11. Sınıf TÜRK EDEBİYATI. Mustafa CEYDİLEK Nuri CEYDİLEK. Redaksiyon. Burcu Yılmaz. Başak Kutucu. Esra Acar. Pınar Seyfittinoğlu

Transkript

1 11. Sınıf TÜRK EDEBİYATI Mustafa CEYDİLEK Nuri CEYDİLEK Redaksiyon Pınar Seyfittinoğlu Başak Kutucu Burcu Yılmaz Esra Acar Ankara 2015

2 Nitelik Yayınları Sınıf Türk Edebiyatı Konu Anlatımlı / Mustafa CEYDİLEK - Nuri CEYDİLEK Yayına Hazırlama NİTELİK Dizgi-Grafik Tasarım Birimi Nitelik Yayıncılık 2015 Yayın Editörü Ekrem PALA Yayıncı Sertifika No ISBN Baskı Tuna Matbaacılık San. ve Tic. A. Ş. Basımevi Sertifika No Bu set 5846 sayılı yasanın hükümlerine göre kısmen ya da tamamen basılamaz, dolaylı dahi olsa kullanılamaz; teksir, fotokopi ya da başka bir teknikle çoğaltılamaz. Her hakkı saklıdır, NİTELİK YAYINCILIK a aittir. Genel Dağıtım A.Adnan Saygun Caddesi 10/1 Sıhhiye/ANKARA Tel: Faks: nitelikyayincilik@gmail.com II

3 "Eğitimdir ki, bir milleti ya özgür, bağımsız, şanlı, yüksek bir topluluk halinde yaşatır ya da esaret ve sefalete terk eder." M. Kemal Atatürk III

4 EDİTÖR Sevgili Öğrenciler, Tüm insanlar için mutlu olmanın ortak paydası, sağlıklı ve başarılı olmaktır. Başarı, hedeflenen amaca ulaşmaktır. Bu yüzden hayatımızın her aşamasında, gerçekçi hedefler belirlemeli ve bu hedeflere ulaşmak için mücadele etmeliyiz. Öğrenme, zihinsel becerilerin geliştirildiği bir süreçtir. Temelinizin sağlam olması öğrenmenin her aşamasında daha çabuk ve daha iyi öğrenmenizi sağlar. Bu yüzden üşenmeden, ertelemeden içinde bulunduğunuz zamanı değerlendirmeniz çok önemlidir. Sevgili öğrenciler, üniversite sınavına hazırlık, bir maraton koşucusu gibi belli bir tempoda düzenli ve verimli çalışmayı gerektirir. Öğretmenler ve kitaplar sizlere yol gösterir. Gösterilen yolda öğretilenleri inceleme, düşünerek sorgulama, ilişki kurma ve uygulama yani kendi kendine öğrenme, en verimli çalışma yöntemidir. İyi bir üniversitede, istediğiniz bölümde okuyacağınızı düşünün. Bu düşünce ile kendinizi çalışmaya motive edin. Kendinize güvenin, ancak gereğini yaparak öz güveninizi geliştireceğinizi unutmayın. Üniversite sınavı, bir öğrencinin hayatındaki dönüm noktalarından biridir. Bu sınavda kazanacağınız üniversite ve bölüm, sizin mesleğinizi ve sonraki yaşamınızın kalitesini belirleyecektir. Yayınlanan ürünlerin, sizin geleceğiniz açısından ne kadar önemli olduğunun bilincindeyiz. Bu sorumluluk duygusuyla, güçlü yazar kadromuzun hazırladığı öğretme odaklı, sistemli, nitelikli ürünlerle sizlere layık olmaya çalışmaktayız. Nitelik Yayıncılık'ın sizlere sunduğu bu kitap serisi, MEB Talim ve Terbiye Kurulunun yayınladığı yönergedeki sıraya ve kazanımlara uygun olarak hazırlanmıştır. Bu kitaplar, hem siz öğrencilerin okul başarılarınızı yükseltecek hem de üniversite sınavı için sağlam bir temel oluşturmanızı sağlayacaktır. Bu kitapların hazırlanmasında, bize her konuda destek olan Nitelik Yayıncılık'ın Genel Müdürü Sayın İlhan Budak'a teşekkür ederiz. Sizlerin başarısına katkı sunmanın mutluluğu ile tüm öğrencilere başarılar dileriz. Ekrem PALA 2015 Ankara IV

