T.C. MĠLLÎ EĞĠTĠM BAKANLIĞI SANAT VE TASARIM ĠÇ MEKÂNDA METRAJ

Transkript

1 T.C. MĠLLÎ EĞĠTĠM BAKANLIĞI SANAT VE TASARIM ĠÇ MEKÂNDA METRAJ Ankara, 2012

2 Bu modül, mesleki ve teknik eğitim okul/kurumlarında uygulanan Çerçeve Öğretim Programlarında yer alan yeterlikleri kazandırmaya yönelik olarak öğrencilere rehberlik etmek amacıyla hazırlanmıģ bireysel öğrenme materyalidir. Millî Eğitim Bakanlığınca ücretsiz olarak verilmiģtir. PARA ĠLE SATILMAZ.

3 ĠÇĠNDEKĠLER AÇIKLAMALAR... ii GĠRĠġ... 1 ÖĞRENME FAALĠYETĠ METRAJ HESAPLAMALARI Temel Bilgiler Metraj Metraj Çıkartılırken Dikkat Edilecek Unsurlar: Matbuu Metraj Cetvellerinin Doldurulması Kesin HakediĢ Raporlarının Hazırlanması: HakediĢ Tanımlar: Metraj uygulamaları UYGULAMA FALĠYETĠ ÖLÇME VE DEĞERLENDĠRME ÖĞRENME FAALĠYETĠ DONATILARDA METRAJ Donatılarda Metrajın Gereği ve Önemi Donatı Standart Ölçüleri Yatak Odası Mobilyalarının Standart Ölçüleri Yemek Odası Mobilyalarının Standart Ölçüleri ÇalıĢma Odası Mobilyalarının Standart Ölçüleri Oturma Odası- Salon Mobilyalarının Standart Ölçüleri Çocuk Odası Mobilyalarının Standart Ölçüleri Antre Mobilyalarının Standart Ölçüleri Mutfak Dolaplarında Standart Ölçüleri Banyo Seramik Ölçüleri ve donti ÖLÇÜLERĠ UYGULAMA FALĠYETĠ ÖLÇME VE DEĞERLENDĠRME MODÜL DEĞERLENDĠRME CEVAP ANAHTARLARI KAYNAKÇA i

4 AÇIKLAMALAR AÇIKLAMALAR ALAN Sanat ve Tasarım DAL/MESLEK Ġç Mekan Dekorasyon MODÜLÜN ADI Ġç Mekanda Metraj MODÜLÜN TANIMI Uygun ortam sağlandığında, mimari proje üzerinde iç mekânın ve donatıların metrajını hatasız olarak çıkarabilecekleri öğrenme materyalidir SÜRE 40/32 ÖN KOġUL Temel sanat eğitimi ve Temel Teknik Resim Modüllerini BaĢarı ile tamamlamıģ olmak Öğrenci; uygun ortam sağlandığında, mimari proje üzerinde iç YETERLĠK mekânın ve donatıların metrajını hatasız olarak çıkarabilecektir. Genel Amaç Öğrenci; uygun ortam sağlandığında, mimari proje üzerinde iç mekânın ve donatıların metrajını hatasız olarak MODÜLÜN AMACI çıkarabilecektir. Amaçlar 1. Proje üzerinde içi mekanın metrajını çıkarabilecektir. 2. Proje üzerinde donatının metrajını çıkarabilecektir EĞĠTĠM ÖĞRETĠM ORTAMLARI VE Bilgisayar projeksiyon makinesi, hesap makinesi örnek matbu cetvelleri, ders modülleri DONANIMLARI ÖLÇME VE DEĞERLENDĠRME Modülün içinde yer alan her faaliyetten sonra verilen ölçme araçlarıyla kazandığınız bilgileri ölçerek kendinizi değerlendireceksiniz. Öğretmen, modül sonunda size ölçme aracı ( test, çoktan seçmeli, doğru yanlıģ vb.) uygulayarak modül uygulamaları ile kazandığınız bilgileri ölçerek değerlendirecektir. ii

5 GĠRĠġ GĠRĠġ Sevgili Öğrenci; Mobilya ve imalat sektöründe metrajın önemi büyüktür, metraj hesaplamaları yapmak, hazırlanan projenin güvenilirliği doğruluğu açısından önemlidir. Metraj hesaplamalarının hazırlanması yapı maliyetlerin en ince noktalarına kadar hazırlanıp tüketiciye sunulmasında ihtiyaç duyulan en önemli faktörlerden biridir. Bu sektörde çalıģacak teknik elemanların metraj hesaplamalarını yapması matbuu cetvellerini hazırlayabilmesi ihtiyaç duyulan malzemelerin doğru ve eksiksiz olarak tespit edilmesi açısından önemlidir. Sizde bu modül sonunda mimari proje üzerinde iç mekânın ve donatıların metrajını hatasız olarak çıkarabilecek, Teknik eleman olma yolunda önemli bir aģamayı daha geçmiģ olacaksınız. 1

6 ÖĞRENME FAALĠYETĠ 1 AMAÇ ÖĞRENME FAALĠYET Öğrenci; uygun ortam sağlandığında, mimari proje üzerinde iç mekânın ve donatıların metrajlarını hatasız olarak çıkarabilecektir. ARAġTIRMA Metraj ile ilgili temel bilgileri gözden geçirerek; doldurulmuģ matbuu metraj cetvellerini inceleyin, metraj uygulamalarınıgözden geçirin Donatıların metrajının önemini araģtırarak donatıların standart ölçüleri hakkında bilgi toplayın 1.1. Temel Bilgiler 1. METRAJ HESAPLAMALARI Metraj Yapıyı oluģturan elemanlar ayrı ayrı ölçülerek hacimlerin m³, alanlarının m², uzunlukların metre, ağırlıkların kg yada ton, sayılarak ifade edilenlerin adet cinsinden hesaplanmasına metraj denir. Metraj Cetveli: Proje kapsamında yapılacak her iģ kaleminin miktarını gösteren listedir Metraj Çıkartılırken Dikkat Edilecek Unsurlar: Yapı Elemanlarının Boyut ve miktarlarının ölçü birimleri doğru bilinmeli Tablo 1.1. de bazı malzemelerin birimleri verilmiģtir ĠĢlem hatasına neden olmamak için boyutları ifade eden değerler ve eleman miktarını gösteren sonuçlar elemanın ölçü birimine uygun olarak yazılmalıdır. Örneğin; 2.0m, 4.5m², 5.7m³ veya 15 ton yada kg olarak yazılmalıdır. 2

