Haftalık Ekonomi ve Finans Bülteni 5 Ocak 2015 / 01

Transkript

1 Haftalık Ekonomi ve Finans Bülteni / 01 Haftaya Bakış Yılbaşı tatili nedeniyle Perşembe günü piyasaların kapalı olduğu geçtiğimiz hafta, işlem hacminin düşük kaldığı gözlendi. Yılın son haftası veri açıklamaları açısından da nispeten sakin geçti. Yurtdışında Yunanistan da erken seçim kararı ve Avrupa Merkez Bankası (ECB) yetkililerinin açıklamaları yakından takip edilirken, yurtiçinde ise dış ticaret hacmi ve PMI verileri gündemde ilk sıralarda yer aldı. ABD de tüketici güven endeksi Aralık ayında 92,6 ile beklentilerin bir miktar altında açıklanırken, haftalık işsizlik maaşı başvuruları 298 bin kişi ile beklentilerin üzerinde gerçekleşti. Aralık ayı Chicago PMI endeksi ise 58,3 düzeyi ile beklentilerin altında gerçekleşmesine rağmen alt kalemleri itibarıyla iktisadi faaliyetin canlı bir seyir izlediğine işaret etti. Son dönemdeki yaptırımların ve gerileyen petrol fiyatlarının Rusya ekonomisi üzerindeki olumsuz etkileri somut bir şekilde gözleniyor. OPEC'in üretimde kesintiye gitmeme kararı sonrası petrol fiyatlarındaki düşüşün Aralık'ta hız kazanmasının ardından Rusya ekonomisindeki durgunluğun derinleşmesi bekleniyor. Euro Alanı nda ise ECB yetkililerinin açıklamaları gündemdeydi. ECB Başkanı Draghi, Euro Alanı nda fiyat istikrarını korumaya yönelik zorlukların 6 ay öncesine kıyasla belirgin bir şekilde yükseldiğini ifade ederek bölgedeki toparlanmanın kırılgan ve istikrarsız olduğunu vurguladı. Euro Alanı nda deflasyonun derinleşmesi durumunda ECB nin 2015 yılı başında alacağı önlemlerin kompozisyonu üzerinde çalıştıklarını dile getiren Draghi, kullanılabilecek araçlar arasında ülke tahvili alımının da bulunduğunu ifade etti. Öte yandan, ECB İcra Kurulu üyesi ve baş ekonomist Peter Praet, düşük petrol fiyatlarının 2015 yılının büyük bölümünde deflasyona neden olabileceği dikkate alındığında, son dönemdeki parasal teşviklerin ekonomiyi canlandırmaya yetmeyebileceğini söyledi. ECB 2015 yılının ilk toplantısını 22 Ocak tarihinde gerçekleştirecek. Yunanistan da Parlamento, tek aday olan Stavro Dimas ı Cumhurbaşkanlığı na seçmedi. Başbakan Antonis Samaras belirlediği cumhurbaşkanı adayının seçilmemesi sonrasında 25 Ocak ta erken genel seçime gidileceğini açıkladı. Kamuoyu yoklamaları, uluslararası kuruluşlar tarafından düzenlenen yardım paketleri ile sıkı para ve maliye politikalarına muhalefet eden ve bu nedenle piyasaların iktidara gelmesinden endişe duydukları Syriza nın (radikal sol koalisyon) seçimi önde bitiren parti olacağını gösteriyor. Syriza, Yunanistan'ın Euro Alanı nda kalmasını istediğini ancak tasarruf önlemlerini ve ülke borcunun büyük bölümünü tanımayacağını söylüyor. Seçim sonucu, Yunanistan ın Aralık ayında sona