20. ULUSAL PAZARLAMA KONGRESİ Anadolu Üniversitesi - Eskişehir

Ebat: px
Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "20. ULUSAL PAZARLAMA KONGRESİ Anadolu Üniversitesi - Eskişehir"

Transkript

1 20. ULUSAL PAZARLAMA KONGRESİ Anadolu Üniversitesi - Eskişehir Mobil Reklamlara Olan Tutuma Cinsiyet ve Kategori Bilgisinin Etkisi: Üniversite Öğrencileri Arasında Bir Çalışma Effect of Gender and Category Knowledge on Attitudes Towards Mobile Advertising: A Study Among University Students Gökhan Aydın 1 - Bilge Karamehmet 2 Özet İnsanların neredeyse günün her saati yanlarında taşıdıkları mobil cihazların pazarlama alanında sunduğu fırsatlar araştırmacıların ve profesyonellerin yoğun ilgisini çekmektedir. Bu araştırma içerisinde reklamlar arasında en hızlı büyüyen kategorilerden olan mobil reklamlara olan tutumun ve tutumu oluşturan faktörlerin iki farklı mobil reklam yöntemi olan SMS reklamları ve mobil uygulama reklamları için ölçümlenerek belirlenmesi amaçlanmıştır. Ayrıca birer aracı olarak cinsiyetin ve kategori tecrübesinin tutum ve tutumu etkileyen faktörler arasındaki ilişkiler üzerinde anlamlı bir etkisinin olup olmadığı incelenmiştir. Araştırmanın uygulanmasında yoklama yöntemlerinden anket seçilmiştir ve literatürde kabul görmüş ölçekler yardımıyla oluşturulan soru formunun sahada uygulanması sonucunda kullanılabilir 489 ankete ulaşılmıştır. Analiz aşamasında en küçük kareler yapısal eşiklik modellemesi tercih edilmiştir. Yapılan analizler sonucunda literatürde tutumun öncülleri olarak kabul edilen bilgilendiricilik, eğlendiricilik, güvenilirlik ve rahatsız edicilik faktörlerinin tutum üzerine anlamlı etkileri olduğu görülmüştür. Ayrıca cinsiyet ve kategori bilgisinin de farklı şekillerde tutum oluşumuna etkidiği görülmüştür. Anahtar Kelimeler: Mobil Pazarlama, Mobil Reklamlar, SMS Reklamları, Reklamlara Olan Tutum, Kablosuz Pazarlama Abstract Mobile devices that individuals always carry with themselves offer unique opportunities for marketers, consequently research on this area getting high level of interest from researchers and practitioners of marketing. In this study attitude towards this popular advertisement medium and its antecedents are analyzed by taking into account the two most popular and promising areas of mobile advertising; SMS ads and mobile application ads. Additionally gender and category knowledge are considered as moderating factors and tested whether they have significant effects on attitude formation or not. Survey methodology is used and a questionnaire was developed using relevant scales in extant literature. A total of 489 questionnaires were obtained and analyzed using partial least squares structural equation modeling. As an outcome of the analysis, the generally accepted antecedents of attitude namely; informativeness, entertainment, credibility and irritation factors were all found to have positive effects on attitude. Moreover gender and category knowledge were found to have significant moderator effects on the attitude formation. Keywords: Mobil Marketing, Mobile Ads, SMS ads, Attitude Towards Advertising, Wireless Marketing 1 İstanbul Arel Üniversitesi, aydingokhan@gmail.com 2 İstanbul Arel Üniversitesi, bilgekaramehmet@arel.edu.tr 127

2 Mobil Reklamlara Olan Tutuma Cinsiyet ve Kategori Bilgisinin Etkisi: Üniversite Öğrencileri Arasında Bir Çalışma Giriş Mobil cihazların dünyadaki kabulünün ve gelişiminin hızla artması pazarlamacıların mobil pazarlama alanına yönelmelerini ve alana odaklanmalarına sebep olmuştur. Gelişmemiş ülkelerde cep telefonlarının, gelişmiş ülkelerde ise akıllı telefon kullanımının hızla yaygın hale gelmesi pazarlamacılara büyük fırsatlar sunmaktadır. Mobil pazarlama araçları ile pazarlamacılar daha büyük kitlelere doğrudan ve kişiselleştirilmiş mesajlarla ulaşma fırsatı bulmaktadırlar. SMS aracılığı ile tüm dünyaya ulaşmak, mobil uygulama reklamları ile de gelişmiş ülkelerdeki müşterilere özelleştirilmiş zengin içerikli iletişim mesajları ulaştırmak mümkün kılınmıştır. Mobil pazarlama faaliyetleri, cep telefonları ve akıllı telefonlar başta olmak üzere tüm mobil cihazlar aracılığıyla gerçekleştirilen pazarlama faaliyetlerini kapsamaktadır. Mobil cihazlar içerisinde ise dünya genelinde en çok cep telefonu ve akıllı telefonların kullanılmakta olduğundan mobil pazarlama açısından bakıldığında çalışmanın odak noktasını bu iki cihaz grubu oluşturmaktadır. Mobil cihazların dünya genelindeki kullanımı günden güne artmaktadır. Gelir seviyesi düşük ülkelerde cep telefonlarının, gelişmekte olan ülkelerde ise akıllı telefon sahipliğinin arttığı görülmektedir. Kullanımda olan aktif cep telefonu hattı sayısı 1997 de 200 milyon adetlerden 2005 te 2,2 milyar adete 2013 yılında ise dünya nüfusunu geçerek 2014 de 7 milyar adete yaklaşmıştır (International Telecommunication Union, 2014). Gelişmiş ülkelerde cep telefonu / akıllı telefon sahipliğinin son yıllardaki büyüme hızlarının %2 nin altına indiği ve bir doygunluk seviyesine eriştiği görülmektedir (International Telecommunication Union, 2014). ComScore (2014) un araştırmasına göre ABD de kullanıcıların %60 a yakını İnternet erişiminde ilk tercih olarak mobil cihazları kullanmaktadırlar. Movable Ink in araştırmasına göre ise pazarlama e-postalarının %65 i bir mobil cihaz üzerinden açılmaktadır (Burdge, 2014). Gelişmiş ülkelerde akıllı telefon ve tabletlerin İnternet e erişim için kullanılan öncelikli kanal haline gelmesi mobil cihazların popülerliğinin iyi bir göstergesidir. Düşük gelirli olan ülkelerde ise cep telefonları pratik ve görece düşük maliyetli temel iletişim hizmeti ve bazı katma değerli hizmetlerin kullanımına (mobil ödeme vb.) imkân verdikleri için yüksek kullanım oranlarına sahiptirler. Sahara-altı Afrika sında yılları arasında cep telefonu sahipliği %18 büyüme kaydetmiştir ve önümüzdeki dönemde de en hızlı büyüme kaydedecek bölge olması beklenmektedir (The China Post, 2013). Gelişmiş ülkelerdeki ortalama %93 mobil cep telefon hattı sahipliğine kıyasla gelişmekte olan ülkelerde %87 ve Afrika bölgesinde %66 hat sahiplik oranları vardır (International Telecommunication Union, 2014). Düşük gelir gruplu altyapısı gelişmemiş bölgelerde dahi cep telefonu sahipliği oranları görece yüksektir. Örneğin Birleşmiş Milletler in yaptığı bir çalışmaya göre elektrik erişimi olmayan bazı köylerde dahi cep telefonu bulunduğu ve kullanıldığı görülmektedir (United Nations Development Programme, 2013) Telekomünikasyon firmaları tarafından sunulan GSM sistemleri içerisinde çalışan SMS mesajlaşma sistemi tüketicilere ulaşmak için düşük maliyetli bir çözüm sunmaktadır. Akıllı olsun olmasın, modelden bağımsız olarak tüm cep telefonları SMS alma ve gönderme özelliğine sahiptir. Mobil cihazların mevcut olan yüksek sahiplik oranları ve yeni nesillerin bu cihazlara ve teknolojiye olan yatkınlığı ile önümüzdeki yıllarda da mobil teknolojilerin ve mecraların popülerliklerini korumasını beklemek son derece olağandır. Communicus firmasının gerçekleştirmiş olduğu bir çalışmaya göre ABD de 2-5 yaş arasındaki çocukların mobil tablet kullanım oranı yaş arasından yüksektir, cep telefonu alanında ise yaş arası gençlerde cihaz kullanımı %80 in üzerindedir (E-marketer, 2014). Akıllı telefonların kullanımında tüketicilere sunduğu faydayı artıran ve yaygınlaşmasını sağlayan mobil geniş-bant teknolojilerinin de gelişmiş ve gelişmekte olan ülkelerdeki yayılımı gün geçtikçe artmaktadır. OECD bölgesinde mobil geniş-bant sahiplik oranı 2013 yılı Aralık ayı itibariyle %72,4 e ulaşarak neredeyse tüm nüfusun dörtte üçüne erişmiştir (OECD, 2014). 34 OECD ülkesi arasında mobil geniş-bant abonelikleri bir önceki yıla kıyasla 2013 yılında %14,6 büyümüştür. Mobil telefon kullanıcılarının cihazlarını devamlı olarak yanlarında taşımaları, bu cihazların her zaman iletişime açık olmaları, kullanıcılara kişiselleştirilmiş içerik sunulabilmesi ve gönderilen mesajların cihazların hafızalarında kullanıcıların cihazlarına bakıp bir aksiyon alana kadar saklanması mobil pazarlamanın diğer kanallara kıyasla önemli avantajlarını oluşturmaktadır (Barutçu ve Göl, 2009). 128

3 20. Ulusal Pazarlama Kongresi, Haziran, 2015 Telekomünikasyon firmaları tarafından sunulan GSM sistemleri içerisinde çalışan SMS mesajlaşma sistemi tüketicilere ulaşmak için düşük maliyetli bir çözüm sunmaktadır. Akıllı olsun olmasın, modelden bağımsız olarak tüm cep telefonları SMS alma ve gönderme özelliğine sahiptir. Dünya genelinde cep telefonu sayısının nüfusu geçmiş olması ve tüm bölgelerde yüksek nüfuz oranlarından (International Telecommunication Union, 2014) anlaşılabileceği üzere gelir seviyesi çok farklı olan bölgelerde etkin olarak kullanım imkânı sunması SMS ile pazarlamanın en önemli avantajlarından birisidir. Düşük gelir gruplu altyapısı gelişmemiş bölgelerde dahi cep telefonu sahipliği oranları görece yüksektir. Örneğin Birleşmiş Milletler in yaptığı bir çalışmaya göre elektrik erişimi olmayan bazı köylerde dahi cep telefonu bulunduğu ve kullanıldığı görülmektedir (United Nations Development Programme, 2013). Mobil pazarlama, mobil telefon kullanımının ve geniş bant erişimine sahip mobil cihazların nüfuzunun artması dolayısıyla düşük gelirli ülkelerde dahi, pazarlamacılar için önemli bir kanal haline gelmiştir. Bu göreceli yeni ortama karşı tutum gelişmekte olan ülkelerde pazarlama profesyonellerinin yanı sıra araştırmacıların da ilgilerinin çekilmesini sağlamıştır. Örneğin Afrika da SMS, faturaları elektronik ortamda düzenli şekilde ödemek için kullanılırken (kamu kuruluşu, okul ücretleri vb.) kullanıcılara (özellikle kırsal alanlardaki) uygun ödeme kanalı oluşturmaktadır (Fox, 2011). Tüketicilerin davranışları incelendiğinde ise SMS mesajlarının çok yüksek açılma oranlarına sahip oldukları görülmektedir. Bazı çevrimiçi araştırmalara göre SMS mesajlarında %98 seviyelerinde açılma oranları gözlenmektedir (Essany, 2014; MobileSquared, 2010). Genç kullanıcılar mobil telefonlarını belirli bir marka seçerek, renk, boyut, ekran logosu ve zil sesi seçerek özellikle bireyselliklerini ifade etmektedirler. Ulaşılabilmek için sürekli yanlarında taşıdıkları mobil telefonları hem gençler hem de yetişkinler birer statü sembolü ve günlük yaşamlarının önemli bir parçası olarak görmektedirler. Mobil telefonlar farklı müşteri kesimlerine özelleştirilmiş mesajlar ulaştırmak için ideal bir platform olarak görülmektedir (Bauer, vd., 2005). Mobil Pazarlama Faaliyetleri Mobil pazarlama Mobil Pazarlamacılar Birliği tarafından şu şekilde tanımlanmaktadır: işletmelerin hedef kitleleriyle iletişim kurmaları ve ilgi seviyelerini artırmak için herhangi bir mobil cihaz veya ağ vasıtasıyla etkileşimli ve alakalı tarzda yürüttüğü faaliyetler bütünüdür (Mobile Marketing Association, 2009). Mobil pazarlama ve mobil reklamcılık faaliyetlerinin yaygın kullanılan öncüsü olarak SMS mesajlarını görmekteyiz. Mobil cihazların geniş kabul gören ilk dalgası olan geleneksel telefonların kısıtlı çoklu ortam becerileri sebebiyle en temel cihazlarda bile okunabilen SMS ler ilk olarak yaygınlaşan yazılı iletişim ve mobil reklam aracı olmuştur. SMS ve görsel olarak zenginleştirilmiş versiyonları olan MMS ler günümüzde de yaygın olarak kullanılmaktadır. Bu araca ek olarak özellikle gelişmiş ülkelerde yaygınlaşmış olan akıllı telefon ve tabletler yüksek çoklu ortam becerileri sayesinde daha farklı uygulamalara imkân sağlamaktadır. Günümüzde akıllı telefonlar mobil uygulamalarında reklam destekli uygulamaların, mobil kuponların, lokasyon temelli iletişim uygulamalarının popülaritesi artmaktadır (Gao, Rohm, Sultan, ve Pagani, 2013; Park, Shenoy, ve Salvendy, 2008). Mobil pazarlamanın sunduğu fırsatlar ve uygulamaların popülerleşmesiyle ABD de medya sektöründe 2011 yılında en hızlı büyüyen alan %53 büyüme oranı ile mobil pazarlama ve reklamcılık alanı olduğu açıklanmıştır (PQ Media, 2012). Mobil pazarlama araçları ile tüketicilerle kurulan ilişkiler itme şeklinde kurum tarafından ortaya konan veya çekme tarzında tüketici tarafında tetiklenen biçimde olabilmektedir (Mobile Marketing Association, 2009). İtme yönlü faaliyetler arasında en popüler SMS/MMS, reklam destekli veya reklam bütünleşmeli çalışan mobil uygulamaları görmekteyiz. Çekme yönlü araçlar olarak ise mobil kuponlar, satış özendirme kampanyaları öne çıkmaktadır (Park vd., 2008). Geleneksel reklamların ve çoğu İnternet reklamının aksine, mobil reklamlar kullanıcıya özel, kişiselleştirilmiş reklam mesajları içermektedir. Bu durum reklam etkinliğini büyük ölçüde arttırmaktadır. Geleneksel medya reklamlarının birçoğu ile karşılaştırıldığında, mobil reklamların tüketici isteklerine daha uygun olduğu ve tüketici ilişkileri geliştirme açısından daha üstün olduğu görülmektedir (Xu, vd., 2008) 129

