyen değişken(le)i içeecek şekilde yeniden uyalamak (nesed model), modelin kısa vadeli faizin geçekeki haekeini yakalaması için geekmekedi. Buna göe, gözlemlenmeyen değişken hipoezini içeecek şekilde oluşuulan faiz düzleşime kualı 25 e veilmişi (Rudebusch, 2004). 25 nolu modelde azu edilen faiz oanı, 21 nolu modelden faklı olaak gözlemlenmeyen değişken(le)i içeecek şekilde oluşuulmuşu 17 ; 15 Buada z ile z 1 in aalaında koeleasyon olduğu göz önünde uulmalıdı nolu modelde kısa vadeli faizin gecikmeli değei 1 e ye veilmiş olduğundan, z 1 in kısa vadeli faizde meydana geidiği eki de 1 de ye alacakı. Sonuç olaak z ile z 1 aalaında koeleasyon olduğundan z nin ekisi de 1 in paameesi olan faiz düzleşime kasayısı içinde ye alacakı. 17 Rudebusch (2002) de göseildiği gibi, geleneksel faiz düzleşime modelinde gözlemlenmeyen (unobseved) ya da ihmal edilmiş (omied) değişkelein bulunması nedeniyle, haa eimi adışık bağımlı olaak dağılım segileyeceki. Ancak faiz düzleşime kualına bu değişkenlein dahil edilmesi ile bilike, 25 nolu modelde olduğu gibi haa eimi adışık bağımlılık sounundan kuulacakı. Bu nedenle, kısa vadeli faizin geçek haekeini açıklamak ve yakalamak için ilgili modele gözlemlenmeyen ya da ihmal edilmiş değişkenlein eklenmesi bu sounu ve sahe düzleşime kasayısı soununu oadan kaldıacakı. Daha ayınılı bilgi için bkz.diffill, vd (2006) ve Rudebusch (2002). 54 Buak DARICI

17 p (1 p)( y z ) 1 (25) 18 y z Gözlemlenmeyen değişken(le)i ifade eden z nin faiz düzleşime kualı aafından içeilmiş şekli olan 25 nolu modelin (nesed model) ahmin edilmesi duumunda aık sahe düzleşime kasayısı sounu meydana gelmeyeceki. Faiz düzleşime kasayısı p aık sadece paa ooiesinin uygulamadaki epkisini ölçecek ve paa ooiesinin faiz düzleşime kualını uygulayıp uygulamadığına yönelik sağlıklı bi sonuç veebileceki. 6. Faiz Düzleşime Kualının Avanajlaı ve Lieaü Özei Faiz düzleşime kualı Mekez Bankalaının izlemeke olduğu faiz poliikasını açıklamak için biçok çalışmada konu edilmiş ve zaman içinde gelişiilmiş bi modeldi. Mekez Bankalaının ana hedefi olan fiya isikaı yanında ikinci bi amacı olan finansal isikaın geçekleşiilmesi ve südüülmesi için Mekez Bankasının kısa vadeli faiz seisinin oynaklığını (volailiy) düşümesi, yani kısa vadeli faizlein isikalı haeke emesi piyasa oyunculaı açısından çok önemlidi. İsikalı yani Mekez Bankası eki epki fonksiyonundaki değişime zaman içinde uyalanan bi kısa vadeli faiz seisi, finansal isikaın sağlanması açısından anaha bi ol oynamakadı. Mekez Bankalaının finansal isika bağlamında neden faiz düzleşime kualı uygulanması geekiğine ve avanajlaına yönelik şu nedenleden bahsemek mümkündü; İlk olaak, kısa vadeli faizlein yavaşça (gadually) uyalanması duumunda Mekez Bankası finansal kiz ihimalini azalabileceki (Goodfiend, 1987). Mekez Bankasının belilediği eki epki fonksiyonundaki değişimin, ilgili dönemde amamının kısa vadeli faizlee yansıılmaması, kısa vadeli faizin düzleşiilmeye nolu modelde z, 21 deki şekilde üeilmişi. Haa eimi olan 3.24 deki gibi adışık bağımlı olaak üeilmemiş olup haa eimi klasik vasayımlaını (adışık bağımsız, nomal dağılımlı ve sabi vayanslı) sağlamakadı (whie noise). Kısa Vadeli Paa Poliikası Aacı Olaak Faiz Düzleşime Kualı: Teoik ve Meodolojik Yaklaşım 55

18 çalışılması, finansal piyasalada meydana gelen değişime yavaşça uyalanma anlamına geleceki. Bu şekildeki poliika ecihi, finansal piyasaladaki haekein ve oynaklığın hızını yavaşlaacak, ani haekele olmasını önleyebileceki. İkinci olaak, Mekez Bankalaı Finansal piyasadaki fiyalaın geniş bi maj içinde dalgalanmasını azu emezle. Faizlein yavaşça uyalanması ve böylece daha ahmin edilebili hale gelmesi, finansal piyasaladaki oynaklığın azalma ihimalini aıacak ve finansal piyasaladaki belli başlı kuumladan kaynaklanan büyük kayıplaın, finansal isikaı ehdi eme ihimali azalacakı (Lowe ve Ellis, 1997). Üçüncü olaak, Mekez Bankalaı kısa vadeli faizlei düzleşieek ve bu poliikayı südüeek finansal piyasala ve oyuncula ile ekin ileişim kuma şansını yakalamakadı (Goodfiend, 1991) 19. Dödüncü olaak, Mekez Bankalaı kısa vadeli faizlede kısmi ayalamala (paial adjusmen) ile uzun vadeli faizlede de isediği değişikliği yakalayabili ya da kısa vadeli faizledeki değişim ile bilike uzun vadeli ekile de yaaabili (Monoo, 2007). Beşinci neden, ekonomik ve finansal veilee yönelik olaak bilgi eksikliği, ulaşılan bilgi konusunda şüphe olması, bilginin ve belilenen modelledeki paameele konusunda belisizliğin olması duumu ile ilgilidi. Bu duum Mekez Bankasının faiz oanlaını yavaşça uyalamasına neden olabili 20. Alıncı neden, Mekez Bankalaı genel olaak ahminle yeine geçekleşmiş veiye epki veme konusunda daha fazla isekli olmalaıdı (Goodha, 1997) 21. Yedinci neden, Mekez Bankası faizlei ilgili dönemdeki gelişmelee bağlı olaak bie bi belilemesi halinde piyasa kaılımcılaı aafında, Mekez Bankasının belili bi faiz poliikasına sahip olmadığı, süekli poliika değişidiği ve izlenen poliikanın gücünün zayıf olduğu şeklinde bi izlenim doğuabilmesidi (Gelach- Kisen, 2004). Son olaak, 19 Ekin ileişimden kası, Mekez Bankasının izlediği poliika açısından bi belisizliğin olmaması ve ileiye dai olaak kısa vadeli faizle hakkında finansal piyasa kaılımcılaının doğu ahmin yapma şansının aıılmasıdı.eğe ekonomik biimle kaalaında geleceğe dönük olaak (fowad-looking) haeke ediyosa, Mekez Bankalaının izlediği faiz düzleşime kualı ekin olaak çalışacakı. İzlenen faiz poliikasının piyasa oyunculaı üzeinde yaaığı eki (announcemen effec) bu nokada önemlidi. Yapılan faiz ayalaması ile bilike piyasa kaılımcılaı ileiye dönük olaak bu ayalamanın devam edeceğine yönelik olaak bekleniye gimelidile. İzlenen faiz düzleşime poliikasının poliik süeduum olaak başaılı olabilmesi bu ekinin yaaılabilmesine bağlıdı. 20 Ekonomik modellein paameeleinin belisizliği, Mekez Bankalaının akivis bi poliika izlemesini zolaşımakadı. Bu da Mekez Bankalaının meydana gelen şoklaa kısa vadeli faizle ile küçük oanda epki vemesinde önemli bi ekendi. Aynı şekilde ekonomik modellemelein yapısında belisizlik olgusunun olması da kısa vadeli faizlein düşük oynaklığa sahip olması yani yavaşça uyalanmasını açıklamakadı. 21 Öneğin, enflasyon konusunda ileiye dönük olaak bi baskı olacağının ahmin edilmesi duumunda Mekez Bankalaı bu duuma faiz oanlaı ile şimdiden epki veiken emkinli davanacak ve yapılan ahminin amamını faizlee yansıma eğiliminde olmayacakı. 56 Buak DARICI

19 Finansal sisem içinde önemli bi ye uan bankalaın valık-yükümlülük dengesini kuamadığı dönemlede, Mekez Bankalaının faizlei düzleşimede başaılı olması, faiz oanlaının ahmin edilebililiğini aıması ve faizlein isikalı hale gelmesi, bankalaın valık-yükümlülük dengesizliğinden kaynaklanan isklein azalmasına yadımcı olacakı (Cukieman, 1991). Klasik Taylo Kualı ndan iibaen kısa vadeli faizlein haekeini açıklamaya yönelik pek çok uygulamalı çalışma yapılmışı. Bu çalışmala bibiini ekala şekilde değil, daha önceden oluşuulan faiz kuallaını eleşien ve gelişien nielikedi (Sack ve Wieland, 2000). Faiz düzleşime kualının valınağa, yani poliik süeduumun (poliical ineia) yaşandığına yönelik sonuçlaın bulunduğu pek çok çalışma mevcuu. Bunla aasında Sack (1998), Ophanides ve Wieland (1998), Woodfod (1999), Goodha (1999), Levin, vd., (1999), Amao ve Laubach (1999), Claida vd. (2000), Sack ve Wieland (2000), Dew ve Planie (2000), English, vd., (2003), Gelach Kisen (2004), Diffill, vd., (2006) sayılabili. Çeyek dönemlei kapsayan bu çalışmalaın dışında günlük, hafalık ve aylık dönemli çalışmala da mevcuu. Önemli olaak Goodfiend (1991), Dosey ve Ook (1995), Rudebusch (1995), Goodha (1997), Judd ve Rudebusch (1998), Lowe ve Ellis (1997), Balduzzi, vd. (1997), Eijffinge, vd. (1999), Rudebusch (2002) sayılabili 22. Faiz düzleşime kualının geçeliliğini desekle nielike olan uygulamalı çalışmala aasında Ophanides ve Wieland (1998) aafından yapılan çalışma dikkae değedi. 1980:Q1 1996:Q4 dönemi FED in izlediği faiz poliikasını inceleyen çalışmada enflasyon ve çıkı açığı ile oluşuduğu modelde 0.79 gibi yüksek bi faiz düzleşime kasayısına ulaşmışı. Çalışmanın sonuçlaına göe anlamlı ve yüksek değede bi faiz düzleşime kasayına bağlı olaak ilgili dönemde FED, enflasyon ve çıkı açığındaki değişmelee göe, faizlei isikalı bi şekilde haeke eimeye çalışmışı. Bunu yapaken de enflasyon ve çıkıdan kaynaklanan 22 Mekez Bankalaının izleyeceği faiz düzleşime kualına yönelik üçe aylık ayalamaya yönelik lieaü daha geniş olsa da, ayalamanın hafalık ve aylık bazda olduğu çalışmala Mekez Bankalaının izlediği poliikayı daha iyi açıklamakadı (Rudebusch, 2002). Mekez Bankalaı vei seine yönelik bilgide meydana gelen değişmelee bağlı olaak, izlediklei kısa vadeli faiz poliikasını gözden geçiile ve değişimin olduğu anda kısa vadeli faizi ayalamaya başlala (Mankiw ve Mion, 1986). Kısa Vadeli Paa Poliikası Aacı Olaak Faiz Düzleşime Kualı: Teoik ve Meodolojik Yaklaşım 57