eren yardım paketinin yenilenme kararında belirleyici olması açısından önem taşıyor. Uluslararası Para Fonu (IMF) da başarısız olan Cumhurbaşkanlığı seçimi sonrasında yaptığı açıklamada yeni hükümet kurulana kadar Yunanistan ın kurtarma programındaki gözden geçirme sürecinin ertelendiğini açıkladı. Bununla birlikte IMF, bu gecikmenin ülke ekonomisi için herhangi bir risk teşkil etmediğini ifade etti. Almanya Başbakanı Angela Merkel'in partisi Hristiyan Demokrat Parti nin önde gelen üyelerinden Michael Fuchs, Yunanistan'ın artık Euro Alanı için sistemik bir önem taşımadığı için siyasetçilerinin bu ülkeyi kurtarmak gibi bir yükümlülük taşımadıklarını belirtti. Fuchs un sözleri, Yunanistan seçimlerinde yardım paketlerinin hükümlerine uymayacak bir partinin galip çıkması durumunda Atina ya desteğin kesileceğini ifade eden açık bir mesaj olarak değerlendirildi. Ayrıca, Almanya Maliye Bakanı Wolfgang Schaeuble hafta başında, hangi parti iktidara gelirse gelsin, hâlihazırdaki hükümetin üstlendiği taahhütleri yerine getirmek zorunda olduğunu ifade etti. Yunanistan da ekonomik ve politik sorunlar devam ederken, Euro Alanı nın en büyük ekonomisi Almanya da Kasım da 49,2 ile son 17 ayın en düşük seviyesine düşen imalat sanayi PMI verisi, Aralık ta 51,2 olarak açıklandı. Euro Alanı imalat sanayi PMI verisi ise 50,6 puan ile beklentilerin bir miktar altında açıklanmasına rağmen 50 değerinin üzerinde kalarak imalat sanayinde büyümenin zayıf da olsa sürdüğüne işaret etti. Türkiye ekonomisine ilişkin Aralık ayı imalat sanayi PMI verisi ise 51,4 e gerileyerek imalat sanayinde büyümenin güç kaybetse de devam ettiğini gösterdi. Temmuz ayından bu yana beş aydır büyümeye işaret eden veri, imalat sanayinin 2014 ün ilk çeyreğinden bu yana en iyi üç aylık dönemini geçirdiğini gösterdi. TÜİK in açıkladığı verilere göre Kasım ayında bir önceki yılın aynı ayına göre %7,5 azalan ihracat 2014 yılı içinde ilk defa yıllık bazda geriledi. Yılın genelinde gerileme eğilimi sergileyen ithalat ise, Kasım ayında %0,2 ile cüzi oranda arttı. Böylece, Kasım ayında dış ticaret açığı 8,3 milyar USD ile 7,8 milyar USD düzeyindeki piyasa beklentisinin üzerinde gerçekleşti. Kıymetli maden ithalatında 2008'den beri en yüksek artışın yaşanmasının yanı sıra Rusya ve Irak gibi önemli pazarlara yapılan ihracattaki azalış, aylık dış ticaret açığındaki artışta HAFTALIK VERİLER (2 Ocak) 26.Ara 2.Oca Değişim (%) 26.Ara 2.Oca Değişim (%) BIST ,60 EUR/USD 1,2175 1,2000-1,44 Gösterge Tahvil Faizi %7,88 %8,12 0,24 (1) USD/TL 2,3163 2,3430 1,15 ABD 10 Yıllık Tahvil Faizi %2,25 %2,12-0,13 (1) EUR/TL 2,8214 2,8122-0,33 EMBI+ (baz puan) (1) ALTIN (USD/ons) ,50 EMBI+ Türkiye (baz puan) (1) PETROL (USD/varil) 56,6 55,1-2,67 (1) Haftalık fark alınmıştır.

