Psikodinamik Terapiler

Transkript

1 Psikodinamik Terapiler Psikoanaliz ile arasındaki temel benzerlikler ve farklılıklar nelerdir? Id. Ego Kişi içi çatışmalar. Kişilerarası çatışmalar..nesne ilişkileri Biyolojik güçler Sosyal güçler Temel psikodinamik psikoterapiler hangileridir? Anna Freud Wihelm Reich.. karakter analizi Carl Jung.. analitik psikoloji, arketipler, toplumsal bilinçaltı Adler.. ego psikolojisi Nesne ilişkileri Destekleyici psikoterapiler Kısa süreli psikodinamik psikoterapi Bu kitapta Reich ve Jung a neden yer verilmemiş? Popülerlikleri azalmış Alfred Adler in kişisel yaşantısının, oluşturduğu kuram üzerindeki yansımaları nelerdir? Çocuk felci 6 kardeş Abisiyle rekabet Annesiyle soğuk ilişkiler Babadan sosyal destek Aşağılık duygularını yenme çabaları Tıp fakültesi.. Göz.. aile h. Psikiyatri Viyana üniversitesi Adler in Freud ile ilişkisi nasıl başladı? İlişki nasıl evrildi? Freud u okuyor, beğeniyor, yazıyor Freud davet ediyor, Çarşamba toplantıları Çata çat tartışmalar Adler.. agresyon içgüdüsü; Freud.. red; Adler vazgeçiyor; Freud kuramına alıyor Freud u cinselliğe yaptığı vurgu nedeniyle eleştiriyor Freud Adler i bilince yaptığı vurgu nedeniyle eleştiriyor 3. toplantıda Adler başkanlıktan ve editörlükten istifa ediyor Freud un kendisini eleştirenlere ayrılma baskıları Adler Freud un cemiyetinden ayrıldıktan sonra ne yaptı? Kendi cemiyetini kuruyor: Bireysel psikoloji; 29 şube Halk arasında çok popüler Çocuk rehberliği klinikleri, çocuk eğitimi Freud ve Adler in kişilikleri arasındaki farklılıklar nelerdir? Adler: Çok alçakgönüllü Eşitlikçi; sosyalist Espirili Hayatı seven, pozitif Adler in kişilik kuramının temel kavramları nelerdir? Üstünlük için çabalama Kurgulanan Yaşam öyküsü ve sonu İdeal benlik Organ yetersizliği Aşağılık, yetersizlik kompleksi Maskülen protesto Yaşam tarzı Doğum sırası Yaratıcı benlik Sosyla ilgi Üstünlük için çabalama ne anlama gelir? Kendinle yarışma, mükemmele doğru gitme, bütünleşme Yaşamın amacı; bütün dürtülerin temelinde Üstün idealler için çabalamanın enerjisi, tüm insanların hissettiği yetersizlik algısından 1

2 Kurgulanan yaşam öyküsü ne anlama gelir? Kişi üstün olmak için, mükemmele doğru çabalarken kendine bir yol çizer Yaşam amaçları; kişisel hedefler; hayat yolu Kişisel idealler; ideal benlik oluşumu Kişinin yarattığı gelecek öyküsü; olayların sübjektif nedenleri Kişinin davranışlarını belirler Şimdi ve gelecek in önemi İdeal benlik nedir? Kişinin üstün olmaya giden yolda kendi için oluşturduğu hedef benlik Organ yetersizliği ne anlamdadır? Objektif gerçekler: organ yetersizliği; bedenin zayıflıklara yatkınlıkları Herkeste bir şeyler var; yetişkin karşısında çocuğun güçsüzlüğü ve yetersizliği Aşağılık/eksiklik/yetersizlik kompleksi nasıl açıklanır? Sübjektif olarak hissedilen bedensel, psikolojik, sosyal zayıflıklar Normal bir duygu Mükemmel olmadığının farkında olmak, mükemmele yönelmek için uyarıcı Maskülen protesto nedir? Freud un anlayışından nasıl farklılaşır? Dişilerin üstünlüğe ulaşma dürtüsü Freud: Organ.. Adler: Statü Yaşam tarzı ne anlama gelir? Kişinin özel yetersizlik duygusuyla ilişkili olarak üstün olmak için seçtiği yol Doğum sırası nın önemi nedir? Seçilen yaşam tarzını belirliyor Birinci çocuk: kaçınılmaz taht kaybı; resentment, nefret, geçmişe bakış, konservatif İkinci çocuk: isyankar Ortadaki çocuk: hırslı (ambitious) Son çocuk: önünde kendini ayarlayacağı davranış örnekleri; prens/prenses Yaratıcı benlik ne anlama gelir? Yaşam tarzının asıl belirleyicisi Özgürleştirici bir güç Objektif gerçekler (biyolojik, genetik, sosyal çevre) İnsanlar sosyal canlılar Kişilerarası ilişkiler İnsanlığın eksikliklerinin, yetersizliklerin farkına varış sonucu Sağlıklı insan için doğuştan getirilen bir potansiyel Sağlıklı ailede beslenir İşbirliği Saygı Güven Destek Anlayış Sosyal çıkar ın önemi ve işlevi nedir? Bireyin kendi içinde bütünleşip, toplumu düzeltmek için çabalaması Adler in psikoterapi anlayışı nasıldır? Psikopatoloji neden oluşur? Kendi yaşadığı çocukluk yaşantılarını tüm hayatına (diğer insanlara, tüm benliğine) genelleme temel hatası nedeniyle Sosyal olarak yapıcı bir şekilde üstün olmaya çalışma çabalarının engellenmesi Sağlıklı olmayan ailede büyüme nedeniyle Rekabet Güvensizlik İhmal; İstismar Ebeveyn başatlığı/kontrolü Aşırı pohpohlanma; Bana bakmalılar, ilgi göstermeliler Diğerlerini hiçe sayarak üstün olmaya çalışma; Bencilce hedefler Dikkat ve ilgiyi kendi üzerine çekmeye çalışma Güç arayışı İntikam alma; İstediklerini elde edemeyince, öfke, küskünlük Yetersizlik ve yenilgiyi açıkça ifade etme; Ben yetersizim mesajı aşağılık duygusu; Risk almama/başarısızlık korkusu Çocuğu için her işi yapan ebeveyn; Bağımlı yaşam tarzı Kaçınmacı yaşam tarzı (iş, ilişkiler, topluma katkı) Kendi yaşamını düzenleme konusunda tembel Kompulsif yaşam tarzı Sürekli eleştiren, aşağılayan, azarlayan, hata bulan, başat ebeveyn 2