4 Mobil Reklamlara Olan Tutuma Cinsiyet ve Kategori Bilgisinin Etkisi: Üniversite Öğrencileri Arasında Bir Çalışma Multimedya özelliklerine sahip akıllı telefon sahipliğinin artışına rağmen SMS reklamları ve pazarlaması dünya genelinde popülerliğini korumaktadır. SMS İnternet ve dijital kanallara farklı bir erişimi olmayan kişilere ulaşmak için dijital pazarlama alanında kullanılabilecek en kolay yöntemdir. SMS mesajları izinli olarak gönderildiğinde kullanıcılara anlamlı ve zamanında bilgi vererek değer yaratabilmektedir (Quah ve Lim, 2002). Mobil teknolojiler incelendiğinde akıllı telefon mobil uygulamalarının en hızlı büyüyen alanlardan birisi oldukları görülmektedir. Mobil cihazlardan İnternet erişiminin %80 inden fazlasının akıllı telefon uygulamaları (Facebook, Youtube, Twitter vb.) tarafından gerçekleştirilmektedir (Khalaf, 2014). Bu alan mobil reklamların kullanımında günümüzde popüler olan ve gelecekte de popülerliğini koruması beklenen bir alan olarak öne çıkmaktadır. Çalışmanın Amacı Araştırmanın temel amacı dünyada en hızlı büyüyen pazarlama iletişimi uygulamalarından birisi olan mobil reklam faaliyetlerine olan tutumun ve tutuma etki eden faktörlerin belirlenmesi, etki şekillerinin ortaya konulması ve ilişkiler üzerinde cinsiyet farklılıklarının etkisinin olup olmadığının belirlenmesidir. Bu araştırmada elde edilecek çıkarımların, hem teorik araştırmalar için destekleyici nitelikte olması hem de pazarlamacılar için pazarlama iletişimi karmasında önemi artan bu aracın kullanımında dikkat edilmesi gereken önemli faktörleri açığa çıkarması bakımından faydaları olacaktır. Literatür Analizi Literatürde mobil pazarlama faaliyetleri ve reklamlarla ilgili çalışmalar incelendiğinde SMS uygulamasının temel odak alanı olduğu görülmektedir (Barutçu, 2007; Park vd., 2008; Quah ve Lim, 2002). Günümüzde SMS in yaygın kullanımı sürse de özellikle akıllı telefon ve tabletlerin İnternet e giriş için en sık tercih edilen araç olarak öne çıkması göz önüne alındığında mobil reklam faaliyetlerini sadece SMS le sınırlandırmak yeterli görünmemektedir. Bu çalışma içerisinde mobil uygulama reklamlarına ve SMS reklamlarına olan tutum ölçülerek günümüzde sıklıkla kullanılan önemli iki mobil reklam aracı vasıtasıyla mobil reklamlara olan genel tutum saptanmaya çalışılmıştır. Reklamlara olan tutumun son kırk yıl içerisinde değişime uğradığını görmekteyiz lerden önce reklamlara olan tutum olumlu iken 1980 li yıllar ve sonrasında bu tutumun olumsuza döndüğünü gözlemlemekteyiz (Mittal, 1994; Zanot, 1984). Literatürde reklamlara olan tutum ve tutumu oluşturan faktörler incelendiğinde reklamın tüketiciler için özellikle bilgi boyutunda değer yaratmasının veya eğlendirici olmasının olumlu tutum geliştirmek için etken oldukları görülmüştür. Buna ek olarak reklama ve reklam kaynağına olan güven ile reklamın ne derece rahatsız edici bulunduğunun tutum üzerinde dikkate değer etkileri olduğu görülmektedir (H. Bauer vd., 2005; Ducoffe, 1996; Tsang, Ho, ve Liang, 2004). Usta, (2009) un yaptığı araştırmada katılımcıların SMS reklamlarını sinir bozucu buldukları savunulmaktadır. Reklamlar ancak izinli veya ödüllü olduğunda bu reklamlara karşı tutumların olumlu olduğu ortaya konulmuştur. Katılımcıların SMS, MMS ve Bluetooth aracılığıyla gelen yazılı, sesli ve görüntülü mobil reklam mesajlarına karşı olumlu bir tutuma sahip olduğu sonucu ortaya konulmuştur. Mobil reklamın en önemli unsurunun tüketiciden izin alarak gerçekleştirilmesi gerektiğine de özellikle vurgu yapılmıştır (Barutçu ve Göl, 2009). Bilgilendiricilik Gerçekleştirilen pazarlama ve reklam faaliyetlerinde tüketici tarafında fayda yaratabilmenin önemli bir yolu olarak verilen mesajların (gönderilen reklamların) bilgilendiricilik özelliğine sahip olması beklenmektedir. Literatürde geleneksel reklamlara olan tutumu etkileyen önemli faktörlerin başında bilgilendiricilik faktörü yer almaktadır (Ducoffe, 1995, 1996). Bilginin tüketici için ne şekilde değer yaratacağı düşünülerek alt bileşenleri incelendiğinde bilginin güncel ve tüketicinin ilgi alanında olan bir bilgi olması gerektiği görülmektedir. Literatür içerisinde yer alan çalışmalar incelendiğinde bilgilendiriciliğin birçok reklama olan tutum araştırmalarının içerisinde yer aldığı görülmektedir (Altuğ ve Yörük, 2013; H. Bauer vd., 2005; Tsang vd., 2004). İlgili araştırmalarda mobil reklamların bilgilendiriciliğinin mobil reklamlara olan tutum üzerine olumlu yönde bir etkisi olduğu görülmüştür. Bu çalışma içerisinde de mobil pazarlama ve reklam faaliyetlerine olan tutuma bilgilendiricilik boyutunun etkisi olması beklenmektedir ve model içerisinde bu faktöre yer verilmiştir. 130

5 20. Ulusal Pazarlama Kongresi, Haziran, 2015 H1: Bilgilendiricilik mobil reklamlara olan tutumu olumlu yönde etkiler Eğlendiricilik Reklamların tüketicilere sunduğu bilgilendirme özelliğinin dışında tüketicilerde fayda oluşturabilmek için reklamlardan beklenen özelliklerden bir diğeri eğlendiriciliktir. Reklamların eğlendirme değeri reklamlara olan tutumu ve reklamların benimsenmesini etkilemektedir (Haghirian, vd., 2005; Shavitt, vd., 1998; Tsang vd., 2004). Eğlenceli olan reklamlara karşı tüketiciler daha olumlu bir tutum geliştirmektedirler (Xu, 2006). Tüketicilerin ilgisinin çekilmesi, katılımlarının artırılması ve sadakatin artırılması konularında da eğlendiricilik boyutu etkin olmaktadır (Haghirian vd., 2005). Geleneksel reklamlar için gözlemlenen bu etkilerin mobil reklamlarda da gözlemlenmesi beklenmelidir. Haghirian vd.(2005), Liu vd. (2012), Tsang vd. (2004) araştırmacılarının gerçekleştirmiş olduğu çalışmalarda mobil reklamların eğlendiricilik değerlerinin reklamlara olan tutuma pozitif yönde etkidiği görülmüştür. Önceki çalışmalar ışığında bu çalışmada da eğlendiricilik faktörü mobil reklam faaliyetlerine olan tutumu etkileyen bir faktör olarak çalışmada kurgulanan modele dahil edilmiştir. H2: Eğlendiricilik mobil reklamlara olan tutumu olumlu yönde etkiler Güvenilirlik (Kredibilite) Reklamlara olan tutum ile ilgili literatür incelendiğinde tutuma etki eden faktörler arasına reklamın ve reklam verenin ne derece güvenilir algılandığı yani kredibilitesinin de tutum geliştirilmesi konusunda etkin rol aldığı görülmektedir. (MacKenzie ve Lutz, 1989) reklam güvenilirliğini: reklamlarda yer alan bir ürün/marka ile ilgili iddiaları tüketicilerin ne derecede doğru ve inanılır buldukları olarak tanımlamaktadırlar. Bir reklamın güvenilirliği reklam veren kurumun güvenilirliğini ve ayrıca reklamın kendisinin (ve içeriğinin) güvenilirliğini içermektedir (Mac- Kenzie ve Lutz, 1989). Reklamın ne derece doğru ve güvenilir algılandığı, reklam veren kuruma duyulan güven reklamlara olan tutuma etkiyen önemli faktörlerden birisi olarak gerek mobil reklamlar gerek geleneksel reklam ortamlarında birçok çalışmada yer almaktadır (Chowdhury, vd., 2006; Okazaki, vd., 2007a; Okazaki, 2004; Xu, Liao, ve Li, 2008). Önceki çalışmalar ve bulgular paralelinde güvenilirlik faktörünün tutum üzerine etkisi olması beklenerek bu çalışmaya ve modele dahil edilmiştir. H3: Güvenilirlik mobil reklamlara olan tutumu olumlu yönde etkiler Rahatsız Edicilik (İrritasyon) Pazarlama faaliyetleri ve özellikle reklamlar farklı sebeplerden dolayı tüketicileri rahatsız edebilmektedir. Manipülatif olabilmeleri, kullanıcının kafasını karıştırmaları, dikkatlerini dağıtmaları gibi farklı sebeplerden dolayı kullanıcılarda bir rahatsızlık (irritasyon) durumu görülebilmektedir (Ducoffe, 1996). Gözlemlenen bu durumlardan dolayı rahatsız edicilik reklamlarda tüketiciler için ortaya konmaya çalışılan değeri azaltan ve tutuma etki eden bir faktör olarak ortaya çıkmaktadır (Liu vd., 2012). Gerçekleştirilen çalışmalarda rahatsız edicilik boyutunun mobil reklamlara olan tutumu negatif yönde etkilediği görülmektedir (Okazaki, 2004; Tsang vd., 2004; Ünal, vd., 2011). Bu çalışma içerisinde de kurgulanan model içerisinde bu potansiyel ilişkiye yer verilmiştir ve rahatsız edicilik faktörü mobil reklamlara olan tutumu etkileyecek varsayımı ile modele dahil edilmiştir. H4: Rahatsız edicilik mobil reklamlara olan tutumu olumsuz yönde etkiler Tutuma Cinsiyetin Etkisi Literatürde mobil hizmetler ve mobil reklamlar alanındaki çalışmalar incelendiğinde cinsiyetin farklı şekillerde tutum üzerinde etkisi olduğu görülmektedir. (Nysveen, 2005) nin mobil hizmetlerini kullanmada cinsiyet farklılıklarının belirlenmesi konusunda yaptıkları çalışmada kadınların erkeklerden daha çok SMS hizmeti kullandıkları ortaya çıkmıştır. Bunun nedeninin, kadının SMS hizmetinde değer, zevk, eğlence gibi konunun sosyal boyutlarıyla ilgili olduğu belirtilmiştir. (Karjaluoto, vd., 2006) nin mobil hizmetleri kullanmada bireysel farklılıkların belirlenmesiyle ilgili yaptıkları çalışmada, araştırmaya katılan kadın katılımcıların, logolar ve zil sesleri gibi mobil hizmetler sipariş ettiği, piyango, çekiliş açısından mobil pazarlamaya katılımda daha aktif olduğu ortaya konulmuştur. İzinli mobil reklamcılığa yönelik davranışların cinsiyet açısından farklılıklarının tespit edilmesi için yapılan araştırmada kadınların erkeklere göre hem mobil reklamı yapılan siteyi ziyaret etme niyeti hem de o siteyi ziyaretleri daha fazla olmuştur (Karjaluoto, vd., 2008). (Okazaki, vd., 2007b) nin mobil reklamcılığa yönelik tutumların cinsiyet açısından farklılıklarını belirlemek adına yaptığı çalışmada reklamı hatırlama konusunda cinsiyet ve reklam türü arasında önemli bir etkileşim olduğu ortaya konul- 131

6 Mobil Reklamlara Olan Tutuma Cinsiyet ve Kategori Bilgisinin Etkisi: Üniversite Öğrencileri Arasında Bir Çalışma muştur. Reklam türüne göre değerlendirildiğinde; kadınların erkeklere oranlara daha fazla sayıda reklam hatırladıkları belirtilmiştir. Çalışmada bunun yanı sıra kadınların erkeklere oranla mobil reklamcılık uygulamalarına daha fazla güven duyduklarının altı çizilmiştir. Rittippant ve Witthayawarakul un (2009) yaptıkları çalışmada, SMS ve MMS e karşı tüketicilerin davranışları üzerinde tüketicilerin demografik yapılarının reklama yönelik ilgilerinin, markaya yakınlıklarının, SMS ve MMS e karşı tutumlarının önemli etkileri olduğu belirlenmiştir. Ayrıca katılımcıların çoğu SMS ve MMS reklamlarında kendilerini çekecek, kendileriyle ilgili mesaj içeriği istediklerini belirtmişlerdir. Yapılan ve yukarıda değinilen birçok araştırmanın sonuçlarını özetlemek gerekirse, kadınların mobil reklamlara yönelik olumlu bir tutum içerisinde oldukları ve kadınların kampanyalara katılmak için erkeklerden daha istekli oldukları ortaya çıkmıştır. Bir diğer açıdan bakıldığında araştırmaların sonuçlarında; erkekler, sabır eksikliği olması ve olabilecek en kısa sürede mobil reklamcılık etkinliklerini bitirme arzusu ile karakterize edilmiştir. Bu nedenle kadınların aksine, erkeklerin mobil reklamcılık uygulamalarına gönüllü olarak katılma olasılıklarının daha düşük olacağı düşünülmektedir. Kişilerin istek ve ihtiyaçlarına uygun mesajlar ile mobil reklamcılık uygulamalarına katılma eğiliminin kadınlar açısından daha güçlü olduğu sonucu ortaya çıkmıştır. Kadınların SMS reklamları almayı kabul etme eğilimlerinin yanı sıra reklamı yapılan ürünü araştırma ve o ürünü satın alma eğilimlerinin de erkeklere göre daha fazla olduğu görülmüştür. H5: Kullanıcının mobil cihaz ve teknolojilerle ilgili bilgi seviyesi mobil reklamlara olan tutumun oluşmasında aracılık etkisine sahiptir. Tutuma Mobil Teknoloji Bilgisinin Etkisi Geleneksel reklamlardan farklı olarak yeni nesil dijital reklamların müşterilere ulaştırılmasında ve fayda oluşturulmasında müşterilerin daha aktif rol alması gerekebilmektedir (Örneğin reklamdaki bir barkodun veya QR kodun mobil cihaz ile okutulması). Dolayısıyla Internet ve mobil reklamların kullanıcılar tarafında yüksek fayda yaratabilmesi için kullanıcının ilgili teknolojileri biliyor ve rahatlıkla kullanabiliyor olması beklenmektedir (Watson, vd., 2013). Cep telefonu kullanma konusunda yeterli bilgi ve beceriye sahip olmayan bireylerin aldığı reklamların yönetimi konusunda zorluklar yaşaması ve bu süreci iyi yönetemediği için daha fazla rahatsızlık duyması, veya daha az değer elde ederek bu reklam türüne karşı olumsuz bir tutum sergilemesi olasıdır (Lu, vd., 2003). Bu doğrultuda çalışma içerisinde mobil cihaz ve teknolojileriyle ilgili bilgi seviyesi (kategori bilgisi) ölçümlenerek mobil reklamlara olan tutum üzerine (olası) aracılık etkisi test edilmiştir. H6: Kullanıcının mobil cihaz ve teknolojilerle ilgili bilgi seviyesi mobil reklamlara olan tutumun oluşmasında aracılık etkisine sahiptir. Tasarım ve Yöntem Bu uygulamalı araştırma içerisinde reklamlara olan tutum literatüründe sıklıkla yer verilen öğelerden yararlanılarak araştırma modeli Şekil 1 içerisinde gösterildiği şekilde kurgulanmış ve mobil reklamlara olan tutum oluşumu açıklanmaya çalışılmıştır. Bu öğelerden bilgilendiricilik, eğlendiricilik ve rahatsız edicilik (irritasyon) boyutlarının ölçümünde (Ducoffe, 1995, 1996) çalışmaları temel alınmıştır. Katılımcıların mobil cihaz tecrübelerini ve mobil cihaz bilgi seviyelerini ölçmek için (M H Fagan ve Neill, 2003) ile (H. H. Bauer, vd., 2005) çalışmalarında kullandıkları ölçekler tercih edilmiştir. Reklam veren kuruma (reklam kaynağına) olan güven (itibar) ise (Liu vd., 2012) ve (MacKenzie ve Lutz, 1989) un çalışmalarına dayandırılmıştır. Tutum ölçümünde kullanılan ölçek ise (Tsang vd., 2004) çalışması üzerine kurgulanmıştır. Tablo 1 içerisinde özetlenmiş olan ölçeklere EK içerisinde detaylı olarak yer verilmiştir. Örneklem ve Veri Toplama Araştırmanın hayata geçirilmesi esnasında yoklama yöntemlerinden anket araştırma aracı olarak seçilmiştir. Yüksek cep telefonu sahiplik oranları ve teknolojiye açık olmaları sebebiyle gençler ve öğrenciler mobil pazarlamada öne çıkan hedef gruplar arasında yer almaktadırlar (Peters, vd., 2008; Sultan, vd., 2009). Bu doğrultuda mobil pazarlama alanındaki birçok çalışma üniversite öğrencileri üzerinde gerçekleştirilmiştir (Hanley, vd., 2006; Okazaki, 2004). Yapılan bu araştırmada da, homojen bir öğrenci grubu çalışma için uygun görülmüştür ve zaman ve kaynak kısıtları göz önüne alınarak 500 kişilik bir örneklem hedeflenmiştir. 132

