PROJEDE TEORĠK YAKLAġIM Proje Yazımı Genel Kurgusu Proje Önerisi Hazırlarken Dikkat Edilecek Konular -Proje Öneri Formunun İncelenmesi

Transkript

1 PROJEDE TEORĠK YAKLAġIM Proje Yazımı Genel Kurgusu Proje Önerisi Hazırlarken Dikkat Edilecek Konular -Proje Öneri Formunun İncelenmesi Doç. Dr. H. Hüseyin ÖZAYTEKİN Selçuk Üniversitesi Ziraat Fakültesi Toprak Bilimi ve Bitki. Besleme Bölümü 1

2 TÜBİTAK araştırma projeleri hazırlama teknikleri ile ilgili bilgilerin verileceği bu çalıştayın amacı projeleri değerlendirecek jürilerin işlerini zorlaştırmak olmayıp, iyi bir araştırmanın oluşması ve hazırlanan projelerin reddedilmemesi için gerekli şartların yerine getirilmesinde katılımcılara destek ve yardımcı olmaktır 2

3 Ülkemizde her yıl bilgi üretimi sorunların çözümü akademik unvanlar ve yükselmeler elde edebilmek için binlerce bilimsel proje çalışması yapılmakta ve bunlardan da bir çok yayın çıkmaktadır. Bu kadar farklı düzeyde ve türdeki bilimsel çalışmaları irdeleyen, ölçen veya değerlendirmeye çalışan jüri üyelerinin bir araya getirilmeleri ve objektif ve ölçülebilir kriterlere göre değerlendirmek son derece zor bir iştir 3

4 Her ne kadar günümüzde uygulanan değerlendirme kriterlerinde önemli kriterler getirişmiş olsa da çoğu zaman projenin reddi veya kabulü tamamen panellerdeki bilim adamının kriterlerine ve vicdanına kalmıştır. Ancak şu da unutulmamalıdır ki üst seviyelerde araştırmalar yaparak, bilimsel çıtanın yükseltilmesi küresel alanda saygınlık kazanılması için de her araştırma projesinde belirli standartların aranması da kaçınılmazdır. 4

5 Belli standartlara sahip projeler, gerekli emeği ve titizliği gösteren araştırmacılar ve standartlar konusunda hem fikir, konusunda uzman titiz, adil ve tarafsız hakem heyetleri ile birlikte düşünüldüğünde, bilimsel anlamda istenilen noktalara ulaşmak konusunda bir engel görülmemektedir. Şu unutulmamalıdır ki iyi niyetli tüm çabalara ve gelinen noktadaki gelişmelere rağmen projelerin değerlendirilmesinde kullanılan kriterlerin bazıları net ve şeffaf değildir. Bu çalıştayın amacı da bu standartların neler olması gerektiği ve projelerin hakem heyetlerinin istediği kurgularının nasıl yapılacağı konusundadır. 5

6 Proje Yazımı Genel Kurgusu PROJE VE PROJE YÖNETİMİ Proje: Önceden belirlenmiş sonuçlara ulaşabilmek için organize edilmiş faaliyetler zinciridir. 6

7 Başka bir ifade ile; belirli bir yerde ve zamanda, kaynakları kullanarak, belirli bir hedefe ulaşmak için yapılan faaliyetlere PROJE ÇALIŞMALARI, Bu çalışmaların mevcut alternatifler arasından en iyisini seçecek şekilde formüle edilmiş şekline ise, PROJE denir. 7

8 Bir projenin fikir olarak doğuşundan hazırlanmasına, analizine, onaylanmasına, uygulanması ve işletmeye alınmasına ve nihai olarak uygulama sonrası değerlendirilmesine kadar geçen aşamaların bütününe Proje Döngüsü denmektedir Bu döngü çerçevesinde yapılan faaliyetlerin bütününe ise proje yönetimi denir. Aslında proje yönetimi kısıtlı zaman, maliyet ve teknik durumları dikkate alarak, projenin en etkin bir biçimde gerçekleşebilmesi için insan, araç-gereç, materyal gibi kaynakların planlanması, yönetilmesi ve kontrol edilmesi işlevidir. 8

9 Bu ifadelerden de anlaşılacağı üzere proje Farklı veya benzersiz bir ürün, hizmet yada sistem oluşturma amacı olan, Bu amaca ulaşmak için ölçülebilir hedefleri olan, Belli bir başlangıç ve bitiş noktası olan, Sınırlı kaynaklar kullanmayı gerektiren, Geçici olarak organize edilmiş faaliyetler bütünü dür. 9

10 Projelerin Temel Özellikleri Farklı ve benzersiz bir ürün veya hizmet ortaya koyma çabası Belirgin başlangıç ve bitiş tarihleri Kısıtlı kaynaklar Geçici örgütlenme ve ilişkiler Güçlü ve gerçekçi hedefler Karar verme yetkisi ve gücü olan gözeticiler Takım çalışması ve sağlıklı iletişim Belirsizlik Bilgi, beceri, yöntem ve tekniklerin kullanımı 10

11 İyi Bir Projenin Özellikleri Spesifik Ölçülebilir Gerçekçi Ulaşılabilir Süresi Belli 11

12 Proje hazırlarken gereken önemli hususlardan bir tanesi projenin ne kadar büyük veya hacimli olduğu değil ne kadar kaliteli olduğudur. Proje hazırlayan araştırmacılar en başta etik kurallarla uygun proje hazırlamalıdır. Her bilimsel proje bir amaca ve sonuca yönelik olmalıdır. 12

13 Her proje planlanırken proje niçin yapılacak nasıl yapılacak kullanılacak veriler yeterli, doğru, ve geçerli midir Bu sonuçların uygulanabilirliği var mıdır sorularına cevap vermelidir. 13

14 Bir Proje...değerlendirilirken Ölçülebilir ve doğrulanabilir mi? Gerçekçi ve iyi tasarlanmış mı? Araştırıcının; Planlama, Yazma ve yürütebilme becerisi var mı? Projede; Ne istenmiş? Ne sağlanacak? Yenilik var mı? gibi hususları sorgulanır.

15 Projenin başlıca aşamaları; Proje konusuna karar verme, Zaman çatısını oluşturma, Etkinlikleri planlama, Değerlendirme planı hazırlama, Projeyi başlatma, Projeyi tamamlama ve ürünlerin yansıtılmasına katkı sağlama olduğu unutulmamalıdır.

16 Proje Önerisi Hazırlarken Özellikle ilginç ve kendinize uygun bir fikir seçin: Gerçekten sevdiğiniz bir konuyu seçerek, literatürü araştırarak, geçerli bilgiler için gerekli yerlere danışarak daha kolay motive olabilirsiniz.

17 Tamamlayacak zamanı bulacağınız tasarılar seçin. Çalışmanızın koşulları ile tasarınız birbirine uygun olmalı ve belirli bir zamanda tamamlanabilmelidir.

18 Hangi özel malzemelere, imkanlara ya da kaynaklara ihtiyacınız olacağını belirleyin. Konu üzerinde karar varmadan önce, projeyi başarıyla tamamlamak için, öncelikle nelere ihtiyacınız olduğunu öğrenmek üzere araştırma yapın.

