Terörist Saldýrýlar Sonrasýnda Travma Sonrasý Stres Bozukluðu: Bir Gözden Geçirme

Ebat: px
Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "Terörist Saldýrýlar Sonrasýnda Travma Sonrasý Stres Bozukluðu: Bir Gözden Geçirme"

Transkript

1 DERLEME Terörist Saldýrýlar Sonrasýnda Travma Sonrasý Stres Bozukluðu: Bir Gözden Geçirme Altan Eþsizoðlu 1, Hüner Aydýn 1, Ýsrafil Bülbül 2 1 Uz.Dr., 2 Dr., Dicle Üniversitesi Týp Fakültesi Psikiyatri Anabilim Dalý, Diyarbakýr ÖZET Ýnsan eliyle meydana getirilen travmatik olaylar sonrasýnda geliþen travma sonrasý stres bozukluðunun (TSSB) daha þiddetli ve uzun süreli olabileceði belirtilmektedir. Terörist saldýrýlar, en yüksek psikolojik etkiye neden olabilecek þekilde tasarlanan bir savaþým biçimidir. Terörist saldýrýlarýn ardýndan TSSB, depresyon ve anksiyete gibi psikiyatrik bozukluklar sýk görülmektedir. Terörist saldýrýlardan sonraki bir yýl içerisinde geliþen TSSB yaygýnlýðýnýn, maruziyetin þiddetine baðlý olarak, %7.5 ila %50 arasýnda deðiþtiði belirtilmektedir. Terörist saldýrýlar nedeniyle TSSB geliþimi ile ilgili yapýlan çalýþmalarýn çoðunda kadýn olmanýn, etnik bir azýnlýktan olmanýn, düþük eðitim seviyesinde bulunmanýn, çalýþmýyor olmanýn, daha az sosyal desteðe sahip olmanýn, bekar olmanýn, daha genç yaþta bulunuyor olmanýn, daha önce psikiyatrik tedavi öyküsüne ve geçmiþte travma öyküsüne sahip olmanýn TSSB geliþimi açýsýndan risk faktörleri olduklarý bildirilmektedir. Terörist saldýrýlar ile TSSB arasýndaki iliþkiyi incelemek, bu tür bir travmaya doðrudan maruz kalan kiþilere ulaþmaktaki zorluklar nedeniyle güç olmakla birlikte bazý araþtýrmalarda bu konu aydýnlatýlmaya çalýþýlmýþtýr. Yine de bu saldýrýlarýn kýsa ve özellikle uzun dönemli fiziksel ve psikolojik etkileri hakkýnda az þey bilinmektedir. Türkiye de, yakýn tarihi de dahil olmak üzere, terörist saldýrýlarýn düzenlendiði ve kendine özgü koþullarý nedeniyle terörist saldýrýlarýn yaþanabilmesi açýsýndan risk altýnda olan bir ülke olmasýna raðmen bu konuya yeterli ilgi gösterilmemiþ olduðu söylenebilir. Anahtar Sözcükler: Travma sonrasý stres bozukluðu, terörist saldýrý, risk faktörü. () SUMMARY Post Traumatic Stress Disorder after Terrorist Attacks: A Review Posttraumatic stress disorder (PTSD) may be especially severe and long lasting when the stressor is man made. Terrorism is a type of warfare designed to have maximum psychological impact on a population. Terrorist attacks are associated with high rates of PTSD and other psychiatric disorders such as depression and anxiety. Estimates of the prevalence of PTSD after terrorist attacks range from 7,5% to 50% in the year after the event depending on the degree of victimization. Studies of risk factors for PTSD have consistently implicated female gender, minority ethnicity, lack of education, and to a lesser extent, younger age, history of psychiatric treatment and traumatic events. Studies have explored various factors linked with the risk of terrorism-related symptoms and diagnosis of PTSD. Although studies that explore psychologic reactivity in victims of terrorism are lacking, partly because of the difficulty of gaining access to sufficient numbers of survivors who were exposed to the events, some clinical psychiatric studies have provided descriptions of the mental and psychological consequences of terrorism. Yet, little is known about the prevalence of the long-term physical and psychological consequences of terrorist attacks on survivors. Although Turkey is a country that has experienced terrorist attacks in its recent past and Turkey is at risk of experiencing similar attacks in the future due to her specific conditions, studies assessing the psychological effects of these attacks are lacking. Key Words: Post traumatic stress disorder, terrorist attack, risk factors. Makalenin geliþ tarihi: , Yayýna kabul tarihi:

2 Eþsizoðlu A, Aydýn H, Bülbül Ý. GÝRÝÞ Bu gözden geçirme yazýsý için 1990 yýlýndan itibaren travma sonrasý stres bozukluðu, terörist saldýrý ve risk faktörü anahtar kelimeleri kullanýlarak, Pubmed ve Türk Psikiyatri Dizini üzerinden makale taramasý yapýlmýþ olup, sadece eriþkinler üzerinde yapýlmýþ olan çalýþmalarýn tam metinlerine ulaþýlmýþtýr. Terörist saldýrýlar, travmatik olaylardýr ve bu saldýrýlara maruz kalan kiþilerde, baþta travma sonrasý stres bozukluðu (TSSB) olmak üzere, çeþitli psikopatolojilerin geliþmesine neden olmaktadýr (Desivilya ve ark. 1996, North ve ark. 1999). DSM- IV'te, insan eliyle meydana getirilen travmatik olaylar sonrasýnda geliþen TSSB'nin daha þiddetli ve/veya uzun süreli olabileceði belirtilmektedir. Terörist saldýrýlar da insan eliyle gerçekleþtirilen, en yüksek psikolojik etkiye neden olabilecek þekilde tasarlanan bir savaþým biçimidir (Everly ve Mitchell 2001). Terörist saldýrýlar sonrasýnda TSSB yaygýnlýðý Terörist saldýrýlardan sonra Travma sonrasý stres bozukluðu yaygýnlýðýný bildiren, farklý ülkelerden bazý çalýþmalar mevcuttur. Terörist saldýrýlarýn psikolojik sonuçlarýný ortaya koymak için yapýlan ilk epidemiyolojik araþtýrma, Abenhaim ve ark. nýn (1992) 1982 ile 1987 yýllarý arasýnda Fransa'da halka açýk yerlerde yapýlan terörist saldýrýlardan sað kurtulan 254 kiþi üzerinde yaptýklarý çalýþmadýr. Bu çalýþmada TSSB oranýnýn, saldýrýlar sonucunda fiziksel olarak yaralanmamýþ kiþilerde %10.5, orta þiddette yaralanmýþ kiþilerde %8.3 ve aðýr yaralý kiþilerde %30.7 olduðu bulunmuþtur (Abenhaim ve ark. 1992). Kenya'nýn baþkenti Nairobi'de 7 Aðustos 1998'de düzenlenen terörist saldýrý sonrasýnda 1. ay sonunda bu saldýrýya maruz kalan 2883 kiþinin %35'inde TSSB geliþtiði saptanmýþtýr (Frank ve ark. 2004). Bleich ve ark. nýn (2003) 2000 yýlý Eylül ayýnda baþlayan intifadan sonra tekrarlayan terörist saldýrýlara maruz kalan Ýsrailliler arasýnda yaptýklarý çalýþmada, kendisi veya bir yakýný terörist saldýrý deneyimi yaþamýþ 512 katýlýmcýnýn %9.4'ünde TSSB saptamýþlardýr. 11 Eylül 2001 New York saldýrýsýnýn ardýndan Schlenger ve ark. nýn (2002) yaptýðý çalýþmada New York'ta TSSB oraný %11.2 olarak belirlenmiþtir. 11 Mart 2004'te Madrid'in 4 farklý noktasýna yapýlan terörist saldýrýnýn 2 ay sonrasýnda yapýlan çalýþmada, saldýrýya maruz kalanlar arasýnda TSSB oranýnýn %44.1 olduðu bildirilmiþtir (Gabriel ve ark. 2007). Bu konuda ülkemizde yapýlan çalýþmalara göz atýldýðýnda, Eþsizoðlu ve ark. (2009), 03 Ocak 2008 yýlýnda Diyarbakýr da bir otomobil içerisine konulan patlayýcýlarla gerçekleþtirilen terorist saldýrýnýn sonrasýnda, bu patlamaya görsel ve iþitsel olarak tanýklýk etmiþ kiþilerde, 1. ay sonunda 216 kiþinin %12.5, 3. ay sonunda 146 kiþinin %9.6'sýnda TSSB geliþtiðini saptamýþlardýr. Diðer bir çalýþma ise 15 ve 20 Kasým 2003 tarihlerinde Ýstanbul'un dört ayrý yerine yapýlan bombalama eylemlerinden iki ay sonra gerçekleþtirilmiþtir. Bu çalýþmada patlamalarýn olduðu bölgede bulunan bir okuldaki ergenler arasýnda TSSB oranýnýn %5.9 olduðu, patlamalardan sonra karakollara baþvuran yetiþkinler arasýnda TSSB oranýnýn ise %29.9 olduðu belirlenmiþtir (Aker ve ark. 2008). Terörist saldýrýlardan sonra TSSB geliþimi üzerine etkili risk faktörleri Dünya Ticaret Merkezi'ne 2001 yýlýnda gerçekleþtirilen terörist saldýrý sonrasýnda, dünyanýn dikkati terörizmin insanlar üzerinde býraktýðý psikolojik etkilere yoðunlaþmýþtýr. Dünya ölçeðinde terörist saldýrýlar artmasýna karþýn, bu saldýrýlardan sonra TSSB yaygýnlýðý ve geliþimini etkileyebilecek risk faktörleri konusunda az sayýda çalýþma yapýlmýþtýr (Verger ve ark. 2004). Bu çalýþmalarda, kiþilerin terörist saldýrý öncesi, sýrasý ve sonrasýndaki TSSB'ye zemin hazýrlayabilecek özellikleri incelenmiþtir. Terörist saldýrýlar nedeniyle TSSB geliþimi ile ilgili yapýlan çalýþmalarýn çoðunda kadýn olmanýn, etnik bir azýnlýktan olmanýn, düþük eðitim seviyesinde bulunmanýn, çalýþmýyor olmanýn, daha az sosyal desteðe sahip olmanýn, bekar olmanýn, daha genç yaþta bulunuyor olmanýn, daha önce psikiyatrik tedavi öyküsüne ve geçmiþte travma öyküsüne sahip olmanýn TSSB geliþimi açýsýndan risk faktörleri olduklarý bildirilmektedir (Boscarino ve ark. 2003, Frank ve ark. 2004, Verger ve ark. 2004, Solomon ve ark. 2005, Gabriel ve ark. 2007, Bonanno ve ark. 2007, Eþsizoðlu ve ark. 2009). Ancak risk faktörlerini belirlemeyi amaçlayan bu çalýþmalar arasýnda çeþitli farklýlýklar mevcuttur. 100

