Trakya Üniversitesi nin, kültürel miras ve korumacılık alanında gerçekleştirdiği en büyük projelerden biridir.

Ebat: px

Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "Trakya Üniversitesi nin, kültürel miras ve korumacılık alanında gerçekleştirdiği en büyük projelerden biridir."

Deniz Koçoğlu
5 yıl önce
İzleme sayısı:

1 Bu müze, Edirne merkez Yeniimaret semtinde bulunan Sultan II.Bayezid Külliyesi Darüşşifası bünyesinde hayata geçirilmiş olup, Trakya Üniversitesi nin, kültürel miras ve korumacılık alanında gerçekleştirdiği en büyük projelerden biridir. Bu projeyle, Osmanlı İmparatorluğu nun ikinci başkenti olan Edirne nin önemli bir eserinin yıkılıp gitmesi önlenmiş ve bu şehrin turizm hayatına önemli bir marka kazandırılmıştır. 1 / 6

2 Trakya Üniversitesi nin bu önemli yapılara sahip çıkmasının altında, Edirne nin yükseköğretim ve tıp tarihine sahip çıkması yatmaktadır. Çünkü 1488 yılında hizmete giren bu külliyenin medresesi döneminin temel tıp bilimlerinin öğretildiği bir üniversite konumundaydı, hastanesi ise bu öğrencilerin uygulama yaptıkları yerdi. Günümüzde de hem tıp eğitimi ve uygulaması veren Trakya Üniversitesi, bundan beş yüz yıl öncesinin eğitim ve uygulama anlayışını da günümüzde yaşatarak tarihe karşı olan sorumluluğunu da ortaya koymaktadır. Edirne nin Ruslar tarafından işgal edildiği Osmanlı-Rus Savaşı sonrasında başlayan ve Balkan Savaşları ile zirveye ulaşan Edirne nin kötü günleri, külliye gibi birçok yapının da sahipsiz kalmasına yol açmıştır. Cumhuriyet sonrası yaşanan ekonomik sıkıntılar ve kültürel mirasa gereken önemin verilmemesi nedeni ile yıkılıp yok olma tehlikesi ile karşı karşıya kalan tarihimizin bu önemli yapıları, 1984 yılında Trakya Üniversitesi ne devredilmiş ve bir restorasyon süreci sonrasında, eğitim alanları olarak kullanılmaya başlanmıştır yılında müzeye dönüştürülen külliyenin darüşşifa bölümü, dünyanın en prestijli müzecilik ödüllerinden olan Avrupa Konseyi 2004 Yılı Avrupa Müze Ödülü nü alarak önemli bir tanıtım fırsatı yakalamıştır. Burada 500 yıl öncesinin bir Osmanlı bimarhanesi (bimar:hasta, hane:ev) canlandırılmıştır. Tedavide, dönemin hekimlik bilgilerinin yanı sıra müziğin, su sesinin, güzel kokuların ve meşguliyetin kullanıldığı bu mekanlar geçmişi zengin bir görsel anlatımla günümüze taşımaktadır. Daha birinci avluya girince musikinin güçlü nağmeleri sizi sarıyor. Müzenin ana mekanı olan Ps ikiyatri Tarihi Bölümü ne girince kendinizi yüzyıllar öncesinin bir müzik terapi ortamında buluyorsunuz. Ortadaki 2 / 6

3 havuzun şadırvanından akan suyun sesi, neyin mistik sesiyle birleşerek sizi bir zaman yolculuğuna çıkarıyor. Başarılı bir canlandırma... Hastalar, hekimler, hasta bakıcılar, hanende ve sazendeler canlı gibi karşımızda duruyor... Işık ve ses düzeni bu canlandırmayı bütünlüyor... Tüm bunlar, Edirne de Tunca Nehri kenarında mimarlık tarihimizin en görkemli yapılarından birinde yaşanıyor. Buna yapılar topluluğu demek daha doğru olur. Son derece başarılı taş işçiliği ile camisi, imareti, tabhanesi (misafirhane), köprüsü, medresesi ve şifahanesi... Birbirini tamamlayan yapılardan oluşan külliye burası. Mimarisi ilk bakışta insanın gözünü okşuyor. Yüzün üzerinde irili ufaklı kubbe külliyeye mistik bir görünüm kazandırıyor. Birbirini tamamlayan grafik yapılar zarif bir bütünlük oluşturuyor. Henüz çok genç olmasına rağmen, önemli başarılara imzasını atan, Edirne nin kültür hayatının önemli merkezlerinden biri haline gelen bu müze, önümüzdeki dönemlerde, külliyenin diğer bölümlerini de içine alarak daha da büyüyerek farklı bir müzecilik anlayışı ile tarihi değerlerimizi dünyaya tanıtmaya devam edecektir. Külliye'nin kuruluş amacı, dönemin en önemli şehirlerinden ve 2. başkent konumundaki Edirne'yi bir darruşşifaya (Hastane) kavuşturmaktı. Geniş amaçlı düşünülen,külliyedeki diğer 3 / 6

