Sempozyum 02 ARAŞTIRMA MAKALESİ. n Gökşen YÜKSEL*, Melike NEBİOĞLU**, Ürün ÖZER*, Yüksel EROĞLU***

Transkript

1 ARAŞTIRMA MAKALESİ Birinci Derece Erkek Akrabalarında Alkol Kullanım Bozukluğu Olan Kadın Majör Depresyon Olgularında Aile İçi Şiddetle İlişkili Özellikler, Depresyon ve Anksiyete n Gökşen YÜKSEL*, Melike NEBİOĞLU**, Ürün ÖZER*, Yüksel EROĞLU*** * Bakırköy Prof. Dr. Mazhar Osman Ruh Sağlığı ve Sinir Hastalıkları Eğitim ve Araştırma Hastanesi, İstanbul ** Haydarpaşa Numune Eğitim ve Araştırma Hastanesi, İstanbul *** Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi, Bursa Yazışma adresi: E-Posta: drgoksenyuksel@gmail.com, Tel: ABSTRACT ÖZET Amaç: Aile içi şiddet beden ve ruh sağlığı bozukluklarına yol açabilen önemli bir halk sağlığı sorunu olarak kabul edilmektedir. Yakın partner ilişkilerinde kadına yönelik fiziksel şiddetin majör depresif bozukluk, travma sonrası stres bozukluğu ve psikoaktif madde kullanımıyla ilişkili olduğu bulunmuştur. Erkek partnerlerde alkol kötüye kullanımının aile içi şiddet için risk etkeni olduğu ve aile içi şiddet eylemi sırasında yaralanma ortaya çıkma olasılığını arttırdığı bildirilmiştir. Çalışmamızda major depresyon tanısı konulan ve birinci derece erkek akrabalarında alkol kötüye kullanımı olan kadın olgularda aile içi şiddet ile ilişkili olan sosyodemografik özelliklerin araştırılması, depresyon ve anksiyete belirtileri, süisidalite, hastaneye yatış gibi klinik belirtilerin sorgulanması amaçlanmıştır. Gereç ve Yöntem: Çalışmamız iki farklı hastanenin psikiyatri polikliniklerinde yürütüldü. Çalışma grubu DSM-IV-TR tanı ölçütlerine göre majör depresif bozukluk tanısı konulan ve birinci derece erkek akrabalarından (hasta ile birlikte yaşayan eş, baba ya da erkek kardeş) birinde alkol kötüye kullanımı öyküsü bulunan 38 erişkin kadın hastadan oluşturuldu. Kontrol grubu ise DSM-IV-TR tanı ölçütlerine göre major depresif bozukluk tanısı konulan fakat birinci derece erkek akrabalarında alkol kötüye kullanımı öyküsü olmayan 34 erişkin kadın hastadan oluşturuldu. Sosyodemografik ve klinik özellikler araştırmacılar tarafından yapılan yarı yapılandırılmış bir görüşme ile elde edildi. Sonrasında Beck Depresyon Ölçeği ve Beck Anksiyete Ölçeği hastalar tarafından dolduruldu. Bulgular: Çalışma ve kontrol grupları arasında sosyodemografik özellikler açısından anlamlı fark bulunmadı. Klinik özelliklerde, gruplar arasında hastalık süresi açısından anlamlı fark gözlenmedi fakat hastaneye yatış sayısı çalışma grubunda anlamlı derecede yüksek bulundu. Gruplar arasında Beck Anksiyete Ölçeği puanları açısından anlamlı fark gözlenmedi, Beck Depresyon Ölçeği puan ortalaması çalışma grubunda kontrol grubuna göre anlamlı düzeyde yüksek bulundu. İntihar girişimleri açısından gruplar arasında fark olduğu görüldü, intihar girişiminde bulunmamış olanların oranının çalışma grubunda kontrol grubuna göre düşük olduğu gözlendi. Birinci derece erkek akrabasında alkol kötüye kullanımı olan kadınlarda aile içi şiddet yaşantılarının daha fazla olduğu bulundu. Sonuç: Çalışmamızda alkol kötüye kullanımının varlığı, alkol kullanan kişiler tarafından aynı evde yaşayan kadın akrabalarına yönelik şiddet davranışlarının ortaya çıkması ile ilişkili bulunmuştur. Alkol kötüye kullanan kişilerin majör depresyon tanısı alan kadın akrabalarında depresif belirtilerin şiddetinin yanı sıra intihar girişimi ve hastaneye yatış oranlarının, alkol kötüye kullanan akrabası olmayan kadın hastalara göre daha yüksek olduğu görülmüştür. Alkol kullanımının şiddetin ortaya çıkmasında etkili olduğu ve depresif belirtileri şiddetlendirdiği ele alındığında, alkol kullanımını