7 20. Ulusal Pazarlama Kongresi, Haziran, 2015 Bilgilendiricilik H1 Eğlendiricilik H2 Tutum Güvenilirlik H3 Rahatsız Edicilik Şekil 1. Araştırma Modeli H4 Cinsiyet; Kategori Bilgisi Tablo 1. Kullanılan Ölçeklerin Özeti Ölçek Kaynak(lar) Soru Sayısı Eğlendirme (EĞL) (Ducoffe, 1995, 1996) 3 Bilgilendiricilik (BİL) (Ducoffe, 1995, 1996) 3 Rahatsız edicilik (RAH) (Ducoffe, 1995, 1996) 3 Mobil cihaz tecrübesi (TEC) (Fagan ve Neill, 2003) 2 Mobil cihaz bilgisi (BİL) (Bauer vd., 2005) 3 Güvenilirlik / İtibar (GÜV) (Liu vd., 2012; MacKenzie ve Lutz, 1989) 4 Tutum (TUT) (Tsang vd., 2004) 2 Hazırlanan anket formu 25 kişiden oluşan öğrenci ve akademisyenler grubuna uygulanarak bir pilot çalışma gerçekleştirilmiştir. Anket formu ile ilgili genel yorumlar alınmış, açıklamaların, soruların ve kullanılan terimlerin/kelimelerin anlaşılır olmaları, kişiden kişiye farklı anlam içermemesi gibi boyutlarda anketin durumu incelenmiş ve elde edilen geribildirimler doğrultusunda revizyonlar gerçekleştirilerek anket formu son haline getirilmiştir. Son halini alan anket formu İstanbul da çeşitli üniversitelerde uygulanmıştır. Uygulama aşamasında basılı anket formları öğrencilere bir anketör eşliğinde uygulanmış ayrıca anketin elektronik versiyonu İnternet üzerine yüklenerek elektronik ortamda da veri toplanması gerçekleştirilmiştir. İnternet üzerindeki uygulama için ücretsiz bir web tabanlı anket servisinden ( faydalanılmıştır. Anket dijital ortamda Haziran 2014 içerisinde üç hafta boyunca çevrimiçi olarak tutulmuştur. Sadece Üniversite öğrencilerinin katılımları istenmiş ve yönlendirmeler, paylaşımlar bu doğrultuda yürütülmüştür. Veri toplama aşaması sonrasında katılımcıların verdikleri demografik bilgiler doğrultusunda Üniversite öğrencileri dışından yapılan katılımcıların cevapladıkları az sayıda anket elenerek çalışma dışında tutulmuştur. Elde edilen anket formları ve veriler titiz ve detaylı bir kontrol sürecinden geçirilerek eksik cevaplar, birden fazla kontrol sorusuna ters cevap verenler, tüm sorulara 133

8 Mobil Reklamlara Olan Tutuma Cinsiyet ve Kategori Bilgisinin Etkisi: Üniversite Öğrencileri Arasında Bir Çalışma aynı cevapları verenler filtrelenerek 489 kullanılabilir ankete ulaşılmıştır. Elde edilen anket sayısı Barclay vd. lerinin (1995) yapısal eşitlik modellemesinde önerdikleri değişken veya ilişki başına 10 öğe sınırının oldukça üzerindedir. Yapılan ölçümlerde 1 -Kesinlikle katılmıyorum ve 5- Kesinlikle katılıyorum arasında değişen 5 noktalı Likert ölçeği kullanılmıştır. Örneklem ile ilgili temel demografik özellikler Tablo 2 içerisinde sunulmuştur. Tablo 2. Örneklem Temel Demografik Bilgileri ve Kategori Bilgisi Frekans Yüzde Cinsiyet Erkek 202 %41,3 Kadın 287 %58,7 Yaş 19 yaş altı 43 %8, %79, %7, %4,1 Kategori Bilgisi Yüksek 200 %40,9 Düşük-Orta 289 %59,1 Toplam 489 %100 Analizler, Bulgular ve Tartışma Yapısal eşitlik analizi öncesinde iki farklı mobil reklam yöntemine katılımcıların verdiği cevaplar kontrol edilmiş ve aralarında istatistiki olarak anlamlı korelasyonlar gözlenmiştir. SMS ve mobil uygulama reklamlarının her birisindeki değişkenlere verilen cevaplar birleştirilerek birer bileşke öğeye dönüştürülmüştür. Analizlerde değişkenlerinin bileşkelerinden oluşan bu öğeler kullanılmıştır. Yapısal eşitlik analiz çalışmasında varyans temelli kısmi en küçük kareler yaklaşımı kullanılmıştır. Bu yaklaşımın hayata geçirilmesinde SmartPLS (Ringle, vd., 2005) programından faydalanılmıştır. Yapısal eşitlik modellemesi yaklaşımlardan kısmi en küçük kareler son yıllarda ortaya çıkan ve popülerlik kazanan varyans temelli bir yöntemdir. Bu popülerleşmenin altında yatan nedenler bu metodun küçük örneklemlere, parametrik olmayan veriye ve normal dağılmamış veriye de uygulanabilir olmasıdır (Anderson ve Gerbing, 1988; Hair, vd., 2013). Araştırmada bu yöntemin tercih edilmesinin temel sebeplerinden birisi analize girecek olan değişkenlerin normal dağılıma sahip olmamasıdır. Her bir değişken için SPSS programında gerçekleştirilen normal dağılım kontrolünde Shapiro-Wilks test değerleri %95 seviyesinde istatistiki olarak anlamlıdır ve önemli basıklık ve çarpıklık gözlenmektedir. Yapısal eşitlik analizinin ilk adımı olarak gerçekleştirilen faktör analizinin sonuçları ve her bir gösterge için açıklayıcı istatistikler Tablo-3 içerisinde sunulmuştur. Ölçek Geçerliliği Model içerisinde kullanılan ölçeklerin geçerlilik ve güvenilirliklerinin değerlendirilmesinde genel kabul görmüş içsel tutarlılık test yöntemlerine başvurulmuştur. İlgili analizlerin sonuçları Tablo 4 içerisinde detaylı olarak sunulmuştur. Gözlemlenen yüksek faktör yüklerinden de anlaşılabileceği üzere uyuşum geçerliliği (convergent validity) test sonuçları tavsiye edilen seviyeler içerisinde kalmaktadır. Cronbach ın alfası (CA) 0,80 den büyük; (Carmines ve Zeller, 1979; Nunnally, 1978); ortalama çıkarılan varyans (AVE) 0,50 den büyük; kompozit güvenilirlik (CR) ise 0,70 den büyüktür (Fornell ve Larcker, 1981). Ayırdedici (diskriminant) geçerliliği ise Fornell ve Larcker (1981) tarafından önerilen örtük değişkenler arası korelasyonun ortalama çıkarılan varyansın kareköküyle karşılaştırılması yöntemle kontrol edilmiştir. Ayrıca örtük değişkenler arasındaki korelasyonlar 0,90 sınırının altındadırlar (Hair vd., 2013) ve tamamı çıkarılan varyans değerlerinden düşüktür. Buradan anlaşılabileceği üzere her bir gösterge diğer örtük değişkenlere kıyasla kendi örtük değişkeni üzerinde daha fazla etkiye sahiptir. Çalışmada sadece bir gösterge (rahatsız edicilik göstergesi: RAH2) faktör analizinde aldığı düşük skor yüzünden çalışmada model dışarısında bırakılmıştır. 134

9 20. Ulusal Pazarlama Kongresi, Haziran, 2015 Tablo 3. Faktör Analizi Açıklayıcı Göstergeler ve Faktör Yükleri Tüm Örneklem N=489 Erkek N=287 Kadın N=202 Faktör Yükü Ort. Std. Sapma Faktör Yükü Ort. Std. Sapma Faktör Yükü Ort. Std. Sapma Güvenilirlik GÜV Soru-1 0,765 2,532 0,870 0,771 2,673 0,783 0,758 2,432 0,914 GÜV Soru-2 0,878 2,518 0,816 0,870 2,574 0,812 0,889 2,479 0,818 GÜV Soru-3 0,889 2,666 0,851 0,882 2,767 0,820 0,892 2,594 0,866 GÜV Soru-4 0,822 2,768 0,813 0,803 2,834 0,778 0,846 2,721 0,835 Eğlendiricilik EĞL Soru-1 0,888 2,230 0,935 0,872 2,290 0,914 0,911 2,188 0,949 EĞL Soru-2 0,848 2,209 0,919 0,831 2,317 0,913 0,867 2,132 0,917 EĞL Soru-3 0,898 2,295 0,917 0,903 2,324 0,861 0,897 2,274 0,956 Bilgilendiricilik BİL Soru-1 0,859 2,940 0,939 0,850 3,074 0,882 0,876 2,845 0,968 BİL Soru-2 0,848 3,276 0,864 0,832 3,401 0,852 0,866 3,188 0,863 BİL Soru-3 0,869 2,960 0,870 0,853 3,067 0,878 0,883 2,885 0,858 Rahatsız Edicilik RHT Soru-1 0,932 3,642 0,934 0,922 3,520 0,958 0,940 3,728 0,908 RHT Soru-3 0,922 3,615 0,906 0,923 3,455 0,880 0,924 3,729 0,908 Tutum TUT Soru-1 0,860 2,471 0,892 0,870 2,614 0,856 0,846 2,371 0,905 TUT Soru-2 0,935 2,191 0,971 0,940 2,235 0,935 0,928 2,160 0,996 TUT Soru-3 0,913 2,184 0,892 0,912 2,210 0,837 0,918 2,166 0,930 GÜV: Güvenilirlik; EĞL: Eğlendiricilik; BİL: Bilgilendiricilik; RAH: Rahatsız edicilik; TUT: Tutum Tablo 4. Korelasyon Matrisleri, Yapısal ve Ayırdedici Geçerlilik Analizi Tüm Örneklem Örtük Değişken Ort. Bileşik Çıkartılan Güvenilirlik Varyans Katsayısı (AVE) (CR) GÜV 0,705 0,905 0,859 0,578 0,840 Cronbach ın Ort. Alfası (CA) Göstergeler arası korelasyon GÜV EĞL BİL RAH TUT EĞL 0,771 0,910 0,852 0,599 0,613 0,878 BİL 0,738 0,894 0,825 0,580 0,752 0,601 0,859 RAH 0,860 0,925 0,837 0,548-0,520-0,783-0,554 0,927 TUT 0,816 0,930 0,886 0,619 0,708 0,857 0,680-0,732 0,922 * Ortalama açıklanan varyansın karekökü diyagonal üzerinde belirtilmiştir. TUT: Tutum; GÜV: Güvenilirlik; EĞL: Eğlendiricilik; BİL: Bilgilendiricilik; RAH: Rahatsız edicilik 135

10 Mobil Reklamlara Olan Tutuma Cinsiyet ve Kategori Bilgisinin Etkisi: Üniversite Öğrencileri Arasında Bir Çalışma Güvenilirlik Eğlendiricilik 0,613*** t=9,695 0,109*** t=2, *** t=3,468 Tutum R 2 = 0,817 Bilgilendiricilik *** t=2,519 Rahatsız Edicilik * %95; ** %99; *** %99,9 anlamlılık seviyesi Şekil 2. Tüm Örneklem Yapısal Eşitlik Modeli Tüm güvenilirlik ve geçerlilik test sonuçları tavsiye edilen seviyelerdedir. Tüm örneklem yapısal eşitlik modellemesi ile analiz edildiğinde tüm hipotezlerin doğrulandığı görülmektedir. Literatür paralelinde beklenen etkilerin tamamı %99 ve üzeri seviyede anlamlı olarak ortaya çıkmışlardır. Etki dereceleri incelendiğinde ise tutuma olan en güçlü etkinin eğlendiricilik boyutunda ortaya çıktığını görmekteyiz. Etki derecesi en yüksek ikinci faktör olarak güvenilirlik boyutu sonrasında ise bilgilendiricilik ve rahatsız edicilik gelmektedir. Örneklem içerisindeki kadın ve erkek alt-gruplarının faktör skorları arasında anlamlı bir fark olup olmadığının anlaşılabilmesi için ortalamaların birbirlerinden farklı olup olmadıkları test edilmiştir. SPSS programında bağımsız örneklemler t-testi uygulanmış ve sonuçlar Tablo 5 te sunulmuştur. Bu analizin başlangıcında gerçekleştirilen Levene testi varyansların eşit kabul edilerek analiz gerçekleştirilmesi için tüm faktörlerde uygun sonuç vermiştir. Benzer şekilde kategori bilgisi için de aynı analiz gerçekleştirilmiştir ve sonuçları Tablo 5 içerisinde sunulmaktadır. Yapılan analizler doğrultusunda örneklem içerisinde cinsiyet bazında faktör skorlarının istatistiki olarak anlamlı seviyelerde farklılaştığı (eğlendiricilik hariç) görülmekte fakat kategori bilgisi kırılımında böyle bir farklılık görülmemektedir. Tablo 5. Ortalamaların Farkı Testleri Erkek Kadın Kategori Bilgisi Düşük Yüksek Örtük Değişken Ort. farkı t değeri sig. Ort. farkı t değeri sig. GÜV * EĞL BİL ** RAH ** TUT *