19 Konunuzun zorluk derecesini göz önünde tutun. Literatürü anlayabilmeniz, rapor yazabilmeniz veya projeyi tamamlayabilmeniz için, seçtiğiniz alanda yeterli bilgiye sahip olduğunuza emin olun. Konuyu başlangıçta kısaca araştırın. Literatürü anlamakta güçlük çekiyorsanız, başka bir konu seçin/konunuzu daha genelleştirin ve teknik açıdan basitleştirin.

20 Araştırma; soru sorma, inceleme, değerlendirme, yorumlama ve karar verme çabasının oluşturduğu bir öğrenme ve bilgi edinme sürecidir. Bilim adamını sıradan insanlardan ayıran ve onu insanlığa faydalı bir birey yapan özelliği merakı ve merak ettiği konuların sebep ve sonuçlarını ortaya çıkarmada gösterdiği samimi gayretidir. 20

21 Merak ve öğrenme arzusuyla oluşturulan bir sorunun, soru ile ilgili her türlü bilgi ve verinin incelenip değerlendirilmesi yorumlanarak bir hükme varılması, bir bilginin ortaya çıkarılması çabasına araştırma denir. 21

22 Bilimsel araştırma ise; yeni bilgi, yöntem veya ürünleri elde etmeye yönelik belirli bir amacı, aşamaları ve yöntemi içeren bilgi üretme ya da derleme çabasıdır. Bilimsel araştırmaların amaç ve yöntemleri belli bir düzenliliği gerektirir. Buna bilimsel araştırma sistemi adı verilir ve her bilim türü kendine ait araştırma gerektirir. Ziraat alanında yapılan çalışmaların sistemi farklı gökbiliminin sistemi farklıdır. 22

23 Buna karşılık tüm bilimsel araştırmalarda gözetilen amaçlar ortaktır. Ekonomik, sosyal kültürel ve fen doğa bilimleri ve uygulamalı birçok bilim dalında yapılan araştırmalarda farklı düzeyde amaçlar güdülür. Bilimsel araştırmalar şu amaçlarla oluşturulur. -bilgi üretmek -sorun çözmek -yeni mamul geliştirmek -yeni yöntem ve teknolojiler geliştirmek 23

24 Bir sorunu çözmek: Bilimin her alanında çözüm bekleyen geliştirilmeye ve iyileştirilmeye ihtiyaç duyan sayısız sorun vardır. Bir araştırma alanıyla ilgili herhangi bir sorunu çözmeyi amaç edinebilir. Yeni bir ürün ortaya koymak: Bir araştırma o ana kadar hiç ele alınmamış bir ürün, bir bilgiyi ortaya çıkarmayı amaç edinebilir. Aynı zamanda var olan bilgi ya da ürünü geliştirmek de bir yeniliktir. 24

25 Yeni bir yöntem geliģtirmek: Bir sorunun çözümünde ortaya çıkarılabilecek yeni bir yöntem oluşturmak da bilimsel araştırmanın amaçlarındandır. Faydalılık: Bilimsel araştırmanın temel amaçlarından birisi de insanlığa faydalı olmasıdır. 25

26 Bilimsel araştırmaların ortak amaçlarının yanı sıra şu ortak niteliklerinden bahsedilebilir. Tarafsız ve sistemli bir süreçtir. Bir düşünceyi ya da görüşü kabul ettirmeyi değil tanımayı ve tanımlamayı hedefler. Bir uzmanlık işidir. Araştırma yöntem ve tekniklerinde yetişmişliği gerektirir. Olası tüm eleştiriler karşısında tutunabilecek nitelikte olmalıdır. Başkalarınca da tekrarlanabilir nitelikte olmalıdır. Önemli tüm süreç ve sonuçları ile rapor edilmelidir. Konu araştırmaya ayrılacak zaman içerisinde gerçekleştirilebilecek nitelikte olmalıdır 26

27 Bu özellikler değerlendirilirken konunun yeni ve özgün olması, araştırmanın başkaları için de önem taşıması açısından gerekli bir unsurdur. Ancak araştırmacı kendi öğrenme düzeyini artırmak ve başkaları için yeni olmayan fakat kendisinin bilmediği bir konuyu da araştırabilir. 27

28 Bilimsel yöntemlerle elde dilmiş bilgilerin tümüne bilim adı verilir. Bilimsel yöntem gözlem deney hipotez oluşturma ve doğrulama süreçlerini de irdeler. Bu açıdan bilimsel yöntem sonuçlar kadar önemlidir. Bir çalışmada bilimsel yöntem kullanıldığını anlamak kolaydır. Bir bilimsel yöntem aşağıdaki dört aşamayı içerir. a-gözlem deney ve başka yollarla veri toplama b-toplanan verileri tasnif etme c-bir hipotez veya teori oluşturma d-bu hipotez veya teoriyi başka verilerle test etme doğrulama 28

29 Açık veya kapalı şekilde her bilimsel projede bu aşamaları izlemek mümkündür. Somut verilere dayanmayan, bir önerme getirmeyen ve bunu test etme endişe taşımayan çalışma bilimsel değildir. 29

30 Herkes her türlü bilimsel araştırmayı yürütemez. Bu nedenle yapacağınız projelerde araştırma konusu hakkında alan bilgisi -araştırma yöntemleri bilgisi -yeterli deneyim konusunda eksiklik olmamalıdır. 30

31 Proje hazırlanırken izlenecek yol Araştırmanın Planlanması; araştırma konusunun belirlenmesi, Bir sorunun tanımı yapılır ve çerçevesi çizilir Araştırma problemi ve hipotezler yardımı ile araştırmanın çerçevesinin çizilmesi; sorunun çözümüne ilişkin hipotez geliştirilir. Araştırma yönteminin kararlaştırılması Verilerin nasıl toplanacağının belirlenmesi; belirli bir plan ve yöntem içerisinde gerekli gözlem yapılır veya veriler elde edilir Gözlem değerleri ile varsayımlar arasındaki uyuma bakılarak hipotez kabul veya red edilir 31

32 Her süreç planlama gerektirir. Planlama hataları azaltır. Süreci hızlandırır ve maliyetleri düşürür. Planlama işlerin nasıl ne zaman, kim tarafından yapılacağının belirlenmesidir. Proje faaliyetleri de örgüt, zaman, ve maliyetle ilgili süreçleri içerdiği için planlama kolaylık sağlar 32

33 Proje konusunun belirlenmesi Araştırma konusu olabilecek veya araştırılması gereken çok sayıda konu vardır. Ancak araştırmacıyı sınırlayan ve dikkat edilmesi gereken bir çok konu vardır. Bu konuda belirleyici nokta kişinin, kurumun ya da toplumun ihtiyaçlar, karşılaşılan problemler dir. Diğer yönden verimi ve kaliteyi artırmak maliyeti düşürmek, amaca uygun bir mamul geliştirmek, bilimsel gelişme gibi ihtiyaçlar söz da söz konusudur. Proje konusu seçiminde aşağıdaki hususlar önem taşır. Amaç ve ihtiyaç Yapılabilirlik Verilere erişebilme 33

34 AraĢtırma Yönteminin KararlaĢtırılması Yöntem araştırma sürecinde izlenene yol ve usul demektir. Bilimde yöntem önce, sonuç sonra gelir. Yönteminiz tutarlı ise sonuçlarınız da tutarlıdır. Gerek veri toplamada gerekse işlemede izlenen yol yöntemin adını netleştirir. 34

35 Verileri toplanması Proje verilere dayanır. Veri olmadan proje olmaz. Projede ihtiyaç duyulan verilerin hangi kaynaklardan, hangi yöntemlerle, ne zaman, hangi araç gereçlerle ve kimler tarafından elde edileceği önceden titizlikle kararlaştırılmalıdır. 35

36 Verilerin analizi ve iģleme Toplanan verilerin anlaşılır ve yorumlanabilir hale getirilmesi veri işleme denir. Ham verileri anlamak ve bir sonuca ulaşmak imkansızdır 36

37 Sonuçlandırma Sonuçlar belirlenen performans hedefine uygunsa proje beklentilere cevap vermiş demektir 37

38 38 Proje önerileri, genel olarak; Özgün Değer Yöntem Yapılabilirlik (Ekip, Ekipman) Yaygın Etki kriterlerine göre değerlendirilir. Bütçe ve süre ile ilgili hususlar değerlendirme kriteri olarak ele alınmaz. Panelin bu konularla ilgili görüşleri değerlendirme bittikten sonra Panel Raporunda ilgili bölümde belirtilir.