5 ÖN SÖZ Sevgili Öğrenciler, Bu kitap MEB 11. Sınıf Türk Edebiyatı müfredatına göre hazırlanmıştır. Hem konu anlatımında hem de sorularda bu müfredattaki kazanımlar dikkate alınmış, sanatçıları en iyi yansıtacak özgün metinler seçilmiştir. Öğrencilerin çoğu edebiyat dersinin ezbere dayalı olduğunu ileri sürerek bundan yakınır. Aslında bu haklı bir yakınma değildir. Çünkü edebî dönemlere ilişkin yargılar örnek metinlerle somutlaştırılmadıkça bilgiler havada kalır. Sınav öncesi ezberlediğiniz bilgileri sınavdan sonra unutursunuz. Edebî dönemlerin özelliklerini kavrayabilmek için o dönemin havasını soluyabileceğiniz metinleri okumanız gerekir. Örneğin "Tanzimat Dönemi sanatçıları dili sadeleştirmeye çalışmışlardır ama bunu tam olarak başaramamışlardır." yargısı, divan ve Tanzimat şiiri metinlerinin karşılaştırılmasıyla örneklenmediği sürece sizin için "misafir bilgi"dir. Bu kitapta mümkün olduğunca çok metin kullanarak sizi o dönemin atmosferine götürmeye çalıştık. Metinlerin çoğunu hem orijinal hem de sadeleştirilmiş hâliyle vererek o dönemin dili hakkında fikir sahibi olmanızı istedik. Sevgili öğrenciler, Kitabımızdan daha iyi yararlanabilmeniz için şunları öneriyoruz: Konu anlatım bölümlerini notlar alarak okuyunuz. "Bölüm Kavrama Soruları"ndaki "Metin İnceleme" bölümünü özenle çözünüz. Bu sorular sizin hem o metin türündeki bilgilerinizi tazeleyecek hem de sizi o dönemin "zihniyet"i hakkında aydınlatacaktır. "Doğru mu Yanlış mı", "Eşleştirme" ve " Boşluk Doldurma" soruları ise öğrendiğiniz bilgileri pekiştirmek amacıyla aynı bilginin farklı şekillerde sorulduğu testlerdir. Bunları çözdükten sonra "konu testleri"ne geçebilirsiniz. Böylece yorumlama ve bilgi düzeyindeki soruları dört kanaldan kontrol etmiş olacaksınız. Hepinize sağlıklı, mutlu, başarılı bir yaşam dileriz. Kitabın hazırlanmasında bize yardımcı olan sevgili öğrencimiz ve meslektaşımız Gamze Bozkurt'a teşekkür ederiz. Mustafa CEYDİLEK Nuri CEYDİLEK 2015 Ankara V

6 İÇİNDEKİLER 1. ÜNİTE CANLILARDA BATI TESİRİNDEKİ ENERJİ TÜRK DÖNÜŞÜMLERİ EDEBİYATINA GİRİŞ BÖLÜM - 1 Yenileşme Dönemi Osmanlı Devlet ve Toplum Yapısı...1 Osmanlı Devleti'ni Güçlü Kılan Siyasi ve Sosyal Etkenler...1 Osmanlı Devleti'ni Güçlü Kılan Siyasi ve Sosyal Düzenin Bozulma Sebepleri...1 Yenileşme Dönemi'ni Hazırlayan Etkenler...2 Osmanlı Devleti'ndeki Yenilikler...3 XIX. Yüzyıl Osmanlı Devleti ve Tanzimat Fermanı'nın ilan Edilme Sebepleri...5 Metin İnceleme -Ziya Paşa...6 -Sadullah Paşa...7 Bölüm Kavrama Soruları...9 Konu Testi ÜNİTE CANLILARDA TANZİMAT DÖNEMİ ENERJİ EDEBİYATI DÖNÜŞÜMLERİ ( ) BÖLÜM - 1 BÖLÜM - 2 Tanzimat Edebiyatı'nın Oluşumu Tanzimat Fermanı ve Tanzimat Fermanı'yla Getirilmek İstenen Yenilikler...16 Tanzimat Edebiyatı'nın Oluşumu Hazırlık Dönemi...17 Tanzimat Edebiyatı...17 Tanzimat Dönemi Edebiyatı'nda Görülen Türler...17 Metin İnceleme (Tanzimat Fermanı)...19 Bölüm Kavrama Soruları...20 Konu Testleri...22 Öğretici Metinler Tanzimat Dönemi'nde Gazete Çevresinde Gelişen Metin Türleri Makale...25 Tanzimat Dönemi'ndeki Önemli Makaleler Edebî Tenkit Eleştiri...26 Tanzimat Dönemi'nde Kişisel Hayatı Konu Alan Metin Türleri 1. Hatıra (Anı)...28 Tanzimat Dönemi'nde Anı Türündeki Eserler Gezi Yazısı...28 Tanzimat Dönemi'ndeki Gezi Yazıları Mektup...29 Tanzimat Dönemi'nde Mektup Örnekleri...29 Tanzimat Edebiyatı'nda Mizah ve Hiciv...30 Tanzimat Edebiyatı'nda Diğer Öğretici Metinler...31 Sözlükler ve Dil Çalışmaları...31 Divan Edebiyatı Öğretici Metinleri ile Tanzimat Dönemi Öğretici Metinlerinin Karşılaştırılması...31 Ali Süavi...32 İbrahim Şinasi...33 Bölüm Kavrama Soruları...34 Konu Testleri...38 VI

