MÜDAHİL (DAVALI YANINDA) : TÜPRAG METAL MADENCİLİK SANAYİ VE TİCARET A.Ş.

Transkript

1 DAVACILAR: 1- TABİP ODASI VEKİLİ: AV. ABDULLAH HIZAL Şaireşref Bulv. No:22 Karaahmetoğlu İşm. Kat:4/407 Çankaya / 2- TMMOB ÇEVRE MÜHENDİSLERİ ODASI VEKİLİ: AV. EMRE BATURAY ALTINOK Uğur Mumcunun Sokak 54/8 - Gaziosmanpaşa Çankaya/ANKARA 3- EGEÇEP (EGE ÇEVRE VE KÜLTÜR PLATFORMU)DERNEĞİ 4- AHMET KARAÇAM VEKİLİ: AV. ARİF ALİ CANGI (Kendi adına asaleten davacılara vekaleten) 858 Sok. No:9/705Paykoç İşhanı K:7/705 Konak/ DAVALI: ÇEVRE VE ŞEHİRCİLİK BAKANLIĞI.ANKARA MÜDAHİL (DAVALI YANINDA) : TÜPRAG METAL MADENCİLİK SANAYİ VE TİCARET A.Ş. VEKİLLERİ: 1-AV. ŞEYDA ATAMAN İran Caddesi Turan Emeksiz Sokak No:1 - Gaziosmanpaşa Çankaya/ANKARA 2-AV. NİLGÜN MELİK Utku Mah. Çimentepe Cad. No:14/5 Kevser Hanım Apt. Merkez/MANİSA DAVANIN ÖZETİ : İzmir İli Menderes İlçesi Efemçukuru Köyü sınırları içindeki Efemçukuru Altın Madeni Kapasite Artışı Projesi için Tüprag Metal Madencilik San. ve Tic. Ltd. Şti.'ne verilen 31/12/2012 tarihli ÇED Olumlu kararının; Çevre ve Orman Bakanlığı web sitesi üzerinden daha önce ulaşılabilen ÇED raporlarına ulaşılamadığı, halkın katılımı toplantısı İzmirliler 'den gizlenerek yapıldığı, dava konusu madenin tarihinde verilen deneme izini ile faaliyete başladığı, ancak, söz konusu deneme izninin sağlık koruma bandı oluşturulmadan verildiği, sağlık koruma bandı içerisinde bulunan Ahmet Karaçam 'a ait 101ada, 407 ve 408 sayılı parsellerin kamulaştırılmalarınıntamamlanmadığı,her iki parsele ilişkin değer tespitive el koyma davalarına dair dosyaların Menderes Asliye Hukuk Mahkemesi 'nde derdest olduğu, taşınmazınişletmeye bitişik olup halen bağcılık yapıldığı, İzmir 1. İdare Mahkemesince tarihinde E:2011/1664 ve 2012/2171 sayılı kararı ile deneme izninin iptaline karar verildiği, bağlantılı olarak, işletmeye ait tarih ve 49

2 sayılı 1. Sınıf İşyeri Açma ve Çalışma Ruhsatı 'nın geri alınmasınıngerektiği,zira, İşyeri Açma ve Çalışma Ruhsatlarına İlişkin Yönetmelik'in 21. maddesine göre birinci sınıf gayrisıhhi müesseselere açılma ruhsatı verilebilmesi için deneme izni sonunda çalışmasında sakınca bulunmadığının anlaşılmasının gerektiği,verilen işyeri açmaruhsatının iptaline ilişkin davanın da İzmir 3. İdare Mahkemesi 'nde (E:2012/1659) halen derdest olduğu, maden sahasını içine alan Çevre Düzeni Planı 'nın yürütülmesinin durdurulduğu, işlemin planlama ilkelerine ve kamu yararına aykırı olduğu, bilimsel çalışmalara göre işletmenin İzmir'in su kaynaklarını kirleteceği vebölgede ekolojik yıkıma yol açacağı, hem Çamlı Barajının hem de Efemçukurununaltın madeni olamayacağı, dava konusu işlemle, kirlenmenin işletmenin artırılan kapasitesinin çok üzerinde olacağı, artırılan kapasiteile işletme faaliyetisüresi 1,5 katına, faaliyet alanı 2 katına, işlenecek cevherli kaya 3.5 katına çıktığı veflotasyon atığı 3,7 kat ve pasa malzemesinin 5 kat arttığı, bu atıkların asit maden drenajı oluşturanpirit (%2 'den fazla), bakır, kurşun ve çinko açısından yerüstü-yeraltısuları için büyük tehdit olduğu,taban sızdırmazlık tabakalarının ek yerlerinden sızdırma ve yıllık kullanım ömürleri bakımından risk oluşturtuğu, her an geri dönüşü mümkün olmayacak