Ulusal Balıkçılık Veri Toplama Programı İçin Karadeniz de Hamsi Stoklarının Akustik Yöntem İle Belirlenmesi Ve Sürekli İzleme Modelinin Oluşturulması

Transkript

1 TÜBİTAK 1007 KAMU PROJESİ Ulusal Balıkçılık Veri Toplama Programı İçin Karadeniz de Hamsi Stoklarının Akustik Yöntem İle Belirlenmesi Ve Sürekli İzleme Modelinin Oluşturulması Proje sahibi Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı Proje Yürütücüleri ODTÜ Deniz Bilimleri Enstitüsü Trabzon Su Ürünleri Merkez Araştırma Enstitüsü

2 İş Paketi - I Akustik veri toplama, işleme ve eğitim Hamsinin kışlama döneminde stok büyüklüğünü tahmin etmek üzere kullanılacak yöntemin belirlenmesi Yılda 2 deniz seferi; Kasım Aralık kışlama göçü sonrası Ocak Şubat Azak hamsisi ve Ebeveyn Stok Büyüklüğü Yürütücü: ODTÜ - DBE İş paketi sorumlusu: Ali Cemal Gücü

3 İş Paketi - II SUMAE nin balıkçılık araştırma alt yapısının geliştirilmesi ve veri toplama Yürütücü: GTHB-SUMAE İş paketi sorumlusu: Atilla Özdemir R/V Sürat 1 R/V Bilim-2

4 İş Paketi - III Pazar Örneklemesi Yürütücü: GTHB-SUMAE İş paketi sorumlusu: Yaşar Genç

5 İş paketi- IV Kalibrasyon ve öngörü modelleri Yönetici: ODTÜ - DBE Paket sorumlusu: Bettina Fach Salihoğlu (Danışman: Mümtaz Tiraşin, DEÜ-DBTE) Ekosistem tabanlı yaklaşım

6 İş paketi - V Stok değerlendirme Yürütücü: ODTÜ-DBE Paket sorumlusu: Ferit Bingel

7 Stoğun durumu nasıl ortaya konuyor? (ICES, STECF, GFCM, vd.) Biolojik Referans Noktaları MSY (Maximum Sustainable Yield) = En yüksek sürdürülebilir ürün B MSY = MSY yi sağlayacak stok büyüklüğü (biokütle) SSB MSY = MSY yi sağlayacak ebevyn stok büyüklüğü (biokütle) F MSY = MSY yi sağlayacak av gücü

8 Neler yaptık? Karaya çıkartılan av - Toplam 133 tekneden örnek alındı, biometrik ölçümler yapıldı Denizden Karaya çıkartılan

9 Neler yaptık? Karaya çıkartılan av - Toplam 230 teknenin av verileri toplandı

10 Tekne başına karaya çıkan ürün (ton) Neler yaptık? Karaya çıkartılan av - Toplam 230 teknenin av verileri toplandı Karaya çıkartılan ürün Dec 13-Dec 3-Dec 23-Nov 13-Nov 3-Nov 24-Oct 14-Oct 4-Oct 24-Sep 14-Sep

11 Tekne başına karaya çıkan ürün (ton) Karaya çıkartılan ürün Dec 13-Dec 3-Dec 23-Nov 13-Nov 3-Nov 24-Oct 14-Oct 4-Oct 24-Sep 14-Sep CPUE gün kasa 13.6 ton % 76 Balık unu ve yağı fabrikalarına % 19 Piyasaya % 5 Soğukhava depolarına

12 KÇB = CPUE gün x ÇG x TS KÇB = Karaya çıkartılan toplam balık miktarı; CPUE gün = Günlük karaya çıkartılan tekne başına ortalama balık miktarı ÇG = Çalışılan gün TS = Avlanan toplam tekne sayısı

13 av sezonunda hamsi avlama ruhsatı alan tekne sayısı 302 Av kayıtlarına göre avlanan tekne sayısı tekne

14 Tekne başına karaya çıkan ürün (ton) Karaya çıkartılan ürün Jan 23-Dec 3-Dec 13-Nov 24-Oct 4-Oct 14-Sep En yoğun gün 15 Kasım

15 Tekne başına karaya çıkan ürün (ton) 140 Karaya çıkartılan ürün Jan 23-Dec 3-Dec 13-Nov 24-Oct 4-Oct 14-Sep CPUE gün kasa 13.6 ton Varsayımlar av sezonu 9 Ekim 2011 de başladı, 16 Aralık 2012 de sona erdi - En yoğun avcılık 15 Kasım da yapıldı

