İÇİNDEKİLER. Hiperkitap... i Sistem Gereksinimleri... 1 Yasal Uyarı... 1 Hiperkitap Ana Sayfası... 1 Arama Seçenekleri Basit Arama...

Transkript

1 H İ P E R K İ T A P KULLANIM KILAVUZU Eylül 2010

2 Hiperkitap Hiperkitap; akademisyenler, bilim insanları, öğrenciler ve meraklıların Akademik Bilgiye Hızlı ve Kolay Erişim ini gerçekleştirmek amacıyla, Hiperlink tarafından tasarlanmış elektronik kitap veritabanıdır ve Türkiye nin İlk Online Kütüphanesi dir. Hiperkitap, uluslararası veritabanı standartlarına göre tasarlanmıştır. Aranılan bilgiye en kısa sürede erişimi sağlamak için kullanıcı dostu arayüzleri ve farklı arama seçeneklerine sahiptir. Hiperkitap eser sahiplerinin haklarına, kültürel mirasa ve entellektüel sermayeye en üst düzeyde saygılıdır. Hiperkitap kullanıcı dostu arayüz ve teknolojik altyapısı ile Türkiye nin önde gelen yayıncı ve yazarlarının kitaplarını telif haklarını dikkate alarak tam metin kullanıma sunmaktadır. Basit, detaylı ve akıllı arama seçenekleri, tam metin içinde arama yapma, not alma, otomatik kaynakça gösterme, telif hakları kapsamında kitaplardan yararlanma, kullancıların kendi e-kütüphanesini oluşturabilme gibi birçok özelliğiyle araştırmacıların kendilerini fiziksel kütüphanedeymiş gibi hissedecekleri online bir kütüphanedir. Hiperkitap ın bazı özellikleri şu şekilde sıralanabilir: Eğitim ve öğretimde fırsat eşitliği sağlayacak bir uygulamadır. Türkçe içerikli Türkiye nin ilk online kütüphanesidir. Bilgiye erişimde zaman ve sınırları ortadan kaldıran 7/24 erişilebilen online bir kütüphanedir. Kitapları elektronik ortamda internet üzerinden TAM METİN olarak sunan Türkiye deki ilk veritabanıdır. Bir kitabın aynı anda sınırsız sayıda kişi tarafından kullanılabilmesini sağlayan bir sistemdir. Yayınları 5846 sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu kapsamında kullandırabilen tek çözümdür. Belirli kelime veya kelimeler ile veritabanı içerisinde bulunan tüm kitapların içinde arama yapabilen bir sistemdir. Kullanıma ilişkin her türlü istatistik ve raporlama özelliği sunan bir veritabanıdır. Akıllı arama özelliği sayesinde araştırmacıya kolaylık sunan bir veritabanıdır. Bilgi okuryazarlığını destekleyen ve gelişimine katkı sunan bir uygulamadır. Yayınlara sürekli erişimi saylayan (baskısı bitmiş, bitecek sorunlarını ortadan kaldıran) bir uygulamadır. Eğitim ve öğretim yapan kurumların kısa sürede iyi bir kütüphaneye ve seçkin bir koleksiyona sahip olmalarını sağlayacak bir uygulamadır. Öğrencileri internet ortamındaki bilgi kirliliğinden koruyan, doğru bilgiye ve güvenilir kaynaklara erişmelerini sağlayan bir veritabanıdır. Uzaktan eğitim ve öğretimde önemli bir bilgi kaynağıdır. Öğrencilerin ve personelin online kütüphane içerisinde kendi koleksiyonlarını oluşturmalarına imkan sağlayan bir sistemdir. Entelektüel gelişim ve araştırmayı destekleyen bir veritabanıdır. APA ve MLA formatında otomatik olarak kaynakça üreten bir sistemdir.