2 Haftalık Ekonomi ve Finans Bülteni etkili oldu. Ocak-Kasım dönemi itibarıyla ise dış ticaret açığı geçtiğimiz yılın aynı dönemine kıyasla %15,5 daralarak 76,0 milyar USD oldu yılı Ocak-Kasım TÜİK ihracat rakamları, 2014 yılı Aralık ayı Türkiye İhracatçılar Meclisi rakamları ile birlikte değerlendirildiğinde, 2014 yılında ihracatın yıllık %4 oranında artarak 157,6 milyar USD düzeyinde gerçekleştiğini gösteriyor. Orta Vadeli Program'da ise, ihracatın 2014 yılında 160,5 milyar USD düzeyinde gerçekleşeceği öngörülmüştü (Dış Ticaret Dengesi raporumuz). Uluslararası kredi derecelendirme kuruluşları Standard&Poor's ve Fitch ülke notu derecelendirme takvimlerini geçtiğimiz hafta içinde yayımladılar. Buna göre, S&P nin Türkiye nin kredi notuna dair değerlendirmesini 8 Mayıs ve 6 Kasım tarihlerinde açıklaması, Fitch in değerlendirmesinin ise 20 Mart ve 18 Eylül tarihlerinde yayımlanması öngörülüyor. Diğer kredi derecelendirme kuruluşu Moody's ise, 2015 yılında Türkiye'nin kredi notuna ilişkin değerlendirme yayımlayabileceği tarihleri 10 Nisan, 7 Ağustos ve 4 Aralık olarak açıklamıştı. TCMB, Cumartesi sabahı yaptığı açıklamayla bir süredir sinyalini verdiği adımı atarak 3 yıldan kısa vadeli çekirdek (mevduat ve katılım fonu) dışı yabancı para yükümlülüklere uygulanan zorunlu karşılık (ZK) oranlarını artırırken, rezerv opsiyon katsayılarında (ROK) da daha düşük ortalamayı esas alan değişikliğe gitti. Yapılan açıklamada, küresel piyasalardaki son gelişmeler dikkate alınarak finansal istikrarı desteklemek amacıyla bankaların ve finansman şirketlerinin yabancı para cinsinden yükümlülüklerinin zorunlu karşılık oranları, çekirdek dışı yükümlülüklerde vadelerin uzamasını teşvik edici yönde değiştirilmiştir ibaresi yer aldı. TCMB, YP ZK oranlarında yaptığı artışla piyasadan 3,2 milyar USD çekerken, ROK düzenlemesi ile birlikte döviz rezervlerinden serbest kalacak tutarın yaklaşık 2,4 milyar USD düzeyinde olacağını hesaplıyor. Bu sabah açıklanan verilere göre Aralık ayında tüketici fiyatları endeksi (TÜFE) aylık %0,44 oranında gerilerken, yurt içi üretici fiyatları endeksi (Yİ-ÜFE) de %0,76 oranında düştü. Böylece, 2014 yılsonunda TÜFE artışı %8,17, Yİ-ÜFE artışı ise %6,36 düzeyinde gerçekleşti. Haftalık Veri Gündemi Dönemi Piyasa Beklentisi 5 Ocak TÜİK Tüketici Fiyat Enflasyonu Aralık aylık -%0,44 (G) TÜİK Yurt İçi Üretici Fiyat Enflasyonu Aralık aylık -%0,76 (G) İtfa Tarihli Sabit Kuponlu Devlet Tahvilinin Yeniden İhracı İtfa Tarihli TÜFE'ye Endeksli Devlet Tahvilinin Yeniden İhracı Almanya Tüketici Fiyat Enflasyonu (Öncü) Aralık aylık %0,1 6 Ocak İtfa Tarihli Sabit Kuponlu Devlet Tahvilinin Yeniden İhracı İtfa Tarihli Değişken Faizli Devlet Tahvilinin Yeniden İhracı İtfa Tarihli Sabit Kuponlu Devlet