20 isklei, kısa vadeli faizlei düzleşieek, faizlee yansımış ve finansal isikaı desekle nielike bi paa poliikası yüümüşü. Faiz düzleşime modeli ile ilgili uygulamalı çalışmala içinde önemli bi yei olan Claida, vd. (2000) aafından yapılan çalışma da, FED in izlediği faiz poliikası açıklanmaya çalışılmışı. Bunun için II. Dünya Savaşı sonası dönem kullanılmış ve Paul Volcke in başkanlığı öncesi ve sonası olaak dönem ikiye ayılmışı. Çalışmada Mekez Bankası epki fonksiyonu enflasyon ve çıkı açığını göseecek şekilde ileiye dönük (fowad-looking) olaak oluşuulmuş ve iki dönem finansal isika açısından kaşılaşıılmışı. Genelleşiilmiş Momen Yönemi (GMM Genealized Momen Movemen) ile yapılan ahmin sonuçlaında kısa vadeli faizlein beklenen enflasyondaki değişime, Paul Volcke sonası dönemde öncesine oanla daha fazla duyalı olduğu bulunmuşu. Mekez Bankası epki fonksiyonunda enflasyon değişkenin kasayısı Volcke öncesi dönem 0.83 iken Volcke sonası 2.15 e çıkmışı. Çalışma aynı zamanda iki dönemi finansal isika açısından da kaşılaşımış ve Volcke sonası dönemin daha isikalı olduğunu gösemişi. Kısmi ayalama kasayısı (faiz düzleşime kasayısı) Volcke öncesi 0.68 iken sonasında 0.79 a çıkmışı. İleiye dönük olaak oluşuulan faiz düzleşime modeli, faklı gecikme sayılaı ile de ahmin edilmiş bu ahminle de yukaıda açıklanan duumu eyi emişi. Ancak bulunan faiz düzleşime kasayılaı üm dönemlede aalığında dalgalandığından, üm dönemlede mulak olaak isikalı bi finansal sisem yapı olduğu göseilmişi. Gelach Kisen (2004) ise faiz düzleşime modeline yönelik eleşiilee bağlı olaak faiz düzleşime modelini, gözlemlenmeyen ihmal edilmiş değişkenlei kapsayacak şekilde gelişimişi. Bunun için de finansal piyasalaın içinde bulunduğu koşullaı yansıacak değişkenle kullanmış ve kısmi ayalama kasayısına yönelik olaak yapılan, sahe (spuious) şeklindeki eleşiilei oadan kaldımışı. İhmal edilmiş değişken olaak ise iskli bonola olaak adlandıılan Moody s BAA bono endeksi ile isksiz bonola olaak göülen 10 yıllık Ameikan Hazine kağılaı fiya endeksi aasındaki fakı almış ve bunu isk majı olaak anımlamışı. Ameikan ekonomisi için 1987: :04 dönemi için yapığı ahminde, isk 58 Buak DARICI

21 majını içemeyen yani ihmal edilmiş değişkeni göz adı eden faiz düzleşime modelinde kısmi ayalama kasayısını 0.71 olaak bulmuşu. Faiz düzleşime modelini içeilmeyen değişkenlei modele kamak adına kullandığı isk majı ile bilike ahmin eiğinde ise, kısmi ayalama kasayısını 0.58 olaak ahmin emişi. Model, bu şekilde sahe kısmi ayalama kasayısı sounundan kuulmakla bilike aynı zamanda modelde olması geeken ancak ye almayan değişkenlein bieysel ekilei de göseilmiş olmakadı 23. Ancak kısmi ayalama kasayısının değeinin düşmesine ağmen yüksek bi değe üemesi Ameikan ekonomisi için ilgili dönemde kısmi ayalamaya bağlı olaak faiz oanlaının düzleşiğini ve isikalı bi finansal yapının va olduğunu söyleme imkanı vemişi. Oldukça yeni diğe bi çalışma olan ve Diffill, vd., (2006) aafından yapılan çalışmanın emel amacı ise, paa poliikası ile finansal isika aasındaki ilişkiyi aaşımakı. Bu bağlamda genel kabul göen finansal isikaı sağlamak için Mekez Bankasının faiz oanlaındaki değişimi düzleşimeke olduğu savı (yüksek bi faiz düzleşime kasayısı) es edilmişi. İhmal edilmiş değişkenle olaak ve finansal piyasaladan kaynaklanan sesi göseecek enflasyon ve çıkı açığından ayı olaak, yeni değişkenle kullanılmışı. İlgili değişkenle aylık euo/dola gelecek sözleşmelei faizi ile aynı vadeli FED in fon (fund) faizinin bugünkü değei aasındaki fak (cedi spead), Moody s BAA şike endeks geiisi ile ABD 10 yıllı hazine bono geiisi aasındaki fak ve Wilshie 500 hisse senedi endeksidi. Kullanılan bu değişkenle ile 1987:Q4-2003:Q2 dönemi için yapılan GMM ahminlei sonucu FED in ilgili bu değişkenlee kısa vadeli faiz poliikasında ye vediği, bunladaki değişime epki gösediği bulunmuşu. Yani FED in finansal piyasaladan kaynaklanan isklei oadan kaldımaya yönelik olaak, finansal isika moivasyonu ile faiz poliikası yüümüş olduğu göülmüşü. Ayıca modelde ye alan cedi spead şeklindeki değişkenin gecikmeli ve bugünkü değeine göe yapılan GMM ahmin sonuçlaında 0.78 ve 0.80 faiz düzleşime kasayılaı bulunmuşu. Bu kasayılaın da yüksek değele vemesi, FED in ilgili dönemde kısa vadeli faizlei düzleşimeke olduğu yani faizlei yavaşça 23 İhmal edilmiş değişkenlein modelde içeilmesi, haa eimlei aasında seisel koeleasyon olduğu şeklinde eleşiilei de oadan kaldımakadı. Kısa Vadeli Paa Poliikası Aacı Olaak Faiz Düzleşime Kualı: Teoik ve Meodolojik Yaklaşım 59

22 uyalamaka olduğu sonucunu gösemişi. Eki epki fonksiyonlaında kullanılan değişkenlein paameeleinin anlamlı olmasının yanında faiz düzleşime kasayısının yüksek değe üemesi FED in finansal isikaı gözeeek faiz poliikası yüüüğünü ve finansal isikaı sağlamaka olduğunu gösemekedi. Rudebusch (2002) ye cevap olaak English, vd., (2003) kısmi ayalama kualının (faiz düzleşime kualının) kısa vadeli faizin haekeini açıklayacak güce sahip olduğunu ve bu gücün seisel koeleasyon segileyen haa eimleinin valığı alında bile yüksek bi değede olduğunu ve isaisiki olaak anlamlılığını kouduğunu vugulamışı 24. ABD ekonomisi için 1987:Q1 2000:Q4 dönemini kapsayan, seisel koelasyon segileyen haa eimi alında oluşuulan faiz düzleşime modeli GMM yönemi ile ahmin edilmiş, 0.75 gibi yüksek ve isaisiki 2 olaak anlamlı bi kısmi ayalama kasayısına ulaşmışı. Ayıca modele ai R de 0.97 gibi bi değe üeeek modelin büün olaak da kısa vadeli faizdeki haekei açıklayacak güç de olduğunu gösemişi. Aynı model ileiye dönük (fowadlooking) olaak oluşuulup ahmin edildiğinde ise ilk ahmine yakın 0,67 kısmi ayalama kasayısı bulunmuş ve isaisiksel olaak anlamlı çıkmışı. Bu sonuçla, ilgili dönemde FED in izlemeke olduğu kısa vadeli faiz poliikasının faiz düzleşime modeli ile açıklanabileceğini ve sonuçlaın isikalı finansal yapıyı gözeen bi paa poliikasına işae eiğini gösemekedi. Dew ve Planie (2000) ise paa biimi olaak dola kullanan ülke ekonomileinde faiz düzleşime kualını es emişi. Judd ve Rudebusch (1998) aafından kullanıldığı gibi oluşuulan faiz düzleşime modeli, Yeni Zelanda, ABD, 24 Rudebusch (2002) adlı çalışma genel olaak faiz düzleşime modelinin Mekez Bankalaının izlemeke olduğu faiz poliikasını açıklamaka zayıf olduğu, geçeği am olaak yansımadığı üzeinde dumuşu. Yüksek bi faiz düzleşime kasayısı ve dolayısıyla poliik süeduum olduğu şeklinde sonuç bulan çalışmalaın üçe aylık veilele ahmin yapılması nedeniyle sağlıklı sonuç üemedikleini vugulanmışı. Mekez Bankalaının genel olaak kısa vadeli faizlei aylık olaak ayalamalaı yanında, oluşuulan faiz modelleinin dönem içinde meydana gelebilecek şoklaı göz adı emesi, sağlıksız sonucun en önemli nedenlei olaak vugulanmışı. Rudebusch (2002) e göe, faiz düzleşime modelleinde ye alan haa eiminin seisel koelasyon segilemesi de (modelde ihmal edilmiş değişkenlein bulunması) bulunan faiz düzleşime kasayısının geçekeki değeinden yüksek olmasına neden olmuşu. Bu duum ihmal edilmiş değişkenlein valığına işae emişi. Gözlemlenmeyen veya ihmal edilen değişkenlee önek olaak da yaşanan kizle göseilmiş ve faiz kualının bu ü kizlei içemediği beliilmişi. Ayıca yüksek bi faiz düzleşime kasayısı ve dolayısıyla oldukça yavaş bi kısmi ayalama söz konusu olmuş olsa bile, piyasa oyunculaının bu ü bi poliikayı öngömemelei duumunda, oluşuulan poliikanın isikalı bi finansal yapı için yeeli olmayacağı ifade edilmişi. Çalışmada ayıca, yine FED için, faiz düzleşime modelinin, kısmi ayalama kasayısı içemeyen modellee oanla, kısa vadeli faizin haekeini açıklama gücünün zayıf olduğu göseilmeye çalışılmışı. 60 Buak DARICI