3 İÇİNDEKİLER Hiperkitap... i Sistem Gereksinimleri... 1 Yasal Uyarı... 1 Hiperkitap Ana Sayfası... 1 Arama Seçenekleri... 2 Basit Arama...2 Anahtar Kelime ye Göre Arama... 3 Kitap/Yayın Adı na Göre Arama... 3 Yazar/Diğer Sorumlular a Göre Arama... 3 ISBN Göre Arama... 4 İçeriğe Göre (Tam Metin) Arama... 4 Akıllı Arama...4 Detaylı Arama...5 Arama Sonuçlarının Görüntülenmesi...5 Kitap Detayı... 6 Tam Metin (İçerik) Görüntüleme... 7 Hiperkitap Kullanıcı Hesabı... 9 Kullanıcı Hesabı...9 Şifremi Unuttum Kendi Kütüphanem (my e-library) Favorilerim Aldığım Notlarım Kaynakça Oluşturma Kurum Yetkilisi Hesabı Raporlama Destek Hizmetleri... 13

4 Sistem Gereksinimleri Hiperkitap her türlü internet görüntüleyici (browser) çalışmaktadır. Sistemin verimli ve tüm özellikleriyle kullanılabilmesi için aşağıda belirtilen özellikler tavsiye edilmektedir: Microsoft Internet Explorer 6.0 ve üzeri. Adobe Reader 9.0 ve üzeri x 768 ekran çözünürlüğü. Hiperkitap veritabanı internet görüntüleyicilerin beta sürümlerinde tam olarak çalışmayabilir. Yasal Uyarı Hiperkitap veritabanındaki yayınların kullanımı 5846 Sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu'na uyarınca gerçekleştirilir. Veritabanını kullananlar Hiperkitap kullanım şartlarını kabul etmiş sayılır. Veritabanı kullanım şartlarına Hiperkitap web sayfasından erişilebilir. Hiperkitap Ana Sayfası Hiperkitap Ana Sayfası Hiperkitap a adresinden erişilmektedir ve Hiperkitap ana sayfası üç bölümden oluşmaktadır. Hiperkitap ana sayfası ile ilgili ayrıntılı bilgi aşağıda verilmiştir. Birinci bölüm Giriş bilgilerini ihtiva eder. Basit arama alanından arzu edilen arama işlemleri hızlı bir şekilde yapılabilir, kullanıcı girişi kısmından giriş yapılınca ana sayfa araştırmacıya ekstra seçenkeler sunan bir yapıya kavuşur ve araştırmacıların veritabanı hakkında ayrıntılı bilgi sahibi olabilmesi için hazırlanmış dokümanlara bir klikle erişebilir. 1

5 Hiperkitap Basit Arama Bölümü İkinci bölüm menü alanıdır. Bu Hiperkitap konu kategorilerinin olduğu alttaki resimde verilen alandır. Bu bölüm özellikle göz atma (browse) yöntemini tercih eden araştırmacılar ile veritabanı hakkında fikir sahibi olmak isteyenlerin bilgiye erişimini kolaylaştıran bir yapıya sahiptir. Bu bölümde, dökümanlar, kategoriler, arama kısa yolları, abonelik ve Hiperkitap konu kategorinin tamamını ihtiva eder. 28 konu başlığından oluşan Hiperkitap konu kategorileri; askeri bilimler, astronomi ve uzay, bilgisayar, çevre bilimleri, dil ve edebiyat, eğitim, ekonomi ve finans, enerji, felsefe, psikoloji ve din, fizik, genel çalışmalar, güzel sanatlar, hukuk, işletme ve yönetim, kimya, kütüphanecilik, matematik ve istatistik, medya ve iletişim, mimarlık ve tasarım, mühendislik ve teknoloji, müze ve kültürel çalışmalar, müzik, politika ve uluslararası ilişkiler, sosyoloji, spor, seyahat ve turizm, tarım ve biyoloji, tarih ve tıp şekildedir. Üçüncü bölüm, Hiperkitap ta yer alan kitapların erişimine hızlı bir şekkilde erişimi sağlayan akıllı arama seçeneğinin olduğu kısımdır. Ayrıca, basit ve dataylı arama kısa yol butunları burda da mevcuttur. Bu bölüm aynı zamanda arama sonuçlarının listelendiği, arama sonuçları ile ilgili detayların ve tam metin linklerinin görüntülendiği alandır. Arama Seçenekleri Hiperkitap ta aranılan bilgiye basit, detaylı ve akıllı arama seçeneklerinin yanında göz atma (borwse) seçeneğiyle de erişilebilmektedir. Basit Arama Bu arama seçeneğinde araştırmacı, araştırmasıyla ilgili kitap adı, yazar/sorumlu adı, ISBN numarası veya anahtar kelime ile aramayı tam metin dahil tüm veri alanlarında kolayca gerçekleştirebilmektedir. Arama kutusuna aranacak kelimeler girildikten sonra, arama kutusunun yanındaki veri alanlarından tümü veya ilgili olan seçilir ve ARA butonuna basılarak arama gerçekleştirilir. Basit arama seçeneğinin ile yapılan arama örnekleri aşağıda verilmiştir. 2