3 Terörist Saldýrýlar Sonrasýnda Travma Sonrasý Stres Bozukluðu: Bir Gözden Geçirme Örneðin bazý çalýþmalarda daha genç yaþta bulunuyor olmanýn TSSB geliþimi açýsýndan risk faktörü olabileceði belirtilirken (Bonanno ve ark. 2007), bazýlarýnda ise yaþ bir risk faktörü olarak belirlenmemiþtir (Verger ve ark. 2004, Abenhaim ve ark. 1992). Tekrarlayan terörist saldýrýlardan etkilenen topluluklarda, yeni bir saldýrýnýn gerçekleþebileceði ile ilgili kaygýnýn anlamlý derecede daha yüksek olduðu, bu durumun saldýrýdan sonraki erken dönemde geliþen TSSB semptomlarýnýn iyileþmesini olumsuz yönde etkilediði ve bu topluluklarda TSSB yaygýnlýðýnýn daha yüksek olduðu bildirilmiþtir (Shalev ve Freedman 2005). Bu bulgular terörist saldýrýnýn kendisinin, týpký daha önceden travma öyküsüne sahip olmak gibi, yeni bir terörist saldýrýdan sonra TSSB geliþimi için bir risk faktörü olabileceðini göstermektedir. Londra'da 7 Temmuz 2005 tarihinde gerçekleþtirilen bombalý terörist saldýrý sonrasýnda, saldýrýnýn stres seviyesi üzerine etkisi incelenmiþ, herhangi bir dini gruptan olmayanlardaki saldýrý ile ilgili stres düzeyinin, herhangi bir dini gruptan olanlara göre daha yüksek olduðu, diðer dinlerin üyeleri ile karþýlaþtýrýldýðýnda Müslümanlarýn daha yüksek bir stres düzeyine sahip olduklarý belirlenmiþtir. Yine ayný çalýþmada, azýnlýk olan bir etnik gruptan olanlarýn, saldýrý ile iliþkili olarak, beyazlara göre anlamlý oranda daha fazla emosyonel sorunlar yaþadýklarý saptanmýþtýr (Rubin ve ark. 2005). Bu çalýþma büyük çoðunluðu saldýrýya her hangi bir biçimde maruz kalanlarda yapýlmamýþ olmasýna karþýn, dini ya da azýnlýk olan bir etnik gruptan olanlarýn, bu tür saldýrýlardan psikolojik olarak daha çok etkilendiklerini göstermesi bakýmýndan anlamlý veriler sunmaktadýr. Terörist saldýrýlar çoðunlukla kitleler üzerinde en yüksek ölçüde etki yaratmayý hedeflediðinden, patlayýcýlar ve ateþli silahlarla gerçekleþtirilmektedir. Bu durum, saldýrýlarýn ölümcül ve fiziksel olarak yaralayýcý sonuçlar yaratmasýna neden olmaktadýr. Terörist saldýrýlar ile TSSB geliþimi arasýndaki iliþkiyi inceleyen araþtýrmalarda, saldýrýlara maruz kalanlarda fiziksel yaralanmanýn, TSSB geliþimi açýsýndan risk oluþturduðu ortak bir bulgudur (Shalev 1992, Abenhaim ve ark. 1992, Desivilya ve ark. 1996, Verger ve ark. 2004, Frank ve ark. 2004, Gabriel ve ark. 2007). Ayrýca Abenhaim ve ark. (1992) saldýrýnýn üzerinden 2.6 yýl geçmesine karþýn, saldýrý sýrasýnda özellikle aðýr fiziksel yaralanmaya uðramýþ olmanýn, halen bir risk faktörü olmaya devam ettiðini saptamýþlardýr. Frank ve ark. (2004) ise bombalama yöntemi ile yapýlan terörist saldýrýdan 1 ve 3 ay sonra yaptýklarý çalýþmada, TSSB geliþimi açýsýndan fiziksel yaralanmanýn yaný sýra oluþan yaralanmanýn tam olarak iyileþmemesinin de bir risk faktörü olduðunu bildirmiþlerdir. Ancak fiziksel yaralanmanýn hafif olduðu (operasyonel bir müdahale gerektirmediði ya da hastanede yatarak tedaviyi gerektirmediði) durumlarda zamanla risk faktörü olma özelliðini yitirebilmektedir (Eþsizoðlu ve ark. 2009). Terörist saldýrý sýrasýnda, saldýrýya maruz kalan kiþinin yaralanmasýnýn yaný sýra bir yakýnýnýn yaralanmasý veya kaybý TSSB geliþimi açýsýndan risk faktörüdür. Boscarino ve ark. (2003) 11 Eylül 2001'de Dünya Ticaret Merkezi'ne yapýlan saldýrý sonrasýnda bir aile bireyini ya da arkadaþýný kaybeden kiþilerde daha yüksek oranda TSSB geliþtiðini belirlemiþlerdir. Yine Frank ve ark. (2004) saldýrý sonrasýnda yakýnýnýn ölümü nedeni ile yas tutanlar arasýnda, yakýnlarýný kaybetmeyenlere göre, TSSB'nin daha yüksek oranda olduðunu bildirmiþlerdir. DSM-IV'te TSSB taný kriterleri arasýnda kiþinin travmatik olay karþýsýnda aþýrý korku, çaresizlik ya da dehþete düþme tepkisi vermesi bulunmaktadýr. Diðer travmatik deneyimlerde olduðu gibi terörist saldýrýlar sýrasýnda da bu tepkilerin daha þiddetli yaþanmasý (Solomon 1995, Frank ve ark. 2004, Verger ve ark. 2004) ve peritravmatik disosiyasyon yaþantýsýnýn varlýðýnýn (Shalev ve Freedman 2005), ileriki dönemde TSSB geliþimi için risk faktörleri olduðu saptanmýþtýr. Ancak travmaya maruz kalma þiddetinin TSSB geliþimi açýsýndan risk faktörü olmadýðýný bildiren çalýþmalar da mevcuttur (Bleich ve ark. 2003, Gabriel ve ark. 2007). Ayrýca bu saldýrýlardan 1 ay sonrasýnda maruz kalan kiþilere TSSB tanýsýnýn konulmuþ olmasýnýn, daha sonraki dönemlerde ayný kiþilere TSSB tanýsý konmasý açýsýndan bir risk faktörü olabileceði de bildirilmiþ olup bu durumun saldýrýnýn üzerinden yýllar geçmesine karþýn deðiþmeyebileceði ortaya konmuþtur (Verger ve ark. 2004). Shalev ve Freedman (2005), terörist saldýrýlar sonrasýnda kiþilerin yaþadýklarý bireysel, sosyal ve 101

4 Eþsizoðlu A, Aydýn H, Bülbül Ý. ekonomik kayýplarýn, TSSB'nin geliþimine en az travmatik olayýn kendisi kadar katkýda bulunduðunu ileri sürmüþlerdir. Ancak travma sonrasý olaðan yaþam koþullarýna dönüþ ile travma sonrasýnda geliþen olumsuz yaþam olaylarý arasýndaki iliþki ile ilgili henüz yeterli kanýt bulunmamaktadýr. Travma sonrasýnda olumsuz yaþam olaylarý daha az olanlarýn, travma öncesi olaðan yaþam koþullarýna daha çabuk dönecekleri ön görüsü akla yakýn görünmektedir (Bonanno ve ark. 2007). Saldýrýdan sonra iþsiz kalmanýn (Boscarino ve ark. 2003), patlamadan sonra ekonomik zorluk yaþamanýn ya da yaþama beklentisi içinde olmanýn, fiziksel yaralanmadan dolayý çalýþamamanýn (Frank ve ark. 2004), saldýrýdan sonra medeni durumu deðiþmiþ olanlarýn, kozmetik nitelikli yaralanma veya iþitme kaybý bulunanlarýn (Verger ve ark. 2004) saldýrý sonrasý dönemde TSSB geliþimi açýsýndan daha fazla risk altýnda olduklarý belirtilmektedir. TARTIÞMA Halk saðlýðý açýsýndan olaðandýþý bir durum "afet" olarak nitelendirilmektedir ve afetler, doðal afetler, teknolojik kazalar, istemli olarak insanlar tarafýndan yaratýlan olaylar þeklinde sýnýflandýrýlmaktadýr (Aker 2006). Terörist saldýrýlardan sonraki bir yýl içerisinde geliþen TSSB yaygýnlýðýnýn %7.5 ila % 50 arasýnda deðiþtiði söylenebilir (Verger ve ark. 2004). Üzerinde çalýþýlan örneklemlerin özellikleri, travmatik olayýn neden olduðu yýkým, yol açtýðý can kaybý ve çalýþmanýn yapýldýðý zaman dilimi gibi pek çok etmen çalýþmalarda saptanan TSSB yaygýnlýðý arasýndaki farka neden olan önemli etmenler olabilir (Baþoðlu ve ark. 2002, Eþsizoðlu ve ark. 2009). Büyük doðal afetler sonrasýnda TSSB yaygýnlýðýnýn birbirinden farklý kültürel ve sosyodemografik özellikleri bulunan topluluklarda %3 ila 87 arasýnda deðiþtiði bildirilmiþtir (Baþoðlu ve ark. 2002). Doðal afetler sonrasý TSSB yaygýnlýðý ile ilgili oranlardaki bu deðiþkinliðin, afetin neden olduðu yýkýmýn büyüklüðü ve yol açtýðý can kaybý gibi etmenlerle açýklanabileceði gibi ülkelerin geliþmiþlik düzeylerinin de etkili olduðu ve özellikle geliþmiþ ve geliþmekte olan ülkeler arasýnda TSSB yaygýnlýðý açýsýndan farkýn, geliþmekte olan ülkeler aleyhine, çarpýcý düzeyde olduðu ifade edilmiþtir (Aker 2006). Örneðin ABD'de 1994 yýlýnda meydana gelen deprem sonrasýnda TSSB yaygýnlýðý %6 ila 13 arasýnda iken (McMillan ve ark. 2000), 1999 yýlýnda Türkiye'de meydana gelen deprem sonrasýnda TSSB yaygýnlýðý %17 ila 32 arasýnda (Kýlýç ve Ulusoy 2003) Ermenistan'da 1988 yýlýnda meydana gelen deprem sonrasýnda TSSB yaygýnlýðý %74 oranýnda olduðu bildirilmiþtir (Goenjian ve ark. 1994). Terörist saldýrýlardan sonra geliþen TSSB yaygýnlýðý ise, saldýrýnýn gerçekleþtirildiði ülkenin geliþmiþlik düzeyinden çok, yarattýðý yýkýmýn büyüklüðü ile iliþkili gibi görünmektedir. Ancak bu iliþkiyi açýk bir þekilde yorumlayabilmek, geliþmekte olan ülkelerde daha çok sayýda çalýþma yapýlmasý ile mümkün olabilecektir. Ayrýca terörist saldýrýlar sonrasýnda geliþen TSSB yaygýnlýðý (%7.5-50), terörist saldýrýlar afet olarak tanýmlansa da, doðal afetler kadar geniþ bir aralýkta deðiþkenlik göstermemektedir. Bu durum insan eliyle yaratýlan afetlerin, farklý kültürel ve sosyodemografik özellikleri bulunan topluluklarda, benzer þekilde tehdit edici olarak algýlandýðýna iþaret etmektedir. Terörist saldýrýlar sonrasýnda geliþen TSSB ile diðer travmatik olaylar sonrasýnda geliþen TSSB yaygýnlýðýný karþýlaþtýran az sayýda çalýþma mevcuttur. Bu çalýþmalardan birinde, doðrudan terörist saldýrýlara maruz kalan 39 kiþi, motorlu araç kazalarýndan sað olarak kurtulan 354 kiþi ile karþýlaþtýrýlmýþ, terörist saldýrýlara maruz kalanlarda TSSB oranýnýn %37.8, motorlu araç kazalarýndan sað kalan kiþilerde ise %18.7 olduðu bulunmuþtur (Shalev ve Freedman 2005). Terörist saldýrýlardan sonra diðer travmatik yaþantýlara göre, TSSB geliþme olasýlýðýnýn daha yüksek olmasý ön görülebilir bir sonuç olmasýna karþýn, bu konuda daha fazla karþýlaþtýrmalý çalýþmaya ihtiyaç vardýr. Doðal afetlerden sonra TSSB geliþimi açýsýndan, kadýn olmanýn, psikiyatrik hastalýk öyküsüne sahip olmanýn, geçmiþte travmatik yaþantý öyküsü bulunuyor olmasýnýn, ailede psikiyatrik hastalýk öyküsünün bulunuyor olmasýnýn, yalnýz yaþýyor olmanýn, düþük eðitim düzeyine sahip olmanýn, afet nedeni ile ekonomik kayba uðramanýn, afetin nesnel ve öznel þiddetini algýlama düzeyinin ve yakýnýný kaybetmiþ olmanýn önemli risk faktörleri olduðu bildirilmiþtir (Baþoðlu ve ark. 2002, Þalcýoðlu ve ark. 2003, Kýlýç ve Ulusoy 2003, Baþoðlu ve ark. 2004, Tural ve ark 2004). Bu risk faktörleri terörist saldýrýlardan sonra TSSB geliþimi 102