11 20. Ulusal Pazarlama Kongresi, Haziran, 2015 * %95; ** %99; *** %99,9 anlamlılık seviyesi E: Erkek; K: Kadın Şekil 3. Cinsiyete Göre Yapısal Eşitlik Modelleri Tablo 6. Korelasyon Matrisleri, Yapısal ve Ayırdedici Geçerlilik Analizi Kadınlar ve Erkekler Örtük Ort. Bileşik Cronbach ın Ort. Değişken Çıkartılan Güvenilirlik Alfası (CA) Göstergeler Varyans (AVE) Katsayısı (CR) arası korelasyon GÜV EĞL BİL RAH TUT GÜV EĞL BİL RAH TUT E:0,6937 E:0,9003 K:0,7190 K:0,9107 E:0,7554 E:0,9025 K:0,7953 K:0,9209 E:0,7141 E:0,8823 K:0,7659 K:0,9075 E:0,8510 E:0,9195 K:0,8684 K:0,9295 E:0,8237 E:0,9334 K:0,8068 K:0,9260 E:0,8519 K:0,8680 E:0,8383 K:0,8713 E:0,8034 K:0,8479 E:0,8250 K:0,8489 E:0,8925 K:0,8796 E:0,5670 K:0,5863 E:0,5860 K:0,6132 0,599 E:0,8329 K:0,8479 0,6067 0,7555-0,5613 0,700 E:0,8691 K:0,8918 0,6311-0,8031 0,871 E:0,8450 K:0,8752-0,4994 0,712 E:0,9225 K:0,9319-0,724 E:0,6555 K:0,5930 0,7438 0,5953 E:0,5358 K:0,5553-0,5227-0,7707-0,5367 E:0,6227 K:0,6585 0,711 0,871 0,659-0,737 E:0,9075 K:0,8982 * Ortalama açıklanan varyansın karekökü diyagonalde belirtilmiştir. AVE > 0,5; CR > 0,7; CA > 0,7 TUT: Tutum; GÜV: Güvenilirlik; EĞL: Eğlendiricilik; BİL: Bilgilendiricilik; RAH: Rahatsız edicilik Korelasyonlarda diyagonalin sol alt köşesi erkek örneklemi sağ üst köşesi kadın örneklemi göstermektedir. Cinsiyetin aracılık olarak etkisini incelediğimizde ise Şekil 3 ve Tablo 6 da görüldüğü şekilde erkek ve kadınlardan oluşan örneklem kümelerinde tüm örneklemden farklılaşan ilişki yapıları oluştuğunu görmekteyiz. Erkek kümesinde bilgilendiricilik in tutum üzerine etkisi anlamlı olarak ortaya çıkmazken kadın kümesinde rahatsız edicilik aynı şekilde istatistiki olarak anlamsız bir etkisi vardır. Bu durumda ilgili hipotezlerden erkekler için H1 kadınlar için ise H4 reddedilmiştir. Cinsiyete göre oluşan yapısal modellerdeki etki dereceleri incelendiğinde ise tüm örnekleme paralel olarak eğlendiriciliğin tutum üzerinde etki seviyesi en yüksek faktör olduğu görülmektedir. İkinci sıradaki faktör ise erkekler için güvenilirlikken kadınlar için bilgilendiricilik olarak ortaya çıkmıştır. 137

12 Mobil Reklamlara Olan Tutuma Cinsiyet ve Kategori Bilgisinin Etkisi: Üniversite Öğrencileri Arasında Bir Çalışma * %95; ** %99; *** %99,9 anlamlılık seviyesi D:Düşük kategori bilgisi; Y:Yüksek kategori bilgisi Şekil 4. Kategori Bilgisine Göre Yapısal Eşitlik Modelleri Tablo 7. Korelasyon Matrisleri, Yapısal ve Ayırdedici (Diskriminant) Geçerlilik Analizi Örtük Ort. Bileşik Cronbach ın Ort. Değişken Çıkartılan Güvenilirlik Alfası (CA) Göstergeler Varyans Katsayısı arası (AVE) (CR) korelasyon GÜV EĞL BİL RAH TUT GÜV EĞL BİL RAH TUT D:0,7081 D:0,9061 Y:0,7024 Y:0,9040 D:0,7705 D:0,9097 Y:0,7751 Y:0,9116 D:0,7462 D:0,8981 Y:0,7290 Y:0,8898 D:0,8713 D:0,9312 Y:0,8469 Y:0,9171 D:0,8193 D:0,9314 Y:0,8142 Y:0,9292 D:0,8602 Y:0,8583 D:0,7705 Y:0,8549 D:0,8320 Y:0,8163 D:0,8523 Y:0,8193 D:0,8193 Y:0,8853 D:0,5717 Y:0,5993 D:0,5993 Y:0,6235 0,6004 D:0,8414 Y:0,8380 0,6302 0,7754-0,5119 0,7468 D:0,5650 Y:0,5994 0,7320 0,5692 D:-0,5634 Y:-0,5453-0,5286-0,7976-0,5453 D:0,8777 Y:0,8804 0,6397-0,7714 0,8773 D:0,8638 Y:0,8538-0,5687 0,6927 D:0,6384 Y:0,6523 0,6772 0,8665 0,6702-0,7592 D:0,9334 Y:0,9202-0,7061 D:0,9051 Y:0,9023 * Ortalama açıklanan varyansın karekökü diyagonalde belirtilmiştir. Diyagonalin sol alt bölümünde düşük kategori bilgisi örneklemi sağ üst bölümünde yüksek kategori bilgisi örneklemi gösterilmektedir. AVE > 0,5; CR > 0,7; CA > 0,7 TUT: Tutum; GÜV: Güvenilirlik; EĞL: Eğlendiricilik; BİL: Bilgilendiricilik; RAH: Rahatsız edicilik D:Düşük kategori bilgisi; Y:Yüksek kategori bilgisi Kategori bilgisine göre oluşturulan iki alt örneklemin ortalama faktör skorları birbirleriyle karşılaştırıldığında anlamlı bir farklılık ortaya çıkmamıştır. Yani tutum ve öncülleri için sorular sorulara verilen cevaplar ortalama olarak birbirlerinden farklılaşmamaktadır. Diğer taraftan, kategori bilgisine göre yapısal eşitlik analizi geçekleştirildiğinde ise yüksek kategori seviyesine sahip örneklem kümesinde tüm örneklem ve düşük kategori bilgi seviyesine sahip örnekleme göre farklı şekilde ilişkiler ortaya çıktığı Tablo 5 ve Şekil 4 içerisinde gözlenmektedir. Yüksek kategori bilgisine sahip örneklem için sadece güvenilirlik ve eğlendiricilik anlamlı faktörler olarak ortaya çıktığı ve tüm örnekleme göre ve ayrıca düşük kategori bilgisine sahip örnekleme göre farklılıklar olduğu görülmüştür. Mobil reklamların bilgilendiricilik ve reklamların rahatsız ediciliği bu grubun tutum oluşumunda önemsiz faktörler olarak ortaya çıkmış- 138

13 20. Ulusal Pazarlama Kongresi, Haziran, 2015 lardır. Düşük kategori bilgisine sahip grup için tüm faktörler anlamlı çıkmıştır ve tüm hipotezler kabul edilmiştir. Bu grupta tüm örneklemden farklı olarak bilgilendiricilik faktörü ikinci en önemli faktör olarak güvenilirlik faktörünün yerini almıştır. Sonuç, Öneriler ve Kısıtlar Araştırmanın bulguları teorik bir bakış açısıyla bakıldığında; reklamlara olan tutumu etkileyen temel faktörleri doğrulamakta ayrıca literatürde de sözü edilen teoriyi destekler niteliktedir. Literatürdeki çalışmalardan farklı olarak bu çalışmada sadece SMS reklamları incelenmemiş, mobil uygulama reklamlarına olan tutum da SMS ile birlikte incelenmiştir. Böylece mobil reklamlar daha kapsamlı bir şekilde ele alınmıştır. SMS reklamları haricindeki mobil reklam faaliyetlerinin günümüze kadar literatürde fazla yer bulamamış olmasına karşın, popülaritesi yükselecek olan mobil reklam uygulamalarının gelecekteki çalışmalarda daha derinlemesine inceleneceği beklenmektedir. Bu çalışmada reklama olan tutumun öncülleri arasında kabul edilen önemli faktörlerden ikisinin cinsiyet ve kategori bilgisine göre tutuma etki şekillerinin farklılaştığı görülmüştür. Çalışmadaki tüm katılımcıların %60 ı 5 li Likert ölçekte 1 veya 2 şeklinde notlama yaparak mobil reklamlara olan genel tutumu olumsuz olarak ortaya çıkarmıştır. Bu bulgular Türkiye de yapılan (Usta, 2009) (Ünal vd., 2011) ın çalışmalarına paraleldir. Mevcut literatür içerisinde farklı ülkelerden araştırmacıların da mobil reklamlara olan tutumu olumsuz olarak gözlemlemişlerdir (Lee, vd., 2006; Luna Cortés ve Royo Vela, 2013; Mir, 2011; Tsang vd., 2004; Wong, 2010). Tüm örneklem için ve cinsiyet ve kategori bilgisi ayrımında kurgulanan modeller tutumdaki varyansın %80 inden fazlasını açıklamıştır. Teorik altyapı ve daha önce yapılan çalışmalar paralelinde (Altuna ve Konuk, 2009; Bauer vd., 2005; Liu vd., 2012; Tsang vd., 2004; Ünal vd., 2011; Wong, 2010) bilgilendiricilik, eğlendiricilik, güvenilirlik ve rahatsız edicilik faktörleri tüm örneklemin incelendiği analizde anlamlı çıkmışlardır. Mobil reklamlara olan tutum içerisinde en güçlü etki eğlendiricilik faktörü olarak ortaya çıkmaktadır. Bu faktör tüm örneklem için geliştirilen modele ek olarak cinsiyet ve kategori bilgisi boyutlarında yapılan ayrımlarda ortaya çıkan modellerde de en güçlü etkiyi göstermektedir. Eğlendiricilik faktörünün baskın rolü literatürde mobil reklamcılık alanındaki diğer araştırmalarda da (Tsang vd., 2004; Xu vd., 2008) da görülmüştür. Rahatsızlık edicilik faktörünün tutum üzerindeki etkisi mevcut literatürdeki İnternet reklamları (Luo, 2002) ve mobil pazarlama içeriklerinde (Altuna ve Konuk, 2009; Liu vd., 2012; Okazaki, 2004; Tsang vd., 2004) gözlendiği şekilde tüm örneklem için olumsuz olarak ortaya çıkmıştır ve bu çalışmanın sonuçları benzer çalışma bulgularını destekler niteliktedir. Literatürde mobil teknolojilerle ve mobil pazarlamaya olan kullanım alışkanlıklarının (Karjaluoto vd., 2006), ve tutumlarının (Okazaki vd., 2007; Xu, 2006) cinsiyete göre farklılık gösterdiği görülmüştür. Ayrıca geleneksel reklamlara olan tutumun da cinsiyete göre değişiklik gösterdiği farklı çalışmalarda gözlemlenen bir durumdur (Karaca ve Tekin, 2012). Okazaki vd., (2007) çalışmalarında kadınların erkeklere kıyasla mobil reklamcılık uygulamalarına daha fazla güvendiklerini ortaya koymuştur. Bu çalışmada da güvenilirlik faktörünün erkekler için kadınlara kıyasla tutumu üzerindeki etkisinin daha güçlü yani daha önemli olduğu gözlenmektedir. Güvenilirlik ve eğlendiricilik tüm modellerde tutum üzerinde olumlu ve anlamlı bir doğrudan etkiye sahipken bilgilendiricilik ve rahatsız edicilik in etkisi değişmektedir. Erkek örneklem için bilgilendiricilik faktörünün tutum üzerine etkisi anlamsızken kadın örneklem için rahatsız edicilik faktörünün etkisi anlamsız çıkmıştır. Tutumun öncülleri arasındaki en önemli faktör olarak reklamın algılanan eğlendiriciliği öne çıkmaktadır. Bu durum analiz edilen tüm modellerde aynıdır. Tasarlanacak mobil reklamların eğlenceli olması ve kullanıcıların hoşuna gidecek şekilde hazırlanması genel olumsuz tutumu iyileştirebilmek için iyi bir fırsat sunmaktadır. İkinci önemli faktör olan güvenilirlik (reklamın ve reklam veren kuruluşun kredibilitesi) ise yine tüm analizlerde tutuma olumlu yönde etki eden bir faktör olarak ortaya çıkmaktadır. Etkisinin büyüklüğü eğlendiricilik kadar olmasa da tüm alt gruplar için anlamlı bir faktör olarak ortaya çıkması genel olarak mobil reklamlara olan tutumun iyileştirilmesinde dikkate alınması gereken ikinci önemli faktör haline getirmektedir. Mobil reklam içeriğinin mümkün olduğunca inanılır kılınması; tutulamayacak sözler verilmemesi, güvenilirlik boyutunda iyileştirme sağlayarak olumlu tutum geliştirilmesine yardımcı olacaktır. 139