23 Avusalya ve Kanada ekonomilei için kaşılaşımalı olaak es edilmişi 25. Tahmin sonuçlaı Tablo 3.1 de veilmişi, Tablo 1: Dola Ekonomilei İçin Faiz Düzleşime Kualı Tahmin Sonuçlaı Tablo 1 e göe bulunan paameele isaisiki olaak %1 düzeyinde anlamlı çıkmışı. He dö ülke için de ilgili dönemde faiz düzleşimenin geçekleşiği göülmekedi. Ancak ABD ve Avusalya ekonomilei için bulunan faiz düzleşime kasayısı, göeceli olaak diğe iki ülkeye göe daha küçükü. Yani Yeni Zelanda ve Kanada da ilgili dönemlede faiz düzleşime daha yüksek oanda geçekleşmekedi. Bu da ilgili dönemle içinde Yeni-Zelanda ve Kanada Mekez Bankalaının faiz düzleşime konusunda daha hassas olduğuna, bu ülke finansal piyasalaının ilgili dönemlede nispi olaak daha isikalı olduğuna işae emekedi. 7. Sonuç Taylo kualı gibi Bekleyiş ve Hedef Değe Eklenili Basi Faiz Kualı ve Öük (Implied) Reel Faiz Kualı faizin geçekeki haekeini açıklamaka yeesiz kalmakadıla. Ayıca faiz düzleşime kualı öncesi bu kualla Mekez Bankalaının geçekeki faiz poliikasını da oaya koymaka sınılı yaklaşımladı. Faiz düzleşime kualı ise bu eksikliklei oadan kaldıaak hem faizin geçekeki haekeini açıklamaka güçlü bi yaklaşım oaya koymaka, hem de Mekez Bankalaın uyguladıklaı faiz poliikası için anlamlı sonuçla vemekedi. Tahmin 25 İlgili bu modelde kullanılan faiz düzleşime modeli genel manık ve değişkenle olaak bu çalışmada açıklanan klasik faiz düzleşime model ile aynıdı. Kullanılan değişkenle olaak enflasyon ve büyümenin beklenen değeinden sapma kullanılmışı. Sadece denklem yapısı faklılık gösemekedi. Bu açıdan bakıldığında bulunan sonuçla ve youm açısından bi fak bulunmamakadı. Kısa Vadeli Paa Poliikası Aacı Olaak Faiz Düzleşime Kualı: Teoik ve Meodolojik Yaklaşım 61

24 edilebili faiz poliikasını ve isikalı faiz seisini göseen klasik faiz düzleşime kualının, gözlemlenmeyen değişken hipoezi alında yeniden üeilmesi de sahe faiz düzleşime kasayısı soununu oadan kaldıaak modeli daha güçlü hale geimekedi. Faiz düzleşime kualı Mekez Bankalaının izlemeke olduğu faiz poliikasını açıklamak için biçok çalışmada konu edilmiş ve zaman içinde gelişiilmiş bi modeldi. Mekez Bankalaının ana hedefi olan fiya isikaı yanında ikinci bi amacı olan finansal isikaın geçekleşiilmesi ve südüülmesi için Mekez Bankası kısa vadeli faiz seisinin oynaklığının (volailiy) düşük olması, yani isikalı haeke emesi piyasa oyunculaı açısından çok önemlidi. İsikalı yani Mekez Bankası eki epki fonksiyonundaki değişime zaman içinde uyalanan bi kısa vadeli faiz seisi, finansal isikaın sağlanması açısından anaha bi ol oynamakadı. Bu açıdan bakıldığında, Mekez Bankalaının izlediği kısa vadeli faiz poliikasını açıklamak için gelişiilen faiz düzleşime modeli ve bunun ilgili ülke için es edilmesi, o ülkedeki Mekez Bankasının finansal isika amacı paalelinde haeke edip emediğine yönelik önemli bi yönem olmakadı. Bu bakımdan faiz düzleşime modeli paa poliikası ve finansal isika aasında güçlü bi köpü göevi gömekedi. Bununla bilike ilgili kual değelendiiliken Mekez Bankasının diğe paa poliikası uygulamalaı ve ekin deneim gözeim yapan kuumun finansal isikaa yönelik uygulamalaı da göz önünde bulunduulmalıdı. İlgili bu uygulamalaı, faiz düzleşime kualının youmlanmasında bi al yapı olaak düşünmek ve vei olaak kabul emek geekmekedi. 62 Buak DARICI

25 Kaynakça 1. Amao, Jeffey ve Thomas Laubach, (1999). The Value of Inees Rae Smoohing: How The Pivae Seco Helps The Fedeal Reseve. Economic Review, Fedeal Reseve Bank of Kansas, Thid Quae: Balduzzi, Pieluigi, Giuseppe Beola ve Silveio Foesi, (1997). A Model of Tage Changes and The Tem Sucue of Inees Raes. Jounal of Moneay Economics, 39: Bullad, James ve Kaushik Mia, (2000). Deeminacy, Leanabiliy, and Moneay Policy Ineia. Fedeal Reseve Bank of S. Louis Woking Pape, a. 4. Claida, Richad, Jodi Gali ve Mak Gele, (1999). The Science of Moneay Policy: A New Keynesian Pespecive. Jounal of Economic Lieaue, 37: Claida, Richad, Jodi Gali ve Mak Gele, (2000). Moneay Policy Rules and Macoeconomic Sabiliy: Evidence and Some Theoy. Quaely Jounal of Economics, 115: Cukieman, Alex, (1991). Why does The FED Smooh Inees Raes?. In Moneay Policy on The 75h Annivesay of The Fedeal Reseve Sysem, Boson/Dodech/London: Kluwe Academic Publishes: Dosey, Michael ve Chisophe Ook, (1995). The Raional Expecaions Hypohesis of The Tem Sucue, Moneay Policy and Time-Vaying Tem Pemia. Economic Quaely, Fedeal Reseve Bank of Richmond, Wine: Dew, Aaon ve L. Chisophe Planie, (2000). Inees Rae Smoohing in New Zealand and Ohe Dola Bloc Counies. Reseve Bank of New Zealand Discussion Pape Seies, DP2000/ Diffill John, Zeno Roondi, Paolo Savona ve Cisiano Zazzaa, (2006 ). Moneay Policy and Financial Sabiliy: Wha Role fo The Fuues Make?. Jounal of Financial Sabiliy, 2: Kısa Vadeli Paa Poliikası Aacı Olaak Faiz Düzleşime Kualı: Teoik ve Meodolojik Yaklaşım 63

Eğrisel harekette çok sık kullanılan tanımlardan biri de yörünge değişkenlerini içerir. Bunlar, hareketin her bir anı için ele alınan biri yörüngeye

Eğrisel harekette çok sık kullanılan tanımlardan biri de yörünge değişkenlerini içerir. Bunlar, hareketin her bir anı için ele alınan biri yörüngeye Eğisel haekee çok sık kullanılan anımladan bii de yöünge değişkenleini içei. Bunla, haekein he bi anı için ele alınan bii yöüngeye eğe, diğei ona dik iki koodina eksenidi. Eğisel haekein doğal bi anımıdıla

Detaylı

GELİŞMEKTE OLAN PİYASALARDA VOLATİLİTENİN CHARMA İLE MODELLENMESİ: TÜRKİYE ÖRNEĞİ

GELİŞMEKTE OLAN PİYASALARDA VOLATİLİTENİN CHARMA İLE MODELLENMESİ: TÜRKİYE ÖRNEĞİ GELİŞMEKTE OLAN İYASALARDA VOLATİLİTENİN CHARMA İLE MODELLENMESİ: TÜRKİYE ÖRNEĞİ ÖZET Yd.Doç.D. Cüney AKAR Bu çalışmanın amacı Koşullu Heeoskedasik Haekeli Oalama(CHARMA) modelinin gelişmeke olan bi piyasa

Detaylı

DEÜ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ FEN ve MÜHENDİSLİK DERGİSİ Cilt: 5 Sayı: 3 sh. 23-40 Ekim 2003

DEÜ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ FEN ve MÜHENDİSLİK DERGİSİ Cilt: 5 Sayı: 3 sh. 23-40 Ekim 2003 DEÜ ÜHEDİSLİK FAKÜLTESİ FE ve ÜHEDİSLİK DERGİSİ Cil: 5 Sayı: 3 sh. 3-4 Eki 3 DARBELİ YÜKSEK AKLARDA LED İ AAHTARLAA SÜRELERİİ İCELEESİ (THE VESTGATO OF LED s SWTCHG TES AT PULSED HGH CURRETS) Ede ÖZÜTÜRK*

Detaylı

BASAMAK TİPİ DEVRE YAPISI İLE ALÇAK GEÇİREN FİLTRE TASARIMI

BASAMAK TİPİ DEVRE YAPISI İLE ALÇAK GEÇİREN FİLTRE TASARIMI BASAMAK TİPİ DEVRE YAPISI İE AÇAK GEÇİREN FİTRE TASARIMI Adnan SAVUN 1 Tugut AAR Aif DOMA 3 1,,3 KOÜ Mühendislik Fakültesi, Elektonik ve abeleşme Müh. Bölümü 41100 Kocaeli 1 e-posta: adnansavun@hotmail.com

Detaylı

Örnek 1. Çözüm: Örnek 2. Çözüm: 60 30000 300 60 = = = 540

Örnek 1. Çözüm: Örnek 2. Çözüm: 60 30000 300 60 = = = 540 Önek 1 1.8 kn yük altında 175 dev/dak dönen bi mil yatağında çalışacak bilyeli ulman için, 5 saat ömü ve %9 güvenililik istemekteyiz. Öneğin SKF kataloğundan seçmemiz geeken inamik yük sayısı (C 1 ) nedi?

Detaylı

KUYRUK SİSTEMİ VE BİLEŞENLERİ SİSTEM SİMULASYONU KUYRUK SİSTEMİ VE BİLEŞENLERİ ÖRNEKLER BİR KUYRUK SİSTEMİNİN ÖRNEKLER

KUYRUK SİSTEMİ VE BİLEŞENLERİ SİSTEM SİMULASYONU KUYRUK SİSTEMİ VE BİLEŞENLERİ ÖRNEKLER BİR KUYRUK SİSTEMİNİN ÖRNEKLER KUYRUK SİSTEMİ VE SİSTEM SİMULASYONU 5. KUYRUK SİSTEMLERİ Bi kuyuk sistemi; hizmet veen bi veya biden fazla sevise sahipti. Sisteme gelen müşteile tüm sevislei dolu bulusa, sevisin önündeki kuyuğa ya da

Detaylı

EMEKLILIK SİSTEMLERİ SINAV SORULARI WEB-ARALIK 2015. Bireysel emeklilik sistemine ilişkin olarak aşağıdakilerden hangisi(leri) yanlıştır?