kirlenme ve ekolojik yıkımın gerçekleşebileceği ileri sürülerekiptaliistenilmektedir. SAVUNMANIN ÖZETİ:Usul yönünden davanın menfaat ve süreaşımı yönünden reddinin gerektiği, esas yönünden ise halkın katılımı toplantısına dair ilanın ÇED Yönetmeliği hükümlerine göre yerine getirildiği, ÇED raporu Bölüm 4.5.c'de görüleceği üzere Efemçukuru altın madeninin davacılartarafındanbahsedilen baraj ve göletleri besleyen su tutma havzaları içerisinde olmadığı, Efemçukuru altın madeninde kapasite artışı sebebi ile mevcut kurulu tesislerde alansal ve hacimsel artışlar söz konusu olacağı, cevher miktarındaki artış cevherin çıkarılması sırasında zorunlu olarak çıkarılan ekonomik olmayan kaya miktarı ve flotasyon işlemi sırasında ortaya çıkan kuru atık miktarında artışa sebep olduğu,ancak dava dilekçesinde yer alan "bu atıkların hem asit maden drenajı oluşturan pirit (%2 'den fazla) hem de ağır metal bakır, çinko, kurşun açısından çevre ve yeraltı-yerüstü suları için büyük bir tehdit olacağı" iddiasının bilimsel dayanağı olmayıp kanaate dayalı olduğu, ÇED çalışması kapsamında çevre bir bütün olarak ele alındığı ve ÇED raporunun 5.5 Bölümünde yer alan haritada görüleceği üzere projenin etrafında onaylanmış olan sağlık koruma bandının mevcut olduğu, ayrıca DSİ tarafından İzmir ilinin tamamının su ihtiyacını karşılayacak barajların yapıldığını ve bu nedenle Çamlı Barajı 'nın yapılmasına gerek olmadığıve yapılacak barajlar listesinden çıkarıldığının ifade edildiği, İzmir 4. İdare Mahkemesi 'nin tarihli ve E:2009/737, K: 2011/794 sayılı kararına göre davalıya ait ruhsatın halen yürürlükte olduğu,efemçukuru altın madeni projesine ait ÇED olumlu kararının iptali talebi ile açılan davalarda verilen red ve reddin onanması yönündeki kararların daişlem dosyasında mevcut olduğu, İşyeri Açma ve Çalışma Ruhsatının iptali talebiyle açılan davada davacı tarafın Yürütmenin

3 Durdurulmasıtalebininİzmir 3. İdare Mahkemesi 'nin E:2012/1659 sayılı ve tarihli kararı ile reddedildiği, Madenin Çevre İzin ve Lisansının iptali talebiyle açılan davada davacı tarafın yürütmenın durdurulması talebininreddedildiği,deneme izni ile ilgili olarak; ÇED Yönetmeliği kapsamında kararı verilen mevcuttaki Efemçukuru Altın Madeni 'ni kapsamakta olduğu vedava ile ilgisinin bulunmadığı belirtilerek yasal dayanağı bulunmayan davanın reddi gerektiği savunulmaktadır. MÜDAHİL (DAVALI YANINDA) DİLEKÇESİNİN ÖZETİ :Davacıların dava açma ehliyeti bulunmadığı ve davanın süresinde açılmadığı, kapasite artırımı ÇED olumlu kararının, tarihli ÇED olumlu kararı üzerine inşa edildiği ve onun bir uzantısı olduğu,halkın katılımı toplantısının ÇED Yönetmeliği 'ne uygun olarak yapıldığı,çed Yönetmeliği kapsamında ÇED sürecininbaşlatıldığı ve anılan Yönetmeliğin bundan sonraki sürece ilişkin olan 8, 9,10, 11, 12,13 ve 14. maddelerinde yer alan düzenleme basamaklarına uygun olarakmükellefıyetlere tamamen uyulması sonucu işlem tesis edildiğive davalı idarece ÇED olumlu kararı verildiği, dava dilekçesinde yer aldığı şekilde iddia edilen risklerin bulunmadığı, ÇED raporunun 5.5 Bölümünde yer alan haritada görüleceği üzere projenin etrafında onaylanmış olan sağlık koruma bandının mevcut olduğu, davacıların