7 BÖLÜM - 3 BÖLÜM - 4 BÖLÜM - 5 Coşku ve Heyecanı Dile Getiren Metinler Aydınlanma Dönemi ve Genel Özellikleri...43 Tanzimat Şiiri...43 Tanzimat Şiirinin Anlam ve Tema Özellikleri...43 Tanzimat Şiirinin Yapı ve Ahenk Özellikleri...44 Divan Şiiri ve Tanzimat Şiirinin Karşılaştırılması...45 Tanzimat Sanatçılarının Etkilendiği Edebî Akımlar Klasisizm...46 Romantizm...47 Namık Kemal...48 Ziya Paşa...49 Recaizade Mahmut Ekrem...49 Abdülhak Hâmit Tarhan...50 Muallim Naci...52 Bölüm Kavrama Soruları...53 Konu Testleri...54 Olay Çevresinde Oluşan Edebî Metinler A) Anlatmaya Bağlı Metinler (Roman Hikâye) Tanzimat Edebiyatı'nda Roman...63 Tanzimat Edebiyatı'nda Hikâye...64 Tanzimat Dönemi'nde Roman ve Hikâye Türündeki İlkler...65 Destan, Masal, Mesnevi, Roman Türlerinin Karşılaştırılması...65 Tanzimat Sanatçılarının Etkilendiği Akımlar Realizm...66 Natüralizm...67 Namık Kemal...68 Ahmet Mithat Efendi...68 Samipaşazade Sezai...69 Şemsettin Sami...69 Ahmet Vefik Paşa...70 Nabizade Nazım...71 Tanzimat Romanlarının Özetleri...72 Bölüm Kavrama Soruları...80 Konu Testleri...88 B) Göstermeye Bağlı Edebî Metinler (Tiyatro) Geleneksel Türk Tiyatrosu...93 Modern Türk Tiyatrosu...93 Tanzimat Tiyatrosunun Özellikleri...94 Tanzimat Dönemi'nde Tiyatro Türünde Eser Veren Sanatçılar Şinasi'nin "Şair Evlenmesi"...94 Namık Kemal'in Tiyatro Eserleri...95 Recaizade Mahmut Ekrem'in Tiyatro Eserleri...96 Abdülhak Hâmit Tarhan'ın Tiyatro Eserleri...96 Tanzimat Dönemi'ndeki Önemli Tiyatro Eserlerinin Özetleri...98 Bölüm Kavrama Soruları Konu Testleri Tanzimat Dönemi Edebiyatı'nın Genel Özellikleri Türk Kültürü ile Batı Kültürü Arasındaki Etkileşimin Tarihçesi Tanzimat Dönemi Sanatçılarının Genel Karakterleri ve Edebî Kişilikleri Tanzimat Dönemi Edebiyatı'nı Etkileyen Siyasi, Sosyal, Kültürel Yapı Tanzimat Dönemi'nde Gazetenin İşlevi Tanzimat Dönemi Edebiyatı'nı Etkileyen Sanat ve Düşünce Akımları Bölüm Kavrama Soruları Konu Testleri VII

