Hastanede yatan hastalarda geliflen pnömoni. Çocukluk Ça Yafl Grubunda Nozokomiyal Viral Solunum Yolu nfeksiyonlar

Transkript

1 Hastane nfeksiyonlar Dergisi 2004; 8: Hastane İnfeksiyonları Çocukluk Ça Yafl Grubunda Nozokomiyal Viral Solunum Yolu nfeksiyonlar Dr. Necmi AKSARAY* * Çukurova Üniversitesi T p Fakültesi, Çocuk nfeksiyon Hastal klar Bilim Dal, Adana. Hastanede yatan hastalarda geliflen pnömoni hem maliyeti hem de sonuçlar bak m ndan büyük önem arz etmektedir. Halen pnömoni, üriner sistem infeksiyonlar ndan sonra ikinci s - ray almaktad r. Özellikle yo un bak m üniteleri (YBÜ) ndeki sorun çok büyüktür. Ço unlu u YBÜ de olmak üzere, bebeklik ve çocukluk yafl gruplar ndaki hastalar, ayr ca altta yatan önemli kronik hastal ve kardiyopulmoner hastal olan, immünsüpresif tedavi alan, depresyon durumunda olan 65 yafl üstündeki tüm hastalarda, ayr ca torakoabdominal cerrahi geçiren bireylerde pnömoni riski çok büyüktür. Dünyada yap lan çal flmalarda total nozokomiyal infeksiyonlar n %15-20 sini solunum yolu infeksiyonlar oluflturmakta ve YBÜ de her zaman birinci s ray almaktad r. Ventilatör deste i yap lan hastalarda her zaman pnömoni geliflme riski vard r ve sorun ç kmas halinde mortaliteyi artt rd ortaya ç km flt r (1). Bir hastada, hastaneye herhangi bir nedenle yat fl ndan saat sonra al nan yeni bir mikroorganizma ile solunum yollar hastal geliflirse o zaman nozokomiyal infeksiyondan bahsedilebilir. Tekrarlamalar mutat de ildir, ancak hastanede kal fl süresi, operasyonun türü ve ünitenin hasta yo unlu u infeksiyonun geliflmesine direkt etki eden faktörlerdir. Amerika Birleflik Devletleri (ABD) nde yap lan sürveyans çal flmalar nda hastanelerde yatan toplam hastalar n %0.5 ile %1 inde nozokomiyal infeksiyon geliflirken, Avrupa da YBÜ deki hastalar n %10 unda pnömoni geliflti i bildirilmektedir. Hastanede yatan hastalar n solunum yolu fonksiyonunu bozan intrensek faktörlerden respiratuar, nörolojik veya di er nedenler, solunum yolu obstrüksiyonu oluflturarak akci er volümünü düflürür, solunan havan n filtrasyonunu azalt r ve sekresyonlar n temizlenmesini engeller; bunlar n sonucunda da pnömoni geliflir. Travma, cerrahi giriflimler ve respiratör tedaviler ile bu etki %70 lere ç kmaktad r. Nozokomiyal pnömoni geliflen hastalarda di er hastalara göre hastanede kal fl süresi biriki hafta uzamakta ve tedavi maliyetini ciddi flekilde artt rmaktad r. ABD de bu konuda yap lan hesaplara göre 1.2 ila 2 milyar dolar y ll k fazla harcama ile akci erin nozokomiyal infeksiyonlar önlenebilir. nfeksiyon kontrolünün kötü yönetilmesi nozokomiyal infeksiyonlar n oluflmas na yol açar. El y kama prosedürlerine uyulmamas ve aletlerin iyi sterilize edilememesi infeksiyon için potansiyel risk tafl r (1). Bu bölümde, çocukluk ça nda geliflen nozokomiyal solunum yolu infeksiyonlar na neden olan mikroorganizmalardan sadece viral etkenler ve bunlara ba l sorunlardan bahsedilecektir. Virüsler, nozokomiyal infeksiyonlar n önemli ne- 240