iddialarını destekleyen kesin bilimsel analiz ve ölçüm sonucunun bulunmadığı, işletmenin çevreye olumsuz zarar vermemesi için gerekli bütün tedbirlerin alındığı, altın madenin ülke ekonomisine kazandırılmasında kamu yararı bulunduğu ileri sürülerek davanın reddi gerektiği savunulmaktadır. TÜRKMİLLETİADINA Karar veren İzmir 1. İdare Mahkemesince duruşma için önceden belirlenip taraflara duyurulan günü davacı İzmir Tabip Odası vekili Av. Abdullah Hızal, davacı EGEÇEP (Ege Çevre Ve Kültür Platformu) Derneği Başkanı Ali Osman Karaba, Ahmet Karaçam ve diğer davacılar vekili Av. Arif Ali Cangı'nın geldiği, davalı Çevre Ve Şehircilik Bakanlığı Hukuk Müşvari Aslı Köksal ile İzmir Çevre Ve İl Müdürlüğü'nde çalışan mühendis Sema Yunakçı'nın geldiği, davalı idare yanında müdahil Tüprag Metal Madencilik San. Tic. A.Ş. vekili Av. Şeyda Ataman 'ın geldiği görülmekle duruşma açıldı, taraflara ve müdahil vekiline usulüne uygun olarak söz verilip açıklamaları dinlendikten sonra duruşmaya son verildi, duruşma sonrasında verilen keşif ve bilirkişi incelemesi kararı neticesinde düzenlenen bilirkişi raporu ile dava dosyasında yer alan diğer bilgi ve belgeler bir bütün olarakincelenerek işin gereği görüşüldü: Davalı idarenin ve müdahilin usule ilişkin itirazlarıyerinde görülmeyerek işin esasına

4 geçildi. Dava, İzmir İli Menderes İlçesi Efemçukuru Köyü sınırları içindeki Efemçukuru Altın Madeni Kapasite Artışı Projesi için Tüprag Metal Madencilik San. ve Tic. Ltd. Şti.'ne verilen 31/12/2012 tarihli ÇED Olumlu kararının iptaliistemiyle açılmıştır sayılı T.C. Anayasasının 56. maddesinde, "Herkes, sağlıklı ve dengeli bir çevrede yaşama hakkına sahiptir. Çevreyi geliştirmek, çevre sağlığını korumak ve çevre kirlenmesini önlemek Devletin ve vatandaşların ödevidir" kuralına yer verilmiştir. Yukarıda anılan gerek devlet gerekse yurttaşlara verilen anayasal ödevin bir gereği olarak bütün canlıların ortak varlığı olan çevrenin, sürdürülebilir çevre ve sürdürülebilir kalkınma ilkeleri doğrultusunda korunmasını sağlamak amacıyla çıkarılan 2872 sayılı Çevre Kanunu'nun "çevrenin korunması" başlıklı 9. maddesinde, "Çevrenin korunması amacıyla; a) Doğal çevreyi oluşturan biyolojik çeşitlilik ile bu çeşitliliği barındıran ekosistemin korunması esastır. Biyolojik çeşitliliği koruma ve kullanım esasları, yerel yönetimlerin, üniversitelerin, sivil toplum kuruluşlarının ve ilgili diğer kuruluşların görüşleri alınarak belirlenir... c) Ulusal mevzuat ve taraf olduğumuz uluslararası sözleşmeler ile koruma altına alınarak koruma statüsü kazandırılmış alanlar ve ekolojik değeri olan hassas alanların her tür ölçekteki plânlarda gösterilmesi zorunludur. Koruma statüsü kazandırılmış alanlar ve ekolojik değeri olan alanlar, plân kararı dışında kullanılamaz....."; "çevresel etki değerlendirmesi" başlıklı 10. maddesi "Gerçekleştirmeyi plânladıkları faaliyetleri sonucu çevre sorunlarına yol açabilecek kurum, kuruluş ve işletmeler, Çevresel Etki Değerlendirmesi Raporu veya proje tanıtım dosyası hazırlamakla yükümlüdürler. Çevresel Etki Değerlendirmesi Olumlu Kararı veya Çevresel Etki Değerlendirmesi Gerekli Değildir Kararı alınmadıkça bu projelerle ilgili