7 Yapılan ĠĢler Birim Yapılan ĠĢler Birim Kazı iģleri m³ Kasalar m² Harfiyat TaĢıma m³ Kalıplar m² Blokaj m³ Ġskeleler m² Büz DöĢeme m Moloz TaĢduvar m³ Beton ĠĢleri kg Kesme TaĢ Duvar m³ Betonarme Demiri m³ Çatı Örtüleri m² Kaplamalar m² Badana m² Yarım Tuğla duvar m² ġap Mozaik m² Kalın Duvar m³ Yalıtım m² Denizlikler m² AhĢap Doğrama m² Bordürler m Cam m² Sıva Boya m² Demir iģleri Kg, ton Tablo:1.1 Bazı Malzemelerin Ölçü Birimleri Aynı boyut ve ölçüdeki elemanlar iģaretlenmeli: Metraj hazırlanırken en sık yapılan hata bazı yapı elemanlarının miktarını olması gereken eksik ya da fazla hesaplanmasıdır. Bu tür hatalara yer vermemek için ve iģlem yükünün azaltılması için metraja baģlarken aynı boyuttaki benzer elemanlar taranarak, harf veya rakamla iģaretlenerek ya da aynı renge boyanarak kodlanmalıdır. ĠĢlemler denetime olanak verecek Ģekilde hazırlanmalıdır: Metraj yapılırken iģlemler, sonuçlarının nasıl bulunduğunu kontrole olanak verecek açıklıkta yapılmalıdır hangi değerin nereden alındığını ya da hangi elemanı hangi boyuta ait olduğu kolayca anlaģılabilmelidir Matbuu Metraj Cetvellerinin Doldurulması Yapı metraj cetvelinin doldurulması ve kolonlarının kullanılıģ amacını inceleyelim. Birinci kolon: Sıra numarasını yazmak içindir. Metrajı yapılan iģler yapılıģ sırasına veya birim fiyatları sırasına göre bu kolona yazılırlar, özellik ve ölçülerde diğer satırlara sıra ile yazılırlar. Tablo:1.2. Tablo:1.3. de gördüğümüz 3

8 No. Sıra Benzeri Ölçü Yapı Metraj Cetveli Yüklenici: Yapı: ĠĢin Cinsi NAKLĠ TOPLAM BOYUTLAR B. F. No: Sayfa: Ġlgili olduğu ĠnĢ.: Boy En Yüksekli k MĠKTAR BoĢluk Azı Çoğu Açıklama: TOPLAM Yüklenici Tablo:1.2. Yapı metraj cetveli Kontrol 4

9 Poz No. PLAN NO. Aktarılan Toplam AÇIKLA MA Demir Metrajı Ø Çapı Poz Adedi Demir Adedi DEMĠR METRAJ CETVELĠ Demir Ġlgili olduğu inģaat:... Sayfa:... KONTROL ġefġ YÜKLENĠCĠ ĠNCELEYEN ONAY Boyu Ø Ø Tablo:1.3. Demir Metraj Cetveli Ø Ø Ø Ø Ø Ø Ø Ø Metraj Özeti Cetvelleri: Yapı bölümlerinin ayrı ayrı olarak yapılmıģ metrajında aynı özellikteki iģler kendi aralarında toplanmıģ olarak metraj özeti cetveline yazılırlar. Tablo: 1.3. Metraj özeti cetveli. 5

10 HAKEDĠġ NO: Sayfa No: METRAJ ÖZETĠ Yüklenicinin adı:... ĠĢin adı :... Bölümün adı :... Sıra No. Br. Fiat No. ĠġĠN CĠNSĠ Ölçü Alındığı Yer Miktar Yüklenici Kontrol Tablo: 1.4. Metraj Özeti Cetveli. 6

11 Sıra No. Birim Fiyat No ĠnĢaat KeĢif Özeti Birim fiatı Tutarı Yapılan ĠĢler Miktar Lira KrĢ. Lira KrĢ. Toplam Tablo: 1.5 ĠnĢaat KeĢif Özeti 7

12 No. Sıra Benzeri Ölçü Örnek Metraj Cetveli Uygulaması: Yüklenici: Yapı: ĠĢin Cinsi BOYUTLAR B. F. No: Sayfa: Ġlgili olduğu ĠnĢ.: MĠKTAR Boy En Yükseklik BoĢluk Azı Çoğu NAKLĠ TOPLAM 1 Temel kazısı No: Temel kazısı No:2,3, m³ 2 Tasviye Betonu No: >> No: 2,3, m³ 3 Temel b. a. Betonu 4, Temel m³ 4 TaĢ temel du. No:1, >> >> du. No:2,3, m³ 5 Hatıl betonu Hatıl betonu m³ 6 B Blokaj (A) Blokaj (B) m³ 7 Grobeton (A) Grobeton (B) m³ Açıklama: TOPLAM Yüklenici Kontrol Tablo:1.6. Yapı Metraj Cetveli Kesin HakediĢ Raporlarının Hazırlanması: Bir yapı; sözleģme ve eklerine göre tamamlandığında kesin hakediģ raporları hazırlanır. Kesin hakediģ için yapının tutulmuģ defterlerinden, projesinden olmak üzere 8