kontrol etmeye yönelik müdahaleler şiddet davranışlarının ortaya çıkmasını engellemekte ve bu kişilerin yakınlarında görülen psikiyatrik tablonun düzelmesinde yararlı olacaktır. Bu nedenle, kadın depresyon hastalarından öykü alınması sırasında, özellikle aile içi şiddet varlığında, yakın akrabalarda alkol kötüye kullanımı mutlaka sorgulanmalıdır. Birinci derece erkek akrabalarında alkol kötüye kullanımı olduğunu bildiren kadınların yüksek riskli bir grup olduğu ve yakın olarak izlenmesi gerektiği unutulmamalıdır. Anahtar Kelimeler: alkol kötüye kullanımı, depresyon, aile içi şiddet Objective: Domestic violence against women is described as a serious health problem which causes severe adverse physical and mental health outcomes. Physical intimate partner violence has been found to be associated with major depressive disorder, posttraumatic stres disorder and substance use. Alcohol abuse in male partners is found to be one of the risk factors for domestic violence and associated with increased likelihood of inflicting injury as a result of domestic violence. The aim of this study was to investigate clinical features as depression and anxiety symptoms, suicidality and hospitalization along with sociodemographic features associated with domestic violence, in first degree female psychiatric outpatient relatives of alcohol abusers, which are diagnosed with major depression. Materials and Methods: The study has been conducted in two different hospitals psychiatric outpatient clinics in İstanbul. 38 adult female cases which are diagnosed with major depressive disorder according to DSM-IV-TR criteria and who have a male alcohol abuser relative (husband, father or brother cohabiting with her) were taken. A control group is constitued by 34 adult female cases which are diagnosed also with major depressive disorder according to DSM-IV-TR criteria but who don t have a male alcohol abuser relative. The sociodemographic and clinical data were collected with the semi-structured interview made by researchers, then Beck Depression Rating Scale, Beck Anxiety Rating Scale were applied to both groups to evaluate depression and anxiety levels. Sempozyum 02

2 Findings: There were no significant differences between two groups in sociodemographic features. In clinical features, illness duration was not statistically different among two groups but numbers of hospitalizations were significantly higher in relatives of alcohol abusers. Although there were no significant difference in Beck Anxiety scores between two groups, Beck Depression scores were found significantly higher in the relatives of alcohol abusers compared to control group. Also distribution of suicide attempts was significantly different among groups, which was seen less often in control group. There was significant difference in exposure to violence with regard to whether being first degree relatives of alcohol abusers or not. Conclusions: In our study, the presence of alcohol abuse was found to be associated with violence from alcohol abusers to their female relatives. In female relatives of alcohol abusers which are diagnosed with major depression, severity of depressive symptoms as well as the number of suicide attempts and hospitalizations were found higher compared to patients who don t have an alcohol abuser relative. If alcohol is accepted to be responsible for violence and to influence depressive symptomatology, as well as suicidality and hospitalizations in depressive female relatives of alcohol abusers, interventions aimed to reduce alcohol use will be helpful to control aggressive behaviors and to ameliorate the