6 Hiperkitap Basit Arama Seçeneği Anahtar Kelime ye Göre Arama Araştırmacıların bilgiye erişimde en çok kullandıkları yöntemlerden biri anahtar kelime ile yapılan aramalardır. Hiperkitap anahtar kelime ile yapılan aramaları (Tümü seçeneği seçildiğinde); içerik/ tam metin, kitap adı, yazar/diğer sorumlular, konu başlıkları gibi tüm veri giriş alanlarında gerçekleştirir. Örneğin; İç hastalıklar, Politika ve siyaset, Ölçek ekonomisi, gibi anahtar kelimeler yazıldığında, veritabanında konuyla ilgili kaynaklar bir liste halinde sunulur. Listede anahtar kelimelerin ilgili kaynağın hangi sayfalarında geçtiği belirtilir ve aramada kullanılan anahtar kelime/kelimeler sonuç listesi üzerinde renkli (highlight) olarak belirtilir. Kitap/Yayın Adı na Göre Arama Aranan kitap/kitapların adı aracılığıyla yapılan arama türüdür. Örneğin, basit arama alanına; Elektronik yayıncılık ve web tasarım, Klinik cep kitabı, E-devlet sürecinde elektronik belge yönetimi, biçimindeki yayın adlarının tamamı veya bir kısmının yazılmasıyla yapılan aramadır. Yazar/Diğer Sorumlular a Göre Arama Aranan kitap/kitapların yazarı veya diğer sorumlularının adı (editör, yayına hazırlayan, resimleyen v.b.) aracılığıyla yapılan arama türüdür. Örneğin, basit arama alanına; Mustafa Kemal Atatürk, Mehmet Değirmenci, Ender Bilar, biçimindeki yazar veya sorumlu adınının ( ad soyad, ad veya soyad ) yazılmasıyla yapılan aramadır. 3

7 ISBN Göre Arama Aranan kitap/kitapların ISBN 10 veya ISBN 13 numaraları aracılığıyla yapılan arama türüdür. Örneğin, basit arama alanına ISBN numarasının; , , biçiminde yazılmasıyla yapılan aramadır. İçeriğe Göre (Tam Metin) Arama Aranılan anahtar kelime veya kelimelerin kitabın tam metni içinde aranmasını sağlayan arama türüdür. Örneğin, basit arama alanına; Tasarım, Türkiye ekonomisi, Türk tarihi, biçiminde anahtar kelimelerin yazılmasıyla yapılan aramadır. Akıllı Arama Akıllı arama seçeneği, araştırmacının, anahtar kelimeyi (herhangi bir terim, yazar/sorumlu adı v.b.) yazmaya başlamasıyla birlikte harekete geçen ve veritabanındaki ilgili kayıtları anında liste olarak sunmaya başlayan bir arama türüdür. Örneğin; Ekonomik kalkınma, Uluslararası hukuk, Mustafa Kemal Atatürk, gibi anahtar kelimelerin akıllı arama alanına yazılmasıyla yapılan aramadır. Liste halinde sıralanan sonuçlardan ilgilenilen başlık seçilince, doğrudan kitabın detay bilgisine erişilir. Hiperkitap Akıllı Arama Seçeneği 4