5 Terörist Saldýrýlar Sonrasýnda Travma Sonrasý Stres Bozukluðu: Bir Gözden Geçirme açýsýndan bildirilen risk faktörleri ile benzerlik göstermektedir. Yapýlan literatür taramasýnda, özellikle Ortadoðu ülkelerinde bu tür saldýrýlar sýkça düzenlendiði halde, terörist saldýrýlar ve TSSB arasýndaki iliþkinin yeterince çalýþýlmamýþ olmasý (Ýsrail dýþýndaki ülkeler) dikkatimizi çekmiþtir. Türkiye de, yakýn tarihi de dahil olmak üzere, terörist saldýrýlarýn düzenlendiði ve kendine özgü koþullarý nedeniyle terörist saldýrýlarýn yaþanabilmesi açýsýndan risk altýnda olan bir ülke olmasýna raðmen (Eþsizoðlu ve ark. 2009) bu konuya yeterli ilgi gösterilmemiþ olduðu söylenebilir. Sonrasýnda önemli oranlarda TSSB ve diðer psikopatolojilerin ortaya çýkmasýna neden olduðundan, terörist saldýrýlar toplum ruh saðlýðý sorunlarýna yol açabilmektedir (Aker ve ark. 2008). Terörist eylemlerden sonra yapýlacak araþtýrmalar, hangi özelliklere sahip grup ve bireylerin risk altýnda olduðunu ve rehabilitasyon aþamasýnda dikkat edilmesi gereken noktalarý göstermesi açýsýndan önemli veriler sunacaktýr. Terörist saldýrýlardan sonra TSSB yaygýnlýðýný ve risk faktörlerini araþtýran çalýþmalar, genel olarak saldýrýdan sonraki ilk üç ayý kapsamaktadýr. Bu durum çalýþmalarýn ortak kýsýtlýlýðý olarak yorumlanabilir. Uzun süreli izlem çalýþmalarýn yapýlmasý, daha ileriki ay ve yýllarda travmatik etkilenmenin boyutlarýný anlamak açýsýndan önemli bilgiler verebilir (Sungur ve Kaya 2002). Yazýþma adresi: Dr. Altan Eþsizoðlu, Dicle Üniversitesi Týp Fakültesi Psikiyatri Anabilim Dalý, Diyarbakýr, Abenhaim L, Dab W, Salmi R (1992) Study of civilian victims of terrorist attacks. J Clin Epidemiol, 45: Aker AT (2006) 1999 Marmara depremleri: Epidemiyolojik bulgular ve toplum ruh saðlýðý uygulamalarý üzerine bir gözden geçirme. Turk Psikiyatri Derg, 17: Aker AT, Sorgun E, Mestçioðlu Ö ve ark. (2008) Ýstanbul'daki bombalama eylemlerinin eriþkin ve ergenlerdeki travmatik stres etkileri. Türk Psikoloji Dergisi, 23: Baþoðlu M, Kýlýç C, Þalcýoðlu E ve ark. (2004) Prevalence of posttraumatic stress disorder and comorbid depression in earthquake survivors in Turkey: An epidemiological study. J Trauma Stress, 17: Baþoðlu M, Þalcýoðlu E, Livanou M (2002) Traumatic stres responses in earthquake survivors in Turkey. J Trauma Stress, 15: Bleich A, Gelkopf M, Solomon Z (2003) Exposure to terrorism, stress-related mental health symptoms, and coping behaviors among a nationally representative sample in Israel. JAMA, 290: Bonanno GA, Galea S, Bucciarelli A ve ark. (2007) What predicts psychological resilience after disaster? The role of demographics, resources and life stress. J Consult Clin Psychol, 75: Boscarino JA, Vlahov D, Resnick H ve ark. (2003) Trends of probable post-traumatic stress disorder in New York City after the September 11 terrorist attacks. Am J Epidemiol, 158: Desivilya HS, Gal R, Ayalon O (1996) Extent of victimization, traumatic stress symptoms, and adjustment of terrorist assault survivors: A long-term follow-up. J Trauma Stress, 9: Eþsizoðlu A, Yaþan A, Bülbül Ý ve ark. (2009) Bir terörist saldýrý KAYNAKLAR sonrasýnda travma sonrasý stres bozukluðu geliþimini etkileyen risk faktörleri. Turk Psikiyatri Derg, 20: Everly GS Jr, Mitchell JT (2001) America under attack: the "10 commandments" of responding to mass terrorist attack. Int J Emerg Ment Health, 3: Frank G, Njenga FG, Nicholls PJ ve ark. (2004) Post-traumatic stress after terrorist attack: psychological reactions following the US embassy bombing in Nairobi. Br J Psychiatry, 185: Gabriel R, Ferrando L, Corton ES ve ark. (2007) Psychopathological consequences after a terrorist attack: An epidemiological study among victims, the general population, and police officers. Eur Psychiatry, 22: Goenjian AK, Najarian LM, Pynoos RS ve ark. (1994) Posttraumatic stress disorder in elderly and younger adults after the 1988 earthquake in Armenia. Am J Psychiatry, 151: Kýlýç C, Ulusoy M (2003) Psychological effects of the November 1999 earthquake in Turkey; An epidemiological study. Acta Psychiatr Scand, 108: McMillan JC, North CS, Smith EM (2000) What parts of PTSD are normal: Intrusion, avoidance or arousal? [Data from the Northridge, California, Earthquake]. J Trauma Stress, 13: North CS, Nixon SJ, Shariat S ve ark. (1999) Psychiatric disorders among survivors of the Oklahoma City bombing. JAMA, 282: Rubin GJ, Brewin CR, Greenberg N ve ark. (2005) Psychological and behavioral reactions to the bombings in London on 7 July 2005: Cross sectional survey of a representative sample of Londoners. Br Med J, 17; Schlenger W E, Caddell JM, Ebert L ve ark. (2002) Psychological reactions to terrorist attacks. JAMA, 288:

6 Eþsizoðlu A, Aydýn H, Bülbül Ý. Shalev AY (1992) Posttraumatic stress disorder among injured survivors of a terrorist attack. J Nerv Ment Dis, 180: Shalev AY, Freedman S (2005) PTSD following terrorist attacks: A prospective evaluation. Am J Psychiatry, 162: Solomon Z (1995) Copingwith war induced stress: The gulf war and the Israeli response. New York, Plentum Press. Solomon Z, Gelkopf M, Bleich A (2005) Is terror gender-blind? Gender differences in reaction to terror events. Soc Psychiatry Psychiatr Epidemiol, 40: Sungur M, Kaya B (2001) The onset and longitidunal course a man-made posttraumatic morbidity: Survivors of Sivas disaster. Int J Psychiatry Clin Pract, 5: Þalcýoðlu E, Baþoðlu M, Livanou M (2003) Long-term psychological outcome for non-treatment-seeking earthquake survivors in Turkey. J Nerv Ment Dis, 191: Tural U, Coþkun B, Önder E ve ark. (2004) Psychological consequences of the 1999 earthquake in Turkey. J Trauma Stress, 17: Verger P, Dab W, Lamping DL ve ark. (2004) The psychological impact of terrorism: An epidemiologic study of posttraumatic stress disorder and associated factors in victims of the bombings in France. Am J Psychiatry, 161:

Motorlu Araç Kazasý Geçiren Kiþilerde Akut Stres Bozukluðu Semptomlarýnýn Deðerlendirilmesi #

Motorlu Araç Kazasý Geçiren Kiþilerde Akut Stres Bozukluðu Semptomlarýnýn Deðerlendirilmesi # Motorlu Araç Kazasý Geçiren Kiþilerde Akut Stres Bozukluðu Semptomlarýnýn Deðerlendirilmesi # M. Tayfun TURAN*, Ertuðrul EÞEL**, Salih KELEÞ*** ÖZET Motorlu araç kazalarý akut stres bozukluðunun ve travma

Detaylı

Omurilik Felçli Hastalarda Travma Sonrasý Stres Bozukluðu ve Ýliþkili Faktörler

Omurilik Felçli Hastalarda Travma Sonrasý Stres Bozukluðu ve Ýliþkili Faktörler ARAÞTIRMA Omurilik Felçli Hastalarda Travma Sonrasý Stres Bozukluðu ve Ýliþkili Faktörler Posttraumatic Stress Disorder and Related Factors in Patients with Spinal Cord Injury Murat Ýlhan Atagün 1, Ünal

Detaylı

ÇEVRE VE TOPLUM. Sel Erozyon Kuraklýk Kütle Hareketleri Çýð Olaðanüstü Hava Olaylarý: Fýrtýna, Kasýrga, Hortum

ÇEVRE VE TOPLUM. Sel Erozyon Kuraklýk Kütle Hareketleri Çýð Olaðanüstü Hava Olaylarý: Fýrtýna, Kasýrga, Hortum ÇEVRE VE TOPLUM 11. Bölüm DOÐAL AFETLER VE TOPLUM Konular DOÐAL AFETLER Dünya mýzda Neler Oluyor? Sel Erozyon Kuraklýk Kütle Hareketleri Çýð Olaðanüstü Hava Olaylarý: Fýrtýna, Kasýrga, Hortum Volkanlar

Detaylı

Suriye-Türkiye sınırındaki Reyhanlı da bombalı saldırı sonrası stres tepkisi, anksiyete ve depresyon düzeyleri

Suriye-Türkiye sınırındaki Reyhanlı da bombalı saldırı sonrası stres tepkisi, anksiyete ve depresyon düzeyleri Arı ve ark. 203 Araştırma / Original article Suriye-Türkiye sınırındaki Reyhanlı da bombalı saldırı sonrası stres tepkisi, anksiyete ve depresyon düzeyleri Mustafa ARI, 1 Mehmet Hanifi KOKAÇYA, 2 Ümit

Detaylı

Yardým Çalýþanlarýnda Travmatik Stres

Yardým Çalýþanlarýnda Travmatik Stres DERLEME Yardým Çalýþanlarýnda Travmatik Stres Banu Yýlmaz 1 1 Psk., Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih Coðrafya Fakültesi Psikoloji Bölümü, Ankara ÖZET Travmatik olaylarýn ardýndan, olaya doðrudan maruz

Detaylı

TERÖRLE MÜCADELE GAZİLERİNDE TRAVMA SONRASI STRES BOZUKLUĞU POST-TRAUMATIC STRESS DISORDER AMONG ANTI-TERRORISM MILITARY VETERANS.