EMEKLILIK SİSTEMLERİ SINAV SORULARI WEB-ARALIK 2015. Bireysel emeklilik sistemine ilişkin olarak aşağıdakilerden hangisi(leri) yanlıştır? EMEKLILIK SİSTEMLERİ SINAV SORULARI WEB-ARALIK 2015 Sou-1 Bieysel emeklilik sistemine ilişkin olaak aşağıdakileden hangisi(lei) yanlıştı? I. Bieysel emeklilik sistemindeki biikimle Sosyal Güvenlik Sistemine

Detaylı

SİSTEM MODELLEME VE OTOMATİK KONTROL FİNAL/BÜTÜNLEME SORU ÖRNEKLERİ

SİSTEM MODELLEME VE OTOMATİK KONTROL FİNAL/BÜTÜNLEME SORU ÖRNEKLERİ SİSTEM MODELLEME VE OTOMATİK KONTROL FİNAL/BÜTÜNLEME SORU ÖRNEKLERİ.Gup: Vize sou önekleindeki son gup (Routh-Huwitz testi) soula dahildi. Bunla PID soulaıyla bilikte de soulabili..) Tansfe fonksiyonu

Detaylı

SİSTEM SİMULASYONU KUYRUK SİSTEMİ VE BİLEŞENLERİ KUYRUK SİSTEMİ VE BİLEŞENLERİ

SİSTEM SİMULASYONU KUYRUK SİSTEMİ VE BİLEŞENLERİ KUYRUK SİSTEMİ VE BİLEŞENLERİ SİSTEM SİMULASYONU KUYRUK SİSTEMLERİ KUYRUK SİSTEMİ VE BİLEŞENLERİ Bi kuyuk sistemi; hizmet veen bi veya biden fazla sevise sahipti. Sisteme gelen müşteile tüm sevislei dolu bulusa, sevisin önündeki kuyuğa

Detaylı

AR(1) modelinde A tipi sapan etki

AR(1) modelinde A tipi sapan etki www.isaisikcile.og saisikçile Degisi 3 () -7 saisikçile Degisi AR() modelinde A ii saan eki Ahme Kaya Ege Ünivesiesi, Tie Kusan Meslek Yüksekokulu Bilgisaya Bölümü, 359-Tie, zmi ahme.kaya@ege.edu. Öze

Detaylı

YX = b X +b X +b X X. YX = b X +b X X +b X. katsayıları elde edilir. İlk olarak denklem1 ve denklem2 yi ele alalım ve b

YX = b X +b X +b X X. YX = b X +b X X +b X. katsayıları elde edilir. İlk olarak denklem1 ve denklem2 yi ele alalım ve b Kadelen Bisküvi şiketinin on şehideki eklam statejisi Radyo-TV ve Gazete eklamı olaak iki şekilde geçekleşmişti. Bu şehiledeki satış, Radyo-TV ve Gazete eklam veilei izleyen tabloda veilmişti. Şehi No

Detaylı

TMMOB ELEKTRİK MÜHENDİSLERİ ODASI ELEKTRİK TESİSLERİNDE TOPRAKLAMA ÖLÇÜMLERİ VE ÖLÇÜM SONUÇLARININ DEĞERLENDİRİLMESİ

TMMOB ELEKTRİK MÜHENDİSLERİ ODASI ELEKTRİK TESİSLERİNDE TOPRAKLAMA ÖLÇÜMLERİ VE ÖLÇÜM SONUÇLARININ DEĞERLENDİRİLMESİ TMMOB ELEKTİK MÜHENDİSLEİ ODASI ELEKTİK TESİSLEİNDE TOPAKLAMA ÖLÇÜMLEİ VE ÖLÇÜM SONUÇLAININ DEĞELENDİİLMESİ Not : Bu çalışma Elk.Y.Müh. Tane İİZ ve Elk.Elo.Müh. Ali Fuat AYDIN taafından Elektik Mühendislei

Detaylı

Zaman Serisi Modelleri: Birim Kök Testleri, Eşbütünleşme, Hata Düzeltme Modelleri

Zaman Serisi Modelleri: Birim Kök Testleri, Eşbütünleşme, Hata Düzeltme Modelleri Yıldız Teknik Üniversiesi İkisa Bölümü Ekonomeri II Ders Noları Ders Kiabı: J.M. Wooldridge, InroducoryEconomericsA Modern Approach, 2nd. ed., 2002, Thomson Learning. Zaman Serisi Modelleri: Birim Kök

Detaylı

Journal of Engineering and Natural Sciences Mühendislik ve Fen Bilimleri Dergisi

Journal of Engineering and Natural Sciences Mühendislik ve Fen Bilimleri Dergisi Jounal of Engineeing and Naual Sciences Mühendislik ve Fen Bilimlei Degisi Sigma 5/4 ENERGY DECAY FOR KIRCHHOFF EQUATION Müge MEYVACI Mima Sinan Güzel Sanala Ünivesiesi, Fen-Edebiya Fakülesi, Maemaik Bölümü,Beşikaş-İSTANBUL

Detaylı

Latex 3000 Yazıcı serisi. Kurulum Yerini Hazırlama Denetim Listesi

Latex 3000 Yazıcı serisi. Kurulum Yerini Hazırlama Denetim Listesi Latex 3000 Yazıcı seisi Kuulum Yeini Hazılama Denetim Listesi Telif Hakkı 2015 HP Development Company, L.P. 2 Yasal bildiimle Bu belgede ye alan bilgile önceden habe veilmeksizin değiştiilebili. HP üün

Detaylı

ELASTİK DALGA YAYINIMI

ELASTİK DALGA YAYINIMI ELASTİK DALGA YAYINIMI Pof.D. Eşef YALÇINKAYA ( 06-4. des Geçiğimiz des; Zouna ieşimle Rezonans Sismomee eoisi Bu dese; Dalga haekei Yayılan dalgala Tek boyulu dalga denklemi Geçen hafanın ödevi; ω 0 ω

Detaylı

Batman Üniversitesi Beden Eğitimi ve Spor Yüksekokulu 2014 Yılı. Özel Yetenek Sınavı Sonuçlarının Değerlendirilmesi

Batman Üniversitesi Beden Eğitimi ve Spor Yüksekokulu 2014 Yılı. Özel Yetenek Sınavı Sonuçlarının Değerlendirilmesi Batman Ünivesitesi Beden Eğitimi ve Spo Yüksekokulu 2014 Yılı Özet: Özel Yetenek Sınavı Sonuçlaının Değelendiilmesi Mehmet Emin YILDIZ 1* Buak GÜRER 2 Ubeyde GÜLNAR 1 1 Batman Ünivesitesi Beden Eğitimi

Detaylı

FİZ101 FİZİK-I. Ankara Üniversitesi Fen Fakültesi Kimya Bölümü B Grubu 3. Bölüm (Doğrusal Hareket) Özet

FİZ101 FİZİK-I. Ankara Üniversitesi Fen Fakültesi Kimya Bölümü B Grubu 3. Bölüm (Doğrusal Hareket) Özet FİZ11 FİZİK-I Ankaa Üniesitesi Fen Fakültesi Kimya Bölümü B Gubu 3. Bölüm (Doğusal Haeket) Özet.1.14 Aysuhan Ozansoy Haeket Nedi? Mekanik; kuetlei e onlaın cisimle üzeine etkileini inceleyen fizik dalıdı

Detaylı

5 ÖABT / MTL ORTAÖĞRETİM MATEMATİK ÖĞRETMENLİĞİ TG. 678 ( sin + cos )( sin- cos )( sin+ cos ) lim sin- cos " = lim ( sin+ cos ) = bulunu. ". # # I = sin d = sin sin d sin = u sin d = dv du = sin : cos

Detaylı

Günlük Bülten. 12 Nisan 2013. Cari işlemler dengesi, Şubat ayında 5.1 milyar dolar açık verdi

Günlük Bülten. 12 Nisan 2013. Cari işlemler dengesi, Şubat ayında 5.1 milyar dolar açık verdi XU100 USD/ TRY (S ağ taaf ) 12 Nisan 2013 Cuma Günlük Bülten İMKB veilei İMKB 100 84,102.6 Piyasa Değei-TÜM ($m) 331,424.6 Halka Açık Piyasa Değei-TÜM ($m) 94,736.2 Günlük İşlem Hacmi-TÜM ($m) 1,712.73

Detaylı

MATLAB GUI TABANLI ELEKTROMIKNATIS DEVRE TASARIMI VE ANALİZİ

MATLAB GUI TABANLI ELEKTROMIKNATIS DEVRE TASARIMI VE ANALİZİ PAMUKKALE ÜNİ VERSİ TESİ MÜHENDİ SLİ K FAKÜLTESİ PAMUKKALE UNIVERSITY ENGINEERING COLLEGE MÜHENDİ SLİ K B İ L İ MLERİ DERGİ S İ JOURNAL OF ENGINEERING SCIENCES YIL CİLT SAYI SAYFA : 005 : 11 : 1 : 13-19

Detaylı

Nokta (Skaler) Çarpım

Nokta (Skaler) Çarpım Nokta (Skale) Çapım Statikte bazen iki doğu aasındaki açının, veya bi kuvvetin bi doğuya paalel ve dik bileşenleinin bulunması geeki. İki boyutlu poblemlede tigonometi ile çözülebili, ancak 3 boyutluda

Detaylı

Ankara Üniversitesi Diş Hekimliği Fakültesi Ankara Aysuhan OZANSOY

Ankara Üniversitesi Diş Hekimliği Fakültesi Ankara Aysuhan OZANSOY FİZ11 FİZİK Ankaa Üniesitesi Diş Hekimliği Fakültesi Ankaa Aysuhan OZANSOY Bölüm-III : Doğusal (Bi boyutta) Haeket 1. Ye değiştime e Haeketin Tanımı 1.1. 1 Mekanik Nedi? 1.. Refeans çeçeesi, Konum, Ye

Detaylı

ASTRONOTİK DERS NOTLARI 2014

ASTRONOTİK DERS NOTLARI 2014 YÖRÜNGE MEKANİĞİ Yöüngeden Hız Hesabı Küçük bi cismin yöüngesi üzeinde veilen hehangi bi noktadaki hızı ve bu hızın doğultusu nedi? Uydu ve çekim etkisinde bulunan cisim (Ye, gezegen, vs) ikili bi sistem

Detaylı

BÖLÜM 5 İDEAL AKIŞKANLARDA MOMENTUMUN KORUNUMU

BÖLÜM 5 İDEAL AKIŞKANLARDA MOMENTUMUN KORUNUMU BÖLÜM 5 İDEAL AKIŞKANLARDA MOMENTUMUN KORUNUMU Linee İmpuls-Momentum Denklemi Haeket halinde bulunan bi cismin hehangi bi andaki doğusal hızı, kütlesi m olsun. Eğe dt zaman aalığında cismin hızı değişiyosa,

Detaylı

2013 2013 LYS LYS MATEMATİK Soruları

2013 2013 LYS LYS MATEMATİK Soruları LYS LYS MATEMATİK Soulaı. LYS 5. LYS ( + a ) = 8 < < olmak üzee, olduğuna öe, a kaçtı? I. A) D) II. + III. (.) ifadeleinden hanileinin değei neatifti? A) Yalnız I Yalnız II Yalnız III D) I ve III II ve

Detaylı

Electronic Letters on Science & Engineering 5(2) (2009) Available online at www.e-lse.org

Electronic Letters on Science & Engineering 5(2) (2009) Available online at www.e-lse.org Eleconic Lees on Science & Engineeing 5 9 Available online a www.e-lse.og adial Change Of oos Wih Acive Balancing ings Davu Edem ŞAHİN a*, İbahim UZAY b a Bozok Univesiy, Fen Bilimlei Ensiüsü, 66, Yozga,

Detaylı

A A A A A A A A A A A

A A A A A A A A A A A LYS MATEMATİK TESTİ. Bu testte 5 sou vadı.. Cevaplaınızı, cevap kâğıdının Matematik Testi için aılan kısmına işaetleiniz.. Veilen, ve z tamsaılaı için. =. z =. =f() olduğuna göe, + + z toplamı en çok kaçtı?

