uzman yaklaşımı anayasa Branş Analizi Devrim TOKLUCU

Transkript

1 Branş Analizi anayasa 2013 yılının yurttaşlık soruları daha önceki yıllarda çıkan soru dağılımlarına uygundur. Bu yılın tek değişeni güncel bilgiler başlığı altında sorulan soruların ağırlığının artmış olmasıdır Anayasası yla ilgili sorulan sorular son derece kolaydır. Soru seçeneklerinde de herhangi bir şaşırtmacaya yer verilmediğinden çözülmesi rahat sorular olmuştur. Temel hukuk bilgisi alanındaki sorular ortalama bir bilgi düzeyiyle yapılabilir sorulardır. Bu kapsamda karşımıza çıkan en şaşırtıcı soru hısımlıkla ilgili sorudur. Bahsi geçen soru yüzeysel bir hukuk bilgisine sahip öğrenciler için anlaşılması zor bir soru olmuştur. İdare hukuku kapsamındaki sorular önceki yılların çok dışındadır. Her yıl en fazla iki soruyla sınanan idare bilgisinden bu yıl üç soru sorulmuştur. Yapılamaz olmamakla beraber özellikle idare hukukunun statü hukuku olma özelliği sorusu bu alanda hiç beklenmedik bir soru tipi olmuştur. Bu yıl ayrıca önceki yıllarda sürekli sorulan idari teşkilat sorusuna hiç yer verilmediği gözlenmiştir. Her yıl ortalama üç soru ile sınanan güncel bilgiler konusu ise büyük bir hayal kırıklığı yaratmıştır. Soru güncel olaylar takibini sınamaktan uzak; daha çok genel kültür düzeyini ölçmektedir. Önceki yıllarda güncel bilgiler başlığı altında sorulan sorular ilgili yılın içinde gerçekleşen Türkiye ve Dünya daki siyasi, sosyal, kültürel ve sportif gelişmeleri takip etmekle yapılabilirken bu yılki sınavda sorular genelleşmiş, yıl ayrımı kalkmış ve konu aralığı genişlemiş olduğundan öğrencileri zorlamıştır. Bu yıl altı soruda, güncel olaylar başlığında toplayabileceğimiz aslında sadece iki soru sorulmuştur. Bu sorular, istifa eden Papa ile en iyi yabancı fi lm Oscarı dır. Dünya Bankası ve IMF yi soran bir diğer soru ise önceki yıllara nazaran uluslararası kuruluşlar başlığı altında sorulan kolay bir soru tipidir. Kalan üç soru ise genel kültür sorularıdır. Jüpiter sorusu 2012 yılında Süper Jüpiter adlı yeni ve daha büyük bir gezegen bulunduğu bilgisi sanırız hâlâ netleşmediğinden -tartışmalı bir soru olmuştur. yaklaşımı Görünen odur ki; yurttaşlık soruları bundan sonraki dönemde de en az 6 sorusuyla doğrudan bilgiden ziyade genel kültür düzeyini ölçecektir. Dolayısıyla standart sapmayı en çok etkileyen sorular olma özelliğini koruyacaktır. Gelecek dönem sınava hazırlanacak arkadaşların bu alanda konu ve kavram ezberlemekten ziyade genel kültür düzeylerini arttırmaya çalışmaları yararlarına olacaktır. Bunun dışında 1982 Anayasası nı bilmek, idare hukuku alanında daha geniş bir müfredata çalışmak gerekmektedir. Devrim TOKLUCU

2 soruların konulara göre dağılımı anayasa KONU BAŞLIĞI SORU SAYISI 1982 Anayasası 3 Temel Hukuk Bilgisi 3 İdare Hukuku 3 Güncel Bilgiler (Genel Kültür) 5 yaklaşımı Uluslararası Kuruluşlar 1 Toplam 15

3 Anayasası na göre, Türkiye Büyük Millet Meclisi seçimleri ile ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır? A) Kural olarak dört yılda bir yapılır. B) Savaş sebebiyle seçimlerin bir yıl geriye bırakılmasına karar verilebilir. C) Bir kişinin üç dönemden fazla milletvekili seçilmesi mümkün değildir. D) Anayasa da belirtilen şartlar altında Cumhurbaşkanı nın kararı ile seçimler yenilenebilir. E) Yenilenmesine karar verilen Meclisin yetkileri yeni Meclisin seçilmesine kadar sürer. TBMM seçimleri ile ilgili A, B, D ve E seçenekleri doğrudur. Ancak üç dönemden fazla milletvekili seçilmeyeceğini ifade eden seçenek yanlıştır. Çünkü milletvekili seçilebilmenin sınırı bulunmamaktadır. Bir kimse dilediğince adaylığını koyabilir ve seçilebilir. Doğru yanıt C seçeneğidir.