Tahvilinin Yeniden İhracı ABD Fabrika Siparişleri Verisi Kasım aylık %0,4 düşüş 7 Ocak Hazine İç Borç Ödemesi (8.929 milyon TL) ABD ADP İstihdam Raporu Aralık 226 bin kişi artış Fed Açık Piyasa Komitesi Toplantı Tutanakları Euro Alanı Tüketici Fiyat Enflasyonu (Öncü) Euro Alanı İşsizlik Verisi Aralık Kasım Almanya Perakende Satışlar Verisi Kasım aylık %0,0 8 Ocak TÜİK Sanayi Üretim Endeksi Kasım Euro Alanı Üretici Fiyat Enflasyonu Euro Alanı Perakende Satışlar Verisi Kasım Kasım Almanya Fabrika Siparişleri Verisi Kasım aylık %0,8 düşüş 9 Ocak ABD Tarım Dışı İstihdam Verisi Aralık 245 bin kişi artış ABD İşsizlik Verisi Aralık %5,7 Almanya Sanayi Üretimi Verisi Kasım aylık %0,4 artış ABD Perakende Satışlar Verisi (G) Gerçekleşme 2

3 Oca.1 4 Haftalık Ekonomi ve Finans Bülteni Hisse Senedi Piyasaları Tahvil-Bono Piyasaları BIST ENDEKSLERİ 26.Ara 2.Oca Değişim (%) BIST ,60 BIST ,66 BIST- Sınai ,33 BIST- Hizmetler ,18 BIST- Mali ,51 Yunanistan da cumhurbaşkanlığı seçiminin sonuçsuz kalmasının ardından erken seçim kararı alınırken, bu gelişmenin Avrupa piyasalarında neden olduğu satışların etkisiyle BIST-100 endeksi de haftaya düşüşle başladı. Salı ve Çarşamba günleri gelen tepki alımlarıyla bir miktar yükselen ve hafta başındaki kayıplarını geri alan endeks, 2014 yılını %26 oranında artışla kapatmış oldu. Yılın tamamında bankacılık endeksi %30, sınai endeks ise %26 yükseldi. Yeni yılın ilk işlem gününde ise, BIST-100 endeksinin %0,3 gerilediği görüldü. Böylece, BIST-100 endeksi haftayı %0,6 yükselerek düzeyinden kapattı. 8,6 8,4 8,2 8,0 7,8 7,6 7,4 26 Aralık 2 Ocak TL Getiri Eğrisi (%) 1 Yıl 2 Yıl 3 Yıl 5 Yıl 10 Yıl Tahvil-bono piyasasında bir önceki hafta kaydedilen hacimsiz seyrin geçtiğimiz hafta da devam ettiği gözlendi. Yılın son günlerinde gösterge tahvilin bileşik faizinde de önemli bir değişiklik gözlenmezken, 16 Kasım 2016 vadeli tahvilin faizi yılı %8,02 düzeyinden tamamladı. 2 yıllık gösterge tahvilin faizi 2014 yılı başında %10,1 düzeyindeydi. Haftalık bazda ise, gösterge tahvilin bileşik faizi 24 baz puan artarak haftayı %8,12 seviyesinden kapattı Borsa İstanbul - BIST ,0 12,0 10,0 8,0 6,0 4,0 2,0 0,0-2,0 Gösterge Tahvil Faizi ve Beklenen Reel Faiz (%) 8,12 0, Ara 29.Ara 30.Ara 31.Ara 2.Oca İşlem Hacmi (milyon TL) BIST-100 Endeksi (sağ eksen) Gösterge Tahvil Faizi Beklenen Reel Faiz * Kaynak: Borsa İstanbul, İktisadi Araştırmalar Bölümü * Gösterge tahvilin beklenen enflasyona göre hesaplanan reel faizidir. 3