Detaylı

Bölüm 5 Olasılık ve Olasılık Dağılışları. Doç.Dr. Suat ŞAHİNLER

Bölüm 5 Olasılık ve Olasılık Dağılışları. Doç.Dr. Suat ŞAHİNLER Bölüm 5 Olasılık ve Olasılık Dağılışlaı Doç.D. Suat ŞAHİNLE Olasılık ve Olasılık Dağılışlaı Olasılık: Eşit saşla meydaa gele tae olayda A taesi A olayı olsu. Bu duumda A olayıı meydaa gelme olasılığı;

Detaylı

Basit Makineler Çözümlü Sorular

Basit Makineler Çözümlü Sorular Basit Makinele Çözümlü Soula Önek 1: x Çubuk sabit makaa üzeinde x kada haeket ettiilise; makaa kaç tu döne? x = n. n = x/ olu. n = sabit makaanın dönme sayısı = sabit makaanın yaıçapı Önek : x Çubuk x

Detaylı

ICBC TURKEY YATIRIM MENKUL DEĞERLER A.Ş. ICBC TURKEY PORTFÖY HİSSE SENEDİ FONU

ICBC TURKEY YATIRIM MENKUL DEĞERLER A.Ş. ICBC TURKEY PORTFÖY HİSSE SENEDİ FONU 1 OCAK 31 ARALIK 216 HESAP DÖNEMİNE AİT VE YATIRIM PERFORMANSI KONUSUNDA KAMUYA AÇIKLANAN BİLGİLERE İLİŞKİN RAPOR ICBC TURKEY YATIRIM MENKUL DEĞERLER A.Ş. ICBC TURKEY PORTFÖY HİSSE SENEDİ FONU kamuya açıklanan

Detaylı

IEEE802.11N MIMO-OFDM WLAN UZAYSAL ÇOĞULLAMA SİSTEMLERİNİN İLİNTİLİ KANALLAR ÜZERİNDE ORTAK GÖNDERİCİ/ALICI ANTEN SEÇİMİ İLE KAPASİTE ARTIMI

IEEE802.11N MIMO-OFDM WLAN UZAYSAL ÇOĞULLAMA SİSTEMLERİNİN İLİNTİLİ KANALLAR ÜZERİNDE ORTAK GÖNDERİCİ/ALICI ANTEN SEÇİMİ İLE KAPASİTE ARTIMI IEEE80.11 MIMO-OFDM WLA UZAYSAL ÇOĞULLAMA SİSTEMLEİİ İLİTİLİ KAALLA ÜZEİDE OTAK GÖDEİCİ/ALICI ATE SEÇİMİ İLE KAPASİTE ATIMI Asuman Yavanoğlu ve Özgü Euğ Telekomunikasyon ve Sinyal işleme Laboauvaı (TESLAB)

Detaylı

3 FAZLI SİSTEMLER. şartlarda daha fazla güç nakli mümkündür. 26.05.2013 3 fazlı sistemler 1 3-FAZLI DENGELİ SİSTEMLER V OR V OS O V OT

3 FAZLI SİSTEMLER. şartlarda daha fazla güç nakli mümkündür. 26.05.2013 3 fazlı sistemler 1 3-FAZLI DENGELİ SİSTEMLER V OR V OS O V OT 3 FA İEME n Çok azlı sistemle, geilimleinin aasında az akı bulunan iki veya daha azla tek azlı sistemin bileştiilmiş halidi ve bu işlem simetik bi şekilde yapılı. n ek azlı sistemlede güç dalgalı olduğu

Detaylı

3. EŞPOTANSİYEL VE ELEKTRİK ALAN ÇİZGİLERİ AMAÇ. Bir çift elektrot tarafından oluşturulan elektrik alan ve eş potansiyel çizgilerini görmek.

3. EŞPOTANSİYEL VE ELEKTRİK ALAN ÇİZGİLERİ AMAÇ. Bir çift elektrot tarafından oluşturulan elektrik alan ve eş potansiyel çizgilerini görmek. 3. EŞPOTNSİYEL VE ELEKTRİK LN ÇİZGİLERİ MÇ i çift elektot taafından oluştuulan elektik alan ve eş potansiyel çizgileini gömek. RÇLR Güç kaynağı Galvanomete Elektot (iki adet) Pob (iki adet) İletken sıvı

Detaylı

LYS TÜREV KONU ÖZETLİ ÇÖZÜMLÜ SORU BANKASI

LYS TÜREV KONU ÖZETLİ ÇÖZÜMLÜ SORU BANKASI LYS TÜREV KONU ÖZETLİ LÜ SORU BANKASI ANKARA İÇİNDEKİLER Tüev... Sağdan Ve Soldan Tüev... Tüev Alma Kuallaı...7 f n () in Tüevi... Tigonometik Fonksionlaın Tüevi... 6 Bileşke Fonksionun Tüevi... Logaitma

Detaylı

24.05.2010. Birim Kök Testleri. Zaman Serisi Modelleri: Birim Kök Testleri, Eşbütünleşme, Hata Düzeltme Modelleri

24.05.2010. Birim Kök Testleri. Zaman Serisi Modelleri: Birim Kök Testleri, Eşbütünleşme, Hata Düzeltme Modelleri Yıldız Teknik Üniversiesi İkisa Bölümü Ekonomeri II Ders Noları Ders Kiabı: J.M. Wooldridge, Inroducory Economerics A Modern Approach, 2nd. ed., 2002, Thomson Learning. Zaman Serisi Modelleri: Birim Kök

Detaylı

OPTİMUM RADAR PARAMETRELERİNİN SÜREKLİ GENETİK ALGORİTMA YARDIMIYLA KARIŞTIRMA ORTAMINDA RADAR MENZİLİNİN MAKSİMİZE EDİLMESİ İÇİN BELİRLENMESİ

OPTİMUM RADAR PARAMETRELERİNİN SÜREKLİ GENETİK ALGORİTMA YARDIMIYLA KARIŞTIRMA ORTAMINDA RADAR MENZİLİNİN MAKSİMİZE EDİLMESİ İÇİN BELİRLENMESİ Optimum ada Paameteleinin Süekli Genetik Algoitma Yadımıyla Kaıştıma Otamında ada Menzilinin Maksimize Edilmesi İçin Belilenmesi HAVACILIK VE UZAY TEKNOLOJİLEİ DEGİSİ TEMMUZ 2004 CİLT 1 SAYI 4 (41-46)

Detaylı

Mekanik olayları ölçmekte ya da değerlendirmekte kullanılan matematiksel büyüklükler:

Mekanik olayları ölçmekte ya da değerlendirmekte kullanılan matematiksel büyüklükler: VEKTÖRLER KT 1 Mekanik olaylaı ölçmekte ya da değelendimekte kullanılan matematiksel büyüklükle: Skale büyüklük: sadece bi sayısal değei tanımlamakta kullanılı, pozitif veya negatif olabili. Kütle, hacim

Detaylı

SÜLEYMAN DEMİREL ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ MAKİNA MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ TRİBOLOJİ LABORATUARI DENEY FÖYÜ

SÜLEYMAN DEMİREL ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ MAKİNA MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ TRİBOLOJİ LABORATUARI DENEY FÖYÜ SÜLEYMAN DEMİREL ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ MAKİNA MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ TRİBOLOJİ LABORATUARI DENEY FÖYÜ DENEY ADI RADYAL KAYMALI YATAKLARDA SÜRTÜNME KUVVETİNİN ÖLÇÜLMESİ DERSİN ÖĞRETİM ÜYESİ YRD.DOÇ.DR.

Detaylı

Dolar Kurundaki Günlük Hareketler Üzerine Bazı Gözlemler

Dolar Kurundaki Günlük Hareketler Üzerine Bazı Gözlemler Dolar Kurundaki Günlük Harekeler Üzerine Bazı Gözlemler Türkiye Bankalar Birliği Ekonomi Çalışma Grubu Toplanısı 28 Nisan 2008, İsanbul Doç. Dr. Cevde Akçay Koç Finansal Hizmeler Baş ekonomis cevde.akcay@yapikredi.com.r

Detaylı

KAMU PERSONEL SEÇME SINAVI ÖĞRETMENLİK ALAN BİLGİSİ TESTİ ORTAÖĞRETİM MATEMATİK ÖĞRETMENLİĞİ TG ÖABT ORTAÖĞRETİM MATEMATİK Bu testlein he hakkı saklıdı. Hangi amaçla olusa olsun, testlein tamamının veya

Detaylı

5. ÜNİTE IS LM Analizi

5. ÜNİTE IS LM Analizi 5. ÜNİTE IS LM Analizi Bu bölümde mako iktisadın en çok bilinen modeli olan IS-LM modelini göeceğiz. Model statikti. Mako iktisatta statik vasayımı cai değişmelein stoklaı ve bekleyişlei etkilemediği vasayımıdı.

Detaylı

OPTIMAL PARA POLITIKASI ÇERÇEVESINDE TAYLOR TIPI FAIZ ORANI REAKSIYON FONKSIYONUN TAHMINI: TÜRKIYE ÖRNEĞI

OPTIMAL PARA POLITIKASI ÇERÇEVESINDE TAYLOR TIPI FAIZ ORANI REAKSIYON FONKSIYONUN TAHMINI: TÜRKIYE ÖRNEĞI Öze Bilgi Ekonomisi ve Yöneimi Dergisi / 2014 Cil: IX Sayı: I OPTIMAL PARA POLITIKASI ÇERÇEVESINDE TAYLOR TIPI FAIZ ORANI REAKSIYON FONKSIYONUN TAHMINI: TÜRKIYE ÖRNEĞI Ferha PEHLİVANOĞLU * Bu çalışmada

Detaylı

Cevap C. 400 / 0 ( mod 8 ) A harfi. 500 / 4 ( mod 8 ) D harfi. Cevap C. 6. I. n tam sayı ise. n 2 = 4k 2 4k + 1 veya n 2 = 4k 2

Cevap C. 400 / 0 ( mod 8 ) A harfi. 500 / 4 ( mod 8 ) D harfi. Cevap C. 6. I. n tam sayı ise. n 2 = 4k 2 4k + 1 veya n 2 = 4k 2 MTMTİ NMSİ. 8 h + + h. ( a, b ) 0 h. + h h+ h h. + h + bulunu. 0... 7 sayısında asal çapanladan bie tane olduğundan pozitif bölen sayısı kada ( a, b ) sıalı ikilisi vadı. ( + ). ( + ). ( + ). ( + ) tane

Detaylı

NÜKLEER FİZİĞİN BORSAYA UYGULANMASI: OPSİYON FİYATLARININ MESH FREE YÖNTEM ile MODELLENMESİ

NÜKLEER FİZİĞİN BORSAYA UYGULANMASI: OPSİYON FİYATLARININ MESH FREE YÖNTEM ile MODELLENMESİ NÜKLEER FİZİĞİN BORAYA UYGULANMAI: OPİYON FİYATLARININ MEH FREE YÖNTEM ile MODELLENMEİ M. Bilge KOÇ ve İsmail BOZTOUN Eciyes Üi. Fe-Ed. Fak. Fizik Bölümü 38039 Kaysei ÖZET Bu çalışmada eoik üklee fiziği