39 Çok Ġyi: Projenin özgün değeri ile ilgili kriterler: 1. Proje konusunun mevcut bilim ve teknolojideki yeri açıkca ortaya konulmuş ve gerekli literatür taramasıyla desteklenmiştir. 2. Hipotezler araştırma konusunu incelemek için çok iyi düşünülmüş, alternatifler göz önüne alınmıştır. 3. Yeni bir fikir, teknoloji, bilimsel yöntem veya kavramsal/kuramsal çerçeve geliştirilmesine yöneliktir. 4. Öneri mevcut bilim ve teknolojideki ve/veya halen kullanılmakta olan deneysel yöntemlerdeki eksiklik ve hataları doğru olarak ortaya koymaktadır. 5. Web of Knowledge ve Scopus da kayıtlı dergilerde veya kitaplarda yayımlanma potansiyeli bulunmaktadır. 6. Patent alma potansiyeli bulunmaktadır. 39

40 Ġyi: Projenin özgün değeri ile ilgili kriterler: 1. Ürün, malzeme, teknoloji veya teoride mevcuda göre iyileģtirme veya ilerleme sağlanmasına yöneliktir. 2. Diğer hakemli ve indekslerde kayıtlı dergilerde yayımlanabilme veya konferanslarda sunulabilme potansiyeli bulunmaktadır. 3. Bilgi ve teknoloji transferi ile yerel, ulusal veya uluslararası bir soruna çözüm getirilmesine yöneliktir. Ġyi Değil/Yetersiz: 1. Yöntem, kuram ve bilgi olarak kayda değer bir yenilik getirmemektedir. 2. Diğer hakemli ve indekslerde kayıtlı dergilerde yayımlanabilme veya konferanslarda sunulabilme potansiyeli zayıftır. 3. Araştırmanın bilimsel tutarlılığı, bütünlüğü ve anlamı açıkça ortaya koyulmamıştır. 4. Araştırmada net bir bilimsel/teknolojik soru ortaya atılmamıştır. 5. İnceleme/veri toplama/durum saptama/rutin çalışma niteliğindedir. 6. Gerekçede belirtilen yayın/kaynaklarda benzeri çalışmaların sonuçları vardır. Projenin bu duruma ne katkı/ilerleme sağlıyacağı belirsizdir. 7. Literatür taraması yapılmamış/ ham liste mahiyetinde olup, araştırmanın temel konusunun/amacının önemine işaret etmemektedir. 40

41 Çok Ġyi: Projenin yaygın etkisi ile ilgili kriterler: 1. Evrensel veya yerel düzeyde olma özelliğine sahiptir. 2. Farklı bilimsel ve teknolojik alanlarda kullanılabilme özelliğine sahiptir. 3. Yeni projelerin üretilmesine temel oluģturabilme özelliğine sahiptir. 4. Toplumun sorunlarına çözüm üretebilecek niteliktedir. 5. Proje konusu, alanındaki BTYK, DPT veya TÜBĠTAK tarafından belirlenen ülke öncelikleri arasındadır. 6. Toplumun kullanılmayan kaynaklarının kullanılmasını sağlamaya yöneliktir. 7. Uluslararası alanda Türkiye nin öncü konuma gelmesine katkı sağlayabilecek niteliktedir. 8. Uluslararası, ulusal kaynaklardan veya endüstriden destek almıģtır. 9. Ülkenin sürdürülebilir kalkınmasına katkı sağlama potansiyeli vardır. 10. YurtdıĢı bağımlılığı gideren yeni bir ürün veya model geliģtirme potansiyeli vardır. 11. Ülkenin bilimsel ve teknolojik araģtırma gücüne, bilim insanı yetiģtirilmesi ve yeni yetenekler kazanılmasına katkı sağlama potansiyeli oldukça yüksektir. 12. Ülkenin risklerinin ve avantajlarının belirlenmesine yöneliktir. 13. Sonuçların ticarileģtirilme potansiyeli yüksektir. 14. Proje disiplinler arası ve grup çalıģmalarını içermektedir. 15. Proje uygulayıcı kurum/kuruluģlarla iģbirliği halinde hazırlanmıģtır. 41

42 Ġyi: Projenin yaygın etkisi ile ilgili kriterler: 1. Tek bir bilimsel veya teknolojik alanda kullanılabilme özelliğine sahiptir. 2. Yeni projeler üretme potansiyeli sınırlıdır. 3. Bir ulusal kaynaktan veya endüstriyel kuruluģtan sınırlı destek almıģtır. 4. Bölgesel ekonomiye kısmi katkı sağlama potansiyeli bulunmaktadır. Ġyi Değil/Yetersiz: 1. Bilim ve teknolojiye katkı sağlama potansiyeli zayıftır. 2. Proje konusu, alanındaki ülke öncelikleri arasında değildir. 3. Tescil edilecek çıktılar elde etme potansiyeli oldukça zayıftır. 4. Diğer hakemli ve indekslerde kayıtlı dergilerde yayımlanabilme veya konferanslarda sunulabilme potansiyeli oldukça zayıftır. 42

43 Ekip Yönünden: Projenin yapılabilirliği ile ilgili kriterler: Çok Ġyi: 1. Proje yürütücüsü önerilen projeyi yürütebilecek bilimsel birikime sahiptir. 2. Proje yürütücüsünün proje konusuyla ilgili olarak ulusal ve/veya uluslararası proje yürütme deneyimi vardır. 3. Proje yürütücüsünün proje ile ilgili konularda son yıllarda uluslararası indekslerde kayıtlı dergilerde yapılmıģ yayınları vardır. 4. Proje yürütücünün ulusal ve uluslararası iģbirliği deneyimi vardır. 5. Proje yürütücünün danıģmanlık/hakemlik/editörlük deneyimi vardır. 6. Proje yürütücüsü, yüksek lisans ve doktora yaptırmıģ/yaptırmaktadır. 7. Ekipteki araģtırmacıların uluslararası indekslerdeki dergilerde yayınları vardır. 8. Ekipteki araģtırmacıların proje yürütme deneyimi vardır. 9. Ekipte yüksek lisans ve doktora yaptırmıģ araģtırmacılar vardır. 10. Ekipteki araģtırmacıların uluslararası dergilerde hakemlik/editörlük deneyimi vardır. 11. Ekipteki araģtırmacıların ulusal/uluslararası iģbirliği deneyimi vardır. 12. Ekipte araģtırmacıların arasında kitap (ders kitapları dıģında) yazmıģ araģtırmacı vardır. 13. Proje ekibi projenin gerektirdiği sayı ve disiplinlerdendir. 14. Proje ekibinde TÜBĠTAK bilim, hizmet ve teģvik ve benzeri ödül almıģ olan araģtırmacılar vardır 15. Tüm ekip üyelerinin görevleri/rolleri ve gereklilikleri/gerekçeleri açıkça belirtilmiģtir. 16. Ekipte araģtırmacılarla birlikte sonuçları kullanacak uygulayıcılar da bulunmaktadır. 43