2 Çocukluk Ça Yafl Grubunda Nozokomiyal Viral Solunum Yolu nfeksiyonlar Aksaray N. denlerindendir. Prospektif yap lan bir çal flmada endemik nozokomiyal infeksiyonlar n %20 sini viral etkenlerin oluflturdu u saptanm flt r. Son y llarda viral pnömonilerin erken tan s ve tedavisinde önemli geliflmeler olmas na ra men, hastaneye yat r lan hastalarda fliddetli, hatta fatal seyirli viral pnömoniler oluflmaktad r (2,3). Nozokomiyal viral solunum yolu infeksiyonlar ; a. Her y l genellikle toplumda geliflen viral infeksiyonlar n salg nlar s ras nda geliflir. b. Sadece k sa dönem immünite gelifltirir. c. Hem sa l kl hem de hasta insanlar etkiler. d.ekzojen kaynakl d r. Birçok virüs ekzojen yolla bulaflarak solunum yolu infeksiyonlar na neden olmaktad r; bunlar aras nda adenovirüs, influenza virüs, k zam k virüsü, parainfluenza virüs, respiratuar sinsityal virüs (RSV), rinovirüs ve varisella zoster virüsü say labilir. Yap lan yay nlarda adenovirüsler, influenza virüsler, parainfluenza virüsler ve RSV nin yaklafl k %70 oran nda infeksiyonlardan sorumlu oldu u bildirilmektedir. Bunlardan RSV ve influenza virüsler ilk s ray ald için burada her ikisinden de genifl olarak bahsetmek yararl olacakt r. NOZOKOM YAL RSV NFEKS YONLARI 1. Epidemiyoloji RSV nin neden oldu u infeksiyon, genellikle bebeklik ve erken çocukluk döneminde görülmesine ra men eriflkinleri de etkilemektedir. Genellikle infeksiyon hafif veya orta fliddette seyretmektedir; ancak kronik seyirli kalp ve pulmoner hastal olan çocuklar, yafll lar ve immünsüpresif hastalarda hayat tehdit edici pnömoni ve bronfliyolit tablosu geliflebilmektedir. Son y llarda ABD de 10 hastanede yap lan sürveyans çal flmas nda, RSV infeksiyonunun özellikle Aral k ve Mart aylar aras ndaki befl ayda geliflti i ve bu aylarda bebek ve çocuk yat fllar n n ve ölümlerinin artt rapor edilmektedir. Solunum yolu infeksiyonu RSV ye ba l çocuk hastalar n, yatt klar ünitedeki di er çocuklar için bir kaynak oluflturaca kabul edilen bir gerçektir (2,3). 2. Tan Özellikle yenido an bebeklerde RSV infeksiyonunu, klinik özellikleri nedeni ile di er viral etkenlere ba l solunum yolu infeksiyonlar ndan ay rmak zordur. Virüsün, respiratuar sekresyonlardan kültürle izolasyonu standart tan için flartt r. Ayr ca, h zl antijen saptama testleri olarak direkt immünfloresan tekni i veya ELISA ile birkaç saat içinde tan koymak mümkündür. Tan için kullan labilecek RSV immünassay metodunun duyarl l %80-95 aras ndad r. Bir hasta laboratuvar destekli tan al rsa klinikteki benzer klinik bulgular olan di er hastalar n da ayn kategoride takip edilmelerinde yarar vard r. 3. Bulafl fiekli RSV ile infekte semptomatik kiflilerin solunum sekresyonlar nda fazla miktarda virüs bulunur; bulafl bu kiflilerle yak n temasta büyük damlac klarla direkt olarak veya kontamine ellerle indirekt olarak olmaktad r. Konjunktiva veya nazal mukoza genellikle girifl kap s d r. nokülasyon, RSV ile kontamine ellerin genelde göz veya burna sokulmas fleklinde olmaktad r. Eller infekte kiflilerin solunum sekresyonlar n n ellenmesi ile kontamine hale gelmektedir. Nozokomiyal RSV salg nlar nda genelde birden fazla RSV suflu tespit edilmifltir. Potansiyel kaynaklar hastalar, bak c lar ve ziyaretçilerdir. nfekte infantlar, solunum sekresyonlar nda büyük yükte virüs bulundurmalar ndan dolay yak n çevrelerini çok kolay kontamine etmektedir ve RSV için majör kaynak oluflturmaktad r. 4. nfeksiyonunun Engellenmesi ve Kontrolü a. E itim ve sürveyans: E itim: Personele epidemiyoloji, bulafl