Detaylı

PLANLI BAKIM SİSTEMLERİ İÇİN BAZI STOKASTİK YENİLEME MODELLERİ. Abdullah EROĞLU (*) ÖZET

PLANLI BAKIM SİSTEMLERİ İÇİN BAZI STOKASTİK YENİLEME MODELLERİ. Abdullah EROĞLU (*) ÖZET D.E.Ü.İ.İ.B.F.Degisi il:3 Sayı:II Yıl:998 ss:73-84 LANLI BAKIM SİSTEMLERİ İÇİN BAZI STOKASTİK YENİLEME MODELLERİ Abdullah EROĞLU ( ÖZET Bi sisem ve sisemi oluşuan elemanlaın aızalanmalaı assaldı. Dolayısıyla

Detaylı

Dokuz Eylül Üniversitesi Yayın Geliş Tarihi: 04.03.2011

Dokuz Eylül Üniversitesi Yayın Geliş Tarihi: 04.03.2011 Dokuz Eylül Ünivesiesi Yayın Geliş Taihi: 04.03.0 osyal Bilimle Ensiüsü Degisi Yayına Kabul Taihi: 0.03.0 Cil: 4, ayı:, Yıl: 0, aya: 87-03 Online Yayın Taihi: 06.07.0 I: 30-384 E-I: 308-09 OPİYO DUYARLILIK

Detaylı

Basit Makineler. Test 1 in Çözümleri

Basit Makineler. Test 1 in Çözümleri Basit Makinele BASİ MAİNELER est in Çözümlei. Şekil üzeindeki bilgilee göe dinamomete değeini göstei. Cevap D di.. Makaa ve palanga sistemleinde kuvvetten kazanç sayısı kada yoldan kayıp vadı. uvvet kazancı

Detaylı

Bölüm 5 Manyetizma. Prof. Dr. Bahadır BOYACIOĞLU

Bölüm 5 Manyetizma. Prof. Dr. Bahadır BOYACIOĞLU ölüm 5 Manyetizma Pof. D. ahadı OYACOĞLU Manyetizma Manyetik Alanın Tanımı Akım Taşıyan İletkene Etkiyen Kuvvet Düzgün Manyetik Alandaki Akım İlmeğine etkiyen Tok Yüklü bi Paçacığın Manyetik Alan içeisindeki

Detaylı

Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası Sayı: 2010-8 / 24 Mayıs 2010 EKONOMİ NOTLARI

Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası Sayı: 2010-8 / 24 Mayıs 2010 EKONOMİ NOTLARI Türkiye Cumhuriye Merkez Bankası Sayı: 2010-8 / 24 Mayıs 2010 EKONOMİ NOTLARI TCMB Faiz Kararlarının Piyasa Faizleri Ve Hisse Senedi Piyasaları Üzerine Ekisi Mura Duran Refe Gürkaynak Pınar Özlü Deren

Detaylı

POZiSYON KONTROLÜNE YÖNELİK DC MOTOR UYGULAMASI

POZiSYON KONTROLÜNE YÖNELİK DC MOTOR UYGULAMASI .. SAU Fen Bilimlei Enstitüsü Degisi 6.Cilt, 1.Saı (Mat 2002) Pozison Kontolüne Yönelik DC Moto Ugulaması A.İ.Doğman, A.F.Boz POZiSYON KONTROLÜNE YÖNELİK DC MOTOR UYGULAMASI 'oj Ali lhsan DOGMAN, Ali Fuat

Detaylı

SAE 10, 20, 30 ve 40 d = 200 mm l = 100 mm W = 32 kn N = 900 d/dk c = mm T = 70 C = 2. SAE 10 için

SAE 10, 20, 30 ve 40 d = 200 mm l = 100 mm W = 32 kn N = 900 d/dk c = mm T = 70 C = 2. SAE 10 için ÖRNEK mm çapında, mm uzunluğundaki bi kaymalı yatakta, muylu 9 d/dk hızla dönmekte ve kn bi adyal yükle zolanmaktadı. Radyal boşluğu. mm alaak SAE,, ve yağlaı için güç kayıplaını hesaplayınız. Çalışma

Detaylı

TCMB FAĐZ KARARLARININ HĐSSE SENEDĐ PĐYASALARI ÜZERĐNE ETKĐSĐ

TCMB FAĐZ KARARLARININ HĐSSE SENEDĐ PĐYASALARI ÜZERĐNE ETKĐSĐ Cenral Bank Review Vol. 10 (July 2010), pp.23-32 ISSN 1303-0701 prin / 1305-8800 online 2010 Cenral Bank of he Republic of Turkey hp://www.cmb.gov.r/research/review/ TCMB FAĐZ KARARLARININ HĐSSE SENEDĐ

Detaylı

MEKANİK TİTREŞİMLER. (Dynamics of Machinery, Farazdak Haideri, 2007)

MEKANİK TİTREŞİMLER. (Dynamics of Machinery, Farazdak Haideri, 2007) MEKANİK TİTREŞİMLER TİTREŞİM ÖLÇÜMÜ: Titeşim ölçümü oldukça kapsamlı bi koudu ve mekaik, elektik ve elektoik bilgisi içeiklidi. Titeşim ölçümleide titeşim geliği (ye değiştime-displacemet, hız-velocity

Detaylı

SORU SETİ 02 (REVİZE EDİLDİ) FİNAL KONULARI

SORU SETİ 02 (REVİZE EDİLDİ) FİNAL KONULARI Ekonomeri 8 Ocak, 0 Gazi Üniversiesi İkisa Bölümü SORU SETİ 0 (REVİZE EDİLDİ) FİNAL KONULARI PROBLEM Aşağıda verilen avuk ei alebi fonksiyonunu düşününüz (960-98): lny = β + β ln X + β ln X + β ln X +

Detaylı

Makro İktisat 1 N.K.Ekinci, 2015

Makro İktisat 1 N.K.Ekinci, 2015 Mako İktisat 1 N.K.Ekinci, 2015 5. ÜNİTE: IS LM ANALİZİ Bu bölümde mako iktisadın en çok bilinen modeli olan IS-LM modelini göeceğiz. Model statikti. Mako iktisatta statik vasayımı cai değişmelein stoklaı

Detaylı

EŞANLI DENKLEMLİ MODELLER

EŞANLI DENKLEMLİ MODELLER EŞANLI DENKLEMLİ MODELLER EŞANLI DENKLEMLİ MODELLER Eşanlı denklem siseminde, Y den X e ve X den Y ye karşılıklı iki yönlü eki vardır. Y ile X arasındaki karşılıklı ilişki nedeniyle ek denklemli bir model

Detaylı

BASIT MAKINALAR. Basit makinalarda yük P, dengeleyici kuvvet F ile gösterilir. Bu durumda ; Kuvvet Kazancı = olur

BASIT MAKINALAR. Basit makinalarda yük P, dengeleyici kuvvet F ile gösterilir. Bu durumda ; Kuvvet Kazancı = olur SIT MKINR Günlük yaşantımızda iş yapmamızı kolaylaştıan alet ve makineledi asit makinelele büyük bi yükü, küçük bi kuvvetle dengelemek ve kaldımak mümkündü asit makinalada yük, dengeleyici kuvvet ile gösteili

Detaylı

r r r r

r r r r 997 ÖYS. + 0,00 0,00 = k 0,00 olduğuna göe, k kaçtı? B) C). [(0 ) + ( 0) ] [(9 0) (0 ) ] işleminin sonucu kaçtı? B) C) 9 6. Bi a doğal sayısının ile bölündüğünde bölüm b, kalan ; b sayısı ile bölündüğünde

Detaylı

Öğrenci No: Adı Soyadı: İmza: Soru No Toplam Puan Program Çıktısı PÇ-10 PÇ-10 PÇ-2,10 PÇ-2,10 PÇ-2,10 Alınan Puan

Öğrenci No: Adı Soyadı: İmza: Soru No Toplam Puan Program Çıktısı PÇ-10 PÇ-10 PÇ-2,10 PÇ-2,10 PÇ-2,10 Alınan Puan Öğenci No: dı Soyadı: İmza: Sou No 1 2 3 4 5 Toplam Puan 15 15 20 25 25 100 ogam Çıktısı PÇ-10 PÇ-10 PÇ-2,10 PÇ-2,10 PÇ-2,10 lınan Puan SORU 1. ltenatif işletme büyüklükleinin optimum kapasiteye göe aşıı

Detaylı

5. ( 8! ) 2 ( 6! ) 2 = ( 8! 6! ). ( 8! + 6! ) Cevap E. 6. Büyük boy kutu = 8 tane. Cevap A dakika = 3 saat 15 dakika olup Göksu, ilk 3 saatte

5. ( 8! ) 2 ( 6! ) 2 = ( 8! 6! ). ( 8! + 6! ) Cevap E. 6. Büyük boy kutu = 8 tane. Cevap A dakika = 3 saat 15 dakika olup Göksu, ilk 3 saatte Deneme - / Mat MTEMTİK DENEMESİ Çözümle. 7 7 7, 0, 7, + + = + + 03, 00,, 3 0 0 7 0 0 7 =. +. +. 3 = + + = 0 bulunu.. Pa ve padaa eklenecek saı olsun. a- b+ b =- a+ b+ a & a - ab+ a =-ab-b -b & a + b =

Detaylı

RASYONEL BEKLENTLER DOAL ORAN HPOTEZ Türkiye çin Zaman Serisi Bulguları 1950-1995 1

RASYONEL BEKLENTLER DOAL ORAN HPOTEZ Türkiye çin Zaman Serisi Bulguları 1950-1995 1 RASYONEL BEKLENTLER DOAL ORAN HPOTEZ Türkiye çin Zaman Serisi Bulguları 950-995 Rahmi YAMAK * Yakup KÜÇÜKKALE ** ÖZET Bu çalımada, Rasyonel Bekleniler Doal Oran Hipoezinin, Çıkı (ya da isizliin) alep (ya

Detaylı

Birim Kök Testleri 3/24/2016. Bir stokastik sürecin birim kök içerip içermediğini nasıl anlarız? Hatırlarsak aşağıdaki AR(1) sürecinde

Birim Kök Testleri 3/24/2016. Bir stokastik sürecin birim kök içerip içermediğini nasıl anlarız? Hatırlarsak aşağıdaki AR(1) sürecinde Yıldız Teknik Üniversiesi İkisa Bölümü Ekonomeri II Ders Noları Ders Kiabı: J.M. Wooldridge, Inroducory Economerics A Modern Approach, 2nd. ed., 2002, Thomson Learning. Zaman Serisi Modelleri: Birim Kök

Detaylı

Bölüm 6: Dairesel Hareket

Bölüm 6: Dairesel Hareket Bölüm 6: Daiesel Haeket Kaama Soulaı 1- Bi cismin süati değişmiyo ise hızındaki değişmeden bahsedilebili mi? - Hızı değişen bi cismin süati değişi mi? 3- Düzgün daiesel haekette cismin hızı değişi mi?