13 tamamı yeniden hesaplanır. Bulunan iģ miktarlarının toplamları ile birim fiatları çarpılarak sonuçların genel toplamı alınır. Bu iģlem yapılırken geçici hakediģ olarak yapılan hesaplamalardan ayrı olarak müteahhit veya yetkili elemanı ile kontrol tarafından yeniden hesaplanmıģ olur. Bu hesapların tamamlanması ile müteahhide durum yazı ile bildirilir. Müteahhit, bulunan sonuca veya herhangi bir iģleme itirazı varsa 30 gün içinde gerekçesi ile yazılı olarak bildirmeye mecburdur. Müteahhit isterse, kesin hesap raporlarını ilgili dairesinde inceleyebilir. Ġtiraz ettiği noktaları hakediģte belirterek imza eder. HakediĢ raporları her ne suretle olursa olsun daire dıģındaki kiģilere veya dıģarıda incelemek üzere müteahhide verilemez HakediĢ nedir? Nasıl Tanzim Edeilir? Nasıl ödenir? Kimler Kullanır? HakediĢ: Müteahhidin veya TaĢeronun; uhdesindeki sözleģmeye göre inģatta gerçekleģtirdiği imalat ve belirli ihzarat karģılığı tahakkuk eden alacağıdır ve sözleģme tasarısının 9 ve 11 nci, eksiltme Ģartnamesinin 11 nci, Bayındırlık ĠĢleri Genel ġartnamesinin 39 ncu, Bayındırlık ĠĢleri Kontrol Yönetmeliğinin ve Genel Teknik ġartnamesin Genel hükümleri (1) maddeleri esaslarına göre tanzim edilir. Hazırlanması: SözleĢme ve eklerinde aksine bir hüküm yoksa, yer tesliminden itibaren ayda bir tanzim edilir. Müteahhidin talebi üzerine müteahhit veya vekili hazır olduğu halde o güne kadar vücuda getirilen imalat, projesine göre ölçülerek miktarlar bulunur, ataģmana geçirilmiģ imalat da ataģman defterinden aynen alınır. Birim Fiyat Cetvelinde ve sözleģmesinde ihzarat verileceği açıklanmıģ malzemeler ile, ihzarat verilecek yarı mamul tesisat malzemeleri, usulüne göre ölçülerek, tartılarak ihzarat miktarları bulunur. Ġmalat ve Ġhzarat için bulunan bu miktarlara göre hakediģe esas olacak yeģil defter tanzim edilir. YeĢil defterdeki imalat miktarları ile Birim Fiyatlar çarpılarak hakediģe geçirilir. SözleĢme ve Genel Teknik ġartnamede belirtilen taģıma ve yüklemeboģaltma verilecek malzemeler için Genel Teknik ġartnamesindeki genel 9

14 hükümler madde (1) e göre taģıma, yükleme-boģaltma bedelleri de hesap edilerek hakediģe dahil edilir. SözleĢme gereği yapılan iģlere fiyat farkı verilecek malzemeler için Münferit Malzeme Fiyat Farkları hesaplanarak hakediģ bünyesine aktarılır. Ġmalat, ihzarat ve taģımalar için hakediģte bulunan toplam, eksiltme indirime tabi tutulur. Bu toplamdan sözleģmeye göre Kesin teminat kesintisi, idareye olan avans ve saire gibi borçları ile kanuni vergileri çıkarılmak suretiyle müteahhide ödenecek tutar bulunur ve yüklenici veya yetkili vekili ile kontrol teģkilatı tarafından imza edilmek suretiyle hakediģ düzenlenir. Ödenmesi: Tanzim edilen hak ediģ, ilgililer tarafından kontrol edilerek, gerekli düzeltmeler yapılıp Ġta Amiri tarafından onandıktan sonra tahakkuka bağlanarak ödeme iģlemi gerçekleģtirilir. Kimler Kullanır: Genel Bütçeye Dahil Daireler Katma Bütçeli Ġdareler Özel Ġdareler Belediyeler Müteahhitler ĠnĢaat, Makine ve Elektrik Mühendisleri Mimarlar HakediĢ Tanımlar: ĠĢ : Bir anlaģma ile yapılacak bütün yapım veya hizmetler. POZ (Ġġ KALEMĠ): Teknik, özel ve yapım Ģartları ile birim fiyat tarifleri bulunan ve anlaģmalarında bedeli gösterilen veya sonradan yeni fiyatı yapılan ĠĢ Birimleri. Rayiç: Bayındırlık Bakanlığınca her yıl ait olduğu yıl içinde geçerli olan ve yayınlanan, idarelerin iģlerinde ve ihalelerinde uymak zorunda oldukları malzeme, iģçilik, makine fiyatları, katsayı ve baz fiyatlarıdır. (Örneğin Elle Yapılacak Kazı için Kullanılacak ĠĢçilik Ücretini Belirler.) Analiz: Bir Birim Fiyatın Hesabına esas, içerisinde bulunan rayiç miktarlarını ve tutarlarını gösterir fiyat tablosudur. 10

15 AnlaĢma Yılı: AnlaĢmanın kapsadığı iģin keģfinin hazırlandığı ve dolayısıyla anlaģmanın imzalandığı yıl. (Yılsonunda yapılan ihalelerde anlaģma yeni yılda imzalansa dahi keģfin hazırlandığı yılın birim fiyatları anlaģma yılıdır.) AnlaĢma yılı birim Fiyatları: AnlaĢma yılı cinsinden birim fiyat tutarı. Uygulama Yılı: ĠĢlerin gerçekleģtirildiği yıl Hesap Kesim ĠĢlemleri: Kesin hesabın hazırlanması ile beraber hesap kesimi iģlemleri de yapılır. Kesin hesabın ödenmesi için yapının kabul iģlemlerinin yapılması gereklidir. Kesin hesaptan, varsa müteahhidin borçlar yasal vergileri kesilir. Kabul iģlemi yapıldıktan sonra da varsa alacağı verilir. Kesin hesaplar ve hakediģlerden yeterince kopya çıkarılarak kontrol ve müteahhide imza ettirilip ilgili makamlarca mühürlenerek bakanlıkça korunur. Bu evrakların korunması için merkezde, bakanlık depolarında uygun birer sandık hazırlanır ve içine evrakların listesi konarak kiltlenir. Sandığın üzerine hangi iģe ve yıla ait olduğu yazılır. 11