4 Anayasası na göre aşağıdakilerden hangisi, Türkiye Büyük Millet Meclisinin görev veya yetkilerinden biri değildir? A) Milletlerarası antlaşmaların onaylanmasını uygun bulmak B) Özel af ilanına karar vermek C) Para basılmasına karar vermek D) Bakanları denetlemek E) Kanun hükmünde kararname çıkarmak A, B, C ve D seçenekleri TBMM nin görevleri arasındadır. Ancak kanun hükmünde kararname çıkarmak TBMM nin değil Bakanlar Kurulunun yetkisi dâhilindedir. TBMM nin KHK ile ilgili tek görevi yetki kanununu düzenlemektir. Doğru yanıt E seçeneğidir.

5 Anayasası na göre, suç ve cezalar ile ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır? A) Kimse, işlendiği zaman yürürlükte bulunan kanunun suç saymadığı bir fi ilden dolayı cezalandırılamaz. B) Ceza ve ceza yerine geçen tedbirler tüzük veya yönetmelikle düzenlenebilir. C) Ceza sorumluluğu şahsidir. D) Hiç kimse, yalnızca sözleşmeden doğan bir yükümlülüğü yerine getirememesinden dolayı özgürlüğünden yoksun bırakılamaz. E) Suçluluğu hükmen sabit oluncaya kadar kimse suçlu sayılamaz. Suç ve cezalarla ilgili A, C, D ve E seçenekleri doğrudur. Ancak ceza ve ceza yerine geçen güvenlik tedbirlerinin tüzük ya da yönetmelikle düzenleneceğini ifade eden seçenek yanlıştır. Suç ve cezanın kanuniliği ilkesi gereği ceza ve güvenlik tedbirleri ancak kanunlarla düzenlenebilir. Doğru yanıt B seçeneğidir.

6 49. Ahmet ile anne bir kız kardeşi Ayşe nin oğlu Mehmet arasındaki hısımlığın türü ve derecesi ile ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi doğrudur? A) Üçüncü derece yarım kan, yan soy hısımlığı vardır. B) Üçüncü derece tam kan, yan soy hısımlığı vardır. C) Dördüncü derece tam kan, yan soy hısımlığı vardır. D) Dördüncü derece yarım kan, yan soy hısımlığı vardır. E) Ahmet ile Ayşe üvey kardeş oldukları için Ahmet ile Mehmet arasında hısımlık ilişkisi yoktur. Bu tarz sorulara aşama aşama yaklaşmak gerekmektedir. 1. Aşama: Hısımlık derecesi bulma: Hısımlık derecesi hesaplamalarında birden fazla kişi arasında meydana gelen doğum sayısı esas alınmaktadır. Yani ilgilenilen birey ile hısmı arasındaki ilişkinin kurulabilmesi için ortada kaç doğum bulunmalıdır? Soruya göre Ahmet ile Mehmet arasındaki hısımlık derecesi şöyle bulunur. Ahmet ile Mehmet in hısım olabilmeleri için; A) Ahmet doğmuş olmalıdır. B) Daha sonra Ayşe doğmuş olmalıdır C) Ve sonunda Mehmet doğmuş olmalıdır. Görüldüğü üzere iki kişi arasında üç doğum gerçekleştiğinden üçüncü derece hısım olurlar. 2. Aşama: Hısımlık türü bulma: Hısımlık kan ve kayın hısımlığı diye ayrılmaktadır. Evlenme yoluyla eşimizden kazandığımız hısımlıklar kayın hısımlığıdır. Kan hısımlıkları ise altsoy, üst soy ve yansoy hısımlığıdır. Hısımlar arasında biri diğerinin sulbünden(sperm) geliyorsa altsoy üst soy hısımlığı, sulb ilişkisinin olmadığı kan hısımlığı ise yansoy hısımlığıdır. (Örneğin kardeşlerimiz, teyzelerimiz) Bu kişilerin sulbü ile bizim doğumumuz arasında bağ olmadığı için bunlar yansoylardır. Oysa çocuklarımızla sulb ilişkisi olduğundan bunlar yansoy değildir. Soruda anne başka biriyle evlenmiş ve çocuğu Mehmet olmuştur. Ahmet ile Mehmet arasında sulb ilişkisi olmadığından hısımlık yansoydur. 3. aşama: Tam kan-yarım kan ayrımı: Şahısların anneleri ve babaları bir ise tam kan, ayrı ise yarım kan hısımlığından söz edilmektedir. Daha açıklayıcı şekilde kişilerin sulbü %50-%50 paylaşılmışsa tam kan vardır. Örneğin olayda Ahmet in yarısı babası yarısı annesidir. Mehmet in yarısı ortak olan anne kalan yarısı ise farklı olan babadır. Her iki şahsın sulbünün yarısı farklı yerden geldiğinden yarım kan olmaktadır. Bu durum anne ya da babanın ayrılıp başkasından çocuk yapmasında farklılık göstermemektedir. Yani soruda acaba Kan babadan gelir. bilgisine öğrenci düşer mi diye yapılmış ince şaşırtmaca bulunmaktadır. Sonuç; Ahmet İle Mehmet arasında üçüncü dereceden yansoy yarım kan hısımlığı vardır. Doğru yanıt A seçeneğidir.