TERÖRLE MÜCADELE GAZİLERİNDE TRAVMA SONRASI STRES BOZUKLUĞU POST-TRAUMATIC STRESS DISORDER AMONG ANTI-TERRORISM MILITARY VETERANS. ORİJİNAL MAKALE ORIGINAL ARTICLE TERÖRLE MÜCADELE GAZİLERİNDE TRAVMA SONRASI STRES BOZUKLUĞU POST-TRAUMATIC STRESS DISORDER AMONG ANTI-TERRORISM MILITARY VETERANS Alper Keten 1, Arda Karagöl 2, Hamit Sırrı

Detaylı

1999 Marmara Depremleri: Epidemiyolojik Bulgular ve Toplum Ruh Sağlığı Uygulamaları Üzerine Bir Gözden Geçirme

1999 Marmara Depremleri: Epidemiyolojik Bulgular ve Toplum Ruh Sağlığı Uygulamaları Üzerine Bir Gözden Geçirme Türk Psikiyatri Dergisi 2006; 17(3):204-212 1999 Marmara Depremleri: Epidemiyolojik Bulgular ve Toplum Ruh Sağlığı Uygulamaları Üzerine Bir Gözden Geçirme Dr. A. Tamer AKER 1 ÖZET Afetler, toplum ruh sağlığı

Detaylı

Acil ve yoðun bakým ünitesi çalýþanlarýnda travma sonrasý stres bozukluðu, tükenmiþlik ve baþ etme biçimlerinin deðerlendirilmesi

Acil ve yoðun bakým ünitesi çalýþanlarýnda travma sonrasý stres bozukluðu, tükenmiþlik ve baþ etme biçimlerinin deðerlendirilmesi ARAÞTIRMA Acil ve yoðun bakým ünitesi çalýþanlarýnda travma sonrasý stres bozukluðu, tükenmiþlik ve baþ etme biçimlerinin deðerlendirilmesi Evaluation of post-traumatic stress disorder, burnout and coping

Detaylı

Sivas Numune Hastanesi Acil Servisine Baþvuran Ýntihar Giriþimlerinin Deðerlendirilmesi

Sivas Numune Hastanesi Acil Servisine Baþvuran Ýntihar Giriþimlerinin Deðerlendirilmesi ARAÞTIRMA Sivas Numune Hastanesi Acil Servisine Baþvuran Ýntihar Giriþimlerinin Deðerlendirilmesi Evaluation of Suicide Attempts Referring to Sivas Numune Hospital Emergency Department Etem Erdal Erþan

Detaylı

Manyetik Rezonans ve Bilgisayarlý Tomografi Öncesi Hastalarda Anksiyete ve Depresyon

Manyetik Rezonans ve Bilgisayarlý Tomografi Öncesi Hastalarda Anksiyete ve Depresyon ARAÞTIRMA Manyetik Rezonans ve Bilgisayarlý Tomografi Öncesi Hastalarda Anksiyete ve Depresyon Gülten Karadeniz 1, Serdar Tarhan 2, Emre Yanýkkerem 3, Özden Dedeli 3, Erkan Kahraman 4 1 Yrd.Doç.Dr., 3

Detaylı

Türkiye: Gelecek Nesiller için Fýrsatlarýn Çoðaltýlmasý 11. Çocuk Geliþimi ve Çocuklarýn Karþýlaþtýðý Riskler Eþitsizliðin nesiller arasý geçiþinin bugün Türkiye nin en genç neslini ciddi ölçüde etkilediði

Detaylı

Obsesif kompulsif bozuklukta sosyodemografik verilerin tedaviye direnç açýsýndan karþýlaþtýrýlmasý

Obsesif kompulsif bozuklukta sosyodemografik verilerin tedaviye direnç açýsýndan karþýlaþtýrýlmasý Týp Araþtýrmalarý Dergisi 23: 1 (3): 15-2 ARAÞTIRMA Obsesif kompulsif bozuklukta sosyodemografik verilerin tedaviye direnç açýsýndan karþýlaþtýrýlmasý Remzi Kutaniþ, Ömer A. Özer, Buket T. Eryonucu Yüzüncü

Detaylı

Ergenlerde Arkadaþ Ölümü Sonrasý Travma Belirtileri ve Ýliþkili Etmenler

Ergenlerde Arkadaþ Ölümü Sonrasý Travma Belirtileri ve Ýliþkili Etmenler ARAÞTIRMA Ergenlerde Arkadaþ Ölümü Sonrasý Travma Belirtileri ve Ýliþkili Etmenler Traumatic Symptoms and Related Factors in Adolescents after a Friend's Death Ayþe Burcu Ayaz 1, Sebla Gökçe Ýmren 2, Muhammed

Detaylı

MedYa KÝt / 26 Ýnsan Kaynaklarý ve Yönetimi konusunda Türkiye nin ilk dergisi HR DergÝ Human Resources Ýnsan Kaynaklarý ve Yönetim Dergisi olarak amacýmýz, kurulduðumuz günden bu yana deðiþmedi: Türkiye'de

Detaylı

1960'lardan Günümüze Depresyonun Epidemiyolojisi, Tarihsel Bir Bakýþ

1960'lardan Günümüze Depresyonun Epidemiyolojisi, Tarihsel Bir Bakýþ 1960'lardan Günümüze Depresyonun Epidemiyolojisi, Tarihsel Bir Bakýþ Burhanettin Kaya 1, Mine Kaya 2 1 Doç.Dr., Gazi Üniversitesi Týp Fakültesi Psikiyatri Anabilim Dalý, 2 Uz.Dr., Ankara Halk Saðlýðý Müdürlüðü,

Detaylı

Dicle Üniversitesi Öðrencilerinde Madde Kullanýmýný Belirleyen Risk Faktörleri

Dicle Üniversitesi Öðrencilerinde Madde Kullanýmýný Belirleyen Risk Faktörleri ARAÞTIRMA Dicle Üniversitesi Öðrencilerinde Madde Kullanýmýný Belirleyen Risk Faktörleri Murat Yalçýn 1, Altan Eþsizoðlu 2, Hasan Akkoç 3, Aziz Yaþan 4, Faruk Gürgen 5 1 Dr., 4 Yrd.Doç.Dr., 5 Prof.Dr.,

Detaylı

Bir Terörist Saldırı Sonrasında Travma Sonrası Stres Bozukluğu Gelişimini Etkileyen Risk Faktörleri

Bir Terörist Saldırı Sonrasında Travma Sonrası Stres Bozukluğu Gelişimini Etkileyen Risk Faktörleri Türk Psikiyatri Dergisi 2009; 20(2):-26 Bir Terörist Saldırı Sonrasında Travma Sonrası Stres Bozukluğu Gelişimini Etkileyen Risk Faktörleri Dr. Altan EŞSİZOĞLU, Dr. Aziz YAŞAN 2, Dr. İsrafil BÜLBÜL 3,

Detaylı

TÜSAD İnfeksiyon Çalışma Grubu

TÜSAD İnfeksiyon Çalışma Grubu TÜSAD İnfeksiyon Çalışma Grubu Neden Grip Aşısı Yaptırmalıyız? Grip her yýl görülür ve günlük yaþamý etkiler Her yýl trafik kazalarýndan daha fazla insan grip nedeniyle ölmektedir. Özellikle çocuklar,

Detaylı

Sosyal Kaygý Bozukluðu ile Panik Bozukluðu Olgularýnýn Demografik ve Bazý Klinik Özellikler Açýsýndan Karþýlaþtýrýlmasý

Sosyal Kaygý Bozukluðu ile Panik Bozukluðu Olgularýnýn Demografik ve Bazý Klinik Özellikler Açýsýndan Karþýlaþtýrýlmasý Sosyal Kaygý Bozukluðu ile Panik Bozukluðu Olgularýnýn Demografik ve Bazý Klinik Özellikler Açýsýndan Karþýlaþtýrýlmasý Hatice GÜZ*, Nesrin DÝLBAZ** ÖZET Bu çalýþmada sosyal kaygý ve panik bozukluðu olan

Detaylı

TOPLUMSAL SAÐLIK DÜZEYÝNÝN DURUMU: Türkiye Bunu Hak Etmiyor

TOPLUMSAL SAÐLIK DÜZEYÝNÝN DURUMU: Türkiye Bunu Hak Etmiyor TOPLUMSAL SAÐLIK DÜZEYÝNÝN DURUMU: Türkiye Bunu Hak Etmiyor Türkiye'nin insanlarý, mevcut saðlýk düzeyini hak etmiyor. Saðlýk hizmetleri için ayrýlan kaynaklarýn yetersizliði, kamunun önemli oranda saðlýk

Detaylı

Araþtýrma Hazýrlayan: Ebru Kocamanlar Araþtýrma Uzman Yardýmcýsý Gýda Ürünlerinde Ambalajýn Satýn Alma Davranýþýna Etkisi Dünya Ambalaj Örgütü nün açýklamalarýna göre dünyada ambalaj kullanýmýnýn %30 unu

Detaylı

Larson'un 1960'larda veciz olarak belirttiði gibi,

Larson'un 1960'larda veciz olarak belirttiði gibi, 5 Prof. Dr. Semih KESKÝL Larson'un 1960'larda veciz olarak belirttiði gibi, yaþlýlarýn acil hastalýklarý diye bir durum yoktur. Bizimde burada söz konusu edeceðimiz yaþlýlar arasýndaki acil týbbi durumlardýr.