psychiatric situation. Therefore, the exploration of alcohol abuse in relatives must be included in history taking of depressive patients especially that were also suffering from domestic violence. Another consideration is that, women who reported alcohol abuse in their first degree relatives are a part of a high risk population and should be closely monitored for the outcoming psychiatric risks. Key Words: alcohol abuse, depression, domestic violence GİRİŞ VE AMAÇ Aile içi şiddet önemli bir halk sağlığı sorunu olarak kabul edilmektedir. Şiddetin yaşları arasındaki kadınlarda meydana gelen yaralanmaların ve genel olarak kadınlarda tekrarlayan yaralanmaların en sık nedeni olduğu bildirilmiştir (Grisso 1991). Kadınların yakın partner ilişkilerinde yaşadığı şiddetin beden ve ruh sağlığı bozuklukluklarına yol açan önemli bir etken olduğu ileri sürülmektedir (Waller 2013). Yazında yakın partner ilişkilerinde kadına yönelik fiziksel şiddet ile depresif belirtiler, psikoaktif madde kullanımı ve kronik ruhsal bir hastalık geliştirme riski arasında ilişki olduğu bildirilmiştir (Coker 2002). Majör depresif bozukluk ve travma sonrası stres bozukluğu yaygınlığının da yakın partner şiddetine maruz kalan kadınlarda daha yüksek olduğu bulunmuştur (Stein 2001). Alkol kullanımı ya da kullanım bozukluğunun çok çeşitli agresyon ya da şiddet davranışları açısından bir risk etkeni olduğu bildirilmiştir (Foran 2008). Bu tip davranışlarda payı olan olası diğer etkenlere rağmen, yaş, sosyoekonomik düzey ve etnisite gibi etkenler eşitlenerek yapılan araştırmalarda alkol kullanımı ve agresyon arasında anlamlı bir ilişki olduğu saptanmıştır (Leonard 1985, Pan 1994). Daha ciddi alkol kullanım sorunlarının (kötüye kullanım, bağımlılık, kısa sürede ve aşırı miktarda alkol tüketimi), diğer alkol tüketim biçimleriyle kıyaslandığında agresyon ile daha fazla ilişkili olduğu bulunmuştur (Foran 2008). Erkek partnerlerde alkol kötüye kullanımının aile içi şiddet için risk etkenlerinden biri olduğu ve aile içi şiddet eylemi sırasında yaralanma ortaya çıkma olasılığını arttırdığı bulunmuştur (Kyriacou 1999). Alkol kullanımı ile yakın partner şiddeti arasındaki pozitif yöndeki ilişki birçok çalışmada vurgulanmıştır (Waller 2013, McKinney 2010, Murphy 2005, Thompson 2006). Yüksek miktarda alkol tüketimi aynı zamanda çocukluk çağı fiziksel kötüye kullanımı ve ihmali ile de ilişkili bulunmuştur (Freisthler 2004). Çalışmamızda major depresyon tanısı konulan ve birinci derece erkek akrabalarında alkol kötüye kullanımı olan kadın olgularda aile içi şiddet ile ilişkili olan sosyodemografik ve ailesel özelliklerin araştırılması, depresyon ve anksiyete belirtileri, süisidalite, hastaneye yatış gibi klinik belirtilerin sorgulanması amaçlanmıştır. GEREÇ VE YÖNTEM Örneklem Çalışmamız Bakırköy Prof. Dr. Mazhar Osman Ruh Sağlığı ve Sinir Hastalıkları Eğitim ve Araştırma Hastanesi ile Haydarpaşa Numune Eğitim ve Araştırma Hastanesi olmak üzere iki farklı hastanenin psikiyatri polikliniklerinde yürütüldü. Çalışma grubu psikiyatri polikliniğine tanı ve tedavi amacıyla başvuran, DSM-IV-TR tanı ölçütlerine göre major depresif bozukluk tanısı konulan ve birinci derece erkek akrabalarından (hasta ile birlikte yaşayan eş, baba ya da erkek Sempozyum 03