16 Sıra No. B. F. No. Birim HAKEDĠġ No:... Sayfa:... ĠĢletme:... Yapı:... Müteahhit:... YAPILAN Ġġ B. Fiat TUTARI Miktar TL. Kr. TL. Kr. Açıklama: Toplam ĠnĢaat Kont. ġefi:... Müteahhit:... Tablo:1.7: HakediĢ Öğrneği 12

17 HAKEDĠġ No:... ĠĢletme:... Müteahhit:... HAKEDĠġ (*) 1 Ġmalat tutarı (Tenzilatsız) 2 Ġhzarat tutarı (Tenzilatsız) 3 - TOPLAM 4 - % Eksiltme tenzilatı tutarı (Minha) 5 Ġmalat ve ihzarat toplamı (Tenzilatlı) 6 Tenzilata bağlı olmayan iģler tutarı 7 HakediĢ toplamı (Tenzilatlı) No. Lı hakediģ toplamı (Minha) 9 HakediĢ tutarı KESĠNTĠLER A Teminat kesintisi: 10 HakediĢ toplamına göre teminat kesintisi tutarı Bu hakediģten kesilmesi gereken teminat B Müessesece müteahhide verilen malzeme vesaire kesintisi 13 BaĢlangıçtan itibaren tutarı No. lu hakediģdeki tutarı (Minha) 15 Bu hakediģte kesilen malzeme bedeli C Diğer kesintiler: Diğer kesintiler toplamı 19 Kesintiler genel toplamı 20 MÜTEAHHĠDE ÖDENECEK TUTAR Yalnız: ġantiye Kontrol ġefi Müteahhi ĠnĢaat Kontrolü Muhasebe Kontrolü Müdür.../.../ /.../ /.../ /.../ /.../19... Tarafımızdan tanzim Tetkit ve kabul (Düzeltme kırmızı) (Düzeltme YeĢil) Veriniz EdilmiĢtir. EdilmiĢtir. (*) Bu sütun, düzeltme halinde, müessese merkezince doldurulacaktır. 13

18 KESİNTİLER... ĠNġAATI HAKEDĠġ NO:59 17/07/2010 TARİHİNE KADAR YAPILAN İŞLERİN A ) Ġhale Tenzilatına Tabi Ödemeler Tutarı ,27 B ) Ġhale Tenzilatı ( % 4,69) ,45 C ) Tenzilatlı Tutarı ( A - B ) ,82 D ) Ġhale Tenzilatına Tabi Olmayan Ödemeler utarı ,93 E ) Toplam Tutarı ( C + D ) ,75 12/06/ /07/2010 TARİHİ ARASINDA YAPILAN İŞLER F ) Bir Önceki HakediĢin Toplam Tutarı ,69 G ) Bu HakediĢin Tutarı ( E - F ) ,06 H ) K.D.V. % ,05 I ) Tahakkuk Tutarı ,11 Gelir vergisi G * % ,40 Damga Vergisi G *% ,21 Ġdare Makinası Kiraları Sosyal Sigortalar Kurumu Kesintisi Gecikme Cezası Avans Mahsubu D.S.İ. BÖLGE MÜDÜRLÜĞÜ BARAJLAR ve HES. ġube Müdürlüğünce Ġncelendi. Ġnceleyen././2010 ġube Müdürü KESĠNTĠLER TOPLAMI ,61 MÜTEAHHİDE ÖDENECEK TUTAR ( I - J ) ,50 DÜZENLEYENLER MÜTEAHHİT BARAJLAR VE HES DAĠRESĠ BAġKANLIĞI İnş.Tic.ve San.A.Ş. Müteahhit Kontrol Mühendisi ġube Müdürü ONAY Tablo:1.8. HakediĢ Örneği 14

19 1.1.5.Metraj uygulamaları Yatak Odası metrajı Sıra Cinsi Birim Birim Birim Tutar No: Fiyatı Adet 1 5 Kapaklı Elbise dolabı 750 TL Adet Tek KiĢilik Baza (75x190) 200 TL Adet Komidin 100 TL Adet Tuvalet Masası 150 TL Adet Puf 75 TL Adet ġifoniyer 150TL Adet Çift KiĢilikYatak (150x190) 300 TL Adet Krvatlık 175 TL Adet TOPLAM Salon Metrajı Örneği Tablo:1.9. Yatak Odası Metraj Örneği Sıra Cinsi Birim Birim Birim Tutar No: Fiyatı Adet 1 3 lü Koltuk 950 Adet li Koltuk 600 Adet Tek li koltuk 400 Adet Orta Sehpası 150 Adet Puf 80 Adet Konsol 650 Adet Vitrin 800 Adet Halı 450 Adet TV 1500 Adet Zigon Sehpa 150 Adet TOPLAM Tablo:1.10:.Salon Metraj Örneği 15

20 UYGULAMA FALĠYETĠ UYGULAMA FAALĠYETĠ ĠĢlem Basamakları Metraj hazırlamak için gerekli araç ve gereçleri hazırlayınız (Metre, Kâğıt, Kalem, Defter, Hesap Makinesi v.b.) Metraj hazırlayacağınız donatı veya mekân ile ilgili araģtırma yapın Metraj hazırlayacağınız donatı veya mekânlarda kullanılan malzemelerin özelliklerini araģtırın Metraj hazırlayacağınız donatı veya mekânlarda kullanılan malzemelerin piyasa fiyat araģtırması yapın Kullanılan malzemelerin listesini hazırlayın Her donatı için ayrı ayrı maliyet oluģturun Aynı mekânı iki defa yazmayın yada yazılmamıģ mekân olmadığına dikkat edin Hesaplamalarınızın doğruluğunu tekrar kontrol edin Öneriler Ölçü alma veya hesaplama araçlarını doğru olarak seçiniz Ölçü almaları ve hesaplamaları kurallara uygun olarak yapın Örnek metraj hesaplamalarını inceleyin Kullanılan malzemelerin uyumunu ve özelliklerini araģtırın. Doğru metraj listesi kullanın Listelerin doğru kullanımı hata yapma olasılığınızı en aza indirir Hesaplamalarınızı doğru yapmak maliyetlerinizi azaltır Son kontroller iģlemlerde yapılabilecek olası hatalarınızı görmeniz açısından önem taģır 16