onay, izin, teşvik, yapı ve kullanım ruhsatı verilemez; proje için yatırıma başlanamaz ve ihale edilemez. Çevresel Etki Değerlendirmesine tâbi projeler ve Stratejik Çevresel Değerlendirmeye tâbi plân ve programlar ve konuya ilişkinusûl ve esaslarbakanlıkça çıkarılacakyönetmeliklerle belirlenir";kuralına yer verilmiş, yasanın "tanımlar" başlıklı 2. maddesinde ise; çevre: Canlıların yaşamları boyunca ilişkilerini sürdürdükleri ve karşılıklı olarak etkileşim içinde bulundukları biyolojik, fiziksel, sosyal, ekonomik ve kültürel ortam; çevre korunması: Çevresel değerlerin ve ekolojik dengenin tahribini, bozulmasını ve yok olmasını önlemeye, mevcut bozulmaları gidermeye, çevreyi iyileştirmeye ve geliştirmeye, çevre kirliliğini önlemeye yönelik çalışmaların bütünü; çevre kirliliği: Çevrede meydana gelen ve canlıların sağlığını, çevresel değerleri ve ekolojik dengeyi bozabilecek her türlü olumsuz etki; ekosistem: Canlıların kendi aralarında ve cansız çevreleriyle ilişkilerini bir düzen içinde

5 yürüttükleri biyolojik, fiziksel ve kimyasal sistem; ekolojik denge: İnsan ve diğer canlıların varlık ve gelişmelerini doğal yapılarına uygun bir şekilde sürdürebilmeleri için gerekli olan şartların bütünü; çevresel etki değerlendirmesi: Gerçekleştirilmesi plânlanan projelerin çevreye olabilecek olumlu ve olumsuz etkilerinin belirlenmesinde, olumsuzyöndeki etkilerin önlenmesi ya da çevreye zarar vermeyecek ölçüde en aza indirilmesi için alınacak önlemlerin, seçilen yer ile teknoloji alternatiflerinin belirlenerek değerlendirilmesinde ve projelerin uygulanmasının izlenmesi ve kontrolünde sürdürülecek çalışmalar; proje tanıtım dosyası: Gerçekleşmesi plânlanan projenin yerini, özelliklerini, olası olumsuz etkilerini ve öngörülen önlemleri içeren, projeyi genel boyutları ile tanıtan bilgi ve belgeleri içeren dosya olarak tanımlanmıştır. Yukarıda anılan Anayasa ve yasa kurallarının uyuşmazlığımızın maddi çerçevesine özgü olarak değerlendirilmesinden; çevreyi geliştirmenin, korumanın ve kirlenmesini önleminin anayasal düzeyde devlete ve yurttaşlara yapma ve yapmama biçiminde yükümlülükler getirdiği, bu yükümlülüklerin neler olduğu, yerine getirilmesinin yöntemleri ve aykırılıklara yönelik yaptırımların ise yasalarla belirlendiği görülmektedir. Dava dosyasında yer alan bilgi ve belgelerin incelenmesinden, İzmir İli, Menderes İlçesi, Efemçukuru Köyü sınırları içinde bulunan altın madeninin Tüprag Metal Madencilik Sanayi Ticaret A.Ş. tarafından işletilmesi için ve Çevresel Etki Değerlendirme Raporu alınması amacıyla Çevre ve Orman Bakanlığına yapılan başvuruüzerine, ilk olarak Çevre Ve Orman Bakanlığı Çevresel Etki Değerlendirmesi ve Planlama Genel Müdürlüğünce günlü 5526 sayılı işlem ile Tüprag Metal Madencilik San. ve A.