8 1. 3. ÜNİTE CANLILARDA SERVETİFÜNUN ENERJİ EDEBİYATI DÖNÜŞÜMLERİ VE FECRİÂTİ TOPLULUĞU BÖLÜM - 1 BÖLÜM - 2 BÖLÜM - 3 Servetifünun Edebiyatı'nın Oluşumu Servetifünun Dergisinin Edebiyatımızdaki Yeri Dönemin Sosyal Ortamı Eski - Yeni Tartışması Servetifünun Topluluğunun Oluşumu Servetifünun'a Tepkiler Tanzimat ve Servetifünun Edebiyatlarını Hazırlayan Sebepler Bölüm Kavrama Soruları Konu Testleri Öğretici Metinler A) Edebî Tenkit (Eleştiri) Servetifünun Dönemi'nde Edebî Tenkit Yazan Sanatçılar Servetifünun Dönemi'nde Dergilerin Önemi Hüseyin Cahit Yalçın Metin İnceleme (Edebî Tenkit) Ahmet Şuayp Metin İnceleme (Edebî Tenkit) B) Gezi Yazısı Servetifünun Dönemi'nde Gezi Yazısı Cenap Şahabettin Metin İnceleme (Gezi Yazısı) C) Hatıra (Anı) Servetifünun Dönemi'nde Hatıra Mehmet Rauf Metin İnceleme (Hatıra) Bölüm Kavrama Soruları Konu Testleri Coşku ve Heyecanı Dile Getiren Metinler A) Şiir Servetifünun Şiirinin Genel Özellikleri Servetifünun Şiirinde Dil ve Üslup Servetifünun Şiirinde Vezin Servetifünun Şiirinde Kafiye Servetifünun Şiirinde Konu ve Tema Servetifünun Şiirinde Kullanılan Nazım Biçimleri Servetifünun Şairlerinin Etkilendiği Edebî Akımlar Parnasizm Sembolizm Tevfik Fikret Ali Ekrem Bolayır Hüseyin Siret Özsever Faik Ali Ozansoy Ahmet Reşit Rey Bölüm Kavrama Soruları B) Mensur Şiir Mensur Şiir ve Düzyazının Karşılaştırılması Halit Ziya Uşaklıgil Metin İnceleme (Mensur Şiir) Bölüm Kavrama Soruları Konu Testleri VIII

9 BÖLÜM - 4 Olay Çevresinde Oluşan Edebî Metinler A) Hikâye Roman ve Hikâyenin Karşılaştırılması Türk Edebiyatında Modern Hikâye Türünün Ortaya Çıkışı Servetifünun Dönemi'nde Hikâye Tanzimat ve Servetifünun Hikâyesinin Karşılaştırılması Masal, Halk Hikâyesi ve XX. Yüzyıl Modern Türk Hikâyesinin Yapı, Tema, Dil ve Anlatım Yönünden Karşılaştırılması Ahmet Hikmet Müftüoğlu Türk Hikâyesinin Yapı, Tema, Dil ve Anlatım Yönünden Karşılaştırılması Bölüm Kavrama Soruları B) Roman Servetifünun Dönemi'nde Roman Servetifünun Romanının Yapı Özellikleri Servetifünun Romanlarında Tema ve Zihniyet Servetifünun Romanlarında Dil ve Anlatım Özellikleri Servetifünun Romancılarının Etkilendiği Edebî Akımlar Servetifünun'daki Önemli Romanların Özetleri Bölüm Kavrama Soruları Konu Testleri BÖLÜM - 5 Servetifünun Edebiyatı'nın Genel Özellikleri Servetifünun Edebiyatı'nı Etkileyen Sosyal, Siyasi, Kültürel Yapı Servetifünun Edebiyatı'nı Etkileyen Edebî Akımlar (Romantizm, Realizm, Parnasizm, Sembolizm) Tanzimat ve Servetifünun Edebiyatı'nın Karşılaştırılması BÖLÜM - 6 Fecriâti Topluluğu ( ) Fecriâti Topluluğunun Oluşmasını Hazılayan Siyasi, Sosyal ve Kültürel Sebepler Fecriâti Beyannamesi Fecriâti Topluluğunun Dağılışı Fecriâti Şiirinin Özellikleri Tema Yapı, Ahenk ve Söyleyiş Özellikleri Dil ve Anlatım Fecriâti Şiirinin Genel Özellikleri Ahmet Haşim Tahsin Nahid Emin Bülent Serdaroğlu Konu Testleri ÜNİTE MİLLÎ EDEBİYAT DÖNEMİ BÖLÜM - 1 Millî Edebiyat Dönemi'nin Oluşumu Millî Edebiyat Dönemi'nin Oluşumu Batıcılık Osmanlıcılık İslamcılık Türkçülük Millî Edebiyat Hareketinin Gelişmesini Sağlayan Dergiler Genç Kalemler ve Yeni Lisan Hareketi Millî Edebiyat'ın İlkeleri Ömer Seyfettin'in Millî Edebiyat Hakkındaki Görüşleri Mehmet Âkif'in Millî Edebiyat Hakkındaki Görüşleri Ali Canip Yöntem'in Millî Edebiyat Hakkındaki Görüşleri IX