21 ÖLÇME VE DEĞERLENDĠRME AĢağıdaki cümlelerin baģında boģ bırakılan parantezlere cümlelerde verilen bilgiler doğru ise D yanlıģ ise Y yazınız. 1- ( ) Yapıyı oluģturan elemanlar ayrı ayrı ölçülerek hacimlerin m³, alanlarının m², uzunlukların metre, ağırlıkların kg yada ton, sayılarak ifade edilenlerin adet cinsinden hesaplanmasına KeĢif deniry 2- ( ) Yapı bölümlerinin ayrı ayrı olarak yapılmıģ metrajında aynı özellikteki iģler kendi aralarında toplanmıģ olarak metraj özeti cetveline yazılırlar.d 3- ( ) Kesin hesaptan, varsa müteahhidin borçlar yasal vergileri kesilir. Kabul iģlemi yapıldıktan sonra da varsa alacağı verilir. D 4- ( ) HakediĢ hesapları müteahhide yazı ile bildirilir. Müteahhit, bulunan sonuca veya herhangi bir iģleme itirazı varsa 30 gün içinde gerekçesi ile yazılı olarak bildirmeye mecburdurd 5- ( ) Bir yapı, sözleģme ve eklerine göre tamamlandığında metraj hazırlanıry 6- Metraj yapılırken iģlemler, sonuçlarının nasıl bulunduğunu kontrole olanak vermeden yapılmalıdır hangi değerin nereden alındığını yada hangi elemanı hangi boyuta ait olduğunun açıklanmasına gerek yoktur.y DEĞERLENDĠRME ÖLÇME VE DEĞERLENDĠRME Cevaplarınızı cevap anahtarıyla karģılaģtırınız ve doğru cevap sayınızı belirleyerek kendinizi değerlendiriniz. YanlıĢ cevapladığınız konularla ilgili öğrenme faaliyetlerini tekrarlayınız. Tamamı doğru ise Uygulamalı Test e geçiniz. 17

22 UYGULAMALI TEST Genç Odası Mobilyalarının Net Resimlerini çiziniz ve bu çalıģmayı aģağıdaki ölçme kriterlerine göre değerlendiriniz. Uygulama Faaliyeti: Banyo Metrajı Çıkarmak. Açıklama: Bu faaliyet kapsamında aģağıda listelenen davranıģlardan kazandığınız becerileri EVET ve HAYIR kutucuklarına (X) iģareti koyarak kontrol ediniz. Değerlendirme Kriterleri Evet Hayır 1. Banyoda kullanılan elemanların listesini çıkardınız mı? 2. Kullanılan elemanların ölçü birimlerini belirlediniz mi? 3. Elemanların fiyat araģtırmasını yaptınız mı? 4. Elemanların hangisinden ne kadar kullanılacağı belirlediniz mi? 5. Her elemanın maliyetlerini ayrı ayrı belirlediniz mi? 6. Bütün elemanların toplam maliyetini çıkardınız mı? 7. Yaptığınız metraj hesaplamasının tekrar kontrolünü yaptınız mı? DEĞERLENDĠRME Uygulama faaliyetinde kazandığınız davranıģlarda iģaretlediğiniz EVET ler kazandığınız becerileri ortaya koyuyor. HAYIR cevaplarınız için ilgili faaliyetleri tekrarlayınız. Tamamı EVET ise bir sonraki öğrenme faaliyetine geçiniz. 18

23 ÖĞRENME FAALĠYETĠ 2 AMAÇ ÖĞRENME FAALĠYETĠ 2 Öğrenci; uygun ortam sağlandığında, mimari projelerden metraj hesaplaması yapabilir, donatıların satandart ölçülerini bilir ARAġTIRMA Donatıların metraj hesaplamalarını gözden geçirerek evinizdeki ve okulunuzdaki donatıların boyutlarını metre yardımı ile ölçerek elde ettiğiniz sonuçları standart ölçülerle karģılaģtırınız 2. DONATILARDA METRAJ 2.1. Donatılarda Metrajın Gereği ve Önemi Donatılarda: metraj, hakediģ, geçici ve kesin kabul, birim fiyatları, birim fiyat türleri, kapsamı ve birim fiyatların hesaplanması, Metrajı tanımlama, proje ve imalat üzerinden metraj yapma ve metraj hesaplamaları yapmak, hazırlanan projenin güvenilirliği açısından önemlidir. Metraj hesaplamalarının hazırlanması yapı maliyetlerin en ince noktalarına kadar tüketiciye sunulmasında ihtiyaç duyulan en önemli faktörlerden biridir. 2.2.Donatı Standart Ölçüleri Yatak Odası Mobilyalarının Standart Ölçüleri Karyola Ölçüleri Tek kiģilik karyola : Boy..: cm. GeniĢlik..: cm. Çift kiģilik karyola : Boy.: cm. GeniĢlik..: cm. Bu ölçü, günümüzde mekanın büyüklüğüne göre 200 cm. ye kadar çıkmaktadır. Karyolanın yuvarlak olması halinde de çap olarak cm. olmaktadır. 19