8 Detaylı Arama Detaylı arama, arama seçeneklerin yanı sıra, aramayı sınırlandırma seçenekleri de sunan bir yapıya sahiptir. Hiperkitap ta detaylı arama seçeneği hem yeni araştırmacıların hem de profesyonel araştırmacıların kullanabileceği biçimde tasarlanmıştır. Bu arayüzde sunulan seçenekler aracılığıyla aramalar farklı koşullarla formülleştirilebilir. Formülleştirilerek yapılan aramalar, istenilen arama sonuçlarına ulaşmada en etkili yöntemdir. Hiperkitap Detaylı Arama Seçeneği Detaylı arama seçeneğinde aramalar çeşitli şekillerde formüle edilebilir. Örneğin; «tam metin alanında makine mühendisliği geçen, kategorisi askeri bilimler, astronomi ve uzay ile mühendsilik ve teknoloji olan kitaplarda arama yap», «yazar/sorumlular alanında Dilara geçen, kitap/yayın adı alanında mekan geçen, kategorosi güzel sanatlar olan kitaplarda arama yap», «kitabın tam metninde ekonomik kalkınma geçen, yayın dili Türkçe olan, yayın tarihi 2000 ile 2009 arasında olan, kategorisi ekonomi ve finans ile işletme ve yönetim olan kitaplarda arama yap», gibi çeşitli şekllerde aramalar formüle edilebilir. Formülleştirilerek yapılan aramalar yeni yayınların takibi, araştırmacının ilgi alanına giren yayınların kolayca izlemesi, istenilen arama sonuçlarına erişimde sınırlamaların yapılması gibi kolaylıklar sunar. Arama Sonuçlarının Görüntülenmesi Aramaların sonucunda erişilen kaynaklar, kısa künye bilgisi, kapak resmi ve kısa özet bilgisinin yer aldığı bir liste şeklinde sunulur. Sayfada üçerli liste şeklinde sunulan sonuçlar araştırmacının tercihine göre her sayfada 5, 10, 20 ve 50 lik adetlerde listelenebilir. Liste sayfaları arasında ilk, önceki, sonraki, son seçenekleriyle veya liste numaraları aracılığıyla gezilebilir. Arama sonuçları, Yazar, Yayıncı, Kitap Adı, 5

9 Dil, Kategori göre sıralanabilir. Kitap detayına devamı linkine ya da kitap adına tıklanarak ulaşılır. Hiperkitap Arama Sonuç Listesi Anahtar kelimeye göre yapılan aramaların sonuç listesinde, arama yapılan anahtar kelime renkli (highlight) olarak belirtilir ve anahtar kelimenin kitabın hangi sayfasında geçtiği sayfa numarası ile verilir. Kitabın detayına Devamı linkine, anahtar kelimenin geçtiği sayfaya ise PDF ikonuna tıklanarak ulaşılır. Arama sonuçları listesi üzerindeki künye bilgilerinde verilen yazar adı ve konu likleri aracılığıyla, bir yazarın tüm kitapları veya aynı konu başlığına sahip kitaplar tek bir klikle listelenebilir. Kitap Detayı Arama sonucunda ulaşılan kitapların detaylı kaydına ulaşmak için devamı linkine klik etmek yeterlidir. Kitap detayı, kitaba ilişkin künye bilgisi, ön ve arka kapak resimleri, tam metin linki, kitaba ait anahtar kelime/ler ve kitabın içeriği hakkında bilgi veren özet bir metini içerir. 6

10 Hiperkitap Detay Görüntü Arayüzü Tam Metin (İçerik) Görüntüleme Arama sonucunda ulaşılan bilgi kaynaklarının tam metninin görüntülenmesi iki şekilde yapılır. Birincisi kitap detayındaki tam metin, ikincisi ise anahtar kelime ile yapılan arama sonucunda gelen liste üzerindeki tam metin linkini klik etmektir. Tam metinlerin görüntülemede sorun yaşanmaması için Sistem Gereksinimleri başlığı altındaki özelliklerin bilgisayarda yüklü olduğundan emin olmak gerekir. Hiperkitap veritabanında kitapların tam metin görüntüsünün örneği aşağıda verilmiştir. Hiperkitap Tam Metin (İçerik Görüntüleme) Arayüzü 7