3 Adler e göre terapiye gelen hastanın temel özellikleri nelerdir, kendine bakışı nasıldır? Kurban psikolojisi Kendi seçimlerinin sonuçlarının farkına varmaktan kaçınma Adler e göre terapinin en temel amacı ne olmalıdır? Hastanın bilişsel yaşam tarzının analizi Hastanın yaşamlarını yıkıcı hedeflere doğru nasıl yönlendirdiklerinin farkına varmaya Bilinçlendirme (Farkındalık yaratma) Sonuçların kontrolü Seçimlerinin farkına varma Adler e göre psikoterapide farkındalık yaratmada hastaya düşen görevler nelerdir? Kendi yaşam tarzının farkına varmaya çalışmak Terapi süresince gösterdiği kişilerarası tarzının farkına varmak Davranışları, konuşması, oturuşu, yazması, tepki vermesi, soru sorması, yanıtlaması Kendini açmak Kendi yaşam tarzının analizi Biblioterapide işbirliği Adler e göre biblioterapinin hedefleri neler olmalıdır? Eğitmek Cesaretlendirmek Güçlendirmek Farkındalık yaratmak Sorumluluk almasını sağlamak Pekiştirmek Adler e göre psikoterapide farkındalık yaratmak için terapiste düşen görevler nelerdir? Hastanın sunduğu bilgileri yorumlamak Geçmiş ve şimdi bilgileriyle geleceğe yansımalar Hastanın kendi için kurguladığı yaşam öyküsünün davranışlarını nasıl etkilediğinin gösterilmesi Yaşam tarzının analizi Hastanın aile ilişkileri bağlamında Doğum sırası, cinsiyet, ebeveyn eksikliği, evdeki tercihlere yönelik algılar Hatırladığı en erken yaşantıları bağlamında Eksikliklerini, yetersizliklerini ödünlemek için ne kadar yüreklendirildiği Hastanın yaptığı temel bilişsel hataların (hayata, diğerlerine, kendine yönelik) yorumu Aşırı genellemeler: Kimsenin umurunda değil Hayatın taleplerine yönelik çarpıtmalar: Hayatta kazanmak yoktur Kendi değerini minimize etme: Yetersizim, sadece bir ev kadınıyım Güvende olmak için geliştirilen gerçekçi olmayan hedefler: Herkesi mutlu etmeliyim Hatalı değerler: Ne olursa olsun önde ol, öne geç Hastanın olumlu yönlerinin de vurgulanması Yaşam tarzı özetinin sunulması Hastayı yaşam analizinde işbirliğine/geribildirim vermeye teşvik; verilen geribildirimleri değerlendirmek, önemsemek Hastaya yeni ve daha yeterli bir yaşam felsefesi kazandırmak/öğretmek Adler e göre terapinin farkındalık yaratmanın ötesindeki ikinci amacı olan contingency control (sonuçların kontrolü) ne anlama gelmektedir? Bu açıdan hastaya düşen görevler nelerdir? Gelecekteki hedeflerini gözden geçirmek ve sürdürülürse sonuçlarının ne olabileceğini düşünmek Güç, intikam, nefret Sosyal çıkar yönündeki deneyleri gerçekleştirmek Deneyin sonuçlarıyla kendi bencil hedeflerinin sonuçlarını kıyaslamak Sonuçların kontrolü amacıyla terapiste düşen görevler nelerdir? Hastanın kendi bencil hedeflerin seyredip kendilerine gülecekleri imajlar oluşturmak Hastadan bu imajı hayal etmesini istemek Hayalleme sonucunda hastanın bu hedefinin hiç de akıllıca olmadığını görmesini sağlamak Sosyal çıkarlara yönelik ev ödevleri vermek: Her gün birinde hoş duygular yaratacak davranışlar yapmak Geri gidişlerin önlenmesine çalışmak Kendini yakalamayı öğrenmek: Eski bencil alışkanlıkları yönündeki yaramazlıklarını anında fark etmeyi öğrenmek Kendini yaramazlık yaparken hayal edip, önlem almasını sağlamak Adler ci terapinin amaçlarından biri olan seçimler yapma ne anlamdadır? Bu açıdan hastaya düşen görevler nelerdir? Çocukken seçtiyse, yetişkinken de seçebilir Eski hedefleriyle mi devam edecek yoksa yeni hedefler mi belirleyecek, buna karar vermek Bildiği şeytanı seçecekse, bunun sonuçlarına katlanıp katlanmayacağını gözden geçirmek Seçimler yapma açısından terapiste düşen görevler nelerdir? Bilinmeyen meleği seçmenin zorluklarını anlamaya çalışmak Hastayı yeni davranışlara alıştıra alıştıra yönlendirmek Alternatif yaşam tarzlarını denemek Farz edelim ki tekniği ile rol yapma Düğmeye basma tekniği ile güçlü duyguları üzerinde bilişsel kontrolleri olduğunu görmelerini sağlamak; istediği düşünceyi devreye sokarak duyguyu değiştirebileceğini görmek Çok mutlu bir anı; tüm ayrıntılarıyla Rahatsız edici bir anı Mutlu edici anı 3