Ş.'ne işletilecek Efemçukuru Köyü sınırları içinde bulunan altın madeni için Çevresel Etki Değerlendirmesi Olumlu Kararı verildiği ve işletmenin 2011yılında faaliyetine başladığı, madenin işletme döneminde yapılan maden arama çalışmalarında yenirezervlerin bulunması üzerine, müdahil şirket tarafından Efemçukuru Altın Madeni Kapasite Artışı Projesinin hazırlanarak davalıidareyebaşvurduğu, yapılan başvurunun değerlendirilmesi amacıyla yapılan tarihli halkın katılımı toplantısındaki katılımcıların görüş ve itirazları,ilgili kurumlardan alınan görüşler ve ÇED dosyasının incelenmesi sonucunda, tesis edilen 31/12/2012 tarihli işlem ile İzmir İli Menderes İlçesi Efemçukuru Köyü sınırları içindeki Efemçukuru Altın Madeni Kapasite Artışı Projesi için ÇED Olumlu kararı verilmesi üzerine, anılan kararın iptali istemiyle bakılmakta olan iş bu davanın açıldığı anlaşılmaktadır. İncelenen davada uyuşmazlığın çözümlenmesi ve dava konusu "Çevresel Etki Değerlendirmesi Olumlu" kararının, verildiği madenin, işletilmesinin her aşamasında ve işletme faaliyeti tamamlandıktan sonra çevreye (insanlara, bitkilere, havaya, suya ve toprağa) zarar verip vermeyeceği ile şayet verilebilecek bir zarar var ise, bunun en az düzeye çekilmesi için teknolojinin gerektirdiği bütün tedbirlerin alınıp alınmadığı ile bu tedbirler alınsa dahi oluşabilecek zararların ulusal ve uluslararası kabul edilebilir değerlerin altında olup

6 olmadığının ÇED raporunun verildiği tarihte yürürlükte bulunan mevzuat çerçevesi içinde tespiti amacıyla uzman bilirkişiler aracılığıyla taşınmazın bulunduğu mahalde yaptırılan keşif ve bilirkişi incelemesi sonucunda düzenlenen tarihli bilirkişi raporunda özetle; "maden sahası ve çevresinin jeolojik yapısı itibari ile geçirimliliği düşük fıliş biriminin yer aldığı, içerdiği alterasyon ve çevherleşrneye bağlı olarak yeraltı suyu kalitesini etkileyecek düzeyde sülfür mineraller içerdiği, bölgede yeraltı suyu akım yönünün topografyaya uyumlu olduğu ve akım yönünün maden sahasının yer aldığı Kestanebeleni tepesinden kuzeydoğu bölgesine yani Kokarpınar Deresine doğru olduğu, susuzlaştırma sonucunda oluşan seviye düşümlerinin yeraltı suyu akım modelinde verilen değerlerle uyumlu olduğu, galerilerin susuzlaştırılması için yapılan yeraltı suyu çekimleri, çekim etki alanı oranında yeraltı suyu seviyesini m arasında düşüm yaratacağı ve yeraltı suyu akım yönünü maden sahasının merkezine doğru saptıracağı, yeraltı suyu seviyelerindeki bu değişimin, madencilik faaliyetinin sonlanması ve işletmenin kapanması sonrasında yeraltı suyu seviyelerinin3-5 yılda eski seviyelere geleceği, yapılan seviye değişim analizlerinde yeraltı suyu seviyelerinin mevsimsel ve suzuzlaştırmanın etkisi ile salınımlar gösterdiği, suzuzlaştırma etkisinin bazı kuyulara henüz ulaşmadığı, bazı kuyularda ise son üç yıllık seviye ölçümlerine göre 15,65 m 'ye ulaşan düşümlerin olduğu, yüzeysel su kaynaklarını koruma açısından tesiste yeterli tedbirler olmasına rağmen, madencilik faaliyetlerinden sonra bazı dönemlerde kirletici konsantrasyonlarında artışların gözlendiği, arsenik parametresi açısından incelendiğinde, maden işletmesi faaliyetlerinin yüzey suyu kalitesini etkilemediği ve deredeki derişim değerlerinin doğal arka plan derişimleritemsil ettikleri, ancak diğer metaller olan demir ve mangan açısından etkilendiği, yeraltı suyu açısından faaliyet başlangıç tarihi öncesine göre arsenik derişimlerinin ortalama olarak 2-4 ug/l, kurşun açısından ortalama olarak 2-7ug/I arasında arttığı, ancak işletme başlangıç sonrası döneme ait ortalama değerler bakımından arsenik ve kurşun değerleriitashy standartlarını