24 Karyola BaĢlığı : Yatak seviyesinden sonra en az 25 cm. veya daha yüksek olur. Karyola Ayak Tablası : Yatak seviyesinden 15 cm. veya daha yüksek olabilir. Günümüz modern mobilyalarında ayak tablası yatak seviyesinin altında da yapılmaktadır. Yatak Yüksekliği : cm. ( Yerden yatağın üst noktasına kadar ) Karyola Kayıtlarının yerden Yüksekliği : cm. Yatağın Kayıtlardan Yüksekliği : 4 6 cm. Karyola iç ölçüleri, yatak ölçülerinden 2 3 cm. daha fazla olmalıdır. Komodin Yükseklik : 60 cm. GeniĢlik : 50 cm. Derinlik : cm. Tuvalet Masası Yükseklik : 75 cm. den fazla olur. Derinlik : cm. GeniĢlik : Ġki taraftaki dolap ve çekmece bölümleri arasındaki boģluk ( ayak boģluğu) 60 cm. olur. Çekmece veya dolap yapılacaksa bu ölçüye ilave edilir. Ayna yüksekliği : Aynanın en üst noktası yerden an az 125 cm. olmalıdır. Puf Yükseklik : 45 cm. GeniĢlik ( oturma yüzeyi ) : 40 x 40 cm. 45 x 45 cm. ( kare puf ), daire puf için ise çapı cm. arasında değiģir. ÇamaĢır Dolabı ( Ģifonyer ) Yükseklik...: cm. Derinlik : cm. Boy ( uzunluk ) : cm. Elbise Dolabı Yükseklik : cm. Derinlik : 60 cm. GeniĢlik : Kapak sayısına göre değiģir. Ġki kapaklı : : 120 cm. Üç Kapaklı : : 150 cm. veya : 165 cm. Dört, beģ ve daha fazla kapak olacak ise : 45 cm x kapak sayısı Yemek Odası Mobilyalarının Standart Ölçüleri Yemek Masası Yükseklik : 78 cm. Yuvarlak Masalarda:Çap : cm. Yükseklik : 78 cm. Uzunluk : cm. x kiģi sayısı Çevre : 60 cm. x kiģi sayısı Yemek Sandalyesi Oturma Yüksekliği : cm. ( DöĢeme kalınlığı dahil ) Oturma GeniĢliği : cm. Oturma Derinliği : cm. Toplam Yükseklik : cm. Arkalık Eğimi : 5 8 cm 20

25 Büfe Yükseklik : 80 cm. GeniĢlik : 180 cm. Derinlik : 45 cm. Vitrin Yükseklik : 170 cm. GeniĢlik : 105 cm. Derinlik : 32 cm. Servis Arabası Yükseklik : cm. GeniĢlik : cm. Uzunluk ( boy ) : cm ÇalıĢma Odası Mobilyalarının Standart Ölçüleri ÇalıĢma Masası: Erkekler Ġçin: Kadınlar için: Yükseklik : cm cm. GeniĢlik : cm cm. Uzunluk : cm cm. Büro Masalarında: Yükseklik GeniĢlik Uzunluk : cm. : cm. : cm. Orta Sehpa Yükseklik GeniĢlik Uzunluk : cm. : cm. : cm. Küçük Boy ( KöĢe ) Sehpa Yükseklik : cm. GeniĢlik : cm. Uzunluk : cm. 21

26 Kitaplık: Yükseklik : cm. GeniĢlik : cm. ( Malzemenin cinsine ve direncine göre değiģir ) Derinlik : cm Raf Aralığı : cm. ( Kitap boyutları ile ilgilidir. Kitap boyutları ile ilgili herhangi bir standart saptanmadığından boyutlar çok değiģkendir. ) Kitaplık derinliğinin saptanmasında büyük boy yayınların geniģliği esas alınır. Büyük boy ansiklopediler : 34 x 26 cm. Orta boy ansiklopediler : 31 x 24 cm. Küçük boy ansiklopediler : 27 x 22 cm. Dergiler : 34 x 26 cm. Büyük boy kitaplar : 24 x 16 cm. Orta boy kitaplar : 20 x 14 cm. Küçük boy kitaplar : 17 x 12 cm. ÇalıĢma Koltuğu ( Döner Koltuk ): Oturma Yüksekliği : 42 en alt 55 cm. en üst ( DöĢeme kalınlığı dahil ) Oturma GeniĢliği : cm. Oturma Derinliği : cm. Toplam Yükseklik : cm. Arkalık Eğimi : 8-12 cm Kolçak Yüksekliği : cm. ÇalıĢma Sandalyesi: Oturma Yüksekliği : 45 cm. ( DöĢeme kalınlığı dahil ) Oturma GeniĢliği : cm. Oturma Derinliği : cm. Toplam Yükseklik : cm. Arkalık Eğimi : 5-8 cm Oturma Odası- Salon Mobilyalarının Standart Ölçüleri Hafif DöĢemeli Koltuklar: Oturma Yüksekliği : cm. ( DöĢeme kalınlığı dahil ) Oturma GeniĢliği : cm. Oturma Derinliği : cm. Toplam Yükseklik : cm. Arkalık Eğimi : 8-12 cm Kolçak Yüksekliği : cm. Ağır DöĢemeli Koltuklar Oturma Yüksekliği : cm. ( DöĢeme kalınlığı dahil ) Oturma GeniĢliği : cm. 22

27 Oturma Derinliği : cm. Toplam Yükseklik : 74-83cm. Arkalık Eğimi : cm Kolçak Yüksekliği : cm. Dinlenme Koltuğu Oturma Yüksekliği : cm. ( DöĢeme kalınlığı dahil ) Oturma GeniĢliği : cm. Oturma Derinliği : cm. Toplam Yükseklik : 74-83cm. Arkalık Eğimi : cm Kolçak Yüksekliği : cm. Sandalye ( oturma amaçlı ) Oturma Yüksekliği : cm. ( DöĢeme kalınlığı dahil ) Oturma GeniĢliği : cm. Oturma Derinliği : cm. Toplam Yükseklik : cm. Arkalık Eğimi : 8-10 cm. Orta Sehpa: Yükseklik GeniĢlik Uzunluk : cm. : cm. : cm. Küçük Boy: ( KöĢe )Sehpa Yükseklik GeniĢlik Uzunluk : cm. : cm. : cm. Tv Sehpa: Tv sehpalarında dikkat edilecek en önemli kural ; kiģi koltuğa oturduğunda göz seviyesi ile tv nin merkezi aynı yükseklikte olmalıdır. Anatomide ve resim, heykel, mimari gibi sanat dallarında normal bir erkek boyu 175 cm olarak kabul edilir. Bu kural doğrultusunda oturmuģ bir insanın yerden yüksekliği yaklaģık 137 cm, göz seviyesi de 125 cm civarındadır. Bu bilgiler doğrultusunda tv sehpası hazırlanır. Yükseklik : cm ( Tv nin boyutları ile orantılı değiģir.) GeniĢlik : cm ( Tv nin boyutları ile orantılı değiģir.) Derinlik : cm (LCD ve Plazma tv lerde Derinlik az tutulabilir.) 23