16 Filo kaç gün çalıştı? 9 Ekim Aralık 2012 = 68 gün Meteoroloji verilerine göre Doğu Karadeniz de (Amasra, Sinop, Ordu, Trabzon, Hopa ) 6 ve üstü kuvvetinde rüzgar esen gün sayısı = Kasım Bayram tatili (5gün)

17 KÇB = CPUE gün x ÇG x TS KÇB = Karaya çıkartılan toplam balık miktarı; CPUE gün = Günlük karaya çıkartılan tekne başına ortalama balık miktarı ÇG = Çalışılan gün TS = Avlanan toplam tekne sayısı av sezonunda avlanan hamsi miktarı ton

18 AKUSTIK SEFER Sefere başlama tarihi = 26 Kasım 2011

19 Karadeniz hamsisi Engraulis encrasicolus ponticus Azak hamsisi Engraulis encrasicolus maeoticus Shulman G.E., Anchovies of the Azov and the Black Sea: regularities of wintering migrations. Marine Ecology Journal 2002;1:67-77.

20 Göçün başlatan faktröler I Sıcaklık Sıcaklık ya da enerji Vücuttaki yağ oranı en az % 14% hatta C (Shulman, 2002) Sıcaklık kışın kuzeyde 15 C nin altına düştüğünde Karadeniz hamsisi kışlama göçüne başlar. İlkbahar sonunda sıcaklık 10 C ın üstüne çıktığında kuzeye doğru üreme göçü başlar. Sıcaklık baharda 10 C nin üstüne çıktığında Azak hamsisi geri dönüşe başlar ve Azak ta sıcaklık üremeye uygun hale geldiğinde (17 C) göç tamamlanmış olur. Berdnikov, ve ark Trophodynamic model of the Black and Azov Sea pelagic ecosystem: consequences of the comb jelly, Mnemiopsis leidyi, invasion. Fisheries Research, 42:

21 Üreme alanlarına yakın meteoroloji istasyonları

22 Jun 30-Jun 2-Jul 4-Jul 6-Jul 8-Jul 10-Jul 12-Jul 14-Jul 16-Jul 18-Jul 20-Jul 22-Jul 24-Jul 26-Jul 28-Jul 30-Jul 1-Aug 3-Aug 5-Aug 7-Aug 9-Aug 11-Aug 13-Aug 15-Aug 17-Aug 19-Aug 21-Aug 23-Aug 25-Aug 27-Aug 29-Aug 31-Aug 2-Sep 4-Sep 6-Sep 8-Sep 10-Sep 12-Sep 14-Sep 16-Sep 18-Sep 20-Sep 22-Sep 24-Sep 26-Sep 28-Sep 30-Sep 2-Oct 4-Oct 6-Oct 8-Oct 10-Oct 12-Oct 14-Oct 16-Oct 18-Oct 20-Oct 22-Oct 24-Oct 26-Oct 28-Oct 30-Oct 1-Nov 3-Nov 5-Nov 7-Nov 9-Nov 11-Nov 13-Nov 15-Nov 17-Nov 19-Nov 21-Nov 23-Nov 25-Nov 27-Nov 29-Nov 1-Dec 3-Dec 5-Dec 7-Dec 9-Dec Sıcaklık Kerch Jun 30-Jun 2-Jul 4-Jul 6-Jul 8-Jul 10-Jul 12-Jul 14-Jul 16-Jul 18-Jul 20-Jul 22-Jul 24-Jul 26-Jul 28-Jul 30-Jul 1-Aug 3-Aug 5-Aug 7-Aug 9-Aug 11-Aug 13-Aug 15-Aug 17-Aug 19-Aug 21-Aug 23-Aug 25-Aug 27-Aug 29-Aug 31-Aug 2-Sep 4-Sep 6-Sep 8-Sep 10-Sep 12-Sep 14-Sep 16-Sep 18-Sep 20-Sep 22-Sep 24-Sep 26-Sep 28-Sep 30-Sep 2-Oct 4-Oct 6-Oct 8-Oct 10-Oct 12-Oct 14-Oct 16-Oct 18-Oct 20-Oct 22-Oct 24-Oct 26-Oct 28-Oct 30-Oct 1-Nov 3-Nov 5-Nov 7-Nov 9-Nov 11-Nov 13-Nov 15-Nov 17-Nov 19-Nov 21-Nov 23-Nov 25-Nov 27-Nov 29-Nov 1-Dec 3-Dec 5-Dec 7-Dec 9-Dec Sıcaklık Sevastopol Jun 30-Jun 2-Jul 4-Jul 6-Jul 8-Jul 10-Jul 12-Jul 14-Jul 16-Jul 18-Jul 20-Jul 22-Jul 24-Jul 26-Jul 28-Jul 30-Jul 1-Aug 3-Aug 5-Aug 7-Aug 9-Aug 11-Aug 13-Aug 15-Aug 17-Aug 19-Aug 21-Aug 23-Aug 25-Aug 27-Aug 29-Aug 31-Aug 2-Sep 4-Sep 6-Sep 8-Sep 10-Sep 12-Sep 14-Sep 16-Sep 18-Sep 20-Sep 22-Sep 24-Sep 26-Sep 28-Sep 30-Sep 2-Oct 4-Oct 6-Oct 8-Oct 10-Oct 12-Oct 14-Oct 16-Oct 18-Oct 20-Oct 22-Oct 24-Oct 26-Oct 28-Oct 30-Oct 1-Nov 3-Nov 5-Nov 7-Nov 9-Nov 11-Nov 13-Nov 15-Nov 17-Nov 19-Nov 21-Nov 23-Nov 25-Nov 27-Nov 29-Nov 1-Dec 3-Dec 5-Dec 7-Dec 9-Dec Sıcaklık Odessa