10 Ömer Seyfettin'in Millî Edebiyat Hakkındaki Görüşleri Mehmet Fuat Köprülü'nün Millî Edebiyat Hakkındaki Görüşleri Yahya Kemal'in Millî Edebiyat Hakkındaki Görüşleri Millî Edebiyat Dönemi'ndeki Fikir Akımlarının Ortak Noktaları Fikir Akımlarının (Batıcılık, Osmanlıcılık, İslamcılık, Türkçülük) Ortaya Çıkış Sebebi, Amacı, Temel Düşüncesi, Önemli Temsilcileri Bölüm Kavrama Soruları Konu Testleri BÖLÜM - 2 Öğretici Metinler A) Makale Millî Edebiyat Dönemi'nde Makale Mehmet Fuat Köprülü Metin İnceleme (Makale) B) Fıkra Millî Edebiyat Dönemi'nde Fıkra Halide Edip Adıvar Metin İnceleme (Fıkra) C) Sohbet (Söyleşi) Millî Edebiyat Dönemi'nde Sohbet Yahya Kemal Metin İnceleme (Sohbet) Bölüm Kavrama Soruları Konu Testleri BÖLÜM - 3 Coşku ve Heyecanı Dile Getiren Metinler (Şiir) Millî Edebiyat Şiirinin Hazırlık Dönemi Millî Edebiyat Dönemi Şiirlerini Gruplandırma Millî Edebiyat Dönemi'ndeki ( ) Şiir Anlayışlarının (Milliyetçi Edebiyat, Saf Şiir, Manzum Hikâye) Karşılaştırmalı Şeması A) Sade Dil ve Hece Ölçüsüyle Yazılmış Şiir 1. Ziya Gökalp Çevresinde Sade Dil ve Hece Ölçüsüyle Yazılmış Şiirin Özellikleri Sade Dil ve Hece Ölçüsüyle Yazan Şairler Ziya Gökalp Mehmet Emin Yurdakul Beş Hececilerin Sade Bir Dille Hece Ölçüsüyle Yazdığı Şiir Faruk Nafiz Çamlıbel Enis Behiç Koryürek Orhan Seyfi Orhon Halit Fahri Ozansoy Yusuf Ziya Ortaç Servetifünun ve Fecriâti Şiirinin Millî Edebiyat Şiiriyle Karşılaştırılması Bölüm Kavrama Soruları Konu Testleri X

11 B) Saf (Öz) Şiir Saf Şiirin Özellikleri Yahya Kemal Beyatlı'nın Şiiri Ahmet Haşim'in Şiiri Saf Şiirin Özellikleri Bölüm Kavrama Soruları Konu Testleri C) Halkın Yaşama Tarzı ve Değerlerini Anlatan Manzumeler Mehmet Âkif Ersoy Ç) Millî Edebiyat Şiirinin Genel Özellikleri Millî Edebiyat Dönemi'ndeki Şiir Anlayışlarının Karşılaştırılması Bölüm Kavrama Soruları Konu Testleri BÖLÜM - 4 Olay Çevresinde Oluşan Edebî Metinler 1. Anlatmaya Bağlı Metinler A) Hikâye Millî Edebiyat Hikâyelerinin Özellikleri Ömer Seyfettin Refik Halit Karay Metin İnceleme (Hikâye) Bölüm Kavrama Soruları Konu Testleri B) Roman Millî Edebiyat Romanının Biçim ve Yapı Özellikleri Reşat Nuri Güntekin Yakup Kadri Karaosmanoğlu Millî Edebiyat Dönemi Roman Özetleri Metin İnceleme (Hikâye) Bölüm Kavrama Soruları Konu Testleri Göstermeye Bağlı Edebî Metinler Millî Edebiyat Dönemi'nde Tiyatro Millî Edebiyat Dönemi'nde Tiyatro Türünde Eser Veren Sanatçılar Musahipzade Celal İbnürrefik Ahmet Nuri Sekizinci Bölüm Kavrama Soruları Konu Testleri BÖLÜM - 5 Millî Edebiyat Dönemi'nin Genel Özellikleri Millî Edebiyat Dönemi ve Millî Edebiyat Dönemi'nden Önceki Dönemin Karşılaştırılması Konu Testleri XI