28 2.2.5.Çocuk Odası Mobilyalarının Standart Ölçüleri Ranza: Yükseklik : 180 cm. GeniĢlik : cm. Uzunluk () boy ) : cm. Yan travers ( Yan kayıt ) geniģliği : 20 cm Yan traversin ( Yan kayıt ) yerden yüksekliği : cm Antre Mobilyalarının Standart Ölçüleri Portmanto yüksekliği 180 cm. den baģlar. Mevsim dıģı ayakkabıların veya fazla eģyaların konulması için yukarı kısımda da dolap olması düģünülüyorsa bu durumda yükseklik artırılarak tavana kadar çıkarılabilir. Portmanto yüksekliklerinin genelde kapı pervazları seviyesinde olması ( ortalama cm. ) görünüģ güzelliği sağlamak için aranan bir özelliktir. Askıya takılmıģ orta boy bir paltonun yüksekliği 120 cm. dir. Buna göre askı yüksekliğinin yerden veya dolap üstünden itibaren en az 120 cm. olması gerekir. Ayakkabı dolaplarının derinlikleri cm., sürme kapaklı dolaplarda ise 38 cm. den aģağı olmaz. Ancak ayakkabılar eğimli bir Ģekilde yerleģtirilecek Ģekilde dizayn edilecek ise bu ölçü 26 cm. ye kadar düģürülebilir. ġapkalık rafları geniģliği 18 cm. den baģlayarak daha geniģ yapılabilir. Aynaların biçim ve boyları ne olursa olsun, üst kenarları, ortalama göz yüksekliği 160 cm. ye, saç tuvaleti ve Ģapka kontrolü için en az 10 cm. eklenerek 170 cm. den aģağı olmamalıdır. ġapkalık rafı ile askılık arasında en az 8 cm. boģluk bırakılmalıdır Mutfak Dolaplarında Standart Ölçüleri Tezgah yüksekliği ( mermer kalınlığı dahi ) : cm. Tezgah derinliği : cm. Alt dolap yüksekliği : cm Alt dolap derinliği : cm. Baza yüksekliği : 8 cm. Alt ve üst dolap arası boģluk : cm. Tezgah tablası çıkıntısı ( alt dolaba göre ) damlalıklı : 5 cm Üst dolabın yerden yüksekliği ( üst dolabın alt kenarı ) : 150 cm. Üst dolap yüksekliği : cm. Üst dolap derinliği : cm. Boy dolap Derinliği : cm. Boy dolap geniģliği : cm. Dolap kapak geniģlikleri : cm. Fırın boģluğu : cm. 24

29 2.2.8.Banyo Seramik Ölçüleri ve donti ÖLÇÜLERĠ Duvar ve Yer Kaplamaları olarak muhtelif ölçülerde ve renklerde imal edilen ve satıģa arz edilen fayans ve seramiklerde renk ve desenler de günümüz koģullarına uygun olarak sıkça değiģmektedir. Duvar Fayans Ölçüleri: 10 x x x x x x x x 60 Yer Seramik Ölçüleri: 20 x x x x x x x 60 25

30 UYGULAMA FAALĠYETĠ UYGULAMA FALĠYETĠ ĠĢlem Basamakları Donatı ölçülerini almak için gerekli araç ve gereçleri hazırlayınız (Metre, Kâğıt, Kalem, Defter,) Ölçülerini alacağınız donatı ile ilgili araģtırma yapın Ölçü alacağınız donatı ölçülerinin malzeme özelliklerini araģtırın Kullanılan donatıların listesini hazırlayın Her donatı için ayrı ölçü listesi hazırlayın Aynı donatıyı iki defa yazmayın yada yazılmamıģ donatı olmadığına dikkat edin Ölçülerinizin doğru olup olmadığını tekrar kontrol edin Öneriler Ölçü alma araçlarını doğru olarak seçiniz Ölçü almaları kurallara uygun olarak yapın Donatıların standart ölçülerini inceleyin Donatı listesinin doğruluğunu kontrol edin Aldığınız ölçülerle standart ölçüleri karģılaģtırın Listenizdeki bütün donatıların ölçüsünün alınıp alınmadığını kontrol edin 26

31 ÖLÇME VE DEĞERLENDĠRME AĢağıdaki cümleleri dikkatlice okuyarak boģ bırakılan yerlere doğru sözcüğü yazınız. 1- Çift kiģilik yatak: geniģliği... cm 2- Komodin: Yükseklik : cm.geniģlik :...Derinlik :.. cm. 3- ÇamaĢır Dolabı: Yükseklik.:. cm. Derinlik:.cm. GeniĢlik :...cm. 4- Büfe: Yükseklik : cm. GeniĢlik:. cm. Derinlik :..cm. 5- Koltuklarda:Oturma Yüksekliği : cm. Oturma GeniĢliği :.... cm. Oturma Derinliği :. -.. cm. 6- ÇalıĢma masası ölçüleri ÖLÇME VE DEĞERLENDĠRME Erkekler Ġçin: Kadınlar için: Yükseklik :..cm.... cm. GeniĢlik :. cm... cm. Uzunluk :....cm cm. 7- Sandalye ( oturma amaçlı ) Oturma Yüksekliği :.. -. cm. ( DöĢeme kalınlığı dahil ) Oturma GeniĢliği :.. -. cm. Oturma Derinliği : -. cm. 8- Mutfak Dolaplarında Standart Ölçüleri Tezgah yüksekliği ( mermer kalınlığı dahi ) :... cm. Tezgah derinliği :. -.. cm. 9- Mutfak Dolaplarında Standart Ölçüleri Alt dolap yüksekliği :.. cm Alt dolap derinliği :.. cm. Boy dolap Derinliği :.. cm. Boy dolap geniģliği : cm. 10- Mutfak Dolaplarında Standart Ölçüleri Banyo Tezgah Yüksekliği Banyo Tezgah Derinliği :.. cm. : cm. 27