4 Adlerci terapide terapi formatı nasıldır? terapinin içeriğinde hangi konular ele alınır? Orijinal olarak bireysel format; Dreikurs, grup formatı Kişi-içi çatışmalar Anksiyete ve savunmalar Kişinin yaşam tarzı bir tür savunmadır Sorgulanınca anksiyete çıkar Açığa çıkan anksiyetenin hasta için işlevleri Terapisti sorgulamaktan alıkoyabilir Terapisti koruyucu rolüne sokabilir Hasta diğer sorumluluklarını bırakıp, kendine yönelir En sıklıkla ve güçlü kullanılan savunma: Aşağılık duygularından kurtulmak için Ödünleme Ne tür ödünleme kullanılıyor? Ne kadar işlevsel? Terapinin amacı bencil ödünlemeden, sosyal çıkara yönelik ödünlemeye yönlendirmek Benlik saygısı Diğerleri için yaşamaya başlayınca oluşuyor Temel çözüm konusu: Birileri için bir şeyler yapmak Sorumluluklar Kişisel ve diğerleri Kişiler-arası çatışmalar Yakınlık ve cinsellik; sorun bencil hedefler İletişim: sorun işbirliği sorunu, rekabet içinde olma Ortak hedeflerin değerinin görülmesi Hostilite; agresif içgüdü: üstünlük arayışı için en kötü yol Bencil çıkarların toplumsal çıkarlardan önemli olduğunu düşünme hatası Kontrol ihtiyacının doğalın ötesine gitmesi Kontrolü güvenlik için, üstünlük için kullanmak Açık kontrol, diğerleri üzerinde baskı Pasif-agresif kontrol, nevrotik semptomlarla diğerlerini yönetme Birey-toplum çatışmaları Uyum/Kendini aşma Sisteme karşı olmak yerine sistemi düzeltmek için çabalama Dürtülerin kontrolü Sosyal çıkar yönünde yönlendirmek Çatışmaların ötesinde mutluluk ve huzur Yaşam amacı Kendimiz yaratırız, seçtiğimiz yaşam tarzıyla insanlığın ihtiyaçlarını gidermeye yönelik amaçlar için bir araya gelip çabalamak İdeal insan/kişi Hayata heyecan ve beklentiyle yaklaşmak Enerjiyi nevrotik savunmalarla harcamamak Ortak iyilik için çabalamak İşbirliği içinde bütünleşebilmek Güvenlik ve başarı gibi bencil hedefler yerine, ortak hedefler Adler ci terapide terapötik ilişkinin yeri ve biçimi nedir? Temel parçası Terapist model olarak hastayı sosyal çıkarlar yönüne çekiyor Terapistin içtenliği, doğallığı, insan sevgisi Terapist, cesaretlendirici öğretmen Adler ci terapinin pratikteki önemi nedir? Esnekliği, yaratıcılığı Bireysel, grup, çift Tek terapist, çoklu terapistler Ev ödevleri, terapist esnekliği, İyimser yaklaşım, işbirliği Çalışma grupları Sosyal klüpler; ücretsiz terapiler, konferanslar Suçlular, toplum dışına itilmişler, okullar, iş yerleri Eğiticiler, rahipler, paraprofesyoneller için sertifika programları Adler ci psikoterapilerin etkililiği hakkında neler söylenebilir? Çok araştırma yok Adler kendisi de taraftar değil 4