7 50. Belli bir hukuki duruma ilişkin olarak kanunda bir hüküm olması gerekirken hiçbir hüküm öngörülmemiş olmasının hukuki niteliği aşağıdakilerden hangisidir? A) Gerçek hukuk boşluğu B) Bilinçli hukuk boşluğu C) Gerçek olmayan hukuk boşluğu D) Gerçek olmayan kanun boşluğu E) Gerçek kanun boşluğu Bir hukuki duruma ilişkin kanunda hüküm olması gerekirken; olmaması gerçek kanun boşluğudur. Cevabın hukuk boşluğu olmamasının nedeni ortada olayla ilgili hiçbir şeyin olmaması değil; kanunda bir şeyin olmamasıdır. Zira hukuk boşluğu bir konuda yasada ve örf adet hukukunda (genel ifadeyle hukukun kaynağını oluşturan kurallarda) hüküm bulunmamasını ifade eder. Kanun boşluğu ise yasada yaşam olaylarını düzenlemeye (somut hukuki olaya) yetecek hükmün eksik olması veya hiç bulunmamasıdır. Cevabın gerçek boşluk olmasının sebebi ise kanunlarda somut olaya uygulanacak bir kuralın yokluğudur. Gerçek olmayan boşluk kanundaki düzenlemenin tatmin edici olmamasından doğar. Doğru yanıt E seçeneğidir.

8 51. Aşağıdakilerden hangisi, hukukun temel görevlerinden biri değildir? A) Toplumda barışı sağlamak B) Toplumda mutlak eşitliği sağlamak C) Toplumda hukuki güvenliği sağlamak D) Toplumda adaleti sağlamak E) Toplumda yeni oluşum ve gelişimlere cevap vermek A,C,D ve E seçenekleri hukukun temel görevlerini ifade eder. Ancak toplumda mutlak bir eşitliği sağlamak mümkün olamayacağından hukukun görevleri arasında böyle bir şey sayılmamıştır. Doğru yanıt B seçeneğidir.

9 52. Aşağıdakilerden hangisi, devlet memurlarının ödevlerinden biri değildir? A) Anayasa ve kanunlara sadakat B) Amirin emrine uyma C) Mal bildiriminde bulunma D) Askerlik hizmetini yapma E) Bizzat işbaşında bulunma Devlet memurunun ödevleri şöyle sıralanabilir: Anayasa ve kanunlara sadakat, Emirlere uyma, Tarafsızlık ve devlete bağlılık, İş birliğinde bulunma, Dikkat ve özen, Mal bildirimde bulunma, Resmi belgeleri yetki verilen alan dışına çıkarmama ve iade, Hizmeti şahsen ve kesintisiz görme. Şu hâlde A,B,C ve E seçenekleri doğrudur. Askerlik hizmetini yapma ise memurlar için aranan bir nitelik değildir. Devlet memurlarında askerlikle ilgisi bulunmamak, askerlik çağına gelmemiş bulunmak, askerlik çağına gelmiş ise muvazzaf askerlik hizmetini yapmış yahut erteletmiş bulunmak yeterlidir. Doğru yanıt D seçeneğidir.

10 53. Tütün ve Tütün Tekeli Tüzüğü nün Yürürlükten Kaldırılmasına Dair Tüzük, 21 Haziran 2007 tarihli Resmî Gazete de yayımlanarak yürürlüğe girmiştir. Bu tüzüğü çıkarmaya yetkili makam aşağıdakilerden hangisidir? A) Sağlık Bakanlığı B) Gençlik ve Spor Bakanlığı C) Bakanlar Kurulu D) Türkiye Kamu Hastaneleri Kurumu E) Tütün ve Alkol Piyasası Düzenleme Kurumu 1982 Anayasası na göre tüzükler sadece Bakanlar Kurulu tarafından çıkartılır. Soruda tüzüğün konusu verilerek bir şaşırtmacaya gidilmiştir. Konusuna göre tüzüğü herhangi bir bakanlık değil; sadece Bakanlar Kurulu çıkartır. Doğru yanıt C seçeneğidir.