44 Ekip Yönünden: Ġyi: Projenin Yapılabilirliği Ġle Ġlgili Kriterler: 1. Proje ekibindeki genç araģtırmacıların eğitimi ve bilgi birikimi yeterlidir. 2. Proje yürütücüsünün proje konusu dıģındaki konularda yayın/patentleri vardır. 3. Ekibin proje konusu dıģında ulusal ve/veya uluslararası proje yürütme deneyimi vardır. Ekip Yönünden: Ġyi Değil/Yetersiz: 1. Yürütücünün önerilen projeye yakın büyüklükte proje yürütme deneyimi yoktur. 2. Yürütücünün proje ile ilgili konulardaki bilgi birikimi yetersizdir. 3. Yürütücünün proje ile ilgili konularda nitelikli yayını bulunmamaktadır. 2. Ekipteki araģtırmacıların proje ile ilgili konularda bilgi birikimi yetersizdir. 5. Ekipte, projeye katkısı belirsiz kiģiler bulunmaktadır. 6. Çok gerekli olmasına karģın ekipte Tarla bitkileri konusunda uzman bulunmamaktadır. 44

45 Ekipman/ortam Yönünden: Çok Ġyi: Projenin Yapılabilirliği Ġle Ġlgili Kriterler: 1. Projenin yürütüleceği birimin altyapısı/ortamı/olanakları yeterlidir. 2. Proje kapsamında istenilen ekipman ek ekipman mahiyetindedir ve mevcut altyapı ve proje ile uyumludur. 3. Ġstenilen ekipman uzun süreli ve birden fazla projede kullanıma uygundur. 4. TÜBĠTAK dıģında kurum/kurumların önemli ayni/nakdi katkısı vardır. 45

46 Ekipman/ortam Yönünden: Ġyi: Projenin Yapılabilirliği Ġle Ġlgili Kriterler: 1. Projenin yürütüleceği birimin altyapısı/ortamı/olanakları kısmen yeterlidir; ancak projenin yürütülmesi için baģlıca ekipman desteğine gereksinim vardır. 2. Proje kapsamında istenilen ekipman mevcut altyapı ve proje ile uyumludur. 3. TÜBĠTAK dıģında kurum/kurumların ayni/nakdi katkısı vardır. Ekipman/ortam Yönünden : Ġyi Değil/Yetersiz: 1. Projenin yürütüleceği birimin altyapısı/ortamı/olanakları kısmen yeterlidir; ancak projenin yürütülmesi için baģlıca ekipman desteğine gereksinim vardır. 2. Proje kapsamında istenilen ekipman mevcut altyapı ve proje ile uyumludur. 3. TÜBĠTAK dıģında kurum/kurumların ayni/nakdi katkısı vardır. 46

47 Yöntem Yönünden: Çok Ġyi: Projenin yapılabilirliği ile ilgili kriterler: 1. YaklaĢımın tasarımı ve seçilen yöntemler amaçlara ulaģmaya çok uygundur. 2. Yöntemler belirgin ve doğru olarak açıklanmıģ (prosedürün verilmesi gerekli değildir) ve/veya literatüre/standart metodlara atıflar yapılmıģtır. 3. Seçilen yöntemler hipotezleri test etmek için gerekli değiģkenleri içermektedir. 4. Hipotez ile ilgili ön çalıģmalar yapılmıģ ve ön sonuçlar alınmıģtır. 5. Seçilen yöntemlerle ilerleme kaydedilememesi durumunda çare olabilecek alternatifler (B planı) düģünülmüģtür. Yöntem Yönünden: Ġyi: Projenin yapılabilirliği ile ilgili kriterler: 1. YaklaĢımın tasarımı ve seçilen yöntemler amaçlara ulaģmaya elveriģlidir. 2. Yöntemler yeterince açıklanmıģtır. (prosedürün verilmesi gerekli değildir) 3. Beklenmeyen/farklı durumlarda değiģik yöntemler kullanma hazırlığı vardır. 47

48 Yöntem Yönünden: Ġyi Değil/Yetersiz: Projenin yapılabilirliği ile ilgili kriterler: 1. Etik Kurul Ġzni / Diğer Gerekli Ġzinler alınmamıģtır. 2. Yöntemler hedeflere/hipotezlere ulaģmaya uygun değildir. 3. Deneylerin hipotezlerle iliģkisi açıkça ortaya koyulmamıģtır. 4. Yöntemler alıģılmıģ bilimsel içerikde anlatılmadığından açıkca anlaģılmamaktadır. 5. Önerilen tasarım ve yöntemlerden çok daha kapsamlı çalıģma gereklidir. 6. Olası problemler/kısıtlamalar dikkate alınmamıģtır. 7. Ġstatistiksel analiz ihtiyaçları yeterince hesaba katılmamıģtır. 48

49 PROJELERDE ARANAN NİTELİKLER Bilimsel araştırma raporlarının iki yönü önem arz etmektedir. Şekilsel nitelikler Bilimsel içerikler 49

50 Projelerde ortak formatın ya da normların kullanılması iletişim kolaylığı sağlamaktadır. Bu açıdan projelerde format birliği; anlatımı sunumu ve irdelemeyi kolaylaştırmaktadır. ġekilsel nitelikler; kağıt boyutu, sayfa sayısı, sayfa düzeni, harf büyüklüğü, satır aralığı yazı tipi ve noktalama işaretleri, yazım dili gelmektedir. (bazen son derece bozuk projeler gelmekte buda proje hazırlamada yeterli ciddiyet gösterilmediğini düşündürmekte ve ayrıca anlaşılırlığı azaltmaktadır) 50

51 Bilimsel Ġçerik Projenin içeriğinin anlatıldığı ve değerlendirmede esas olan bölümleri içerir. Projem önerileri 13 alt bölümde değerlendirilmekte olup bunlar aşağıda açıklanmıştır. 51

52 Başlık, Özet, Abstract Amaç Konu kapsam Literatür özeti Özgün değer Yöntem Araştırma olanakları Yaygın etki/katma değer Çalışma takvimi Başarı ölçütleri ve B planı Bitirilmiş ve yürüyen diğer projeler Bütçe ve gerekçesi Ek Belgeler (izin belgeleri, destek mektupları, proforma fatura) 52

53 Proje BaĢlığı Panelistlerin ilk göz atacağı kısım, bu nedenle çok iyi seçilmelidir, Başlık projeyi yansıtmalı, anlaşılır ve kısa olmalıdır. Konuyu anlatmayan uzun ve gereksiz cümlelerden kaçınılmalıdır. Bir işarettir; özne, tümleç ve fiilden oluşan bir cümle değil, Çalışmanın içeriği en az ve en uygun kelimelerle ifade edilmeli, Çalışmanın içeriğini yansıtmalı 53