Detaylı

Psikiyatri Polikliniðine Baþvuran Bir Grup Yaþlýda Huzurevi ya da Aile ile Kalmanýn Depresyon ve Anksiyete Düzeyine Etkisi

Psikiyatri Polikliniðine Baþvuran Bir Grup Yaþlýda Huzurevi ya da Aile ile Kalmanýn Depresyon ve Anksiyete Düzeyine Etkisi ARAÞTIRMA Psikiyatri Polikliniðine Baþvuran Bir Grup Yaþlýda Huzurevi ya da Aile ile Kalmanýn Depresyon ve Anksiyete Düzeyine Etkisi The Effect of Living with Family or Staying at Nursing Home on Depression

Detaylı

İstanbul daki Bombalama Eylemlerinin Erişkin ve Ergenlerdeki Travmatik Stres Etkileri

İstanbul daki Bombalama Eylemlerinin Erişkin ve Ergenlerdeki Travmatik Stres Etkileri Türk Psikoloji Dergisi, Haziran 2008, 23 (61), 63-71 İstanbul daki Bombalama Eylemlerinin Erişkin ve Ergenlerdeki Travmatik Stres Etkileri A. Tamer Aker Ebru Sorgun Özlem Mestçioğlu Kocaeli Üniversitesi

Detaylı

Psoriazis vulgarisli hastalarda kişilik özellikleri ve yaygın psikiyatrik tablolar

Psoriazis vulgarisli hastalarda kişilik özellikleri ve yaygın psikiyatrik tablolar Psoriazis vulgarisli hastalarda kişilik özellikleri ve yaygın psikiyatrik tablolar Emine Çölgeçen 1, Ali İrfan Gül 2, Kemal Özyurt 3, Murat Borlu 4 1 Bozok Üniversitesi Tıp Fakültesi, Dermatoloji Ana Bilim

Detaylı

Araştırma Makalesi / Research Article

Araştırma Makalesi / Research Article Araştırma Makalesi / Research Article Doi: 10.4274/npa.y6510 Nöropsikiyatri Arflivi 2014; 51: 23-29 Archives of Neuropsychiatry 2014; 51:23-29 23 Endüstriyel Bir Patlama Sonrasında Akut Stres Bozukluğu

Detaylı

Mersin Ýlinde Hassas Bölgelerde Gürültü Düzeylerinin 1998-2002 Yýllarý Arasýndaki Deðiþiminin Araþtýrýlmasý

Mersin Ýlinde Hassas Bölgelerde Gürültü Düzeylerinin 1998-2002 Yýllarý Arasýndaki Deðiþiminin Araþtýrýlmasý Mersin Ýlinde Hassas Bölgelerde Gürültü Düzeylerinin 1998-2002 Yýllarý Arasýndaki Deðiþiminin Araþtýrýlmasý Ekoloji Cilt: 13 Sayý: 49 25-30, 2003 Halil KUMBUR, Havva Duygu ÖZSOY, Zafer ÖZER Mersin Üniversitesi

Detaylı

Yineleyici ve Tek Dönem Major Depresif Bozukluðu Olan Hastalarýn Kiþilik ve Affektif Mizaç Özellikleri

Yineleyici ve Tek Dönem Major Depresif Bozukluðu Olan Hastalarýn Kiþilik ve Affektif Mizaç Özellikleri ARAÞTIRMA Yineleyici ve Tek Dönem Major Depresif Bozukluðu Olan Hastalarýn Kiþilik ve Affektif Mizaç Özellikleri Selçuk Aslan 1, Esra Yancar Demir 2 1 Doç.Dr., Gazi Üniversitesi Týp Fakültesi Psikiyatri

Detaylı

HACETTEPE ÜNİVERSİTESİ EDEBİYAT FAKÜLTESİ PSİKOLOJİ BÖLÜMÜ

HACETTEPE ÜNİVERSİTESİ EDEBİYAT FAKÜLTESİ PSİKOLOJİ BÖLÜMÜ Dr. Hayal Yavuz Güzel ÖZGEÇMİŞ E-Posta : hyguzel@hacettepe.edu.tr Telefon : +90 (312) 7805336 Adres : Hacettepe Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Psikoloji Bölümü 06800, Beytepe Ankara Eğitim Mezuniyet Tarihi

Detaylı

29 Fizik Tedavi Alan Hastalarýn Yaþam Kalitesinin Deðerlendirilmesi Assessment For Quality Of Life Of Patients Receiving Physical Therapy 1 Yrd.Doç. Dr.Birsen ALTAY 2 Yrd.Doç. Dr. H.Demet GÖNENER 1 Hemþ.

Detaylı

Deprem Sonrasında Bireylerin Anksiyete Düzeyleri ve Etkileyen Faktörler: Elazığ Merkezli Bir Ön Çalışma

Deprem Sonrasında Bireylerin Anksiyete Düzeyleri ve Etkileyen Faktörler: Elazığ Merkezli Bir Ön Çalışma Klinik Araştırma www.firattipdergisi.com Deprem Sonrasında Bireylerin Anksiyete Düzeyleri ve Etkileyen Faktörler: Elazığ Merkezli Bir Ön Çalışma Rabia BİLİCİ a1, Evren TUFAN 2, Levent TURHAN 1, Görkem

Detaylı

Firmamýz mühendisliðinde imalatýný yaptýðýmýz endüstriyel tip mikro dozaj sistemleri ile Kimya,Maden,Gýda... gibi sektörlerde kullanýlan hafif, orta

Firmamýz mühendisliðinde imalatýný yaptýðýmýz endüstriyel tip mikro dozaj sistemleri ile Kimya,Maden,Gýda... gibi sektörlerde kullanýlan hafif, orta Mikro Dozaj Firmamýz mühendisliðinde imalatýný yaptýðýmýz endüstriyel tip mikro dozaj sistemleri ile Kimya,Maden,Gýda... gibi sektörlerde kullanýlan hafif, orta ve aðýr hizmet tipi modellerimizle Türk

Detaylı

ÝÞÇÝ SAÐLIÐI VE ÝÞ GÜVENLÝÐÝ PROJESÝ

ÝÞÇÝ SAÐLIÐI VE ÝÞ GÜVENLÝÐÝ PROJESÝ ÝÞÇÝ SAÐLIÐI VE ÝÞ GÜVENLÝÐÝ PROJESÝ EÐÝTÝM SEMÝNERÝ RESÝMLERÝ Çimento Ýþveren Dergisi Özel Eki Mart 2003, Cilt 17, Sayý 2 çimento iþveren dergisinin ekidir Ýþçi Saðlýðý ve Ýþ Güvenliði Projesi Sendikamýz

Detaylı

Subklinik Hipotiroidili Hastalarda Tiroid Replasman Tedavisinin Anksiyete ve Depresyon Düzeylerine Etkisi

Subklinik Hipotiroidili Hastalarda Tiroid Replasman Tedavisinin Anksiyete ve Depresyon Düzeylerine Etkisi ARAÞTIRMA Subklinik Hipotiroidili Hastalarda Tiroid Replasman Tedavisinin Anksiyete ve Depresyon Düzeylerine Etkisi Yalçýn M. Yarpuz 1, Ümit Aydoðan 2, Oktay Sarý 1, Aydoðan Aydoðdu 3, Gökhan Üçkaya 4,

Detaylı

Mart 2010 Otel Piyasasý Antalya Ýstanbul Gayrimenkul Deðerleme ve Danýþmanlýk A.Þ. Büyükdere Cad. Kervan Geçmez Sok. No:5 K:2 Mecidiyeköy Ýstanbul - Türkiye Tel: +90.212.273.15.16 Faks: +90.212.355.07.28

Detaylı

Açıklama 2008 2009. Araştırmacı: YOK. Danışman: YOK. Konuşmacı: YOK

Açıklama 2008 2009. Araştırmacı: YOK. Danışman: YOK. Konuşmacı: YOK Açıklama 2008 2009 Araştırmacı: YOK Danışman: YOK Konuşmacı: YOK SİLAHLI ÇATIŞMA İLE İLİŞKİLİ TRAVMA SONRASI STRES BOZUKLUĞUNDA DİĞER BİYOLOJİK TEDAVİ SEÇENEKLERİ Dr. Cemil ÇELİK Sunumun hedefleri Silahlı

Detaylı

YENÝ YAYINLARDAN ÖZETLER

YENÝ YAYINLARDAN ÖZETLER YENÝ YAYINLARDAN ÖZETLER Kistik Fibrozisli Çocuk ve Ergenlerde Psikopatoloji ve Tedavi Uyumu White T, Miller J, Smith GL ve ark. (2008) Adherence and psychopathology in children and adolescents with cystic

Detaylı

Bariatrik cerrahi amacıyla başvuran hastaların depresyon, benlik saygısı ve yeme bozuklukları açısından değerlendirilmesi

Bariatrik cerrahi amacıyla başvuran hastaların depresyon, benlik saygısı ve yeme bozuklukları açısından değerlendirilmesi Bariatrik cerrahi amacıyla başvuran hastaların depresyon, benlik saygısı ve yeme bozuklukları açısından değerlendirilmesi Selçuk Özdin 1, Aytül Karabekiroğlu 2, Arzu Alptekin Aker 2, Recep Bolat 2, Servet

Detaylı

EGZERSiziN DEPRESYON TEDAVisiNDEKi YERi VE ETKiLERi

EGZERSiziN DEPRESYON TEDAVisiNDEKi YERi VE ETKiLERi Spor Bilimleri Dergisi Hacettepe 1. ofsport Sciences 2004, 15 (1),49-64 Dave/li Derleme EGZERSiziN DEPRESYON TEDAVisiNDEKi YERi VE ETKiLERi Ziya KORUÇ, Perlearı BAYAR Hacettepe Üniversitesi Spor Bilimleri

Detaylı

Malatya Ýlinde 2005 Yýlýnda Ýntihar Giriþiminde Bulunan Bireylerde Klinik ve Sosyodemografik Özellikler

Malatya Ýlinde 2005 Yýlýnda Ýntihar Giriþiminde Bulunan Bireylerde Klinik ve Sosyodemografik Özellikler ARAÞTIRMA Malatya Ýlinde 2005 Yýlýnda Ýntihar Giriþiminde Bulunan Bireylerde Klinik ve Sosyodemografik Özellikler Socio-Demographic Characteristics of Suicidal Individuals Hayriye Dilek Yalvaç 1, Burhanettin

Detaylı

Van Ýl Merkezi Lise Son Sýnýf Öðrencilerinde Obsesif Kompulsif Bozukluk Yaygýnlýðý

Van Ýl Merkezi Lise Son Sýnýf Öðrencilerinde Obsesif Kompulsif Bozukluk Yaygýnlýðý ARAÞTIRMA Van Ýl Merkezi Lise Son Sýnýf Öðrencilerinde Obsesif Kompulsif Bozukluk Yaygýnlýðý Prevalance of Obsessive-Compulsive Disorder in High School Students in Van, Turkey Yavuz Selvi 1, Lütfullah

Detaylı

Psikiyatri Hastalarýnda Týp Dýþý Çare Arama Davranýþý: Türkiye'de ve Almanya'da Yaþayan Türkler Arasýnda Karþýlaþtýrmalý Bir Ön Çalýþma

Psikiyatri Hastalarýnda Týp Dýþý Çare Arama Davranýþý: Türkiye'de ve Almanya'da Yaþayan Türkler Arasýnda Karþýlaþtýrmalý Bir Ön Çalýþma ARAÞTIRMA Psikiyatri Hastalarýnda Týp Dýþý Çare Arama Davranýþý: Türkiye'de ve Almanya'da Yaþayan Türkler Arasýnda Karþýlaþtýrmalý Bir Ön Çalýþma Hüseyin Güleç 1, Ayhan Yavuz 2, Murat Topbaþ 3, Ýsmail