3 kardeş) birinde alkol kötüye kullanımı öyküsü bulunan 38 erişkin kadın hastadan oluşturuldu. Kontrol grubu ise yine DSM-IV-TR tanı ölçütlerine göre majör depresif bozukluk tanısı konulan fakat birinci derece erkek akrabalarında alkol kötüye kullanımı öyküsü olmayan 34 erişkin kadın hastadan oluşturuldu. Çalışmaya katılmayı kabul eden ve bilgilendirilmiş olurları alınan hastaların sosyodemografik ve klinik özellikleri araştırmacılar tarafından yapılan yarı yapılandırılmış bir görüşme ile elde edildi. Sonrasında çalışmada kullanılan ölçekler hastalar tarafından dolduruldu. Değerlendirme Ölçekleri Sosyodemografik ve klinik bilgi formu: Çalışmanın amaçları göz önünde bulundurularak araştırmacılar tarafından hazırlanan, yaş, cinsiyet, öğrenim düzeyi, medeni durum, çalışma durumu gibi sosyodemografik verileri ve hastalık süresi, geçmişteki intihar girişimleri, hastane yatışları, sigara, alkol ve psikoaktif madde kullanımı, aile öyküsü gibi klinik verileri içeren bir formdur. Beck Depresyon Ölçeği: Depresyonun duygusal, bilişsel, somatik ve motivasyonel belirtilerinin şiddetini ölçmeyi amaçlayan ve 21 maddeden oluşan bir kendini değerlendirme ölçeğidir. Dörtlü likert tipi ölçüm sağlayan ölçekte puan aralığı 0-63 arasındadır ve puan arttıkça depresyonun şiddetinin arttığını belirtir. Türkçe geçerlik-güvenilirlik çalışması Hisli (1988) tarafından yapılmıştır. Beck Anksiyete Ölçeği: Anksiyete belirtilerinin şiddetini ölçmek amacıyla geliştirilen ve 21 maddeden oluşan likert tipi bir kendini değerlendirme ölçeğidir. Toplam puan toplam puan 0-63 arasında değişmektedir ve alınan puanın yüksekliği kişinin yaşadığı anksiyetenin yüksekliğini gösterir. Türkçe geçerlik ve güvenirlik çalışması Ulusoy ve arkadaşları (1998) tarafından yapılmıştır. İstatistiksel değerlendirme İstatistiksel analizler için NCSS (Number Cruncher Statistical System) 2007&PASS (Power Analysis and Sample Size) 2008 Statistical Software (Utah, USA) programı kullanıldı. Çalışma verileri değerlendirilirken tanımlayıcı istatistiksel metodların (Ortalama, Standart Sapma, Medyan, Frekans, Oran, Minimum, Maksimum) yanısıra niceliksel verilerin karşılaştırılmasında normal dağılım gösteren parametrelerin iki grup karşılaştırmalarında Student s t Test, normal dağılım göstermeyen parametrelerin iki grup karşılaştırmalarında ise Mann Whitney U testi kullanıldı. Normal dağılım göstermeyen üç ve üzeri grupların karşılaştırmalarında Kruskal Wallis test kullanıldı. Niteliksel verilerin karşılaştırılmasında ise Pearson Ki-Kare testi, Fisher-Freeman-Halton Exact test ve Yates Continuity Correction test (Yates düzeltmeli Ki-kare) kullanıldı. Anlamlılık p<0,01 ve p<0,05 düzeylerinde değerlendirildi. BULGULAR Çalışmaya katılan hastaların yaşları 18 ile 71 yıl arasında değişmekte olup, ortalama yaş 39,50±12,00 olarak bulundu. Çalışma (birinci derece erkek akrabasında alkol kötüye kullanımı olan grup) ve kontrol grupları arasında yaş, eğitim düzeyi, medeni hal gibi sosyodemografik özellikler açısından istatistiksel olarak anlamlı fark bulunmadı (p>0.05). Klinik özelliklerde, iki grup arasında hastalık süresi açısından anlamlı fark gözlenmedi (p>0.05) fakat hastaneye yatış sayısı çalışma grubunda kontrol grubuna kıyasla istatistiksel olarak anlamlı derecede yüksek bulundu (p<0.05). İki grup arasında alkol kullanımı açısından istataistiksel olarak anlamlı fark bulunmadı (p>0.05) fakat çalışma grubunda sigara kullanma oranının kontrol grubuna göre anlamlı derecede yüksek olduğu belirlendi (p<0.01). Sosyodemografik ve klinik verilere ilişkin karşılaştırmalar Tablo 1 de verildi. Çalışma ve kontrol grupları arasında Beck Anksiyete Ölçeği nden alınan puanlar açısından istatistiksel olarak anlamlı fark gözlenmemiş olup (p>0.05), Beck Depresyon Ölçeği nden alınan puan ortalaması çalışma grubunda kontrol grubuna göre istatistiksel olarak anlamlı düzeyde yüksek bulundu (p<0.01). İki grubun Beck Anksiyete ve Beck Depresyon ölçeklerinden aldığı puanların karşılaştırılması Tablo 2 de gösterildi. İntihar girişimleri açısından iki grup arasında istatistiksel olarak fark olduğu görüldü, intihar girişiminde bulunmamış olanların Sempozyum 04