14 Mobil Reklamlara Olan Tutuma Cinsiyet ve Kategori Bilgisinin Etkisi: Üniversite Öğrencileri Arasında Bir Çalışma Bilgilendiricilik faktörü, literatürde reklam ve İnternet reklamlarına olan tutumu etkileyen iki baskın faktörden biri olarak görülmektedir (Ducoffe, 1996; Petrovici ve Marinov, 2010). Ancak bu faktör, mobil reklam açısından bakıldığında görece az önemli (Choi, vd., 2008; Tsang vd., 2004) ya da hatta bazı çalışmalarda önemsiz bir faktör olarak değerlendirilmektedir (Chowdhury vd., 2006; Xu vd., 2008). Bu çalışmada da bilgilendiricilik faktörünün tutum üzerindeki etkisii örneklem alt gruplara bölündüğünde farklılık göstermektedir. Kategori bilgisi ve cinsiyete göre tutumu oluşturan faktörlerin etki ve önem derecelerinin değişmesi üniversite öğrencilerinin homojen bir grup olarak düşünülmemesi, farklı segmentlere ayrılarak pazarlama iletişimi faaliyetlerinin gerçekleştirilmesi gerekliliğine işaret etmektedir. Araştırmanın Kısıtları Araştırma, literatürdeki birçok araştırmaya benzer olarak mobil pazarlamanın temel hedef gruplarından olan gençlerin bir alt kümesi olan üniversite öğrencileri üzerinde gerçekleştirilmiştir. Araştırmanın bulgularının daha farklı demografik özelliklere sahip kullanıcı grupları üzerinde gerçekleştirilecek araştırmalarla karşılaştırılması faydalı olacaktır. Çalışmada cinsiyette görülen aracılık etkisi yaş, eğitim ve gelir seviyesi gibi diğer demografiklerde de gözlemlenebilir. Ayrıca araştırma tek bir ülkede gerçekleştirilmiştir ve farklı kültürlerde tekrarlanarak karşılaştırmalı bir analiz yapılması faydalı olacaktır. Bu araştırmada mobil reklam yöntemlerinden iki farklı ve popüler yöntem seçilerek tutumun bileşenleri ortaya konulmaya çalışılmıştır. Diğer mobil reklam yöntemlerinin de kapsama alınarak tutum araştırmasının arttırılması faydalı olacaktır. SMS reklamları haricindeki mobil reklam faaliyetlerinin günümüze kadar literatürde yer bulamamış olmasına karşın gelecek vaat eden bu mobil reklam türü önümüzdeki çalışmalarda daha derinlemesine incelenmesi özellikle gelişmiş ve gelişmekte olan ülkelerdeki mobil pazarlama faaliyetleri için değerli katkı sağlayacaktır. Bu araştırmada yoklama (anket) metodu mobil reklamlara karşı tutumu anlamak için kullanılmıştır. Tüketicilerin gerçek davranışları ya da niyetleri bu çalışmada incelenmemiştir. Sıklıkla görülen uygulamalardan farklı olarak, tutum ve gerçek davranışlar arasındaki olası ilişkiyi kanıtlamak ve literatürü zenginleştirmek adına mobil reklam araçları üzerinde davranışsal çalışmalar gerçekleştirilmesi faydalı olacaktır. Kaynakça Altuğ, N., & Yörük, P. (2013) Yillari Arasinda Tuketicilerin Mobil Reklamlara olan Tutumlarinin Arastirilmasi. Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 15(1), Altuna, O. K., & Konuk, F. A. (2009). Understanding Consumer Attitudes Toward Mobile Advertising and its Impact on Consumers Behavioral Intention: A ross-market comparison of U.S. and Turkish Consumers. International Journal of Mobile Marketing, 4(2), Anderson, J., & Gerbing, D. (1988). Structural equation modeling in practice: A review and recommended two-step approach. Psychological Bulletin, 103(3), Retrieved from apa.org/psycinfo/ Barclay, D., Higgins, C., & Thompson, R. (1995). The partial least squares (PLS) approach to causal modeling: Personal computer adoption and use as an illustration. Technology Studies, 2, Barutçu, S. (2007). Attitudes towards mobile marketing tools: A study of Turkish consumers. Journal of Targeting, Measurement and Analysis for Marketing, 16(1), doi: /palgrave. jt Barutçu, S., & Göl, M. Ö. (2009). Mobil Reklamlar ve Mobil Reklam Araçlarına Yönelik Tutumlar. KMU IIBF, 11(17), Bauer, H., Barnes, S., Reichardt, T., & Neumann, M. (2005). Driving consumer acceptance of mobile marketing: A theoretical framework and empirical study. Journal of Electronic Commerce Research, 6(3), Retrieved from MomMarketingConsumerAccept.pdf Burdge, B. (2014). New Research Shows Mobile Dominates Desktops. MovableInk. Retrieved from Carmines, E. G., & Zeller, R. A. (1979). Reliability and Validity Assessment. Beverly Hills, California: Sage Publications. Retrieved from =24779&lang=tr&site=eds-live&authtype=ip,uid 140

MOBİL PAZARLAMA. -Doğrudan pazarlama faaliyetlerinden biri olarak kabul edilmesine rağmen tele pazarlamadan farklıdır, çünkü:

MOBİL PAZARLAMA. -Doğrudan pazarlama faaliyetlerinden biri olarak kabul edilmesine rağmen tele pazarlamadan farklıdır, çünkü: MOBİL PAZARLAMA -Doğrudan pazarlama faaliyetlerinden biri olarak kabul edilmesine rağmen tele pazarlamadan farklıdır, çünkü: MOBİL PAZARLAMA Doğrudan pazarlama faaliyetlerinden biri olarak kabul edilmesine

Detaylı

Sosyal Ağ Servislerinde Kullanıcı Güveni: Facebook ve Linkedin Karşılaştırması. A.Kübra Özkoç Bilgisayar Ortamında Sanat ve Tasarım Seminer

Sosyal Ağ Servislerinde Kullanıcı Güveni: Facebook ve Linkedin Karşılaştırması. A.Kübra Özkoç Bilgisayar Ortamında Sanat ve Tasarım Seminer Sosyal Ağ Servislerinde Kullanıcı Güveni: Facebook ve Linkedin Karşılaştırması A.Kübra Özkoç Bilgisayar Ortamında Sanat ve Tasarım Seminer Sosyal Ağ Servisleri, kişilerin fiziksel dünyada oluşturdukları

Detaylı

TÜRK TÜKETİCİLERİNİN MOBİL REKLAMLARA YÖNELİK TUTUMLARI

TÜRK TÜKETİCİLERİNİN MOBİL REKLAMLARA YÖNELİK TUTUMLARI TÜRK TÜKETİCİLERİNİN MOBİL REKLAMLARA YÖNELİK TUTUMLARI Baran Arslan 1, Tolga Dursun 2 ÖZET Mobil araçların günümüzde hızla yaygınlaşması tüketicilere ulaşmada kullanılan araç ve yöntemleri doğrudan etkilemiş

Detaylı

CİNSİYET FARKLILIKLARI AÇISINDAN SMS (KISA MESAJ) REKLAMLARINA YÖNELİK TUTUM VE DAVRANIŞLAR: ISPARTA İLİNDE BİR UYGULAMA

CİNSİYET FARKLILIKLARI AÇISINDAN SMS (KISA MESAJ) REKLAMLARINA YÖNELİK TUTUM VE DAVRANIŞLAR: ISPARTA İLİNDE BİR UYGULAMA CİNSİYET FARKLILIKLARI AÇISINDAN SMS (KISA MESAJ) REKLAMLARINA YÖNELİK TUTUM VE DAVRANIŞLAR: ISPARTA İLİNDE BİR UYGULAMA Yasemin KARACA * Pervin TEKİN ** ÖZET Bu araştırmada; Isparta ilindeki tüketicilerin

Detaylı

Buse Erturan Gökhan Doğruyürür Ömer Faruk Gök Pınar Akyol Doç. Dr. Altan Doğan

Buse Erturan Gökhan Doğruyürür Ömer Faruk Gök Pınar Akyol Doç. Dr. Altan Doğan Buse Erturan Gökhan Doğruyürür Ömer Faruk Gök Pınar Akyol Doç. Dr. Altan Doğan Psikososyal Güvenlik İklimi Psikososyal güvenlik iklimi, örgütsel iklimin spesifik bir boyutu olup, çalışanların psikolojik

Detaylı

Türkiye de Tüketicilerin Mobil Reklama Yönelik Tutumları

Türkiye de Tüketicilerin Mobil Reklama Yönelik Tutumları Türkiye de Tüketicilerin Mobil Reklama Yönelik Tutumları Doç. Dr. Mustafa BOZ Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi, Turizm Fakültesi m.b.istanbul@gmail.com Ezgi KARAKAŞ Parion Hotel, Çanakkale ezgisucu@hotmail.com

Detaylı

ORGANİK HABERLEŞME TEKNOLOJİLERİ

ORGANİK HABERLEŞME TEKNOLOJİLERİ Mobil pazarlama nedir? Mobil pazarlama, tüke4cide sa7n alma isteği yaratma amacıyla, mobil mecra üzerinden ve/ veya mobil ürünler kullanılarak yapılan faaliyetler olarak tanımlanmaktadır. Bir başka ifadeyle;

Detaylı

Ortaokul Öğrencilerinin Sanal Zorbalık Farkındalıkları ile Sanal Zorbalık Yapma ve Mağdur Olma Durumlarının İncelenmesi

Ortaokul Öğrencilerinin Sanal Zorbalık Farkındalıkları ile Sanal Zorbalık Yapma ve Mağdur Olma Durumlarının İncelenmesi Ortaokul Öğrencilerinin Sanal Zorbalık Farkındalıkları ile Sanal Zorbalık Yapma ve Mağdur Olma Durumlarının İncelenmesi Fatma GÖLPEK SARI Prof. Dr. Süleyman Sadi SEFEROĞLU Hacettepe Üniversitesi, Eğitim

Detaylı

Yükselen Yıldız: Anlık İleti Uygulamaları

Yükselen Yıldız: Anlık İleti Uygulamaları DIGINEWS 2015 Yükselen Yıldız: Anlık İleti Uygulamaları Anlık İleti Uygulamaları Anlık mesajlaşma, internet üzerinden gerçek zamanlı olarak ileti transferi sağlayan bir online mesajlaşma şeklidir. Mart

Detaylı

Oyder Toplu Sms Gönderimi MART 2014

Oyder Toplu Sms Gönderimi MART 2014 Oyder Toplu Sms Gönderimi MART 2014 OTOMOTİV SEKTÖRÜ Satışlarınızı ve karlılığınızı arttıracak kampanyaları hedef kitlenize toplu SMS ile duyurabilirsiniz, Müşterilerinizi özel günlerini, doğum günlerinin,

Detaylı

T.C. GALATASARAY ÜNİVERSİTESİ SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ İŞLETME ANABİLİM DALI

T.C. GALATASARAY ÜNİVERSİTESİ SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ İŞLETME ANABİLİM DALI T.C. GALATASARAY ÜNİVERSİTESİ SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ İŞLETME ANABİLİM DALI SOSYAL MEDYADA MARKA TOPLULUKLARININ ÖNEMİ VE BİR ARAŞTIRMA YÜKSEK LİSANS TEZİ Tez Danışmanı: Prof. Dr. Mehmet Yaman ÖZTEK

Detaylı

TÜRKİYE BİREYSEL EMEKLİLİK EĞİLİMLERİ ARAŞTIRMASI. Aralık 2017

TÜRKİYE BİREYSEL EMEKLİLİK EĞİLİMLERİ ARAŞTIRMASI. Aralık 2017 TÜRKİYE BİREYSEL EMEKLİLİK EĞİLİMLERİ ARAŞTIRMASI Aralık 2017 2018 İçindekiler Önsöz 3 Yönetici özeti 4 Tespitler 5 Kullanıcı Deneyimi Çıktıları 6 İletişim çıktıları 7 Fırsatlar 8 Metodoloji 9 Hakkında

Detaylı

DR. RAMAZAN DEMİR TÜRK TELEKOM 9 MART 2010 CONRAD HOTEL

DR. RAMAZAN DEMİR TÜRK TELEKOM 9 MART 2010 CONRAD HOTEL DR. RAMAZAN DEMİR TÜRK TELEKOM 9 MART 2010 CONRAD HOTEL Yeni bir dünyaya doğru 1 Milyar İnternet kullanıcısı 2 Milyar Web sayfası 2.6 Milyar Cep telefonu 3 Milyar Web araması 500 Milyar Gigabayte dijital

Detaylı

2000 li yıllardan itibaren teknolojinin hızlı gelişiminden belki de en büyük payı alan akıllı telefon ve tabletler gibi kablosuz iletişim olanağı

2000 li yıllardan itibaren teknolojinin hızlı gelişiminden belki de en büyük payı alan akıllı telefon ve tabletler gibi kablosuz iletişim olanağı 2000 li yıllardan itibaren teknolojinin hızlı gelişiminden belki de en büyük payı alan akıllı telefon ve tabletler gibi kablosuz iletişim olanağı sağlayan cihazların daha iyi, hızlı ve ucuz modellerle

Detaylı

The International New Issues In SOcial Sciences

The International New Issues In SOcial Sciences Number: 4 pp: 89-95 Winter 2017 SINIRSIZ İYİLEŞMENİN ÖRGÜT PERFORMANSINA ETKİSİ: BİR UYGULAMA Okan AY 1 Giyesiddin NUROV 2 ÖZET Sınırsız iyileşme örgütsel süreçlerin hiç durmaksızın örgüt içi ve örgüt

Detaylı

TUTUNDURMA PAZARLAMA İLETİŞİM MODELİ 09.05.2013

TUTUNDURMA PAZARLAMA İLETİŞİM MODELİ 09.05.2013 TUTUNDURMA PAZARLAMA İLETİŞİM MODELİ Tutundurma, mal ya da hizmetleri satışını arttırabilmek için, alıcıları satın almaya ikna edebilmeye yönelik satıcı tarafından başlatılan tüm çabaların koordinasyonu

Detaylı

EĞİTİM FAKÜLTESİ ÖĞRENCİLERİNİN ÖĞRETMENLİK MESLEK BİLGİSİ DERSLERİNE YÖNELİK TUTUMLARI Filiz ÇETİN 1

EĞİTİM FAKÜLTESİ ÖĞRENCİLERİNİN ÖĞRETMENLİK MESLEK BİLGİSİ DERSLERİNE YÖNELİK TUTUMLARI Filiz ÇETİN 1 58 2009 Gazi Üniversitesi Endüstriyel Sanatlar Eğitim Fakültesi Dergisi Sayı:25, s.58-64 ÖZET EĞİTİM FAKÜLTESİ ÖĞRENCİLERİNİN ÖĞRETMENLİK MESLEK BİLGİSİ DERSLERİNE YÖNELİK TUTUMLARI Filiz ÇETİN 1 Bu çalışmanın

Detaylı

Sınavlı ve Sınavsız Geçiş İçin Akademik Bir Karşılaştırma

Sınavlı ve Sınavsız Geçiş İçin Akademik Bir Karşılaştırma Sınavlı ve Sınavsız Geçiş İçin Akademik Bir Karşılaştırma Öğr. Gör. Kenan KARAGÜL, Öğr. Gör. Nigar KARAGÜL, Murat DOĞAN 3 Pamukkale Üniversitesi, Honaz Meslek Yüksek Okulu, Lojistik Programı, kkaragul@pau.edu.tr

Detaylı

ÖĞRETMEN ADAYLARININ PROBLEM ÇÖZME BECERİLERİ

ÖĞRETMEN ADAYLARININ PROBLEM ÇÖZME BECERİLERİ ÖĞRETMEN ADAYLARININ PROBLEM ÇÖZME BECERİLERİ Doç. Dr. Deniz Beste Çevik Balıkesir Üniversitesi Necatibey Eğitim Fakültesi Güzel Sanatlar Eğitimi Bölümü Müzik Eğitimi Anabilim Dalı beste@balikesir.edu.tr

Detaylı

YouTube Türkiye Verileri

YouTube Türkiye Verileri YouTube REKLAMLARI YouTube Türkiye Verileri Aralık 2013 verilerine göre; Türkiye de YouTube tekil kullanıcı sayısı 24.9 milyon kişi İzlenen video sayısı 3,5 milyar video İzleyici başına video 142,4 adet

Detaylı

Dijital Pazarlamada. Trendleri ye merhaba demeden önce bir önceki senede neler olduğunu birlikte incelemek istedik.