Detaylı

VAN DEPREMİ SONRASINDA TRAVMA SONRASI STRES BOZUKLUĞU BELİRTİLERİNİN PSİKOLOJİK DAYANIKLILIK İLE İLİŞKİSİ

VAN DEPREMİ SONRASINDA TRAVMA SONRASI STRES BOZUKLUĞU BELİRTİLERİNİN PSİKOLOJİK DAYANIKLILIK İLE İLİŞKİSİ Kriz Dergisi 21 (1-2-3): 25-32 VAN DEPREMİ SONRASINDA TRAVMA SONRASI STRES BOZUKLUĞU BELİRTİLERİNİN PSİKOLOJİK DAYANIKLILIK İLE İLİŞKİSİ Direnç Sakarya* Cengiz Güneş** ÖZET: Psikolojik dayanıklılık (PD),

Detaylı

Kanguru Matematik Türkiye 2015

Kanguru Matematik Türkiye 2015 3 puanlýk sorular 1. Aþaðýdaki þekillerden hangisi bu dört þeklin hepsinde yoktur? A) B) C) D) 2. Yandaki resimde kaç üçgen vardýr? A) 7 B) 6 C) 5 D) 4 3. Yan taraftaki þekildeki yapboz evin eksik parçasýný

Detaylı

DEHB Tanýlý Çocuklarýn Ebeveynlerinde DEHB Oraný

DEHB Tanýlý Çocuklarýn Ebeveynlerinde DEHB Oraný ARAÞTIRMA DEHB Tanýlý Çocuklarýn Ebeveynlerinde DEHB Oraný Hüner Aydýn 1, Rasim Somer Diler 2, Ebru Yurdagül 1, Þükrü Uðuz 3, Gülþah Þeydaoðlu 4 1 Dr., 3 Yrd.Doç.Dr., 4 Uz.Dr., Çukurova Üniversitesi Týp

Detaylı

Yatan hastalarýn anksiyete ve depresyon düzeyleri ve iliþkili faktörlerin incelenmesi

Yatan hastalarýn anksiyete ve depresyon düzeyleri ve iliþkili faktörlerin incelenmesi ARAÞTIRMA 1 Yatan hastalarýn anksiyete ve depresyon düzeyleri ve iliþkili faktörlerin incelenmesi Fahriye Oflaz, Huriye Varol GATA Hemþirelik Yüksek Okulu 06010 Etlik-Ankara Özet Amaç: Bu çalýþmanýn amacý

Detaylı

Çocuk Psikiyatri Hastalarýnda Yatýþ Süresine Etki Eden Faktörler

Çocuk Psikiyatri Hastalarýnda Yatýþ Süresine Etki Eden Faktörler ARAÞTIRMA Çocuk Psikiyatri Hastalarýnda Yatýþ Süresine Etki Eden Faktörler Factors Effecting Length of Stay in Child Psychiatry Hospital Setting Miraç Barýþ Usta 1, Emre Ürer 1, Armaðan Aral 1, Gökçe Nur

Detaylı

Dr. Sarp Üner*, Dr. Þevkat Bahar Özvarýþ**, Sevgi Turan***, Umut Arýöz***, Dr. Orhan Odabaþý****, Dr. Melih Elçin****, Dr. Ýskender Sayek***** Giriþ

Dr. Sarp Üner*, Dr. Þevkat Bahar Özvarýþ**, Sevgi Turan***, Umut Arýöz***, Dr. Orhan Odabaþý****, Dr. Melih Elçin****, Dr. Ýskender Sayek***** Giriþ Ankara'da Birinci Basamak Saðlýk Kurumlarýnda Çalýþan Hekimlerin Sunulan Hizmetlere Ýliþkin Öz Deðerlendirmeleri The Self -Evaluation of Health Services by Physicians Working in Primary Health Care Units

Detaylı

2 - Konuþmayý Yazýya Dökme

2 - Konuþmayý Yazýya Dökme - 1 8 Konuþmayý Yazýya Dökme El yazýnýn yerini alacak bir aygýt düþü XIX. yüzyýlý boyunca çok kiþiyi meþgul etmiþtir. Deðiþik tasarým örnekleri görülmekle beraber, daktilo dediðimiz aygýtýn satýlabilir

Detaylı

Cinsel Ýstismar Maðduru Bir Grup Çocuk ve Ergende TSSB Belirtileri ve WISC-R Puanlarý Arasýndaki Ýliþki: Bir Ön Çalýþma

Cinsel Ýstismar Maðduru Bir Grup Çocuk ve Ergende TSSB Belirtileri ve WISC-R Puanlarý Arasýndaki Ýliþki: Bir Ön Çalýþma ARAÞTIRMA Cinsel Ýstismar Maðduru Bir Grup Çocuk ve Ergende TSSB Belirtileri ve WISC-R Puanlarý Arasýndaki Ýliþki: Bir Ön Çalýþma The Relationship Between PTSD Symptoms and WISC-R Scores in a Group of

Detaylı

Hemodiyaliz ve Periton Diyalizi Uygulanan Hastalarda Psikiyatrik Bozukluklar, Algýlanan Sosyal Destek ve Yaþam Kalitesi Düzeylerinin Karþýlaþtýrýlmasý

Hemodiyaliz ve Periton Diyalizi Uygulanan Hastalarda Psikiyatrik Bozukluklar, Algýlanan Sosyal Destek ve Yaþam Kalitesi Düzeylerinin Karþýlaþtýrýlmasý ARAÞTIRMA Hemodiyaliz ve Periton Diyalizi Uygulanan Hastalarda Psikiyatrik Bozukluklar, Algýlanan Sosyal Destek ve Yaþam Kalitesi Düzeylerinin Karþýlaþtýrýlmasý The Comparison of Psychiatric Disorders,

Detaylı

TEMÝZLÝK ÝÞÝNDE ÇALIÞAN KÝÞÝLERÝN TEMÝZLÝK VE SAÐLIK DAVRANIÞLARININ DEÐERLENDÝRÝLMESÝ

TEMÝZLÝK ÝÞÝNDE ÇALIÞAN KÝÞÝLERÝN TEMÝZLÝK VE SAÐLIK DAVRANIÞLARININ DEÐERLENDÝRÝLMESÝ ARAÞTIRMALAR (Research Reports) TEMÝZLÝK ÝÞÝNDE ÇALIÞAN KÝÞÝLERÝN TEMÝZLÝK VE SAÐLIK DAVRANIÞLARININ DEÐERLENDÝRÝLMESÝ The evaluation of hygiene and health attitudes of cleaning workers Elçin Balcý 1,

Detaylı

Erciyes Üniversitesi Öðrencilerinde Sigara Ýçme Durumunun 1985 2005 Yýllarý Arasýndaki Deðiþimi

Erciyes Üniversitesi Öðrencilerinde Sigara Ýçme Durumunun 1985 2005 Yýllarý Arasýndaki Deðiþimi ARAÞTIRMALAR (Research Reports) Erciyes Üniversitesi Öðrencilerinde Sigara Ýçme Durumunun 1985 2005 Yýllarý Arasýndaki Deðiþimi Change of Smoking Prevalence among Erciyes University Students between 1985

Detaylı

Gelir Vergisi Kesintisi

Gelir Vergisi Kesintisi 2009-16 Gelir Vergisi Kesintisi Ýstanbul, 12 Mart 2009 Sirküler Sirküler Numarasý : Elit - 2009/16 Gelir Vergisi Kesintisi 1. Gelir Vergisi Kanunu Uyarýnca Kesinti Yapmak Zorunda Olanlar: Gelir Vergisi

Detaylı

Bakým sigortasý - Sizin için bilgiler. Türkischsprachige Informationen zur Pflegeversicherung. Freie Hansestadt Bremen.

Bakým sigortasý - Sizin için bilgiler. Türkischsprachige Informationen zur Pflegeversicherung. Freie Hansestadt Bremen. Gesundheitsamt Freie Hansestadt Bremen Sozialmedizinischer Dienst für Erwachsene Bakým sigortasý - Sizin için bilgiler Türkischsprachige Informationen zur Pflegeversicherung Yardýma ve bakýma muhtaç duruma

Detaylı

Türk Tabipleri Birliði Yöneticilerinde Sigara Ýçme Alýþkanlýðý

Türk Tabipleri Birliði Yöneticilerinde Sigara Ýçme Alýþkanlýðý Türk Tabipleri Birliði Yöneticilerinde Sigara Ýçme Alýþkanlýðý Tobacco Smoking Among the Executives of the Turkish Medical Association Dr. Özen Aþut*, Dr. Sibel Kalaça** Özet Sigara içme alýþkanlýðý; yaygýnlýðý

Detaylı

0 KLÝNÝK ARAÞTIRMA Romatolojik Sorunu Olan Hastalarda Yaþam Kalitesi ve Bazý Semptomlarla Ýliþkisi Quality Of Life Patients With Rheumatologic Problems And Its Correlates With Some Symptoms Arþ.Gör. Seda

Detaylı

Týp Fakültesi öðrencilerinin Anatomi dersi sýnavlarýndaki sistemlere göre baþarý düzeylerinin deðerlendirilmesi

Týp Fakültesi öðrencilerinin Anatomi dersi sýnavlarýndaki sistemlere göre baþarý düzeylerinin deðerlendirilmesi 1 Özet Týp Fakültesi öðrencilerinin Anatomi dersi sýnavlarýndaki sistemlere göre baþarý düzeylerinin deðerlendirilmesi Mehmet Ali MALAS, Osman SULAK, Bahadýr ÜNGÖR, Esra ÇETÝN, Soner ALBAY Süleyman Demirel

Detaylı

Bir Anadolu Þehrinde Psikiyatri Kliniðine Baþvuran Hastalarýn Hastalýk Açýklama ve Çare Arama Davranýþlarý

Bir Anadolu Þehrinde Psikiyatri Kliniðine Baþvuran Hastalarýn Hastalýk Açýklama ve Çare Arama Davranýþlarý ARAÞTIRMA Bir Anadolu Þehrinde Psikiyatri Kliniðine Baþvuran Hastalarýn Hastalýk Açýklama ve Çare Arama Davranýþlarý Patients' Who Admitted to Psychiatry Clinic in a Anatolian City Explanation Models for

Detaylı

2006 cilt 15 sayý 10 179

2006 cilt 15 sayý 10 179 Ankara'da Bir Lisenin 9 ve 10. Sýnýf Öðrencilerinin Kiþisel Hijyen Konusunda Davranýþlarýnýn Belirlenmesi Determination of the Behaviours of Ninth and Tenth Grade High School Students About Personal Hygiene

Detaylı

Kahta Devlet Hastanesi Psikiyatri Kliniðinde Yatan Hastalarýn Sosyodemografik ve Klinik Özellikleri

Kahta Devlet Hastanesi Psikiyatri Kliniðinde Yatan Hastalarýn Sosyodemografik ve Klinik Özellikleri ARAÞTIRMA Kahta Devlet Hastanesi Psikiyatri Kliniðinde Yatan Hastalarýn Sosyodemografik ve Klinik Özellikleri Sociodemographic and Clinical Characteristics of Patients in The Kahta State Hospital Psychiatry

Detaylı

Huzurevindeki Yaþlýlarda Depresyon Sýklýðý ve Ýliþkili Risk Etmenleri

Huzurevindeki Yaþlýlarda Depresyon Sýklýðý ve Ýliþkili Risk Etmenleri ARAÞTIRMA Huzurevindeki Yaþlýlarda Depresyon Sýklýðý ve Ýliþkili Risk Etmenleri Gülfizar Sözeri Varma 1, Nalan Kalkan Oðuzhanoðlu 2, Tarkan Amuk 3, Figen Ateþçi 2 1 Uz.Dr., 2 Prof.Dr., 4 Doç.Dr., Pamukkale

Detaylı

Kayseri Ýl Merkezinde Bir Saðlýk Ocaðýna Baþvuran Diyabetik Hastalarda Metabolik Kontrol Durumu ve Eþlik Eden Faktörler

Kayseri Ýl Merkezinde Bir Saðlýk Ocaðýna Baþvuran Diyabetik Hastalarda Metabolik Kontrol Durumu ve Eþlik Eden Faktörler ARAÞTIRMALAR (Research Reports) Kayseri Ýl Merkezinde Bir Saðlýk Ocaðýna Baþvuran Diyabetik Hastalarda Metabolik Kontrol Durumu ve Eþlik Eden Faktörler Metabolic Regulation and Related Factors in Diabetic

Detaylı

Rapor edilen iðne batma yaralanmalarýnýn %56 sý güvenlikli ürünler kullanýlarak önlenebilir den fazla patojen bulaþabilir.