32 DEĞERLENDĠRME Cevaplarınızı cevap anahtarıyla karģılaģtırınız ve doğru cevap sayınızı belirleyerek kendinizi değerlendiriniz. YanlıĢ cevapladığınız konularla ilgili öğrenme faaliyetlerini tekrarlayınız. Tamamı doğru ise Uygulamalı Test e geçiniz. 28

33 UYGULAMALI TEST Genç Odası Mobilyalarının Net Resimlerini çiziniz ve bu çalıģmayı aģağıdaki ölçme kriterlerine göre değerlendiriniz. Uygulama Faaliyeti: Banyo Metrajı Çıkarmak. Açıklama: Bu faaliyet kapsamında aģağıda listelenen davranıģlardan kazandığınız becerileri EVET ve HAYIR kutucuklarına (X) iģareti koyarak kontrol ediniz. Değerlendirme Kriterleri Evet Hayır 1. Banyoda kullanılan elemanların listesini çıkardınız mı? 2. Kullanılan elemanların ölçü birimlerini belirlediniz mi? 3. Elemanların fiyat araģtırmasını yaptınız mı? 4. Elemanların hangisinden ne kadar kullanılacağı belirlediniz mi? 5. Her elemanın maliyetlerini ayrı ayrı belirlediniz mi? 6. Bütün elemanların toplam maliyetini çıkardınız mı? 7. Yaptığınız metraj hesaplamasının tekrar kontrolünü yaptınız mı? DEĞERLENDĠRME Uygulama faaliyetinde kazandığınız davranıģlarda iģaretlediğiniz EVET ler kazandığınız becerileri ortaya koyuyor. HAYIR cevaplarınız için ilgili faaliyetleri tekrarlayınız. Tamamı EVET ise Modül Değerlendirme ye geçiniz. 29

34 MODÜL DEĞERLENDĠRME AĢağıdaki cümlelerin baģında boģ bırakılan parantezlere cümlelerde verilen bilgiler doğru ise D yanlıģ ise Y yazınız. 1. ( ) Metraj hesaplamalarında her zaman ölçü birimi olarak cm kullanılır. 2. ( ) Metraj hesaplamalarında yapı elemanlarının boyut ve miktarlarının ölçü birimleri doğru bilinmeli 3. ( ) Metraj hazırlanırken en sık yapılan hatalardan biri bazı yapı elemanlarının miktarını olması gereken eksik yada fazla hesaplanmasıdır 4. ( ) Metraj yapıldıktan sonra iģlem basamaklarının önemi yoktur. 5. ( ) Yapı bölümlerinin ayrı ayrı olarak yapılmıģ metrajında aynı özellikteki iģler kendi aralarında toplanmaz ve ayrı ayrı metraj özeti cetveline yazılırlar. 6. ( ) Bir yapının; sözleģme ve eklerine göre tamamlanması kesin hakediģ raporları hazırlanması için yeterli değildir. 7. ( ) Kesin hesaptan, varsa müteahhidin borçlar yasal vergileri kesilir. Kabul iģlemi yapıldıktan sonra da varsa alacağı verilir. 8. ( ).Kesin hesaplar ve hakediģlerden yeterince kopya çıkarılarak kontrol ve müteahhide imza ettirilip ilgili makamlarca mühürlenerek belediyelerce korunur. 9. ( ) Yatak baģlığı yatak seviyesinden sonra en az 25 cm. veya daha yüksek olur 10. ( ) Puf Yüksekliği: 45 cm. MODÜL DEĞERLENDĠRME 11. ( ) ÇamaĢır Dolabı ( Ģifonyer )Yüksekliği: cm. 12. ( ) Yemek sandalyesi Oturma Yüksekliği : cm. 13. ( ) Orta Sehpa yüksekliği : cm. 14. ( ) ÇalıĢma sandalyesi Oturma GeniĢliği : cm. 15. ( ) Hafif DöĢemeli Koltuklarda Oturma Yüksekliği : cm 16. ( ) Hafif DöĢemeli Koltuklarda Arkalık Eğimi : cm 17. ( ) Ağır döģemeli Oturma Derinliği : cm. 18. ( ) Mutfak tezgahı derinliği: cm. 30

35 19. ( ) Mutfak dolaplarında alt ve üst dolap arası boģluk: cm 20. ( ) Banyoda eviye derinliği 50-55cm DEĞERLENDĠRME Cevaplarınızı cevap anahtarı ile karģılaģtırınız. Doğru cevap sayınızı belirleyerek kendinizi değerlendiriniz. YanlıĢ cevap verdiğiniz ya da cevap verirken tereddüt yaģadığınız sorularla ilgili konuları faaliyete geri dönerek tekrar inceleyiniz. Cevaplarınızın hepsi doğru ise bir sonraki modüle geçmek için öğretmeninize baģvurunuz. 31

36 CEVAP ANAHTARLARI CEVAP ANAHTARLARI ÖĞRENME FAALĠYETĠ 1 ĠN CEVAP ANAHTARI 1 YanlıĢ 2 Doğru 3 Doğru 4 Doğru 5 YanlıĢ 6 YanlıĢ ÖĞRENME FAALĠYETĠ 2 NĠN CEVAP ANAHTARI cm 2 50 cm/: cm cm /45 50 cm / cm 4 80 cm./ 180 cm/45 cm cm/45 55 cm /48-50 cm cm/70 74 cm cm/75 85 cm cm/ cm cm cm cm cm/ cm cm/ cm/ cm/ cm cm/ cm 32

37 MODÜL DEĞERLEDĠRME NĠN CEVAP ANAHTARI 1 YanlıĢ 2 Doğru 3 Doğru 4 YanlıĢ 5 YanlıĢ 6 YanlıĢ 7 Doğru 8 YanlıĢ 9 Doğru 10 Doğru 11 YanlıĢ 12 Doğru 13 Doğru 14 YanlıĢ 15 Doğru 16 YanlıĢ 17 Doğru 18 YanlıĢ 19 Doğru 20 Doğru 33

38 KAYNAKÇA KAYNAKÇA PANCARCI Ali ÖCAL M.Emin Yapı ĠĢletmesi ve Malolma Ankara