Dijital Pazarlamada. Trendleri ye merhaba demeden önce bir önceki senede neler olduğunu birlikte incelemek istedik. Dijital Pazarlamada 2016 Trendleri 2017 ye merhaba demeden önce bir önceki senede neler olduğunu birlikte incelemek istedik. Dijital pazarlamanın 2016 daki trendlerini sizler için bir araya getirdik. Böylece

Detaylı

Dijital pazarlama bir satış yöntemi değil; ulaşılan sonuçları sayesinde satış artışı sağlayan, bir ilişkilendirme ve iletişim sürecidir.

Dijital pazarlama bir satış yöntemi değil; ulaşılan sonuçları sayesinde satış artışı sağlayan, bir ilişkilendirme ve iletişim sürecidir. Dijital pazarlama bir satış yöntemi değil; ulaşılan sonuçları sayesinde satış artışı sağlayan, bir ilişkilendirme ve iletişim sürecidir. Dijital Pazarlama, rekabet avantajı için yeni kaynaklara ulaşımı

Detaylı

Dijital Markanıza İYİ Gelir: Dijital Reklamın Markaya Etkisi Araştırması

Dijital Markanıza İYİ Gelir: Dijital Reklamın Markaya Etkisi Araştırması Dijital Markanıza İYİ Gelir: Dijital Reklamın Markaya Etkisi Araştırması Türkiye dijital ekosistemi büyümeye devam ediyor. NÜFUS İNTERNET SOSYAL MEDYA AKILLI TELEFON 80 Milyon kişi* 49 Milyon kişi** 48

Detaylı

20. ULUSAL PAZARLAMA KONGRESİ Anadolu Üniversitesi - Eskişehir

20. ULUSAL PAZARLAMA KONGRESİ Anadolu Üniversitesi - Eskişehir 20. ULUSAL PAZARLAMA KONGRESİ Anadolu Üniversitesi - Eskişehir Ağızdan Ağıza Pazarlamanın Marka Tercihlerine Etkisinde Marka İmajı ve Algılanan Kalitenin Aracılık Rolü: Üniversite Mezunları Üzerine Bir

Detaylı

Baykuş Ödülleri 2013 -Ödül Alan Projeler

Baykuş Ödülleri 2013 -Ödül Alan Projeler Baykuş Ödülleri 2013 -Ödül Alan Projeler Proje Adı: TÜKETİCİ İÇGÖRÜSÜ VE MARKA KONUMLANDIRMA ARAŞTIRMASI Araştırma Şirketi: ERA RESEARCH & CONSULTANCY Araştırma Veren: İNCİ DERİ MAMULLERİ SAN. VE TİC.

Detaylı

Video Reklamcılığında, Daha Uzun Videolar Daha Güçlü Videolar mıdır?

Video Reklamcılığında, Daha Uzun Videolar Daha Güçlü Videolar mıdır? Video Reklamcılığında, Daha Uzun Videolar Daha Güçlü Videolar mıdır? Yayınlanan Aralık 2015 Konular Video Çekirdek kitlenizde kaç oyun meraklısı olduğunu biliyor musunuz? MediaVest te Grup Kıdemli Başkan

Detaylı

Kurumsal Şeffaflık, Firma Değeri Ve Firma Performansları İlişkisi Bist İncelemesi

Kurumsal Şeffaflık, Firma Değeri Ve Firma Performansları İlişkisi Bist İncelemesi T.C İSTANBUL ÜNİVERSİTESİ Sosyal Bilimler Enstitüsü İşletme Anabilim Dalı Finans Bilim Dalı Yüksek Lisans Tezi Özeti Kurumsal Şeffaflık, Firma Değeri Ve Firma Performansları İlişkisi Bist İncelemesi Prof.

Detaylı

Görüntülü Reklamcılık neden önemlidir? Google Görüntülü Reklam Ağı. Önemlidir? MURATOLMEZ.COM

Görüntülü Reklamcılık neden önemlidir? Google Görüntülü Reklam Ağı. Önemlidir? MURATOLMEZ.COM Google Görüntülü Ağı. Görüntülü ü cılıkneden ede Önemlidir? Program. Neden çevrimiçi reklamcılık? Müşteri Satın Alma Döngüsü Neden? Doğru hedefleme seçeneklerini belirleme i i denetleme Çevrimiçi reklamcılık

Detaylı

20. ULUSAL PAZARLAMA KONGRESİ Anadolu Üniversitesi - Eskişehir

20. ULUSAL PAZARLAMA KONGRESİ Anadolu Üniversitesi - Eskişehir 20. ULUSAL PAZARLAMA KONGRESİ Anadolu Üniversitesi - Eskişehir Ürün Türü ve Seviyesinin Tüketicilerin Amaca Yönelik Pazarlama Markası Satın Alma İsteği Üzerindeki Rolü - Özet Bildiri - Bayram Zafer Erdoğan

Detaylı

THOMAS TÜRKİYE PPA Güvenilirlik, Geçerlilik ve Standardizasyon Çalışmaları Özet Rapor

THOMAS TÜRKİYE PPA Güvenilirlik, Geçerlilik ve Standardizasyon Çalışmaları Özet Rapor THOMAS TÜRKİYE PPA Güvenilirlik, Geçerlilik ve Standardizasyon Çalışmaları Özet Rapor Amaç Aşamalar Örneklem Analizler PPA Güvenilirlik, Geçerlilik ve Standardizasyon Çalışmaları nın amacı, yeni örneklemler

Detaylı

ULUSLARARASI 9. BEDEN EĞİTİMİ VE SPOR ÖĞRETMENLİĞİ KONGRESİ

ULUSLARARASI 9. BEDEN EĞİTİMİ VE SPOR ÖĞRETMENLİĞİ KONGRESİ ULUSLARARASI 9. BEDEN EĞİTİMİ VE SPOR ÖĞRETMENLİĞİ KONGRESİ SPOR BİLİMLERİ FAKÜLTESİ ÖĞRENCİLERİNİN BOŞ ZAMAN AKTİVİTELERİNE VERDİKLERİ ANLAMIN VE YAŞAM DOYUMLARININ İNCELENMESİ: AKDENİZ ÜNİVERSİTESİ ÖRNEĞİ

Detaylı

6. BÖLÜM: BULGULARIN DEĞERLENDİRİLMESİ

6. BÖLÜM: BULGULARIN DEĞERLENDİRİLMESİ 6. BÖLÜM: BULGULARIN DEĞERLENDİRİLMESİ Bu bölümde araştırma bulgularının değerlendirilmesine yer verilecektir. Yerleşik yabancılara yönelik demografik verilerin ve ev sahibi ülkeye uyum aşamasında gereksinim

Detaylı

Neden Sosyal Medyanın Geleceği Reklam Değil, Yayıncılık?

Neden Sosyal Medyanın Geleceği Reklam Değil, Yayıncılık? Neden Sosyal Medyanın Geleceği Reklam Değil, Yayıncılık? Bu pazarlamacılar, sosyal medya 'uzmanları' ve PR uzmanlarının her gün konuştuğu konu; Sosyal medyanın geleceği nasıl gözüküyor? 1. Geleneksel medya,

Detaylı

Siirt Üniversitesi Eğitim Fakültesi. Yrd. Doç. Dr. H. Coşkun ÇELİK Arş. Gör. Barış MERCİMEK

Siirt Üniversitesi Eğitim Fakültesi. Yrd. Doç. Dr. H. Coşkun ÇELİK Arş. Gör. Barış MERCİMEK Siirt Üniversitesi Eğitim Fakültesi Yrd. Doç. Dr. H. Coşkun ÇELİK Arş. Gör. Barış MERCİMEK EYLÜL-2013 Temel olarak bir bilgisayar, çeşitli donanım parçalarını bir araya getirip uygun bir çalışma platformunu

Detaylı

20. ULUSAL PAZARLAMA KONGRESİ Anadolu Üniversitesi - Eskişehir

20. ULUSAL PAZARLAMA KONGRESİ Anadolu Üniversitesi - Eskişehir 20. ULUSAL PAZARLAMA KONGRESİ Anadolu Üniversitesi - Eskişehir Mobil Pazarlamaya Yönelik Turizm Öğrencilerinin Tutumları: Ampirik Bir Çalışma Attitude of Tourism Students For Mobile Marketing: An Empirical

Detaylı

20. ULUSAL PAZARLAMA KONGRESİ Anadolu Üniversitesi - Eskişehir

20. ULUSAL PAZARLAMA KONGRESİ Anadolu Üniversitesi - Eskişehir 20. ULUSAL PAZARLAMA KONGRESİ Anadolu Üniversitesi - Eskişehir Marka Topluluğundan Beklenen Faydalar ve Markaya Adanmışlık İlişkisi: Gnctrkcll Marka Topluluğu Üyeleri Üzerinde Bir Araştırma 1 - Özet Bildiri

Detaylı

BIG CONTENT > BIG DATA

BIG CONTENT > BIG DATA BIG CONTENT > BIG DATA Pazarlama Zirvesi 2013 Paralel Oturumlar KREA Digital 5 Aralık 2013 AKIŞ Terminoloji Bugün, Yarın ve Sonrası İçerik Doğru Soru : Nasıl? Uygulama Örnekler 1 Big Content > Big Data

Detaylı

Street Smart Marketing

Street Smart Marketing Tek bir hedef için tasarlanmış kamu hizmeti şirket programları. Başarı. Street Smart Marketing Müşterilerinizi cezbeden pazarlama kampanyaları 30 yıllık deneyim Tasarlarız. Yakalarız. İlerleriz. 1.4 milyon

Detaylı

SAKARYA ÜNİVERSİTESİ EĞİTİM FAKÜLTESİ DÖRDÜNCÜ SINIF ÖĞRENCİLERİNİN ÖĞRETMENLİK MESLEĞİNE KARŞI TUTUMLARI

SAKARYA ÜNİVERSİTESİ EĞİTİM FAKÜLTESİ DÖRDÜNCÜ SINIF ÖĞRENCİLERİNİN ÖĞRETMENLİK MESLEĞİNE KARŞI TUTUMLARI SAKARYA ÜNİVERSİTESİ EĞİTİM FAKÜLTESİ DÖRDÜNCÜ SINIF ÖĞRENCİLERİNİN ÖĞRETMENLİK MESLEĞİNE KARŞI TUTUMLARI Arş.Gör. Duygu GÜR ERDOĞAN Sakarya Üniversitesi Eğitim Fakültesi dgur@sakarya.edu.tr Arş.Gör. Demet

Detaylı

Bahar Gürdin Adnan Menderes Üniversitesi, Kuyucak Meslek Yüksek Okulu Öğr. Gör. Dr.

Bahar Gürdin Adnan Menderes Üniversitesi, Kuyucak Meslek Yüksek Okulu Öğr. Gör. Dr. MOBİL REKLAMLAR: YARARLI MI? TACİZKÂR MI? Bahar Gürdin Adnan Menderes Üniversitesi, Kuyucak Meslek Yüksek Okulu Öğr. Gör. Dr. bahar.gurdin@adu.edu.tr Özet Günümüzde yaygın olarak kullanılan mobil reklamlar;

Detaylı

Biz Kimiz? Ekibimizi yakından tanıyın: adresgezgini.com/ekibimiz

Biz Kimiz? Ekibimizi yakından tanıyın: adresgezgini.com/ekibimiz Biz Kimiz? Ekibimizi yakından tanıyın: adresgezgini.com/ekibimiz 2007 Ekip 35 kişiye, müşteri sayısı 10.000'e ulaştı. AdresGezgini A.Ş. İzmir Yüksek Teknoloji Enstitüsü, Teknoloji Geliştirme Bölgesi nde

Detaylı

«Pek çok küçük şey, doğru reklamla devleşmiştir.» Mark Twain

«Pek çok küçük şey, doğru reklamla devleşmiştir.» Mark Twain Video Reklamlar «Pek çok küçük şey, doğru reklamla devleşmiştir.» Mark Twain 1 2 3 4 Türkiye deki Arama Türkiye Pazarında Arama Hacmi Türkiye de Beyazperde Nerede? Rakip Analizi, Yıllık Analiz YouTube

Detaylı

Henüz bir Mobil Şubeniz Yokmu?

Henüz bir Mobil Şubeniz Yokmu? Henüz bir Mobil Şubeniz Yokmu? Mobil Şubenizi Açın İşlerinizi Kolaylaştırın! www.mobilsubem.com Mobil Şubeniz Her an Yanınızda! Bu E-Kataloğumuzda Mobil Şubem Hizmetlerinin genel bir tanıtımını bulabilirsiniz.