sağlarken, yeraltı suyu kalitesinin demir ve mangan derişimi bakımından olumsuz etkilendiği, Efemçukuru Köyü'nün içme suyu olarak kullandığı kaynağin maden işletme başlangıç tarihinden Mart 2014'e kadar olan izleme döneminde su standartları bakımından herhangi bir olumsuzluk tespit edilmediği, ÇED raporu incelendiğinde toz emisyonu ve gürültü yönünden meydana gelecek etkilerin izlenmesi için gerekli uygulamaların planlandığı, maden işletmesinin yaratacağı çevresel risklerden biri olarak düşünülen sedimantasyon havuzlarının olağanüstü bir yağışın gelmesi ile taşması veya havuzlar arası nakil borularında herhangi bir nedenden dolayı kaçak yaparak suyun sızması sonucunda Kokarpınar Deresine doğru kirlenmiş suyun akması ve dolayısı ile bölgedeki su kalitesini bozucu etkisinin ÇED raporunda risk analizleri bölümünde dikkate alınmadığı, ÇED raporunda, 2005 ÇED raporunda öngörülen işletme süresinde işletmede 2,2 milyon ton kuru atık oluşacağı, bu miktarın kapasite artırımı ile 2026 sonunda 7,6 milyon tona ulaşacağının belirtildiği, rapor kapsamında beyan edilen cevher, atık ve konsantre miktarları kuru atık su

7 muhtevası da dikkate alınarak incelendiğinde işletme içi malzeme kütle dengesinin sağlandığının görüldüğü, kuru atık örneklerinin eluat analizi sonuçlarına göre Atıkların Düzenli Depolanmasına Dair Yönetmelik uyarınca 2. Sınıf Düzenli Depolama Tesisleri için ADDY'de belirtilen şartların aranması gerektiği ve kuru atık depolama sahası taban sızdırmazlık sisteminde yer alan HDPE koruyucu astartabakanın sızdırmazlık ömrünün ÇED raporu kapsamında verilen bilgilerden yararlanarak 47,6 yıl olarak belirlendiği,bu değerin ADDY'de belirtilen sızdırmaz tabaka ömrünü (> 31,7 yıl) sağlaması bakımından kuru atık sahasındaki taban sızdırmazlık sisteminin Yönetmelik kriterlerine uygun olduğu, ÇED Kapsamında yapılmış olan kuru atık analiz sonuçları ile keşif sırasındaalınankuru atık örneğinde XRF analizi ile ölçülen oksitler arasında önemli bir fark görülmediği, ancak MnO seviyesinin dünya kabuk ortalaması (DKO) değerinin üzerinde olduğu, keşif sırasında alınan kuru atık örneğinin XRD analizinde tespit edilen başlıca minerallerin ÇED raporu beyanları ile uyumlu olduğu, keşif sırasında kuru atıktan alınan örnekte bulunan sülfür ve ağır metal konsantrasyonlarından As, Cd, Cu, Pb, Mn, Ni, Se, S, Zn elementlerinin DKO seviyelerini aştığı, bu elementler arasında As, Cd, Cu ve Zn elementlerine ait değerlerin ÇED raporları içeriğinde belirtilmiş seviyelerin üzerinde olduğu, özellikle Cd (1397 ppm) ve Cu (7806 ppm) metallerinin DKO değerlerinin çok üzerinde olduğu, kuru atık bünyesinde bulunan ve DKO seviyesi üzerindeki metallerin asit maden drenajı oluşturma potansiyeli olup olmadığının ÇED raporunda "Yapay Yağış Özütlenebilirlik Prosedürü" ile belirlenmiş olduğu ve As, Cd, Pb, Ba, Cr, Hg, Se, Ag, Ni, Zn, Sn ve Sb elementlerinin sızma suyunda ölçüldüğü, sonuçların Amerikan Çevre Koruma Kurumu (USAEPA) tarafından belirtilen sınır değerlerinin altında kaldığı, ÇED raporunda çalışılan örnekteki Cd konsantrasyonunun rapor kapsamında beyan edilmediği ve sahadan keşif sırasında alınan örnekte elde edilen Kadmiyum konsantrasyonunun Cd= 1397 ppm