54 ÇalıĢmanın BaĢlığı Nasıl Hazırlanmalı? Çok uzun veya çok kısa olmamalı, Örneğin; Brucella üzerine çalışmalar çok kısa bir başlıktır. Ayrıca, bu başlıkta neyin anlatıldığı (Genetik, biyokimya veya Patoloji) bilinmemektedir. Çalışılan konuya spesifik olmalı, Örneğin; Antibiyotiklerin bakteriler üzerine etkisi oldukça genel bir başlıktır. Bunun yerine alttaki başlıkların kullanımı daha uygundur. Mycobacterium tuberculosis üzerine Streptomycin in etkisi veya Streptomycin, neomycin ve tetracyclin in gram(+) bakterilere etkisi

55 ÖZET BÖLÜMÜ Özet bir projenin en önemli parçalarından biridir. Raporun tamamının okunmasını teşvik edici ya da caydırıcı özelliği vardır. Özet bir bakışta araştırmayı tanıtıcı ve ilgi uyandırıcı olmalı, konunun önemi, özgün değeri ve amacı yansıtmalı, araştırma yöntemi ve başlıca hedefleri hakkında bilgi vermelidir. Özette araştırma/deney düzeni, metodoloji, beklenen sonuç ve etkileri en fazla 1 sayfa hedefiyle yazılmalıdır. İngilizce Özet de; Türkçe özetin birebir karşılığı olmalı ve İngilizce dil kurallarına uygun yazılmalıdır. 55

56 Proje özeti, proje özetinde aşağıdaki bilgiler bir metin oluşturacak ve bir sayfayı geçmeyecek şekilde verilmelidir: Projenin ismi Projeyi yürütecek kurum Ortaklar Projenin amacı ve hedefleri Projenin gerekçesi Projeye doğrudan ya da dolaylı yoldan fayda sağlayacak gruplar Araştırmada uygulanacak ölçüm ve testler Proje ekibi ve görev tanımları Değerlendirme mekanizması 56

57 AMAÇ BÖLÜMÜ Amaç belirlemek için ben bu projeyi neden yapıyorum? Sorusu sorulur. Alınan cevap projenin amacıdır. Projenin başlatılma gerekçeleri, Ne yapmak istiyoruz? Neden yapmak istiyoruz? Soruları cevaplanır Projenin amacı/amaçları ve erişilmek istenen sonuçlar net olarak belirtilmelidir. Neyi sunmaya çalıştığımız veya ne yapmak istediğimiz bu bölümde verilmelidir. Proje konusunun önemi vurgulanıp amaç-proje çıktıları ilişkilendirilmelidir. Araştırmanın amacı ve önemi yeter genişlikte açıklanmalıdır. Çok uzun veya çok kısa olmamalıdır. 57

58 KONU/KAPSAM BÖLÜMÜ Yapılacak araştırma konusu (problemi) ile ne yapılacağı, araştırmanının niçin seçildiği, ve diğer konular değil de neden bu konunun seçildiği sorularına cevap verilmeli, Proje konusunun mevcut bilim ve teknolojideki yeri açıkça ortaya konulmalıdır. Niçin araştırmanın yapılmasına ihtiyaç duyulduğu araştırma konusunu ile yanıtlanabilir. Araştırma konusunun (problemin) net olarak ortaya konulması ile kavramsal çerçeve, hipotezler ve elde edilecek veriler arasındaki bağlantı kurulmuş olur. Bu kısımda konu, amaç ve yöntem bakımından proje konusu ile ilgili olan önceki çalışmalar ile desteklenerek net olarak anlatılmalıdır. Konuyla ilgili görsel materyallerden faydalanılmalıdır. Gereksiz kitabi bilgi verilmemelidir. 58

59 Literatür Özeti Bölümü Konu hakkında literatür özetlenmeli ve bu çalışmaların bizim projemizi ne açıdan ilgilendirdiği ve neleri eksik bıraktıkları, bizim projemizin ne katkı ve ek değer getireceği gibi hususlar açıklanmalıdır. Literatür özeti ham liste biçiminde olmamalıdır. Bilimsel ve teorik düzeyde konunun geçirdiği aşamalar, konunun tarihsel gelişimi, yaklaşım ve söylem farklılıkları, yaygın olan terminoloji, ilgili bilim dalı açısından konunun teorik esasları, tam bilinen veya eksik bilinen yönleri belirtilmelidir. 59

60 Böylelikle araştırma konusunun bilimsel alt yapısı ortaya konularak, yapılacak araştırmanın teorik yapıyla ilişkilendirilmesi sağlanacak, dolayısıyla araştırmanın yapacağı katkı veya yenilik dada iyi anlaşılacaktır. Güncel literatüre yer verilmeli, etki faktörü yüksek dergilerden, önemli kitaplardan, varsa meta-analizlerden faydalanılmalıdır. Kaynaklarla metin ilişkilendirilmeli ve kaynak listesi metnin sonuna eklenmelidir. 60

61 Literatür Bildirimi ile Daha önce yapılmış bir çalışma tekrar edilerek kaynak savurganlığından kaçınılmış olunur. Daha önce yapılmış bir çalışma olsa dahi, o çalışmayı daha geliştirmek, daha da ileriye götürmek mümkündür. Benzer çalışmalarda kullanılan yöntemlerden yararlanmak mümkün olur. Aynı konuda çalışılan bilim adamları ile işbirliği sağlanabilir. Bir raporu okuyan kişilere bilgi verilerek, önceki çalışmalar konusunda aydınlatılır. Böylece araştırmada nelerin yeni, nelerin öncekilerden alınma olduğu daha iyi ortaya çıkar. Bu sayede diğer araştırmacılara da kadirşinaslık yapılmış olur.

62 Özgün Değer Bölümü Projenin özgünlüğünü oluşturan hususlar net açıklanmalıdır. Önerilen projenin; teknoloji, metot veya kuram açısından literatüre nasıl bir katkısının olduğu açıkça belirtilmelidir ve hangi ek değer getireceği gibi hususlar açıklanmalıdır Hipotezler araştırma konusunu incelemek için çok iyi düşünülmüş ve alternatifler göz önüne alınmış olmalıdır. Yeni bir fikir, teknoloji, bilimsel yöntem veya kavramsal/kuramsal çerçeve geliştirilmesine yönelik olmalıdır. Uluslararası indekslere kayıtlı dergilerde veya kitaplarda yayımlanma potansiyeli bulunmalıdır. Mevcut bilim ve teknolojideki deneysel yöntemlerdeki eksiklik ve hataları doğru olarak ortaya koyabilmelidir. 62

63 Özgün Değer Bölümü Projenin bilimsel ve teknolojik liyakati çok iyi vurgulanmalıdır Ulusal/uluslararası teknolojik gelişmeye katkı Farklı teknoloji alanlarında yeni uygulamalara/ar-ge çalışmalarına yol açması Proje çıktılarının Yenilikçi ve Özgün yönlerini, farklılıkları, sağlanan avantajları ve üstünlükleri Mevcut duruma göre Ülkedeki ve dünyadaki mevcut benzerlerine göre kıyaslamalı olarak açıklanmalıdır. 63