yolu ve bulafl n engellenmesi yollar hakk nda e itim verilmelidir (2). Sürveyans: Lokal bir kurumda, herhangi bir RSV aktivasyonu halinde hastane personeli nas l uyan k olmalar gerekti i konusunda bilgilendirilir. Aral k-mart aylar aras ve RSV prevalans - n n artt periyotta kurumda, hastaneye yat fl s - ras nda respiratör hastal olan pediatrik hastalarda özellikle infantlarda ve immünyetmezli i olan eriflkinlerde RSV infeksiyonu teflhisi, h zl teflhis teknikleri kullan larak konulmaya çal fl l r. b. Bulafl n engellenmesi: Nozokomiyal RSV infeksiyonlar n kontrol etmede veya önlemede basitten kar fl k yöntemlere kadar farkl metotlar etkili bulunmufltur. Kontrolde etkili olabilmek için kullan lan farkl iki görüfl hakimdir. Birincisinde, el y kama yöntemlerinde kat kurallar n Hastane nfeksiyonlar Dergisi 2004; 8: 3 241

3 Aksaray N. Çocukluk Ça Yafl Grubunda Nozokomiyal Viral Solunum Yolu nfeksiyonlar uygulanmas n n infeksiyonlar önledi inin belirtilmesine karfl n, di er görüfl bunlar n yetersiz oldu unu ve önlem için yeni metotlar n gereklili ini vurgulamaktad r. Temas s ras nda izolasyon esaslar : El y kama: Eldiven giyilmesine karfl n, respiratuar sekresyonlarla veya onlarla bulafl olmufl malzemelerin temas sonras nda eller y kanmal d r. Eldiven giyme: Nozokomiyal RSV infeksiyonu insidans n n azalmas n n eldiven ve gömlek giyilmesi ile direkt iliflkili oldu u saptanm flt r. Eldiven giyilmesi RSV nin yay lmas n azaltmaktad r; çünkü eldiven giyilmesi kifliye infeksiyonlardan korunma yöntemlerini, el y kanmas n ve di er tedbirleri hat rlatmakta ve burnun ellenmesinde cayd r c olmaktad r. Eldiven ve gömle- in beraber kullan lmas ise RSV infekte infantlar veya onlar n çevreleri ile temas s ras nda infeksiyondan korunmada baflar sa lamaktad r. Burada dikkat edilecek hususlar: l. RSV infeksiyonu tespit edilmifl veya flüphesi olan hastalarda veya onlar n respiratuar sekresyonlar ve bu sekresyonlarla bulafl olan malzemelerle temas ederken eldiven giyilmelidir. 2. Eldiven de ifltirilmesi: Farkl hastalarla temas halinde, Bir hastan n respiratuar sekresyonlar ve onlarla bulafl olmufl malzemeler ellenmiflse di- er bir hasta ile temas edilmeden önce eldiven de ifltirilmeli, sonra da eller y kanmal d r. Gömlek giyilmesi: RSV infeksiyonu veya herhangi bir baflka viral respiratuar hastal olan infantlar gibi infekte hastalar n solunum sekresyonu ile temas halinde gömlek giyilmeli ve baflka bir hastayla temas etmeden ç kar lmal d r. Personel idaresi: Üst solunum yolu hastal olan (hapfl rma ve/veya öksürme gibi bulgular olan) personel RSV infeksiyonuna ba l komplikasyon riski yüksek infant ile di er hastalar n (altta yatan fliddetli kardiyopulmoner hastal olan, malignansi nedeniyle kemoterapi alan hastalar, prematüre infantlar ve di er nedenlerle immünyetmezli i olan hastalar) bak m nda görev almamal d r. Ziyaretçi k s tlamas : Respiratuar infeksiyon semptomlar olan kiflilerin infekte olmayan çocuk hasta, immünyetmezlikli veya kardiyak hastalar ziyaretleri engellenmeli. RSV salg n n n kontrolü: a. Özel oda, hasta grupland r lmas ve hasta taramas. Hastanede devam eden RSV bulafl n kontrol alt na almak için, e er mümkünse viral respiratuar hastal k semptomlar olan küçük çocuk tek kiflilik