4 Oca.1 4 Oca.1 4 Oca.1 4 Haftalık Ekonomi ve Finans Bülteni Döviz Piyasaları Eurotahvil Piyasaları DÖVİZ KURLARI 26.Ara 2.Oca Değişim (%) Dolar 2,3163 2,3430 1,15 Euro 2,8214 2,8122-0,33 Sepet (¹) 2,5689 2,5776 0,34 EUR/USD Paritesi 1,2175 1,2000-1,44 USD/JPY Paritesi 120,39 120,49 0,08 (¹) 0,5 USD + 0,5 EUR Yunanistan da gerçekleştirilen cumhurbaşkanlığı seçimi öncesindeki belirsizlik ve seçimin sonuçsuz kalmasının yol açtığı endişeler nedeniyle Euro, hafta genelinde Dolar karşısında zayıf bir görünüm sergiledi. Dolar ın diğer gelişmiş ülke para birimleri karşısında da son 9 yılın en yüksek seviyelerindeki seyri devam ederken, 2014 yılının sonunda EUR/USD paritesi 1,2097, USD/JPY paritesi 119,68 düzeyinde gerçekleşti. Böylece Dolar yılı Euro karşısında %12, Japon Yeni karşısında %13,7 değer kazancıyla tamamladı. Cuma günü ECB Başkanı Mario Draghi nin yeni gevşeme adımları atılabileceği yönündeki açıklamalarının etkisiyle Euro daki değer kaybı hızlanırken, EUR/USD paritesi haftayı %1,4 düşüşle 1,2000 seviyesinden kapattı. USD/JPY paritesi ise haftalık bazda %0,1 yükseldi. ABD ekonomisinin diğer gelişmiş ülke ekonomilerine kıyasla nispeten olumlu bir görünüm sergilemesi ve Fed in faiz artırımına gideceği beklentisi paralelinde Dolar daki güçlü seyrin 2015 yılında da devam edeceği tahmin ediliyor. Geçtiğimiz hafta Dolar ın uluslararası piyasalarda sergilediği güçlü seyir yurt içi piyasaya da yansıdı. USD/TL kuru haftayı %1,2 yükselişle 2,3430 düzeyinden kapatırken, EUR/TL kuru %0,3 düşüşle 2,8122 den kapattı. Yıllık bazda değerlendirildiğinde ise, TL nin USD karşısında %8,8, Euro karşısında %4,2 değer kaybettiği görüldü EMBI+ ve Türkiye Spread (baz puan) EMBI+ Türkiye Geçtiğimiz hafta Yunanistan da yaşanan gelişmelerin risk algısını olumsuz yönde etkilemesi nedeniyle gelişmekte olan ülke eurotahvillerine ait risk primleri yukarı yönlü bir seyir izledi. İşlem hacimlerinin nispeten yüksek düzeyde gerçekleştiği yılın ilk işlem gününde ise, risk primlerindeki yukarı yönlü hareketin belirginleşmesi dikkat çekti. Yatırımcıların küresel ekonomiye ilişkin endişelerle ABD 10 yıllık hazine tahvillerine yöneldiği gözlenirken, geçtiğimiz hafta söz konusu tahvilin faizi 13 baz puan gerileyerek %2,12 seviyesinde gerçekleşti. Haftalık bazda bakıldığında gelişmekte olan ülke eurotahvillerine ait risk primi 15 baz puan yükselerek haftayı 394 puan seviyesinden kapatırken, Türkiye eurotahvillerine ait risk primleri 12 baz puan yükseldi ve haftayı 231 puan düzeyinden tamamladı. 1,40 Pariteler 124 3,2 EMBI+ Endeks ve ABD Tahvil Getirisi 740 1, , , , , , , , , , , ,0 620 EUR/USD USD/JPY (Sağ Eksen) ABD 10 Yıllık Tahvil Faizi (%) EMBI+ (Sağ Eksen) Kaynak: Reuters, JP Morgan 4