Detaylı

tepav PARA POLİTİKASINDA YENİ ARAYIŞLAR ve TCMB 2 Ocak2012 R201202 RAPOR Türkiye Ekonomi Politikaları Araştırma Vakfı GİRİŞ

tepav PARA POLİTİKASINDA YENİ ARAYIŞLAR ve TCMB 2 Ocak2012 R201202 RAPOR Türkiye Ekonomi Politikaları Araştırma Vakfı GİRİŞ RAPOR Ocak R epav Tükiye Ekoomi Poliikalaı Aaşıma Vakfı Faih ÖZATA Diekö, TEPAV Fias Esiüsü PARA POLİTİASINDA ENİ ARAIŞLAR ve TCMB GİRİŞ Tükiye Cumhuiye Mekez Bakası TCMB ı Nisa de öemli değişiklikle yapıla

Detaylı

KARADENİZ TEKNİK ÜNİVERSİTESİ Bilgisayar Mühendisliği Bölümü Bilgisayar Grafikleri Laboratuarı TERS PERSPEKTİF DÖNÜŞÜM İLE YÜZEY DOKUSU ÜRETİMİ

KARADENİZ TEKNİK ÜNİVERSİTESİ Bilgisayar Mühendisliği Bölümü Bilgisayar Grafikleri Laboratuarı TERS PERSPEKTİF DÖNÜŞÜM İLE YÜZEY DOKUSU ÜRETİMİ KRDENİZ EKNİK ÜNİERİEİ Bilgisaya Mühendisliği Bölümü Bilgisaya Gafiklei Laboauaı ER PERPEKİF DÖNÜŞÜM İLE ÜZE DOKUU ÜREİMİ Bu deneyde, genel halaı ile hehangi bi yüzeye bi dokunun kopyalanması üzeinde duulacakı.

Detaylı

Parçacıkların Kinetiği Impuls-Momentum Yöntemi: Çarpışma

Parçacıkların Kinetiği Impuls-Momentum Yöntemi: Çarpışma Paçacıklaın Kinetiği Impuls-Momentum Yöntemi: Çapışma İki kütle bibii ile kısa süe içeisinde büyük impulsif kuvvetlee yol açacak şekilde temas edese buna çapışma (impact) deni. Çapışma 1. Diekt mekezcil

Detaylı

ÇEMBERİN ANALİTİK İNCELENMESİ

ÇEMBERİN ANALİTİK İNCELENMESİ ÇEMBERİN ANALİTİK İNCELENMESİ Öncelikle çembein tanımını hatılayalım. Neydi çembe? Çembe, düzlemde bi noktaya eşit uzaklıkta bulunan noktala kümesiydi. O halde çembein analitik incelenmesinde en önemli

Detaylı

ÇOKLU DOĞRUSAL BAĞLANTI

ÇOKLU DOĞRUSAL BAĞLANTI ÇOKLU DOĞRUSAL BAĞLANTI ÇOKLU DOĞRUSALLIĞIN ANLAMI Çoklu doğrusal bağlanı; Bağımsız değişkenler arasında doğrusal (yada doğrusala yakın) ilişki olmasıdır... r xx i j paramereler belirlenemez hale gelir.

Detaylı

Birim Kök Testleri. Random Walk. Bir stokastiksürecin birim kök içerip içermediğini nasıl anlarız? Hatırlarsak aşağıdaki AR(1) sürecinde

Birim Kök Testleri. Random Walk. Bir stokastiksürecin birim kök içerip içermediğini nasıl anlarız? Hatırlarsak aşağıdaki AR(1) sürecinde Yıldız Teknik Üniversiesi İkisa Bölümü Ekonomeri II Ders Noları Ders Kiabı: J.M. Wooldridge, Inroducory Economerics A Modern Approach, 2nd. ed., 02, Thomson Learning. Zaman Serisi Modelleri: Birim Kök

Detaylı

Evrensel kuvvet - hareket eşitlikleri ve güneş sistemi uygulaması

Evrensel kuvvet - hareket eşitlikleri ve güneş sistemi uygulaması Evensel kuvvet - haeket eşitliklei ve güneş sistemi uygulaması 1. GİRİŞ Ahmet YALÇIN A-Ge Müdüü ESER Taahhüt ve Sanayi A.Ş. Tuan Güneş Bulvaı Cezayi Caddesi 718. Sokak No: 14 Çankaya, Ankaa E-posta: ayalcin@ese.com

Detaylı

( ) ( ) ( ) ϕ ( ) ( )

( ) ( ) ( ) ϕ ( ) ( ) TRANFORMATORLAR Genel Elektiksel Özelliklei ve Gücünün Belilenmesi TRGT ODABAŞ Fiziksel Temelle Giiş Tansfomatole geilim ve akımın ölçülmesi veya sinyal ve gücün taşınması gibi özel maksatla için dizayn

Detaylı

Otomatik Depolama Sistemlerinde Kullanılan Mekik Kaldırma Mekanizmasının Analizi

Otomatik Depolama Sistemlerinde Kullanılan Mekik Kaldırma Mekanizmasının Analizi Uluslaaası Katılımlı 17. Makina Teoisi Sempozyumu, İzmi, 14-17 Hazian 21 Otomatik Depolama Sistemleinde Kullanılan Mekik Kaldıma Mekanizmasının Analizi S.Telli Çetin * A.E.Öcal O.Kopmaz Uludağ Ünivesitesi

Detaylı

F 1 = 4. Yanıt B dir. Nihat Bilgin Yayıncılık = 1 2 P 3, = P, P F 4 F 4 2F 5 3, = P, kuvveti en küçüktür. a = 3

F 1 = 4. Yanıt B dir. Nihat Bilgin Yayıncılık = 1 2 P 3, = P, P F 4 F 4 2F 5 3, = P, kuvveti en küçüktür. a = 3 Basit Makinele Test in Çözümlei. aldıaçlada sistem dengede ise; uvvet x uvvet kolu Yük x Yük kolu. z bağıntısı geçelidi. y 5 5 x y z İpteki geilme kuvvetlei Bijon anataında kuvvet kolu y di. Bu nedenle

Detaylı

OPTİK AKIŞIN HESAPLANMASI VE YAPAY SİNİR AĞLARI İLE YORUMLANARAK MOBİL ROBOTLAR İÇİN ENGEL TESPİTİ VE KAÇINMA DAVRANIŞINDA KULLANILMASI

OPTİK AKIŞIN HESAPLANMASI VE YAPAY SİNİR AĞLARI İLE YORUMLANARAK MOBİL ROBOTLAR İÇİN ENGEL TESPİTİ VE KAÇINMA DAVRANIŞINDA KULLANILMASI Opik Akışın Hesaplanması ve Yapay Sini Ağlaı ile Youmlanaak Mobil Robo İçin Engel espii ve Kaçınma Davanışında Kullanılması HAVACILIK VE UZAY EKNOLOJİLERİ DERGİSİ OCAK 009 CİL 4 SAYI (77-87) OPİK AKIŞIN

Detaylı

AMASYA ÜNİVERSİTESİ TEKNOLOJİ FAKÜLTESİ Elektrik Elektronik Mühendisliği Bölümü

AMASYA ÜNİVERSİTESİ TEKNOLOJİ FAKÜLTESİ Elektrik Elektronik Mühendisliği Bölümü AMASYA ÜNİVERSİTESİ TEKNOLOJİ FAKÜLTESİ Elektik Elektonik Mühendisliği Bölümü Denetim Sistemlei Laboatuvaı Deney Föyü Yd.Doç.D.Mehmet EKİCİ Aş.Gö.D.Kenan TEKBAŞ Aş.Gö.Bisen BOYLU AYVAZ DENEY 4-RAPOR ARAÇ

Detaylı

DRC. 5. ab b = 3 b ( a 1 ) = Deponun hacmi 24x olsun, 3. y = 6 için = 3. 7 MATEMATİK DENEMESİ. a 9 b. a 2 b b = 12 b ( a 2 1 ) = 12.

DRC. 5. ab b = 3 b ( a 1 ) = Deponun hacmi 24x olsun, 3. y = 6 için = 3. 7 MATEMATİK DENEMESİ. a 9 b. a 2 b b = 12 b ( a 2 1 ) = 12. MTEMTİK DENEMESİ Çözümle.. ab b = b ( a ) = a 9 b a b b = b ( a ) =. c d 7,,,,,, 7,, 9 + +... + 9 = : = a + + = a = b =, c = + 7 + d = d = = 7 < < & > > 7 & > > 7 =,,,, olup in alabileceği faklı değelein

Detaylı

Gauss Kanunu. Gauss kanunu:tanım. Kapalı bir yüzey boyunca toplam elektrik akısı, net elektrik yükünün e 0 a bölümüne eşittir.

Gauss Kanunu. Gauss kanunu:tanım. Kapalı bir yüzey boyunca toplam elektrik akısı, net elektrik yükünün e 0 a bölümüne eşittir. Gauss Kanunu Gauss kanunu:tanım Kapalı bi yüzey boyunca toplam elektik akısı, net elektik yükünün e a bölümüne eşitti. yüzeydeki Gauss kanunu Coulomb kanununa eşdeğedi. Gauss kanunu : Tanım Bi yük dağılımını

Detaylı

Ekon 321 Ders Notları 2 Refah Ekonomisi

Ekon 321 Ders Notları 2 Refah Ekonomisi Ekon 321 Des Notlaı 2 Refah Ekonoisi Refah Ekonoisinin Biinci Teel Teoei: İdeal işleyen bi sebest piyasa ekanizası kaynaklaın en etkin (optiu) bi şekilde dağılasını sağla. Topla net fayda (Topla Fayda-

Detaylı

JEOTERMAL REZERVUARLARIN MODELLENMESİ VE PERFORMANS TAHMİNLERİNDEKİ BELİRSİZLİĞİN DEĞERLENDİRİLMESİ

JEOTERMAL REZERVUARLARIN MODELLENMESİ VE PERFORMANS TAHMİNLERİNDEKİ BELİRSİZLİĞİN DEĞERLENDİRİLMESİ _ 209 JEOTERMAL REZERVUARLARIN MODELLENMESİ VE PERFORMANS TAHMİNLERİNDEKİ BELİRSİZLİĞİN DEĞERLENDİRİLMESİ Mustafa ONUR Hülya SARAK Abduahman SATMAN ÖZET Jeotemal ezevualaın üetim potansiyeli ve südüülebililiğinin

Detaylı

KÖPRÜLERİN YAPISAL ÖZELLİKLERİNİN DİNAMİK ÖLÇÜMLER VE MODAL ANALİZ İLE BELİRLENMESİ

KÖPRÜLERİN YAPISAL ÖZELLİKLERİNİN DİNAMİK ÖLÇÜMLER VE MODAL ANALİZ İLE BELİRLENMESİ KÖPRÜLERİN YAPISAL ÖZELLİKLERİNİN DİNAMİK ÖLÇÜMLER VE MODAL ANALİZ İLE BELİRLENMESİ Ahmet TÜRER*, Hüseyin KAYA* *Ota Doğu Teknik Üniv., İnşaat Müh. Böl., Ankaa ÖZET Köpülein yapısal duumu hakkındaki değelendimele