64 Projenizdeki YENİLİK hangi düzeyde? Dünya için yeni olan Ülke için yeni olan Yeni bir metot daha ucuz ürünler daha üstün ürünler Ürün gamı Genişletme Maliyet azaltma İyileştirme 64

65 Yöntem Bölümü İyi bir panelist veya Hakem önce Metodu okur. Projenin uygulanmasında gerekli bilgi ve veri toplanması hangi metotla toplanacaktır? Neden? Projenin uygulanmasında gerekli test ve ölçümlerin seçilme sebepleri nelerdir? Geçerlilik ve güvenilirlikleri ne düzeydedir? Projenin uygulanmasında aşamalar varsa, nelerdir?... Sorularının cevabı verilmelidir. Araştırmanın tasarımı/yaklaşımları ile uyumlu olarak incelenmek üzere seçilen parametreler, uygulanacak yöntem ile kullanılacak materyaller, yapılacak ölçümler (ya da derlenecek veriler) ve kurulacak ilişkiler, ayrıntılı biçimde anlatılmalıdır. 65

66 Seçilecek yöntemler ve kullanılacak materyal araştırmanın tasarımı/yaklaşımları ile uyumlu olmalıdır. Amaç ve proje kapsamına uygun yöntemler seçilmelidir. Yapılacak istatistiksel çalışmalar (ön analizler ve belirlenen yöntemler) mutlaka anlatılmalıdır. Disiplinler-arası çalışmalarda iş paketleri uygun bir düzende sıralanmalı ve ilişkilendirilmelidir. Varsa ilgili görseller ile zenginleştirilmelidir 66

67 Yapılacak ölçümler (ya da derlenecek veriler), kurulacak ilişkiler ayrıntılı biçimde anlatılmalıdır. Sonuçların nasıl analiz edileceği, kullanılacak istatistiksel yöntemler ile bağlantılı olarak açık ve net bir şekilde ortaya konmalıdır. Öyle tarif edilmeli ki, aynı konuyu çalışan kişi(ler) deneyleri tekrar edebilmeli ve okuyucu sonuçların kullanılan metotla tekrarlanabilir olduğuna inanmalı, Kullanılan metot eski bir metodun iyileştirilmiş hali ise, detaylar belirtilmeli, 67

68 AraĢtırma Olanakları Bölümü Öneren kuruluşta var olup da projede kullanılacak olan altyapı/ekipman olanakları belirtilmelidir. Araştırma grubunun altyapısı, bilgi birikimi ve önerilen proje süresini aşabilecek ifade, vaat ve iş paketlerinden kaçınılmalıdır. 68

69 Yaygın Etki / Katma Değer Bölümü Projenin gerçekleştirilmesi sonucunda, Ulusal ekonomiye ve bilimsel birikime katkısı, Toplumun sorunlarına çözüm üretme potansiyeli, Sonuçlarından kimlerin ne şekilde yararlanabileceği, Evrensel veya yerel düzeyde olma özelliği, Uluslararası alanda Türkiye nin öncü konuma gelmesine katkısı, Ülkenin bilimsel ve teknolojik araştırma gücüne, bilim insanı yetiştirilmesi ve yeni projeler üretme potansiyeli yeterince açıklanmalıdır. 69

70 ÇalıĢma Takvimi 70

71 Projede yer alacak başlıca iş paketleri bunlar için önerilen zamanlama, iş-zaman çizelgesi halinde verilmelidir. Projede görev alacak yürütücü ve araştırmacıların projeye ayıracakları ortalama zaman belirtilmelidir. Ayrıca, projenin belli başlı aşamaları bunlardan her birinin ne zaman gerçekleşeceği, bu aşamalarda görev alacak proje personeli ve iş tanımları ek sayfa kullanılarak ayrıntılı olarak yazılmalıdır. 71

72 İş Paketi Ad/Tanım Profil açılacak noktaların belirlenmesi amacıyla arazinin toprak, topoğrafik ve jeolojik haritalarla gezilmesi ve incelenmesi, profil noktalarının tespiti Tespit edilen yerlerde toprak profillerinin kazılması, profillerin morfolojik tanımlamalarının yapılması, her bir horizondan bozulmuş ve bozulmamış örneklerin alınması Laboratuara getirilen örneklerin kurutulması elenmesi, analizler için depolanması, Her bir örnekte fiziksel,kimyasal ve mineralojik analizlerin yapılması, Analizler sonucu elde edilen değerlerin yorumu, elde edilen verilerin raporun ilgili bölümlerine yazılması Analizler sonucu elde edilen değerlerin yorumu, Toprakların fiziksel, kimyasal ve mineralojik verilerinin ortaya konması, çalışılan profillerin sınıflandırılması, elde edilen sonuçların raporu şeklinde yazımı AYLAR

73 BaĢarı Ölçütleri ve B-Planı Hangi işlemlerin, ne ölçüde gerçekleştirilmesi durumunda projenin tam anlamıyla başarıya ulaşmış sayılabileceği ölçütlerle belirtilmelidir. Bu ölçütler açık olarak sıralanmalıdır. Ölçütlerden her birinin önem derecesi açıklanmalıdır. Ölçütlerin tümünün gerçekleştirilememesi durumunda, başarı oranı belirlenmesine yardımcı olabilecek ipuçları verilmelidir. Projenin önerildiği şekilde yürütülmesini önemli ölçüde aksatan öngörülmemiş gelişmelerle karşılaşılması durumunda başvurulacak "B Planı" mutlaka ana hatlarıyla açıklanmalıdır. 73

74 Bütçe ve Gerekçesi Bütçe gerekçenizi oluştururken proje faaliyetleriyle ilişkisi gösterilmelidir. Bütçenizin gerekçesi iyi açıklanmalı ve belgelendirilmelidir. (proforma fatura, teknik şartname, vb) TÜBİTAK tan Talep Edilen Bütçe Tablosunda mal ve hizmetlerin bedelleri KDV dahil olarak yazılmalı Yurtdışı alımlar için temin edilecek proforma faturalar FOB olarak fiyat alınmalıdır. Yurtdışı alımlar için temin edilecek proforma faturalar FOB olarak fiyat alınmalıdır. Eğer varsa, öneren ve destekleyen diğer kuruluş katkıları anlatılmalı; ayrıca, kuruluş yetkililerinin destek sözü veren mektupları eklenmelidir.

75 Bütçe kalemlerinin gerekçeleri ayrıntılı olarak verilmeli, talep edilen miktarların aşırı veya yetersiz olmadığından emin olunmalıdır. Bütçe kalemlerinin TÜBİTAK tarafından tayin edilen oranlara uygun olduğundan emin olunmalıdır.