5 Ego Psikolojisi kuramının ve psikoterapilerinin temsilcileri kimlerdir? Temelde neler vurgulanmaktadır? Bu psikoterapilerin etkililiği hakkında neler söylenebilir? Bu kurama yönelik eleştiriler nelerdir? Hartmann, Kris, Loewenstein, Erikson, Rappaport Doğuştan getirilen ve kendi enerjisi olan ego süreçleri vardır: bellek, algı, görselalgısal-motor koordinasyon, renklerin ayrıştırılması, dil becerileri, yargılama, ahlaki düşünme Bu süreçlerin geliştirilememesi: psikopatoloji Gelişim yaşamın sadece ilk üç yılı değil, tümü; Psikososyal gelişim dönemleri ve yaşam kriz dönemleri ve görevleri (Erikson) Güven/güvensizlik Çalışkanlık/ başarısızlık Kimlik oluşturma/oluşturamama Üretkenlik/kısırlık Bütünlük/pişmanlık Ego nun çatışmadan özgür alanları vardır; otonom bir ego anlayışı Bireyin gerçeğe uyumunu sağlayan, çevreyi yönetmesini sağlayan.. kişilik gelişimi Egonun işlevleri: Dürtü kontrolü, gerçekle ilişkiler içindeyken etkili ve yeterli olmak Terapinin amacı: Kimlik oluşturma, yakınlık, bütünleşme Geçmiş değil gündelik çabalar, sorunlar Ego analizi Daha esnek Nesne ilişkileri kuramının ve psikoterapilerinin temsilcileri kimlerdir? Temelde neler vurgulanmaktadır? Bu psikoterapilerin etkililiği hakkında neler söylenebilir? Fairbain, Kernberg, Kohut, Winnicott, Mahler İnsanların davranışlarının temelindeki dürtü, kendilik ve diğerleri arasındaki ilişki Nesne (diğer insanlar) ilişkileri: Diğerleri bağlamında kendilikle ilgili zihinsel temsiller İçsel yapılar, kişilerarası olaylar değil Erken dönem yaşantıları, yetişkinlikteki kişilerarası ilişkileri etkiliyor Libido haz değil, güvenli ve besleyici, geliştirici ilişki arar Kernberg: nesne ilişkisi, temel içgüdülerden, saldırganlık Kohut: nesne ilişkisi, bebeğin aynalanma ve idealize edilme ihtiyacı Kendilik aşamalarla gelişir; Mahlerin aşamaları Normal otizm, ayrışmamış benlik (ilk birkaç ay) Bu aşamada fixasyon: temel enfantil otizmi (kişilere bağlanma başarısızlığı, zihinsel düzenleme başarısızlığı, kendilik imajının oluşmaması) Normal sembiyoz: Bağlanma aracılığıyla (2-7 ay) Ben ve diğeri ayırımı yok Ayrışma aşaması: (2 yaşa kadar) Bu aşamada sorun: Sembiyotik psikoz: bireysel kimliğe ulaşılamıyor Bütünleşme aşaması:(2 yaştan sonra), otonomluğunu kaybetme korkusu olmadan diğerleriyle bütünleşme; iyi ben/kötü ben bütünleşmesi; iyi anne/kötü anne bütünleşmesi Kimlik oluşması İçselleştirme Destekleyici terapi tarzı psikoterapilerin temsilcileri kimlerdir? Temelde neler vurgulanmaktadır? Bu psikoterapilerin etkililiği hakkında neler söylenebilir? Kısa süreli psikodinamik psikoterapiler in özellikleri nelerdir? Temsilcileri kimlerdir? Bu psikoterapilerin etkililiği hakkında neler söylenebilir? 5

6 psikoanalitik, bilişsel davranışçı, kültürel ve bütünleyici yaklaşımla nasıl eleştirilmektedir? Adler ci kuram ve psikodinamik psikoterapilerin geleceği hakkında neler söylenebilir? 6