Detaylı

YATÇILARIN MARİNA TERCİHİNDE ALGILANAN HİZMET KALİTESİNİN MARİNA BAĞLILIĞI ÜZERİNDEKİ ETKİSİ

YATÇILARIN MARİNA TERCİHİNDE ALGILANAN HİZMET KALİTESİNİN MARİNA BAĞLILIĞI ÜZERİNDEKİ ETKİSİ YATÇILARIN MARİNA TERCİHİNDE ALGILANAN HİZMET KALİTESİNİN MARİNA BAĞLILIĞI ÜZERİNDEKİ ETKİSİ Öğr. Gör. Can KARAOSMANOĞLU Yaşar Üniversitesi - MYO Marina ve Yat İşletmeciliği Programı Doç. Dr. İpek KAZANÇOĞLU

Detaylı

SmartMessage Kitlenizle Güçlü İlişkiler

SmartMessage Kitlenizle Güçlü İlişkiler SmartMessage Kitlenizle Güçlü İlişkiler 60+ deneyimli çalışan 2.000+ yerel & küresel müşteri 6 ofis SmartMessage Marketing Platform Müşterilerinize ulaştığınız dijital kanallardan maksimum fayda almanızı

Detaylı

FARKLI BRANŞTAKİ ÖĞRETMENLERİN PSİKOLOJİK DAYANIKLILIK DÜZEYLERİNİN BAZI DEĞİŞKENLER AÇISINDAN İNCELENMESİ. Abdulkadir EKİN, Yunus Emre YARAYAN

FARKLI BRANŞTAKİ ÖĞRETMENLERİN PSİKOLOJİK DAYANIKLILIK DÜZEYLERİNİN BAZI DEĞİŞKENLER AÇISINDAN İNCELENMESİ. Abdulkadir EKİN, Yunus Emre YARAYAN FARKLI BRANŞTAKİ ÖĞRETMENLERİN PSİKOLOJİK DAYANIKLILIK DÜZEYLERİNİN BAZI DEĞİŞKENLER AÇISINDAN İNCELENMESİ Abdulkadir EKİN, Yunus Emre YARAYAN Kuramsal Çerçeve GİRİŞ Psikolojik dayanıklılık üzerine yapılan

Detaylı

daha çok göz önünde bulundurulabilir. Öğrencilerin dile karşı daha olumlu bir tutum geliştirmeleri ve daha homojen gruplar ile dersler yürütülebilir.

daha çok göz önünde bulundurulabilir. Öğrencilerin dile karşı daha olumlu bir tutum geliştirmeleri ve daha homojen gruplar ile dersler yürütülebilir. ÖZET Üniversite Öğrencilerinin Yabancı Dil Seviyelerinin ve Yabancı Dil Eğitim Programına Karşı Tutumlarının İncelenmesi (Aksaray Üniversitesi Örneği) Çağan YILDIRAN Niğde Üniversitesi, Sosyal Bilimler

Detaylı

Türkiye Sosyoekonomik Statü Endeksi Geliştirme Projesi. Proje Yürütücüsü Yrd. Doç. Dr. Lütfi Sunar İstanbul Üniversitesi Sosyoloji Bölümü

Türkiye Sosyoekonomik Statü Endeksi Geliştirme Projesi. Proje Yürütücüsü Yrd. Doç. Dr. Lütfi Sunar İstanbul Üniversitesi Sosyoloji Bölümü Türkiye Sosyoekonomik Statü Endeksi Geliştirme Projesi Proje Yürütücüsü Yrd. Doç. Dr. Lütfi Sunar İstanbul Üniversitesi Sosyoloji Bölümü Projenin Konusu, Amacı ve Anahtar Kelimeler Projemizin Konusu: Türkiye

Detaylı

K U L L A N I M B İLGİLERİ

K U L L A N I M B İLGİLERİ T Ü R K Ç E C O M P U TER SYSTE M U S A B I L I TY QU E S T I O N N A IRE S H O RT VERSIO N (T- C S U Q - S V ) A N K E Tİ K U L L A N I M B İLGİLERİ DOÇ.DR. OGUZHAN ERDINC I S T A N B U L, 2 0 1 5 GENEL

Detaylı

Veriye dayalı pazarlamayla dönüşüm oranlarınızı artırın.

Veriye dayalı pazarlamayla dönüşüm oranlarınızı artırın. Veriye dayalı pazarlamayla dönüşüm oranlarınızı artırın. Satışlarınızı ve müşteri bağlılığını, reklam yatırımlarına oranla en yüksek seviyeye çıkarmak için pazarlama teknolojileri geliştiriyoruz. Amacımız,

Detaylı

Hipotez Kurma. Prof. Dr. Cemal YÜKSELEN Ġstanbul Arel Üniversitesi. 4. Pazarlama Araştırmaları Eğitim Semineri 26-29 Ekim 2010

Hipotez Kurma. Prof. Dr. Cemal YÜKSELEN Ġstanbul Arel Üniversitesi. 4. Pazarlama Araştırmaları Eğitim Semineri 26-29 Ekim 2010 Hipotez Kurma Prof. Dr. Cemal YÜKSELEN Ġstanbul Arel Üniversitesi 4. Pazarlama Araştırmaları Eğitim Semineri 26-29 Ekim 2010 Hipotez Nedir? Araştırmacının ilgilendiği bir konuda ispatlanmamış bir önerme

Detaylı

Sosyal Ağlar ve Pazarlama

Sosyal Ağlar ve Pazarlama Sosyal Ağlar ve Pazarlama Umut Al umutal@hacettepe.edu.tr BBY 401, 17 Aralık 2013-1 Pazarlamanın Hedefleri Kaliteli hizmet Süreklilik Güven Müşteri memnuniyeti Pazar payını korumak/artırmak Bağlılığı artırmak

Detaylı

Google Görüntülü Reklam Ağı.Hedefleme

Google Görüntülü Reklam Ağı.Hedefleme Google Görüntülü Reklam Ağı.Hedefleme seçenekleri. Hedefleme seçeneğiniz. Google Görüntülü Reklam Ağı Nedir? (GDN), reklamlarınızı yerleştirebileceğiniz reklam alanlarına sahip web sitesi ağıdır, ilgi

Detaylı

BANKACILIKTA MOBİL PAZARLAMA ve TÜKETİCİ SATIN ALMA KARARI ÜZERİNE ETKİSİ: YOZGAT ÖRNEĞİ

BANKACILIKTA MOBİL PAZARLAMA ve TÜKETİCİ SATIN ALMA KARARI ÜZERİNE ETKİSİ: YOZGAT ÖRNEĞİ KTÜ SBE Sos. Bil. Derg. 2015, (10): 181-205 181 BANKACILIKTA MOBİL PAZARLAMA ve TÜKETİCİ SATIN ALMA KARARI ÜZERİNE ETKİSİ: YOZGAT ÖRNEĞİ ÖZ Mehmet Kara 1 Pınar Hacıhasanoğlu 2 Mobil iletişim teknolojilerindeki

Detaylı

L Oréal in Dijital Dönüşümü

L Oréal in Dijital Dönüşümü L Oréal in Dijital Dönüşümü Yazan: Marie Gulin-Merle Yayınlanma tarihi: Nisan 2017 Konular Reklamcılık, Perakende, Mobil, Önemli Anlar Dijital dünyada, özellikle de mobil platformda tüketicilere gitgide

Detaylı

PROJE TABANLI ÖĞRENMEDE ÇOKLU ZEKÂ YAKLAŞIMININ MATEMATİK ÖĞRENME BAŞARISINA VE MATEMATİĞE KARŞI TUTUMA ETKİSİNİN KARŞILAŞTIRILMASI

PROJE TABANLI ÖĞRENMEDE ÇOKLU ZEKÂ YAKLAŞIMININ MATEMATİK ÖĞRENME BAŞARISINA VE MATEMATİĞE KARŞI TUTUMA ETKİSİNİN KARŞILAŞTIRILMASI PROJE TABANLI ÖĞRENMEDE ÇOKLU ZEKÂ YAKLAŞIMININ MATEMATİK ÖĞRENME BAŞARISINA VE MATEMATİĞE KARŞI TUTUMA ETKİSİNİN KARŞILAŞTIRILMASI Mesut TABUK1 Ahmet Şükrü ÖZDEMİR2 Özet Matematik, diğer soyut bilimler

Detaylı

İstanbul Otellerinin 360 Derece Değerlendirmesi

İstanbul Otellerinin 360 Derece Değerlendirmesi İstanbul Otellerinin 360 Derece Değerlendirmesi Boğaziçi Üniversitesi Turizm İşletmeciliği Bölümü Burçin Hatipoğlu Maria Dolores Alvarez Kıvanç İnelmen Dilek Ünalan Değerlendirme... İnsan Kaynağına Yatırım

Detaylı

Uluslararası Öğrencilerin Ülke ve Üniversite Seçimlerini Etkileyen Faktörler

Uluslararası Öğrencilerin Ülke ve Üniversite Seçimlerini Etkileyen Faktörler Uluslararası Öğrencilerin Ülke ve Üniversite Seçimlerini Etkileyen Faktörler İSTANBUL AYDIN ÜNİVERSİTESİ Yüksek Öğretim Çalışmaları Uygulama ve Araştırma Merkezi Eğitim Fakültesi 2 Giriş Dünyadaki hızlı

Detaylı

BASIN BÜLTENİ. Reklamlarda Seçicilik...

BASIN BÜLTENİ. Reklamlarda Seçicilik... BASIN BÜLTENİ Hitay Yatırım Holding firmalarından Türkiye nin en büyük online araştırma şirketi DORinsight tarafından yapılan İnternet ve Cep Telefonu Reklamları Araştırması tamamlandı. Araştırmada internet

Detaylı

SOSYAL MEDYADA MOBİL ETİKETLEME FARKINDALIĞI: SOSYAL MEDYA TÜKETİCİLERİ ÜZERİNDE BİR ARAŞTIRMA

SOSYAL MEDYADA MOBİL ETİKETLEME FARKINDALIĞI: SOSYAL MEDYA TÜKETİCİLERİ ÜZERİNDE BİR ARAŞTIRMA T.C. Hitit Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İşletme Anabilim Dalı SOSYAL MEDYADA MOBİL ETİKETLEME FARKINDALIĞI: SOSYAL MEDYA TÜKETİCİLERİ ÜZERİNDE BİR ARAŞTIRMA Kübra Müge DALDAL Yüksek Lisans Tezi

Detaylı

METEOROLOJİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ

METEOROLOJİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ METEOROLOJİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ VATANDAŞ MEMNUNİYET ANKETİ/ANKETLERİ DEĞERLENDİRME RAPORU STRATEJİ GELİŞTİRME DAİRESİ BAŞKANLIĞI Haziran 214 1 Sayfa İçindekiler 1 ANKETE/ANKETLERE İLİŞKİN GENEL BİLGİLER...

Detaylı

İŞSİZ BİREYLERİN KREDİ KARTLARINA İLİŞKİN TUTUM VE DAVRANIŞLARININ YAPISAL EŞİTLİK MODELİYLE İNCELENMESİ: ESKİŞEHİR ÖRNEĞİ

İŞSİZ BİREYLERİN KREDİ KARTLARINA İLİŞKİN TUTUM VE DAVRANIŞLARININ YAPISAL EŞİTLİK MODELİYLE İNCELENMESİ: ESKİŞEHİR ÖRNEĞİ Makalenin Yayınlandığı Dergi: İktisat İşletme ve Finans Yayınlanma Tarihi: 2014-08-01 00:00:00 Cilt: 29, Sayı: 341, Yıl: 2014 Sayfa(lar): 57-86 ISSN: 1300-610X Digital Object Identifier (DOI): 10.3848/iif.2014.341.4074

Detaylı

tepav Nisan2011 N DEĞERLENDİRMENOTU 2008 Krizinin Kadın ve Erkek İşgücüne Etkileri Türkiye Ekonomi Politikaları Araştırma Vakfı

tepav Nisan2011 N DEĞERLENDİRMENOTU 2008 Krizinin Kadın ve Erkek İşgücüne Etkileri Türkiye Ekonomi Politikaları Araştırma Vakfı DEĞERLENDİRMENOTU Nisan2011 N201127 tepav Türkiye Ekonomi Politikaları Araştırma Vakfı Ayşegül Dinççağ 1 Araştırmacı, Ekonomi Etütleri Hasan Çağlayan Dündar 2 Araştırmacı, Ekonomi Etütleri 2008 Krizinin

Detaylı

TURİZM PAZARLAMASI. Turizm Pazarlamasında Tutundurma SATIŞ TUTUNDURMA 17.11.2015. Şevki Ulama

TURİZM PAZARLAMASI. Turizm Pazarlamasında Tutundurma SATIŞ TUTUNDURMA 17.11.2015. Şevki Ulama TURİZM PAZARLAMASI Turizm Pazarlamasında Tutundurma SATIŞ TUTUNDURMA Satış tutundurma, diğer tutundurma etkinliklerini desteklemek üzere veya onların ikamesi olarak kullanılabilen, kısa süreli, hemen sonuç

Detaylı

İnteraktif Türkler 2009 İnteraktif Mecra Kullanım Araştırması

İnteraktif Türkler 2009 İnteraktif Mecra Kullanım Araştırması İnteraktif Türkler 2009 İnteraktif Mecra Kullanım Araştırması Türkiye nin ilk ve öncü dijital ajansı adinteractive in Türk internet kullanıcısının davranış alışkanlıklarına ışık tuttuğu araştırması İnteraktif

Detaylı

E-DEVLET UYGULAMALARINI KULLANANLARLA KULLANMAYANLAR ARASINDAKİ FARKLARIN VE ETKİLERİN İNCELENMESİ

E-DEVLET UYGULAMALARINI KULLANANLARLA KULLANMAYANLAR ARASINDAKİ FARKLARIN VE ETKİLERİN İNCELENMESİ E-DEVLET UYGULAMALARINI KULLANANLARLA KULLANMAYANLAR ARASINDAKİ FARKLARIN VE ETKİLERİN İNCELENMESİ Dr. Tuna USLU Gedik Üniversitesi İş Sağlığı ve Güvenliği Programı Özel Gebze Doğa Hastanesi Sağlık Hizmetleri

Detaylı

Web 2.0 ve E-Pazarlama

Web 2.0 ve E-Pazarlama Web 2.0 ve E-Pazarlama Yaşar Tonta, Orçun Madran ve Umut Al tonta@hacettepe.edu.tr omadran@baskent.edu.tr umutal@hacettepe.edu.tr -1 Pazarlamanın Hedefleri Kaliteli hizmet Süreklilik Güven Müşteri memnuniyeti

Detaylı

Tüketicilerin Mobil Tabanlı İzinli Pazarlama Uygulamalarına Yönelik Tutumlarını Etkileyen Faktörler 1

Tüketicilerin Mobil Tabanlı İzinli Pazarlama Uygulamalarına Yönelik Tutumlarını Etkileyen Faktörler 1 Tüketicilerin Mobil Tabanlı İzinli Pazarlama Uygulamalarına Yönelik Tutumlarını Etkileyen Faktörler 1 Öz Mehmet MARANGOZ * Hale ÇELİKKAN ** Ali Emre AYDIN *** İşletmelerin rekabet ortamında ayakta kalabilmeleri

Detaylı

M-CARE. Anket Sonuçları Raporu - Yönetici Özeti

M-CARE. Anket Sonuçları Raporu - Yönetici Özeti M-CARE Engelli ve Yaşlı Bireylere Evde Bakım ve Sağlık Hizmeti Sağlayıcılarının Mobil Eğitimi Anket Sonuçları Raporu - Yönetici Özeti İş Paketi No: İş Paketi Adı: İP2 Durum Taslak 1 Araştırma ve Analiz

Detaylı

İşaretçiler Perakende Pazarlamayı Nasıl Yeniden Şekillendirebilir?