Rapor edilen iðne batma yaralanmalarýnýn %56 sý güvenlikli ürünler kullanýlarak önlenebilir den fazla patojen bulaþabilir. Rapor edilen iðne batma yaralanmalarýnýn %56 sý güvenlikli ürünler kullanýlarak önlenebilir. 7 20 den fazla patojen bulaþabilir. 8 En büyük tehlike Hepatit B, Hepatit C ve HIV dir. Yaralananlarýn %40 ý

Detaylı

Depresyon Tanýsý Almýþ Hastalarda Ölüm Kaygýsýnýn Araþtýrýlmasý

Depresyon Tanýsý Almýþ Hastalarda Ölüm Kaygýsýnýn Araþtýrýlmasý ARAÞTIRMA Depresyon Tanýsý Almýþ Hastalarda Ölüm Kaygýsýnýn Araþtýrýlmasý Investigation of Death Anxiety Among Depressive Patients Nilgün Öngider 1, Suna Özýþýk Eyüpoðlu 2 1 Psk.Dr., P.S. Yaþam Özel Aile

Detaylı

Depremzedelerde Ruh Sağlığı Hizme Kullanımı: 1999 Depremlerinin Sonuçları

Depremzedelerde Ruh Sağlığı Hizme Kullanımı: 1999 Depremlerinin Sonuçları Türk Psikiyatri Dergisi 2008; 19(2):113-123 Depremzedelerde Ruh Sağlığı Hizme Kullanımı: 1999 Depremlerinin Sonuçları Dr. Cengiz KILIÇ 1 Özet / Abstract Amaç: Ruhsal travmalardan sonra görülen ruhsal hastalıklar

Detaylı

Alkol/Madde Baðýmlýlarýnda Özkýyým Giriþimi Öyküsünün Klinik Belirtilerle Ýliþkisi

Alkol/Madde Baðýmlýlarýnda Özkýyým Giriþimi Öyküsünün Klinik Belirtilerle Ýliþkisi Alkol/Madde Baðýmlýlarýnda Özkýyým Giriþimi Öyküsünün Klinik Belirtilerle Ýliþkisi E. Cüneyt EVREN*, Sacide ÜSTÜNSOY*, Suat CAN*, Cengiz BAÞOÐLU**, Duran ÇAKMAK*** ÖZET Bu çalýþmada yatarak tedavi gören

Detaylı

Ne Zaman Travmatik Yas Tanýsý Konur? Ne Zaman Tedavi Baþlar?

Ne Zaman Travmatik Yas Tanýsý Konur? Ne Zaman Tedavi Baþlar? OLGU SERÝSÝ Ne Zaman Travmatik Yas Tanýsý Konur? Ne Zaman Tedavi Baþlar? Ufuk Sezgin 1, Þahika Yüksel 1, Zerrin Topçu 2, Aysun Genç Diþcigil 3 1 Doç. Dr., Prof. Dr., Ýstanbul Üniversitesi Ýstanbul Týp

Detaylı

Kayseri Ýl Merkezinde Görev Yapan Öðretmenlerde Þiþmanlýk Prevalansý

Kayseri Ýl Merkezinde Görev Yapan Öðretmenlerde Þiþmanlýk Prevalansý ARAÞTIRMALAR (Research Reports) Kayseri Ýl Merkezinde Görev Yapan Öðretmenlerde Þiþmanlýk Prevalansý Prevalence of Obesity Among Teachers Employed Within City Town of Kayseri Provinence Mualla Aykut Professor

Detaylı

Kocaeli - Ruhsal Travma Kısa Tarama Ölçeği nin (Kocaeli - Kısa) Geçerliği

Kocaeli - Ruhsal Travma Kısa Tarama Ölçeği nin (Kocaeli - Kısa) Geçerliği Kocaeli - Ruhsal Travma Kısa Tarama Ölçeği nin (Kocaeli - Kısa) Geçerliği A. Tamer AKER *, Onur HAMZAOĞLU **, Şükriye BOŞGELMEZ *** ÖZET Amaç: Bu çalışmada Travma Sonrası Stres Bozukluğu (TSSB) nu toplum

Detaylı

Sunuþ. Türk Tabipleri Birliði Merkez Konseyi

Sunuþ. Türk Tabipleri Birliði Merkez Konseyi Sunuþ Bu kitap Uluslararasý Çalýþma Örgütü nün Barefoot Research adlý yayýnýnýn Türkçe çevirisidir. Çýplak ayak kavramý Türkçe de sýk kullanýlmadýðý için okuyucuya yabancý gelebilir. Çýplak Ayaklý Araþtýrma

Detaylı

Bipolar Bozukluk Baþlangýç Yaþýnýn Klinik ve Gidiþ Özellikleriyle Ýliþkisi

Bipolar Bozukluk Baþlangýç Yaþýnýn Klinik ve Gidiþ Özellikleriyle Ýliþkisi ARAÞTIRMA Bipolar Bozukluk Baþlangýç Yaþýnýn Klinik ve Gidiþ Özellikleriyle Ýliþkisi Recep Tütüncü 1, Sibel Örsel 2, M.Haluk Özbay 2 1 Uz.Dr., 2 Doç.Dr., Dýþkapý Eðitim ve Araþtýrma Hastanesi Psikiyatri

Detaylı

Agorofobisi Olmayan Panik Bozukluk Hastalarýnda Eþlik Eden Sosyal Fobik Semptomlarýn ve Sosyodemografik Deðiþkenlerin Ýncelenmesi

Agorofobisi Olmayan Panik Bozukluk Hastalarýnda Eþlik Eden Sosyal Fobik Semptomlarýn ve Sosyodemografik Deðiþkenlerin Ýncelenmesi ARAÞTIRMA Agorofobisi Olmayan Panik Bozukluk Hastalarýnda Eþlik Eden Sosyal Fobik Semptomlarýn ve Sosyodemografik Deðiþkenlerin Ýncelenmesi The Examination of the Social Anxiety Symptoms and Sociodemographic

Detaylı

Depresif Bozukluklarda Risk Etkenleri

Depresif Bozukluklarda Risk Etkenleri Depresif Bozukluklarda Risk Etkenleri Süheyla ÜNAL*, Levent KÜEY**, Cengiz GÜLEÇ***, Mehmet BEKAROÐLU***, Yunus Emre EVLÝCE****, Selçuk KIRLI***** ÖZET * Prof. Dr., Ýnönü Üniversitesi Týp Fakültesi Psikiyatri

Detaylı

ERHAN KAMIŞLI H.Ö. SABANCI HOLDİNG ÇİMENTO GRUP BAŞKANI OLDU.

ERHAN KAMIŞLI H.Ö. SABANCI HOLDİNG ÇİMENTO GRUP BAŞKANI OLDU. ERHAN KAMIŞLI H.Ö. SABANCI HOLDİNG ÇİMENTO GRUP BAŞKANI OLDU. Sendikamýz Yönetim Kurulu Üyesi Erhan KAMIÞLI, 28 Mart 2001 tarihi itibariyle H.Ö. Sabancý Holding Çimento Grubu Baþkanlýðý'na atanmýþtýr.

Detaylı

Sýnav Kaygýsý ve Ýliþkili Psikiyatrik Belirtiler

Sýnav Kaygýsý ve Ýliþkili Psikiyatrik Belirtiler ARAÞTIRMA Sýnav Kaygýsý ve Ýliþkili Psikiyatrik Belirtiler Test Anxiety and Related Psychiatric Symptoms Önder Kavakcý 1, Ayþegül Selcen Güler 2, Selma Çetinkaya 3 1 Yrd.Doç.Dr., Cumhuriyet Üniversitesi

Detaylı

DÜ ÜK GEL R. Kötü konut ko ulları. Kötü çevre ko ulları Sa lıksız içme suyu Sa lıksız tuvalet Kapalı ortam hava kirlenmesi.

DÜ ÜK GEL R. Kötü konut ko ulları. Kötü çevre ko ulları Sa lıksız içme suyu Sa lıksız tuvalet Kapalı ortam hava kirlenmesi. Çocuk Saðlýðý ve Hastalýklarý Dergisi 2003; 46: 251-260 Yorum Yoksulluk ve çocuklar üzerine etkileri Þükrü Hatun 1, Nilay Etiler 2, Erdem Gönüllü 3 Kocaeli Üniversitesi Týp Fakültesi 1 Pediatri Profesörü,

Detaylı

Dr. Sevim Buzlu*, Nihal Bostancý**, Derya Özbaþ***, Sevil Yýlmaz****

Dr. Sevim Buzlu*, Nihal Bostancý**, Derya Özbaþ***, Sevil Yýlmaz**** Ýstanbul'da Bir Saðlýk Ocaðýna Baþvuran Kadýnlarýn Genel Saðlýk Anketine Göre Ruhsal Durumlarýnýn Deðerlendirilmesi Assessment of the Psychological Status of Women Who Applied to a Primary Care Unit in

Detaylı

Marmara Depreminden Etkilenen Ýki Ayrý Bölgede Ergenlerde Depresyon, Kaygý ve Davranýþ #

Marmara Depreminden Etkilenen Ýki Ayrý Bölgede Ergenlerde Depresyon, Kaygý ve Davranýþ # Marmara Depreminden Etkilenen Ýki Ayrý Bölgede Ergenlerde Depresyon, Kaygý ve Davranýþ # Osman SABUNCUOÐLU*, Ahmet ÇEVÝKASLAN**, Meral BERKEM*** ÖZET Bu çalýþmanýn amacý Marmara depreminden sonra Gölcük

Detaylı

Güneydoğu gazilerinde travma sonrası stres bozukluğu geliģimi

Güneydoğu gazilerinde travma sonrası stres bozukluğu geliģimi Güloğlu ve Karaırmak 237 AraĢtırma / Original article Güneydoğu gazilerinde travma sonrası stres bozukluğu geliģimi Berna GÜLOĞLU, 1 Özlem KARAIRMAK 2 ÖZET Amaç: Terör gibi insan eliyle, istemli olarak

Detaylı

Kadýnlarýn Pap smear yaptýrma durumlarý ile bunu etkileyen faktörlerin belirlenmesi