k.m. kadar yüksek olduğu, ÇED raporuna göre DKO seviyesinin üzerinde bulunan Bakır elementinin (Cu=78 ppm ve 73 ppm) keşif sırasında alınan kuru atık örneğinde de 7806 ppm k.m. gibi çok yüksek bir konsantrasyonda tespit edildiği,ancak Bakır (Cu) metalinin ÇEO Raporunda yer alan Yapay Yağış Özütlenebilirlik Prosedürü kapsamında çalışılmadığının görüldüğü, sahadan keşif sırasında alınan pasa ( EOK) örneklerinde yürütülen XRF analizine göre, örneklerin birinde (PS2) MnO (% 18,88) konsantrasyonunun, kuru atık örneği ile benzer olarak DKO değerinin üzerinde olduğu, diğer oksitlerin DKO değerlerine yakın seviyede olduğu, pasa malzemesinde yürütülen XRD analizinde belirlenen minerallerin ÇED kapsamında mineralojik yapısı belirlenmiş örneklerle benzerlik göstermekte olduğu, EOK sahasında bulunan pasa materyalinde Arsenik ve Kurşun konsantrasyonlarının DKO seviyesinden belirgin şekilde yüksek olduğu, Kadmiyum (Cd: ppm, DKO-Cd =0, 15 ppm), Bakır (Cu: ppm, DKO-Cu=68 ppm), Mangan (Mn: ppm, DKO-Mn: 1100 ppm) ve Kükürt (S: 938, ppm, DKO-S: 420 ppm) konsantrasyonlarının ise DKO'nın çok üzerinde olduğu, keşif tarihinde

8 alınan örneklerde elde edilen bu yüksek konsantrasyonlar ile, faaliyetle ilgili her iki ÇED raporu kapsamında analizi yapılan dört örnekte elde edilen konsantrasyonların uyum göstermediği, Kadmiyum, Bakır ve Manganın keşif sırasında alınan yan kayaç örneğinde de yüksek konsantrasyonda olduğu (Cd: 1282 ppm, Cu: ppm, Mn: 3110 ppm), kükürt seviyesinin ise yan kayaçta (423,2 ppm) DKO seviyesine çok yakın olup pasa örneklerinden oldukça düşük seviyede olduğu, Cd, Cu ve Mn metallerinin yan kayaçta da bulunmasının EOK sahasında oluşturacakları riskin doğal riskle aynı olacağı anlamına gelmemekte olduğu; EOK sahası pasa malzemesinde yüksek konsantrasyonda S varlığının bu sahada AMD oluşması riskini artırdığı ve bu yolla söz konusu yüksek konsantrasyonlu ağır metallerin mobil hale gelmesinin mümkün olacağı, ekonomik olmayan kaya depolama alanı için ÇED kapsamında yer alan bir eluat analizi bulunmadığı ve bunun bir eksiklik olduğu, bu saha (EOK- Pasa Sahası) tabanında 5 mm kalınlığında k=1 x 10'-9 m/s geçirimliliğe sahip jeosentetik kil astar kullanılacağı, bu koşullarda söz konusu katmanın ancak 0,159 yıl yani 58 gün sızıntı yaratmaksızın yalıtım sağlamasının beklenebileceği, sahada kullanılacak kaya drenaj malzemesi ve zemin sıkıştırılmış toprak katmanına ait geçirimlilik katsayıların oldukça yüksek (10'-5-10'-6 m/sn) olması sebebiyle geçirimsizlik anlamında ilave bir koruma sağlamayacakları, ÇED raporu kapsamındaki AMD üretim potansiyeline dair araştırmada pasa malzemesinin asit üretim potansiyelinin tüm malzemenin %20'si ile sınırlı bulunmasına karşın; keşif sırasında alınan örneklerin yüksek ağır metal ve kükürt içeriğine sahip olması ve raporda bu saha için öngörülen taban yalıtım malzemesinin sızdırmazlık ömrünün çok kısa olduğu, sonuç olarak yapılan çalışmalar sonucunda; davaya konu olan tesisteki kapasite artırımına ilişkin ÇED raporunda yukarıda sıralanan belirtmiş olduğumuz hususlar dahilinde eksiklikler olduğu ve bu eksikliklerin giderilmemesi halinde faaliyetin oluşturabilecği çevresel etkilerin ve risklerin de artmasının