Detaylı

FİNANSAL SERBESTLEŞME VE FİNANSAL KRİZLER 4

FİNANSAL SERBESTLEŞME VE FİNANSAL KRİZLER 4 FİNANSAL SERBESTLEŞME VE FİNANSAL KRİZLER 4 Prof. Dr. Yıldırım Beyazıt ÖNAL 6. HAFTA 4. GELİŞMEKTE OLAN ÜLKELERE ULUSLAR ARASI FON HAREKETLERİ Gelişmekte olan ülkeler, son 25 yılda ekonomik olarak oldukça

Detaylı

TEBLİĞ. Enerji Piyasası Düzenleme Kurumundan: PERAKENDE SATIŞ HİZMET GELİRİ İLE PERAKENDE ENERJİ SATIŞ FİYATLARININ DÜZENLENMESİ HAKKINDA TEBLİĞ

TEBLİĞ. Enerji Piyasası Düzenleme Kurumundan: PERAKENDE SATIŞ HİZMET GELİRİ İLE PERAKENDE ENERJİ SATIŞ FİYATLARININ DÜZENLENMESİ HAKKINDA TEBLİĞ 30 Aalık 2012 PAZAR Resmî Gazee Sayı : 28513 (2. Mükee) TEBLİĞ Eeji Piyasası Düzeleme Kmda: PERAKENDE SATIŞ HİZMET GELİRİ İLE PERAKENDE ENERJİ SATIŞ FİYATLARININ DÜZENLENMESİ HAKKINDA TEBLİĞ BİRİNCİ BÖLÜM

Detaylı

BÖLÜM 6. MANEVRA 6.1. GĐRĐŞ

BÖLÜM 6. MANEVRA 6.1. GĐRĐŞ ÖÜM 6. MANEVRA 6.. GĐRĐŞ üm deniz aaçlaı için temel dizayn geekleinden biisi yeteli manea kabiliyetine sahip olmaktı. Manea kabiliyeti temel olaak geminin istenen bi yönde kontollü şekilde yön değiştiebilmesini

Detaylı

NUROL YATIRIM BANKASI A.Ş. 2013 YILI İKİNCİ ÇEYREK ARA DÖNEM FAALİYET RAPORU

NUROL YATIRIM BANKASI A.Ş. 2013 YILI İKİNCİ ÇEYREK ARA DÖNEM FAALİYET RAPORU NUROL YATIRIM BANKASI A.Ş. 2013 YILI İKİNCİ ÇEYREK ARA DÖNEM FAALİYET RAPORU DÖNEM İÇERİSİNDE BANKANIN YÖNETİM KURULU ÜYELERİNE İLİŞKİN DEĞİŞİKLİKLER Dönem içerisinde Bankamız ortaklık yapısında değişiklik

Detaylı

Sonlu Elemanlar Yöntemiyle Yumuşak Polietilen Bir Silindirik Borunun Gerilme Analizi

Sonlu Elemanlar Yöntemiyle Yumuşak Polietilen Bir Silindirik Borunun Gerilme Analizi Uludag.Üniv.Zi.Fak.Deg., 25) 19: 23-36 Sonlu Elemanla Yöntemiyle Yumuşak Polietilen Bi Silindiik Bounun Geilme Analizi Muhaem ZEYTİNOĞLU * ÖZET Taım, anayii ve konut ektöünde kullanılan, ıvı ve gaz iletim

Detaylı

SAYISAL ANALİZ. Doç.Dr. Cüneyt BAYILMIŞ. Sayısal Analiz. Doç.Dr. Cüneyt BAYILMIŞ

SAYISAL ANALİZ. Doç.Dr. Cüneyt BAYILMIŞ. Sayısal Analiz. Doç.Dr. Cüneyt BAYILMIŞ SAYSAL ANALİZ Doç.D. Cüneyt BAYLMŞ Doç.D. Cüneyt BAYLMŞ SAYSAL ANALİZ LİNEE DENKLEM SİSTEMİ ÇÖZÜMLEİ (Klasik Yöntemle) Doç.D. Cüneyt BAYLMŞ İÇEİK Doğusal Denklem Takımlaının Çözümü Came Yöntemi Matisin

Detaylı

TG 1 ÖABT İLKÖĞRETİM MATEMATİK

TG 1 ÖABT İLKÖĞRETİM MATEMATİK KAMU PERSONEL SEÇME SINAVI ÖĞRETMENLİK ALAN BİLGİSİ TESTİ İLKÖĞRETİM MATEMATİK ÖĞRETMENLİĞİ TG ÖABT İLKÖĞRETİM MATEMATİK Bu testlein he hakkı saklıdı. Hangi amaçla olusa olsun, testlein tamamının vea bi

Detaylı

LİMİT TÜREV İNTEGRAL SORU BANKASI

LİMİT TÜREV İNTEGRAL SORU BANKASI LİMİT TÜREV İNTEGRAL SORU BANKASI ANKARA İÇİNDEKİLER LİMİT Limitin Özelliklei... Paçalı Fonksionlada Limit... Mutlak Değeli Fonksionlada Limit... Gafikte Limit... Genişletilmiş Reel Saılada Limit... Belisizliği

Detaylı

Bölüm 6: Newton un Hareket Yasalarının Uygulamaları:

Bölüm 6: Newton un Hareket Yasalarının Uygulamaları: (Kimya Bölümü A Gubu 17.11.016) Bölüm 6: Newton un Haeket Yasalaının Uygulamalaı: 1. Bazı Sabit Kuetle 1.1. Yeçekimi 1.. Geilme 1.3. Nomal Kuet. Newton un I. Yasasının Uygulamalaı: Dengedeki Paçacıkla

Detaylı

Bölüm 30. Biot-Savart Yasası Giriş. Biot-Savart Yasası Gözlemler. Biot-Savart Yasası Kurulum. Serbest Uzayın Geçirgenliği. Biot-Savart Yasası Denklem

Bölüm 30. Biot-Savart Yasası Giriş. Biot-Savart Yasası Gözlemler. Biot-Savart Yasası Kurulum. Serbest Uzayın Geçirgenliği. Biot-Savart Yasası Denklem it-savat Yasası Giiş ölüm 30 Manyetik Alan Kaynaklaı it ve Savat, elektik akımının yakındaki bi mıknatısa uyguladığı kuvvet hakkında deneyle yaptı Uzaydaki bi nktada akımdan ilei gelen manyetik alanı veen

Detaylı

FONLAR GETİRİ KIYASLAMASI

FONLAR GETİRİ KIYASLAMASI ARALIK 14 Güncel Ekonomik Veriler Büyüme Oranı(Yıllık) Cari Açık/GSYİH 6,61% İşsizlik oranı(yıllık) 10,10% Enflasyon(TÜFE/Yıllık) 9,15% GSMH(milyar USD) 819,9 Kişi Başı Milli Gelir (USD) 10.800 Güncel

Detaylı

ABD TARIM DIŞI İSTİHDAM VERİSİ ANALİZİ

ABD TARIM DIŞI İSTİHDAM VERİSİ ANALİZİ ABD TARIM DIŞI İSTİHDAM VERİSİ ANALİZİ Bugün, saat 15:30 da global piyasalara etkisi çok büyük olan ABD Tarım Dışı İstihdam Raporu açıklanacak. Veri açıklandığı sırada dalgalanmanın çok yüksek olabileceğini

Detaylı

TÜRKİYE DÜZENLİ EKONOMİ NOTU

TÜRKİYE DÜZENLİ EKONOMİ NOTU TÜRKİYE DÜZENLİ EKONOMİ NOTU Hazırlayan: Sıla Özsümer Uluslararası İlişkiler Müdürlüğü AB ve Uluslararası Organizasyonlar Şefliği Uzman Yardımcısı Türkiye Düzenli Ekonomi Notu ve Raporun İçeriği Hakkında

Detaylı

ANADOLU HAYAT EMEKLİLİK A.Ş GRUPLARA YÖNELİK GELİR AMAÇLI KAMU BORÇLANMA ARAÇLARI EMEKLİLİK YATIRIM FONU YILLIK RAPOR

ANADOLU HAYAT EMEKLİLİK A.Ş GRUPLARA YÖNELİK GELİR AMAÇLI KAMU BORÇLANMA ARAÇLARI EMEKLİLİK YATIRIM FONU YILLIK RAPOR ANADOLU HAYAT EMEKLİLİK A.Ş GRUPLARA YÖNELİK GELİR AMAÇLI KAMU BORÇLANMA ARAÇLARI EMEKLİLİK YATIRIM FONU YILLIK RAPOR Bu rapor ANADOLU HAYAT EMEKLİLİK A.Ş Gruplara Yönelik Gelir Amaçlı Kamu Borçlanma Araçları

Detaylı

5.21% -11.0% 25.2% 10.8% % Eylül 18 Ağustos 18 Eylül 18 Ekim 18 AYLIK EKONOMİ BÜLTENİ ÖZET GÖSTERGELER. Piyasalar

5.21% -11.0% 25.2% 10.8% % Eylül 18 Ağustos 18 Eylül 18 Ekim 18 AYLIK EKONOMİ BÜLTENİ ÖZET GÖSTERGELER. Piyasalar ÖZET GÖSTERGELER Piyasalar USD/TRY 5.50 Altın (USD) 1,225 Ekim 18 EUR/TRY 6.24 Petrol (Brent) 76.2 BİST - 100 90,201 Gösterge Faiz 24.4 Büyüme Sanayi Üretimi Enflasyon İşsizlik 5.21% -11.0% 25.2% 10.8%

Detaylı

MALİ UZLAŞTIRMA HESAPLAMALARI

MALİ UZLAŞTIRMA HESAPLAMALARI ELEKTRİK PİYASASI DENGELEME ve UZLAŞTIRMA YÖNETMELİĞİ MALİ UZLAŞTIRMA HESAPLAMALARI 11 Ekim 2011, Ankaa Hüseyin ALTUNTAŞ Piyasa Mali Uzlaştıma Mekezi Gündem Uzlaştıma Uzlaştıma Süeçlei Gün Öncesi Piyasası

Detaylı

Finansal Yönetim Giriş

Finansal Yönetim Giriş Finansal Yönetim Giriş İKTİSAT İKTİSAT 1900 LÜ YILLARIN BAŞI FİNANSMAN 1900 LERİN BAŞI İYİ BİR FİNANSMANCI 1930 LARA KADAR Firmayı kredi kuruluşlarına karşı en iyi biçimde takdim eden Firmaya en fazla

Detaylı

Boru İçerisindeki Bir Akış Problemine Ait Analitik ve Nümerik Çözümler

Boru İçerisindeki Bir Akış Problemine Ait Analitik ve Nümerik Çözümler Afyon Kocatepe Üniesitesi Fen Bililei Degisi Afyon Kocatepe Uniesity Jounal of Sciences AKÜ FEBİD () 59 (-9) AKU J. Sci. () 59 (-9) Bou İçeisindeki Bi Akış Pobleine Ait Analitik e Nüeik Çözüle Eine Ceyan,Muhaet

Detaylı