11 Tam metin görüntüleme arayüzü, kitabın PDF formatında tam metninin yanı sıra kitabın adı, yasal uyarı, doküman linki, istenilen yere taşınabilen menü bar ve paylaş/favorilere (bookmark/share) ekle seçeneklerini ihtiva eder. Menü Bar Sade bir şekilde tasarlanmış olan bu menü bar, tam metin üzerinde, önceki sayfa, sonraki sayfa, favorilerime ekle, sayfa üzerine not al, arkadaşına gönder, atıf kopyala ve istenilen sayfaya git seçeneklerine sahiptir. Menü bardaki seçeneklerin işlevleri aşağıda kısaca açıklanmıştır. Önceki sayfa: Bir önceki sayfaya gitmeyi sağlar. Sonraki sayfa. Bir sonraki sayfaya gitmeyi sağlar. Bu sayfayı favorilerime kaydet: Ekrandaki sayfayı aktif araştırmacının hesabına ait favori listesine kaydeder. Bu işlem için önceden kullanıcı girişi yapılması gerekir. Bu sayfaya not ekle: Araştırmacının ekranda bulunan sayfa ile ilgili alacağı notların saklanmasını sağlar. Bu işlem için önceden kullanıcı girişi yapılması gerekir. Bu sayfayı arkadaşına yolla: Ekranda bulunan sayfanın kanalıyla başka bir araştırmacıya gönderilmesini sağlar. Bu işlem için önceden kullanıcı girişi yapılması gerekir. Taralı alanı atıf bilgisiyle kopyala: Seçilip kopyalanan bir metin parçasının APA ve MLA biçimlerinde atıf bilgisinin oluşturulmasını sağlar. Bu ikona tıklandığında sorulan soruya Allow Access yanıtının verilmesi gerekir. Sayfaya git: Açılır menü aracılığıyla kitabın istenilen sayfasına gitmeyi sağlar. Paylaş/Favorilere ekle (Bookmark/Share): Hiperkitap Bookmark & Share uygulamsının özelliklerini desteklemektedir. Tam metin görüntülemede, ekran görüntüsünü büyütmek için ekranın sağ alt köşesinde, durum çubuğu (statüs bar) üzerinde buluna büyüt seçeneğini kullanabilirsiniz. Durum çubuğu aktif durumda değil ise aktif duruma getirebilmek için View menüsü altında bulunan Toolbars seçeneklerinden Status Bar seçeneğini çek etmeniz gerekir. Bunun için şekildeki adımları takip edebilirsiniz. 8

12 Hiperkitap Kullanıcı Hesabı Hiperkitap veritabanını üye girişi yaparak kullanmak, araştırmacıya ayrıcalık sağlayan bir uygulamadır. Hiperkitap veritabanında kendi kütüphanenizi oluşturabilmek, istediğiniz sayfalara not alabilmek, arkadaşlarınızla paylaşmak gibi ekstra seçeneklerden yararlanabilmek için bir kullanıcı hesabı oluşturmanız gerekmektedir. Kullanıcı Hesabı Hiperkitap ta kullanıcı hesabı oluşturabilmek için aşağıdaki adımların izlenmesi gereklidir: Ana sayfanın sağ üst kısmında yer alan Giriş linkine tıklayıp, Üye Olmak İstiyorum linkini klik ediniz. Yeni kullanıcı formunu eksiksiz doldurunuz. ekitap kullanım şartlarını ve gizlilik politikasını okudum ve kabul ediyorum seçeneğini işaretleyiniz. ekitap kaydımı tamamla butonuna basınız. Hiperkitap Kullanıcı Hesabı Oluşturma Arayüzü Sistem formda belirtmiş olduğunuz hesabınıza bir onay mesajı gönderecektir. Kullanıcı hesabınızın aktif hale gelebilmesi için tarafınıza gelen mesaj içindeki onay linkini klik etmeniz gerekmektedir. Bu işlemin ardınan sistem hesabınızı aktif hale getirecek ve hesabınızın aktif hale geldiğini size bir mesaj ile bildirilecektir. 9

