YZM 2105 Nesneye Yönelik Programlama

Transkript

1 YZM 2105 Nesneye Yönelik Programlama Yrd. Doç. Dr. Deniz KILINÇ Celal Bayar Üniversitesi Hasan Ferdi Turgutlu Teknoloji Fakültesi Yazılım Mühendisliği 1

2 BÖLÜM - 7 Abstract (Soyut Sınıflar) Bu bölümde; Soyut Sınıfların Oluşturulması Soyut Sınıfların Kullanımı ile ilgili konular anlatılacaktır. 2

3 Soyut Sınıflar (Abstract Class) 3

4 Soyut Sınıflar Kalıtım kavramını anladıktan sonra, sınıfların yaratılması daha da kolaylaşır. Child bir sınıf oluşturduğunuzda, genel özellikleri miras alınır ve sonrasında sınıfa gereken yeni, spesifik özellikler kazandırılır. Örneğin; Ressam ile Sair sınıfları Sanatci sınıflarının daha da özelleşmiş halidir. Bu sınıflar, Sanatci sınıfının erişilebilen tüm özelliklerini ve metotlarını barındırmakla beraber spesifik özellikleri de barındırırlar. 4

5 Soyut Sınıflar (devam...) Temel sınıfları düşünmenin bir yolu, yavru sınıfların ortak özelliklerinin tümünü düşünmek olabilir. Genişletilmiş sınıf incelendiğinde, ebeveyn sınıfının daha genel olduğu gözlenir. Bazen yavru sınıfların daha genel bir örneğini oluşturmak için ebeveyn sınıf oluşturulur. Örneğin, önceden bir Sanatci yaratmamış olabilirsiniz; herbir Sanatci bir Ressam ın, Sair in ya da Muzisyen in daha genel halidir. 5

6 Soyut Sınıflar (devam...) Sonradan genişletilmek üzere yaratılan fakat kendisinden nesne oluşturulmayan sınıflara soyut sınıf (abstract class ) denir. Soyut sınıfları tanımlarken abstract anahtar kelimesi kullanılır. Soyut sınıflar da normal sınıflar gibi özellikler ve metotlar içermektedir. Normal sınıflardan farklı olarak bu sınıflardan new operatörünü kullanarak nesne yaratılamaz. Bunun yerine, soyut sınıflar bir ana sınıf sağlar. Soyut sınıflar genellikle soyut metotlar (abstract methods) içerirler. Soyut bir metot hiçbir metot ifadesi içermez; bu sınıftan türetilen sınıflar, bu metotları ezmelidir. 6

7 Soyut Sınıflar (devam...) Soyut bir metodun başlığında, isteğe bağlı erişim belirleyicisi, abstract anahtar kelimesi, istenilen metodun tipi ve adı bulunur: public abstract string Analiz(); Soyut metotlarda kod gövdesi bulunmaz. Bu metotların gövdeleri kalıtılan sınıfta tanımlanır. Soyut bir sınıftan miras alınarak, yeni bir sınıf yaratıldığında, yeni sınıfta override anahtar kelimesini kullanarak soyut metotların gövdeleri oluşturulmalıdır. 7

8 Soyut Sınıflar (devam...) virtual anahtar kelimesi ile tanımlanan metodun yavru sınıfta ezilmesi zorunlu değildir. Fakat abstract tanımlanmış metot ezilmelidir. 8

9 Örnek1: Hayvan Soyut Sınıfının Yaratılması Hayvan +Adi: string {Read-Only} +Cins: string <<Constructor>>+Hayvan(string adi) <<Constructor>>+Hayvan() +SesCikar(): string {abstract} Kopek <<Constructor>>+Kopek(string kopekadi) +SesCikar(): string 9

10 Örnek1: Hayvan Soyut Sınıfının Yaratılması 10

11 Örnek1: Hayvan Soyut Sınıfının Yaratılması 11

12 Örnek1: Hayvan Soyut Sınıfının Yaratılması Form üzerinde bir Kopek nesnesi yaratalım. Kopek bilgilerini ekranda göstermek için bir form üzerinde metot oluşturalım. 12

13 Soyut Sınıflar (devam...) Soyut bir metot tanımlamadan da soyut bir sınıf oluşturulabilir fakat soyut sınıf oluşturulmadan soyut bir metot oluşturulamaz. Child sınıfında override edilmesi gereken metot kendi tanımına sahipse, bu metot virtual olarak tanımlanır. Eğer kendine ait bir tanım/gövde yoksa abstract olarak tanımlanır. Örnekteki; Kopek sınıfında Konus() metodu ezilmek zorundadır. Bu metodun içerisinde herhangi bir işlem yapılmayabilir fakat bu metot mutlaka olmalıdır. Bu metodu ezerken override anahtar kelimesi kullanılır. 13

14 Örnek1: Kedi Sınıfının Yaratılması Hayvan +Adi: string {Read-Only} +Cins: string <<Constructor>>+Hayvan(string adi) <<Constructor>>+Hayvan() +SecCikar(): string {abstract} Kedi <<Constructor>>+Kedi(string kediadi) +SecCikar(): string 14

15 Örnek1: Kedi Sınıfının Yaratılması 15

16 Örnek1: Kedi Sınıfının Yaratılması Form üzerinde bir Kedi nesnesi yaratalım. Kedi bilgilerini ekranda göstermek için bir form üzerinde metot oluşturalım. 16

17 Örnek1: Kedi Sınıfının Yaratılması İki metot arasında ne fark var? Daha iyi bir çözümü olan var mı? 17

18 Örnek1: Kedi Sınıfının Yaratılması Kedi ve Kopek sınıfından yaratılmış nesneler Hayvan parametresi alan HayvanBilgiGoster() metoduna aktarılabilirler. Bu yönteme upcast denir. Ortaya konulan yazılım tasarım prensibine LSP (Liskov yerine geçme) prensibi denilir. 18

19 Örnek1: Kedi Sınıfının Yaratılması 19

20 Soyut Sınıflar Özet Soyut sınıflar, birden fazla child sınıf için ortak özelliklerin ve/veya metotların ihtiyaç olduğu durumlarda ortak kısımları toparlama amacı ile kullanılabilirler. Soyut sınıf kullanımları önemlidir, ancak zorunlu değildir. Soyut sınıftan nesne türetilemez. Soyut sınıflar private olamazlar. Soyut sınıflar sealed olamazlar. 20

21 Uygulama Örneği: Geometri Hesaplamalar GeometriHesaplamalar isimli soyut bir sınıf yaratınız. #cevre: double +Cevre: double {Read-Only} #alan: double +Alan: double {Read-Only} GeometriHesaplamalar +CevreHesapla(double deger1, double deger2): {abstract} +AlanHesapla(double deger1, double deger2): {abstract} Kare, Dikdortgen ve Cember sınıflarını bu sınıftan türetiniz. Form üzerinde nesnelerini oluşturunuz. 21

22 Yararlanılan Kaynaklar Sefer Algan, HER YÖNÜYLE C#, Pusula Yayıncılık, İstanbul, 2003 Milli Eğitim Bakanlığı, «Nesne Tabanlı Programlama», 2012 Joyce Farrel, An Introduction to Object - Oriented Programming, Cengage Learning,

23 İYİ ÇALIŞMALAR Yrd. Doç. Dr. Deniz KILINÇ 23