23

24 26 Kasım 24 Aralık 2011 arası tahmini hamsi biokütle miktarı Derinlik (m) İğneada - Bartın Bartın - Kurucaşile Kurucaşile - Ayancık Ayancık - Sinop Sinop - Bafra Bafra - Ünye Ünye - Tirebolu Tirebolu - Vakfıkebir Vakfıkebir - Çarşıbaşı Çarşıbaşı - Of Of - Pazar Pazar - Hopa Toplam (ton) % - - %32 %68 %100

25 Önceden bilinen: Hamsi üreme boyunca 3 kez yumurta atar Her seferinden ortalama yumurta bırakır Üreme boyunca bir birey arası yumurta atar (Malyatsky, 1940; Smirnov, 1950; Chugunova and Petrova, 1954; Ambros, 1955, Tkacheva, 1955) LISOVENKO ve ANDRIANOV, 1996 ya göre Bir dişi birey üreme dönemi boyunca (~ 50 gün) her gün yumurta atar Üreme dönemi boyunca bir birey arasında yumurta atar

26 Aşırı avcılık (over-fishing) nedir? Av gücünün kotrolsuz kullanımı nedeni ile kaynağın sunduğu potansiyelin tam kullanılaması Kardan zarar (growth over-fishing) = F > F max Yenilenememe (recruitment over-fishing) = SSB < SSB MSY Biolojik aşırı avcılık (biologic over-fishing) = kardan zarar + yenilenememe Ekonomik (economic over-fishing) = masraf > ürün Ekosistem aşırı avcılık (ecosystem over-fishing) Malthusian aşırı avcılık (Malthusian over-fishing)

27 1973 yılında yapılan sörveyin sonuçları (Johannesson & Losse, 1973) İlkbaharda ~ ton hamsi Tarih Region Biokütle (1000 X ton) 26 Mart Mart 30 Mart 31 Mart Samsun körfezi Sinop körfezi Çaltı brn Ünye Ordu Toplam Nisan 3-4 Nisan 4 Nisan Sinop körfezi Sinop brn. Inceburun Inceburun un batisi Toplam 276

28 Yıllık av (ton) Hamsi Karadeniz den elde edilen yıllık hamsi av miktarları Son 20 yıl dikkate alındığında ~ ton/yıl (TUIK, )

29 (ODTÜ DBE ) ton

30 Avlanan hamsi miktarı (ton) !!! F > F MSY!!! % Av gücü MSY Schaefer: ton Fox: ton f MSY Schaefer: mevcudun % 44 ü ile Fox: mevcudun % 69 u ile

31 Kardan zarar (growth over-fishing) = F > F max Yenilenememe (recruitment over-fishing) = SSB < SSB MSY Biolojik aşırı avcılık (biologic over-fishing) = kardan zarar + yenilenememe Ekonomik (economic over-fishing) = masraf > ürün Ekosistem aşırı avcılık (ecosystem over-fishing) Malthusian aşırı avcılık (Malthusian over-fishing)