beklenebileceği" görüş ve kanaatine varıldığı belirtilmiştir. Bilirkişi raporu taraflara tebliğ edilmişverapora davalı idare yanında müdahil olantarafından yapılan itiraz, raporda yer alan teknik ve ayrıntılı açıklamalar karşısında yerinde görülmemiş ve raporunhükme esas alınabilecek nitelik ve yeterlilikteolduğu sonucuna varılmıştır. Bu durumda, yukarıda özetlenen bilirkişi raporu, dava konusu 31/12/2012 tarihli ÇED Olumlu kararına ilişkin taraf iddiaları ve dava dosyasında yer alan diğer bilgi ve belgeler bir bütün olarak değerlendirildiğinde; davaya konu olan tesisteki kapasite artırımının yeraltı suyu kalitesini bazı mineraller ve metaller açısından olumsuz olarak etkileyecek olması, kuru atıktansülfür ve ağır metal konsantrasyonlarından bazı elementlereait değerlerin ÇED raporları içeriğinde belirtilmiş seviyelerin üzerinde, bazımetallerin değerinin ise dünya kabuk ortalamasının ( DKO ) değerlerinin çok üzerinde olduğunun tespit edilmesi, yine pasa (EOK) sahasında bulunan pasa metaryalindekibazı metal konsantrasyonlarının DKO seviyesinden

9 belirgin şekilde yüksek olduğu, bu metallerin yan kayaçtada bulunduğu veeok sahası pasa malzemesinde yüksek konsantrasyonda S varlığının bu sahada AMD oluşması riskini artırdığı, bu yolla da söz konusu yüksek konsantrasyonlu ağır metallerin mobil hale gelmesinin mümkün olacağının belirlenmiş olması, ekonomik olmayan kaya depolama alanı için ÇED kapsamında yer alan bir eluat analizi bulunmaması ve bu saha için öngörülen taban yalıtım malzemesinin sızdırmazlık ömrünün çok kısa olması gibi tespit edilen ÇED raporunda ki eksiklikler,çevre için yaratacağı olumsuzluklar ve bu eksikliklerin giderilmemesi halinde faaliyetin oluşturabilecği çevresel etkilerin ve risklerin daha daartmasının beklenebileceği hususları dikkate alındığında, tesis edilendava konusu işlem ile İzmir İli, Menderes İlçesi Efemçukuru Köyü sınırları içindeki Efemçukuru Altın Madeni Kapasite Artışı Projesi içinverilen ÇED Olumlu kararında hukuka uyarlılık bulunmamaktadır. Açıklanan nedenlerle, dava konusu işlemin iptaline, aşağıda dökümü yapılan ,60 TL yargılama gideri ile davacılar vekilleri lehine takdir edilen ve A.A.Ü.T uyarınca duruşmalı davalar için belirlenen 1.500,00-TL vekalet ücretinin davalı idareden alınarak davacılara verilmesine, davalı idare yanında davaya müdahil olarak katılan müdahil tarafından yapılan 59,75-TL giderin müdahil üzerinde bırakılmasına, davacılar tarafından yatırılan posta ücreti ile keşif avansı toplamından artan tutarın kararın kesinleşmesinden sonra davacılara, müdahil tarafından yatırılan posta ücretinden artan kısmın da müdahile iadesine, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'na, 6545 sayılı Kanunun 18nci maddesi ile eklenen 20/A maddesi uyarınca kararın tebliğini izleyen günden itibaren onbeş (15) gün içerisinde Danıştay'a temyiz yolu açık olmak üzere 16/04/2015 tarihinde oybirliğiyle karar verildi. Başkan MUSTAFA KEMAL ÖNDER Üye AZİZ ULUPINAR Üye ALİ UĞUR YARGILAMA GİDERLERİ: Başvurma Harcı: Karar Harcı: Y.D. Harçları: Vekalet Harcı: 24,30 TL 24,30 TL 106,10 TL 15,00 TL

10 Keşif Harcı : Keş. Ve Bil. Gid.: Posta Gideri: 177,50 TL ,40 TL 533,00 TL TOPLAM: ,60 TL