4 TABLO 1: Çalışma ve kontrol gruplarının sosyodemografik ve klinik verilerinin karşılaştırılması. (n=72) Çalışma Grubu (n=38) Kontrol Grubu (n=34) Ort±SD Min-Maks Ort±SD Min-Maks p Yaş (yıl) 41,13±12,49 18,00-71,00 37,68±11,33 18,00-58,00 a 0,225 Gelir (TL) 1964,47±1033, (1600) 1916,18±1460, (1500) b 0,486 Hastalık süresi 6,99±5,66 1,00-25,00 (6,00) 6,97±7,23 1,00-39,00 (5,00) b 0,688 Yatış sayısı 0,79±1,07 0,00-5,00 (0,50) 0,50±1,31 0,00-7,00 (0,00) b 0,036* n % n % Eğitim düzeyi c 0,579 İlkokul altı 14 36, ,1 İlköğretim 6 15,8 7 20,6 Lise ve üzeri 18 47, ,3 Medeni hal c 0,827 Evli 25 65, ,7 Bekar 7 18,4 5 14,7 Boşanmış/dul 6 15,8 7 20,6 Sigara kullanımı Yok 12 31, ,7 d 0,004** Geçmişte 1 2,6 2 5,9 Var 25 65, ,4 Alkol kullanımı Yok 34 89, ,1 d 1,000 Geçmişte 1 2,6 0 0,0 Var 3 7,9 2 5,9 a Student s t Test b Mann Whtiney U Test c Pearson Ki-Kare Testi d Fisher-Freeman-Halton Exact Test *p<0,05 **p<0,01 oranının çalışma grubunda kontrol grubuna göre istatistiksel olarak anlamlı düzeyde düşük olduğu gözlendi (p<0.05). İntiharla ilişkili değişkenler Tablo 3 te verildi. Çalışmamızda çalışma grubu ve kontrol grubu arasında aile içi şiddete maruz kalma ve adli öykü açısından istatistiksel olarak anlamlı derecede fark olduğu görüldü (p<0.05). Birinci derece erkek akrabasında alkol kötüye kullanımı olan kadınlarda aile içi şiddet yaşantılarının daha fazla olduğu gözlendi. TARTIŞMA VE SONUÇ Sempozyum 05

5 TABLO 2: Çalışma ve kontrol gruplarının Beck Anksiyete ve Beck Depresyon Ölçeklerinden aldıkları puanların karşılaştırılması. (n=72) Çalışma Grubu (n=38) Kontrol Grubu (n=34) Ort±SD Min-Maks Ort±SD Min-Maks p Anksiyete 22,50±11,42 7,00-57,00 (20,00) 20,21±10,93 4,00-46,00 (17,50) 0,273 Depresyon 21,87±11,30 6,00-49,00 (18,50) 15,32±7,70 4,00-31,00 (13,50) 0,009** a Mann Whitney U Test **p<0,01 TABLO 3: Çalışma ve kontrol grupları arasında intiharla ilişkili değişkenlerin karşılaştırılması. (n=72) Çalışma Grubu (n=38) Kontrol Grubu (n=34) n % n % p İntihar girişimi 0,013* Yok 20 52, ,8 1-2 kez 16 42,1 4 12,1 3 ve üzeri 2 5,3 2 6,1 İntihar türü İlaç 14 77,8 5 83,3 1,000 Yüksekten atlama 2 11,1 0 0,0 Ası 0 0,0 0 0,0 Ateşli silah 0 0,0 0 0,0 Diğer 2 11,1 1 16,7 Fisher-Freeman-Halton Exact Test *p<0,05 Çalışmamızda alkol kötüye kullanımının varlığı, alkol kullanan kişiler tarafından aynı evde yaşayan kadın akrabalarına yönelik şiddet davranışlarının ortaya çıkması ile ilişkili bulunmuştur. Alkol kötüye kullanan kişilerin major depresyon tanısı alan kadın akrabalarında depresif belirtilerin şiddetinin yanı sıra intihar girişimi ve hastaneye yatış oranlarının, alkol kötüye kullanan akrabası olmayan kadın hastalara göre daha yüksek olduğu görülmüştür. Alkol kullanımının özellikle yakın partner ya da eş tarafından uygulanan şiddet davranışlarıyla ilişkili olduğu bir çok çalışmada bildirilmiştir (Waller 2013, McKinney 2010, Murphy 2005, Thompson 2006). Çalışmamızda elde edilden bulgular yazınla uyumludur. Ayrıca çalışmamızda şiddet davranışlarının yakın partner ya da eş ile sınırlı kalmayıp, aynı evde yaşayan diğer erkek akrabalar tarafından da uygulanabildiği dikkat çekicidir. Yazında kadınların yaşadığı şiddetin depresyon gibi ruh sağlığı bozukluklarına yol açan önemli bir etken olduğu belirtilmiştir (Waller 2013, Coker 2002, Stein 2001). Bu bilgiler ışığında alkol kötüye kullanımının doğrudan ya da şiddet davranışının ortaya çıkmasını kolaylaştırarak dolaylı yoldan depresyonun şiddetini arttırdığı ileri sürülebilir. Alkol kullanımının şiddetin ortaya çıkma- Sempozyum 06