5 Oca.1 4 Oca.1 4 Haftalık Ekonomi ve Finans Bülteni Emtia Piyasaları Altın Fiyatı (USD/ons) 120 Brent Türü Petrol Fiyatı (USD/varil) , Altın fiyatları haftaya düşüşle başlamasına rağmen Yunanistan da alınan erken seçim kararının yarattığı endişelerin yatırımcıların güvenli liman arayışını tetiklemesi sonucunda Salı günü %1,5 a yakın artış kaydetti. Yılın son işlem gününde ise, Dolar daki güçlü seyre bağlı olarak altın fiyatlarının gerilediği gözlendi yılı geneli incelendiğinde, altın fiyatlarının nispeten yatay bir izlediği gözleniyor. Yeni yılın ilk işlem günü olan Cuma günü ise altın fiyatlarının sınırlı bir yükseliş kaydettiği görüldü. Böylece haftalık bazda altın fiyatları %0,5 oranında yükselerek USD/ons düzeyinden kapandı. Petrol fiyatları yılın son haftasında da gerilemeye devam etti. Söz konusu gelişmede Dolar ın değer kazanmasının yanı sıra petrol üretimindeki arz fazlası ve zayıf PMI verilerinin küresel büyümeye ilişkin talep yönlü endişeleri artırması etkili oldu. Brent türü ham petrolün varil fiyatı yılı 55,9 USD seviyesinden tamamlarken, petrol fiyatlarındaki yıllık gerileme %49 düzeyinde gerçekleşti. Yılın ilk işlem gününde de düşmeye devam eden Brent türü petrolün spot fiyatı Cuma günü kapanışta 55,1 USD/varil seviyesine kadar geriledi. Kaynak: Reuters 5

6 Haftalık Ekonomi ve Finans Bülteni Türkiye İş Bankası A.Ş - İktisadi Araştırmalar Bölümü İzlem Erdem - Bölüm Müdürü izlem.erdem@isbank.com.tr Alper Gürler - Birim Müdürü alper.gurler@isbank.com.tr Özgür Demirtaş - Müdür Yrd. ozgur.demirtas@isbank.com.tr Aslı Göksun Şat Sezgin - Uzman goksun.sat@isbank.com.tr İlker Şahin - Uzman ilker.sahin@isbank.com.tr H. Erhan Gül - Uzman Ahmet Aşarkaya - Uzman Yrd. erhan.gul@isbank.com.tr ahmet.asarkaya@isbank.com.tr Bütün yayınlarımıza adresinden erişebilirsiniz. Bu rapor Bankamız uzmanları tarafından güvenilir olduğuna inanılan kamuya açık kaynaklardan elde edilen bilgiler kullanılmak suretiyle, sadece bilgilendirme amacıyla hazırlanmıştır ve hiçbir şekilde finansal enstrümanların alım veya satımı konusunda tavsiye veya finansal danışmanlık hizmeti sağlanması olarak yorumlanmamalıdır. Bu raporda yer verilen görüş ve değerlendirmeler, hiçbir şekilde Türkiye İş Bankası A.Ş. nin kurumsal yaklaşımını yansıtmamakta olup, raporu kaleme alan uzmanların kişisel görüş ve değerlendirmeleridir. Türkiye İş Bankası A.Ş. bu raporda yer alan bilgi, görüş ve değerlendirmelerin doğru, değişmez ve eksiksiz olması konusunda herhangi bir şekilde garanti vermemektedir. Türkiye İş Bankası A.Ş. bu raporda yer alan bilgilerde herhangi bir bildirimde bulunmaksızın değişiklik yapma hakkına sahiptir. Bu rapor ve içindeki bilgilerin kullanılması nedeniyle doğrudan veya dolaylı olarak oluşacak zararlardan Türkiye İş Bankası A.Ş. hiçbir şekilde sorumluluk kabul etmemektedir. İşbu rapor üzerinde Bankamızın telif hakkı olup, Bankamızın yazılı izni alınmaksızın herhangi bir kişi tarafından, herhangi bir amaçla, kısmen veya tamamen çoğaltılamaz, dağıtılamaz veya yayımlanamaz. Tüm haklarımız saklıdır. 6