İşaretçiler Perakende Pazarlamayı Nasıl Yeniden Şekillendirebilir? İşaretçiler Perakende Pazarlamayı Nasıl Yeniden Şekillendirebilir? Yazar Peter Lewis Yayınlanan Ağustos 2016 Konular Hareketli Perakende Tüketim maddeleri İşaretçi teknolojisi, cihazları daha faydalı hale

Detaylı

Sosyal Ağlar ve Pazarlama

Sosyal Ağlar ve Pazarlama Sosyal Ağlar ve Pazarlama Umut Al umutal@hacettepe.edu.tr BBY 465, 8 Aralık 2014-1 Pazarlamanın Hedefleri Kaliteli hizmet Süreklilik Güven Müşteri memnuniyeti Pazar payını korumak/artırmak Bağlılığı artırmak

Detaylı

PROJE ADI: Medya Tüketiminde Değişen Trendler

PROJE ADI: Medya Tüketiminde Değişen Trendler PROJE ADI: Medya Tüketiminde Değişen Trendler Araştırmanın Künyesi ARAŞTIRMANIN KÜNYESİ Kullanılan yöntem (ler) Kalitatif Kantitatif Diğer (açıklayınız) Araştırmanın evreni/ hedef kitlesi Coğrafi kapsama

Detaylı

Marmara Üniversitesi Kurumsal İletişim ve Marka Yönetimi Sertifika Programı Marmara University Corporate Communication & Brand Management Program

Marmara Üniversitesi Kurumsal İletişim ve Marka Yönetimi Sertifika Programı Marmara University Corporate Communication & Brand Management Program Marmara Üniversitesi Kurumsal İletişim ve Marka Yönetimi Sertifika Programı Marmara University Corporate Communication & Brand Management Program Amaç Kurumsal iletişim bir kuruluşun hedeflediği kitleye

Detaylı

ORCID: ORCID:

ORCID: ORCID: Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, Cilt 72, No. 4, 2017, s. 1219-1248 TÜKETİCİLERİN MOBİL REKLAMLARI KABULLENMELERİ ÜZERİNDE REKLAM İÇERİĞİ, REKLAMDA ALGILANAN DEĞER VE AKIŞ DENEYİMİNİN ETKİSİ: ÜNİVERSİTE

Detaylı

Bölüm 10 Pazarlama Fonksiyonu. I) Pazarlama Stratejilerine Giriş

Bölüm 10 Pazarlama Fonksiyonu. I) Pazarlama Stratejilerine Giriş Bölüm 10 Pazarlama Fonksiyonu I) Pazarlama Stratejilerine Giriş Pazarlama Nedir? Pazarlama: Müşteriler için değer yaratmayı, bunu tanıtma ve sunmayı; örgütün ve paydaşlarının yararına olacak şekilde müşteri

Detaylı

HP, Y Kuşağına Ulaşmak için İlgi Çekici YouTube Reklamları Kullanıyor

HP, Y Kuşağına Ulaşmak için İlgi Çekici YouTube Reklamları Kullanıyor HP, Y Kuşağına Ulaşmak için İlgi Çekici YouTube Reklamları Kullanıyor Yayınlanan Mayıs ayı 2016 Konular Video Reklâm HP artık dijital video ile tek bir platform üzerinden tüm Y kuşağı kitlesine ulaşabiliyor.

Detaylı

EMARSYS CRM ADS PAZARLAMA STRATEJINIZE VERI DESTEKLI, AKILLI REKLAMLARLA GÜÇ KATIN

EMARSYS CRM ADS PAZARLAMA STRATEJINIZE VERI DESTEKLI, AKILLI REKLAMLARLA GÜÇ KATIN EMARSYS CRM ADS PAZARLAMA STRATEJINIZE VERI DESTEKLI, AKILLI REKLAMLARLA GÜÇ KATIN Emarsys CRM Ads Pazarlama stratejinize veri destekli, akıllı reklamlarla güç katın Kendi kişi verilerinizi kullanarak

Detaylı

Bir başka benzer model ise DAGMAR dır. Tüketicinin benzer aşamalardan geçtiğini varsayar.

Bir başka benzer model ise DAGMAR dır. Tüketicinin benzer aşamalardan geçtiğini varsayar. İletişim mesajlarına gösterilen tepkiler açısından; amaçlar değişik modellerle açıklanmaya çalışılmıştır. A.I.D.A modeli olarak da adlandırılan bu model dört aşamalıdır.[8] 1. 2. 3. 4. Dikkat İlgi Arzu

Detaylı

2011 yılında yeni konsepti ve büyüyen ekibiyle şu anki yüzüne kavuşmuştur.

2011 yılında yeni konsepti ve büyüyen ekibiyle şu anki yüzüne kavuşmuştur. 2002 2005 2008 2011 2014 2016 Adjans Kimdir Dijital reklam ajansı olan Adjans, 2002 yılında dijital dünya sektörüne giriş yapmış ve sektörde hızla yükselerek adını duyurmuş prestijli bir kuruluştur. Markanızı

Detaylı

GİRİŞİMCİNİN GÜNDEMİ

GİRİŞİMCİNİN GÜNDEMİ GİRİŞİMCİNİN GÜNDEMİ Girişimcinin Gündemi GİRİŞİMCİLER VE KOBİ LER AÇISINDAN MARKA VE ÖNEMİ Günal ÖNCE Günümüzde markalara, Amerikan Pazarlama Birliği nin tanımladığının yanı sıra sadece sahip oldukları

Detaylı

Serpil Ünal. Yeni Ekonomide Müşteri İlişkileri. Bilgi Teknolojileri

Serpil Ünal. Yeni Ekonomide Müşteri İlişkileri. Bilgi Teknolojileri Serpil Ünal Yeni Ekonomide Müşteri İlişkileri ve Bilgi Teknolojileri -II- Yay n No : 2416 flletme-ekonomi : 467 1. Bask - Nisan 2011 - STANBUL ISBN 978-605 - 377-439 - 6 Cop yright Bu ki ta b n bu ba s

Detaylı

Geçmişten Günümüze Kastamonu Üniversitesi Dergisi: Yayımlanan Çalışmalar Üzerine Bir Araştırma 1

Geçmişten Günümüze Kastamonu Üniversitesi Dergisi: Yayımlanan Çalışmalar Üzerine Bir Araştırma 1 Mart 2017 Cilt:25 No:2 Kastamonu Eğitim Dergisi xii-xxi Geçmişten Günümüze Kastamonu Üniversitesi Dergisi: Yayımlanan Çalışmalar Üzerine Bir Araştırma 1 Lütfi İNCİKABI, Samet KORKMAZ, Perihan AYANOĞLU,

Detaylı

20. ULUSAL PAZARLAMA KONGRESİ Anadolu Üniversitesi - Eskişehir

20. ULUSAL PAZARLAMA KONGRESİ Anadolu Üniversitesi - Eskişehir 20. ULUSAL PAZARLAMA KONGRESİ Anadolu Üniversitesi - Eskişehir İnteraktif Pazarlama Alanındaki Çalışmalara İlişkin Sistematik Bir Literatür Taraması - Özet Bildiri - Sefa Emre Yılmazel 1 Anahtar Kelimeler:

Detaylı

A. BIÇIME İLIŞKIN ANALIZ VE DEĞERLENDIRME

A. BIÇIME İLIŞKIN ANALIZ VE DEĞERLENDIRME Y. Mimar Işılay TEKÇE nin Doktora Tez Çalışmasına İlişkin Rapor 18 Ocak 2010 A. BIÇIME İLIŞKIN ANALIZ VE DEĞERLENDIRME 1. Çalışmanın Bölümleri Aday tarafından hazırlanarak değerlendirmeye sunulan doktora

Detaylı

5. BÖLÜM: BULGULAR Yerleşik Yabancılara Yönelik Bulgular

5. BÖLÜM: BULGULAR Yerleşik Yabancılara Yönelik Bulgular 5. BÖLÜM: BULGULAR Bu bölümde proje süresince belirlenmiş hedefler ışığında ulaşılan bulgulara yer verilmiştir. Bulgular, yerleşik yabancılar ve halk kütüphaneleri olmak üzere iki farklı bölümde sunulmuştur.

Detaylı

Mobil Pazarlama, İnteraktif SMS ve Toplu SMS Genel Teklifi

Mobil Pazarlama, İnteraktif SMS ve Toplu SMS Genel Teklifi Mobil Pazarlama, İnteraktif SMS ve Toplu SMS Genel Teklifi 26 Ocak 2015 Mobil Pazarlama Mobil cihaz aracılığı ile herhangi bir ağ üzerinden karşılıklı olarak kullanıcılarla iletişime geçildiği uygulamaların

Detaylı

Proje Adı: Taksi Mobil Uygulaması Araştırması Araştırma Şirketi: Xsights Araştırma ve Danışmanlık Araştırma Veren:BiTaksi Veri Toplama

Proje Adı: Taksi Mobil Uygulaması Araştırması Araştırma Şirketi: Xsights Araştırma ve Danışmanlık Araştırma Veren:BiTaksi Veri Toplama Proje Adı: Taksi Mobil Uygulaması Araştırması Araştırma Şirketi: Xsights Araştırma ve Danışmanlık Araştırma Veren:BiTaksi Veri Toplama Firması:Xsights Araştırma ve Danışmanlık Araştırmanın Künyesi Bu araştırma,

Detaylı

Fikir Liderliği, Sosyal Kimlik, Ürün Temelli Yenilikçilik ve Tüketici Yenilikçiliği Arasındaki İlişkilerin İncelenmesi

Fikir Liderliği, Sosyal Kimlik, Ürün Temelli Yenilikçilik ve Tüketici Yenilikçiliği Arasındaki İlişkilerin İncelenmesi Fikir Liderliği, Sosyal Kimlik, Ürün Temelli Yenilikçilik ve Tüketici Yenilikçiliği Arasındaki İlişkilerin İncelenmesi Aybegüm GÜNGÖRDÜ BELBAĞ 1, Kadri Gökhan YILMAZ 2 Özet Mevcut çalışma, fikir liderliği,

Detaylı

SOCIAL ADS ALICILARINIZI FACEBOOK TA HEDEFLEYİN. ÇOK KANALLI PAZARLAMA YAPIN

SOCIAL ADS ALICILARINIZI FACEBOOK TA HEDEFLEYİN. ÇOK KANALLI PAZARLAMA YAPIN SOCIAL ADS ALICILARINIZI FACEBOOK TA HEDEFLEYİN. ÇOK KANALLI PAZARLAMA YAPIN SOCIAL ADS ALICILARINIZI FACEBOOK TA HEDEFLEYİN. ÇOK KANALLI PAZARLAMA YAPIN Social Ads Social ads mevcut müşterilerinizi facebook

Detaylı

Biz Kimiz? Ekibimizi yakından tanıyın: adresgezgini.com/ekibimiz

Biz Kimiz? Ekibimizi yakından tanıyın: adresgezgini.com/ekibimiz Biz Kimiz? Ekibimizi yakından tanıyın: adresgezgini.com/ekibimiz 2007 Ekip 35 kişiye, müşteri sayısı 10.000'e ulaştı. Global All-Star Ödülü kazandı. İzmir Yüksek Teknoloji Enstitüsü, Teknoloji Geliştirme

Detaylı

İlköğretim Matematik Öğretmeni Adaylarının Meslek Olarak Öğretmenliği

İlköğretim Matematik Öğretmeni Adaylarının Meslek Olarak Öğretmenliği İlköğretim Matematik Öğretmeni Adaylarının Meslek Olarak Öğretmenliği 1 Seçmeye Yönelik Motivasyonlarının İncelenmesi Derya ÇELİK, Ra aza GÜRBÜZ, Serhat AYDIN, Mustafa GÜLER, Duygu TAŞKIN, Gökay AÇIKYILDIZ

Detaylı

SOSYAL MEDYANIN TÜKETİCİ SATIN ALMA KARAR SÜRE- CİNE ETKİSİ: ELAZIĞ İLİ ÖRNEĞİ

SOSYAL MEDYANIN TÜKETİCİ SATIN ALMA KARAR SÜRE- CİNE ETKİSİ: ELAZIĞ İLİ ÖRNEĞİ The Journal of Academic Social Science Studies International Journal of Social Science Doi number:http://dx.doi.org/10.9761/jasss3583 Number: 53, p. 481-499, Winter II 2016 Yayın Süreci / Publication Process

Detaylı

H.Ü. Bilgi ve Belge Yönetimi Bölümü BBY 208 Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntemleri II (Bahar 2012) SPSS Ders Notları II (19 Nisan 2012)

H.Ü. Bilgi ve Belge Yönetimi Bölümü BBY 208 Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntemleri II (Bahar 2012) SPSS Ders Notları II (19 Nisan 2012) H.Ü. Bilgi ve Belge Yönetimi Bölümü BBY 208 Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntemleri II (Bahar 2012) SPSS Ders Notları II (19 Nisan 2012) Aşağıdaki analizlerde lise öğrencileri veri dosyası kullanılmıştır.

Detaylı

Sosyal Web te Yeni Eğilimler: Kurumlar İçin Dışa Dönük Sosyal Yazılımlar

Sosyal Web te Yeni Eğilimler: Kurumlar İçin Dışa Dönük Sosyal Yazılımlar Sosyal Web te Yeni Eğilimler: Kurumlar İçin Dışa Dönük Sosyal Yazılımlar Yrd. Doç. Dr. Rıza Cenk Erdur, Prof.Dr. Oğuz Dikenelli Serhat Safyürek, Oğuz Uz, Ahmet Melih Özcan Ege Üniversitesi, Bilgisayar

Detaylı

Omnichannel ile Multichannel Pazarlama Arasındaki 4 Temel Fark

Omnichannel ile Multichannel Pazarlama Arasındaki 4 Temel Fark Omnichannel ile Multichannel Pazarlama Arasındaki 4 Temel Fark Birbirleriyle karıştırılan terimleri düşününce akla ilk olarak multichannel ve omnichannel pazarlama geliyor. Omnichannel ve multichannel

Detaylı

Etkinlik-Organizasyon Firmaları Sunumu. Powered by MyBilet

Etkinlik-Organizasyon Firmaları Sunumu. Powered by MyBilet Etkinlik-Organizasyon Firmaları Sunumu Powered by MyBilet Online yayın nedir? MyStreamTurkey teknolojisi ile, firmanız tarafından uygun bulunulan görsel içerik ile, ekibimiz tarafından firmanızın veya

Detaylı

KURUMSAL İÇERİK ÇÖZÜMLERİ DİJİTAL YAYINCILIK E-TİCARET ÇÖZÜMLERİ MOBİL KONSEPT GELİŞTİRME SOSYAL MEDYA İÇERİK ÇÖZÜMLERİ

KURUMSAL İÇERİK ÇÖZÜMLERİ DİJİTAL YAYINCILIK E-TİCARET ÇÖZÜMLERİ MOBİL KONSEPT GELİŞTİRME SOSYAL MEDYA İÇERİK ÇÖZÜMLERİ KURUMSAL İÇERİK ÇÖZÜMLERİ DİJİTAL YAYINCILIK MOBİL KONSEPT GELİŞTİRME E-TİCARET ÇÖZÜMLERİ SOSYAL MEDYA İÇERİK ÇÖZÜMLERİ KURUMSAL İÇERİK ÇÖZÜMLERİ Kurumunuzu veya markalarınızdan birini tanıtmak, farkınızı

Detaylı

SPOR BİLİMLERİ FAKÜLTESİ ÖĞRENCİLERİNİN BİLGİ OKUR- YAZARLIĞI DÜZEYLERİNİN BELİRLENMESİ

SPOR BİLİMLERİ FAKÜLTESİ ÖĞRENCİLERİNİN BİLGİ OKUR- YAZARLIĞI DÜZEYLERİNİN BELİRLENMESİ Uluslararası 9. Beden Eğitimi ve Spor Öğretmenliği Kongresi SPOR BİLİMLERİ FAKÜLTESİ ÖĞRENCİLERİNİN BİLGİ OKUR- YAZARLIĞI DÜZEYLERİNİN BELİRLENMESİ Yalçın UYAR - Hakan SUNAY yuyar@ankara.edu.tr- hsunay@ankara.edu.tr

Detaylı