6 sında etkili olduğu ve depresif belirtileri şiddetlendirdiği ele alındığında, alkol kullanımını kontrol etmeye ve azaltmaya yönelik müdahaleler şiddet davranışlarının ortaya çıkmasını engellemekte yararlı olacak ve bu kişilerin yakınlarında görülen psikiyatrik tablonun düzelmesine katkı sağlayacaktır. Bunun yanı sıra olası intihar girişimleri ve hastaneye yatışların da önüne geçilebilecektir. Sonuç olarak majör depresyon tanılı kadın hastaların birinci derece erkek akrabalarında alkol kötüye kullanımı, aile içi şiddetin ortaya çıkmasında, depresif belirti şiddetinde, intihar girişimi riskinde ve hastaneye yatış oranlarında artışa neden olmaktadır. Bu nedenle, depresyon tanısıyla izlenen kadın hastalardan psikiyatrik öykü alınması sırasında, özellikle aile içi şiddetin de varlığı söz konusuysa, yakın akrabalarda alkol kötüye kullanımı olup olmadığı mutlaka sorgulanmalıdır. Birinci derece erkek akrabalarında alkol kötüye kullanımı olduğunu bildiren kadınların yüksek riskli bir grup olduğu ve yakın olarak izlenmesi gerektiği unutulmamalıdır. KAYNAKLAR Coker AL, Davis KE, Arias I, Desai S, Sanderson M, Brandt HM; Smith PH. Physical and mental health effects of intimate partner violence for men and women. American Journal of Preventive Medicine 2002; 23(4): Foran HM, O Leary KD. Alcohol and intimate partner violence: A meta-analytic review. Clinical Psychology Review 2008; 28: Grisso JA, Wishner AR, Schwarz DF, Weene BA, Holmes JH, Sutton RL. A population-based study of injuries in inner-city women. Am J Epidemiol 1991; 134: Hisli N. Beck Depresyon Envanteri nin gecerliği uzerine bir calışma. Psikoloji Dergisi 1988; 22(6): Waller MW, Iritani BJ, Christ SL, Halpern CT, Moracco KE, Flewelling RL. Perpetration of intimate partner violence by young adult males: The association with alcohol outlet density and drinking behavior. Health and Place 2013; 21: Stein MB, Kennedy C. Major depressive and post-traumatic stress disorder comorbidity in female victims of intimate partner violence. Journal of Affective Disorders 2001; 66(2): Leonard KE, Bromet EJ, Parkinson DK, Day NL, Ryan CM. Patterns of alcohol use and physically agressive behavior in men. Journal of Studies on Alcohol 1985; 46(4): McKinney CM, Caetano R, Rodriguez LA, Okoro N. Does alcohol involvement increase the severity of intimate partner violence? Alcoholism: Clinical and Experimental Research 2010; 34(4), Pan HS, Neidig PH, O Leary KD. Predicting mild and severe husband-to-wife physical aggression. Journal of Consulting and Clinical Psychology 1994; 62(5): Kyriacou DN, Anglin D, Taliaferro E, Stone S, Tubb T, Linden JA, Mulleman R, Barton E, Kraus JF. Risk factors for injury to women from domestic violence. The New England Journal of Medicine 1999; 341(25): intimat Psychology of Addictive Behaviors 2005; 19(1): Thompson MP, Kingree JB. The roles of victim and perpetrator alcohol use in intimate partner violence outcomes. Journal of Interpersonal Violence 2006; 21(2), Freisthler B, Midanik LT, Grunewald PJ. Alcohol outlets and child physical abuse and neglect: applying routine activities theory to the study of child maltreatment. Journal of Studies on Alcohol 2004; 65(5): Ulusoy M, Şahin NH, Erkmen H. Turkish version of the Beck Anxiety Inventory: Psychometric properties. J Cogn Psychother 1998; 12: Murphy CM, Winters J, O Farrell TJ, Fals-Stewart W, Murphy M. Alcohol consumption and e partner violence by alcoholic men: comparing violent and nonviolent conflicts. Psikiyatrik Semioloji ve Medikal Psikoloji 30TL ADNAN ZİYALAR YÜCE reklam/yayım/dağıtım a.ş. Telefon: Faks: Sempozyum 07