odaya al nmal veya yat fl an nda RSV tarama testleri ile küçük çocuklar taranmal ve RSV infeksiyon fliddetine göre grupland r lmal d r. b. Personel grupland r lmas. Nozokomiyal RSV salg n durumunda personel çal flmas en pratik durumda grupland r lmal d r (infekte hastalarla ilgilenen personel infekte olmayan hastalar n bak m nda uzaklaflt r lmal ). c. Hasta yat fl n n durdurulmas. Nozokomiyal RSV salg nlar nda, RSV infeksiyonu komplikasyonlar için yüksek risk tafl yan infekte olmam fl hastalar n elektif yat fl ertelenmelidir. d. Koruyucu gözlük kullan lmas. RSV infekte hasta ile temas s ras nda koruyucu gözlük kullan lmas ile ilgili herhangi bir öneri bulunmamaktad r. Çözümlenmemifl bir problemdir. NOZOKOM YAL NFLUENZA V RÜS NFEKS YONLARI 1. Epidemiyoloji nfluenza ile infekte kiflilerde pnömoni oluflumundan ya influenza virüsünün kendisi ya sekonder bakteriyel infeksiyonlar ya da her ikisi de sorumludur. nfluenzaya ba l pnömoni her yaflta görülebilirken; infantlar, küçük çocuklar veya 65 yafl üzeri kiflilerde ve herhangi bir yafltaki immünsüpresif veya kronik hastal olanlarda daha s k oluflmaktad r (2,4-6). nfluenza tipik olarak Aral k ve Nisan aylar aras nda oluflmakta ve bu periyotta influenza aktivitesindeki pik genelde alt -sekiz haftada sonlanmaktad r. Nozokomiyal influenza salg nlar, influenza epidemisi olan toplumlarda oluflabilmekte; bazen bu salg nlar ani bafllang çl ve h zl yay l ml olmaktad r. Ço u bildirilmifl salg nlar sa l k evlerinde oluflmakta; ayr ca çocuk ve kronik bak m üniteleri ve tüm YBÜ lerde de hastane salg nlar bildirilmektedir. nfluenzan n insandan insana yay l m n n; a. Damlac k veya küçük aerosol partiküllerin direkt inhalasyonu ile veya, b. nfekte kiflilerle yak n temas s ras nda virüs yüklü damlac klar n direkt üst solunum yolu 242 Hastane nfeksiyonlar Dergisi 2004; 8: 3

4 Çocukluk Ça Yafl Grubunda Nozokomiyal Viral Solunum Yolu nfeksiyonlar Aksaray N. mukozas na depolanmas ile oldu una inan lmaktad r. Kontamine ellerle yay l m n derecesi bilinmemektedir; ancak bu bulafl yolu primer yay l m flekli de ildir. nfluenza virüsünün en önemli rezervuar infekte kiflilerdir. Hastal n bulafl c l n n en fazla oldu u dönem hastal n ilk üç günü olmas na karfl n, virüs yay l m hem semptomlardan önce hem de yedi gün sonraya kadar uzayabilmektedir. 2. Tan nfluenza infeksiyonu di er ateflli solunum yolu hastal klar ndan klinik olarak ay rt edilemez, ancak laboratuvar destekli tan l hastalarla salg nlar s ras nda, benzer klinik bulgular bulunan hastalarda da flüpheli tan konulabilir. nfluenzan n teflhisi, asl nda nazofarengeal sekresyondan virüs izolasyonu veya serolojik tespit ile yap l rken, son zamanlarda gelifltirilmifl olan sensitivite ve spesifisiteleri kültür ile benzerlik gösteren h zl teflhis testleri sayesinde erken teflhis ve tedavi yap labilmekte ve gerekti inde salg nlar kontrol etmek için antiviral profilaksi uygulanabilmektedir. 