76 Bütçe proje teklifi hazırlanan kurumun belirlediği para birimi ile hazırlanmalıdır. Bütçe süresi proje süresi ile sınırlıdır. Bütçeye aktarılan her türlü gider yapılacak faaliyetlerle ilgili olmalıdır. Bütçeye aktarılan giderler sadece istenilen hibe tutarını değil, projeyle ilgili tüm giderleri kapsamalıdır. Bütçenin yıllar itibarıyla dağılımının faaliyet planına uygun olması gerektiği unutulmamalıdır Bütçe aktarılan her tutar gerçekçi olmalı, hibe tutarını arttırabilmek için bu tutarlar şişirilmemelidir. Bütçeye aktarılan giderler hibe rehberinde açıklanan uygun giderler tanımına uymalıdır. Bütçeye aktarılan her giderin kullanım aşamasında belgelendirileceği unutulmamalıdır. 76

77 Bütçe tabloları (Genel Bütçe tablosu ve TÜBİTAK tan Talep Edilen Bütçe Tablosu) birbirleriyle uyumlu olmalıdır. 77

78 Bütçe tabloları (Genel Bütçe tablosu ve TÜBİTAK tan Talep Edilen Bütçe Tablosu) birbirleriyle uyumlu olmalıdır. 78

79 Proje Gider Kalemlerinin Gerekçelendirilmesi Personel giderleri (iş paketi bazında) Adı Soyadı, iş paketindeki görevi Özgeçmişler (ekler bölümünde verilmeli) Seyahat giderleri (proje bazında) Kişinin adı soyadı, gidilecek yer, seyahatin amacı Alet/Teçhizat/Yazılım/Yayın alımları Alınacak teçhizatın genel adı ve temel özellikleri, hangi aşamada ne amaçla kullanılacağı Proje sonunda ne işlerde kullanılacağı (Ar-Ge? Üretim?...) Yurtiçi Ar-Ge kuruluşlarına yaptırılan işler Kuruluşun adı, yaptırılacak Ar-Ge faaliyetleri ve amacı Sözleşme veya protokol kopyası Danışmanlık hizmeti ve diğer hizmet alımları Alımın yapılacağı kuruluş/kişi, yaptırılacak işin açıklaması ve gerekçesi Sözleşme veya protokol kopyası Malzeme alımları Malzemenin cinsi, adı, ne amaçla kullanılacağı, miktarının gerekçelendirilmesi Patent Başvuru Maliyeti TPE den alınacak patent, faydalı model ve endüstriyel tasarım tescili ile ilgili açıklamalar 79

80 Yazılan gerekçeler, ilgili gider kaleminin projenin başarısına etkisini açıklayacak nitelikte olmalı. Örnek : 3 adet bilgisayar alımı bütçenmiş. Neden mevcut altyapınız yetersiz kalıyor? Neden 1 adet değil de 3 adet alınıyor? Örnek: Neden bu modülü geliştirmek için dışarıdan hizmet alıyoruz? Neden bu firma? Neden bu miktar? 80

81 Ek belgeler (Etik Kurul, Özel Ġzin Belgesi ve Yasal Ġzin Belgesi) Gerekli Olduğu Beyan Edildiği Halde Başvuruya Eklenmiş Olması. Gerekli Olduğunun İlgili Grup Tarafından Tespit Edilmesi / İstenilen Kriterlere Uygun Olması. 81

82 Proje Önerisi Hazırlarken Dikkat Edilecek Konular Bilimsel AraĢtırma Projelerinde Yapılan BaĢlıca Hatalar 82

83 Projelerin BaĢarısızlık Nedenleri Mevcut durumun yetersiz analizi Projelerin hedef gruplarla ilgili olmaması Stratejik çerçevenin belirsizliği Risklerin yeterince dikkate alınmaması Kısa vadeli bakış açısı Geçmiş deneyimlerin yeni projelerde dikkate alınmaması Faaliyet tabanlı uygulama ve planlama Doğrulanabilir olmayan proje çıktıları Yetersiz proje dokümanları 83

84 Bilimsel AraĢtırma Projelerinde Yapılan 1-ġekil yönünden yapılan hatalar BaĢlıca Hatalar Projenin hazırlanmasında var olan standartlara ya da teamüllere uymamak hata veya eksiklik sayılabilir. Çünkü bilimde şekilcilik ve normlar önemlidir. Bu hatalardan bazıları öze ilişkin değildir. Ve kolayca giderilebilir. 84

85 Anlatım dili, ifadelerin ve teknik terimlerin yerindeliği, kaynak ve atıflara ilişkin tüm hatalar(gerektiği halde kaynak göstermemek, metin içerisinde kaynak kullananımı ve kaynak listesindeki tutarsızlık ve uyumsuzluk bulunması vb. ) sonradan düzeltilmesi güç olan hata ve eksikliklerdir. Çünkü bu hatalar bir anlık unutma, dalgınlık, gözden kaçma gibi sehven olmuş değildir. Bunlar işi ciddiye almamak, bilmemek, gerekli kontrollerden kaçınmak, ayrıntıları önemsememek, geç kalındığı için zaman darlığı nedeniyle yetiştirememekle ilgilidir. 85

86 2-Ġçerik yönünden yapılan hatalar Bir proje hazırlık aşamasında yapılan hataları başlıca dört grupta toplamak mümkündür. Projenin hazırlık aşamasında yapılan hatalar Veri toplama ile ilgili hatalar Analizle ilgili hatalar Değerlendirme ile ilgili hatalar Hazırlık aşamasında yapılan hataların başında konunun iyi seçilmemiş olması araştırma probleminin ve hipotezin net olmaması gelmektedir. Veri toplama aşamasında da amaçlanan verilerin elde edilebilmesi, bunların doğru, tutarlı geçerli ve araştırma için yeterli olması gereği konusundaki eksiklikler gelmektedir. Toplanan verilerin analiz edilmesinde verilere en uygun analiz yönteminin seçilmesi mümkün olan analizlerden kaçınılmaması, verilere uygun olmayan analizlere girilmemelidir. Araştırmanın amacı ve yöntemi ve toplanan veriler doğrultusunda değerlendirme yapılmalıdır. 86

87 Proje düz bir yazı olmadığı için bazı bölümlerden oluşması ve bunlara ilişkin başlıkların bulundurulması beklenir. Bir TÜBİTAK projesinde hangi bölümlerin bulunduğu daha önce belirtilmişti. İçerik yönünden yapılan hatalar aşağıdaki gibi sıralanabilir. Konu başlığının gereksiz yere şekilde çok uzun olması ve araştırmanın içeriğini tam olarak yansıtmaması Araştırmada bilimsel yöntem yetersizliği; başka bir deyişle toplanacak verilerin yeterli, tutarlı ve güvenilir olmaması, verilerin gerekli şekilde işlenip yorumlanması açısından eksikliklerin bulunması, gerekli istatistiki analizlerin belirtilmemesi Proje konusunun saptanmasında ve hipotezlerin oluşturulmasında hata ve tutarsızlıkların olması Amaç ve yöntem arasında uyum ve tutarlılık olmaması Araştırmanın amacı ve hipotezlerin doğrulanması bakımından hat ve noksanların olması ve hedeflenen amacın gerçekleşmesi hususunda soru işaretlerinin olması 87

88 Projenizin Desteklenmesini Ġstiyor Musunuz?

89 İdeal Proje hazırlama süreci ortalama 3-6 ay olmalıdır. Proje metninin hazırlanması ve nihai hale getirilmesi için yaklaşık 6 haftalık bir süreye ihtiyaç vardır. Projenin yazımı başvurudan mümkünse en az 1 ay önce bitirilmeli, proje ekibi proje önerisini başvuru öncesi birkaç defa okunmalıdır. 89

90 Başvuru ve evrak teslim tarihlerini son güne bırakmayın. 90

91 Projenizde gerekli bilgileri istenen formata uygun olarak verin. Projenizin yazımında akıcı, anlaşılır ve Türkçe kurallara uygun bir dil kullanın. İngilizce özetinizin Türkçe özetin tam karşılığı olduğundan emin olun. Projenizi resim, grafik ve özet tabloları ile destekleyin. Projenizin içeriğini iyi organize edin, net ifadeler kullanın. Eksik ya da aşırı bilgi vermekten kaçının. Yazım hatalarına dikkat edin, tekrarlar ve tutarsız ifadelerden kaçının. 91