11 54. İdare hukukunda; örnek olarak belli bir memurun veya belli bir öğrencinin hak ve yükümlülükleri değil, genel anlamda aynı konumda bulunan memurların veya öğrencilerin hukuki durumları genel, soyut, sürekli ve kişilik dışı kurallarla düzenlenmektedir. Yukarıdaki cümlede idare hukukunun hangi özelliği anlatılmaktadır? A) Yeni bir hukuk dalı olma B) Bağımsız bir hukuk dalı olma C) Pozitif bir hukuk dalı olma D) Statü hukuku olma E) İçtihadi hukuk dalı olma Verilen seçeneklerin tamamı idare hukukunun temel özellikleridir. Ancak soru örnek ışığında özellik tarifi istemiştir. Buna göre örnek, idare hukukunun statü hukuku olmasıyla ilgilidir. Çünkü idare kişilere objektif statüler sağlar. (memur olma, öğrenci olma, vatandaş olma vb.) Özel hukuk ilişkileri kural olarak iradidir. Yani tarafl ar karşılıklı anlaşarak istedikleri hukuki ilişkiyi kurabilir; kurdukları hukuki ilişkiye istedikleri içeriği verebilirler. Oysa idare hukukunda, tarafl arın serbest iradeleriyle kararlaştırılan hukuki ilişkiler yoktur. İdare hukukunda kanun ve nizamlarla önceden belirlenmiş statüler, yani genel hukuki durumlar vardır. Bu statülere girip çıkmak çoğunlukla ilgili kişinin isteğine bağlıdır. Ancak ilgili kişinin içine girmek istediği statünün koşullarını belirleme, bu konuda pazarlık yapma gibi bir imkânı yoktur. Doğru yanıt D seçeneğidir.

12 55. Orhan Pamuk un 2006 Aralık ayında Nobel Edebiyat Ödülü nü alırken yaptığı konuşmanın adı aşağıdakilerden hangisidir? A) Kara Kitap B) Yeni Hayat C) Babamın Bavulu D) Masumiyet Müzesi E) İma Edilen Yazar Orhan Pamuk un 2006 Aralık ayında Nobel Edebiyat Ödülü nü alırken yaptığı konuşmanın adı Babamın Bavulu dur. Doğru yanıt C seçeneğidir.

13 Oscar Ödülleri töreninde En İyi Yabancı Film Ödülü nü alan Amour (Aşk) filminin yönetmeni aşağıdakilerden hangisidir? A) Amat Escalante B) Ken Loach C) Wes Anderson D) Ang Lee E) Michael Haneke 85. Oscar Ödülleri töreninde En İyi Yabancı Film Ödülü nü alan Amour (Aşk) fi lminin yönetmeni Michael Haneke dir. Doğru yanıt E seçeneğidir.

14 57. I. Hukuk II. Sanat III. Mimarlık ve İnşaat TÜİK verilerine göre, yukarıdaki alanlardan mezun olanların 2012 yılı işsizlik oranlarının büyükten küçüğe doğru sıralaması aşağıdakilerden hangisinde verilmiştir? A) I, II, III B) I, III, II C) II, I, III D) II, III, I E) III, I, II TÜİK verilerine göre, soruda verilen alanlardan mezun olanların 2012 yılı işsizlik oranlarının büyükten küçüğe doğru sıralaması; 1. Sanat 2. Mimarlık ve inşaat 3. Hukuk şeklindedir. Doğru yanıt D seçeneğidir.

15 58. Güneş sisteminin en büyük gezegeni aşağıdakilerden hangisidir? A) Jüpiter B) Satürn C) Uranüs D) Neptün E) Mars Güneş sisteminin en büyük gezegeni Jüpiter dir. Doğru yanıt A seçeneğidir.

16 59. Şubat 2013 te istifa ederek Vatikan da, 600 yıldan bu yana istifa eden ilk papa olma özelliğini taşıyan papa aşağıdakilerden hangisidir? A) 16. Benediktus B) 2. İoannes Paulus C) 11. Pius D) 13. Leo E) 16. Gregorius Şubat 2013 te istifa ederek Vatikan da, 600 yıldan bu yana istifa eden ilk papa olma özelliğini taşıyan papa 16. Benediktus tur. Doğru yanıt A seçeneğidir.

17 60. II. Dünya Savaşı sonrasında kurulan, Bretton Woods İkizleri olarak da anılan uluslararası ekonomik kuruluşlar aşağıdakilerin hangisinde doğru olarak verilmiştir? A) Milletler Cemiyeti Birleşmiş Milletler B) Dünya Bankası Uluslararası Para Fonu C) Gümrük Tarifeleri ve Ticaret Anlaşması Dünya Ticaret Örgütü D) Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Örgütü G-20 E) Avrupa Ekonomik Topluluğu Avrupa Birliği II. Dünya Savaşı sonrasında kurulan, Bretton Woods İkizleri olarak da anılan uluslararası ekonomik kuruluşlar Dünya Bankası (DB-WB) ve Uluslararası Para Fonudur. (IMF) Doğru yanıt B seçeneğidir.