3. Korunma ve Kontrol Komplikasyonlar yönünden yüksek risk alt ndaki kiflilerin her y l influenza mevsimi bafllamadan influenzaya karfl afl lanmas, korunmada en etkili yoldur. Yüksek risk grubundaki kifliler, yafllar alt ay ile 18 yafl aras nda uzun süredir aspirin tedavisi alanlar ve Yafllar 65 in üzerinde olanlar, Uzun süredir bak m ünitelerinde bulunanlar veya Pulmoner veya kardiyovasküler sisteme ait kronik hastal k, diabetes mellitus, renal yetmezlik, hemaglobulinopati ve immünyetmezlik bulunanlard r. Ayr ca, solunumu engelleyen kas hastal olanlar da yüksek risk alt ndad r. Kapal veya yar kapal kurumlarda yüksek afl lama oran sa land nda salg n riski azalt lm fl olmaktad r. Nozokomiyal influenzan n önlenmesindeki ve kontrolündeki en önemli nokta, yüksek riskli kiflilerin ve hastane personelinin influenza mevsiminden önce afl lanmas d r. Amantadin ve rimantadinin nozokomiyal influenzan n engellenmesi ve kontrolünde afl laman n yerine kullan lmas ndaki temel nokta, o hastane ve kurumdaki virolojik ve epidemiyolojik sürveyans sonuçlar - na dayanmaktad r. Salg nlarda olabildi ince erken antiviral tedaviye bafllanmal d r. nfluenza, infekte kiflilerle temas sonucu yay ld için flu tedbirlere uyulmas gerekir (4-6): a. nfluenza flüphesi veya kesin tan s olan kifli özel bir odaya veya t bbi olarak kontrendikasyon yoksa influenzas do rulanm fl di er hastalarla ayn odaya al nmal d r. b. Mümkün oldu unca influenza flüpheli veya kesin tan l hastalar havaland rma bulunan odalara veya ba ms z havaland rma veya filtre sistemi olan bir yere yerlefltirilmelidir. c. nfluenza geçiren hastalar n odalar na giriflte e er infekte virüs suflu için immünize de ilse maske tak lmas sa lanmal d r. d. Mümkün oldu u kadar, kurumda influenza aktivitesi sürdükçe, hastane personeli aras nda atefli, üst solunum yolu infeksiyon semptomlar olanlar direkt hasta kontakl görevlerden al nmal d r. e. Nozokomiyal salg nlar ç kt nda; 1. Ateflli respiratuar hastal olan ziyaretçiler engellenmeli, 2. Mümkün oldu unca elektif t bbi ve cerrahi yat fllar ertelenmeli veya azalt lmal, 3. Acil vakalar hariç kardiyovasküler ve pulmoner cerrahi durdurulmal. nfluenza salg nlar n n kontrolünde al nmas gereken tedbirler: a. Salg n suflun belirlenmesi. Salg nlar n erken döneminde nazofarengeal sürüntü veya nazal y kama materyali al nmal d r. nfluenza virüs kültürü veya antijen tayini için daha yeni influenza düflündüren bafllang ç semptomlar olan hastalardan örnek al nmal d r. b. Hasta ve personelin afl lanmas. Afl s z hasta ve personele özellikle influenza sezonunun bafllang c nda salg n ç km flsa influenza afl s mutlaka yap lmal d r. c. Antiviral kullan m. nfluenza tip A ile salg n ortaya ç kt nda antiviral ajanlar, hem hastalarda hem de profilaktik olarak di erlerinde kullan labilir. Amantadin hidroklorid ve rimantadin hidroklorid, influenza tip A ya karfl etkin iken, influenza tip B ye karfl etkin de ildir. Bu iki ilac n her ikisi de influenza A virüsü ile karfl laflmadan önce verildi inde %70-90 oran nda koruyucu Hastane nfeksiyonlar Dergisi 2004; 8: 3 243

5 Aksaray N. Çocukluk Ça Yafl Grubunda Nozokomiyal Viral Solunum Yolu nfeksiyonlar olmaktad r. Ayr ca ilaçlar, semptomlar n bafllang c ndan sonraki saat içinde verilirse influenza A virüsünün neden oldu u hastal n fliddeti ve süresi azalmaktad r. Bu ilaçlar e er kurumda hastal k ortaya ç kt nda tüm veya ço u hastaya verilebilirse nozokomiyal yay l m kontrol alt na al nabilir. Bu ajanlar flu flekillerde kullan labilir: a. Yüksek riskli kiflilerde geç afl lama sonras k sa-süreli profilaksi