Kadýnlarýn Pap smear yaptýrma durumlarý ile bunu etkileyen faktörlerin belirlenmesi Gülhane Týp Dergisi 2006; 48: 25-29 Gülhane Askeri Týp Akademisi 2006 ARAÞTIRMA Kadýnlarýn Pap smear yaptýrma durumlarý ile bunu etkileyen faktörlerin belirlenmesi Aygül Akyüz (*), Gülten Güvenç (*), Tülay

Detaylı

Sosyal Fobinin Diðer Psikiyatrik Hastalýklarla Birlikteliði

Sosyal Fobinin Diðer Psikiyatrik Hastalýklarla Birlikteliði Sosyal Fobinin Diðer Psikiyatrik Hastalýklarla Birlikteliði Metin TURAN*, Ali S ÇÝLLÝ**, Rüstem AÞKIN***, Hasan HERKEN # *, Nazmiye KAYA***, Rahim KUCUR # ** ÖZET Bu çalýþmada psikiyatri polikliniðine

Detaylı

KANSER HASTALARINDA ANKSİYETE VE DEPRESYON BELİRTİLERİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ UZMANLIK TEZİ. Dr. Levent ŞAHİN

KANSER HASTALARINDA ANKSİYETE VE DEPRESYON BELİRTİLERİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ UZMANLIK TEZİ. Dr. Levent ŞAHİN T.C. SAĞLIK BAKANLIĞI İZMİR KATİP ÇELEBİ ÜNİVERSİTESİ ATATÜRK EĞİTİM VE ARAŞTIRMA HASTANESİ AİLE HEKİMLİĞİ KLİNİĞİ KANSER HASTALARINDA ANKSİYETE VE DEPRESYON BELİRTİLERİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ UZMANLIK TEZİ

Detaylı

Diyabetik hastalarda retinopati sýklýðý ve risk faktörleri

Diyabetik hastalarda retinopati sýklýðý ve risk faktörleri Gülhane Týp Dergisi 2005; 47: 164-174 Gülhane Askeri Týp Akademisi 2005 ARAÞTIRMA Diyabetik hastalarda retinopati sýklýðý ve risk faktörleri Ahmet Taþ (*), M.Zeki Bayraktar (**), Üzeyir rdem (**), Güngör

Detaylı

Dövize Endeksli Kredilerde KKDF

Dövize Endeksli Kredilerde KKDF 2009-10 Dövize Endeksli Kredilerde KKDF Ýstanbul, 12 Mart 2009 Sirküler Sirküler Numarasý : Elit - 2009/10 Dövize Endeksli Kredilerde KKDF 1. Genel Açýklamalar: 88/12944 sayýlý Kararnameye iliþkin olarak

Detaylı

Bel ve Boyun Aðrýsý Hastalarýnda Anksiyete, Depresyon ve Yaþam Kalitesi #

Bel ve Boyun Aðrýsý Hastalarýnda Anksiyete, Depresyon ve Yaþam Kalitesi # Bel ve Boyun Aðrýsý Hastalarýnda Anksiyete, Depresyon ve Yaþam Kalitesi # Kemal YAZICI*, Þenel TOT*, Ali BÝÇER**, Aylin YAZICI*, Visal BUTURAK*** ÖZET Bu çalýþmada bel ve boyun aðrýsý olan hastalarda anksiyete

Detaylı

GATA Eðitim ve Araþtýrma Hastanesi'ne 2002-2004 yýllarý arasýnda viral hepatit nedenli yatýþlarýn sýklýðý ve daðýlýmý

GATA Eðitim ve Araþtýrma Hastanesi'ne 2002-2004 yýllarý arasýnda viral hepatit nedenli yatýþlarýn sýklýðý ve daðýlýmý Gülhane Týp Dergisi 2006; 48: 125-131 Gülhane Askeri Týp Akademisi 2006 ARAÞTIRMA GATA Eðitim ve Araþtýrma Hastanesi'ne 2002-2004 yýllarý arasýnda viral hepatit nedenli yatýþlarýn sýklýðý ve Türker Türker

Detaylı

TERÖR OLAYLARI SONRASINDA PSİKOSOSYAL DESTEK HİZMETLERİ*

TERÖR OLAYLARI SONRASINDA PSİKOSOSYAL DESTEK HİZMETLERİ* Kriz Dergisi 18 (1): 45-58 TERÖR OLAYLARI SONRASINDA PSİKOSOSYAL DESTEK HİZMETLERİ* E. Şavur**, S. Arslan Tomas*** ÖZET Psikososyal destek hizmetleri; çok disiplinli yaklaşımla ele alınan birey, aile,

Detaylı

Anksiyete Bozukluðu ve Depresyonun Tanýsal Ýliþkileri

Anksiyete Bozukluðu ve Depresyonun Tanýsal Ýliþkileri Anksiyete Bozukluðu ve Depresyonun Tanýsal Ýliþkileri Hakan Türkçapar Doç. Dr., SSK Ankara Eðitim Hastanesi Psikiyatri Kliniði, Ankara Anksiyete bozukluklarýyla depresyonun belirtileri arasýnda belirgin

Detaylı

Psikiyatrik Bozukluklara Baðlý Engellilik Hali; Üniversite Hastanesi Deneyimi. Disabilites Due to Psychiatric Disorders: Sample Of University Hospital

Psikiyatrik Bozukluklara Baðlý Engellilik Hali; Üniversite Hastanesi Deneyimi. Disabilites Due to Psychiatric Disorders: Sample Of University Hospital ARAÞTIRMA Psikiyatrik Bozukluklara Baðlý Engellilik Hali; Üniversite Hastanesi Deneyimi Disabilites Due to Psychiatric Disorders: Sample Of University Hospital Eda Aslan 1, Nadya Þimþek 2 1 Yard. Doç.

Detaylı

Felakete "Uyum" ve Ruh Saðlýðý

Felakete Uyum ve Ruh Saðlýðý Felakete "Uyum" ve Ruh Saðlýðý Þahika YÜKSEL* Felaket ve gaddarlýk ve gömülmeyi reddeder. Sosyal düzene itiraz etmemenin ve tek tek kurbanlarýn iyileþmesinin ön koþulu felaket, travmatik olaylarý hatýrlatmak

Detaylı

Aile içi fiziksel þiddete maruz kalmýþ evli kadýnlarda klinik özellikler, çiftlerarasý uyum ve cinsel yaþam kalitesi

Aile içi fiziksel þiddete maruz kalmýþ evli kadýnlarda klinik özellikler, çiftlerarasý uyum ve cinsel yaþam kalitesi ARAÞTIRMA Aile içi fiziksel þiddete maruz kalmýþ evli kadýnlarda klinik özellikler, çiftlerarasý uyum ve cinsel yaþam kalitesi Clinical characteristics, adjustment between the couples and the quality of

Detaylı

ÖZGEÇMİŞ. Doçent Uygulamalı (Klinik) Psikoloji Haliç Üniversitesi

ÖZGEÇMİŞ. Doçent Uygulamalı (Klinik) Psikoloji Haliç Üniversitesi ÖZGEÇMİŞ 1. Adı Soyadı: Ebru Şalcıoğlu 2. Doğum Tarihi: 25 Şubat 1974 3. Ünvanı: Prof. Dr. 4. Öğrenim Durumu: Derece Alan Üniversite Yıl Lisans Psikoloji Boğaziçi Üniversitesi 1998 Yüksek Lisans (Klinik)

Detaylı

Ýntihar Giriþimlerinin Ýncelenmesi: Risk Faktörleri ve Takip

Ýntihar Giriþimlerinin Ýncelenmesi: Risk Faktörleri ve Takip ARAÞTIRMA Ýntihar Giriþimlerinin Ýncelenmesi: Risk Faktörleri ve Takip Analyzing Suicide Attempts: Risk Factors and Follow Up Ali Emre Þevik 1, Halil Özcan 2, Emin Uysal 3 1 Uz.Dr., Medicar Hastanesi,

Detaylı

Şizofreni ve Bipolar Duygudurum Bozukluğu Olan Hastalara Bakım Verenin Yükünün Karşılaştırılması

Şizofreni ve Bipolar Duygudurum Bozukluğu Olan Hastalara Bakım Verenin Yükünün Karşılaştırılması Şizofreni ve Bipolar Duygudurum Bozukluğu Olan Hastalara Bakım Verenin Yükünün Karşılaştırılması Suat Yalçın, Sevda Bağ SBÜ Bakırköy Prof. Dr. Mazhar Osman Ruh ve Sinir Hastalıkları EAH, 3.psikiyatri Kliniği,

Detaylı

Çocuk Ýstismarýna Birimler Arasý Yaklaþým: Bir Olgu Sunumu

Çocuk Ýstismarýna Birimler Arasý Yaklaþým: Bir Olgu Sunumu OLGU SUNUMU Çocuk Ýstismarýna Birimler Arasý Yaklaþým: Bir Olgu Sunumu Multidisciplinary Approach to Child Abuse: A Case Report Muhammed Ayaz 1, Ayþe Burcu Ayaz 1 1 Uz.Dr., Sakarya Üniversitesi Týp Fakültesi

Detaylı

Ovacýk Altýn Madeni'ne dava öncesi yargýsýz infaz!

Ovacýk Altýn Madeni'ne dava öncesi yargýsýz infaz! Asýlsýz iddia neden ortaya atýldý? Ovacýk Altýn Madeni'ne dava öncesi yargýsýz infaz! 19 Haziran 2004 tarihinde, Ovacýk Altýn Madeni ile hiçbir ilgisi olmayan Arsenik iddialarý ortaya atýlarak madenimiz

Detaylı

Savaş ve Terör Yaşantılarında Travma Sonrası Stres

Savaş ve Terör Yaşantılarında Travma Sonrası Stres doi:10.5222/otd.2017.114 Derleme Savaş ve Terör Yaşantılarında Travma Sonrası Stres Vedat Şar Koç Üniversitesi Tıp Fakültesi Psikiyatri Ana Bilim Dalı, İstanbul ÖZ Dış dünyadan kaynaklanan tehdit ile kişinin

Detaylı

Depresyon, Pratisyen Hekimler ve Depresyon Eðitimi

Depresyon, Pratisyen Hekimler ve Depresyon Eðitimi Depresyon, Pratisyen Hekimler ve Depresyon Eðitimi Dr. Sema Ýlhan Akalýn* Dr. Can Cimili**, Dr. Esma Kuzhan*** Giriþ: Depresyon birinci basamakta en yaygýn görülen ruh saðlýðý sorunudur, çok azýnýn ikinci

Detaylı

Yat, Kotra Ve Her Türlü Motorlu Özel Tekneler Ýçin Geçerli Olan KDV Ve ÖTV Ora

Yat, Kotra Ve Her Türlü Motorlu Özel Tekneler Ýçin Geçerli Olan KDV Ve ÖTV Ora 2009-40 Yat, Kotra Ve Her Türlü Motorlu Özel Tekneler Ýçin Geçerli Olan KDV Ve ÖTV Ora Ýstanbul, 25 Aðustos 2009 Sirküler Numarasý : Elit - 2009/40 Sirküler Yat, Kotra Ve Her Türlü Motorlu Özel Tekneler

Detaylı