4 üniteler ise hastane hizmetini doğrudan veya dolaylı olarak tamamlayan sosyal, kültürel ve dini nitelikteki yapılardır. Tüm birimlerin aynı amaca yönelik hizmetleri döneminin sağlık ve sosyal yardım anlayışını yansıtmaktadır. Tüm yapılar topluluğunun 4 yıl gibi kısa bir sürede bitirilmesi ise imparatorluğun ekonomik ve teknik gücünün bir göstergesidir. Külliye'nin içinde şu üniteler bulunmaktadır: 1- Darüşşifa (Hastane) 2- Tabhane (Misafir ve Dinlenme Evi) 3- Tıp Medresesi (Temel Bilimler Fakültesi) 4- Camii 5- İmaret (Mutfak, yemekhane, depo, v.s) 6- Köprü (Tunca Nehri üzerinde) 7- Hamam 8- Değirmen ve su deposu 9- Sıbyan Mektebi (İlkokul) 10- Mehterhane (Dönemin musiki konservatuarı) 11- Muvakkithane (Günün saatlerini, takvimi bildiren kuruluş) Bu ünitelerden günümüze kadar ayakta kalmış olanlar 1-6 numarada yazılmış olanlardır numarada belirtilenler yıkılmışlardır ve 11 numarada belirtilenler ise külliyenin vakfiyesinde gösterilmemiş olup, bunlar sonradan yapılmışlardır. Hastanenin Kuruluş Yıllarındaki Kadrosu Hastane kadrosunda, 1 baştabip, 2 tabip, 2 göz mütehasısı, 2 operatör, 1 eczacı vardı. Diğer personelle birlikte personel sayısı toplam 21'ye ulaşıyordu. Çeşitli dönemlerde bu personel sayısında değişiklikler olmuştur. BÖLÜMLER Müze Darüşşifa ve Tıp Medresesi olmak üzere iki ana bölümden meydana gelmiştir. 4 / 6

5 DARÜŞŞİFA Birinci Avlu: İlk avlunun bulunduğu birinci bölümde geçmişte poliklinik odaları olarak kullanılan sütunlar yanındaki sıra odalarda, çeşitli sergiler yer almaktadır. Hizmet Odaları olarak kullanılan mutfak, çamaşırhane, ve şuruphane gibi odalarda ise, darüşşifanın eski mutfağı canlandırılmıştır. Burada ayrıca eski Edirne fotoğrafları sergisi vardır. Aynı avluda geçmişte eczane ve ilaç depoları olarak kullanılan 2 geniş salonun birinde hekimliğin tarihini anlatan bir sergi bulunmakta, karşısındaki oda ise hem sunum odası hem de Edirne Sarayı çizimlerinin sergilendiği bir oda olarak kullanılmaktadır. İkinci Avlu: İkinci avluda küçük bir bahçe ve karşılıklı yer alan 4 oda vardır. Bu odalar geçmişte yönetici odaları olarak kullanılmıştır. Şu an ise 1 oda yine müze yöneticisi tarafından kullanılmaktadır, diğer bir oda da hekimbaşı odası olarak canlandırılmıştır. Diğer iki oda ise Dr. Rıfat Osman ve Or d.prof.dr. Süheyl Ünver odası olarak düzenlenmiştir. Şifahane: Üçüncü bölüm geçmişte hastaların yatırıldığı bölümdür. Burada 4 yazlık, 6 kışlık oda ve bir musiki sahnesi vardır. Ortadaki havuzun şadrıvanından su akmaktadır. Geçmişte ruh hastalarının musiki, su sesi ve güzel kokularla tedavi edildiği akustiği ile ünlü bu mekan İstanbu l Ruh Hastalarını Readaptasyon Derneği tarafından dönemin atmosferine uygun manken ve ışık sistemi ile düzenlenmiştir. Bu bölümü gezen ziyaretçiler, son derece başarılı yapılmış mankenler, musiki ve şadırvandan akan su sesi ile geçmişteki tedavi ortamını bire bir yaşamaktadırlar. TIP MEDRESESİ (MEDRESET-ÜL ETIBBA) Geçmişte tıp medresesi olarak kullanılan ve dönemin hekimlerinin yetiştirildiği ve Medrese-i 5 / 6

6 Etibba adı verilen eğitim bölüm Sağlık Müzesi'nin yeni seksiyonu olarak düzenlenmiş ve 23 Nisan 2008 tarihinde törenle hizmete açılmıştır. Burada 18 öğrenci odası, bir dershane ve bunların açıldığı bir orta avlu vardır. Bu bölüm bekçi odası, öğrenci odaları, uygulamalı eğitim odası, müderris odası, dersane ve kütüphane olarak mankenlerle canlandırılmıştır. Avrupa Müze Ödülü Müze 2004 yılında Avrupa Konseyi Avrupa Müze Ödülü nü kazanmıştır. Bu ödül dünyanın en prestijli müzecilik ödüllerinden biridir yılında ise Hırvatistan ın Dubrovnik kentinde yapılan Dünya Ödüllü Müzeler Buluşması nda en iyi 2. sunum, 2008 yılında ise Almanya'nın Köln kentinde en iyi sunun Ödülü'nu alarak ülkemizin ve kültürümüzün tanıtımına büyük bir katkı daha sağlamıştır. Müze Avrupa Kültür Mirası Birliği tarafından Mükemmellik Kulübü ne kabul edilmiştir. 6 / 6

Benzer belgeler

II. Beyazid Camii - Külliyesi ve Sağlık Müzesi. Ahmet Usal - Edirne Vergi Dairesi Başkanlığı

II. Beyazid Camii - Külliyesi ve Sağlık Müzesi Ahmet Usal - Edirne Vergi Dairesi Başkanlığı Aralık 25, 2006 2 İçindekiler 0.1 II.Beyazid Camisi ve Külliyesi (II.Beyazid Kompleksi).... 4 0.1.1 Darüşşifa