için, b. Afl laman n kontrendike oldu u kiflilerde profilaksi için, c. Afl lama ile koruyucu düzeyde antikor oluflturulamayan immünsüpresif kiflilerin profilaksisi için, d. Yüksek riskli kiflilere bak m veren hastane personeline kurumdaki influenza aktivitesi devam etti i sürece veya afl lama sonras ba fl kl k geliflene (iki hafta sonraya) kadar profilaksi için, e. Afl suflu, epidemi oluflturan sufl ile efl de- ilse. Bu ilaçlardan amantadinin santral sinir sistemi (SSS) ne ait yan etkileri daha fazlad r. Semptomlar günde 200 mg amantadin alan sa l kl genç eriflkinlerde %5-10 oran nda bildirilmifltir. Yafll larda SSS yan etkileri daha fliddetli olabilir; bu yafllarda bafl dönmesi ve ataksi daha s kt r. Her iki ilaçta da 65 yafl n üzerinde ve renal yetmezlik durumunda doz ayarlamas yap lmal d r. Bu ilaçlarla tedavi sonras nda rezistan sufllar n olufltu u görülmüfltür. Rezistan sufl bulaflt rabilme riski nedeniyle tedavi gören kiflilerin, tedavilerinin bitiminden iki gün sonraya kadar di- er hastalarla temaslar n n engellenmesi uygundur; bu özellikle infekte olmam fl yüksek riskli kifliler için önemlidir. NOZOKOM YAL HERPES V RÜS NFEKS YONLARI Halen sekiz herpes virüs suflu insanlarda hastal k yapabilmektedir. Bunlar; iki herpes simpleks virüs (HSV-1 ve HSV-2), varisella-zoster virüs (VZV), sitomegalovirüs (CMV), Epstein-Barr virüs (EBV), son zamanlarda tan mlanan human herpes virüs 6 (HHV-6), human herpes virüs 7 (HHV-7), sekizincisi B-hücre tropik ajan, dokuzuncusu insanlarda nadir rastlanan etkenlerden herpes virüs simiae. Bunlar aras nda VZV, HHV- 6 ve HHV-7 yak n temas sonras insandan insana geçebilmektedir. Bu virüsler yüksek oranda bulafl c olmasalar da hastane infeksiyonlar yönünden bunlar n üzerinde durulmas gerekir (7). Herpes simpleks virüsleri (HSV-1 ve HSV-2) nin infekte hastadan personele bulaflt iyi bilinmektedir; ayr ca, efller aras ndaki en basit infeksiyon olarak tan mlanmaktad r. Tip 1 in geçiflinin a zdan a za canland rma s ras nda olabilece i iyi bilinmektedir. Çocuk kliniklerinde çal flanlarda ve ailelerinde bu tiple ciddi salg nlar olmufltur. Tip 2, özellikle kad n do um kliniklerinde ve yenido an kliniklerinde s k problem oluflturmaktad r. Do um s ras nda virüsün bebe e bulaflt bildirilmifltir. Ayr ca, HSV-1 infeksiyonunun kliniklerde personellerden hastalara bulaflt na dair çok say da kan t ve yay n mevcuttur. Yap lm fl bir çal flmada, hastane personelinin %9.8 inin tükürü ünde HSV izole edilmifltir (7). Di er herpes virüs infeksiyonlar ; HHV-6: lk defa 1980 y l ndan sonra tan mlanm flt r. Bugün Roseola infantumun etkeni olarak bilinmektedir. Özellikle çocuk kliniklerinde nozokomiyal infeksiyonlardan sorumlu tutulmaktad r. Ayr ca, son y llarda konvülziyonlardan, ensefalit vakalar n n baz lar ndan, dissemine infeksiyonlardan ve baz pnömonilerden sorumlu tutulmaktad r (7). HHV-7: lk defa 1990 l y llarda tariflenmifltir. Ço unlukla tükürükte bulunur. HHV-6 ya benzer klinik tablolar oluflturur. Her ikisinde de personel ve hastalar aras nda hava yolu ile kontakt sonucu bulaflt kabul edilmektedir (7). HHV-8: EBV ye benzeyen bir virüstür; ayr ca Kaposi sarkomu ile iliflkisi saptanm flt r. Adölesan ça veya sonras nda bulaflmalardan bahsedilmesine karfl n, bunun hakk