13 Şifremi Unuttum Şifrenizi unutmanız durumunda ana sayfanın sağ üst kısmında yer alan Giriş linkine tıklayarak açılan pencereden Şifremi Unuttum linkini tıklayınız. Ekrana gelen arayüzdeki talimatlar doğrultusunda adresinizi yazarak gönder ikonunu klik ediniz. Sistemdeki mevcut şifreniz iptal edilerek, sistem tarafından belirlenen yeni şifreniz adresinize gönderilir. Kendi Kütüphanem (my e-library) Hiperkitap ta kendi kütüphanenizi oluşturabilmek için hesabınıza giriş yapmış olmanız gerekmektedir. Zaman içinde beğendiğiniz ve favorilerinize kaydettiğiniz kitaplar, bu kitaplar üzerinde aldığınız notlar araştırmalarınızda size önemli kolaylıklar sağlayacaktır ve siz istediğiniz sürece size özel kütüphane görevini üstlenecektir. Kendi Kütüphanem uygulaması favorilerim ve aldığım notlar olmak üzere iki kısımdan oluşmaktadır. Favorilerim Kendi Kütüphanem (my e-library) Arayüzü Yaptığınız aramalar sonunda ulaştığınız kaynakları kolayca kütüphanenize kaydedebilirsiniz. Bunun için bir kitabın tam metnini görüntülediğinizde, menü barda 10

14 bulınan bu sayfayı favorilerime kaydet ikonunu klik etmeniz yeterlidir. Favorilerinize eklediğiniz kitaplar size bir liste halinde sunulur. Bu kitaplar kolayca erişebilir, üzerine notlar alabilir, yazar, yayıncı, kitap adı, dil, kategori ve giriş e göre sıralanabilir. Aldığım Notlarım Araştırmalar sırasında alınan notlar çok ömelidir. Hiperkitap araştırmacının okuduğu kitap üzerinde arzu ettiği notu almasına imkân sağlar. Not alınan kitaplar bir liste halide kullanıcının hesabında saklanır. Bu notlara erişebilmek için Aldığım Notlarım başlığını kilk etmek yeterlidir. Hiperkitap ta Sayfalara Alınan Notların Görüntüsü Kaynakça Oluşturma İyi ve kurallara uygun bir kaynakça oluşturmak oldukça önemlidir. Hiperkitap, kurallara uygun kaynakça oluşturma hususunda da araştırmacılara yardımcı olan bir veritabanıdır. Hiperkitap, araştırmacıların yararlandıkları kaynakların künyelerini APA ve MLA formatında otomatik olarak oluşturmaktadır. Bir kitabın kaynakçası hem görüntülenen aktif sayfaların altından hem de menü bardaki seçili alanı atıf bilgisiyle kopyala seçeneği aracılığıyla elde edilebilir. Kaynakça örneklerinden arzu ettiğiz biçimi kopyalayarak çalışmanıza aktarabilirsiniz. Hiperkitap ta APA ve MLA Formatında Kaynakça Görüntüsü 11

15 Kurum Yetkilisi Hesabı Kurum Yetkilisi Hesabı, sadece abone olan kurum yetkilisine açılan bir hesap türüdür. Bu hesap aracılığıyla kurum yetkilisi, kurumuna ait bilgileri güncelleyebilir, kullanıma ilişkin her türlü rapor alabilir ve kendi kütüphanem hizmetinden yararlanabilir. Kurum yetkilisi hesabı Hiperkitap yetkilileri tarafından açılan bir hesap türüdür. Kurum Yetkilisi Hesabıyla giriş yapabilmek için ana sayfanın sağ üst bölümünde yer alan Giriş / Login kısmına tıklayarar, kullanıcı adı ve şifre ile giriş yapılarak, kurum yetkilisinin işlem yapabileceği arayüzlerin bulundağu linkler görüntülenir. Raporlama Raporlama menüsüne Kurum Yetkilisi Hesabıyla giriş yapılabilir. Hiperkitap, abonelerine ihtiyaç duydukları her türlü istatistiği COUNTER uyumlu olarak sunmaktadır. Hiperkitap ta Detaylı Raporlama, Top 10, Esere Göre IP ye Göre olmak üzere dört ayrı biçimde istatistik alınabilmektedir. İstatistikler raporlama arayüzünden izlenebileceği gibi Microsoft Excel formatında da alınabilmketedir. Hiperkitap Raporlama Araryüzü 12

16 Destek Hizmetleri Hiperkitap veritabanı olası kullanıcı soru ve sorunları için konusunda uzman personel ile hizmet vermektedir. Hiperkitap destek personeline aşağıda belirtilen iletişim bilgileri kanalıyla erişilebilmektedir ; ; destek@hiperlink.com.tr Mumhane Cad. Murakıp Sok. Avcı İş Merkezi No: 13 Kat:2-3 Tophane/Beyoğlu/İstanbul 13