92 İçerik ve sunum çok önemli! Yaptığınız işin kalitesini göstermek için son dokunuşları iyice gözden geçirin: İçerikte: Seçim kriterlerini yansıtan içerik Etik değerler Sunumda Anlaşılır bir dil Gerekli çizimler ve özet tabloları İyi organize edilmiş içerik Olmaması gerekenler: yazım hataları, tutarsızlık, eksik sayfalar

93 Projeyi hakemin bakış açısıyla hazırlayın Hakem sorularının yanıtlarını öneri dosyasında bulmalı! Hakem için yeterli bilgi vermek/ ticari sırları saklı tutmak Proje öneri konusu veya yöntemleri üzerine ön çalışma, makale, tebliğ, kurs vb. deneyimi varsa mutlaka belirtilmelidir. Özellikle büyük bütçeli proje önerilerini sunmadan önce bazı deneyler ile araştırma hipotezi test edilmeli ve sonuçları ile birlikte proje metninde belirtilmelidir. Gerekli bilimsel potansiyele sahip uyumlu bir ekip oluşturulmalı ve projeye katkı sağlayamayacak kişiler ekibe alınmamalıdır. 93

94 Projenizi uygun araģtırma gruplarına gönderiniz TÜBĠTAK ARDEB AraĢtırma Destek Grupları o Çevre, Atmosfer, Yer ve Deniz Bilimleri (ÇAYDAG) o Elektrik, Elektronik, Enformatik (EEEAG) o Mühendislik (MAG) o Sağlık Bilimleri (SBAG) o Sosyal ve Beşeri Bilimler (SOBAG) o Tarım, Ormancılık ve Veterinerlik (TOVAG) o Temel Bilimler (TBAG) o Kamu (KAMAG) o Savunma ve Güvenlik Teknolojileri (SAVTAG) o Uzay (UZAG) o Teknoloji ve Yenilik Destek Programları Başkanlığı (TEYDEB)

95 Fikriniz için doğru uygulama alanını seçin Diğerleri

96 Proje sunmak ve yürütmek bir eğitim ve tecrübe gerektirmektedir, önce küçük bütçeli ve kısa süreli projelerle başlayın. Reddedilen projelerinizi ortak hakem raporu doğrultusunda revize edip tekrar gönderin ve asla duygusal davranmayın. Proje sahibi olmak için vakit kaybetmeyin! 96

97 Tüm kriterlerde (özgün değer, yaygın etki, yapılabilirliği) başarılı olmak zorunda olduğunuzu lütfen unutmayınız! Proje üzerine harcayacağınız emeğinizi tüm kriterlere paylaştırınız. Proje Teklifinizin herhangi bir bölümünü ihmal etmeyiniz. Derinliğe dikkat edin. Yeterli derinlik sağlandığından emin olun. Çok uzun da yazmayın. Değerlendiricilerin teklifin iyi yönlerini bulmak için çaba harcamalarını beklemeyin, konunun neden önemeli olduğunu vurguladığınızdan emin olun.

98 Hakemler için hazırlanan değerlendirme rehberini mutlaka kullanın! Projenizin başlangıç aşamalarında, tecrübeli arkadaşlarınıza hakemler için hazırlanan kılavuzu ve taslak proje teklifinizi vererek değerlendirme alın. Bu değerlendirme sonucu çıkan tavsiyeler doğrultusunda teklifinizi yeniden kaleme alın.

99 Projenizin Yöntem Yönetim Düzeni Çalışma Takvimi Kısmında yer alan İş Planının, projenin geri kalanında yerine getirmeyi taahhüt ettiklerinizi tam olarak kapsadığından emin olun!

100 ARBİS e kayıt olmayı Unutmayın (bu kural Projede görev alan Tüm araştırmacıları kapsar)

101 Yöntem kısmında basit hatalardan kaçınınız. Bu alanda gözünüzden kaçan basit ancak önemli bir husus hakemlerde size karşı önyargı oluşmasına neden olabilir.

102 Bütçede dikkatli olunuz. Bütçe her ne kadar en son incelense de bütçe kalemlerindeki dikkat çekici aşırılıklar hakemlerin görüşünü etkileyebilir. Örneğin, piyasa değeri TL olan bir cihaz için istenecek TL lik bir miktar panelistler için ilgi odağı olabilir, Hizmet alımı ve seyahat için istenen aşırı miktarlar dikkat çekebilir. Bu gibi durumlarda bu kalemlere ilişkin gerekçelerin yeterli olduğunuzdan emin olmalısınız.

103 Alabileceğiniz tüm yardımlardan yararlanın Yardım almak için çok geç olmasını beklemeyin.

104 Hakemlerin, kendilerine ne sunduysanız onu değerlendireceklerini unutmayın 104

105 Panellerde tespit edilen olumsuz eleģtiriler 1 Projenin (hipotez, kurgu, amaç) açık olmaması ve konunun özgünlüğünün yeterince anlatılamaması Literatürün iyi taranmamış olması ve çalışmanın literatürde hangi açığı kapatacağının vurgulanmaması Bir kısım literatür bilgilerinin gizlenmesi Önerilen bazı çalışmaların zaten daha önce elde edilmiş olması Özensiz proje yazımı akıcı olmayan dil kullanımı Proje ekibinin deneyimsiz olduğu algısının oluşması 105

106 Panellerde tespit edilen olumsuz eleģtiriler 1 Ekibin yeterli olmaması veya iyi seçilmemesi ya da gereksiz kalabalık olması Yöntemin detaylandırılamaması veya gereksiz ayrıntıya girilmesi İş paketlerinin yeterince ortaya konulamaması Başarı ölçütlerinin iyi tanımlanmaması, B planının olmaması veya yetersiz olması Proje bütçesinin şişirilmesi, altyapıya yönelik istemler 106

107 AraĢtırma Projelerinde En Çok KarĢılaĢılan Ġade Nedenleri Başvuru formunda yer alan tüm konu başlıklarının doldurulmamış olması ya da projeyi değerlendirebilecek yeterlilikte bilgi içermemesi, Proje önerisi değişiklik bildirim formunun elektronik başvuru sistemine yüklenmemiş olması ya da formun panel raporunda belirtilen değişiklik ve düzeltmeleri içermemesi, Literatür özetinin ham liste halinde verilmiş olması, literatür referansı verilerek tartışılmamış olması ya da literatür özetinde verilen referansların metin ile ilişkilendirilmemiş olması,

108 AraĢtırma Projelerinde En Çok KarĢılaĢılan Ġade Nedenleri Projenin araştırma projesi kriterlerine uygun olmaması Alınması talep edilen makine-teçhizatın herhangi birinin toplam fiyatının KDV ve diğer tüm vergiler dahil olmak üzere TL nin üzerinde olması, tek bir sistemin parçası oldukları halde bölünerek ayrı ayrı yazılan cihazların birleştirildiğinde toplam fiyatının TL yi aşması ya da talep edilen teçhizata KDV ve vergiler eklendiğinde bütçenin TL yi aşması.

109 DĠNLEDĠĞĠNĠZ ĠÇĠN TEġEKKÜRLER 109