nda bilgilerimiz henüz yeterli düzeyde de ildir (7). VZV: Herpes virüs ailesi içinde en fazla bulafl c olan d r; özellikle çocuk kliniklerinde bulaflma ciddi boyutlardad r; ancak geliflen antiviral tedaviler sayesinde bu sorun asgariye inmifltir. Klinikte yatan indeks hastadan hava yolu ile di- erlerine geçti i bugün için kabul edilen hipotezdir ve bunu destekleyen birçok yay n vard r. Ayr ca, personelin elleriyle bulaflmalar da tarif edilmektedir. VZV çok bulafl c bir virüs olmas ndan dolay, hastanelerde baz hastalar için hayat tehdit edici sorunlar yaratabilir. Bu nedenle, al nacak önlemler nozokomiyal infeksiyon oluflmas yönünden çok önemlidir. Yüksek risk faktörü tafl yan 244 Hastane nfeksiyonlar Dergisi 2004; 8: 3

6 Çocukluk Ça Yafl Grubunda Nozokomiyal Viral Solunum Yolu nfeksiyonlar Aksaray N. hastalar n, kortikosteroid veya kemoterapi alan hastalar n, immünsüpresif ve AIDS li hastalar n yatt kliniklerde VZV infekte hastan n yatmamas gerekir; ayr ca, hasta odas n n kap s na uyar yaz lmal d r. mmünsüpresif bir hastan n VZV ile infekte bir hasta ile temas halinde en geç 96 saat içinde VZV immünglobulini yap lmal d r. Ciddi infeksiyon geçiren hastaya asiklovir veya famsiklovir verilmesi ile hem tedavi hem de nozokomiyal infeksiyon riskinin azalt lmas nda büyük baflar kazan lm flt r. Varisella geçirmemifl veya afl lanmam fl personel, hastanede yatan varisellal bir hasta ile temas etmiflse temastan sonraki 8 ile 21. günler aras nda hastalardan uzaklaflt r lmal d r. Böyle bir sorunu çözmek için hastal geçirmemifl personellerin afl lanmas önerilir (7). EBV: Nozokomiyal EBV infeksiyonunun geçifl riski çok az olarak görülmektedir. Hastadan personele veya personelden hastaya bulafl bildirilmektedir. Son zamanlarda difl hekimleri ve difl hekimli i fakültesi ö rencileri aras nda EBV infeksiyonunun çok görüldü ü ve bunun bir meslek riski oldu u bildirilmektedir (7). KAYNAKLAR 1. Strausbaugh LJ. Nosocomial respiratory infections. In: Mandell GL, Douglas RG, Bennett JE (eds). Principles and Practice of Infectious Diseases. 5 th ed. New York: Churchill Livingstone, 2000: Morbidity and Mortality Weekly Report (MMWR) 1997;46(RR-1): Tristram D, Welliver R. Respiratory syncytial virus. In: Long SS, Pickering PK, Prober CK (eds). Pediatric Infectious Diseases. 2 nd ed. New York: Churchill Livingstone, 2003: Weinstein RA, Maki DG. Prevention of infection in intensive care units (ICU) patients. In: Cohen J, Powderly WG (eds). Infectious Diseases. 2 nd ed. Edinburgh: Mosby Comp, 2004: Gotoff SP. Infections of the neonatal infant. In: Behrman RE, Kliegman RM, Jenson HB (eds). Nelson Textbook of Pediatrics. 16 th ed. Philadelphia: WB Saunders Comp, 2000: Subbaro K. Influenza viruses. In: Long SS, Pickering PK, Prober CK (eds). Pediatric Infectious Diseases. 2 nd ed. New York: Churchill Livingstone, 2003: Henderson DK. Nosocomial herpes virus infections. In: Mandell GL, Douglas RG, Bennett JE (eds). Principles and Practice of Infectious Diseases. 5 th ed. New York: Churchill Livingstone, 2000: YAZIfiMA ADRES Prof. Dr. Necmi AKSARAY Çukurova Üniversitesi T p Fakültesi Çocuk nfeksiyon Hastal klar Bilim Dal ADANA Makalenin Gelifl Tarihi: Kabul Tarihi: Hastane nfeksiyonlar Dergisi 2004; 8: 3 245