32 Ekonomik (economic over-fishing) = masraf > ürün

33 Geçen sezon boyunca gözlenen sorunlar - Av gücü çok yüksek Hamsi avlama ruhsatı alan 303 teknenin toplam motor gücü HP; bu boyutun mazot tükemine çevrimi yaklaşık 1.3 milyon litre / gün = 200 milyon TL / sezon (ÖTVsiz) - Hamsi çok hızlı stoklardan çekiliyor Hamsi avcılığı 9 Ekim tarihinde başladı ve 16 Aralık tarihinde son buldu. Toplam sezon 68 gün - Hızlı avlanması piyasada kısa süreli doygunluk yaratıyor - Doygunluk hamsinin piyasa değerini düşürüyor Yoğun avcılığın yapıldığı dönem (Kasım) 1 kasa (12 kg) hamsinin tekneden çıkış fiyatı 6-7 TL - Balık unu yağı fabrikalarına giden miktar artıyor (%76) Hamsinin balık unu ve yağına dönüştürülmesi doğru bir kullanım mı? Önce halkın doğrudan kullanımının sağlanması; arta kalanın işlenmesi gerekmez mi?

34 Discard sorunu - Elekler Geçen sezon boyunca gözlenen sorunlar

35 Ne yapılmalı? (Stok değerlendirme sonuçları üretilmeye başlanana kadar) Av sezonu uzatılmalı Günlük olarak denizden çekilen balık miktarı düşürülmeli Avcılık baskısı düşürülmeli HP sınırlaması 2000 HP Haftasonu av yasağı ( % 29 ) ÖTV limiti düşürme Sezon başı -20 Ekim Av günü sınırlaması (mevcut ~50 gün) İspanya örneği Sezon boyunca 160 gün/yıl 60 saat/hafta 12 saat/gün

36 Ne yapılmalı? (Stok değerlendirme sonuçları üretilmeye başlanana kadar) Kota tüm pazarı kapsayacak şekilde (balık unu ve yağı fabrikaları dahil) Yıllık ton a karşılık gelecek şekilde düzenlenmeli Mevcut ton Boy Günlük (kg) Günlük (kasa) Yıllık (kasa) Yıllık (ton) Tekne sayısı Av <15m >50m

37 Ne yapılmalı? (Stok değerlendirme sonuçları üretilmeye başlanana kadar) Tekne sayısı: 85 Toplam kayıt: 421 Toplam kaydedilen cruisetrack uzunluğu: 4076 deniz mili. Kayıt alınan tarih aralığı : 1 şubat mart 2012 Kaydı olan tekneler : abanozlar adem ali reis adem baba-2 ahmet mollaoglu akgn balikçilik-3 aktaslar-1 aktaslar-c algin azizler-2 baran-3 barbaros-t bedevi reis berat balikçilik-1 berat reis-1 bilal kaptan boralar can kardesler balikçilik cihan cengiz karadeniz coskun batuhan coskun deniz coskun kardesler-1 coskunoglu cinar osman denizana-3 denizer eren balikçilik ergin kardesler-2 eypoglu kardesler-1 geçiciler balikçilik geçiciler-3 görenler-3 haci mustafa kuloglu haci muzaffer ucan haci sefer reis halit mollaoglu hasan reis-11 hasip reis-2 hicaz-3 istakoz balikçilik istakoz3 kaplan kardesler kara ahmet-1 kardesler balikçilik- kasirga-1 kemal reis-3 kerim reis-4 kibar kolcular koç balikçilik kul balikçilik-1 list.txt mahmut kursun mamati orhan mamatiler mamuli reis-1 margo balikçilik mehmet kaptan-2 menekse balikçilik nebil oruç reis balikçilik osman kaptan-1 pala reis pehlivanlar-1 rafet reis rafet reis-3 rifat reis-3 srsan-21 tokerler-2 topçuogullari-2 torlak kaptan tuncay sagun-2 tuncay sagun-6 trkmenler trkmenler-1 veysel reis yakamoz-3 yasar reis-2 yeniay balikçilik zaman avci-2 zamkinos selahattin zamkinozlar çakirogullari-6 çinarogullari-1 sengl kardesler sayip ketenci

38 Ne yapılmalı? (Stok değerlendirme sonuçları üretilmeye başlanana kadar)

39 TEŞEKKÜRLER